Günlük arxivlər: Fevral 27, 2021

"YAZARLAR" j., BİOQRAFİYA, Qurban Bayramov, www.USTAC.az, YAZARLAR, YAZARLAR JURNALI

QURBAN BAYRAMOV HAQQINDA

6 Şərh
Qurban BAYRAMOV – professor, ədəbiyyatşünas-tənqidçi.

QURBAN BAYRAMOV HAQQINDA

QISA ARAYIŞ: Qurban BAYRAMOV – Bayramov Qurban Fərman oğlu — Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü (1985), Respublika Qarabağ Ağsaqqallar Şurasının üzvü (2001), Azərbaycan Ziyalılar Hərəkatı Ali Şurasının üzvü (2003), filologiya üzrə fəlsəfə doktoru (1979), Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun aparıcı elmi işçisi.

Həyatı
Qurban Bayramov 1946-cı il mayın 30-da Azərbaycanın Ağdam rayonunun Əlimədədli kəndində anadan olmuşdur. Orta təhsilini burada almış, indki N.Tusi adına ADPU-nin filologiya fakültəsini (1963-1967) bitirmişdir. Orta məktəbdə müəllim, tədris işləri üzrə direkor müavini vəzifələrində çalışmışdır (1967-1971). Hərbi xidmətdə olmuş (1967-1968), aspirantura təhsili almışdır (1970-1974). 1972-ci ildən Ədəbiyyat İnstitutunda baş laborant, elmi işçi, baş elmi işci olmuşdur. Hazırda həmin institutda aparıcı elmi işçi vəzifəsində fəaliyyət göstərir.

1979-cu ildə “Səməd Vurğun poeziyasında lirik qəhrəman problemi” mövzusunda dissertasiya müdafiə etmişdir. Dövri və elmi mətbuatda 300-dən çox məğalə dərc etdirmiş, “Vurğun poeziyası”, “Lirik qəhrəman və zaman”, “Yaşar Qarayev: Milli yaddaş təlimi – Azərbaycançılıq” elmi-nəzəri, “Yaralı Vətənin yaralı övladları” bədii-publisist kitabları var. Onun “Müasir Azərbaycan poeziyasında üslubi meyillər”, “Azərbaycan ədəbiyyatında tarixilik və müasirlik”, “M.Ə.Sabir ənənələri və Azərbaycan ədəbiyyatı”, “Səməd Vurğun dünən, bu gün və sabah”, “M.H.Şəhriyar poetik üslubu”, “Qarabağ ədəbi mühiti – uzaq keçmişdən bu günümüzə qədər” təkin maraqlı tədqiqat işləri vardır.

Azərbaycan ədəbiyyatının əksər nümayəndələri barəsində məqalə yazmış, fikir söyləmiş, elmi və bədii kitabların redaktoru olmuş, onların bir çoxuna ön söz yazmış, xüsusən, “Azərbaycan poeziyası”na həsr etdiyi ədəbi icmalları maraq doğurmuşdur.

Uzun illər “Gənclik” nəşriyyatında rəsmi rəyçi, Azərbaycan Dövlət Televiziyasında “Ədəbiyyatşünaslıq və zaman”, “Ədəbiyyat” (1982-1992) elmi-kütləvi, tədris televiziya verilişlərinin müəllif-aparıcısı, Ədəbiyyat İnstitutu Elmi Şurasının, Azərbaycan Yazıçılar Birliyi İdarə Heyətinin üzvü, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin bir illik fərdi təqaüdçüsü(2011)olmuşdur.

Azərbaycan MEA-nın Rəyasət Heətinin (2016), Azərbaycan Yazıçılar Birliyi İdarə Heyətinin (2011), Azərbaycan Respublikası Həmkarlar Konfederasiyasının Fəxri fərmanlarına(2016, 2019), “Tanınmış Vurğunşünas alim”(2011), “Fədakar alim”(2011), “Elm fədaisi”(2012) fəxri diplomlarına, “Səməd Vurğun mükafatı”na(2011), “Avropa Nəşr Mətbu Evi”nin “Qızıl medal”ına (2011), AMEA-nın Azad Həmkarlar İttifaqının “Fəxri fərmanı”na (2016),Beynəlxalq statuslu “Vintsas” Mükafatı diplomuna (2020) layiq görülmüşdür.

Əsərləri

  • Vurğun poeziyası, B., Elm, 1976, 78 səh., 1.000 nüs.
  • Lirik qəhrəman və zaman (Səməd Vurğun poeziyasında lirik qəhrəman problemi.), B., Elm, 1986, 140 səh., 1.200 nüs.
  • Tarixilik və müasirlik – “Sosialist realizmi müasir mərhələdə” kitabı (kollektiv), B., Elm, 1988, 388 səh., 1.800 nüs.
  • Yaşar Qarayev: Milli yaddaş təlımi – azərbaycançılıq, (Jalə Qurbanqızı ilə birgə) B.,BDU-nun nəşriyyatı, 2001, 138 səh., 500 nüs.
  • Poeziyanın sirri: Çaylar geri axmır, dənizə can atır və yaxud, qəlbini nar təkin kağıza sıxan şair Şahməmmədin poeportreti (mini-modern monoqrafiya), B., “MBM”, 2009, 104 səh., 500 nüs.
  • Əli İldırımoğlunun yaradıcılıq yolu: milli-mənəvi dəyərlərin bədii salnaməsi və yaxud, müasir Azərbaycan ədəbiyyatında avtobioqrafik roman janrının təkamülü (monumental monoqrafiya), B., “Nurlan”, 2009, 560 səh., 500 nüs.” və s.
  • Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə (Jalə Qurbanqızı ilə birlikdə), Bakı, “Yazıçı”, 2014, – 272 səh.
  • Xalq şairi Nəriman Həsənzadə (akademik İsa Həbibbəyli ilə birlikdə). – “Müstəqillik dövrü Azərbaycan ədəbiyyatı” 2 cilddə, I c., (kollektiv), Bakı, “Elm və təhsil”, 2016, s.529-560. – 800 s.
  • Şeirlərindən görünən şair – Musa Yaqub. – “Müstəqillik dövrü Azərbaycan ədəbiyyatı” 2 cilddə, I c., (kollektiv), Bakı, “Elm və təhsil”, 2016, s.623-638. – 800 s.
  • Hidayətin poeportretindən cizgilər. – “Müstəqillik dövrü Azərbaycan ədəbiyyatı” 2 cilddə, II c., (kollektiv), Bakı, “Elm və təhsil”, 2016, s.29-48. – 1088 s.
  • Çağdaş poeziya – ədəbi istiqamətlər, mövzu aktuallığı, sənətkarlıq məsələləri. – “Müstəqillik dövrü Azərbaycan ədəbiyyatı” 2 cilddə, II c., (kollektiv), Bakı, “Elm və təhsil”, 2016, s.548-563. – 1088 s.
  • Sonsuzluğun ahəngini yazan şair – Əhməd Qəşəmoğlu. – “Müstəqillik dövrü Azərbaycan ədəbiyyatı” 2 cilddə, II c., (kollektiv), Bakı, “Elm və təhsil”, 2016, s.714-724. – 1088 s.
  • Yaşar Qarayev: Azərbaycan istiqlalı – yaxın və uzaq tarixlər… (Jalə Qurbanqızı ilə birlikdə), – kollektiv, Bakı, “Sabah” nəş., 2016, s.162-186. – 404 s.

Məqalələri

(Qeyd:Burada verilən məqalələr tam siyahı deyil seçmədir.)

  1. Aşıq gördüyün çağırar.(Qasım Qasımzadənin eyni adlı əsəri barədə), 1970. Məqalə ilk dəfə Şahməmmədin “Şəxsiyyətin böyüklüyü, böyüklüyün şəxsiyyəti” monoqrafiyasında çap edilibdir, Bakı,”MBM” nəş.,2011, s.137-144. – 428 s.
  2. Ədəbi düşüncələr (Bəkir Nəbiyevin eyni adlı əsəri barədə), “Azərbaycan gəncləri” qəz.31.IX.1971.
  3. Səməd Vurğun poeziyasının novator xüsusiyyətləri.AEA,Nizami ad.Ədəbiyyat İnstitunun Elmi konfrasının materialları, 1973, s.19.
  4. Yaradıcılıq əlaqələri möhkəmlənərsə. “Ədəbiyyat və incəsənət” qəz.,19.V.1973.
  5. Səməd Vurğun poeziyasında emosionallıq və rasionallıq.Azərb. EA-nın “Xəbərləri” (Ədəbiyyat ser.),№ 4,1975.
  6. Şair haqqında ilk söz. (S.Vurğun) “Ədəbiyyat və incəsənət” qəz.,O9.IX. 1975.
  7. Алега Кюрчайлы, Нариман Гасанзаде, Hakime Bulluri.(портрет очерки, КЛЕ,№9, Москва, 1978.
    8.Təbiiliyin poetik dərki (Cabir Novruzun yaradıcılığı), “Bakı-axşam” qəz.,13.01.1979.
  8. “Yazmaq yaxşıdır, amma…” (Ədəbiyyat-son poçta), “Bakı”-axşam qəz.,04.05.1979.
  9. Şəxsiyyət və yaradıcılıq.(Kamal Talıbzadə), “Ədəbiyyat və incəsənət” qəz.,20.04.1979.
    11.Лирический герой в поэзии Самеда Вургуна. Автореферат. Баку,Елм, 1979, 21 с.
    12.Mənəvi saflığın bədii təcəssümü. (Elçin Əfəndiyev).),”Bakı” qəz., 19.02.1979.
    13.Arazın nəğmələri (Naxçıvan şairlərinin yaradıcılığı). “Azərbaycan gəncləri” qəz.,13.12.1979.
    14.Gerçəklik poeziyası (Qasım Qasımzadə), “Azərbaycan gəncləri” qəz., 15.05.1980.
  10. Söz – abidə (Adil Babayev), “Ədəbiyyat və incəsənət” qəz., 25.07.1980.
    16.Ədəbiyyatımızın böyük dostu (Nikolay Tixonov), “Ədəbiyyat və incəsənət” qəz., 14.11.1979.
    17.Hamı elə bilirdi (Seyran Səxavəti nəsri), “Kommunist” qəz., 10.03.1981.
  11. Выдающейся поэт современности. (Самед Вургун -75), Газ. “Баку”, 20.03.1981.
    19.Yazıçı şəxsiyyətilə bədii obrazın qovuşuğu.(Əli Vəliyevin yaradıcılığı),”Ulduz” jurn.,say:4;, 1981.
    20.Tənqidçi xarakteri. (Qulu Xəlilov), “Ədəbiyyat və incəsənət” qəz., 21.05.1982.
    21.Ədəbiyyata tükənməz məhəbbətlə.(Kamal Talıbzadə). “Bakı” axşam qəz.,30.09.1983.
    22.Ədəbi irs və ədəbiyyat (Qulu Xəlilov). “Kitablar aləmi” jur. № 03, 1984.
    23.Bir ürəyin söhbəti (İbrahim Göyçaylı),”Ədəbiyyat və incəsənət” qəz.,20.09.1985.
    24.Ədəbi tənqidimizin bu günü və gələcəyi.”Azərbaycan gəncləri” qəz., 06.06.1985.
  12. Əxlaqi münasibətlərin bədii təqiqi(Əzizə Əhmədovanən nəsri), “Azərbaycan gəncləri” qəz., 22.06.1985.
    26.История Азербайджанской критический мысли.(Кяамал Талыбзаде),”Баку”, вечер.газ.,23.04.1986.
  13. Görkəmli yazıçı, alim, ictimai xadim. (Akademik, Xalq yazışısı Mirzə İbrahimov), Qasım Qasımzadə ilə birgə, “Elm” qəz., 23.10.1986.
    28.Сегодния перо мае стало штыком (К 80 л. С. Вургуна), газ.”Вышка”, 23.10.1976.
    29.Səməd Vurğun lirikasında müasirlik. Azərb.EA “Xəbərləri” (Ədəbiyyat ser.),№ 4, 1986.
    30.Poema və qəhrəmanın fəal həyat mövqeyi.”Müasir ədəbiyyatın qəhrəmanı” kitabı, kollektiv,Bakı, “Elm”, 1986.
  14. Süleyman Rüstəmin şeirində müharibə mövzusunun şərhi. “Süleyman Rüstəm” kitabı,kollektiv, Bakı, “Elm”, 1986.
    32.Alman xalqının böyük nağılçıları-ön söz.”Dünya ədəbiyyatı kitabxanası” ser.,”Qrimm qardaşları”, Bakı, “Gənclik”, 1987.
    33.Üslubi aydınlıq (Zeynal Xəlil), “Ulduz” jur.,say:05,1987.
    34.Poeziya: tarixilik və müasirlik.”Sosializm realizm müsir mərhələdə” kollektiv, Bakı, Elm,1988.
    35.Səməd Vurğun irsi və müasir nəzəri fikir. Azərb.EA Ədəbiyyat İnst., elmi konf. mater., Bakı, Elm, 1989.
    36.İrəvanda qalmayan xalın nisgili (Hidayətin poeziyası), “Yeni fikir” qəz., 01.11.1990.
    37.Məmməd Araz poeziyasında Vətən və vətəndaşlıq motivi.(Məmməd Araz-60),Azərb.EA Nizami ad. Ədəbiyyat İnstitutu, Ədəbiyyat Muzeyi və Azərb. Yazıçılar İttifaqının birgə elmi sessiyası. Məruzə.22.10.1993.
  15. Milli azadlıq hərəkatı və Əhməd Cavad poeziyası. Gəncə şəhərində, Beynəlxalq səyyar elmi sessiyada məruzə, 20.03. 1993.
    39.Ziyalı mövqeyi. “Doğru yol” qəz., 05.02.1993.
    39a. Yaşayan sətrlər (Əhməd Cəmil), “Ədəbiyyat qəzeti”, 19.09. 1993.
    39b.Maarif sahəsinə yeni baxış tələb olunur…,”Doğru yol” qəz., 02.07. 1993.
    39c.Şamaxının yolları yastıdı…, “Meydan” qəz.,13.07.1994.
    39.ç Həmişə bizimlə (Məmməd Cəfər-75), Azərb. EA Ədəbiyyat inst., elmi sessiyasında məruzə, 17.05.1994.
    40.Ədəbi icmal əvəzi. “İcmal” qəz.,21.11.1995.
    41.Səməd Vurğun lirikası…, “Ədəbiyyat qəzeti”, 09.05.1996.
    42.Satirik şeirin imkanları. “Tək səbr” qəz.,05.09.1997.
  16. XX əsr Göyçə aşıq mühiti. “Respublika” qəz.,27.07.1997.
  17. “Qəzəldir güli-busitani hünər”, Kazım Ağa.”Bir gözəl, 200 qəzəl” kitabı. Redaktoru və ön
    sözün müəl. Qurban Bayramov, Bakı, “Şərq”, 1997, s.5-12.
    45.Qəlbini nar kimi kağıza sıxan şair” (VI-məqalə), “Tək səbr” qəz., 15-08; 10, 22,30-09;10-10-1997; 11-10.1998.
    46.Ədəbiyyat və zaman (IV məqalə), “Vicdanın səsi” qəz.,(say:12-15),1998.
    47.Gənc şairin ilk kitabı və ilk söz.Qələndər Xaçınçaylı.”Qarabağın ağlar gözü” (şeirlər), Tərtibçi, redaktor və ön sözün müəllifi Qurban Bayramov, Bakı, “Şərq-Qərb” nəş., 1998, s.4-12.
    48.Redaktor sözü. Elşin İsgəndərzadə. “Müqəddəs görüş” kitabı,(Ön söz- Məmməd Araz),Bakı, “Gənclik”, 1998, s.98-102.
    49.”Ədəbiyyat generalları” və ya pərqu yastıq sindromu.”Çıraq” jur., 1999,№ 03,s.48-55.
    50.Ədəbi proses-98. Poeziya. AMEA-nın Ədəbiyyat İnstitutu. İlin ədəbi yekunları, Elmi sessiya.Məruzə.1999.
    51.Özgürlüyün olmasaydı özün olmazdın.(Vaqif Arzumanlı haq.) Vəli Həbiboğlu.”Azərbaycanı dünyaya tanıdan alim” kitabında, Bakı, “Qartal”, 2000, s.178-187.
    52.Yazıçılar birliyində nə baş verir? (Açıq məktub).”Təzadlar” qəz.,12-19.10.1999.
    53.Qarabağ ədəbi mühiti. Azərb.Respub. Təhsil Cəmiyyəti.Şuşanın 200 illik yub. həsr olunmuş elmi-prakt. konf. məruzə.(14 mart 2001).Həmin konfrasın “Materialları”, ,Bakı, “Təhsil”,2001, s.14-19.
  18. O, bu gün də bizimlədir.(Yusif Əzimzadə)- AYB-nin plenar iclas. məruzə; “Ədəbiyyat qəzeti”, 23.02.2001.
    55.Tale düyünlərindən keçən şair ömrü (Tale Həmid), “Mədəniyyət qəzeti”, 22.05.2002.
  19. Nəsrimiz – yeni mövzunun yeni bədii həlli. AYB plenar iclasında məruzə. “Ədəbiyyat qəzeti”, 12.07.2002.
  20. Ədəbi prosesin qayğiları polemik müstəvidə. “Sözün işığı” qəz.,04.04.2003.
  21. Ölümündən doğulan şair (Zakir Fəxri). “525-ci qəzet”, 29.04.2003.
  22. Ömrü nağıla dönmüş şair-Əhməd Cəmil (90), “Palitra” qəz., 30.04.2003.
    60.”Ədəbiyyatımızda qara səhifələr var.( I-II məqalələr), “Həftə içi” qəz., 18; 19.03.2003.
  23. “Eol arfası” effekti.(I-II məqalələr),”Həftə içi” qəz., 24;25.03.2003.
  24. Elitar ədəbiyyatın qısqanclığı.(I-III məqalələr),”Həftə içi” qız., 26; 27; 28.03.2003.
  25. Şeiri tənqidə qurban vermişəm (müsahibə), “Sözün işığı” qəz., 10-17.05.2003.
    64.”Qan içində xarı bülbül”, “Vətəndaş həmrəyliyi” qəz., 04-10. 05. 2003.
  26. İstedadlı ədəbiyyat özü hər şeyi yerbəyer edir. “Vətəndaş həmrəyliyi” qəz., 11-17ş 05.2003.
  27. Qəlbimizə açılan pəncərə-Qarabağ yanğısı (Yusif Kərimovun yaradıcılığı), AYB-nin plenar iclasında məruzə, “Ədəbiyyat qəzeti”, 15.08. 2003.
    67.Şuşa elm və mədəniyyət mərkəzi kimi… “Qarabağ dünən, bu gün və sabah” II Ümumrespublika elmi-əməli konf. mater.,Bakı, “Şuşa” nəş., 2003, s.140-147.
  28. Qarabağ ədəbi mühiti – uzaq tarixi keçmişimizdən bu günümüzədək. Şuşa şəhərinin ermənilər tərəfindən işğalına həsr edilmiş II Ümumrespublika elmi-praktik konfransının materialları,Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyi, Bakı, 2003,s.30-37.
    69.Ədəbiyyat tarixi də Şumerdən başlayır. “Yeni Azərbaycan” qəz.,19.06.2004.
    70.Şair ömrünün sirləri (Nazim Əhməd), “525-ci qəzet, 27.09.2004.
    71.Ədəbi proses- ilin yekunları. 2004-cü ilin poeziyası. “Ədəbiyyat qəzeti”, 08.04.2005.
    72.Müasir poeziya haqqında düşüncələr. (I-II məqalə),”Vətəndaş həmrəyliyi” qəz., 18-22; 22-25. 05.2005.
    73.Kövrək hisslər şairi- Hidayət. “Zəngəzurda doğuldum” kitabında, Bakı, 2005, s.50-61.
    74.Aydınların aydınlığı(Hüseyn Kürdoğlu). “Bir şeir kitabıydım” məqalələr toplusu, Bakı, “Sabah” nəş.,2005, s.92-99.
    75.Poetik hissin palitrası (Nəriman Həsənzadə). “Ədəbiyyat qəzeti”, 17.02.2006.
    76.Müasir nəsrin imkanları və yaxın tarixi keçmiş. (I-IV məqalə),”Kredo” qəz., 25.03; 01, 08,15.2006.
  29. Çağdaş poeziya – ədəbi istiqamətlər və sənətkarlıq məsələləri (2005-ci il poeziya materialları əsasında), “525-ci qəzet”, 02.05.2006; “Ulduz” jurn.,2006, say.04,s.5-18.
    78.Poeziyanın bu günü və perspektivləri.(I-III məqalə), “Açıq söz” qəz., 15.04; 06,12.05.2006.
    79.Müasir poeziya – illər və nəsillər. (I-VI məqalə), “Kredo” qəz.,10,17,24-06;01,08,15-07-2006.
    80.Искусство слова.”Литературный Азербайджан”журн.№8, 2006, ст.98-100.
    81.Штрихи к портрету писателя и публициста Али Илдырымоглу. В кн. Али Илдырымоглу “Возрождение” (роман), предсловя, Баку,”Нурлан”, 2006, ст.3-28.
    82.İbrahim Göyçaylının ədəbi portretindən cizgilər.(I-III məqalə), “Kredo” qəz.,29.07;08,12.08.2006.
    84.Poeziyanın kredosu, “Kredo”nun poeziyası (2006-cı il poeziyası haqqında düşüncələr).AYB-də poeziya müşavirəsində məruzə. “Kredo” qəz.,30.06.2007, s.2-3,5.
    86.Ömrün zirvəsindən baxanda…(Cəmil Əlibəyov-80), “Ədəbiyyat qəzeti”, 30.11.2007.
    87.Seçmələrin seçməsi, poyezyanın çeşməsi, yaxud Hidayətin poeportretindən cizgilər. (I-VI məqalə), “Kredo” qəz.23.02; 01,08,15,20.03;05.04.2008.
    88.Yazıçı ömrünün çəhlimləri (Yusif Həsənbəy-70).(I-II məqalə), “Kredo” qəz., 24, 31.05.2008.
    89.Sahilsiz istedadın imkanları (Elçin-65)-ədəbi məktub, “Kredo” qəz., 31.05.2008.
  30. İçində sufi ruhu gəzdirən şair (Zakir Fəxri-60).”525-ci qəzet”, 25.10.2008.
    91.Arta juvantulu.Joteva amanunte despre portretue seriitorului Ali ildaraoqlu.(rumın dilində ön söz.),Ali İldaramoqlu.Rasplata(roman), İDEEA EUROPEANA,Budapeşt, 2008.s.5-23.- 455 s.
    92.Ənənəvi üslubun müasirlik ladı (Ön söz). Şöhlət Əfşar.Dodaqdan könüllərə(şeirlər), Bakı, “Nurlan”, s.3-28.- 236 s.
  31. “Karvan yolu”nun fatehi” (Bayram Bayramov – 90), “Ədəbiyyat qəzeti”, 16.01. 2009, № 02(3649), s.1-2-3.
  32. “Uca sözə doğru gedən yol”, “Ədəbiyyat qəzeti”, 20.02.2009, № 7(3654), s.3,8.
  33. “Həmişə bizimlə” (Məmməd Cəfər – 100), “Kredo” qəzeti, 03-10. 10. 2009, № 37-38(556-567), s.17.
  34. “Ədəbiyyatın təəssübkeşi, həqiqi dostu və xeyirxah məsləhətçisi” (Mehdi Hüseyn – 100), “Kredo” qəzeti, 17.10. 2009, № 39(558),s.3.5.
    97.“Müasirliyin epik-lirik dərkində mənsur şeirin imkanları”, “İslam Ağayevin elmi və bədii yaradıcılığı” kitabı: (tərtibçi Fərhad İslamoğlu, red., Qurban Bayramov), Bakı-2009, “Qarabağ” nəş., s.298-310.
  35. “Tale çiçəkləri”, “İslam Ağayevin elmi və bədii yaradıcılığı” kitabı: (tərtibçi Fərhad İslamoğlu, red., Qurban Bayramov), Bakı, 2009, “Qarabağ” nəş., s.271-273.
  36. “Zəngəzur dağlarından car olan poeziya çeşməsi” (Hidayət – 65), “Ədəbi İrəvan” (almanax), Bakı-2009, “Nurlan”, s.377-410.
  37. “Ana südü, dağ çiçəyi” və ya sözlə ucaldılan ana abidəsi”. Nailə Bayramqızı. “Anamla söhbət” kitabı, Mingəçevir-2009, “MMC” nəş., s.3-9.
    101.“Ölməzliyə qovuşan şair ömrü…”, I məqalə, “Qarabağa aparan yollar” qəzeti, 20.01.2010, № 01(103), s.5.; “Ölməzliyə qovuşan şair ömrü…”, II məqalə, “Qarabağa aparan yollar” qəzeti, 30.01.2010, № 02(104), s.5.;“Ölməzliyə qovuşan şair ömrü…”, III məqalə, “Qarabağa aparan yollar” qəzeti, 11.02.2010, № 03(105), s.5.; “Ölməzliyə qovuşan şair ömrü…”, IV məqalə, “Qarabağa aparan yollar” qəzeti, 26.02.2010, № 04(106), s.5. (Əhməd Elbrus haq.)
    102.“Şeyxülislam – ömrün salnaməsi: sözdə və şəkillərdə”, “Kredo” qəzeti, 09.09.2010,№32 (597), s.3-4-5. ( 1-məqalə); “Ömrün salnaməsi – sözdə və şəkillərdə” – (“Şeyxülislam – alın yazısı: kitab-albom, Bakı, 2009, – 296 səh., 156 şəkil), “Zamanın nəbzi” qəzeti, 15.09. 2010, № 01(027), s. 4-5. (2-məqalə).
    103.“Əhməd Elbrus haqqında xatirələrim”, “Əhməd Elbrus dünyası” kitabı, Bakı, “Gənclik”, 2010, s.53-76.
    104.İlin ədəbi yekunları (2010-cu ilin poeziyası), “Ədəbiyyat qəzeti”, 22.04. 2011, №14(3765), s.3.
    105.“Müasir poeziya haqqında düşüncələr – Poeziyamızın bu günü…”, I məqalə, “Həftə içi” qəzeti, 29.04.2011, №075(2211), s.7.; “Müasir poeziya haqqında düşüncələr– Sənət həyatın güzgüsüdürmü?…”, II məqalə, “Həftə içi” qəzeti, 02.05.2011, №076(2212), s.10-11.; “Müasir poeziya haqqında düşüncələr – Epik poeziyanın imkanları.”, III məqalə, “Həftə içi” qəzeti, 04.05.2011, №077(2213), s.7.
    106.“Hər şair ömrü bir taledir…”, “Həftə içi” qəzeti, 28-31.05.2011, № 095(2228), s.13-14.
    107.“Müasir poeziyanın imkanları və imkansızlığı” (2010-cu ilin ədəbi yekunlarına həsr olunmuş müşavirədəki məruzənin tam mətni), I yazı, “Kredo” qəzeti, 07.05. 2011, № 17(637), s.6; “Müasir poeziyanın imkanları və imkansızlığı” (2010-cu ilin ədəbi yekunlarına həsr olunmuş müşavirədəki məruzənin tam mətni), II yazı, “Kredo” qəzeti, 14.05. 2011, № 18(638), s.3.; “Müasir poeziyanın imkanları və imkansızlığı” (2010-cu ilin ədəbi yekunlarına həsr olunmuş müşavirədəki məruzənin tam mətni), III yazı, “Kredo” qəzeti, 21.05. 2011, № 19(639), s.3. ; “Müasir poeziyanın imkanları və imkansızlığı” (2010-cu ilin ədəbi yekunlarına həsr olunmuş müşavirədəki məruzənin tam mətni), IV yazı, “Kredo” qəzeti, 28.05. 2011, № 20(640), s.3.; “Müasir poeziyanın imkanları və imkansızlığı” (2010-cu ilin ədəbi yekunlarına həsr olunmuş müşavirədəki məruzənin tam mətni), V yazı, “Kredo” qəzeti, 04.06. 2011, № 21(641), s.3.; “Müasir poeziyanın imkanları və imkansızlığı” (2010-cu ilin ədəbi yekunlarına həsr olunmuş müşavirədəki məruzənin tam mətni), VI yazı, “Kredo” qəzeti, 11.06. 2011, № 22(642), s.3.
    108.“Şair Əli Rza Xələflinin poepoetik obrazından cizgilər…”, “Kredo” qəzeti, 19.01.2011, № 40,(660), s. 4, 6.
    109.“Qorqudşünaslıq: Şakir Qabıssanlı – təzə tədqiqat üsulu…”. Şakir Qabıssanlının “Dədə Qorqud və Qabıssan” kitabı. Ön söz., Bakı, “Təkamül”, 2011, s. 10-28.
    110.”Şair ömrü şeirdə, şeir ömrü şairdə”, “Bütöv Azərbaycan” qəz.,№ 25(157), 25-31 iyul 2012, s.7.
  38. “Dilə sevgi xalqa xidmətdir”, ( Qəzənfər Kazımov – 75), “Ədəbiyyat qəzeti”, 02.03.2012,№8,(4811), s.5.
  39. “Çağdaş mətbuatımızda Qarabağ mövzusu.”, “525-ci qəzet”, 12.04.2012, №061(3617), s.6.
    113.“Azərbaycan türk dili tarixinə sevgi örnəyi”, I məqalə, “Kredo” qəzeti, 14.04. 2012, № 15(680), s.3.; “Azərbaycan türk dili tarixinə sevgi örnəyi”, II məqalə, “Kredo” qəzeti, 21.04. 2012, № 16(681), s.3.
    114.“Qarabağ – Şuşa ədəbi-mədəni mühiti” (AMEA Nizami adına Ədbiyyat İnstitutunun elmi müşavirəsində məruzənin tam mətni), I məqalə, “Bütöv Azərbaycan” qəzeti, 23-29.05. 2012, say: 17(149), s.6.; “Qarabağ – Şuşa ədəbi-mədəni mühiti” (AMEA Nizami adına Ədbiyyat İnstitutunun elmi müşavirəsində məruzənin tam mətni), II məqalə, “Bütöv Azərbaycan” qəzeti, 30-05.06. 2012, say: 18(150), s.4.; “Qarabağ – Şuşa ədəbi-mədəni mühiti” (AMEA Nizami adına Ədbiyyat İnstitutunun elmi müşavirəsində məruzənin tam mətni), III məqalə, “Bütöv Azərbaycan” qəzeti, 06-12.06. 2012, say: 19(151), s.6.
    115.“Məhəmməd Hadi və mətbuat” (İslam Qəribli), “Türk dünyası” qəzeti, say: 01(149), s.5.
    116.“Dünyamızın qara daşlarını göyərdən şair” (Musa Yaqub-75), “Ədəbiyyat qəzeti”, 26.05.2012, say: 19(4822), s.3.
    117.“Mələklər də günahkar olmur, yaxud, dan üzünün sevgisinə bələnmiş şeirlər”, İslam Qəribli. “Gecikmiş görüş” (şeirlər) kitabı, Bakı, “Elmvə təhsil” nəş., 2012, s.3-36. ; “…Dan üzünün sevgisinə bələnmiş şeirlər”, “Kredo” qəzeti, 28.07.2012, say: 29(694), s.5-6-7.
    118.“Şair ömrü şeirdə, şeir ömrü şairdə” (Şahməmməd-65), “Bütöv Azərbaycan” qəzeti, 21-31. 07.2012, say: 25(157), s.6-7.
  40. “Poetik obrazdan cizgilər – Əli Rza Xələfli”, “Ulduz” jurnalı, 2012, say: 06, s.35-46.
    120.“Məslək silahımsan sən poeziya” (Xəlil Rza Ulutürk-80) – Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizmi nazirliyinin elmi-nəzəri konfransındakı məruzənin tam mətni; “Ədəbiyyat qəzeti”, 12.10.2012, say: 38(4841), s.6.
    121.“Milli müstəqilliyimizin mübariz şairi – Xəlil Rza Ulutürk”, “Bütöv Azərbaycan” qəzeti,24-31.10.2012, say: 37(169), s.10, 14.
    122.“Türk dünyasının türkçü şairi – Xəlil Rza Ulutürk”, oktyabr, 2012, “Kərkük” qəzetəsi, İraq.
    123.“Türk dünyasının türkçü şairi – Xəlil Rza Ulutürk”, noyabr, 2012, “Türkün səsi” dərgisi, Qüzey Kıprız Cümhuriyyəti, Kıpır.
    124.“Söz sənəti” (Əli İldırımoğu – 85), “Ədəbiyyat qəzeti”,16.12.2012, say: 42(4845),s.4.
    125.“Kərkük məcnunu” (Qəzənfər Paşayev – 75), “Kredo” qəzeti, 08.12.2012, say:44(709),s.5.
    126.“Kərkük sevdalı alim – Qəzənfər Paşayev”, “Kərkük qəzetəsi”,İraq, dekabr, 2012.
    127.“Qəzənfər Paşayev fenomeni ədəbi mühitin gözündə və sözündə”, “Bütöv Azərbaycan” qəzeti, 28-11, 04.12.2012, say:41(173), s.9.
    128.“Ədəbi mühitin gözündə və sözündə”(Qəzənfər Paşayev) “Ədəbiyyat qəzeti”, 23.11.2012, say: 43(4846), s.6.
    129.“Məhsuldar yaradıcı ömrü” (Yusif Həsənbəy-80), “Ədbiyyat qəzeti”, 21.12.2012, say: 47(4850), s.7.
    130.“Şair ömrü, söz ömrü” (Şahməmməd-65), “Şahməmməd- kitabında, Bakı, “MBM” nəş., 2012, s..104-121.
    131.Dünyamızın qara daşlarını göyərdən şair [Text] : Musa Yaqub – 75 / Q. ”’Bayramov”’ // Ədəbiyyat qəzeti. – 2012. – 26 may. – № 19. – S. 3
    132.Rəsmi təşkilatlara “Açıq məktub” (yazıçı Aqil Abbas və şair Ənvər Əhməd haq.), “Bütöv Azərbaycan” qəzeti,№14(146),25-30 aprel 2012,s.2.; “Modern.az.”, “Kult.az.”.
    133.“Vətəndaş alim”, Qəzənfər Paşayev. “Biblioqrafiya” kitabında, Bakı, “Təhsil”, 2013, s.99.
    134.“Tanıdığımız və tanımadığımız Məsiağa Məhəmmədi”, “525-ci qəzet”, 01.05.2013, say: 076(3852), s.7.
    135.“Tanıdığımız və ya tanımadığımız şərqşünas Məsiağa Məhəmmədi və ya Atlant əfsanəsi”, “Bütöv Azərbaycan” qəzeti, 01-07.05.2013, say:15(191), s.6,14; “Tanıdığımız və tanımadığımız şərqşünas Məsiağa Məhəmmədi”, “Məsiağa Məhəmmədi – 50” kitabı, Bakı, “Bakı Çap Evi” nəş., 2013, s.18-32.
  41. “Sahilsiz istedadın imkanları” (Azərbaycanın xalq yazıçısı Elçinə ədəbi məktub), “Kredo” qəzeti, 11.05.2013, say: 19(729), s.4.
    137.“Ədəbiyyatımızın xan çinarı” (Elçin – 70), “Bütöv Azərbaycan” qəzeti, 15-20.05.2013, say. 16(192), s.9; həmçinin “Modern.az” və “Kult.az” saytlarında yayımlanıb.
    138.“Vətən daşını vətəndaşa çevirən Məmməd Araz”, I məqalə, “Bütöv Azərbaycan” qəzeti, 25-30.09.2013, say.31(209), s.6.; “Vətən daşını vətəndaşa çevirən Məmməd Araz”, II məqalə, “Bütöv Azərbaycan” qəzeti, 02-08.10.2013, say.32 (210), s.10.; “Vətən daşını vətəndaşa çevirən Məmməd Araz”, III məqalə, “Bütöv Azərbaycan” qəzeti, 16-22.10.2013, say.33(211), s.9.
  42. “Türkün milli mücadilə şairi – Məmməd Araz”, “Türkümcə” dərgisi, noyabr, 2013, Kosova.
    140.“Söz içində söz”ə əlavə, yaxud, müəllif obrazının görünən tərəfləri…”, “Kredo” qəzeti, 12.10.2013, say: 39(749), s..8.
  43. “Onun bir şeir dünyası da var…” (AMEA-nın müxbir üzvü Teymur Kərimli – 60), “Bütöv Azərbaycan” qəzeti, 06-12.11.2013, say:35(213), s.6, 11,12; həmçinin “Modern.az”, “Kult.az” sayıtlarında yayımlanıb.
    142.“Toponimşünaslıq elminə yeni baxış”, Şakir Qabıssanlı. “Toponimlərin açılmayan sirləri” kitabı, Bakı, “Təkamül”, 2013, s.14-29.
    143.“Qubada, Qaraçay sahilində Nazif alleyası” (xatirə), “Unudulmaz Nazif Qəhrəmanlı” (tərtibçi V.Arzumanlı) kitabı, Bakı, “Qartal” nəşriyyatı, 2013, s.221-229.)
    144.“Mələklər də günahkar olmur, yaxud, dan üzünün sevgisinə bələnmiş şeirlər”, İslam Qəribli. “Gecikmiş görüş” (şeirlər) kitabı, Tehran (İran İslam Respublikası), 2013, s. 3-53.
    155.“Bir ananın söz çələngi”, Hacıxanım Səmayyə. “Ana duası” (mənzumələr) kitabı, Bakı, “Oğuz eli” nəş., 2013, s.3-5.
    156.“Poeziyanın kredosu…”, “Əlirza Xələfli – 60” (Ədəbi-tənqidi məqalələr, publisistik düşüncələr) kitabı, 3 cilddə, I cild, Bakı, “Vətən” nəş., 2013, səh.160-163. – 430 səh.
    157.“Azərbaycanın xalq yazıçısı Elçinə təbrik məktubu və ya sahilsiz istedadın imkanları”, “Tənqid.net” dərgisi (heoakademik nəşr), Bakı, 2013,say: 10, səh.289-293. – 455 səh.
    158.”Elmin və şeirin övladı – Hamlet İsaxanlı…”-Modern.az/articles/40454/1/19 июня 2013 г.
    159.”Vətən daşını vətəndaşa çevirən Məmməd Araz”,[“Bütöv Azərbaycan” qəzeti] №31(209), 25-30 sentyabr 2013-cü il, s.6.
  44. “Tanınmış mənbəşünas, mətnşünas alim (Asif Rüstəmli – 60), “Kredo” qəzeti, 15.02.2014, say:06(761), s.3; həmçinin “Modern.az” və “Kult.az” saytlarında yayımlanıb.
  45. “Cabbarlısevərlərin sevimli tədqiqatçısı – Asif Rüstəmli və yaxud, elm fədaisi”, “Kaspi” qəzeti, 19.25.2014, say: 27(3121), s.14.
  46. “Qarabağdan Xızı dağlarına açılan qollar”(Asif Rüstəmli-60.) “Bütöv Azərbaycan” qəzeti, 19-25.02. 2014, s.9.
  47. “Çırpdım söz qanadımı” Yusif Nəğməkar üçün və yaxud, poeziyanın söz ətri”, “525-ci qəzet”, 17.04.2014, say: 065(4082), s.8.; “Çırpdım söz qanadımı” Yusif Nəğməkar üçün və yaxud, poeziyanın söz ətri” (Yusif Nəğməkarın poeportreti), “Kredo” qəzeti, 26.04.2014, say: 17(772), səh. 3, 7, 9.
  48. “Qəzənfər Paşayev fenomeni poeziyada” (ön söz), Vaqif İsaqoğlu. “Mənalı ömrün dastanı” (poema), məsləhətçi və ön sözün müəllifi Q.Bayramov, Bakı, “MBM” nəşriyatı, 2014, s.3-13.; “Kredo” qəzeti, say: 19 (774), 10.05.2014, səh. 6-7-8.
  49. “Erməni məsələsi” ədəbi-bədii müstəvidə” (Azərbaycan və Türkiyə Yazıçılar Birliklərinin, “Gənclərin Elmi Araşdırmalarına Dəstək” İctimai Birliyinin birgə təşkilatçılığı ilə Bakı şəhərində keçirilən “Müasir Azərbaycan ədəbiyyatında erməni məsələsi” mövzusunda keçirilən Beynəlxalq Konfransda məruzə – 24-26.04.2014.) – “Kredo” qəzeti, 03.05.2014, say:18(773), səh.2, 4, 6.
  50. “Bacısı Haykanuşu öz əli ilə Müəllimin maşınına mindirən Aşot – “Erməni məsələsi” ədəbi-bədii müstəvidə”. ( I məqalə) – “Ədalət” qəzeti, say.77(4345), 06.05.2014, səh.5.; “Bacısı Haykanuşu öz əli ilə Müəllimin maşınına mindirən Aşot – “Erməni məsələsi” ədəbi-bədii müstəvidə”. ( II məqalə) – “Ədalət” qəzeti, say.78(4346), 07.05.2014, səh.5.; “Bacısı Haykanuşu öz əli ilə Müəllimin maşınına mindirən Aşot – “Erməni məsələsi” ədəbi-bədii müstəvidə”. ( III məqalə) – “Ədalət” qəzeti, say.79(4347), 08.05.2014, səh.5.
  51. “İrəvan türklərinin ədəbi mühiti yeni tədqiqatda”, “Kredo” qəzeti №21 (776) 24 may 2014-cü il. səh. 8.; və “Respublika” qəzeti №122 (4995) 11 iyun 2014-cü il. səh. 5.
  52. ”’Müasir poeziyanın problemləri (“Kredo” qəzeti, 24.07.2015, say.30(838), s. 8-9; “Media.info” 22.07.2015 .
    169.”ÜZÜ XƏLƏFLİYƏ SÖZ YAĞIŞI, yaxud “həsrətdən üzü bəri…” Daha bir görüş”. “Kredo” qəzetində də dərc edilibdir. “Mediainfo.az” 07.08.2015; Əlirza Xələfli. Həsrətdən üzü bəri (şeirlər,poetik məktublar, esselər),redaktor və ön sozün müəllifi Qurban Bayramov. On söz:”ÜZÜ XƏLƏFLİYƏ SÖZ YAĞIŞI, yaxud “Həsrətdən üzü bəri…” Daha bir görüş”.s.5-42; Bakı,”Vətən” nəşriyyatı,2015-224 s.
  53. Ədəbi hadisə: Poema-Trilogiya (“Modern.az.”. 16.09.2015; “Media.info”, 16.09.2015 13:56 {{!}} 369 dəfə oxunub; “Bütöv Azərbaycan” qəzeti, 04. 11. 2015; “Kredo” qəzeti, 06.11.2015, say.45 (853), s. 8, 9; Şöhlət Əfşar. Poema triogiya. Ön sözün müəllifi Qurban Bayramov. B., “Nurlan”, 2015, s.7-13. – 176 c.)
    171.”Şöhlət Əfşarın poema-trilogiyası”. www. kaspi. az. Ədəbiyyat səhifəsi. 19.09.2015. – 26.09.2015. say. 247,s.22. kaspiedebiyyat@gmail.com
    172.Şəhriyar şeirinə yeni baxış. “525-ci qəzet”,30.11.15.
  54. “Aydın Məmmədov – yeni tənqidçi tipi kimi və yaxud gerçəyin nağılı…” Aydın Məmmədov-70. (“Türkologiya” jurn, 2015, say. 2, s.12-25.)
    174.Biz Azərbaycan dilinin saflığını təmin etməliyik . (AMEA-nın 70 illik yubley mərasimində Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyevin çıxışına münasibət.) “Həftə içi” gündəlik ictimai-siyasi qəzet, 11.11.2015, çərşənbə, s.3.
  55. Müasir Azərbaycan nəsrində feminizm və yaxud professor Rəhim Əliyev neorealist yazıçı obrazında. ( Avanqard.az. saytı, “Kredo” qəzeti, 09.10.2015, say.41(849), s.05.- 1 məqalə; “Kredo” qəzeti, 16.10.2015, say 42(850), s.5, 7. – 2 məqalə.
  56. Nuranə Nihan. “Bir qəlbin harayı” (şeirlər), Bakı, “Bakı Çap Evi” nəşriyyatı, 2015, kitabının redaktoru və ön sözün – “Kolanı ellərinin göyərçin qızı – sözləri çin-çin qızı…” müəllifi Qurban Bayramov. s. 4-8.
  57. Sözlə xalça toxuyan tədqiqatçı. (Şakir Qabıssanlı (Həmzəyev), “Azərbaycan xalçalarının açılmamış sirləri”, Bakı, “Təhsil”, 2015, – 232 s. kitabına ön söz, s.3-18.
  58. Alim Qasımov – səsin sehri. “Həftə içi” gündəlik ictimai-siyasi qəzet, 21.10. 2015, s. 12.
  59. İstedadını zəhmətilə cilalayan qələm dostumuz… (İsmayıl Kazımov-60), “Kredo” qəzeti, 25. 09. 2015, say.39(847), s.6.
  60. Məsiağa Məhəmmədi. Şəhriyar və zəmanəmiz. Redaktoru və ön sözün (“Şəhriyar şeirinə yeni baxış” – s.5-9.) müəllifi Qurban Bayramov.B., “ADMİU”, 2015, 80 s.
  61. Poeziyanın söz ətri.Yusif Nəğməkar-60.Xüsusi buraxılış.№ 01.2015, s.11.
    182.Aşıq sənətinin bilicisi Elxan Məmmədli. (70 illik jubiley). “Kredo” qəzeti, say 02(863),08.01.2016, s.5.
  62. Təqdir olunmağa layiq ədəbi-poetik fakt. “525-ci qəzet”,14 yanvar 2016-cş il.№ 07(4503),s.8.
  63. Sazın, sözün xridarı – Elxan Məmmədli… “Bütöv Azərbaycan” qəz.,say: 2 (286), 20-27 yanvar 2016-cı il, s.9, 13.
  64. Ədəbi hadisə: poema trilogiya. “Aran” qəz., (Ağcabədi rayonunun ictimai-siyasi qəzeti, say: 01-02(702), 26 yanvar 2016-cı il, s.5.
  65. Ədəbi hadisə : poema trilogiya. “Vətən səsi” qəz., (Qaçqınların və Məcburi Köçkünlərin İşləri üzrə Dövlət Komitəsinin orqanı),say: 01(1162), 15 yanvar 2016-cı il, s. 4.
  66. Sozün Maradonası… “Modern.az” saytı, 02.02.2016, 12:58; Qurban Bayramov – Sözün Maradonası… “Avanqard.net” ədəbiyyat portalı, 03.02. 2016; Sözün Maradonası_ Qurban Bayramov, “Persona.az” saytı, 08.02.2016.
  67. Əhməd Qəşəmoğlu = sonsuzluğun ahəngi. “Moderator.az.” saytı, 21/02/2016 [10:18] – Ədəbiyyat – (2925 dəfə baxılıb)
  68. Ruhu göylərdən eşq içən şair. (Əhməd Qəşəmoğlu haqqında),”Bütöv Azərbaycan” qəzeti, say: 12(296), 14-20 aprel 2016-cı il, s.11, 14.
  69. Jurnalistlərin ağsaqqalı Yusif Kərimov. azpress.az/index.php?lang=az&sectionid…
  70. Aşıq sənətinin bilicisi Elxan Məmmədli. “Elxan ömrü, saz ömrü” kitabı, Bakı, Ağrıdağ, 2016, s.44-49. – 336 səh.
  71. Qurban Bayramov. Jalə Qurbanqızı. Ədəbi-nəzəri etüd. “Kredo”, №21(882) 13.05.2016,s.4.
  72. Qurban Bayramov: Jurnalistlərin ağsaqqlı Yusif Kərimov.Перевести эту страницу
  73. Redaktordan. Ön söz əvəzi. (İsmayıl Kazımov.Müasirlik meyarı /Ağarəhimin yaradıcılıq potensialı/, Bakı: BQU nəşriyyatı, 2016,199 s. = s.3.
    195.Həmişə müasir şair – Nəbi Xəzri. “Modern.az” saytı
  74. 80 yaşlı müqtədir alim = Qəzənfər Paşayevin yeni monoqrafiyası.
  75. Dünyanın zərrəsi olmaq istəyi. “Azərbaycan müəllimi” qəzeti, № 06(8722) 18.02.2017.
  76. Ədəbi əlaqələrin “meqapolis” alimi – Vaqif Arzumanlı. “Bütöv Azərbaycan qəzeti”, №03(318), 23.02.2017., s.14.;
  77. “Bakı xəbər” qəzeti, № 39(3472),02.03.2017. s.13.
  78. Ədəbi əlaqələrin görkəmli tədqiqtçısı Vaqif Arzumanlı – 70. AMEA Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun Elmi-Prktik konfransın materialları (27 fevral 2017), Bakı, “Ozan” nəşriyyatı, s.34-40. – 52 səh.
  79. İşıq adam – Aydın Dadaşov…(Vida sözü), “Ədəbiyyat qəzeti”,18.03.2017, şənbə, №10(5081), s.23.
  80. Leylanın poeziyası və yaxud poetik … – MODERN.AZ.17.04.2017/
  81. Poetik duyğuların zərif və səmimi ifadəsi, (Leylanın poeziyası). “525-ci qəzet, 25.04.2017.
  82. Xəlil Rza Ulutürkün mübariz poeziyası. Miq.az. saytı, baxış sayı: 4917; 08.09.2017. 203.Molla Pənah Vaqif və Qarabağ ədəbi mühiti = M.P.Vaqif-300 məqaləm çapa təqdim olunmuş, Qazaxda keçirilən Ümumrespublika konfransında məruzə edilmiş, tezisləri nəşr edilmişdir. Bundan başqa: I məqalə, “Ədalət” qəz., say.234(5223), 21.12. 2017,s.7; II məqalə, Yenə orada, say.235(5224), 22.12.2017, s.7; Yenə orada, III məqalə, say.236(5225), 23.12.2017, s.4; IV məqalə, say.237(5226),26.12.2017, s.7; AMEA Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun Əsərləri, XXXI cild, Bakı, Elm və Təhsil, 2017, s.28-43. – 354 səh.
  83. Xeyir şairiydi, xeyir yazırdı (Hüseyn Kürdoğlu), “Ədəbiyyat qəzeti”, 18.03.2017, s.11.
  84. Yurd yerim, dərd yerim = Adil Cəmil. “Ədəbiyyat qəzeti”, “1 şeir/2 rakurs” layihəsi, 1126 dəfə oxunub, 07. 11.2017.
  85. Mənəvi saflığın Şirindil düsturu. “Bütöv Azərbaycan” qəz., 09.11.2017, say: 18(333), s.8-9; “Kulis.Lent.az” saytı, 30.10.2017; “Moderator. Az.” Saytı, 28.10.2017; “525-ci qəzet”, 01. 11.2017.
  86. Leylanın poeziyası və yaxud poetik hissin tərcüməsi (Leyla Əliyeva. Poeziya. Bakı, “Adiloğlu” nəşriyyatı, 2016, 200 səh.) , “Modern. Az.” saytı, 17.04.2017; “Aziya.İnfo” elm və araşdırma portalı, 04.07.2017; “525-ci qəzet, 25.04.2017; “Təzadlar” qəzeti, 04.07.2017;
  87. Xəlil Rza Ulutürk: O, bu gündür, o, gələcəkdir…, “Ədəbiyyat qəzeti”, (“Yurdum, sənin sağlığına” – Ulutürk – “1 şeir/2 rakurs” layihəsi), 30.09.2107, say: 34(5105), c.6-7.
  88. Nazim Hikmət, Ceviz ağacı və Hidayətin essesi. “Modern.Az.” saytı, 18.09.2017; “Ədəbiyyat qəzeti”, 16.09.2017, say: 32 (5103), s.24; “Ədəbiyyat qəzeti”nin saytı, 19.09.2017, 1139 dəfə oxunub; “Bakı Xəbər” qəzeti, 20.10. 2017; “Zim.Az.” saytı, 26.09.2017;
  89. 70 yaşın zirvəsindən boylananda = şair Şahməmməd. “Aktual” qəzeti, 27.07. 2017; “Oxu məni” qəzeti, 04.08.2017, say: 20(2835), s.9; “525-ci qəzet”, 01.08.2017, say: 135(4872), s.8.
  90. O, təkcə şair deyil, həm də yazıçı-publisistdir. (Şahməmməd), “Paralel” qəzeti, 05.08.2017,say: 135(2690) s.13.
  91. Ədəbi sözün sehrinə sığınanlar. “Media.İnfo.” saytı, 25.07.2017.
  92. Tənqidçi-ədəbiyyatşünas Qurban Bayramovun “Leyla Əliyeva: ürək, mərhəmət və şəfqət” məqaləsindən bir fraqment. “Təzadlar” qəzeti, 06.07.2017.
  93. Hikmət Ziya (radio-oçerk). Bu radio oçerk Mərkəzi Azərbaycan Radiosu = ” Gəl, səhərim” verlişində, 13 may 2017-ci ildə efirdə səsləndirildi və “Feysbuk”da 3700 dost arasında yayımlandı…
  94. Öz yaradıcılıq iqlimi olan şair-yazıçı Yusif Həsənbəy. I məqalə= “Ədalət” qəzeti, say: 210(5199), 17.11.2017., s.3: II məqalə = 211(5200), 18.11. 2017., s.4; III məqalə = 212(5201), 19.11. 2017.
    216.Ən qədim türk boylarından – Kolanılar.(Müəllif: Namiq Hacıheydərli), təqdim etdi- prof. Qurban Bayramov, I – IV məqalələr,”Ədalət” qəz., say. 217 – 221(6206 – 5209), 28, 29. 11. 2017; 01, 02. 12.2017-ci il saylarında., s.7.
  95. Poetik fikrin təbiiliyi (Sahib Əliyev). “Ədalət” qəz., say. 229(5218), 14.12.2017.
  96. “Həqiqəti, mənəviyyatı qorumaq istəyi… (Şair-publisist Nəcməddin Mürvətovun yaradıcılğı barədə düşüncələr…)”, “Kredo” qəzeti, № 04 (892), 15 mart 2018, səh. 6-7.
  97. “Mirzə Şəfi Vazeh irsinin ləyaqətli tədqiqatçısı – Akif Bayramov…”, modern.az/az/news/160716 . 28.03.2018, 09:51.
  98. “AKIF BAYRAMOV: Mirzə Şəfi Vazeh irsinin ləyaqətli tədqiqatçısı”,“Təzadlar” qəzeti, 27.03.2018.
  99. “İlhamının nəbzi Qarabağla döyünən şair… (Qələndər Xaçınçaylı – 60)”, “Həftə içi qəzeti”, 14. 04.2018.
  100. “Qəlbi Qarabağla döyünən şair – Qələndər Xaçınçaylının 60 yaşına”, “525-ci qəzet”, aprel 17, 2018.
  101. “Bir kövrək nəğmədir həyatım mənim”,“Ədalət” qəzeti, 82(5312), 09.05.2018, s.7.
  102. “Öz yaradıcılıq iqlimi olan – Yusif Həsənbəy”, 1-ci məqalə: “525-ci qəzet”, 30.01.2018. № 18(4996), s.06.
  103. “Öz yaradıcılıq iqlimi olan – Yusif Həsənbəy”, 2-ci məqalə, yenə orada, 31.01.2018. № 19(4997), s.06.
  104. “Öz yaradıcılıq iqlimi olan – Yusif Həsənbəy”, “Azərbaycan” jurnalı, 2017, say: 12, s.131-136.
  105. “Şair, nə incədir rübabın sənin?!”. “Kredo” qəz., say: 19(907), 21 iyun 2018-ci il, s.6, 11.
  106. “Sözün işığını tutub gedən şair…”, “Ədalət” qəz., say: 113(5343), 21 iyun 2018-ci il, s.8.
  107. “Poeziya – zülmətdə işıq axtarmağa bənzər…”, (Məqalə – son söz əvəzi.) Vəliyulla Novruz. “Görmədiyim yuxular” (şeirlər), Bakı, “Elm və təhsil”, 2018, s. 183-184. – 200 səh.
  108. “Hissin və idrakın vəhdətində”, “Kredo” qəz., say.20(908), 28 iyun 2018, s.10.
  109. “Əkbər Bayramov : Azərbaycan psixologiyasının korifey – fenomenal şəxsiyyəti (xatirə-oçerk)”, Nigar Nəsirova.“Əkbər Bayramov: alim ömrü” kitabı. Bakı, “Mütərcim”, 2018, səh.54-83. – 216 səh.; Bax: Əkbər Bayramov: Azərbaycan psixologiyasının korifey – fenomenal şəxsiyyəti…(Xatirə-oçerk )”, ;
  110. Qurban Bayramov. Şeirlər: “Bura vətəndirmi, balam?!”, “Bayram düşüncələri”, “Yollara bxma, quzum!”. AMEA Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutu “Ədəbiyyatşünaslıq, plyus” Yaradıcılıq Birliyinin “Ədəbi Almanağı”, II kitab, Bakı, “Elm və Təhsil” nəş., 2018, s.145-151. – 500 səh.
  111. “Güllə işığında”, yaxud ölüm və qandan keçən azadlıq yolu…”, “Bütöv Azərbaycan” qəzeti, № 14 (350), 27.09. 2018, s.6, 10.
  112. Mənəviyyatı qorumaq istəyi… (Müstəqillik illəri poeziyası barəsində bir fraqmentlik düşüncə)”, “Dağdan dənizə doğru” kitabında, (Tərtibçi-müəllif Ə.Xələfli), Bakı, 2018, “3 saylı Bakı Mətbəəsi”, s.140-156. – 248 səh.
  113. “Azərbaycan mədəniyyətinin litvadakı böyük elçisi – Mahiras Gamzayevas”, I məqalə, “Kreativ düşüncənin dəyərli nəticələri…” , “Ədalət” qəzeti, № 192 (5422), 31.10. 2018, s. 12;
  114. “Azərbaycan mədəniyyətinin litvadakı böyük elçisi – Mahiras Gamzayevas”, I məqalənin ardı – “Kreativ düşüncənin dəyərli nəticələri”,”Ədalət” qəzeti, № 193 (5423), 01. 11. 2018, s. 12.
  115. “Azərbaycan mədəniyyətinin litvadakı böyük elçisi – Mahiras Gamzayevas”, II məqalə, “Ədəbi əlaqənin “bumeranq effekti”, № 194 (5424), 02. 11. 2018, s.7.
  116. “Azərbaycan mədəniyyətinin litvadakı böyük elçisi – Mahiras Gamzayevas”, II məqalənin ardı – “Ədəbi əlaqənin “bumeranq effekti”, № 195 (5425), 03. 11. 2018, s.7.
  117. “Şair Qələndər Xaçınçaylının “Güllə işığında” povesti və yaxud, ölüm və qandan keçən azadlıq yolu”, Kitaba ön söz. Qələndər Xaçınçaylı. Güllə işığında. Povest. “Zəngəzurda” çap evi, Bakı, 2018, s. 3-14. – 100 səh.
  118. Müasir mediamızın flaqmanı. (“Bütöv Azərbaycan” qəzetinə təbrik məktubu)”, “Bütöv Azərbaycan” qəzeti, № 16 (352), 01.11.2018, s.3.
  119. “Mahir Həmzəyevin 60 yaşına = Görünməz körpülərin Mahir memarı”, I məqalə, “525-ci qəzet”, № 200 (5178), 14. 11.2018, s. 6, 8.
  120. “Mahir Həmzəyevin 60 yaşına = Görünməz körpülərin Mahir memarı”, II məqalə, “525-ci qəzet”, № 202 (5180), 16. 11.2018, s. 6, 8.
  121. “Azərbaycan mədəniyyətinin Litvadakı böyük elçisi – Mahiras Gamzayevas.”,Ədəbiyyat.
  122. “Əbülfət Mədətoğlu – poeportretdən fraqmentlər və yaxud, istəkləri çin olmayan, kədərlə ovsunlanmış şair…”, I məqlə, “Ədalət” qəzeti, № 229 (5459), 22.12.2018, səh. 8-9.)
  123. “Əbülfət Mədətoğlu – poeportretdən fraqmentlər və yaxud, istəkləri çin olmayan, kədərlə ovsunlanmış şair…”, II məqlə, “Ədalət” qəzeti, № 230 (5460), 25.12.2018, səh. 6.)
  124. “Əbülfət Mədətoğlu – poeportretdən fraqmentlər və yaxud, istəkləri çin olmayan, kədərlə ovsunlanmış şair…”, III məqlə, “Ədalət” qəzeti, № 231 (5461), 26.12.2018, səh.6.)
  125. I məqalə: “Molla Pənah Vaqif və Qarabağ ədəbi mühiti” (oxucuların xahişi ilə təkrar dərc), “Kredo” qəzeti, say: 24 (949), 06 iyun 2019, s.8.
  126. II məqalə: “Molla Pənah Vaqif və Qarabağ ədəbi mühiti” (oxucuların xahişi ilə təkrar dərc), “Kredo” qəzeti, say: 25 (950), 13 iyun 2019, s.10.
  127. III məqalə: “Molla Pənah Vaqif və Qarabağ ədəbi mühiti” (oxucuların xahişi ilə təkrar dərc), “Kredo” qəzeti, say: 26 (951), 20 iyun 2019, s.10.
  128. “Nazim Hikmət, Ceviz ağacı və Hidayətin essesi – Qurban Bayramov yazır.”, (oxucuların xahişi ilə təkrar dərc), “ONN media” informasiya agentliyi, 03 İyun 2019 – 10:30.ONN informasiya agentliyi.
  129. “Tahirə İmanovanın “Unuda bilmirəm” şeirlər kitabı barəsində düşüncələrim…” , “Ədalət” qəzeti, 01.08.2019, № 129(5593), s.7.
  130. “ELMİNİN KANI, MİLLƏTİNİN LİDERİ – KNYAZ MİRZƏYEV. Qəribə və maraqlı tale yolunun yolçusu.” (çapa təqdim olunub)
  131. Söz hikmətindən, ana sevgisindən doğan nəğmələrə, oradan da, haqqa çağıran səsə – ruhun beşiyinə… (Mahirə Nağıqızının poeportreti…) , I məqalə. “Ədalət” qəzeti, 22.08.2019, № 137(5601), s.6;
  132. Söz hikmətindən, ana sevgisindən doğan nəğmələrə, oradan da, haqqa çağıran səsə – ruhun beşiyinə… (Mahirə Nağıqızının poeportreti…) , II məqalə, “Ədalət” qəzeti, 23-24. 08. 2019, № 138(5602), s.12;
  133. Söz hikmətindən, ana sevgisindən doğan nəğmələrə, oradan da, haqqa çağıran səsə – ruhun beşiyinə… (Mahirə Nağıqızının poeportreti…) , III məqalə, “Ədalət” qəzeti, 27.08.2019, №139(5603), s.6.;
  134. Söz hikmətindən, ana sevgisindən doğan nəğmələrə, oradan da, haqqa çağıran səsə – ruhun beşiyinə… (Mahirə Nağıqızının poeportreti…) , III məqalə, “Ədalət” qəzeti, 27.08.2019, №139(5603), s.6.;
  135. Söz hikmətindən, ana sevgisindən doğan nəğmələrə, oradan da, haqqa çağıran səsə – ruhun beşiyinə… (Mahirə Nağıqızının poeportreti…) , IV məqalə, “Ədalət” qəzeti, 29.08.2019, №140(5604), s.6.;
  136. Söz hikmətindən, ana sevgisindən doğan nəğmələrə, oradan da, haqqa çağıran səsə – ruhun beşiyinə… (Mahirə Nağıqızının poeportreti…) , V məqalə, “Ədalət” qəzeti, 30-31.08.2019, № 141(5605), s.12.
  137. “Unuda bilmirəm”,( Məktub-təqdimat), “Ədalət” qəzeti, 01.08.2019, № 129(5593), s.7.
  138. “Ruhun beşiyi – poeziya (Mahirə Nağıqızı)”. “Kredo” qəzeti, 28.09.2019. № 39(964), s.8.
  139. “Ruhun beşiyi – poeziya (Mahirə Nağıqızı)”. “Kredo” qəzeti, 02.10.2019. № 40(965), s.9.
  140. “Ruhun beşiyi – poeziya (Mahirə Nağıqızı)” III məqalə, “Kredo” qəzeti, 16.10.2019. № 42(967), s.4.
  141. “Ruhun beşiyi – poeziya (Mahirə Nağıqızı)” IV məqalə, “Kredo” qəzeti, 06.11.2019. № 46(971), s.6.;
  142. “Ruhun beşiyi – poeziya (Mahirə Nağıqızı)” V məqalə, “Kredo” qəzeti, 04.12.2019. № 450(975), s.6.
  143. “Körpə duyğulu, saf ürəkli, incə rübablı şair – Tofiq Mütəllibov…” (İncə rübablı şair) – şərikli – Tofiq Mütəllibov. Seçilmiş əsərləri, 2 cilddə, I cild, Bakı, “Elm və təhsil”, 2019, s.3-34. – 712 səh.
  144. Xalq yazıçısı Bayram Bayramovun ədəbi portreti. – Zaur Ustac. “Qələmdar” (məqalələr toplusu), Bakı, “Ustac.az.” nəşrləri, 2020, s.3-40. – 298 səh.
  145. Mədəniyyətimizin və ədəbiyyatımızın yorulmaz tədqiqatçısı. (Dəyərli alim, şair və publisist Gülhüseyn Kazımlının 70 yaşına), “525-ci qəzet”, 01.02.2020, №12 (5393), s.20.
  146. Dəyərli şair, alim və publisist. (Gülhüseyn Kazımlı – 70), “Kredo” qəzeti, 13.02.2020, №07(987), s.8-9.
  147. Nəcməddin Mürvətovun “İnsanlıq fənnin”dən poetik dərsləri…”, “Kaspi” qəzeti, 8-10.02.2020, № 023(3863), s.23.
  148. Xalqın sözçüsü şair və yaxud şairliklə müəllimliyin vəhtəti. I – V məqalə, 1-ci məqalə: “Kredo” qəzeti, 17.02.2020, № 08(088), s.6.; 2-ci məqalə: “Kredo” qəzeti, 21.02.2020, № 09(089), s.6.; 3-cü məqalə: “Kredo” qəzeti, 26.02.2020, № 10(990), s. 6.; 4-cü məqalə: “Kredo” qəzeti, 06.03.2020, № 11(991), s. 5.; 5-ci məqalə: “Kredo” qəzeti, 11.03.2020, № 12(992), s. 6.

Haqqında

• Şahməmməd. Qurban Bayramov – şəxsiyyətin böyüklüyü, böyüklüyün şəxsiyyəti (essevari publisist tədqiqat) B., MBM, 2011, 480 səh., 1500 nüs.
• Qurban Bayramov -70. Azərbaycan Yazıçıları Birliyinin təbrik məktubu. “Ədəbiyyat qəzeti”, 28.05.2016, şənbə, № 20(5039), s.4.
• Mahir Qabiloğlu.Professor Qurban Bayramova təbrik-70.
• Asif Rüstəmli. Tənqidçi səmimiyyəti. “Ədəbiyyat qəzeti”, 28.05.2016, şənbə, № 20(5039), s.4-5.
• Qələndər Xaçınçaylı. Sözün qüdrətinə ilahi gözlə baxan alim. “Həftə içi” qəzeti, 27.05.2016.
• Asif Rüstəmli. Ədəbi tənqidimizin fədaisi. “525-ci qəzet”, 04.06.2016,№ 100(4596), s.19; “Kredo”, № 22(883) 30.05.2016,s.13.
• Ədəbi tənqiddə bənzərsiz ifadə tərzi. “AZER.TAG” xəbərlər, 06.06.2016. (Təqdim edən: Elçin Kamal.)
• Rəhim Əliyev. Tənqidçi ürəyinin miqyası. “525-ci qəzet”, say.119(4615), 05.07.2016, s.7. “Bütöv Azərbaycan” qəzeti, say:22(306),14-20.07.2006.
• Mənzər Niyarlı. “Ah, bu nəvələr,bu nəvələr”, Qurban Bayramovun 70-illik yubileyinə sənədli hekayə. “Ədəbiyyat qəzeti”, 02.08.2016, say.25(5044), s.26-27.
• Asif Rüstəmli. Təbrik məktubu= Qurban Bayramlı-70.
• Müşfiq Borçalı. Yazıçılar Birliyində Yubiley tədbiri = Qurban Bayramov-70;
• Aslan Salmansoy. Ruhların da, sevindiyi o gün… “Bütöv Azərbaycan” qəzeti, say 19(303), 9-15.06.2016., s.2.; “Kredo”, №21(882) 13.05.2016,s.4.
• Akif Bayram. Tanınmış tənqidçi, vətən sevdalı alim. “Respublika” qəzeti, say.131(5582), 19.06.2016, s.5.
• Əlirza Xələfli. Tənqidçi meyarı – sözün əyarı.Söz içində sözü görmək, yaxud tənqidçinin adı, istedadı.”Kredo”, №21(882) 13.05.2016,s.1.
• Qəzənfər Kazımov. Ustadları kimi. “Kredo”, №21(882) 13.05.2016,s.3.
• Qurban Bayramov – 70. Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin təbrik məktubu. “Kredo”, №21(882) 13.05.2016,s.3.
• İsmayıl Kazımov. Kimin kim olduğu bilinməlidir. “Kredo”, №21(882) 13.05.2016,s.8.
• Şakir Qabbısanlı (Həmzəyev). Qurban Bayramov-70. Pərəstiş ediləsi alim = Nə yaxşı ki, sən varsan Qurban Bayramov. “Respublika gəncləri” qəzeti, № 78(699), 15.06.2016, s.8.
• Şahməmməd. “Sözün də çəkisi var” (Tənqidçi haqqında poema), Bakı, “Ekoprint” nəş., 2017. – 143 səh.
• Şahməmməd. Qurban Bayramovun yaradıcılığı və şəxiyyəti (müəllifdən), ( Sözün də çəkisi var (poema), Bakı, “Ekoprint” nəşriyyatı, 2017 kitabında, s.3-14.
• İsa Həbibbəyli. Mən heç inanmırdım ki… (“Ön söz əvəzi), ( Sözün də çəkisi var (poema), Bakı, “Ekoprint” nəşriyyatı, 2017 kitabında, s.15-17.
• Tahir Taisoğlu. Redaktordan son söz əvəzi. ( “Sözün də çəkisi var” (poema), Bakı, “Ekoprint” nəşriyyatı, 2017 kitabında, s.138-142.
• Aqil Hüseynov . Şairin yeni poeması və onun qəhrəmanı (Yeni kitab təqdim edirik), “Təzadlar” qəzeti, 16.05.2017, say: 18(2114), s.15; “Zim.AZ.” saytı, 10.05.2017; “Media.İnfo.Az.”, 08.05.2017.
• Asif Rüstəmli. Qurban Bayramlı tənqidinin, ədəbi düşüncəsinin keyfiyyət göstəriciləri. “Aziya.İnfo” elm və araşdırma portalı, 30-05.2017.



YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<<WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ>>>>>>

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru

"YAZARLAR" j., "ZİYADAR" M., AD GÜNLƏRİ, ƏDƏBİYYAT, FOTO XƏBƏR, LAYİHƏLƏR, Mahirə Nağıqızı, MƏLUMATLAR, MƏQALƏLƏR, MÜƏLLİFLƏR, MÜSAHİBƏLƏR, TƏHSİL BARƏDƏ, TƏQDİMATLAR, VİKİPEDİYA, www.USTAC.az, ZAUR USTAC

MAHİRƏ NAĞIQIZI HAQQINDA

2 Şərh
Mahirə NAĞIQIZI – yazar, alim, pedaqoq.

MAHİRƏ NAĞIQIZI HAQQINDA

QISA ARAYIŞ: Mahirə NAĞIQIZI – Mahirə Nağı qızı Hüseynova, Mahirə Hüseynova (Mahirə Nağı qızı Hüseynova (Nağıyeva); 1960, Naxçıvan rayonu, (indiki Babək rayonu) Sust) — filologiya elmləri doktoru, professor, ADPU-nun Filologiya fakültəsinin dekanı.

Həyatı
Mahirə Hüseynova 1960-cı il ildə Naxçıvan Muxtar Respublikasının Naxçıvan rayonunun (indiki Babək rayonunun) Sust kəndində anadan olub. Ailə vəziyyətlə bağlı Xalxal kəndinə köçmüş, o da 1968-ci ildə Xalxal kənd səkkizillik orta məktəbin birinci sinfinə daxil olmuşdur. Yaşayış yerini yenidən dəyişməklə əlaqədar olaraq, 1978-ci ildə Abşeron rayonu Mehdi Hüseynzadə adına Novxanı qəsəbə 1 saylı orta məktəbi bitirmişdir. 1980-ci ildə V.İ.Lenin adına Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunun (indiki ADPU-nun) filologiya fakültəsinə qəbul olmuşdur. Təhsil aldığı illərdə öz fəallığı ilə seçilmiş, fakültədə keçirilən bütün tədbirlərdə iştirak etmiş, tələbə və müəllim heyətinin dərin rəğbətini qazanmışdır. 1984-cü ildə institutu fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. Elə həmin ildən də təyinatla əvvəlcə Abşeron rayonu Mehdiabad qəsəbə 1 saylı orta məktəbdə, sonra isə Bakı şəhəri N.Nərimanov rayonu G.Əsgərova adına 43 saylı MLK-da ixtisası üzrə işləmişdir. Bu illərdə Təhsil Nazirliyi tərəfindən “Respublikanın qabaqcıl təhsil işçisi” adına layiq görülmüş, döş nişanı ilə təltif olunmuşdur. 2003-cü ildə isə “İlin nümunəvi müəllimi” Respublika müsabiqəsinin qalibi olmuş, I dərəcəli diplom almışdır. 2009-cu ildən ADPU-nun Müasir Azərbaycan dili kafedrasının müəllimidir. “Həsən Mirzəyevin yaradıcılığında filologiya məsələləri” adlı dissertasiyasını 2012-ci ilin yanvarında uğurla müdafiə etmiş, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almışdır. 2015-ci ilin mayında Müasir Azərbaycan dili kafedrasının dosenti vəzifəsinə seçilmişdir. 2015-ci ilin dekabr ayında Müasir Azərbaycan dili kafedrasının müdiri vəzifəsinə seçilmişdir. 2013-cü ildən “XIX-XX əsr Qərbi Azərbaycan aşıq və el şairlərinin yaradıcılığının dil və üslub xüsusiyyətləri (Dərələyəz mahalı üzrə)” mövzusunda araşdırmalar aparmış, dolğun nəticələr əldə etmişdir. Dissertasiya işi müzakirələrdən uğurla çıxaraq müdafiəyə təqdim olunmuşdur. Mahirə Nağı qızı Hüseynova (Nağıyeva) 2017-ci il 2 mayda AMEA-nın Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunda yüksək səviyyədə müdafiə etmiş və 2017-ci ildə filologiya üzrə elmlər doktoru elmi dərəcəsini almışdır.

Təhsili, elmi dərəcəsi və elmi adı

  • 1984-cü ildə ADPU-nun filologiya fakültəsini fərqlənmə diplomu ilə bitirib.
  • 2013-cü ildə filologiya üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almışdır.
  • 2017-ci ildə filologiya üzrə elmlər doktoru elmi dərəcəsi almışdır.
  • 2018-ci ildə professor elmi adına yiyələnmişdir.

Əmək fəaliyyəti

  • 1984-cü ildən 2004-cü ilədək Abşeron rayon Mehdiabad qəsəbə 1 saylı orta məktəbdə işləmişdir.
  • 2004-cü ildən 2009-cu ilədək Bakı şəhəri N. Nərimanov rayonundakı G. Əsgərova adına 43 saylı BMLK –da işləmişdir.
  • 2009-cu ildən. ADPU-nun Müasir Azərbaycan dili kafedrasının müəllimi.
  • 2014-cü ildən Müasir Azərbaycan dili kafedrasının baş müəllimi.
  • 2015- ci ildən həm Müasir Azərbaycan dili kafedrasının dosenti, həm də həmin kafedranın müdiri vəzifəsinə təyin olunmuşdur.
  • 2018-ci ildən Müasir Azərbaycan dili kafedrasının professoru seçilmişdir.

Elmi yenilikləri
İlk dəfə olaraq Qərbi Azərbaycanın Dərələyəz mahalının aşıq və el şairlərinin yaradıcılığının dil və üslub xüsusiyyətlərini araşdırmış, dolğun nəticələr əldə etmişdir.

Diplom və Mükafatları

  • 2003-cü il “İlin ən yaxşı müəllimi”
  • Azərbaycan Respublikasının “Qabaqcıl təhsil işçisi” döş nişanı
  • “Qızıl qələm” Media Mükafatı Laureatı
  • “İlin Alimi” Media Mükafatı Laureatı 2018

Beynəlxalq seminar, simpozium və konfranslarda iştirakı

III Beynəlxalq Türk Dünyası Araşdırmaları Simpoziumunda;
Gənc Tədqiqatçıların IV Beynəlxalq Elmi Konfransında;
Doktorantların və Gənc Tədqiqatçıların XVI Respublika Elmi Konfransında;
13-cü Uluslararası Türk Dünyası Sosyal Bilimlər Kongresində;
Bakı Slavyan Universiteti, VI Beynəlxalq Elmi Konfransında;
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti, “I Türkoloji Qurultayın Türk xalqlarının mədəni-mənəvi birliyinin yaradılmasında rolu” Respublika elmi-praktik konfransında;
AMEA-nın Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu. Müasir Dilçiliyin Aktual Problemləri Beynəlxalq Elmi Konfransında;
Gənc Tədqiqatçıların IV Beynəlxalq Konfransında;
Tatarıstan Respublikası,“Dünya türkologiyası və Kazan Universiteti” adlı beynəlxalq elmi-praktik konfransında;
Azərbaycanın Türkiyə Cümhuriyyəti Qars şəhərindəki Baş Konsulluğu və Qars Qafqaz Universitesinin birgə təşkilatçılığı ilə təşkil olunmuş “Ulu öndər Heydər Əliyevin 95 illik yubileyi və Azərbaycan Xalq Cumhuriyyətinin 100 illik yubileyi” ilə əlaqədar “Geçmişten Günümüze Azerbaycan Cumhuriyeti” adlı paneldə

Seçilmiş əsərləri

“Сравнительное исследование причастия в тюрксkих языках (на основе исследований профессора Г.Мирзоева)”. Хабаршы, Вестник филология сериясы, Серия филологическая, Алматы, 2010, № 1-2.
“Об исследованиях проф. Гасана Мирзоева, посвященных категории переходности и непереходности глагола”. Известия Таврического националь-ного Университета им.В.И.Вернадского.Научный журнал Серия Филоло- гия. Симферополь, 2010 Том 23 (62).№3.
“Лингвистические исследования Гасана Мирзоева и их зна¬чение для современной тюркологии”. Материалы III Междуна-родной научнойконфе-ренции. Нальчик, 17ноября 2010 г.
“Фонологические повторы на языке ашугов народных поэтов Азербайджана в XIX-XX веках (по округу Даралаяз)”. Московский Государственный Лингвистический Университет. Вестник. МГЛУ. Москва 2014. №3 (661).
“Стилистическая форма выражения диалектизмов в творчестве Азербайджанских ашугов и народных поэтов XIX-XX веков (по материалам Даралаяз)”. Научные исследования в сфере гуманитарных наук: открытия XXI века Пятигорск 2015
“Literární prostředí ašyghů a lidových basníků Ázerbájdžánu XIX – XX století: zdroje myšlenek a poetická inika prožitých lidem tragedií”. Charles University Prague, ACSC,bulletin. Çeletna 20, Post index 11000, Praha 1.
“Поэтическая позиция и информационные возможности зоонимов”. Московский Государственный Лингвистический Университет. Вестник. МГЛУ. Москва 2015 г. Магнитогорск, пр. Ленина, 114, ауд. 232.
“Azerbaycan ozan el şairlerinin eserlerinde hidronimlerin üslubi, sanatsal,ahlaki açıdan özellikleri”. Adıyaman Universiteti , 17 sayı Asos İstanbul 2015.
“XIX-XX centuries, language and style features of the ashik and folk poets creativity – according to Daralayaz region of the Western Azerbaijan”. Journal Papers on language and literature. Vol.23. No:4. 2016. USA Southern Illinois University.
On the origin of the names of some Azerbaijani dishes and drinks. British Journal for Social and Economic Research. Volume 3, Issue 2, April 2018
Çağdaş türk ləhcələrində yemək adları. Tatarıstan Respublikası, Kazan Federal Universiteti. 26 aprel 2018-ci il

Elmi kitabları

Ulu öndərimizə məhəbbət ruhunda. Bakı: “Təknur” nəşriyyatı, 2008
Ulu öndərimizin natiqlik məharəti. Bakı: “Avropa” nəşriyyatı, 2009
Ulu öndərimizin natiqlik məharəti xalqımızın ən böyük sərvətidir. Bakı: “Avropa” nəşriyyatı, 2011
Alim təfəkkürünün itiliyi (monoqrafiya). Bakı: “Vətən” nəşriyyatı, 2013
Dərdi dərin Həsən Mirzə. Bakı: “Vətən” nəşriyyatı, 2013
Azərbaycan poeziyasında “Dağ” obrazı. Bakı: “Vətən” nəşriyyatı, 2013
Ədəbiyyatşünaslığa xidmət əzmi ilə (Çapar Kazımlı ilə birgə). Bakı: Elm və təhsil” nəşriyyatı, 2013
Həsən Mirzəyev və Azərbaycan dilində fel. (seçmə fənn), (proqram). Bakı: ADPU-nun mətbəəsi, 2014
Həsən Mirzəyəvin yaradıcılığnda filologiya məsələləri (metodik vəsait). Bakı: “Vətən” nəşriyyatı, 2014
Muxtar Hüseynzadə və Azərbaycan dilinin morfologiyası. (seçmə fənn), (proqram). Bakı: ADPU-nun mətbəəsi, 2014
Əbdüləzəl Dəmirçizadə və Azərbaycan dilinin fonetikası. (seçmə fənn), (proqram). Bakı: ADPU-nun mətbəəsi, 2014
Müasir Azərbaycan dili: Pedaqoji universitetlərdə bakalavr hazırlığı üçün. (proqram) Bakı: ADPU-nun mətbəəsi, 2018
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetində “Azərbaycan dili və ədəbiyyatı müəllimliyi” ixtisası üzrə yenidənhazırlanma təhsili üçün. (proqram). Bakı: ADPU-nun mətbəəsi, 2016
Aşıq və el şairlərinin fonopoetikası (monoqrafiya). Bakı: ADPU-nun nəşriyyatı, 2015
XIX-XX əsrlər Azərbaycan aşıq və el şairlərinin yaradıcılığında onomastik vahidlərin linqvopoetikası (Dərələyəz mahalı üzrə). ADPU-nun nəşriyyatı, 2015
Müasir Azərbaycan dili: Aşıq və el şairlərinin yaradıcılığında dialektizmlərin öyrədilməsinə dair (Dərələyəz mahalı üzrə), (metodik vəsait). Bakı: “Vətən” nəşriyyatı, 2015
Aşıq və el şairlərinin leksikası (monoqrafiya). Bakı: ADMİU, 2016
Aşıq və el şairlərinin üslubi frazeologiyası (monoqrafiya). Bakı: Afpoliqraf mətbəəsi, 2017
Aşıq və el şairlərinin üslubi sintaksisi (monoqrafiya). Bakı: Afpoliqraf mətbəəsi, 2017
Müasir Azərbaycan dili: Punktuasiya məsələləri (dərs vəsaiti).Bakı: Afpoliqraf mətbəəsi, 2017
Aşıq və el şairlərinin üslubi morfologiyası. (monoqrafiya). Bakı: Afpoliqraf mətbəəsi, 2017
Aşıq və el şairlərinin poetikası. Bakı: 2017
Müasir Azərbaycan dili: Aşıq və el şairlərinin yaradıcılığının dil, üslub xüsusiyyətləri. (Dərələyəz mahalı üzrə) Bakı: 2018
XIX-XX əsrlər Azərbaycan aşıq və el şairlərinin əsərlərinin linqvistik təhlili (dərs vəsaiti). Bakı: “Avropa” nəşriyyatı, 2018
Azərbaycan dilinin yemək və içki adlarının tarixi-etimoloji lüğəti. Bakı: ADPU nəşriyyatı, 2018
Üslubi morfologiya (folklor mətnləri əsasında). (dərs vəsaiti). Bakı: ADPU nəşriyyatı, 2018

Bədii kitabları

Mənim anam. (şeirlər) Bakı: “Vətən” nəşriyyatı, 2006
Su at dalımca, ana. (şeirlər) Bakı: “Vətən” nəşriyyatı, 2006
Ana sevgisindən doğan nəğmələr. Bakı: “Avropa” nəşriyyatı, 2008
Yaşadacaq anam məni. (şeirlər). Bakı: “Qismət” nəşriyyatı, 2009
Ana kəndim Xalxalım. Bakı: “Avropa” nəşriyyatı, 2010
Ömrün çıraqdır sənin. Bakı: “Avropa” nəşriyyatı, 2010
Sözün hikməti. (şeirlər) Bakı: “Vətən” nəşriyyatı, 2012
Analı dünyam. (şeirlər) Bakı: “Vətən” nəşriyyatı, 2015
Haqqa çağıran səs. (şeirlər) Bakı: “Vətən” nəşriyyatı, 2015
Bayatılar. Bakı: “Apostroff” nəşriyyatı, 2015
Bayatılar və üç şeir. Bakı: “Apostroff” nəşriyyatı, 2015
Ruhuna beşiksə, tanı, Vətəndir. Bakı: Afpoliqraf mətbəəsi, 2017



YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<<WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ>>>>>>

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru

RESENZİYALAR, www.USTAC.az

”GÜLÜNÜN ŞEİRLƏRİ” – SEHİRLİ KİTAB

Bir şərh yazın
Zaur Ustac – “Gülünün şeirləri” və ya “Gülüzənin şeirləri” kitabı

Bu gün Azərbaycanda başqa sahələrdə: sosial-iqtisadi, ictimai-siyasi və mədəni həyatda olduğu kimi, xalq maarifi sahəsində də ciddi inkişaf dövrü başlanmış, təhsilin əhatə dairəsi əhəmiyyətli dərəcədə genişlənmişdir. Ölkənin qabaqcıl ziyalı dəstəsini təmsil edən maarifpərvər ziyalıların regionda ictimai-mədəni mühitin inkişafına, xüsusən təhsilə həmişə diqqət yetirməyə və qayğı göstərməyə sövq etmişdir.


Bu baxımdan, tanınmış yazıçı Zaur Ustacın “Gülünün şeirləri” adlı sinifdənxaric əlavə tədris vəsaiti maraq doğurur, elmi-nəzəri və praktik dəyərliliyi ilə diqqəti cəlb edir.

Elmi məsləhətçiləri Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi Afət Xəlilova, Əzizə Abdullayeva və Gözəl Quliyeva olan vəsaitdə hərf və rəqəmlər haqqında əyləncəli şeir və tapmacalar verilmişdir.

Qeyd edək ki, vəsait əsasən ümumi təhsil müəssisələrinin I sinif şagirdləri üçün nəzərdə tutulmuşdur. Vəsaitdə Azərbaycan əlifbasının hər bir hərfi üçün tək-tək əyləncəli, uşaqların asan əzbərləyə biləcəyi dili asan, olduqca axıcı və yüngül hecalı şeirlər verilmişdir. Kitabda həmçinin hərflərlə yanaşı, kiçik məktəb yaşlı uşaqlarda riyazi bacarıqların inkişaf etdirilməsi üçün rəqəmlər haqqında da şeirlər yazılmışdır.

Həmçinin, bu vəsait dərnəklərdə və bədii qiraət klublarında kiçik yaşlı uşaqlara şeir öyrədən müəllimlər üçün də əlavə köməkçi vəsaitdir. Ona görə ki, azyaşlı uşaqlar hərfləri yaxşı tanıya bilmir, şeirləri oxuyub əzbərləməkdə çətinlik çəkirlər. Zaur Ustacın yazdığı bu şeirlər isə o qədər asan və yaddaqalandır ki, hər hansı hərfə və rəqəmə aid olan şeiri uşağa yalnız bir neçə dəfə təkrar etdirməklə əzbərlətmək olar.

Xüsusilə qeyd etmək istəyirəm ki, kiçik yaşlı məktəblilər üçün nəzərdə tutulmuş bu vəsait, eyni zamanda məktəbəqədər və ümumi təhsil müəssisələrində dərs deyən müəllimlər üçün də əvəzedilməzdir. İbtidai siniflərdə dərs deyən müəllimlər şagirdlərə əlifbanın hər hansı bir hərfini öyrədərkən bu vəsaitdən həmin hərf haqqında yazılmış şeiri də uşaqlara asan əzbərlədə bilərlər. Məsələn, müəllifin A hərfi ilə bağlı vəsaitin 4 səhifəsində yazdığı aşağıdakı şeirə diqqət yetirək:

A ilə Ana deyə,
Aləmə səs salırıq.
Azərbaycan sözünü,
A ilə başlayırıq.

Bu şeir vasitəsi ilə müəllim uşaqlara həm A hərfini öyrədə, həm də onlarda vətənpərvərlik hissi aşılaya bilər.

Zaur Ustac – “Güllünün şeirləri” və ya “Gülüzənin şeirləri” kitabı

Təqdirəlayiq haldır ki, Zaur Ustac həmçinin vəsaitdə hərflərlə yanaşı, rəqəmlər haqqında da şeirlər yazmışdır. Həmin şeirlərdən 1 rəqəmi ilə bağlı yazılmış şeirə nəzər yetirək:

Asan bir sual verim,
İnan, yoxdur beləsi.
Üçdən iki çıxanda
Söylə qalır, neçəsi?

Qeyd edək ki, müəllif bu şeir vasitəsilə uşaqlarda 1 rəqəmi və sadə riyazi əməllərlə (toplama və çıxma) bağlı təsəvvürlər və bacarıqlar formalaşdırmışdır.

Onu da qeyd edək ki, bu vəsait məktəbəqədər və kiçik məktəbyaşlı uşaqlarda məntiqi təfəkkürün və yaradıcılıq qabiliyyətinin formalaşmasına, həmçinin uşaqların asudə vaxtlarının səmərəli keçirmələrinə də köməklik edəcəkdir.

“Gülünün şeirləri” kitabı həm məktəbəqədər və kiçik məktəbyaşlı uşaqlar, həm də onların təhsili, təlim-tərbiyəsi ilə məşğul olanlar üçün çox qiymətli vəsaitdir, eləcə də böyük dəyərə malik mütaliə materialıdır. Xatırlatmaq yerinə düşər ki, ümummilli lider Heydər Əliyev mütaliəyə yalnız savad, bilik qazanmaq, elm öyrənmək imkanı və vasitəsi kimi baxmamış, bütövlükdə, hər bir insanın həyatını düzgün qurmasında, fəal vətəndaş mövqeyinin formalaşmasında, cəmiyyətdə gedən tərəqqi prosesində yaxından iştirak etməsində təhsilin son dərəcə vacib əhəmiyyət daşıdığını önə çəkərək demişdir: “İndi bizim təhsilimizin məqsədi gənc nəslə, uşaqlara təhsil verib onları gələcəyə hazırlamaqdır. Amma bununla yanaşı, ən böyük məqsədi Azərbaycan vətəndaşı hazırlamaqdır, müstəqil Azərbaycan cəmiyyətinin ləyaqətli üzvünü hazırlamaqdır”.

Ulu öndər ölkənin və xalqın gələcəyinin yeni nəsilləri necə və hansı ruhda savada yiyələndirməkdən, tərbiyə etməkdən asılılığını məxsusi vurğulayırdı: “Uşaqlar bizim gələcəyimizdir. Gələcəyimizi nə cür tərbiyə edəcəyiksə, böyüdəcəyiksə, ölkəmizin, millətimizin, dövlətimizin gələcəyi bundan asılı olacaqdır”.

Yenicə çapdan çıxmış “Gülünün şeirləri” kitabı məhz böyüməkdə olan nəsillərin layiqli vətəndaş kimi formalaşmasına xidmət göstərən materialları özündə cəmləşdirməklə yanaşı, geniş elmi-pedaqoji və didaktik imkanlara malikdir.

Uşaqlara təlim-tərbiyə vermək və onları maarifləndirmək baxımından da novator yazıçı Zaur Ustacın “Gülünün şeirləri” kitabı dəyərli bir vəsaitdir.

Onu da qeyd edək ki, vəsaitdə toplanılan şeir və tapmacalar müasir əhəmiyyətinə görə də qiymətlidir. Vəsait hər bir məktəbəqədər və kiçik məktəbyaşlı uşaqların bacarıqlı, yaradıcı və savadlı şəxsiyyət kimi inkişafına və gələcəkdə vətənpərvər bir gənc kimi formalaşmasına xidmət edəcək.

Ümid edirik ki, gələcəkdə bu vəsait daha da təkmilləşdiriləcək, Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin müvafiq şurasından keçərək sinifdənxaric tədris vəsaiti kimi ölkənin bütün ümumi təhsil müəssisələrində tədris olunan fənlərin siyahısına daxil ediləcək.

Taleh Xəlilov – pedaqogika üzrə fəlsəfə doktoru.

Taleh XƏLİLOV,
pedaqogika üzrə fəlsəfə doktoru,
Azərbaycan Respublikası Təhsil Şurasının üzvü



YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<<WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ>>>>>>

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru

BİOQRAFİYA, MƏLUMATLAR, ORDU BARƏDƏ, Oriyentir Ulduzu, ŞƏHİD BARƏDƏ, VÜQAR AĞAYEV, www.USTAC.az

VÜQAR AĞAYEV HAQQINDA

Bir şərh yazın
Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı – şəhid Vüqar Əhməd oğlu Ağayev

Ağayev Vüqar Əhməd oğlu haqqında

Vətənin bölünməzliyi və müstəqilliyi uğrunda canından keçən qəhrəman Vətən övladlarından biri də Ağayev Vüqar Əhməd oğludur. Vüqar Ağayev 04 mart 1973-cü il tarixində Qubadlı rayon Xanlıq kəndində anadan olmuşdur. 1980-cı ildə Qubadlı rayon Xanlıq kənd tam orta məktəbinin 1-ci sinfinə getmişdir. 1990-cı ildə Qubadlı rayon Xanlıq kənd tam orta məktəbini bitirmişdir. 1991-ci ildə Azərbaycan Respublikasının ordu sıralarına hərbi xidmətə çağırılmış, 1992-ci ildə təxris olunmuşdur. 1992-ci ildə Bakı Ali Birləşmiş Komandanlıq Məktəbinə daxil olmuş,1994- cü ildə hərbi təhsilini başa vuraraq leytenant hərbi rütbəsi almışdır. Qusar rayonu N saylı hərbi hissədə təlimdə olmuş, təlimi başa vurduqdan sonra Naxçıvan şəhəri Naxçıvan qarnizonunda N saylı hərbi hissədə bölük komandiri olaraq hərbi xidmətə başlamışdır. 2016-cı ildə Hərbi xidmətini başa vuraraq təqaüdə çıxmışdır. 2020-ci ilin Oktyabr ayında könüllü olaraq Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidmətinin Qubadlı bölməsinə müraciət edərək II Qarabağ müharibəsində iştirak etmişdir. 01 noyabr 2020-ci il tarixində Qubadlı rayonu uğrunda gedən döyüşlərdə şəhid olmuşdur. Ailəlidir iki övladı var.
Bakı şəhəri 2-ci Fəxri Xiyabanda dəfn edilmişdir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ilə Ağayev Vüqar Əhməd oğlu-mayor (ölümündən sonra) “Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı”adı verilmişdir. Şəhadətin mübarək! Ruhunuz qarşısında baş əyirik! Allahdan bütün şəhidlərimizə rəhmət diləyirik, nur içində yatın.

Müəllif: Ceyhun MƏMMƏDOV

VÜQAR ƏHMƏD OĞLU AĞAYEV HAQQINDA DİGƏR YAZILAR

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<<WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ>>>>>>

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru

www.USTAC.az

XOCALI HAQQINDA ŞEİRLƏR

Bir şərh yazın
XOCALI SOYQIRIMI – 26 FEVRAL -1992 – Cİ İL.

LAYLAY, XOCALIM, LAYLAY
Qara bulud dolaşdı,
Laylay, Xocalım, laylay.
Düşmən həddini aşdı,
Laylay, Xocalım, laylay.
* * *
Bəla yağdı min yerdən,
Kim baş açdı bu sirdən?
Dizlər düşdü təpərdən,
Laylay, Xocalım, laylay.
* * *
Hamı yatıb oyaq yox
Başlar kəsik, ayaq yox.
Hələ belə sayaq yox,
Laylay, Xocalım, laylay.
* * *
Qəfil tələ qurdular,
Dinc şəhəri vurdular,
Nəsil-nəsil qırdılar,
Laylay, Xocalım, laylay.
* * *
Ağ qar üstdə selləndi,
Qızıl qanlar gölləndi.
Daş ürəklər dilləndi,
Laylay, Xocalım, laylay.
* * *
Ellər, haray, ay haray!
Yox, bu dərdə olmaz tay!
Qan ağladı göydə ay:
Laylay, Xocalım, laylay.
* * *
Heç belə də dərd olar?
Heç belə namərd olar?
Burdan daha yurd olar?
Laylay, Xocalım, laylay.
* * *
Ha yazam gəlməz sözə,
Zaman gülmədi üzə.
Nə tez gəldin bəd gözə? –
Laylay, Xocalım, laylay.
* * *
Rus-erməni bir idi,
Üstümüzə yeridi.
Dünya susdu, kiridi
Laylay, Xocalım, laylay.
* * *
Hər tərəf şaxta, sazaq
Can dolu yara, sızaq!
Bu dərdi hara yazaq?
Laylay, Xocalım, laylay.

26 FEVRALDA
(Xocalı syqırımının 20 illiyinə)
Göydən yerə qan yağdı,
26 Fevralda.
“Qrad”, “Alazan yağdı,
26 Fevralda.
* * *
Qoca, uşaq qalmadı
Səbir kasam dolmadı.
Dünya vecə almadı,
26 Fevralda.
* * *
Bu dərdin yox dərmanı,
Kim verdi bu fərmanı?
Uçurtdu xanımanı,
26 Fevralda.
* * *
Bu yuxudu, nağıldı?
Necə sərsəm ağıldı?
Bütün şəhər dağıldı
26 Fevralda.
* * *
Çəmən, çöl ağlar qaldı
Bağda gül ağlar qaldı.
Şirin dil ağlar qaldı,
26 Fevralda.
* * *
Əlif tənha, Əlif tək
Hanı oğul, Əlif tək?
Heyif gəlmədi kömək,
26 Fevralda.
* * *
Düşmən zalım, amansız
Rus, erməni imansız!
Qaldıq yolsuz, gümansız
26 Fevralda.
* * *
Xocalını vurdular
Əhalisin qırdılar
Yerində şum sürdülər
26 Fevralda.
* * *
Qırğının da həddi var
Onun da sərhəddi var.
Zülmün şəhadəti var,
26 Fevralda.

XOCALIYA AĞILAR
Mərdim haray, ay haray
Dərdim haray, ay haray.
Hanı Xocalı, ellər,
Yurdum haray, ay haray.
* * *
Heç belə kədərmi var,
Qəzavü-qədərmi var?
Mənim tək, ay ellər,
Bir ömrü hədərmi var?
* * *
Qulağıma səs gəldi: –
Dövran yaman nəs gəldi.
Ellər, bu nə iş idi,
Ömrə kəshakəs gəldi.
* * *
Car oldu, elan oldu: –
“Xocal talan oldu!”
Ağlaram ta sonacan, –
Yer ilə yeksan oldu.
* * *
Gözüm yaşlı qalınca
Üz söykərəm qılınca.
Könül dinclik taparmı,
Qisasını alınca!
Müəllif: Yusif DİRİLİ


YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<<WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ>>>>>>

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru

www.USTAC.az

XOCALININ HAYFINI ALAN İGİD

Bir şərh yazın
Xocalının hayıfını alan İgid…

Orda bir kənd var… uzaqda…

Qarı qan gölünə dönən…

Qundaqdakı körpələri süngülənən…

Adamları odun kimi qalaqlanıb

Tövlələrdə ocaq kimi yanan bir kənd…

Qanına qəltan olunan…

Yurdu viran qalan bir kənd…

29 ildir yanıb külə dönən yurd yerinin adıydı Xocalı… Dünyadan xəbərsiz məsum qızlarımızın bəmbəyaz qarın üstünü ləkələyən bəkarət yükü – alnımızda şırımlanmış qan ləkəsi idi Xocalı…

Bətnindəki balaları çıxarılıb gözünün önündə süngüyə keçirilən hamilə gəlinlərin naləsi, sinəsi çalın-çarpaz dağlanmış Ana harayı idi Xocalı…

İllər ötdükcə zaman bizi həmən məşum gecədən nə qədər uzaqlaşdırsa da, lap dünyanın o biri ucuna da getsək, qulağımızdakı o fəryad səsini çıxara biləcəyikmi beynimizdən?!…

Yüz günəş doğsa da, lap külli-Qarabağın abi-həyatı yenidən cana gəlsə, doğan günəş Xocalının qarını əritsə də, qarın üstündəki o qan gölü əriyəcəkmi yaddaşımızdan?!

İllərdi dünyadan ədalət istəyirdik… o gecə çıraq kimi söndürülən körpələrin fəryadına, anaların naləsinə qoşulub, “Xocalıya ədalət” deyib haray çəkirdik, dünya bizi eşidirdimi?!

Bu boyda ədalətsizliyə dünya birliyi susurdu…  körpəsi qanına qəltan edilən, qocaları tövləyə yığılıb yandırılan, tüstüsü ərşə dayanan, qadınlarının namusu tapdanan bir məmləkətdə haqqı – tarixi ədaləti bərqərar etmək yerinə dünyanın hansısa bir köşəsində xəritədə heç adı da olmayan kəndin girəcəyindəki kilsənin dam örtüyünün çatlamasını daha bəşəri bir məsələ, hadisə kimi gündəmə gətirib işıqlandırırdılar…

Kor deyildik ki… Hamısını görürdük… İnsana və insanlığa qarşı törədilən bu boyda cinayəti, vəhşiliyi, dəhşəti görüb görməzdən gələnləri, ağzına su alıb oturanları, boğazına bağladığı qalstukun arxasında cəllad obrazını gizlədən qatilləri… hamısını görürdük… Onu da anlayırdıq ki, biz ədaləti dünyadan istədikcə dünya bizi kor dilənçi yerinə qoyacaq. Bizim namusumuzu ağrıdan yük dünya üçün sadəcə müzakirə mövzusudur.

Yaşı Xocalının yaşından az olan oğullar vardı… analar Xocalının qanını almaq üçün oğullar doğmuşdu, atalar alnımızın ləkəsini silmək üçün iyidlər böyütmüşdü, yumruqlarını çırpıb bütün dünyaya başa saldılar ki, ilahi ədalət nədir?! Dünyaya bir də onu başa saldılar ki, bizə beşulduzlu otellərin konfrans zallarına yığışıb dartışılan “dilənçi payı” ədalət gərək deyil, beş günlərlə susuz qalıb, şehli otların suyunu içə-içə, səngərlərin oyuğunda torpağın içində can bahasına, qan bahasına  geriyə qaytarılır Xocalı…

*****

Orda bir kənd var uzaqda,

O kənd bizim kəndimizdir…

         Xocalıdan yüz kilometrlərlə uzaqda yerləşir o kənd… Heç xəritədə də yolları kəsişmir…

27 il bundan öncə qarlı bir qış günündə o kənddə Nazim kişinin ocağında bir oğul dünyaya gəlmişdi… Xocalılıların heç onun dünyaya gəlişindən xəbəri də olmamışdı. Ağlı kəsəndən, özünü qanandan “Xocalıdakı körpələrin hayıfını alacağam” deyib intiqam hissi ilə yaşayırdı o igid. Hamı onun gülən üzünü, təbəssümlü çöhrəsini görürdü. Çiynindəki yükdən,  ruhunu saran ağrıdan, tarix kitablarını oxuyanda keçirdiyi əzabdan dünya xəbərsiz idi. Bir gün tarix yazacaqdı, Xocalının qisasını alan qəhrəman Azər Yusifli kimi tarixə adını yazacaqdı… 

Komandiri Ədliyyə Nazirliyi Penitensiar xidmətinin Mühafizə alayının bölmə rəisi Fərhad Həşimov söhbətimiz zamanı bir hadisəni danışmışdı mənə: Biz əsgəri xidmət zamanı onlara təkcə hərbin sirlərini deyil, həm də milli ideoloji məsələləri aşılamağa çalışırdıq. Mənfur düşmən tərəfindən zəbt olunan hər bir ərazimizin tarixini detalları ilə öyrətməyə çalışırdıq. Mənim yaddaşıma həkk olunub, Xocalı ilə bağlı söhbətlər olan zamanı Azər dəhşətli dərəcədə sarsılırdı, üzünün rəngi, gözlərinin ifadəsi dəyişirdi, sanki yumruğunu sıxıb düşmənin başını əzmək üçün məqamını gözləyirdi…

Hərbi geyimin mahiyyətində elə bir əzəmət var ki, o, bütün əsgərlərə xüsusi yaraşır, duruşuna bir məğrurluq gətirir. Mən Azəri əsgərim kimi yox, övladım kimi çox istəyirdim və biz bəzən ikilikdə, bəzən ümumi söhbətlər zamanı artıq Azərin hərb yolunu seçdiyini, amalını bilirdik. Bir gün hərbi geyiminə işarə edib “Sən elə sənə yaraşanı seçmisən, Azər! – dedim. Adamın özünə necə görünür, bilmirəm, kənardan baxanda bu geyim sənə möhtəşəm yaraşır, İgid! deyib əlimi kürəyinə vurdum. Başındakı əsgər papağına işarə edib: “Paltarı deyə bilmərəm, komutan, dedi, paltar yaraşar. Amma neçə ki, Xocalıda namusuna toxunulmuş qız, gəlinin qanını, qisasını almamışıq, bu papaq heç birimizin başımıza yaraşası deyil” – dedi və yaş gözlərində düyünləndi. Mən də boğuldum elə bil. Udquna bilmədim. O zaman Azər 18 yaşını yenicə tamamlamışdı. Təsəvvür edirsiz, yaşıdlarının ata puluna dünyanı gəzdiyi bir yaşda Azər Xocalının qisasını almadan başında gəzdirdiyi papağı özünə yük bilirdi… Baxın, mən onu bu ayrıcalığına, heç kimə bənzəməyən bu xarakterinə vurğun idim, bu yaşda içindəki bu qeyrətinə, düşüncəsinə görə hamıdan seçilirdi Azər.

Son aylarda Dövlət Sərhəd Xidmətinin Xüsusi Təyinatlı Çevik Hərəkat Dəstəsinin xüsusi təyinatlısı kimi döyüş təlimlərinə gedirdi Azər, onlar Ağgöl istiqamətində təlimlər keçirdilər, eyni zamanda döyüş taktikası ilə bərabər həm də ideoloji olaraq hərbə hazırlanırdılar. Bir dəfə telefon danışığımızda mənə bir kadrdan danışdı: “Komutan, o kadrlara baxanda mənim nələr keçirtdiyimi bir Allah bilir. Dünyanın hansısa ölkəsi Xocalıya soyqırım deyir, biri faciə deyir, biri qətliam deyir, özləri bilər, kim nə deyir desin, məndən ötrü mahiyyət dəyişmir, Xocalı məndən ötrü qeyrətimizin üstündə bir ləkədi və biz o ləkəni qanımızla yumalıyıq”. Həmin gün Azərin dediklərini, səsinin tonunu heç unuda bilmirəm, o səs indi də qulağımdan getmir.

Sentyabrın 27-si müharibə başlayan gün isə sosial şəbəkədə “Xocalıdan olan 5 yaşlı qız”ın məzar daşının fotosunu paylaşaraq: “Mən o 5 yaşlı körpənin uşaqlığının, itirdiyi gəncliyinin qisasını almağa gedirəm” yazmışdı…

Sonuncu dəfə oktyabrın 17-si danışdıq: “Hayıfımı almışam, Xocalının hayıfını almışam. Elədiklərinin min qatını eləmişəm, komutan. Bundan sonra Vətən sağ olsun!”-dedi. Sanki şəhid olacağını bilirdi. Sanki halallaşırdı…

Və məni həmişə düşündürən bir məsələ odur ki, bütün ordu istisnasız olaraq “Şuşa!” deyirdi. Amma Azərin Şuşadan da böyük məramı Xocalının qarının üstündəki qanı yumaq idi ki… dediyini elədi, qanıyla Xocalının namusundakı ləkəni təmizlədi…

Silahdaşı, Dövlət Sərhəd Xidmətinin leytenantı Əşrəf Həsənov danışır ki: Döyüşlər zamanı beynəlxalq səviyyədə humanitar atəşkəs elan olunmuşdu və biz həmin gecə hərbi planları, əməliyyat tədbirlərini dayandırdıq. Bu, Ali baş komandanın göstərişi idi və qarşı tərəf cəsədlərini götürməsi üçün bu addım atılmışdı. İnanırsız, bir adam da gəlmədi. Həmin vaxt Azər dedi ki: “Görürsünüzmü, mən deyəndə ki, bunlar adam deyil, Azərbaycan Ordusu bir dənə də insan öldürməyib, bax bunları nəzərdə tuturdum. Biz eliyərikmi belə şey? Biz yoldaşımızın ölüsünü, dirisini, yaralısını tərgidib gedə bilərikmi? Əlim, qolum olmaz, dişimdən çəkib gətirərəm mən yoldaşımı, qoyarammı ayaq altda qala, – dedi, dərindən köksünü ötürdü. Doğurdan da, Azər dediyi kimi mərd adam idi, yaralı yoldaşlarımızı çiynində döyüş meydanından neytral zonaya çıxarıb neçə kilometr yolu özü yaralı-yaralı çiynində daşıyıb təxliyə qrupuna təhvil vermişdi. Ona görə deyirdi ki, mənim əlim-qolum olmaz, dişimlə sürüyərəm, amma yoldaşımı darda qoymaram.

Komandirimiz bilirdi ki, mənim atam evi Füzulidədi, biz həmin vaxt ora yaxın mövqedə idik. Dedi ki, Əşrəf, humanitar atəşkəs elan olunub, bu gecə sakitlikdir. Azər sutkalardır ki, dizini qatlayıb oturmayıb, yuxusuzdur. Burda neyləsək də, yatası deyil, fürsətdi, bu gecəlik Azəri apar sizə, yuyunun, rahatlanın, səhər ertə Allahın izni ilə görüşərik. Mən dərhal razılaşdım, Azəri isə yola gətirmək müşkül məsələ idi: “Qardaşlarımı burda düzün ortasında qoyub hara gedirəm?-dedi. Hardan bilirik ki, gecənin bir aləmində o şərəfsizlər atəşkəsi pozmayacaqlar. Şərəfsizlik eləyənə necə inanasan ki, verdiyi sözü tutacaq”. Uşaqları qoyub getmək istəmirdi, uşaqlar hamısı sözü bir yerə qoyub məcbur edəndən sonra Azər çarəsiz razılaşdı.

Atamgil xeyli sevindilər, həmin gecə bizim evimizdə xeyli söhbət elədi atamla. Onun şəhid olmağı mənim qədər, atamı da sarsıtdı, atam da öz övladını itirmiş kimi yandı. Atam Azəri bir gecə içində tanısa da, onun nə cür qeyrət yiyəsi olduğunu görmüşdü. Həmin gecə bizim evdəki söhbət zamanı dedi ki, Xocalının qisasını almamış ölüm də bizə haramdır.

         Əşrəfi dinləyə-dinləyə bir məqamı özüm üçün müəyyənləşdirirəm ki, “Xocalının qisasını almamış ölüm də bizə haramdı” – deməklə, Azər nəinki ölümü hətta bu günə qədər bu torpağın üstündə gəzməyi də öz kişiliyinə əzab sanırmış.

Döyüş yoldaşları deyir ki,  Azər hər erməni öldürdükcə “Bu da Xocalının hayıfı” deyirdi. Qərb bölgəsində Qazaxda, Ağstafada qisas almaq, intiqam almaq ifadələrinin əvəzinə daha çox “hayıf çıxmaq”, “hayıf almaq” sözlərini işlədirlər.

Azəri gənc yaşında bu qədər sarsıdan, yandıran məqam Xocalıda günahsız körpələrin, əliyalın qocaların, hamilə qadınların, ana – bacılarımızın başına gətirilən izaha gəlməz müsibətlər idi. Və Azər Xocalının qisasını almağı özünə həyat qayəsi seçmişdi. Ən böyük arzusu şəhidlik zirvəsinə – şəhadət məqamına ucalmaq idi, amma qisas alınandan sonra.  Dediyini etdi, əqidəsindən  və yolundan dönmədi, qisasını aldı və şəhid oldu.

Görünən o idi ki, Azər Zəngilan şəhər Prokurorluğunun üstünə bayrağımızı sancdı, görünən o idi ki, Azər Xudafərin körpüsü əməliyyatını uğurla yerinə yetirdi, görünən o idi ki, Azər Sultanbəyli kimi çətin bir əməliyyatın sonunda Cəbrayılda bayraq ucaltdı… Görünən o idi ki, Azər Füzulinin azad olunmasında canını sipər etdi. Bütün bunlar savaşın görünən tərəfləri idi…

Görünməyən ən böyük həqiqət isə o idi ki, Azər Xocalıda öldürülən soydaşlarımızın hamısının hayıfını almışdı. Qisası da kişi kimi almışdı, həm hərb meydanında, həm də kabinetlərində o alçaqların layiqli dərsini verib yerini göstərmişdi…

Bu gün kəndimizin dünyadan xəbərsiz məsum körpələri Azərin – Azərlərin şəkillərini köksünə sıxıb “Xocalı Azərbaycandır!” deyirlər. Hamısının gözündə bir sevinc var, hamısının çöhrəsinə təbəssüm qonub… Uşaqların balaca əlləriylə bapbalaca ürəklərinə sıxdığı şəkillərdən baxan Azər əmi də gülümsəyir… Xocalıdakı körpələrin hayıfını aldığı üçün ruhu şaddır Azər əminin…

…kəndimizin dünyadan xəbərsiz məsum körpələri…

         …Xeyli vaxtdır, kəndə getmirəm, ayaqlarımın gücü, ruhumun cəsarəti çatmır bəlkə də… Xocalıdan torpaq gətirəcəyim günü gözləyirəm. Həmin günü quşun qanadında da olsa, gedəcəyəm kəndə… Azərin şəhid məzarına Xocalı torpağı səpməyə…

26 fevral 2021-ci il

Müəllif: Xəyalə ZƏRRABQIZI

filologiya üzrə fəlsəfə doktoru.



YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<<WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ>>>>>>

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru