Ernest   HEMİNQUEY – HİNDU QƏSƏBƏSİ

AKİF ABBASOVUN YAZILARI

İNGİLİS DİLİNDƏN TƏRCÜMƏ

AKİF ABBASOVUN TƏRCÜMƏSİNDƏ

Ernest   HEMİNQUEY (Amerika)

HİNDU QƏSƏBƏSİ

(hekayə)

Gölün  sahilində başqa bir qayıq da bağlanmışdı. İki hindu dayanıb gözləyirdi. Niklə atası arxa tərəfindən atılıb qayığa mindilər. Hindular qayığı itələdilər. Onlardan biri avar çəkməyə başladı. Corc dayı da o biri qayığın  arxa hissəsində oturdu. Cavan hindu qayığı itələdi. Özü də atılıb mindi və avarları  götürdü.

Hindular eyni ahənglə cəld avar çəkirdilər. İki qayıq qaranlığı yarıb yola düşdü. Nik o biri qayığın onlardan xeyli uzaqlaşdığını gördü. Duman qoynunda suyun şappıltısı eşidilirdi. O, arxaya söykənmişdi, atasının qolları ona sarılmışdı. Avarçəkən hindu səy göstərsə də, o biri qayıq qaranlıqlara daha tez soxulur, hər dəfə onu izləyən qayığı xeyli arxada buraxırdı. Nik:

– Hara gedirik, atacan?

– Hindu qəsəbəsinə. Qadınlardan biri ağır xəstədir.

– Belə de, – Nik təəccübünü gizlətmədi.

Kiçik körfəzi keçəndən sonra o biri qayıq sahilə yan aldı. Corc dayı qaranlıqda siqar  çəkir, cavan hindu qayığı sahilə  dartırdı. Corc dayı hindulara siqar verdi. Onlar əllərində fənər tutmuş hindunu izləyərək sahildən uzaqlaşdılar.

Şehdən tamam islanmış çəmənliklə yeriyirdilər. Sonra meşənin içərisi ilə uzanıb gedən cığıra düşdülər. Cığır onları hindu daxmalarının yerləşdiyi təpəliklərə doğru aparırdı. Hər iki tərəfdən ağaclar kəsildiyindən yol çox işıqlı idi.

Cavan hindu ayaq saxlayıb fənəri söndürdü. Yollarına davam etdilər. Döngəyə çataçatda bir it hürə-hürə onlara  yaxınlaşdı. Qarşıda hindu ağacyonanlarının yaşadıqları daxmalardan işıq  gəldi.

İtlər gələnlərin üstünə tökülüşdü. İki hindu onları geriyə qaytardı. Yola yaxın daxmanın pəncərəsindən işıq gəlirdi. Qoca qadın əlində lampa astanada dayanmışdı. İçəridə – taxtın üstündə gənc hindu qadın uzanmışdı. İki gün idi ki, o, ağrı çəkirdi. Qəsəbədəki qadınların hamısı onun qulluğunda durmuşdu. Kişilər yol qırağına çəkilib qaranlıqda oturmuş, qadının qışqırtısı eşidilən yerdən xeyli kənarda siqaret çəkirdilər.

Qadın başını yana çevirmiş halda aşağı taxtda uzanmışdı. Büründüyü adyalın altından iri qarnı bilinirdi. Həkimlə Corc dayını izləyən Nik və iki hindu komaya girəndə qadın ağrının təsirindən ucadan bağırdı.

Onun əri yuxarı taxtda uzanıb çubuq çəkirdi. O, üç gün əvvəl ayağını balta ilə kəsmişdi.

Otaq dözülməz dərəcədə pis iylənirdi.

Nikin atası ocağın üstünə su qoymağı tapşırdı. Su qızına qədər Niklə söhbət etdi:

– Bu xanımın uşağı olacaq.

– Bilirəm.

Atası:

– Bilmirsən, – dedi, – mənə qulaq as. Onu sancı tutub. Uşaq istəyir doğulsun, qadın da bunu istəyir. Ananın bütün əzələləri onun azad olmasına çalışır. Ona görə belə bərkdən çığırır.

– Görürəm.

Qadın təzədən qışqırdı.

– Atacan, ağrını kəsmək üçün ona dərman verə bilməzsən?

– Yox, ağrıkəsən dərman yoxumdur. Onun çığırtısına fikir vermə. Mən heç onu eşitmirəm, belə ağrıların qorxusu yoxdur.

Yuxarı taxtdakı kişi üzünü divara sarı çevirdi. Mətbəxdəki qadın xəbər verdi ki, su qızıb. Nikin atası oraya getdi və böyük qəhvədandakı suyun yarısını ləyənə töküb, bükülü cib dəsmalını açdı, bəzi tibb alətlərini qəhvədanda qalan suya boşaltdı.

– Qoy qaynasın, – dedi və qəsəbədən gətirdiyi bir parça sabunla əllərini ləyənin içərisində – isti su ilə yumağa başladı. Nik atasının sabun tutan əllərini bir-birinə sürtüşdürməsinə tamaşa edirdi. Həkim çox diqqətlə və səliqə ilə yuyunur, eyni zamanda söhbətindən qalmırdı:

– Bilirsən, Nik, qadın doğanda, adətən birinci uşağın başı gəlir, bəzən isə bunun əksi olur. Belə olan halda hamı təlaşa düşür. Qadın isə o dünyaya gedib qayıdır. Deyəsən, operasiya etməli olacağam. Başqa əlac yoxdur…

Əllərini yuyub razılıq etdi və içəri keçib, işə başladı.

– Corc, adyalı aşağı çək, – dedi. – Mən toxunmaq istəmirəm.

Bir azdan o, əməliyyata  başlayanda Corc dayı və üç hindu kişi qadının əl-ayağını tutdu. Qadın Corc dayının qolunu dişlədi. Dayı “Lənətə gəlmiş hindu qancıq”, –  deyə söydü.

Corc dayını qayıqla gətirən cavan hindu bunu eşidib gülməkdən uğundu.

Nik də atasına kömək edirdi. O, ləyəni tutmuşdu. Cərrahiyyə əməliyyatı uzun çəkdi. Həkim körpəni qucağına götürüb yanına şappıldatdı ki, nəfəs alsın. Sonra onu qoca qadına uzatdı:

– Bax, Nik, oğlandır… Mənim assistentim olmaq istərsən?

Nik çiyinlərini çəkdi:

– Nə bilim…

O, atasının hərəkətlərini görməməkçin yana baxırdı. Ata:

– Allahın köməkliyi ilə qurtararıq, – deyə nəyisə ləyənə tulladı. Nik baxmadı.

– İndi isə… yarığı tikmək lazımdır. Nik, öz işindir, baxa da bilərsən, baxmaya da. Bayaq kəsdiyim yeri indi tikəcəyəm.

Nik baxmadı. Onun marağı çoxdan sönmüşdü. Atası işini qurtarıb başını qaldırdı. Corc dayı və üç hindu kişi bellərini dikəltdilər. Nik ləyəni mətbəxə apardı. Corc dayı qoluna baxdı. Cavan hindu xatırlayaraq güldü. Həkim:

– Darıxma, Corc, yaranın üstünə peroksid tökərəm, – dedi. – Sonra o,  hindu qadına sarı əyildi. O artıq sakitləşmişdi. Gözləri qapanmış, sifətinin qanı qaçmışdı. Körpədən, ümumiyyətlə, ətraf aləmdən xəbərsizdi. Həkim ayağa qalxaraq:

-Mən sabah səhər qayıdacağam, – dedi. – Günorta Seyni-İqnasdan şəfqət bacısı gələcək, özü ilə lazım olan bütün dərmanları gətirəcək.

O, oyundan sonra geyinmə otağına toplaşmış futbolçular sayağı həyəcanlı və çoxdanışan olmuşdu.

– Bunu tibb jurnalına yazmağa dəyər, Corc. İri qatlama bıçaqla qeysər əməliyyatı aparmaq, sonra yarığı nazik bağırsaqdan düzəldilmiş doqquz futluq sapla tikmək.

Corc dayı divara söykənib qoluna baxırdı:

– Siz əvəzedilməz adamsınız. Doğru sözümdür.

–        Xoşbəxt ataya baxmaq lazımdır. Adətən belə xırda-xuruş hadisələrdə atalar çox əzabçəkən olurlar. Öz aramızdır, o bunları çox sakit qarşıladı. Soyuqqanlı adama oxşayır.

O, hindu kişinin öz başına bürüdüyü adyalı çəkdi. Əli islandı. Tez aşağı taxtın qırağına çıxıb bir əlində lampa tutaraq onun sifətinə baxdı. Hindu yönü divara uzanmış, boğazı bir qulağından digər qulağına kimi kəsilmişdi. Bədəninin ağırlığı altında əyilmiş taxtın çökək yerinə qan yığılmışdı. Başı qolunun üstünə düşmüşdü. İti tərəfi yuxarıya çevrilmiş ağzı açıq ülgüc adyalın altında qalmışdı. Bunu görən həkim çığırdı:

– Niki komadan çıxart, Corc!

Buna ehtiyac yox idi. Mətbəxin qapısı ağzında dayanmış Nik atasının bir əlində lampa yuxarı taxta çıxdığını, ehmalca hindunun başını yana çevirdiyini açıq-aydın görmüşdü.

…Onlar daxmalardan uzaqlaşan yolla gölə tərəf enəndə dan yerinə qan sızırdı. Nikin atası:

– Səni nahaq gətirdim, – deyə dilləndi. Onda əvvəlki şən əhval-ruhiyyədən əsər-əlamət qalmamışdı. – Sənin orda iştirakın ağılsızlıq idi. Mən buna nahaqdan yol  verdim.

Nik soruşdu:

– Doğanda qadınlar həmişə belə əzab çəkir?

– Yox, bu, bir təsadüfdür. 

– Atacan, o kişi özünü niyə öldürdü?

– Bilmirəm, Nik, bilmirəm. Yəqin dözmədi.

– Atacan, kişilərin çoxu özünü öldürür?

– Yox, Nik.

– Bəs qadınlar necə?

– Nadir hallarda.

– Yəni heç öldürmürlər?

– Hərdənbir.

– Atacan?

– Hə…

– Corc dayı hara getdi?

– Harada olsa bu saat qayıdar.

– Atacan, ölmək çətindir?

– Yox, lap asan. Şəraitdən asılıdır.

Onlar qayığa mindilər. Nik arxaya keçdi. Atası avarları götürdü. Günəş dağların dalından boylanırdı. Cökə ağacından hazırlanmış avarlar suya baş vurub çıxır, dairə cızırdı. Nik əlini suya saldı. Su səhərin sazağında ilıq idi.

Səhər erkən göldə atasının avar çəkdiyi qayığın arxasında oturan Nikə birdən-birə elə gəldi ki, o heç vaxt ölməyəcək.

İngilis dilindən tərcümə edən:   Akif ABBASOV                   

 Azərbaycan Respublikası Təhsil  İnstitutunun

 elmi katibi, pedaqogika   elmləri doktoru, professor.

AKİF ABBASOVUN YAZILARI

PDF>>>ZAUR USTAC UŞAQ ŞEİRLƏRİ

PDF: >>>>> ZAUR USTAC “QƏLƏMDAR-2”

PDF>>> ZAUR USTAC “BB” KİTABI

>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI


“YAZARLAR”  JURNALI PDF


YAZARLAR.AZ

===============================================

<<<<<< WWW.USTAC.AZ və  WWW.BİTİK.AZ >>>>>> 

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru

Azərbaycan və Azərbaycanlı anlayışı

TANRIVERDİ ƏLİYEVİN YAZILARI

Azərbaycan və Azərbaycanlı anlayışı

  Tarixi mənbələrdə “Azərbaycan” adı kifayət qədər nəql edilmişdir. Əfsuslar olsun ki, cəmiyyətimizin bəzi nümayəndələri iddia edir ki, Azərbaycan 1918-ci ildə yaranmış dövlətdir. Məhz bu adı guya Məhəmməd Əmin Rəsulzadə və Fətəli xan Xoyski yaratmışdır. Halbuki, bu çox absurd iddiadır. Azərbaycan adının mənşəyi qədim fars dilində od(alov) yurdu mənasına gəlir. Biz bu adla ilk dəfə Atropatena dövləti  zamanı tanış olmuşuq. Belə ki, Atropatena dövlətinin digər adı Adərbayqan olmuşdur. Qeyd etdiyimiz kimi bu adın mənası alov yurdu deməkdir. Çünki, sözügedən illərdə Zərdüştlüyün yəni atəşpərəstliyin qibləsi Qazaka(indiki Təkab) şəhərində idi. Ərəblərin yaxın şərqi işğalından sonra xəlifələr işğal etdikləri ərazilərə valilər təyin etmişdir. Azərbaycan ərazisinə də I Müaviyə tərəfindən canişin Ubeydullah təyin olunmuşdur. Qeyd etmək lazımdır ki, əməvi- ərəb mənbələrində Azərbaycan ərazisi Dərbəndən-Zəncana qədər sərhədlənmişdir. Yaqub Həmədani Möcəmul-buldan kitabında Ərdəbilin də Azərbaycana aid olduğunu yazır. “… O cümlədən Ərdəbil barəsində soruşulduqda (ora)Azərbaycan məntəqələrindəndir, deyilənlərə əsasən Ərdəbil Azərbaycanın ən məşhur şəhərlərindəndir  və islamdan əvvəl oranın mərkəzi olmuşdu.”

  İslam mənbələrində isə Azərbaycan adı Savalan dağı ətrafındakı ərazi olaraq qeyd edilir. Belə ki, əl-Qeybət kitabında qeyd olunur ki, Məhəmməd peyğəmbər (s) buyurmuşdur ki, Hər kəs «فَسُبْحانَ اللَّهِ‏ حِینَ تُمْسُونَ…»- ayəsindən «…وَ کَذلِکَ تُخْرَجُونَ»- ə kimi(Rum surəsi 17-19) oxusa Savalan dağına yağan qarın dənələri qədər savab əldə edər. Deyildi, ey Allahın rəsulu, Savalan nədir? Buyurdu: «Azərbaycan  torpaqlarından bir məntəqədir ki, behiştin bir çeşməsi və peyğəmbərlərin birinin qəbri ordadır.Fikrimizcə, sözügedən peyğəmbər Cərcis peyğəmbərdir. Ümumilikdə qeyd edək ki, VII və VIII əsrlərdə ərəb-islam qaynaqlarında Azərbaycanın adı və sərhədləri qeyd edilir.

  Qədim Azərbaycan şairi Qətran Təbrizi də öz Divanında Azərbaycan adına toxunur. O, 1020-1060 cı illərdə hakimiyyətdə olmuş Rəvvadi hökmdarı I Vəhsudana “Şahi Azərbaycan” yəni Azərbaycanın şahı olaraq xitab edir.

Qətranın əlyazmasından nümunə:

بزم از این تازه چو ازماه دو هفته آسمان چون ستاند جام میرا زوخداوند جهان جعفر آنکو کرد زر جعفری را ، امکان عیب دانم خواندن اور شاہ [آذربایگان] کوهمه دیتى بگيردگیشودهمداستان؟ بسندی گیتی همه چون خسروان باستان زوزدندی گاه بخشیدن بمردی داستان وزتن شيران برون آرد بضربت ارغوان از خدنگ او تن حاسد بچفندچون(۱)کمان

  Azərbaycanın görkəmli hökmdarı olmuş Şah İsmayıl Səfəvi şimal-şərqi Azərbaycanı fəth edərkən müridləri Gülüstan qalası ətrafında dayanmış və Şah onlara Azərbaycan taxtına sahib olmaq istəyini sətiraltı ifadə ilə söyləmişdir. “İsgəndər bəy Münşi Səfəvi dövlətinin qurulması ərəfəsini belə təsvir edir: “Şirvan vilayətinin uca və məşhur qalalarından olan bu qala (Gülüstan qalası) mühasirəyə alındı. Mühasirə vaxtı qeyb aləmindən xəbər gətirən mələk o həzrətə (Şah İsmayıla) Azərbaycanın səltənət taxtına və padşahlığına yetişmək müjdəsi verdi… O həzrət əzəmətli əmirləri çağırıb onlara dedi: “Sizə Gülüstan qalası lazımdır, ya Azərbaycan taxtı?”

Azərbaycanlı anlayışı nədir?!

  Azərbaycan adı qədim olduğu kimi Azərbaycanlı adının da qədimliyinə dair dəlillər vardır. İlk öncə qeyd edək ki, “Azərbaycanlı” anlayışı İ.V.Ç Stalin tərəfindən türklüyə damğa vurmaq məqsədi ilə yaradılmamışdır. Düzdür, AXC dövründə əhalinin milliyyəti siyahılara türk olaraq qeyd olunurdu, lakin bu azərbaycanlı məsələsini sarsıtmır. Türk xalqın adıdır, Azərbaycanlı isə milliyyətin kimliyidir. Çünki, Azərbaycan ərazisində türk olmayan(tatlar, talışlar, çeçenlər, ləzgilər, udinlər, avarlar, saxurlar, tatarlar, yahudilər və.s) xalqlar vardır ki,bu xalqların əksəriyyətinin tarixi-ana vətəni məhz Azərbaycandır. Azərbaycanlı dedikdə yəni Azərbaycan ərazisində yaşayan xalqların ümumi ismi nəzərdə tutulur. “Mən Azərbaycanlıyam” deməklə biz dolayı yol ilə mən e.ə IV əsrdə Adərbayqan(Azərbaycan) torpaqlarında yaşayan xalqın övladıyam ifadəsini diqqətə çatdırırıq.İddia olunduğu kimi XX əsrdə yaranan “anlayışın” yox. Biz bu fikri ifadə etməklə, Türklükdən uzaqlaşmır, əksinə tariximizdə daha da bağlı oluruq. Dolayı dəlil verək:

  Nizami Gəncəvi ədəbiyyatşünaslıqda türk olaraq qeyd olunur, həqiqətə o türkdür. Lakin, nisbəsi Gəncəvi(Gəncəlidir). Yəni, tarixi Gəncə şəhərinin övladıdır. Nizaminin Gəncəvi olması türklükdən uzaqlaşdırırmı?! Xeyr, hətta biz Nizaminin məhz Gəncəvi olması ilə onun türk olduğunu sübut edirik. O cümlədən, Azərbaycanlı deməklə biz tarixi Azərbaycan torpağında yaşadığımızı qeyd edirik. Habelə, türk olmayan millətləri də ümumiləşdiririk. Milliyyət və xalq məsələsi fərqli anlayışlardır. Məsələn :türk, talış, ləzgi fərqli – fərqli xalqlardır . Danışdıqları dil,genetika,eyni zamanda adət-ənənə arasında müəyyən fərqlər var, lakin, biz ümumi Azərbaycanlı ifadəsini işlətdikdə dilindən, millətindən,dinindən və irqindən  aslı olmayaraq hər kəsi tarixi Azərbaycan torpağının övladı olaraq təqdim edirik. Bizi 10 milyon əhali edən də məhz Azərbaycanlı anlayışıdır.

  Azərbaycanlı anlayışının tarixiliyinə dair bir başqa dəlil isə qədmi fəlsəfə alimlərimizin nisbəsinin əl-Azərbaycani (Azərbaycanlı) olmasıdır. Bunlara misal olaraq 993-1067- ci illərdə yaşamış filosof alim Əbülhəsən Bəhmənyar Əl-Azərbaycanini nümunə çəkmək olar.

 Ondan əlavə 1115-ci ildə vəfat etmiş nasir və şairimiz Əbu Yə’la Muhəmməd əl-Azərbaycani, habelə, islam filosofu 1010-cu ildə vəfat etmiş Əbu Abdullah Nafi’ ibn Əli ibn Yəhya əs-Səravi əl-Azərbaycani ni misal vermək olar.

Mənbələr :

Əl-Qeybət kitabı səhifə 194

Закир Мамедов. Азербайджанские философы и мыслители средневековья. Баку, 1993

Qətran Təbrizinin divanı

İsgəndər bəy Münşi tarixe-aləmaraye Abbasi

İnternet resursları:

İslamquest.net

Millikimlik.az

Müəllif : Tanrıverdi ƏLİYEV

TANRIVERDİ ƏLİYEVİN YAZILARI

PDF>>>ZAUR USTAC UŞAQ ŞEİRLƏRİ

PDF: >>>>> ZAUR USTAC “QƏLƏMDAR-2”

PDF>>> ZAUR USTAC “BB” KİTABI

>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI


“YAZARLAR”  JURNALI PDF

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<<WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ>>>>>>

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru