"QIZIL QƏLƏM", "SƏMİMİ SÖHBƏT", "YAZARLAR" j., "ZİYADAR" M., ORXAN ARAS, www.USTAC.az, YAZARLAR, YAZARLAR JURNALI

BƏYLƏR, KƏRAMƏTİ ÖLDÜRMEYİN! – ORXAN ARAS

Oktyabr 10, 2021 www.yazarlar.az Bir şərh yazın

BƏYLƏR, KƏRAMƏTİ ÖLDÜRMEYİN!
Bu gün şair Qəşəm Nəcəfzadənin oğlu Kəramət haqqında yazdığı şeiri oxudum və çox təsirləndim.
Kəraməti illər əvvəl atası Qəşəm Nəcəfzadə ilə birlikdə gördüm. Saçları dolaşıq olan bir gənc oğlan Türkiyədən bir neçə yazıçı qarşısında dayanmadan danışırdı. Atası isə, əlbəttə ki, heyranlıqla gülümsəyərək onu seyr edirdi. Hər dəfə Kəramət haqqında nəsə eşidəndə o səhnəni yadıma salıram: Üsyankar, dayanmadan danışan oğul və sakit, ürkək bir ata … Bəlkə də atası Kəramətin o dəqiqə canlı və iddialı münasibəti ilə fəxr edirdi.
Sosial mediada Kəramətlə dost idik. Amma uzun müddətdir ki, onu dostluqdan çıxartmışdım. Səbəb onun üsyankar ruhu və ya bəzən mənasız danışması deyildi. Ən önəmli səbəb belə istedadlı bir gəncin gözümün önündə məhv olması idi. Sosial şəbəkələrdə belə onu izləməyə dözə bilmədim. Bəzən üsyan edərək cəmiyyətin hörmət etdiyi Xəlil Rıza, Elçibəy və Vahapzadə haqqında ağzına gələni danışırdı. O vaxt qulaqlarımı və gözlərimi bağlayırdım. Mən niyə belə etdiyini bilirdim, amma nədənsə Azərbaycan cəmiyyətinin bir hissəsi bunu bilmirdi və ya bilmək istəmirdi.
Yazılarımdan birində yazdım: Buddan soruşdular: “Sən kimsən, tanrı, peyğəmbər və ya filosof?” Budda dedi: “Xeyr, mən oyanan adamam!”
Kəramət oyanmış adam idi, amma zəif idi. Nazım Hikmət bir dəfə Türkiyədə oxşar işlər görmüşdü. Məhmət Akif və Abdülhak Həmid kimi böyük şairlərin fotoşəkillərini qəzetə tərs qoyaraq çap etdirdi və altına aşağıdakıları yazdı:
“Biz bütləri yıxırıq!”
Lakin Nazım cəmiyyətə və cəmiyyətdəki güc mərkəzlərinə qarşı üsyan edərkən, üzərində dayandığı bir ideologiyaya sahib idi. Marksizmə din olaraq inandı və heç vaxt Kəramət kimi yıxılmadı, özünü spirtə atmadı. Müqavimət göstərdi, həbs edildi və bütün üsyanlarını dünyaya elan etdi.
Təəssüf ki, Azərbaycan cəmiyyəti üsyanı həmişə yalnız “Kefli İskəndər”in qəhrəmanı ilə eyniləşdirdi. Nədənsə cəmiyyət, Nesimi və ya Pir Sultan Abdal kimi üsyan etmək ənənəsini yaşada bilmədi. Yalnız üsyanlarını deyil, inanclarını və dünya görüşlərini də yaşada bilmədi.
Ötən əsrdə yaradılan yeganə “qəhrəman” “Kefli İskəndər” idi. Şairlər və yazıçılar cəmiyyətdən şikayət edəndə dərhal `Kefli İskəndər`in rolunu öz üzərinə götürdülər. Çünki bu rol çox asan idi. Şərab şüşəsi və öz xalqının qarşısında axmaqcasına gülmək! Nə ciddilik, nə mübarizə, nə də təklif olunan bir həll … Sadəcə sərxoşluq, lağ etmək və gülmək …
Əvvəlcə dünyada cəmiyyəti dərindən təsirləndirən və sarsıdan qəhrəmanların həyatına və həmçinin Kefli İskəndərin roluna baxın… Kefli İskəndər ilə qələmi və diliynən xalq kütləsini ayağa qaldıran savadlı qəhrəmanları bir araya gətirin!
Hər şeyi rədd edən, bütün əxlaqi dəyərlərə laqeyd yanaşan, xalqını cahil və 21 -ci əsrdə, hələ də “Danabaş Kəndi”nin sakinleri kimi görən bəzi insanlar, onların yerinə hansı fikri, hansı tərbiyəni, hansı mənəvi dəyəri yarada bildi?
Xarici təsirlər altında və çox şey bildiyimizi düşünərək olanları da birlikdə məhv etdik. Amma bilirik ki, xalq adlandırdığınız kütlələr inancsız və hər şeyi rədd edən bir dünyada yaşaya bilməzlər. Ya hamısına iman yeri verməlisən, ya da hər gün iradəsini antidepresanlarla gücləndirməlisən. Biz bunları etməmişik və etmirik də … Amma dərhal üsyan bayrağını qaldıranlara baxırıq və onları Kefli İskəndər olaraq ələ salmağa başlayırıq.
Eşitmissinizdir. Bəzi balıq növləri özlərini sahilə ataraq kütləvi intihar edirlər. Bilmirəm niyə belə edirlər. Bəlkə də yaşamaqdan bezdilər və ya dənizə üsyan edirlər. Bəlkə də onların dünyasında da haqsızlıqlar var!
Dünyanın heç bir yerində bütün insanlar bir araya gələrək balıqlar kimi intihar etməzlər! Amma Mövludlar, Kərametler cəmiyyət adına ağlayır, Kefli İskəndər olur və özlərini öldürürlər! Bəzilərinin söylədikləri kimi sadəcə onların valideynləri günahkar deyil. Onların günahkarı sən, mən, biz, bütün cəmiyyətdir. Öz mənəvi zəifliklərinə baxmayaraq, bu gənclərin yaşadıqları cəmiyyət də onların faciələrindən məsuldur.
Əyləncədən, puldan, geyinməkdən, yeyib -içməkdən doymayan insanlar qarşısında Keramətin etdikləri normal bir vəziyyətdir. Çünki bu cəmiyyətdə heç kim özünə sual vermir, heç kim “bir günah sənindir, bər günah mənim” demir. Bu cəmiyyətdə heç kim “bu qədər istedadlı bir gəncin niyə bu hala düşdüyünü” düşünmür
Cəmiyyətin bir hissəsi pul hərisliyi, tamahkarlığı, əvlərinə çəkdikləri beş metrlik divarlarla, cəmi 18 yaşında uşaqlarına verdikləri bahalı avtomobillərlə Mövlud və Kəramətlərin ümidlərini qırdılar. Onları ya ölməyə, ya da spirt bataqlığına göndərdilər. İndi yeni bir Kefli İskender yaratmaq rahatlığı ilə qeybət edirlər. Çox oxuyan(!) çox şey öyrənən(!) və ən qısa müddətdə hər şeyə nail olan bu adamlar bu xalqı narahat edir. Cəmiyyətin bütün dəyərlərini tapdaladılar. Ailə, mənəvi dəyərlər, adət -ənənələr, hörmət, ehtiram, müəllimlik, qonşuluq məhv edildi! Pul, güc, səlahiyyət və yalan hər şeyin açarı oldu. Yeyib -içən, firon kimi gəzən insanlar cəmiyyətin bütün dəyərlərinin təməlinə dinamit qoyurlar. Nədənsə, Azərbaycanda ən çox nifrət etdiyim sözlərdən biri, “O, yeyən və içən adamdır.” İfadəsi idi. Nədənsə sadəcə azərbaycanda “yəmək içmək” sözü içimdə xalqı istismar etmək kimi bir hiss yaratdı.
Amma ümidsiz deyiləm. Hər dövrdə həmişə “Kral çılpaqdır” deyəcək bir uşaq olacaqdır. Məsləhətim budur ki, Keramətə gülməyin, onu öldürməyin, onu təhqir etməyin, onu qınamayın! Kəramət kimi istedadlı cavanlara iman, iradə, ümid verin və onların, hamını qürurlandıracaq qəhrəmanlar olmalarına kömək edin! O zaman siz və övladlarınız həm özünüzlə, həm də cəmiyyətinizlə qürur duyacaqsınız və Kəramətlərin günahını vicdanlarınızın üzərində əbədi olaraq daşımayacaqsınız! Əks halda Kəramətin günahı bütün cəmiyyəti sarsıdacaqdır.