MAHİRƏ XANIMIN BAYATILARI
Mahirə Nağıqızının belə bir beyti var:
Demə Mahirə naşıdı
Bəli, bir ömür yaşı olan Mahirə xanım (ömrü uzun olsun) poeziya yollarında cəsarətlə irəliləməkdədir.Onun poeziyasının uğurları haqqında bir dəfə yazmışdım.İndi isə bayatıları barədə fikirlərimi bölüşmək istəyirəm.
Xalq ədəbiyyatının gözəl nümunələrindən biri olan bayatını dilinin bədiiliyi,ifadələrinin sərrastlığı tarixin bütün mərhələlərindən keçirib bu günə gətirib çıxarmışdır.Bayatının ən böyük məziyyəti onun az sözlə böyük məna ifadə etmək xüsusiyyətidir.
Bu gün Mahirə xanımın bir bayatısını oxudum:
Eləmə,naşı dillənər
Hər kəlməbaşı dillənər
Deməyə kəlmə tapmaram
Gözümün yaşı dillənər.
Oxudum və düşündüm.Yadıma saldım ki,bayatı poetikasının başlıca xüsusiyyətlərindən biri geniş və ibrətamiz bir hadisəni cəmi dörd
misraya yerləşdirmək bacarığıdır.Bu bayatıda bir ağsaqqal (ağbirçək) , bir cavana başa salır ki, bu işi eləmə,az qanan insanları üstümüzə qaldırma!Naşı elə bir söz deyər ki, cavab verə bilmərik.Mədəniyyətsiz insanın nalayiq sözlərinin qarşısında aciz qalarıq.O sözlər bizi ağladar.Onlara cavabımız göz yaşlarımız olar.Bu qədər informatik məlumat cəmi iki misraya yerləşdirilib:
Deməyə kəlmə tapmaram
Gözümün yaşı dillənər
Şairin bədii dilində maraqlı bir çeviklik var.Mahirə xanımın bayatılarından biri belədi:
Baxma ki,daşdı yolların
Dərə, düz aşdı yolların
Fikir etmə qurban olum
Hamıdan başdı yolların
İlk iki misra sevimli adamın ünvanına gedən adi yollardır.Bu misralar müstəqim mənada işlənib.Sonrakı iki misra məcazi məna kəsb edir:
Fikir etmə,qurban olum
Hamıdan başdı yolların.
Bu misralarda yoldan yox,sevgidən söhbət gedir. Sənin yolun,(gəlişin,təbəssümün,məktubun,ismarıcın və s.)hamınınkından başdı! Evinə gedən yollar daş kəsək olsa da sevgin yüksəkdi.
Beləliklə “Yol”sözü poetik mərtəbəyə yüksəlir.
Mahirə xanım bəzi bayatılarında sonda deyiləcək fikri əvvəlki misralara gətirməklə diqqəti cəlb edir.
Dayanıb marığında
Gülləsi darağında
Fələk, yenə gəzirsən
De kimin sorağında
İlk iki misranı oxuyanda gözümüzün qabağına belində patrondaşı, çiynində tüfəngi olan,ovunu izləyən (ovunun marığında dayanan) ovçu canlanır.Son iki misra isə taledən,onun qəzavü qədərindən danışır.Bu bayatılar göstərir ki, şair folklor ənənələrini izləməklə yanaşı ondan korkoranə bəhrələnmir, xalq ədəbiyyatına yaradıcı yanaşır.
Şairə uğurlar arzulayıram.
Müəllif: Zahid Xəlil
PDF>>>ZAUR USTAC UŞAQ ŞEİRLƏRİ
PDF: >>>>> ZAUR USTAC “QƏLƏMDAR-2”
PDF>>> ZAUR USTAC “BB” KİTABI
>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<
ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI
YAZARLAR.AZ
===============================================
<<<<<< WWW.USTAC.AZ və WWW.BİTİK.AZ >>>>>>
Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru
