Gülnarə İsrafil bu gün AYB-də “Sirran” adlı yeni kitabını təqdim edib. Müəllif bu münasibətlə “Ziyadar” mükafatına layiq görülüb. Diplomu yazara yazarlar adından Nəzakət xanım təqdim edib. Fotolar:
KİTAB HAQQINDA
Gülnarə İsrafilin “Sirran” şeir kitabı 2022-ci ildə “Elm və Təhsil” nəşriyyatında işıq üzü görüb. Kitabda vətənpərvərlik və digər mövzularda şeirlər yer alır. Kitabın ön söz müəllifi yazıçı, şair Naibə Yusif, korrektoru yazıçı, şair, Sevil Gül Nurdur. Kitab 124 səhifədən ibarətdir. “Sirran” müəllifin sayca üçüncü şeir kitabıdır.
Şəxsiyyətlər tarixin yaddaşına öz əməlləri, missiyaları ilə hopub qalar. Elə adamlar var ki, onlardan ay-ay danışarsan, elə adamlar var ki, onlardan fəsil-fəsil susarsan, elə adamlar var ki, onların əməlləri, şəxsiyyətləri, obrazları illərə sığmaz, elə adamlar da var ki, onlardan əsrlərlə danışmaq olar. Xalq şairi Sabir Rüstəmxanlı əsrlərə sığmayan adamdır. Onun yazdıqları, əməlləri, missiyası aylara, illərə deyil, əsrlərə kodlaşmış tarixi yoldur. Biri var insan beynindəki insanların obrazları, biri də var xalqın, millətin, vətənin yaddaşındakı obraz. İnsan böyüdükcə, şəxsiyyətləşdikcə, vətənləşir. Sabir Rüstəmxanlı deyəndə bizim beynimizdə tamlıq, əbədəlik, bütövlük yaranırsa, milli yaddaşda, milli ruhda milliləşmə, vətənləşmə, xalq birliyi, həmrəyliyi formalaşır. Orta məktəbi kəndimizdə oxumuşam. Məktəbin həyətində böyük bir ağac var idi. O ağacın yaşını bilən yox idi. Biologiya müəllimimiz deyirdi ki, o ağacın əsrlərlə yaşı var. Uşaqlarla oynayanda qaçıb o ağacın koğuşunda gizlənirdik. Ağac o qədər böyük idi ki, adama elə gəlirdi, bütün məktəb o ağacın koğuşunda gizlənə bilər. Ağac hər il onlarla şiv çıxarırdı, əlcə-əlcə yarpaqları var idi. Kəndin altı-üstü o ağacın dibindən şiv çıxarıb aparıb həyətində əkmişdi. Qışda yağış, yayda günəş o ağacın altına düşməzdi. Sanki ağacın məqsədi bütün kəndi qorumaq idi. Bu yazının içində o ağacı xatırlamağım təsadüfi deyil. Mənə elə gəlir ki, Sabir Rüstəmxanlı da o ağac kimi üzərinə missiya götürüb. Ağacın koğuşuna bütün məktəb sığa bilərdisə, Sabir müəllimin qəlbinə bütün vətən, bütün millət yerləşər. O ağacın məqsədi bütün kəndi yağışdan, qardan, günəşdən qorumaq idisə, Sabir müəllimin missiyası gəncliyi, xalqı, bütöv Azərbaycanı qorumaqdır. Xalqların, millətlərin taleyində şəxsiyyətlər mühüm rol oynayır. Biri mədəniyyət sahəsində, biri elm, biri siyasət, biri incəsənət və s. Sabir Rüstəmxanlının 3/4 əsrlik həyatına baxanda bir çox sahələr görürük. Xalqın, millətin, ölkənin siyasi taleyində də, ədəbi taleyində də, mədəni, ictimai taleyində də Sabir müəllimin xüsusi yeri vardır. Bu xalqın taleyində Nizami, Füzuli, Nəsimi, Vaqif, Axundov kimi şəxsiyyətlər olub. Onları oxuyanda həmişə düşünmüşəm ki, Nizami ilə küçədə qarşılaşsaydım nə danışardım? Nəsimi ilə Feysbukda dost olsaydım ona nə yazardım? Axundovun e-mail adresini bilsəydim nə edərdim? Füzuliyə zəng etmə imkanım olsaydı nə olardı? Bu gün biz gənclər xoşbəxt gəncliyik ki, Sabir Rüstəmxanlı ilə eyni dövrdə yaşayırıq, onunla Feysbukda dostuq, onun e-mailinə yaza bilirik, telefon nömrəsinə zəng etmə imkanımız var. Mənim ən böyük ədəbi və elmi arzum bilirsiz nədir? Sabir Rüstəmxanlı haqqında elmi iş götürüm, dissertasiya yazım, müdafiə edim. İnanıram ki, bir gün bu arzuma çatacam. Sabir müəllim haqqında fikirlərimi o dissertasiyada daha ətraflı yaza biləcəm. Hörmətli Sabir müəllim! Sizi 3/4 əsr yaşınızın tamam olması münasibətilə təbrik edirəm, sizə uzun ömür, can sağlığı, həyət və fəaliyyətinizdə, yaradıcılığınızda uğurlar arzulayıram.
Şəhid Məhəmmədəli Həsənzadənin adını daşıyan sinif otağının açılışı oldu
20 may tarixində Qubadlı r. Xocahan kənd məktəbində şəhid Məhəmmədəli Həsənzadənin xatirəsinə həsr olunmuş sinif otağının açılışı oldu. Xocahan məktəbi şəhidimizin valideynlərinin təhsil aldığı məktəbdir. Tədbiri məktəbin direktoru Sevinc Məmmədova Azərbaycan Dövlət Himni ilə açıq elan etdikdən sonra şəhidimizin anası və atası Məhəmmədəli Həsənzadənin adını daşıyan sinif otağına daxil olublar. Könül müəllimənin rəhbərlik etdiyi bu sinifdə şəhidimizin xatirələri yaradılan güşələrlə əbədiləşib və şagirdlərin hər biri qəhrəmanımızı qürurla yad edəcəklər. Bu tədbirdə illərin qocaman müəllimləri öz yetişdirdikləri şagirdlərin böyütdüyü qəhrəman oğul haqqında qürurla danışıb, valideynlərinə səbr dilədilər. Tədbirdə həmçinin İcra nümayəndələrindən şəhid Əlyar Əliyevin oğlu Emin müəllim, Natiq müəllim və başqaları iştirak edirdi. İcra Hakimiyyətinin Xocahan nümayəndəliyindən Kənan müəllimin dəvəti ilə tədbirdə iştirak edən şairə Esmira Günəş də çıxışı zamanı şəhid Məhəmmədəli Həsənzadənin xatirəsinə həsr etdiyi şeiri səsləndirərək kitabını məktəbin ən fəal şagirdinə hədiyyə etdi.
Tədbir bir-birindən maraqlı çıxışlarla davam edərək, sonda şəhidimizin valideynlərinin çıxışı ilə yekunlaşıb. Şəhid Məhəmmədəli Həsənzadənin anası Vüsalə xanım ” belə tədbirlərin sayının çoxalması, bizim təskinliyimizdir.”-deyərək tədbir iştirakçılarına təşəkkürünü bildirib. Sonda xatirə şəkilləri çəkilib və qonaqlar böyük sevgi və hörmətlə yola salınıb.
Biz həmişə demişik ki, beynəlxalq əhəmiyyətli tədbirlər bir ölkənin dünyadakı yerini və rolunu təqdir edir. Açığı, 2022-ci ilin 13-14 və 15 may tarixlərində Kadirli Kaymakamlığı, Kadirli Bələdiyəsi və İl Kültür Müdürlüyü’nün dəstəyi ilə Kadirli Eğitim və Kültür Vakfı (KA-VAK) və Avrasya Sanat Kültür Edebiyat ve Bilim Federasyonu’nun (ASKEF-in) təşkilatçılığı sayəsində Türkiyənin Kadirli şəhərində, “UNESCO Yolunda Karatəpə” təması ilə düzənlədiyi KADİRLİ FESTİVALI (Kadirli Uluslararası Türk Dünyası Kültür ve Sanat Festivali) da bu səciyyəvi prosesi öz fəaliyytində geniş ehtiva etdi. Festival Türk millətlərindən və dünyadan, daha dəqiqi, 7 ölkədən bir çox sayda sənətçini, sənətsevər şəxsləri Kadirlidə bir araya gətirdi. Zəngin proqramı ilə diqqət çəkən Kadirli Festivalı əhatəli anlamda xarakterizə edildi. Festivalı 1-ci günü 4400 nefer 2-ci günündə hazırlanan kotejə isə 7.000 nəfər qatılmışdı. Onun 3800 nəfəri Kadirli xalqından izləyənlər idi. İlk gün KA-VAK Adana Şöbə Yönətim Kurulu Başkanı Emine Varmış, Yönətim Kurulu ve Vakıf Üyələri, ASKEF Başkanı Savaş Ünal ilə 7 fərqli ölkədən Festivala qatılan sənətçilər Kadirli Kaymakamı Vehbi Bakır və Kadirli Bələdiyyə Başkanı Dr. Ömər Tarhan’ı ziyarət etdi. Onlar festivalın Kadirli əhalisinə xeyir və uğur gətirməsini dilədilər, təşkilati işlərə həmişə dəstək verəcəklərini dedilər. Festivalda görkəmli sənətçilərin də əsərləri yer aldı. Təxminən 28 sənətçinin qatıldığı festivalda çıxış edənlər Azərbaycandan Sona İsmayılova, Kırgızıstandan Dr. Darika Adatovna Acar, Bolqarıstandan Doç. Dr. Nesrin Sipahi, Özbıkistandan Muazzam İbrohim ve Mircevat Ahıskalı açılış münasibətilə maraqlı çıxışlar etdilər və onların hər biri alqışlarla qarşılandı. Festivalın ikinci günündə də çıxışlar oldu. Sənətsevərlər öz fəallıqları ilə tədbirə əlavə rəng qatdılar. Festival iştirakşıları böyük coşqu ilə şəhərin müxtəlif bölgələrindən avtobuslarla Karatəpəyə yollandılar. Burada da bir-birindən maraqlı anlar yaşandı, sənət adamları dəyərli fikirlər səsləndirməklə festvalın ovqatını bir az da artırdılar. İlker Okatanın piyaninoda ifa etdiyi klassik musiqilər iştirakşıları coşdurdu. Bu musiqilərin sədaları hər kəsə unudulmaz anlar yaşatdı. Bunun ardınca düzənlənən teatr tamaşaları, şagirdlərin verdikləri konsertlər də Kadirli’də xüsusi əhval yaratdı. “Festivalin 3-cü günündə Devlet Bahçeli Kültür Mərkəzində ölkəmizdən qatılan 28 nəfər üçün Azərbaycan günü düzənləndi. Azərbaycandan gələn sənətçılər, şairlər, professorlar ve katılımçılar çıxış etdilər.”sənətsevərlərin iştirakı ilə bir konfrans da gerçəkləşdirildi. Konfransda Kadirli Eğitim ve Kültür Vakfı (KA-VAK) tərəfindən hazırlanan “Flaviapolis’tən Kadirli’yə” adlı sənədli filmin də nümayişi oldu.
Çıxış edənlər Türk sənət yüksəlişinin dünya sənətində əsaslı rol oynadığını dedilər və bu işdə dəstəyini əsirgəməyən ölkələrin sənətçilərinə minnətdarlıq ifadə etdilər. Ardınca fərqlənən şəxslərə mükafatlar təqdim olundu. Festivalın üçüncü günündə KA-VAK Kız Öyrənci Yurdu’nun təməlatma mərasimi keçirildi, bu işin yeni nəsillər üçün çox böyük önəmi olacağı deyildi. Əlbəttə, sənət dünyanın əsaslı yüksəlişidir və öz ictimai əhəmiyyəti ilə hər zaman önəm kəsb edir. Türkiyənin Qaratəpə vilayətində təşkil olunmuş, hər kəsdə xoş əhval-ruhiyyə yaratmış festival da sənət birgəliyi işidir və sənətsevər ölkələrin qardaşlıq, dostluq siyasəti kimi xarakterizə edir. Qürur duydum ki, bu möhtəşəm festivalda Azərbaycan da təmsil olundu.
Mayın 18-də AYB-nin Natəvan klubunda ədəbiyyatşünas alim, “Ədəbiyyat qəzeti”nin baş redaktoru Azər Turanın publisistika mövzusunda qurultayqabağı məruzəsi dinlənildi.
Tədbiri Yazıçılar Birliyinin katibi, yazıçı-dramaturq Elçin Hüseynbəyli açdı. Bildirdi ki, son yeddi ilin publisitika təsnifatı ilə bağlı məruzə Azərbaycan yazıçılarının növbəti qurultayı qarşısında ayrı-ayrı ədəbi janrlar üzrə edilən məruzələrin onuncusu və sonuncusudur. “Deyim ki, edilən məruzələr ümumilikdə ötən illərin ədəbi-bədii mənzərəsini yetərli şəkildə əhatə edib, faydalı müzakirələrə səbəb olub. Hesab edirəm Azər Turanın publisistika ilə bağlı məruzəsi də maraqla qarşılanacaq, bu janrda yazılmış əsərlərin obyektiv təsnifatı veriləcək”.
Sonra ədəbiyyatşünas alim Azər Turanın əhatəli məruzəsi dinlənildi.
Məruzə ətrafında ilk sözü də Elçin Hüseynbəyli dedi: “Olduqca məntiqli, səriştəli bir məruzədir. Lüzumsuz sadalanmalara yol verilməyib. Publisistika sahəsində diqqət çəkən hər bir əsərə fundamental şəkildə nəzər yetirilib. Azər Turanın bu sahəyə yaxından, peşəkarcaçına bələdliyi məruzənin uğurunu təmin edib. Bu mövzu barədə maraqlı bir söz var ki, publisistika faktlı ədəbiyyat, ədəbiyyat faktsız publisistikadır. Həmin aforizm bu məruzədə də öz təsdiqini tapdı”.
AYB sədrinin müavini, “525-ci qəzet”in baş redaktoru Rəşad Məcid də E.Hüseynbəyli ilə həmrəy olduğunu bildirdi: Məruzəçi haqlı olaraq ədəbi-bədii düşüncəyə və milli məfkurəyə istiqamət verə bilən bədii publisistika nümunələri üzərində dayanıb. Bu, onun əsl sənətə, sözə olan münasibətindən, obyektiv dəyərləndirmə mövqeyindən irəli gəlir… Deyə bilərik ki, unudulan ad ümumiyyətlə olmadı. İradə Tuncay, Niyazi Mehdi, Ramilə Qurbanlı kimi adların da çəkilməsini təqdirəlayiq hesab edirəm. Məruzə ilə bağlı iki iradım var: birincisi, Azər Turanın özünə yer verməməsinin düzgün olduğunu düşünmürəm. Çünki Azər Turan adları çəkilənlərdən heç də geri qalmır və publisistikada gördüyü işlər də hər kəsə məlumdur. Əlbəttə, bu da onun təvazökarlığından irəli gələn bir haldır. İkincisi, fikrimcə, publisistika nümunələri adı altında yazılan bir çox uğursuz yazını tənqid etmək olardı. Hər bir halda çox uğurlu məruzədir, Azər Turana təşəkkür edirəm”.
Görkəmli yazıçı Xeyrəddin Qoca bildirdi ki, ədəbi həyatımızda yolu gözlənilən, istedadla qələmə alınmış əsərlər az olduğu kimi, Azər Turanın etdiyi məruzə kimi dəyərli araşdırmalara da az halda rast gəlirik: “Namuslu, əsl ədəbiyyatşünas araşdırmasıdır… Çox vaxt deyirlər kitab oxunmur. Deyirəm ki, yaxşı yazın, oxunsun. Bu mənada Azər müəllimin məruzəsi o yaxşıların sırasındadı”.
AYB-nin katibi, yazıçı-publisist İlqar Fəhmi bildirdi ki, məruzəçinin milli düşüncəyə, vətəndaş mövqeyinə stimul verən əsərlər üzərində dayanması daha çox cəlbedicidir: “Bu əhatəli məruzəyə görə mən də Azər Turana təşəkkür edirəm. Məruzədə milli düşüncə, milli təfəkkür aparıcı xətt idi və bu, onu daha çox dəyərli etmiş oldu. İndi istənilən mövzuda yazılmış yazını esse kimi qələmə vermək olar. Amma bu məruzədə toxunulan publisistika nümayəndələrinin və nümunələrin hamısı vahid xətt üzrə qruplaşdırıla bilir. Söhbət milli təfəkkür xəttindən gedi…”
Professor Qəzənfər Paşayev qeyd etdi ki, məruzədə bütün nəsillər təmsil olunub: “Məruzə olduqca məntiqli, bitkin və yanaşma tərzinə görə obyektivdir. AYB rəhbərliyinin publisistikamıza bu yöndən yer verməsi çox əlamətdardır. Deyim ki, publisistika Azər Turanın gündəlik fəaliyyətinin önəmli bir sahəsidir. Bu prosesin içindədir. Məruzəçinin peşəkarlığı diqqətə çatdırdığı bütün arqumentlərdə özünü aydın şəkildə büruzə verir. Publisistika oxucular tərəfindən ən çox sevilən janrdır. Mənəvi məzmunlu gözəl bir məruzə dinlədik. Məruzədə bütün nəsillər təmsil edilib. İlk dəfə görürəm ki, publisistika ilə bağlı məruzədə gənclərə də yer verilir. Bu məruzənin Azər Turana həvalə edilməsi də çox yerində verilmiş qərardır. Çünki o, hər gün bu işlə məşğuldur və işinin peşəkarı olan biridir”.
Tanınmış yazıçı, AYB-nin nəsr sektorunun rəhbəri Səyyad Aran bildirdi ki, adətən mükəmməl, əhəmiyyətli və bitkin iş barəsində yekdil rəy, münasibət olur. “Azər Turanın məruzəsinə də münasibət belədir və bu, haqlı münasibətdir. O, məruzəyə mükəmməl bir girişlə başlayıb və bu mükəmməllik bütün məruzə boyu davam etdirilib. Elmi-intellektual təhlil, real dəyərləndirmələr göz qabağındadır və dərin razılıq doğurur…”
Professor Tofiq Məlikli dedi: “Maraqla dinlədim. Publisistikamızın inkişaf mərhələləri gözlərim önünə gəldi. Belə bir məruzə ilə çıxış etmək sözügedən sahəyə yaxından bələdliyin və ciddi hazırlığın nəticəsidir. Ona görə ki, məruzəçi bütün hallarda faktlara əsaslanıb. Olduqca obyektiv baxışdı…”
Yazıçı-publisist Fazil Güney bildirdi ki, məruzəçi son illər publisistikamızın ümumi mənzərəsini dolğun şəkildə ifadə edə bilib. Ancaq yaxşı olardı ki, bu sahədə diqqətə çarpan, arzuolunmaz məsələlərdən də konkret misallar fonunda bəhs olunaydı.
Ədəbiyyatşünas alim, filologiya elmləri doktoru Elnarə Akimova çıxışında məşhur bir fikri xatırlatdı ki, “doğrudan da üslub insandır”. Azər Turan fəaliyyətində hansı üslubla çıxış edirsə, bu məruzədəki çıxışda da biz onu görürük. Mən düşünürəm ki, məruzə çox yaxşı sistemləşdirilib. Məruzədə son illərin publisistikası dərin notlarla öz əksini tapıb. Azər Turanın məruzəsi onun sənətə baxışını, mövqeyini və özünəməxsus üslubunu bütünlüklə ehtiva edir. Məruzədə zamana tarixi-tipoloji vahid kimi deyil, daha çox milli məzmun ifadə edən düşüncə müstəvisindən nəzər salınıb. Bu da Azər Turanın özünün ədəbiyyatşünas səriştəsindən irəli gəlir. Məruzə yaxşı bir sistemləşdirmə nümunəsidir. Son yeddi ilin publisistik mənzərəsi yığcam şəkildə ümumiləşdirilib”.
Tənqidçi Bəsti Əlibəyli məruzənin əhatəli, konseptual, orijinal cəhətlərini dəyərləndirdi.
Yazıçı-publisist Zemfira Məhərrəmli bildirdi ki, publisistika həmişə inkişafda olub, düşüncə həyatımızın müəyyən sahəsini əhatə edib. A.Turan bu reallıqları yetərincə dəyərləndirib.
