“Özüm”
(hekayə)
Mən neçə illərdir, oxuyuram. Həm də özümü anlayandan, ətrafı dərk edəndən bəri. Klassiklərimizi bir-bir nəzərdən keçirirəm. Ədalətli cəmiyyət axtaran və bunun üçün hökmdarlara xitabən yazan Nizamini, əqidənin nə olduğunu diri-diri soyularaq bizə göstərən Nəsimini, inandığı Yaradana qul olmaqla yüksələn Füzulini və daha kimləri oxudum, onların dərinliyinə vardım. Bunlar da yetmədi mənə, bəs etmədi. Dünyanı qurtaranın müharibələrə son qoyan olacağını bizə söyləyən Cavid əfəndini, dərdimizin anlamaq dərdi olduğunu aşılayan Mirzə Cəlili də oxudum. Bunlar da yetmədi mənə. Daha üz tutdum dünya ədəbiyyatına. O yoxdan var olan sözün böyük, qüdrətli sahiblərinə. Bu dəfə Tolstoyu, Hüqonu, Drayzeri… oxudum, onların həyata baxışlarını duymaq imkanına yiyələndim. Kuperi oxuyarkən qızıl dərililəri tanıdım, bir irqin necə məhv edildiyinə şahidlik etdim, Balzakla yenə “yuxarı” təbəqələrin nə qədər içi boş, çürük olduğunu, hətta “yuxarıların” “aşağılardan” daha da aşağı olduğuna vara bildim. Oxudum, yenə oxudum, usanmadan, yorulmadan oxudum. Bir də baxdım ki, ən böyük əsərin, ən nəhəng şedevrin üstündən adlamışam, heç onu görməmişəm, düşünməmişəm haqqında. Bu əsər elə “Özüm”əmmiş, “Özüm”ü oxumamışam, heç qatını da açmamışam.
Deməli, mən “Özüm”ü bilməmişəm. “Özüm”ü tanımamışam, oxumamışam. Baxdım, baxdım və düşündüm, dərin düşüncələrə daldım və sonra “Özüm”ü oxumağa başladım. Dedim, dedim ki, hər bir əsərin bir də sujet xətti olur. O süjet xəttinin müqəddiməsi, zavyaskası, kuliminasiya nöqtəsi, razvyazkası və nəhayət, sonluğu – finalı olur. Hər bir insan həyatı da belədir, düz belə, mən də belə bir həyatı – ardıcıl düzülmüş sujet xəttini yaşamışam, elə indi də yaşayıram, yaşamaqda davam edirəm.
Beləliklə, başladım özümü oxumağa. Oxuduqca duydum, duydum ki, hər bir insan bir romandır, həm də çoxhissəli roman, trilogiya, hətta epopeya, Süleyman Rəhimovun “Şamo”su kimi… Bu romanda hər nə istəsən, tapa bilərmişsən. Amma biz bu haqda heç düşünməmişik. Ətrafımızı öyrənərkən özümüzü unutmuşuq. Bilməmişik ki, hər birimiz bir yazıçıyıq, hər bir insanın ən az bir əsəri var. Bu, “Özüm”dür. Bax bunu bilməmişik. Müəllifi bizik bu “Özüm”ün. Onu hekayə, novella, bəzən komediya, dram və faciəyə də çevirən bizik.
…Mən “Özüm”ü oxumağa başladım. Oxudum, oxuduqca düşündüm ki, kaş oxumazdan öncə, yazarkən düşünərdim, necə yazacağım haqda fikri-xəyal yürüdəydim. Düşündüm ki, biz “Özüm”ü yazarkən düşünməliyik, o zaman heç oxumağa, oxuduqca da təəssüf hissi keçirməyə nə hacət olardı?! Bu bir fürsətdir ki, biz “özüm”ü yazarkən düşünək. Belə olmayan halda, aylar-aylara, illər-illərə calanır və bir də görürsən ki, “Özüm” yazılıb-bitib. Heç fərqinə varmadan bu əsəri nəşrə də vermişik, tirajlanıb, rəflərdə satışa qoyulub. O zaman “kaşkilər” düşüncələrimizə hakim kəsilir, bizi çulğalayır, öz ağuşuna alır.
Bax indi bu təəssüf hissi, məni də çulğalayıb. Öz ağuşuna alıb. Və düşünürəm “Özüm”ü vərəqlədikcə. Sonra da deyirəm. Ay insan, sənsən “Özüm”ü yazan. Sənsən bu “Özüm”ün sujet xəttini müəyyən edən. Baş qəhrəmanın necəliyi, yaxşı və pis olması, dahi, yaxud əksinə, eyni hecaya malik cani olması sənin əlindədir. Yardımçı personajlar da, məkan da, bu məkanın necəliyi də sənin “qələminlə” müəyyən olunur. Axı onda nəyə görə peşman olasan?!
Oxu “Özüm”ü, amma yaxşı olar ki, yazdıqca oxu, daha yaxşısı isə süjetini əvvəlcədən müəyyən edib yaz və oxu…
Müəllif: Anar TURAN
PDF>>>ZAUR USTAC UŞAQ ŞEİRLƏRİ
PDF: >>>>> ZAUR USTAC “QƏLƏMDAR-2”
PDF>>> ZAUR USTAC “BB” KİTABI
>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<
ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI
YAZARLAR.AZ
===============================================
<<<<<< WWW.USTAC.AZ və WWW.BİTİK.AZ >>>>>>
Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru