NAİBƏ YUSİF
Naibə Həsənağa qızı Yusubova 03 dekabr 1958-ci ildə Səlyan rayonu, Qaraçala qəsəbəsində anadan olub. Hazırda Şirvan şəhərində yaşayır.
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvüdür.
MƏKTUB
Başını aşağı salmışdı. Qulaqlarındakı uğultudan danışanın nə dediyini anlamırdı. Gözlərinin qarşısında köpüklənən ağız, hədəqədən çıxmış göyümtül gözlər, ölçüsüz-biçimsiz əl-qol hərəkətləri canlanırdı. Nə olduğunu anlamağa çalışsa da, heç nəyi yadına sala bilmirdi. “Bu kişi kimdir? Nə üçün qəzəblidir? Nə üçün onun qarşısında günahkar kimi başımı aşağı salmışam? Axı günahım nədir? Niyə içəri girən kimi mənim adımı çəkdi? Nə sinifdəki müəllimə, nə də tələbələrə etina etmədi? Niyə heç nə xatırlamıram?” Niyələr çox yordu Talehi. “Allahım, kömək ol!” – deyərək imdad istədi.
Nə qədər vaxt keçdiyindən xəbəri olmadı. Amma getdikcə özündə bir yüngüllük duydu. Hafizəsi aydınlaşmağa başladı. İcazə almadan təkəbbürlə içəri girən bu şəxsin özünü təqdim etmədən:
-Taleh Qədirov kimdir? – sualına maraq dolu baxışlar altında ayağa durduğunu da xatırladı. Boz kostyumlu ucaboy kişinin baxışlarından sıxıldı. Bu baxışlardan gizlənməyə çalışdı. Amma birdən özündə cəsarət duydu, adamın gözlərinin içinə baxdı. Bu gözlər kimi xatırladırdı? Nə üçün bu qədər tanış idi? Ayırd etməyə vaxtı olmadı.
-Demək, Taleh sənsən, – kişi rişxənd dolu baxışlarını Talehin nimdaş üst-başından çəkib düz gözlərinin içinə zillədi. – Demək, mənim qızıma məktub yazan da sənsən.
Taleh bir anlıq nə edəcəyini bilmədi. Özünə bəraət qazandırmaq ağlından belə keçmədi.
-Üst-başına bax, sonra mənim qızıma məktub yazmaq fikrinə düş! – sözləri qulaqlarında şillə kimi partladı. Başı hərləndi, gözləri qaraldı. Müvazinətini itirməmək üçün stoldan yapışdı. Anasını itirdiyi günü xatırladı. Dərindən köks ötürdü…
Bir ildən sonra evlərinə təşrif buyuran ögey anaya da isinişə bilmədi Taleh. Elə həmin gündən evdən soyudu. Dərs oxumaq bəhanəsilə süfrəyə hamıdan gec gəldi, yeməyini tək yedi. Bu, atasının da diqqətini cəlb etdi, amma ona heç nə deyə bilmədi.
Darıxanda anasının yanına qaçdı, heç kimə deyə bilmədiklərini onun soyuq məzarı ilə bölüşdü…
Ali məktəbə daxil olanda başqa uşaqlar kimi anası boynunu qucaqlamadı. Əlini kürəyinə vuran atasının:
-Afərin oğluma! – sevincinə də susmaqla qarşılıq verdi.
Universitetə gəldiyi ilk gün onunla yanaşı oturan Faziləni görəndə özünü itirdi, dili topuq vurdu. Fazilə ala gözlərini onun üzünə dikəndə diksindi də. İlahi, bu gözlər necə də anasının gözlərinə bənzəyirdi. Gülərkən batan yanaqları, girdə sifəti, sarışın siması, qızılı saçları ona nə qədər doğma idi. Bəzən özündən asılı olmadan gözlərini bu tanış simadan çəkmədi. Fazilə bir gün dərsdə olmayanda özünə yer tapmadı, ondan xəbər tutmağa çalışdı…
-Axı nə pis iş tutmuşam ki? – sualına cavab axtardı, tapmadı. – Sadəcə, darıxdığımı yazmışam. Axı mən onu görəndə anamı xatırlayıram. Ananı xatırlamaq qəbahətmi? Bunu Fazilə də yaxşı bilir.
Taleh bütün cəsarətini topladı, dillənmək istədi, lakin qulağına dəyən həlim səsdən diksindi:
-Xahiş edirəm, bir qədər nəzakətlə danışın. Unutmayın ki, onlar gəncdirlər.
Taleh müəlliminin nə üçün dilləndiyini anlamağa macal tapmadı. Fazilənin atası əlini cibinə saldı. Dörd qatlanmış bir vərəqi Talehə uzatdı:
-Mənim də sənin anana məktubum var. Apar ver, oxusun.
Otağa dərin bir sükut çökdü. Heç kim eşitdiyinə inanmaq istəmədi. Talehin qırğı baxışları boz kostyumlu kişinin ağaran dişlərinə sataşanda qeyri-ixtiyari gözündə iki damla yaş parladı, dəli bir hayqırtı pəncərələri titrətdi. Boz kostyumlu kişi bu səsdən diksindi. Bir addım geri çəkildi. Elə zənn etdi ki, Taleh üzərinə şığıyacaq, qəzəbdən düyünlənən yumruğunu onun başına endirəcək. Amma gördüyü mənzərə hamı kimi onu da səksəndirdi. Taleh kökündən kəsilmiş ağac kimi yerə sərildi. Səs-küy bir-birinə qarışdı. “Təcili yardım” gələnə qədər Taleh ayılmadı. Həkimlərin ilk yardımı da bir nəticə vermədi. Hərtərəfli müayinə üçün onu xəstəxanaya apardılar. Hamı sarsılmışdı. Boz kostyumlu kişi də susdu. O, tələbələrin qınaq dolu baxışları altında əzildi. Müəllimin üzündəki donuq ifadə sıxılan qəlbini daha da göynətdi.
-Məni bağışlayın! – deyib ağır addımlarla qapıya tərəf yönəldi.
Yol boyu gəncin siması gözlərinin qarşısında canlandı. Öz-özünə pıçıldadı:
-Bu da sənin yeni əsərin, Qürbət!
Pıçıltı qulaqlarında əks-səda verdi. Səsi özünə də yad gəldi. Hara getdiyini bilməyən adamlar kimi yol boyu ayaqlarını sürüdü. Xəstəxananın həyətinə nə zaman çatdığından xəbəri olmadı.
***
Talehi ikiadamlıq palataya yerləşdirmişdilər. Otaqda ondan başqa kimsə yox idi. Bənizi ağarmış gəncin alnında narın tər damcıları vardı. Adyaldan çöldə qalan qoluna sistem qoşulmuşdu. Xəstə qımıldanmırdı. Aramla damcılayan dərman olmasaydı, Talehin yaşamasına inanmaq çətin idi…
Şüşənin içindəki maye qurtarınca tibb bacısı özünü yetirdi, iynəni xəstənin damarından çıxardı. Üzünü ayaq üstündə gözləyən boz kostyumlu kişiyə tutub soruşdu:
-Sizin oğlunuzdur?
Çətinliklə də olsa dilindən qıfıl götürüldü:
-Xeyr.
Sözünün ardını gətirə bilmədi. Növbəti sualı eşitməmək üçün otaqdan çıxdı. Özünü danlaya-danlaya dənizkənarı bulvara tərəf yol aldı. Yeri boş idi. Yaxınlıqda da kimsə görünmürdü.
Hava sakit olsa da, narın-narın əsən mart küləyi həmişəyaşıl ağaclara sığal çəkirdi. Mavi dəniz asta-asta ləpələnir, ağ köpüklü dalğalar sahil qumlarını yalayırdı. Bu guşə Qürbətin sıxıntılı günlərinin həmdəmi idi. Çətinə düşəndə, dərdini dağıtmağa çalışanda həmişə buraya gələr, düşüncələri ilə baş-başa qalar, çözüm axtarardı. Bəzən saatlarla yerindən tərpənməz, gəlib-gedənlərə əhəmiyyət verməzdi…
Qürbət ata-anasını çox erkən itirmişdi. Atasını heç xatırlamırdı. Anasının solğun siması isə birdəfəlik yaddaşına hopdu. Özündən üç yaş kiçik bacısı ilə yetim qalanda onlara həyan olacaq bir qohum-qardaş da tapılmadı. Qonşular yas mərasimini birtəhər yola verdikdən sonra uşaqları yetimxanaya aparmağı son mənəvi borc bildilər. Onda Qürbətin dörd yaşı vardı. Bacısından elə o vaxtdan ayrı düşdü. Qonşuluqda yaşayan Məsmə arvad arabir ona baş çəksə də, sonralar ondan da bir xəbər çıxmadı. Nə qədər qayğı göstərilsə də, ana nəvazişini, ata sığalını heç nə əvəz etmədi Qürbət üçün. Arabir bacısını yadına salmağa çalışsa da, yanağındakı xaldan başqa heç nəyi xatırlaya bilmədi. Bu xalı xatırlamasının səbəbi də vardı. Onu yatırtmağa çalışan anasının yanağındakı xal ən sevimli əyləncəsi idi. Balaca barmaqları ilə xaldan tutar, qoparmağa çalışardı. Anası dünyasını dəyişəndə bu əyləncədən də məhrum oldu. Amma qonşuların söhbətindən yadında qaldı ki, bacısı anasına çox oxşayır.
***
Həyat Qürbəti çox sıxdı. İstədiyinə heç vaxt asanlıqla nail ola bilmədi. Bəzən təhqir olundu, alçaldıldı. İmkanlı ailələrin uşaqlarına həsədlə baxdı. Yelkənsiz qayıq kimi həyatın amansız dalğalarında üzməyi bacarmadı Qürbət. Yolu həbsxanalardan da keçdi. Müxtəlif adamlarla oturub-durdu. Bir şey anladı: yaşamaq üçün heç kimə heç nədə güzəşt etməyəcəksən. Səni əziblərsə, sən də əzəcəksən…
Qürbət şərlənib həbsxanaya düşdükdən sonra bu qənaətə gəldi. Müttəhimlər kürsüsündə əyləşdiyi günü heç unuda bilmədi. Düzdür, o vaxta qədər çox sınmışdı, amma heç kimin qarşısında əyilməmişdi. Həmin gün isə sındırmaqla kifayətlənmədilər, həm də əydilər Qürbəti. Adicə bir yükdaşıyanı topdansatış dükanını talamaqda günahlandırdılar. Yoxlama zamanı üzə çıxan bütün yeyintilər ayağına yazıldı. Özü kimi yükdaşıyanları üzünə durğuzanda qəh-qəhə ilə güldü Qürbət. Son sözü bu oldu:
-Görəsən, mənim arxamca həbsxana küncünə sizin hansınız göndəriləcək?
Qürbətə beş il cəhənnəm əzabı yaşatdılar. Ən çirkli işlərdə çalışdırdılar. Bəzən gecəni sübhə qədər ayaq üstə qalmaq da qismətinə düşdü…
Dustaqxanadan çıxdığı gün nə edəcəyini bilmədi. Gedəcək bir evi, döyəcək bir qapısı yox idi. Köhnə paltarlarla dolu çamadan əlində küçələri veyl-veyl dolaşarkən gözünə sataşan elan ona yeni həyatın başlanğıcı kimi göründü. Elanı bir də oxudu, ürəkləndi.
Emalatxananın müdiri onun üst-başına baxdı, sınayıcı nəzərlərlə soruşdu:
-Taxta-tuxta işindən başın çıxır?
-Hə. Peşə məktəbində öyrənmişəm.
İllər yazıqlaşdırmışdı Qürbəti. Onun yazıq görkəmi ustanın gözündən yayınmadı. Artıq heç nə soruşmadı. Həmin gündən emalatxana onun yalnız iş yeri yox, həm də evi oldu. Bütün günü işlədi. İş saatı bitəndən sonra da mişar, çəkic əlindən düşmədi. Bir amalı vardı: özünə gün ağlamaq. Hamı kimi o da uduş lotereyası aldı. Bəxti gətirdi. Elə həmin gün emalatxanadan ayrıldı. Üst-başını təzələdi. Ölkədəki ab-hava da karına gəldi. Xırda alverdən böyük biznesə doğru irəlilədi. Qabağına qaçanların, yol verənlərin sayı çoxaldı. Bəzən verilən salamları “eşit”mədi. Biznesi böyüdükcə özü də “böyüdü”. Onu kürəkəni kimi görmək istəyənlərin sayı artdıqca Qürbətin təkəbbürü yerə-göyə sığmadı.. İlk məhəbbətinin “hədiyyəsi” beşillik cəza olmuşdu. Axı acından ölən birisinə hansı imkanlı qız verərdi ki? Keçmiş taleyi ilə barışmayan Qürbət arabir geriyə rişxəndlə baxmağı da unutmadı. Ağrılı günlərin qisasını alırmış kimi çox qəlblər qırdı. Rişxəndinin qarşısında göz yaşı axıdanlara istehzası lap dözülməz oldu…
Qürbət ailə qurdu. Doğulan ilk körpəsinə bacısının – Fazilənin adını verdi. Böyüdükcə daha çox anasına bənzəyən Fazilədən təkcə anasının yox, itkin düşən bir yaşlı bacısının da ətrini aldı. Yalnız o ətri duyanda Qürbət tamamilə dəyişdi. Həlimləşdi, təkəbbüründən əsər qalmadı və həmin anda həmsöhbəti onu yenidən kəşf etdi…
Qürbət bacısını çox axtardı, amma tapa bilmədi. Hansı uşaq evinə getdisə, Fazilə adlı qızın həmin ildə qeydə alınmadığını söylədilər. Bacısını tapmadığı üçün özünü günahkar saydı Qürbət. Yeganə təsəllisi qızı Fazilə oldu. Ona yalnız ata deyil, bir həyan, dost, qardaş sandı özünü. Bacısı kimi qızı Faziləni də itirəcəyindən ehtiyat etdi. Ona dikilən hər gözdə saxtakarlıq axtardı, açılan hər ürəkdə varına, dövlətinə hərislik gördü. Çoxlarını incitdi, hətta arxa qapıdan içəri ötürtdükləri də oldu. Hər qələbəsini təntənə ilə qeyd etdi Qürbət. İncitdiyi adamların heç birinə, azacıq da olsa, mərhəmət duymadı. Çox zaman qarşısındakının mütiliyi onu hövsələdən çıxardı. İyrəndi belə adamlardan: “Əzilmək üçün doğulub belələri”, dedi.
Talehin məktubunu da qutudan özü götürdü. Qızına məktub yazmağa cəsarət edən gəncin “dərsini vermək” fikri yuxusuna haram qatdı. Lakin ilk görüşdəcə “qələbə”yə bu qədər yaxınkən özünü məğlub sandı Qürbət. Həyatında ilk dəfə etdiyi hərəkətin ağrısını yaşadı, “niyə?” sualına cavab verməkdə çətinlik çəkdi. O, rastlaşdığı adamları bir-bir xəyal süzgəcindən keçirtdi. Ən güclü rəqiblərini yolunun üstündən asanlıqla götürdüyü günləri xatırladı. “Sənin də havanı çalan tapılar, Qürbət!”- deyən Hafizi yadına saldı. Onda bu sözlərə qəh-qəhə ilə gülmüş: “Artıq sən görən Qürbət çoxdan ölüb, yoxdur”, – demişdi. Qürrələnib sinəsinə döymüşdü və onu məhbəs küncündə yatırdan müdirindən ilk intiqamını belə almışdı.
Ancaq Qürbət üçün bu da kifayət etmədi. Zəminə kabinetinə gəldiyi gün özünü göyün yeddinci qatında zənn etdi. İntiqam hissi gözlərini elə örtdü ki… Ad-sanını yetim yükdaşıyandan “qoruyan” keçmiş müdirin xahiş üçün qızını şirkət sahibi Qürbətin yanına göndərməsi qələbənin ən yüksək nöqtəsi idi…
Zəminə müflisləşən ərinin günah sahibi olmadığını söyləyəndə məhkəmə zalı Qürbətin gözlərinin qarşısında canlandı. “Mənim də heç bir günahım yox idi”, – deyib bağırmaq istədi, lakin Zəminənin gözlərindəki ifadə onu danışmağa qoymadı.
“Yalvarıram, Hafizlə işin olmasın, o, pis adam deyil”, – deyərək hıçqıran Zəminəyə çox yazığı gəldi. “Axı səni niyə göndəriblər?”- deyə bağırdı. Səsindən diksinən qadına: “Get!”- əmrini necə verdiyindən də xəbəri olmadı. Zəminə ağır-ağır qapıya tərəf yönələndə: “Arxayın ol!” – kəlməsini dilinə gətirə bilmədi.
Zəminə getdi. Qürbət nə qədər sıxıntılı olsa da, yarımçıq qalan işlərini sahmana salmaq istədi, amma bacarmadı. Beş illik məhrumiyyətləri, acıları, təhqirləri sanki yenidən yaşadı. Kini bir az da artdı. Amma növbəti zərbəni vurmağa imkanı olmadı. Arvadının minnətə getdiyini öyrənən Hafiz bağ evində özünü asmışdı.
Bu xəbərdən daxili sarsıntı keçirsə də, heç nə olmamış kimi davrandı Qürbət. Hətta dəfnə də getdi. Cılızlaşan keçmiş müdirinə uzaqdan qalib kimi baxdı. Dəfndən qayıdanda isə əda ilə: “Allah səbir versin”, – dedi. Dişi bağırsağını kəsən müdir heç nə deyə bilmədi, bu təsəllidən bir az da balacalaşdı. Onun büzüşməyi Qürbətin nəzərindən qaçmadı. “Bu dünyanın işlərini bilmək olmur, Səttar dayı” – sözləri ilə ötən günləri müdirinin yadına salmağı da unutmadı.
Səttar dodaqaltı nə isə mızıldandı (Əslində onun nə deyəcəyinin Qürbət üçün heç bir əhəmiyyəti yox idi), sonra başını qaldırıb Qürbətin üzünə baxdı. Bu göyümtül gözlərdəki istehzanı ilk dəfə məhkəmə zalında gördüyünü xatırladı…
Qürbətin qızına vurulduğunu eşidəndə tamam hövsələdən çıxmış: “Bir “dərənin iti”nin mənim süfrəmin başında nə işi var? Onu elə gedər-gəlməzə göndərəcəyəm ki, qızımın adını tutmağına peşman olacaq”, – deyə and içmişdi. “İtirdiyi açar” Qürbətin cibindən çıxanda ucaboylu gəncin balacalaşmasını ləzzətlə seyr etmiş, istehza ilə: “Nə qədər mal çırpışdırmısan?”- soruşmuşdu. Gəncin and-aman etməsinə əhəmiyyət verməmiş, anbarda yoxlama başlatmışdı. Bir gecənin içində yoxa çıxan malların hesabını ondan istəmişdilər. Səttar arxasız bir gənc üzərində qələbəni belə qazanmışdı. Lakin Qürbətin məhkəmə zalındakı qəh-qəhəsi uzun zaman qulaqlarında cingildəmiş, bəzən onu yuxudan oyatmışdı. Oyanan zaman gördüyünün yuxu olduğuna çox sevinmişdi. Qürbət cəza evindən gələnə qədər qızını gəlin köçürmüş, tanınmış bir ailə ilə qohumluğun binasını qoymuşdu. Kürəkəni Hafizlə çox yerdə qürur duymuşdu. Yeni tikdirdiyi evə qapı-pəncərə sifarişi verəndə Qürbətin işlədiyi emalatxanaya gəlmiş, onun nimdaş geyiminə, fağır görkəminə rişxənd edərək: “Ay müdir, bir abırlı adam tapa bilmirdinmi ki, yoldan ötəni işə götürmüsən? Bunun gördüyü iş nə olacaq?” – söyləmişdi. Müdir onun dediklərinə əhəmiyyət vermədən: “Əlləri qızıldır. Əgər bəyənməsən, başqa emalatxanaya gedərsən”, – cavabını vermişdi. Sifarişini alanda isə heyrətini gizlədə bilməmişdi Səttar. O zaman bugünkü Qürbətlə rastlaşacağını ağlına belə gətirməmişdi.
Qürbət yas yerindən ayrılanda kürəyinə zillənən bir cüt göz maşına minənə qədər onu təqib etdi. Adi vaxtlarda arxasınca dikilən baxışlara qətiyyən əhəmiyyət verməyən Qürbət bu gün daxili bir narahatlıq keçirdi. Üsyankar gəncin qəzəbli baxışları, hayqırtısı ruhuna elə hakim kəsildi ki, kim olduğunu belə unutdu. Asta-asta yerindən qalxdı. Ətrafda gəzənləri görmürmüş kimi yoluna davam etdi. Amma hansısa bir hiss onu xəstəxanaya tərəf çəkdi. İndiyə qədər etdiklərindən ötrü heç kimə hesabat verməyən Qürbət vicdan məhkəməsi ilə üz-üzə qalmışdı. O, ağır addımlarla pilləkənləri qalxdı. Artıq onun üçün xəstəxanada kiminlə qarşılaşacağının əhəmiyyəti yox idi. Təki gənc oğlan ayılsın.
***
Cingiltili gülüş səsi qulaqlarında əks-səda verəndə Qürbət duruxdu. Bu, kimin gülüşü idi? Nə üçün ona bu qədər doğma, məhrəm gəldi? Addımlarını yavaşıtdı. Palataya yaxınlaşanda gülüş yenidən təkrar olundu. Qürbətin heç nəyə şübhəsi qalmadı. O, bu gülüşü yüz gülüşün içindən ayırd edə bilərdi. Qızının ondan icazəsiz xəstəxanaya gələcəyini ağlına gətirmək istəmədi. Ağırlaşan ayaqlarına ağrı çökdü, addım atmağa taqəti qalmadı. İçəridə isə gülüş səsləri bir-birinə qarışmışdı.
-Qızım, Fazilə, Allah səni həmişə güldürsün. Çoxdan belə ürəkdən gülməmişdim, – deyən səsi eşitdikdə heç nəyə şübhəsi qalmadı. Bəli, bu onun hamıdan qoruduğu, əsən küləyə, doğan Aya, parlayan ulduza belə qısqandığı qızı Fazilə idi.
Qürbət bir anlıq nə edəcəyini bilmədi. Dəlicəsinə bağırmaq, içəri cummaq istəsə də, bacarmadı. Ciyərparasına qıymadı. Divara söykənib dərindən nəfəs aldı, irəliyə gedən yolların üzünə qapandığını zənn etdi. Geri döndü. Pillələri sanki sürünə-sürünə endi. Sərin axşam küləyi üzünə dəyəndə bütün əzalarından üşütmə keçdi. Bir azdan üşütmə sızıltıya çevrildi. Hiss etdi ki, yeriyə bilmir. Vücudunu saran ağrılar ixtiyarını əlindən alır.
Yaxınlıqdan keçən bir taksiyə əl elədi. Evləri ilə xəstəxananın arası xeyli vardı. Yol boyu bir-birini əvəz edən mahnılarda o, keşməkeşli bir ömrün cizgilərini hiss etdi. Qürbət yolun bitməsini arzulamadı. Mahnı qanadlarında mürgüləmək, bu gün törətdiyi hadisəni unutmaq istədi, bacarmadı. Taksi evlərinin qarşısında dayananda zorla maşından düşdü. Evin qapısını da özü açdı. Şıltaqlıqla boynuna sarılan qızını gözləmək fikri indi ondan tamam uzaq idi. Ona elə gəldi ki, ev də əvvəlki hərarətini itirib. Diqqətlə üzünə baxan qadınına, qolları havadan asılan qızına baxmadan yataq otağına keçmək istədi.
-Ata! – sədası yaddaşını silkələdi. Qızını yalnız indi gördü. Dili topuq vurdu:
-Səən nə vaxt gəldin?
-Sənə nə olub, ata? – deyib köksünə sığınan qızının saçlarını tumarladı. Hələ də hərarəti enmədiyi üçün istidən pörtən yanaqlarına, parıltı əvəzinə yaşla dolan ala gözlərinə baxıb alnından öpdü, yavaş-yavaş eyni açıldı.
-Heç, bir az fikirli idim, – dedi.
-Özünü çox yorursan, bir az istirahət elə, – deyən qadınının sözlərini də eşitmədi. Daxili bir narahatlıq bütün gecəni Qürbəti üzdü. Xəstəxanada eşitdiyi səslər, gülüşlər bir tilsim kimi onu özünə çəkdi. Səbirsizliklə səhərin açılmasını gözlədi. Günəşin ilkin şüaları dənizdən boylananda göz qapaqları ağır-ağır endi.
***
Qürbət oyananda günortaya az qalırdı. Cəld yerindən qalxdı. Vanna otağına getmək istəyəndə qızı yenə də uşaq şıltaqlığı ilə boynuna sarıldı. Qürbət bir anlıq hər şeyi unutdu. Hərarəti enməsə də, qızının şən əhvali-ruhiyyəsi ona da sirayət etdi. Süfrə başına keçdi. İştaha ilə yeməyini yedi. Evdən çıxanda dünənki halından əsər yox idi. Sürücü həyətdə onu gözləyirdi. Maşına əyləşən kimi:
-Sür, – dedi.
İncitdiyi gəncin ailəsi ilə tanış olmaq, üzr istəmək, qızını xatırladan gülüş sahibini – Faziləni görmək marağı onu xəstəxanaya çəkdi. İndi ona qarşı tərəfin necə münasibət bəsləyəcəyinin heç bir əhəmiyyəti yox idi. Xəstəxanaya çatanda:
-Məni gözləmə, – deyib sürücünü yola saldı.
Pillələri yüngül addımlarla qalxıb koridora daxil oldu. Koridorun geniş foyesində tibb bacısından nə isə soruşan uca boylu bir kişi diqqətini cəlb tdi. Gözlərinə inanmadı. Bu, Qədir idi. Dustaqxanada tanış olub dostlaşdığı Qədir. Özündən ixtiyarsız qollarını açaraq ona tərəf addımladı:
-Qədir! – deyib səsləndi.
Qədir də iyirmi ildən bəri görmədiyi Qürbəti görəndə gözlərinə inanmadı, amma bu, yuxu deyildi. Qarşısındakı dost yolunda canından keçməyi bacaran Qürbət idi. Bir-birini qucaqlamadılar. Qucaqlaşan əllər və çiyinlər oldu.
-Səni buralara hansı ruzgar atıb, ay Qədir? – deyərək maraq dolu göyümtül gözlərini dostunun üzünə dikdi.
-Oğlum burada yatır. Ona dəyməyə gəlmişəm.
-Xəstəliyi nədir?
-Eh, elə bir xəstəliyi yoxdur. Əsəbi gərginlikdən huşunu itirib. Ayılmağı uzun çəkir.
-Nə vaxtdan xəstəxanada yatır?
-Dünəndən. İlk dəfə anasını itirəndə bu vəziyyətə düşdü. Uzun sürən müalicədən sonra güclə özünə gəldi. Amma indi nə olduğunu bilmirəm. Özü də heç nə demir. Anasının itkisi ilə heç barışmaq istəmir. Nə qədər könlünü açmaq istəsək də, bir kəlmə dinib-danışmır.
Qədir doluxsundu. Gözündəki yaşı dostunun görməməsi üçün üzünü kənara çevirdi.
-Ata, Taleh səni çağırır, – deyən qızın səsi axşamkı gülüşü Qürbətin yadına saldı.
-Gəldim, qızım!
Qədir ağır bədəninə uyuşmayan bir cəldliklə ayağa qalxdı, palataya tərəf yönəldi, işarə ilə Qürbəti də içəri çağırdı. Səsin sehrindən çıxmayan Qürbət özündən asılı olmadan onun arxasınca düşdü. Bir neçə addımlıq məsafə sanki qurtarmaq bilmədi. Qapıda Fazilə ilə qarşılaşanda duruxdu. Özünü ayrı bir dünyada zənn etdi. Anasının çöhrəsi gözünün qarşısında canlandı. Bu, həmin ala gözlər idi. Sol yanağındakı qəhvəyi xal da yerində idi.
Qürbətin dili tutuldu, bir kabus qovurmuş kimi əllərini tərpətdi. Yıxılmamaq üçün divara söykəndi. Fikrini aydınlaşdırmağa çalışdı: Bu nə idi: yuxumu, təsadüfmü, ya illərdən bəri axtardıqlarına qovuşmaq üçün etdiklərinin əvəzində Allahın cəza kimi göndərdiyi hədiyyəmi idi?
Qürbət ayılanda özünü yataqda gördü. Qədir başının üstünü kəsdirmişdi. Taleh çarpayının ayaq tərəfində dayanmışdı. Qürbət hönkürdü. Onun hönkürtüsündəki acı fəryada dözə bilməyən Fazilə də ağladı. Ürəyi boşalana kimi ağladı Qürbət. Heç kim onu sakitləşdirməyə cəhd eləmədi. Sakitləşəndə də heç nə soruşmadılar. Qürbət qırıq-qırıq cümlələrlə özü danışdı hər şeyi. Fazilə adı ilə tanıdığı bacısı Nazilənin şəklini istədi. Qədir həmişə cibində gəzdirdiyi şəkli göstərəndə Qürbət yenidən hönkürdü. Şəkildən boylanan solğun çöhrəli qadın anasının eyni idi…
Müəllif: Naibə YUSİF
YAZARLAR.AZ
===============================================
<<<<<< WWW.USTAC.AZ və WWW.BİTİK.AZ >>>>>>
Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru
