Yenə müəllimə qaçqınlardan danışırdı.  Bizdə müəllimənin dediklərinə uşaq sadəliyi ilə qulaq asırdıq.   Amma nə üçünsə, müəllimə kədərli baxışları ilə bizə baxırdı.  Görünür ölkədə, olan hadisələr müəllimənin əhvalına çox pis təsir edirdi.  Çünki, dərslərin suallarına o qədər də, əhəmiyyət vermirdi.  Bu onsuz da oxumayan və tənbəl olan şagirdlərin xeyrinə idi.  Mən isə yalnız müəllimənin hərəkətlərinə baxıb, özüm üçün nəticələr axtarırdım.  Müəllimə kədərli  idi.  Deyəsən şagirdlərində hərəkətlərinə heç fikir vermirdi.  Amma bəzən mənə baxıb nəsə fikirləşirdi.  Mən isə yenə xəyallar aləminə baş vurmuşdum.  Bu müharibənin nə ilə nəticələnəcəyini, içimizdə olan sapı bizdən olan baltaların, bizim əllərimizi  necə kəsdiyini düşünürdüm.  Bu vaxt zəng vuruldu.   Hər kəs sinif otağından dəhlizə qaçmağa başladı.  Müəllimə mənə baxıb, sən getmə, sənə sözüm var deyərək qapını bağladı.  İstəmirəm ki, belə söhbətlərə baş qoşasan!  Bildin!  Qəzəbli halda mənə baxdı.  Mən təəcüblü halda, hələ də ona baxırdım.  Son günlər doğurdanda onun halı yaxşı deyildi.   Məgər mən nə etmişəm deyərək ona təəcüblə baxdım.  O, isə cavabında anan çox əziyyət çəkir.  Sənin küçə də etdiyin söhbətləri anana deyirlər.  Axı O, sadə qadındır.  Ona əziyyət verməyi düz iş bilirsən, deyərək ağlamağa başladı.  Mənim heç bir işdən xəbərim yoxdur. Mən anamı incitmirəm, yəqin ki, sizə səhv məlumat veriblər deyə bildim.  O, ağlayır, bəzən qəzəbli, bəzən də, mülayim formada küçədə dediyim sözləri təkrar edirdi.  Hər şey aydın idi.  Mənim Qarabağla bağlı sözlərim bəzi adamların və onların uşaqlarının xoşuna gəlməmişdi və onların valideynləri məndən şikayət edərək, ilk əvvəl anama və sonra isə müəlliməmə müraciət edib məni tənbeh etmək fikirinə düşmüşlər.  Mənim fikirə getdiyimi görən müəllimə, anan yazıqdır, atan kimi ona dərd olma.  Axı atam anama dərd olmayıb deyib müəlliməmə baxdım.  O, isə cavabında hələ uşaqsan, belə işləri bilməzsən dedi.  Yadında saxla! Atan Qarabağda olsa da, anan arxa cəbhədə çox çətinlikdədir.  Sən böyüyəndə hər şeyi biləcəksən.  Gözü yaşlı qadınlar, bəzən  kişilərə görə gözü yaşlı olur.  Bax mənim ağlamağımı görürsən, lakin səbəbin bilmirsən, amma bilməlisən, o getdi və bir daha geri qayıtmayacaq.  Mən təəcüblə necə yəni getdi, axı sizin nişanlınız yaxşı adam idi.  O, milləti çox sevən bir adamdır deyə bildim.  O, isə cavabında, sən uşaqsan bir zaman gələcək ki, hər şeyi biləcəksən.  Amma indi sənin üçün bu söhbətlər tezdir.  Sən oxumalısan və cəmiyyətə dəyərli bir adam olmalısan deyərək yenə ağladı. Artıq dayana bilmirdim, o mənim müəlliməm olsa da, istəmirdim ki, onun qarşısında ağlayım.  Burdan qaçmalı idim.  Özümdən aslı olmayaraq, qapını açaraq qaçdım, amma hara gedəcəyimi bilmirdim.  Ancaq qaçırdım, hara getdiyimi bilmədən qaçırdım.  Qaçdıqca özümdən uzaqlaşıb getmək istəyirdim.  Artıq məktəbdən çox uzaqda olduğumu görüb, ağlamağa başladım.  Deməli O, ölüb, amma necə ölüb və harda?  Bəlkə də şəhid olub?  Amma çox güman ki,onu öldürüblər deyə bildim.  İllərdi mənim müəlliməmi sevən, kimsəsiz olan, kimsəsiz olduğuna görə də, müəlliməmi ona verməmişdilər.  Amma O, isə mübarizə aparıb, 10 ildən sonra artıq ki, müəllimənin atasını razı salmışdı.  Lakin 10 il necə əziyyətlər çəkdiyi, yaşınında çoxaldığı məlum olsa da, hədəfindən dönməmiş, bu qızdan ötrü çox əziyyətlər çəkmişdi.  Bəzən onu küçədə görən qadınlar, ələ salaraq ay yetim niyə bu qızı qaçırtmırsan deyərək məsxərə edərdilər.  O, isə başını aşağı salıb, qadınlara baxmadan qəmli halda deyərdi.  Çünki, günahdır.   Əgər atası razı olmasa, onu ala bilmərəm.  Çünki atanın razılığı, mənim üçün önəmlidir, gərək atası razılıq versin.  Atası hə cavabın verəndən sonra kəbin kəsəcəm.   Hətta bir dəfə həmin gənc mənim müəlliməmə elçı getmişdi.  Müəllimənin Qarabağa getməyib, kənd də gizlənən qardaşları həmin oğlanı tapıb döymüşdülər.  O, isə cavabında sakitcə baxmış, sevdiyi qıza görə, onlara heç bir söz deməmişdi.   Amma mən bu hadisəni eşidəndə, əsəbimdən balaca olduğum  üçün, onlara gücüm çatmadığına görə, yumruqlarımı dıvara vuraraq, hiddətlə səsimi boğmuşdum.  Hətta bir dəfə, o gənci görəndə, sən onları niyə döymədin! deyərək ona qəzəbli halda baxmışdım.  O, cavabında, mən zalım deyiləm deyib, başımı sığallamışdı.  Artıq müəlliməmin atası da, bu məsələdən yorulub, qızı ilə bu gəncin nişanlanmasına icazə vermiş və bundan sonra da, toy adət-ənənələri bu gənclərin birləşməsinə maniə yaratmışdı.   Amma gənc kəbin kəsdirsə də, öz halal arvadını,evinə apara bilməmişdi.  Çünki, qızın qoçu qardaşları bu işə mane olmuşlar.   Onların toy niyyətləri bu iki gəncin birləşməsinə ağır zərbə vurmuşdu.  Artıq illər keçsə də, kimsəsiz gənc sevdiyi xanımdan uzaq düşmüşdür.  Yadımdadır, bir gün atama, əmi məni də Qarabağa döyüşə apar deyəndə, atam təəcüblə ona baxmış, bəs müəllimə xanım nə olacaq deyərək gözlərini ona zilləmişdir.  O, isə cavabında, vətənimin bu ağır günündə, vətənimi düşmənlərdən təmizləməyim düzgün addım deyilmi? demiş və axşam atamla bərabər döyüş bölgəsinə yollanmışdır.  Amma indi O, yoxdur.  O, ölüb, bəlkə də öldürüblər.  İnana bilmirdım.  Bəs mənim müəlliməm necə olacaq?  Bilmirdim o oğlana ürəyimdə nə deyim.  Günahkar kim idi.  Erməni?  O, oğlan?  Yoxsa mənim müəlliməmin ailəsi?  Bu suallar məni daha da, qəzəbli edirdi.  İstəmirdim evə gedim.  Anam gözlərimdən biləcək deyib, yenə ağlamağa başladım.  Müəllimə düz deyir, mən ona çox dərd verirəm.  Axı, mənim göz yaşlarım, onun o biri otaq da xısın-xısın ağlamasına səbəbdir.  Onsuzda anam hər şeyi biləcək, bilmirəm nə niyyətlə, amma müəllimənin ərinin nakam taleyini yəqin ki, anama xəbər veriblər.  Daha getməliyəm, qarnımda acdır deyib, ayağa qalxdım.  Qapını döyməyimlə, anamın əsəbi səsi qulaqlarımda səsləndi.   Yenə futboldan gəlirsən?  Mən isə, yox nə futbol deyərək başımı aşağı saldım.  Bəs bu nə üst-başdır ki, toz içindədir?  Qonşunun qızı neçə saatdır gəlib evdədir, bəs sən hardasan?  Mən bilmirəm deyib, o biri otaqa keçdim.  Necə yəni bilmirəm, mən o qızdan soruşdum, o qızda cavabında dedi ki, sən müəllimə ilə danışandan sonra, stadion tərəfə qaçmısan.  O, isə səni çağırıb.   Sən isə, ona qəzəbli baxmısan.  Məgər sənə deməmişəm ki, qızlara qarşı nəzakətli ol!  Sənin nə ixtiyarın var ki, sinif yoldaşına və yaxud başqa bir qıza qəzəbli baxasan.  Məgər mən səni belə tərbiyyə etmişəm deyərək, anam mənə baxdı.  Mən isə cavabında, mən ondan üzr istəyərəm deyərək küçəyə qaçdım.  Anam isə arxamca səslənərək evlərinə getmə, çünki qonşu qızgildədir.  Anamın məni belə qarşılaması, çox gözəl idi, hətta çox xoşuma gəldi.  Yaxşı ki, anamın heç nədən xəbəri yoxdur.  Artıq küçədəyəm.  Təmiz hava ciyərlərimə doldu.   Anama heç bir qonşu heç nə deməyib.  Təəcüblüdür.  Yəqin heç kəsin onun ölüm xəbərindən xəbəri yoxdur.  Təxmini on-on beş dəqiqədən sonra qara rəngli qapının qarşısında idim.  Qapını döydüm.   Qapını açdılar.  Yaşlı bir qonşumuz, məni görüb, hə gəl içəri milli qəhrəman deyərək güldü.  Mən ədəblə salam verib, qonşu qadının sözlərinə əhəmiyyət verməyərək, sinif yoldaşlarımın oturduğu otağın qapısın döydüm.  İçərdən buyurun deyiləndən sonra, asta-asta qapını açıb boylandım.  Bəzi sinif yoldaşlarım məni görüb, təşvişlə xəbərin var, xəbərdən? Mən isə bura qonşu qızdan üzr istəməyə gəlmişdim.  Ancaq onların bu təlaşına cavab olaraq, məgər nə olub deyə bildim.  Oğlanlardan biri qonşu qızına baxaraq, bəs sən deyirdin ki, Ceyhun hər şeyi bilir deyərək kövrəldi.  Mən özümü saxlaya bilmədim.  Artıq göz yaşlarım sözümə baxmırdı.  Hə ölüb deyə bildim.  Qızların ağlamaq səsi, o biri otaqlarda eşidilməyə başladı.  Bu vaxt mənə milli qəhraman deyən qadın, qapını açıb bizə təəcüblə baxdı.  Yenə məni süzüb, yenə nə oyun çıxartmısan deyə əsəbi halda çayı qabağıma qoydu.  Bu qonşunun qızı, qəfil anasına baxaraq, dedi: Ana O, ölüb.  Həmin qadın təşvişlə qışqırdı və mənə baxıb atan deyib, əlindəki o biri çay stəkanlarını əlindən saldı.  Çayın isti suyu bədəninə töküldü.  Mən qorxaraq, yox atam sağdır xala deyə bildim. O, isə bəs kim ölüb, deyib ağladı. Oğlanlardan biri, xala müəllimə deyə bildi.  Həmin qadın qışqıraraq, yetim bala deyərək və bundan sonra can ay yetim deyib yerə yıxıldı.  Qızlardan biri su arxasınca qaçdı.  Heç kim qorxudan, qadına yaxın gedə bilmədi.  Ona su veriləndən sonra, özünə gəldi və ağlayaraq bizdən, müəllimə bilir soruşdu.  Mən isə cavabında, hə deyə bildim.  Artıq onun ölümü bütün məktəbə, məhləyə yayılmışdı.  O, gün hər kəs ondan danışırdı, bəziləri onu qınayır, niyə görə Qarabağa getdi deyib, başını bulayır, bəziləri isə, onun yaxşılığından, sədaqətli, mərd, təmiz oğlan olmasından söhbət açırdı.  Bu sözləri eşidə-eşidə artıq evimizin qapısında idim.  Qapını döyməyə cürət edə bilmirdim.  Birdən qapının açılması və anamın qəmli baxışları ilə, üz-üzə qalmağım, həyatımın ən faciəli anlarına çevrildi.  Anam gözləri qızarmış halda, mənə baxaraq gəl hər şeyi bilirəm dedi.  Mən qapıdan içəri girib, otağa boylandım.  Anam əgər bu qədər ağlayıbsa, yəqin ki, ürək dərmanının şüsəsi, stolun üstündə olmalı idi.  O, mənə baxaraq hara boylanırsan? Dərmanda qurtarıb, istəmirəm ki, son qalan çörək pulumuzu dərmana verim, deyərək ağladı.  Görürsən də, hamı bir-bir ölür.  O, yazıq oğlanda öldü.  Onu öldürdülər.  Mən anamın bu sözlərindən sonra təəcüblə ona baxdım.  Yəni deyirsən, onu öldürüblər?  Axı ona erməni gülləsi dəyib, axı O, cəbhədə ölüb.  Yox ay bala, onu bizim cəmiyyət öldürüb deyərək yenə ağladı.  Mən isə, dözməyərək ona erməni gülləsi dəyib, o vətəni yolunda canın verib, nə üçün onun qəhramanlığına kölgə salırsız deyə bildim.  O, isə boş-boş danışma.  Onu bizim cəmiyyət öldürdü.  O, xanımı ilə xöşbəxt olsa idi, sonra döyüşə getsə idi, mən onu qəhraman bilərdim.  Bilirsən?  Onun qəlbi bizimkilərin əlindən yara bağlamışdı.  Nə olsun yetim idi, məgər ona qız vermək olmazdı.  Heç bilirsən, 10 il sürünmək nə deməkdir.  Yetim böyümək, ac qalmaq nə deməkdir?  Bilmirsən.  Sən usaqsan, amma mən bilirəm.  Çünki mən yetim böyümüşəm.  O, gənci məni kimi heç kim başa düşə bilməz.  O, qızı istəyəndə sən heç yox idin.  Biz bura təzə köçmüşdük.  Hər kəs onlardan danışırdı ki, bir oğlanı o qızın qohum-əqrabası giriftar edib.  Bir neçə illərdən sonra, atanda bu məsələyə qarışsa da, o kişi o oğlana qız vermədi.  Nə var nə var ki, bu oğlan yetimdir.  Nə olsun ki, atası-anası ölub bu uşaq ikən.  Məgər onun haqqı yoxdur ki, sevib evlənsin.  Yadımdadır, axşamlar bizə gələrdi, məndə süfrə salardım.  Atanla bərabər çörək yeyərdi, bəzən də, yediyi yeməyi kənara qoyub düşünərdi.  Atan çox vaxt ona deyərdi ki, qardaş çörəyini ye, özünə fikir ver.  Çalış inkişaf edəsən, bəlkə o zaman bunları razı sala bildin.  O yazıq isə, əmi o qızı alacam deyirdi.  Aldı, amma necə?  Almasaydı ondan yaxşı idi.  Qız evi gördülər ki, müharibə başlayıb, bu axır-əvvəl müharibəyə gedəcək.  Ona görə də, qızı buna verib, şərt kəsdilər ki, müharibə qurtarandan sonra toy etsinlər.  Bunlara bax, bunların şərtlərinə bax.  Onlar bilirdilər ki, bu yetim Allahdan qorxur və Allah üçün iş görür.  Bu səbəbə görə də, bu oyunları qurdular.  Allahsızlar deyərək anam daha da hıçqırdı.  Mən isə, anama daha bəsdir, xahiş edirəm səndən ağlama, axı sənə bir şey olsa, məndə yetim qalacağam dedim.  Anam bu sözümdən sonra mənə baxıb, dedi: narahat olma yetimləri Allah  böyüdür, vay ölənin halına.  Mən onun, məni qucaqlamasını istədiyim halda, o isə mənə baxaraq, sən əsl kişi olmalısan, hələ gələcəkdə sənin nə qədər çətin illərin var deyərək mətbəxə getdi.  Artıq anamın niyyəti mənə yavaş-yavaş aydın olurdu.   O mənim öz ayağım üstündə durub, heç kimə möhtac olmamağımı istəyirdi.   Amma yenə də, bəzi məsələlər mənə aydın deyildi.  Nə üçün anam məni qucaqlamadı.  Nə üçün o məni qucaqlayıb, dostun qəhramancasına vətənə canını fəda edib demədi.  Amma o doğurdanda ölmüşdü.  Ondan bir otaqlı kimsəsiz bir ev, qucaqlaya bilmədiyi həyat yoldaşı və cəbhədən göndərilən vəsiyyətnamə qalmışdı.

Davamı var……….

Müəllif: Ceyhun FİKRƏT

CEYHUN FİKRƏTİN DİGƏR YAZILARI

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<<WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ>>>>>>

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru