MƏN ONA HEYRAN QALMIŞDIM

LƏTİF NİFTƏLİ OĞLU VƏLİZADƏ

MƏN ONA HEYRAN QALMIŞDIM

(Birinci məqalə)

Adil İrşadoğlu ilə tanışlığımız və dostluğumuz hardasa 30 ildən çox bir dövrü əhatə edir. O vaxtlar Adil deyib-gülən, yeyib-içən, çevik insan idi. O, İş yerimizdə, bekar vaxtlarımızda, otaqda kənar adamlar olmayanda zarafatlaşar, musiqidən söz salar, haqqında danışdığı musiqini zümzümə edər və həmin musiqinin ritminə uyğun stolun kənarında çırtıq çalardı. Bu da mənim olduqca xoşuma gələrdi, çünki musiqini dərindən bilən adam belə ritmlə zümzümə edər və çırtıq çala bilərdi. Ancaq o vaxt mən hələ bilmirdim ki, Adil Ağdam Musiqi Texnikumunun Tar şöbəsini fərqlənmə diplomu ilə bitirib. Mayestro Niyazinin rəhbərlik etdiyi komissiyaya dövlət imtahanı verib. Dövlət imtahanını uğurla başa vurduğuna görə müəllimi rəhmətlik Məşədi Nəriman öz qiymətli tarını ona hədiyyə edib.

… 80-ci illərin axırı idi. Həyat kəskin surətdə dəyişmişdi. Birbaşa Moskvanın havadarlıq etdiyi nankor ermənilər yenə baş qaldırmışdılar. Onlar Qərbi Azərbaycandakı soydaşlarımıza hücum edərək günahsız insanlara işgəncələr verməyə və qədim məskənlərindən didərgin salmağa başlamışdılar. Qarabağda da eyniylə həmin hadisələr ardıcıllıqla davam etdirilirdi. Şəhərlərimiz, kəndlərimiz ağır silahlardan mütəmadi atəşə tutulur, günahsız insanlarımız həlak olur, evlər, idarə və müəssisələr yerlə yeksan edilirdi. Əsrlərlə yaşadıqları dədə-baba yurdlarından qovulan, var-dövləti  əlindən alınan, dilənçi vəziyyətinə salınan və öldürülən soydaşlarımızın ah-naləsinə məhəl qoyan yox idi. Dünyanın qabaqcıl demokratik ölkələri bu cinayətlərə göz yumurdu. Sanki onların görən gözü kor olmuşdu. Üstəlik sapı özümüzdən olan baltalar da əl-ayağa dolaşır, başımıza gətirilən bu müsibətləri açıq danışmağa maneçilik törədirdilər. 

Yadımdadır, Xankəndində yaşadığı evindən bir çöp belə götürmədən çıxarılan jurnalist Cahid Quliyev yana-yana ermənilərin özbaşınalığından danışırdı. Qoltuğunda faktlarla dolu iri bir papka var idi. Deyirdi ki, “neçə dəfə yazmışam, göstərmişəm ki, ermənilər bizim əleyhimizə necə qorxulu işlər görürlər. Ancaq sözümü heç kəs eşitmir. Üstəlik mənim özümü günühlandırırlar ki, “provakasiya” ilə məşğul olma, get işinin-gücünün dalınca. Sənin o fakt dolu yazılarından zibil yeşiyində yüzlərlədir”.

… Moskva Azərbaycana açıq-aşkar qoşun yeritmişdi. Azərbaycanlılar Ermənistandan it günündə qovulduqları halda rus əsgərləri hər bir erməni kəndinin girəcəyində post qurmuşdu, zirehli maşınları da ki, öz yerində. Bir nəfər də olsun erməni kəndlərinə yaxınlaşa bilməzdi.

Bu, elə bir dövr idi ki, ölkəmiz qaynar qazan kimi çalxalanırdı. Sapı özümüzdən olan baltaların isə səsi çıxmırdı. Əksinə, öz kommunist əqidələrinə sadiq qalaraq Moskvaya nökərçilik edirdilər. Xalqımızın qanına yerikləyən Zori Balayan kimi cəllada bir kəlmə belə deyilmədiyi halda Xəlil Rza kimi vətənpərvər şairi həbs etmişdilər.

… 89-cu ilin sonları idi. AzTv-nin rəhbərliyi məni də çəkiliş qrupum ilə Şuşaya ezam etmişdi. Şuşa istirahət evinin otaqları isə yüksək rütbəli rus zabitləri ilə dolu idi. Həmin günlərdə gözləmədiyimiz halda Azərbaycan Respublikasının xalq şairi (1992) Xəlil Rza Ulitürk və Xalq artisti Mikayıl Mirzə də gəlib Şuşaya çıxdılar. Açığını deyim ki, elə bil mənə dünyanı bağışladılar. Axşam bizə ayrılan efir vaxtında verilişə başladım. Qonaqlarımı tamaşaçılara təqdim etdim. Xəlil Rza elə bir odlu-alovlu çıxış etdi ki, tayı, bərabəri yox idi. Bakıdan bizə ayrılan vaxt sona çatmaq üzrə idi. Həmin anlarda Azərbaycan Dövlət Televiziyasının rəhbərliyindən telefon zəngi gəldi ki, verilişi yarımçıq kəsməyin, qoyun Xəlil Rza Ulitürk odlu-alovlu çıxışını sonadək davam etsin. Xəlil Rzanın bu çıxışı respublikamızda böyük əks-səda doğurdu. Aradan bir az keçmişdi ki. Xəlil Rzanı sapı özümüzdən olan baltalar həbs etdilər. O vaxt məni və Mİkayıl Mİrzəni sorğu-sual üçün keçmiş “Cənub mehmanxanası”na çağırmışdılar. Ancaq yadımda qalmayıb, sorğu-sual edən rus idi, yoxsa azərbaycanlı. Məndən soruşdular ki, Xəlil Rzanı sən dəvət etmişdin, yoxsa o özü gəlmişdi? Dedim ki, mən heç kəsi dəvət etməmişəm, o təsadüfi bir iş idi. Bununla da sorğu-suala son qoyuldu.

Həmin o gərgin günlərdə, aylarda Adil İrşadoğlu heç nədən qorxub çəkinmədən Azərbaycan Dövlət Televiziyasının Şuşa şəhərində yerləşən ötürücü stansiyasının nəzdindəki balaca bir otaqda yaratdıqları studiyadan daşnaqların təbliğatına qarşı əks təbliğatla məşğul idi. Adil İrşadoğlu öz komandası ilə 1989-cu ilin oktyabr ayının əvvəlindən Şuşada fəaliyyət göstərirdi. Komanda çox çətin şəraitdə işləyirdi. Mən Şuşaya yaradıcılıq ezamiyyətinə gedəndə 1989-cu ilin dekabr ayının axırları idi. Təxminən 15 gün Şuşada canlı efirə çıxdım. Montaj etməyə texniki qurğu olmadığından mən canlı yayıma üstünlük verirdim. Ancaq Adil özünə zülm edirdi. Gecə yatmayıb verilişinin ssenarisini əvvəlcədən yazırdı və səhərisi gün həmin ssenariylə çəkiliş edirdi. Yəni, daha montaja ehtiyac qalmırdı. Bu adam yorulmaq nədir, bilmirdi. Mən ona heyran qalmışdım. O, həm çəkilişə gedirdi, həm ssenari yazırdı, həm redaktor idi, başqalarının yazısını oxuyub redaktə edirdi, həm də öz verilişlərinin aparıcısı idi. 

Şuşa Rayon XDS İcraiyyə Komitəsinin sədri (1988) rəhmətlik Mikayıl Gözəlov Adilin xətrini çox istəyirdi. Onun fəaliyyətindən olduqca məmnun idi. Mikayıl müəllim daşnak tör-töküntülərinin iç üzünün açılmasında əlindən gələni əsirgəməyən jurnalist Adil İrşadoğlunun normal fəaliyyəti üçün ona hər cür şərait yaratmışdı. Ancaq gecələr işıq sönəndə Adilin əhvalı xarab olurdu, ssenarisini oturub yaza bilmirdi. Mikayıl müəllimdən xahiş edirdi ki, “Ağdama gedən olanda tapşırın ki, mənə bir qutu şam alıb gətirsin”. Yeri gəlmişkən, bildirim ki, Mikayıl Gözəlov Şuşa şəhərinin və Dağlıq Qarabağ ərazisindəki digər azərbaycanlı yaşayış məntəqələrinin müdafiəsi işinə rəhbərlik etmiş, bu yaşayış məntəqələrinin bütün problemlərinin həllində, sosial-iqtisadi inkişafında mühüm rol oynamışdır. 1989-cu ilin dekabr ayının 30-da Adil İrşadoğlunu evə, ailəsilə görüşməyə buraxdılar. Mən də 1990-cı il yanvarın 10-da Bakıya qayıtdım. Sonra isə Sovet rəhbərliyinin himayədarlığı ilə sovet dövlətinin hərb maşını tariximizin qanlı 20 yanvar faciəsini törətdi. 20 yanvar həm də xalqımızın şanlı səhifəsidir…

Xalqımızın fəxri, vüqarı sayılan Pənahəli xan Cavanşirin nəslindən olan jurnalist Adil İrşadoğlu Şuşadan qayıtdıqdan sonra bir müddət televiziyanın “Sənaye şöbəsi”nin müdiri işlədi. Ölkədə müharibə gedirdi, ancaq o boyda Dövlət Televiziyasıının hərblə bağlı bircə proqramı – “Hünər” verilişləri proqramı var idi. Adil Şöbə müdirliyini buraxdı, dövlət televiziyasının “Hərbi Vətənpərvərlik və Salnamə Baş Redaksiyası”nın təşkil olunmasında və fəaliyyət göstərməsində əlindən gələni əsirgəmədi. Fikri-zikri Qarabağda qalmışdı, Bakıda dözmədi, yenə könüllü cəbhəyə yollandı. 1996-ci ilin axırınadək cəbhənin müxtəlif bölgələrində oldu və tamaşaçıların intizarla gözlədikləri maraqlı verilişlər hazırlayıb efirdə göstərdi. Həmin verilişlər Adilin və onun çəkiliş qrupunun canı və qanı bahasına başa gəlmişdir. Onlar – Adil İrşadoğlu, Tahir Qarayev, Fikrət Hüseynov, Tofiq Ataxanoğlu, Ramiz Rüstəmov, Əlövsət Aslanov, Rövşən Əliyev Birinci Qarabağ müharibəsinin acı dəhşətlərini görmüş və həmin hadisələrin işıqlandırılmasında yaxından iştirak etmiş vətən fədailəridirlər. Adil İrşadoğlu çəkiliş qrupunun üzvləri ilə Ağdamın Güllücə, Ağdərənin Şıxarx (Cənubi Azərbaycanın Marağa bölgəsindən Qarabağa köçürülmış ermənilər Şixarxın adını dəyişib Marquşavan qoymuşdular), Goranboyun Gülüstan yaşayış qəsəbələri uğrunda gedən qanlı döyüşlərdə mühasirəyə düşmüş və igid əsgərlərimizin qəhrəmanlığı sayəsində mühasirədən qurtulmuşdur. Adil İrşadoğlu 1-ci Qarabağ müharibəsində düşmənlə üz-üzə döyüş səhnələrini çəkib veriliş hazırlayan və efirdə göstərən fərqli jurnalistdir. 

AzTv-də əhval-ruhiyyə dəyişdikcə, insanların da üzü dəyişirdi. Adil İrşadoğluna və digər milli vətənpərvər işçilərə qarşı haqsızlıq baş alıb gedirdi. Daxili gizli qüvvələr belə insanların normal fəaliyyətinə mane olurdular. Gah ön cəbhəyə getmək üçün icazə sənədini ləngidirdilər, gah videokamera çatışmırdı, gah ezamiyyət pulu vermirdilər, gah verilişi hazırlamaq üçün montaj stolu ayırmırdılar, gah da verilişin efirə getməyinə az qalmış onu efirdən çıxardırdılar… Mən özüm də teleşirkətdə çox təzyiqlərlə, haqsızlıqlarla üzləşmişəm. Adilə isə işləməyə heç imkan vermirdilər. O da məcbur olub 25 il (5 il ştatdankənar, 20 il ştatda) can qoyduğu, qəlbən seçdiyi və sevdiyi televiziyadan, Azərbaycanın yeganə televiziyasından ayrıldı, müstəqil jurnalist olaraq fəaliyyətini davam etdirdi.

Adil İrşadoğlu “Yeni dünya” qəzetinin baş redaktorunun birinci müavini, zamanında populyarlıq qazanmış “De Fakto” qəzetinin qurucusu və ilk baş redaktoru, “Çempion” adlı rəngli, 24 səhifəli, həftəlik idman qəzetinin baş məsləhətçisi, “Sara – ekspress” qəzetinin məsul katibi, “Olaylar” qəzetinin baş direktoru, “Şans” qəzetinin baş direktoru, “Novıy mir” qəzetinin redaktoru, Qarabağ Əlillər Cəmiyyətinin orqanı olan “Əlillər” qəzetinin məsul redaktoru, Qarabağ Azadlıq Təşkilatının orqanı olan “Azad Qarabağ” qəzetinin məsul redaktoru və Azərbaycan İdman Jurnalistləri Assosiasiyasının vitse – prezidenti işlədi. 17 saylı Yasamal 3-cü seçki dairəsi üzrə 29 saylı seçki məntəqəsində 4 dəfə seçki komissiyasının katibi oldu. O, Qarabağ Əlillər Cəmiyyətinin fəxri üzvü  seçildi.

Adil İrşadoğlu hazırda Azərbaycan Respublikasında Vətənpərvərlik mövzusunda fəaliyyət göstərən ilk internet televiziyanın – “İRŞAD – Teleradio Verilişləri, Sənədli və Bədii Filmlər Kompaniyası” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətin təsisçisi və direktoru, Jurnalist – Müharibə Veteranları Assosiasiyası sədrinin birinci müavinidir. İctimai əsaslarla işlədiyinə görə əmək pensiyasından başqa heç bir yerdən gəliri yoxdur. 50 ilə yaxındır ki, jurnalistlik fəaliyyətilə məşğuldur.

Bu gün onun 100 mindən çox oxucusu var. İnternetdə 1 saytı, sosial şəbəkələrdə rəngarəng və çox maraqlı səhifələri, 7 bloku, “YouTube”də 5 kanalı, “Facebook”da 10 səhifəsi və 7 qrupu, “Web.tv”də 1 kanalı fəaliyyətdədir. O, deyir ki, “Əlimdən alınan meydanı burada tapmışam”. 

Ahıl jurnalist Adil İrşadoğlu İnternetin imkanlarından çox məharətlə istifadə edir. Yeni media platformasında, sahibi olduğu sayt, kanal və bloqlarında davamlı şəkildə Azərbaycan həqiqətlərini yayır. Bütün bunların sayəsində virtual aləmdə yüz mindən çox oxucu toplaya bilib. Buna görə də “Google” şirkəti onu “1 nömrəli bloqçu” adlandırıb.

Adil İrşadoğlu deyir ki, “Mən peşəkarlıq zirvəsinə vətənpərvərliyimlə, seçdiyim yola sədaqət, xarakterimdəki yorulmazlıq, məqsədyönlülük, topladığım böyük təcrübə sayəsində nail olmuşam. Hərəkətlərimdə ancaq humanizmə, ədalətə, obyektivliyə söykənmişəm. Hesab edirəm ki, Google da, Facebook da, Twitter də ciddi bir platformadır. Bu işə ciddi yanaşmaq lazımdır. İndi xəbərləşmək, xəbər paylaşmaq, məlumat almaq, ötürmək internetsiz çox çətindir. Bu, artıq cəmiyyəti məlumatlandırmanın yeni bir mərhələsidir”. 

Adil İrşadoğlu bəzi yalançı, “işbaz” kabinet jurnalistləri kimi deyil. O, heç bir təmənna ummadan, Allahdan başqa heç kimdən qorxub-çəkinmədən vətənpərvərliyini öz işi ilə sübuta yetirən professional jurnalistdir. Açıq-aşkar deyə bilərəm ki, Vətən uğrunda könüllü heç bir fəaliyyəti olmayan, bir dəfə də olsun cəbhə bölgəsinə addım atmayan, yeri gəldikdə yüz cür cildə girərək dövlətdən nə gəldi qopartmağı bacaran, fəxri ad və ev alan əldəqayırma “jurnalist”lərdən fərqli olaraq Adilin səsinə səs verməyiblər. Əksinə, ona dövlətdən iş, fəxri ad və ev verilməsinə əngəl törədiblər. Onun ailəsinin çətin vəziyyətdə yaşamasına etinasız yanaşıblar. Halbuki elə adamlar qaranlıq karyera yüksəlişinə çatıblar ki, təəcüblənməyə bilmirsən. 

Adil İrşadoğlu deyir ki, “Dəfələrlə müraciətimə baxmayaraq dövlətimiz tərəfindən diqqət və qayğı görməmişəm. Yanımda həyat və iş təcribəsi keçib öyrənən, atalıq qayğısı göstərdiyim işçilərimdən fərqli olaraq fəxri ad almamışam, geniş mənzillə təmin olunmamışam. Nə bağım var, nə bostanım, bu darısqal evimdən başqa nə əlavə evim var, nə də avtomobilim, nə fəxri adım var, nə də medalım-ordenim. Prezident təqaüdü də almıram. Jurnalistlər üçün tikilib təhvil verilən 1-ci, 2-ci binadan mənə mənzil vermədilər. Çalışıram ki, tikilib hazır olan 3-cü binadan mənə də bir mənzil düşsün. Buna ehtiyacım böyükdür”. 

Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti hörmətli və sevimli Mehriban xanım, jurnalistikaya, ədəbiyyata, yaradıcı insanlara xüsusi diqqətinizi, onların problemlərinə hər zaman dəstək olduğunuzu nəzərə alaraq, Sizə ərkiyanə müraciət edirəm. Veteran televiziya və qəzet jurnalisti, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü (1980), 1-ci Qarabağ Müharibəsinin iştirakçısı (1988-1996), ahıl jurnalist Adil İrşadoğlu çətin şəraitdə, ağır sosial durumda yaşayır, səhhətində problemlər var. Onun bu durumu həmkarı və dostu kimi məni də ciddi narahat edir. Tanınmış jurnalist Adil İrşadoğlunun xidmətlərini nəzərə alaraq onun problemlərinə diqqət göstərməyinizi və həmin problemlərin aradan qaldırılmasını nəzarətə götürməyinizi xahiş edirəm. Sizə öncədən minnətdarlığımı bildirirəm.

MÖVZUYA QAYIDIŞ VƏ YA HAZIRIN NAZİRLƏRİ…

Müəllif: LƏTİF  VƏLİZADƏ

Şair, yazıçı-publisist. 

Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü (1980), 

Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü (1985).

24.08.2021. / 13-15.

LƏTİF VƏLİZADƏNİN YAZILARI


MÜSABİQƏ ELAN OLUNDU 

“SÖZÜN AĞ RƏNGİ” LAYİHƏSİ

ŞAHMAR ƏKBƏRZADƏNİN YAZILARI

Sizin yerinizə utanıram mən` – Şahmar Əkbərzadənin şeirləri

PDF>>>ZAUR USTAC UŞAQ ŞEİRLƏRİ

PDF: >>>>> ZAUR USTAC “QƏLƏMDAR-2”

PDF>>> ZAUR USTAC “BB” KİTABI

>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI


“YAZARLAR”  JURNALI PDF

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<< WWW.USTAC.AZ və  WWW.BİTİK.AZ >>>>>> 

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru

ARAZ ŞƏHRİLİ. DİLÇİLİK.

ARAZ ŞƏHRİLİNİN YAZILARI

Linqvistikanın ən böyük fırıldaqlarından biri – erməni dili…

I hissə

Qədim erməni (qrabar) dili ilə müasir hay (aşxrabar) dili tamamilə fərqli dillərdir.

Dünya dilləri müxtəlif dil ailələrinə bölünür. Onlardan ən böyüyü hind-Avropa dilləridir. Bugün hind-Avropa dillərində danışanların sayı 2 milyard 700 mindən çoxdur. Hind-Avropa dilləri, öz növbəsində hind, İran, kelt, german, slavyan, balt, alban, yunan, erməni dillərinə bölünür.

Bu dillərin hamısı üçün ümumi olan müəyyən xüsusiyyətlər vardır. Həmin cəhətlərdən ən əsası odur ki, hind-Avropa ailəsinə daxil edilmiş hər bir dil flektiv quruluşa malikdir. Yalnız bizim erməni adlandırdığımız, əsil adı isə hay olan dili çıxmaq şərti ilə…

Haşiyə. Flektiv quruluş iltisaqi quruluşun tam əksidir. Flektiv dillərdə yeni sözün yaranmasında iştirak edən kök söz dəyişikliyə məruz qalır. Fleksiya iki yolla baş verir. Bunlardan biri daxili, digəri isə xarici fleksiyadır. Xarici fleksiya şəkilçilərin köməyilə həyata keçir.

İngilis dilində daxili fleksiyadan nümunə: Foot (ayaq) – feet (ayaqlar);

Rus dilində xarici fleksiyadan misal: Рука (əl) – руки (əllər).

Nə qədər qəribə görünsə də bugün bədnam qonşularımızın danışdığı dil türk, moğol, macar, fin, gürcü, bask və dravid dilləri kimi iltisaqi quruluşa malikdir. Lakin buna baxmayaraq “möcüzəli” bir qərarla erməni dili hind-Avropa ailəsinin üzvü elan edilmişdir. Guya hay dili zamanla iltisaqi Qafqaz dillərinin təsiri altında (?) flektivliyini itirərək iltisaqi dilə çevrilmişdir.

Haşiyə. Çox güman ki, burada Qafqaz dilləri deyildikdə gürcü dili nəzərdə tutulur. Amma maraqlıdır, tamamilə fərqli bir kilsəyə (pravoslav) mənsub insanların ünsiyyət vasitəsi olan gürcü dili hay dilinə belə bir qüvvətli təsiri necə göstərə bilərdi? Bu iddianı irəli sürmüş dilçilər onun mexanizmini aça biliblərmi? Cavab birmənalıdır: Yox!

Bəri başdan qeyd edək ki, bu məsələdə dilçilər sadəcə fırıldaq işlətmişlər. Hay dili hind-Avropa dil ailəsinə qrabar adlandırılan “qədim erməni dili”nin örtüyü altında daxil edilmişdir. İltisaqi hay dilindən fərqli olaraq qrabar dili öz quruluşuna görə flektivdir. O həqiqətən də hind-Avropa dilləri üçün xarakterik olan müəyyən əlamətlərə malikdir.

Qrabar dili üzrə üzrə mütəxəssislər təsdiq edə bilərlər ki, bu dil, əslində, orta pars (pəhləvi) dilinin əyalət dialektidir. İndiki hay dilində qrabardan alınmış çoxlu söz vardır. Eynilə Azərbaycan dilinə də orta pars dilindən, fars dilinə isə ərəb dilindən xeyli söz keçmişdir. Lakin buna görə heç bir dilçi belə bir fikrə düşməmişdir ki, Azərbaycan dilini hind-Avropa dil ailəsinə, fars dilini isə semit dil ailəsinə aid etsin.

Təkcə bu fakt onu göstərir ki, qədim erməni (qrabar) dili ilə müasir hay (aşxrabar) dili arasındakı əlaqə genetik xarakter daşımır. Onlar, əslində, tamamilə fərqli dillərdir.

Digər misal: Müasir xarəzmcə türk dillərinin oğuz qrupuna aiddir. Amma qədim Xarəzmdə İran dil qrupunda təmsil olunan başqa bir dildə də danışılmışdır. Bugünkü Xarəzm türkcəsində həmin dildən kifayət qədər söz qalmışdır. Maraqlıdır ki, ayrı-ayrı dil ailələrinə aid olan bu dillərin adları da eynidir. Hər ikisi linqvistikada Xarəzm dili adlanır. Buna baxmayaraq, Xarəzm türkcəsi Xarəzm irancasının genetik varisi hesab olunmur.

Başqa bir nümunə: Bəlli olduğu kimi iki bulqar dili vardır: Ölü bulqar–türk dili və indiki bulqar–slavyan dili… Bu da bir həqiqətdir ki, müasir bulqarların əcdadları ən azı XII–XIII əsrlərədək bulqar–türk dilində danışmışlar. Sonradan müəyyən amillərin təsiri altında həmin dil unudulmuş və bulqarlar elliklə bulqar–slavyan dilinə keçmişlər. Lakin qeyd etdiyimiz fakt bulqar–türk dilini bulqar–slavyan dilinin genetik əcdadına çevirmir.

Amma hay – qrabar (pəhləvi) dilləri arasında əlaqəyə gəlincə dilçilər belə bir ikili standarta yol vermişlər. Şübhəsiz ki, bu məsələnin elmə heç bir aidiyyatı yoxdur. “Alimlər” növbəti dəfə siyasətçilərin sifarişini yerinə yetirərək bu yolla hayları ya Rusiya imperiyasına, ya da Qərbə bağlamağa çalışmışlar.

Ardı var…

Müəllif: Araz ŞƏHRİLİ

ARAZ ŞƏHRİLİNİN YAZILARI


MÜSABİQƏ ELAN OLUNDU 

“SÖZÜN AĞ RƏNGİ” LAYİHƏSİ

PDF>>>ZAUR USTAC UŞAQ ŞEİRLƏRİ

PDF: >>>>> ZAUR USTAC “QƏLƏMDAR-2”

PDF>>> ZAUR USTAC “BB” KİTABI

>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI


“YAZARLAR”  JURNALI PDF

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<< WWW.USTAC.AZ və  WWW.BİTİK.AZ >>>>>> 

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru

PƏRVİZ YƏHYALININ HEKAYƏSİ

PƏRVİZ YƏHYALININ YAZILARI

Səsin sehrində bitən gül

(hekayə)

İlıq payız günəşinin şəfəqləri maşının bağlı şüşələrindən içəri keçməyə israrlı idi. Yolun hər iki tərəfi göz işlədikcə şoranlıq və kimsəsizliyi ilə yorucu təsir bağışlayırdı. Göylə yerin birləşdiyi üfüq xəttinə diqqət yetirdikcə ona elə gəlirdi ki, dünya elə beləcə bomboz düzənlikdən ibarətdir.

Zaman elə bir uçur. Dostunun atasının dəfininə getdiyi gündən düz bir il ötürdü. Yaddaşında bir il əvvəlki gün elə bil dünən olubmuş kimi bütün təfərrüatı ilə qalmışdı. Dəfindən qayıdarkən edilən zəngə görə maşını saxlayıb, yerə düşdüyü və onun üçün bir göz qırpımı anına bərabər, əsilində isə yarım saat danışdığı yeri yadında dəqiq saxlamışdı. Bütün ətraf ağappaq şoran torpaq üstə adda-budda kiçik yovşan kollarından ibarət olsa da, bir neçə yulğun ağacı diqqət çəkirdi. Gedəcəyi ünvana hələ 60 klometr qaldığını yol kənarı göstəricidən oxudu. Dəqiq buradır. Yulğun ağaclarını görcək yəqin etdiyini qəti əminliklə xatırladı. Sürəti azaldıb, maşını saxladı. Bu bir ildə heç nə dəyişməyib. Ucsuz-bucaqsız düzənlik kədərli və kimsəsiz görkəmi ilə günəşlə göz-gözə idi. İlk ağlına gələn buraların qaranlıq gecələrinin vahiməli səssizliyindəki mənzərənin necə olduğu oldu. Yəqin dilsiz-ağızsız şoran düzənlik dan doğuşunda hər səhər çox sevinir. Axı ona bu dünyada tək gülümsəyən yalnız günəşdir.

Ayaq ləpirləri qar üstündə düşən iz təki açıq-aydın qalırdı. Susuzluqdan çat-çat olmuş şoran yəqin ki, dərinliyində gizlətdiyi torpağa yorğanlıq edir. Ya da burda torpaq ölüb deyə şoranlıq onu dəfn edib.

Dünyanın belə səssiz və yetim qalmış yerində havadan belə kədər süzülür. Gülümsüdü. Günəş şüalarının bayaq maşının icərisinə keçmək istədiyi təkidini indi başa düşürdü. Günəş də yəqin bu şoran düzənliklərə boylanmaqdan yorulur deyə.

İki gün idi ki, əməlli-başlı küsüşmüşdülər. Bir-birlərinə ərkləri payızın bu vədəsi yaz yağışı kimi yaxşıca islatmışdı onları. Hər ikisi də özünə söz vermişdi ki, daha barışmayacaqlar. Səsini eşitməsə sabahı açılmaz bildiyi, amma sabahın açılmağı o yana, hələ bir səfərə də çıxıb. Düzdür yuxusuz gecəsinin qaranlığı çəkilsə də milyon illərin günəşi bu səhər çox sönük və parıltısiz idi. Bəlkə də acığından onu bütün yol boyu şüşə arxasında qoymuşdu.

– Aaa bu nədir? -deyə lap ucadan qışqırdı. Təəccüblü səsi bütün ətrafa yayıldı. Az qala tapdalayacağı süpürgəgülü çiçəyinə sığal çəkmək üçün dizləri üstə çökdü. Süpürgəgülünün kiçiçik çıçəklərini qoxuladı. Çox ətirli idi. Ağappaq şoranlıqda çiçək açmış bu balaca fidan möcüzə idi. Susuz, torpaqsız, duzu dizə çıxan şoranlıqda kiçicik gözəllik onu məftun etmişdir. Qanırılıb özündən bir neçə metr aralıdakı yulğunlara baxdı.

Bu o yer idi ki, bir il əvvəl burda dayanıb indi iki gündüz bir gecə “küsülü” olduğu ilə telefon söhbəti etmişdi. Onun səsinin sehri çatdığı şoranlıqda belə gül bitir deyə üfüq xəttinə boylandı. Şoran düzənlik ona o qədər döğma gəldi ki…

Müəllif: Pərviz YƏHYALI

PƏRVİZ YƏHYALININ YAZILARI


MÜSABİQƏ ELAN OLUNDU 

“SÖZÜN AĞ RƏNGİ” LAYİHƏSİ

PDF>>>ZAUR USTAC UŞAQ ŞEİRLƏRİ

PDF: >>>>> ZAUR USTAC “QƏLƏMDAR-2”

PDF>>> ZAUR USTAC “BB” KİTABI

>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI


“YAZARLAR”  JURNALI PDF

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<< WWW.USTAC.AZ və  WWW.BİTİK.AZ >>>>>> 

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru

Yadigar Təvəkgül. Xatirə yağışı.

Yadigar Təvəkgül – “Xatirə yağışı”

YADİGAR TƏVƏKGÜL. XATİRƏ YAĞIŞI. PDF:

>>>>>>>Yadigar Təvəkgül – “Xatirə yağışı”

Müəllif: Yadigar TƏVƏKGÜL


YADİGAR TƏVƏKGÜLÜN YAZILARI


MÜSABİQƏ ELAN OLUNDU 

“SÖZÜN AĞ RƏNGİ” LAYİHƏSİ

ŞAHMAR ƏKBƏRZADƏNİN YAZILARI

Sizin yerinizə utanıram mən` – Şahmar Əkbərzadənin şeirləri

PDF>>>ZAUR USTAC UŞAQ ŞEİRLƏRİ

PDF: >>>>> ZAUR USTAC “QƏLƏMDAR-2”

PDF>>> ZAUR USTAC “BB” KİTABI

>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI


“YAZARLAR”  JURNALI PDF

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<< WWW.USTAC.AZ və  WWW.BİTİK.AZ >>>>>> 

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru

Ramiz Dənizin kitabları

RAMİZ DƏNİZİN YAZILARI
  1. Elektron kitabxana
  2. R.Dəniz – Braziliyanın müəmmalı kəşfi
  3. Elektron kitabxana
  4. R.Dəniz – Əsrləri qabaqlamış alim-Nəsirəddin Tusi
  5. Elektron kitabxana

Müəllif: Ramiz DƏNİZ

RAMİZ DƏNİZİN YAZILARI


MÜSABİQƏ ELAN OLUNDU 

“SÖZÜN AĞ RƏNGİ” LAYİHƏSİ

ŞAHMAR ƏKBƏRZADƏNİN YAZILARI

Sizin yerinizə utanıram mən` – Şahmar Əkbərzadənin şeirləri

PDF>>>ZAUR USTAC UŞAQ ŞEİRLƏRİ

PDF: >>>>> ZAUR USTAC “QƏLƏMDAR-2”

PDF>>> ZAUR USTAC “BB” KİTABI

>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI


“YAZARLAR”  JURNALI PDF

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<< WWW.USTAC.AZ və  WWW.BİTİK.AZ >>>>>> 

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru

RAMİZ DƏNİZ

RAMİZ DƏNİZİN YAZILARI

RAMİZ DƏNİZ HAQQINDA 

Azərbaycan Coğrafiya Cəmiyyətinin üzvü, “Qızıl qələm” mükafatı laureatı,  Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, ədəbiyyat üzrə Prezident təqaüdçüsü, yazıçı-tədqiqatçı Ramiz Dəniz uzun illər böyük coğrafi kəşflərin tarixinin öyrənilməsi ilə məşğul olmuşdir. 

         Ramiz Əli oğlu Qasımov (Dəniz) 1965-ci ildə Bakı şəhərində anadan olub. 1983-cü ildə Nizami rayonun 62 saylı orta məktəbini bitirib, 1984-1986-cı illərdə Stavropol diyarında SSRİ Silahlı Qüvvələrində hərbi xidmətdə olub. 1993-1996-cı illərdə Qarabağda gedən Vətən müharibəsində iştirak edib.
        Ədəbi və elmi yaradıcılığa 1981-ci ildən başlayıb və 10 kitabın müəllifidir. Dövrü mətbuatda ədəbiyyat, elm, publisistika ilə bağlı yazılarla çıxış edir.  Zəngin tarixi faktlarla, o cümlədən indiyə kimi heç bir elmi mənbədə göstərilməyən bəzi sensassion faktlarla bol olan materiallar coğrafiya, astronomiya, riyaziyyat tarixi sahəsində çalışan alimlərin marağına səbəb olub.
Azərbaycan dilində nəşr olunan kitabları:  Erkən və orta əsrlər coğrafi kəşflər tarixinə aid olan elmi-araşdırma əsərləri –   “Xristofor Kolumb, Nəsirəddin Tusi və Amerika qitəsinin həqiqi kəşfi”, “Əsrləri qabaqlamış alim – Nəsirəddin Tusi”, “Braziliyanın müəmmalı kəşfi”, “Qəlblərdən yaşayan Mir Cəlal”  publisistik əsəri, “Konkistadorların Mərkəzi Çili sahillərində faciəli ölümü”, “Müqəddəs missiya”,  “Cənnətə gedənlər cəhənnəmə düşürlər”, “Fitva”,  “Qismət” , “Aqibət”  romanları. 
Rus dilində nəşr olunan kitabları:  «Христофор Колумб, Насирэддин Туси и подлинная история открытияАмерики», «Насирэддин Туси – ученый, опередивший века», «Загадочное открытие Бразилии», «Америго Веспуччи, Мартин Вальдземюллер – тайный сговор».            
İngilis dilində nəşr olunan kitabları:  Christopher Columbus, Nasiraddin Tusi and real discovery of America, The scientist passed ahead of centuries – Nasiraddin Tusi, Enigmatic discovery of Brazil, Amerigo Vespucci, Martin Waldsemuller – secret bargain.                          
İspan dilində nəşr olunan əsəri: Américo Vespucio, Martin Waldseemüller – el convenio secreto.

(Yazıçının kitablarını saytımızın “Elektron kitabxana”sından oxuya bilərsiniz)

MƏQALƏLƏRİ:

Elm dünyasının şahı Nəsirəddin Tusi

ABŞ alimləri Piri Rəisin xəritəsini tədqiq edirlər

Marağa rəsədxanası və onun alilmləri


İstanbulun Topqapı muzeyindən tapılan sensassion xəritə

Dövrünə görə dünyanın ən möhtəşəm Elmlər Akademiyası Marağada olub

Piri Rəisin xəritəsinin izi haralara gedib çıxır?

Xəritənin əsl müəllifi kimdir, admiral Piri Rəis, yoxsa başqa bir alim?

Piri Rəisin xəritəsindəki koordinat torunu Marağa alimləri çəkə bilərdilər


Türk admiralının xəritəsinin şərq hissəsi haradadır?

Kolumb əvvəlcədən Amerikanın varlığından hali idi        – Sensassiya​

Astronomiya və coğrafiya elmlərini inkişaf etdirmiş keçmiş alimlər   –  I hissə

Antik dövrdə astronomiyanın inkişafı     –      II hissə


Antik alimlərin inqilabi kəşfləri         –       III hissə

Şərq dünyasının astronomları     –  I hissə

Şərqdə astronomiya və coğrafiyanın təkmilləşməsi  –   II hissə


Əl-Biruninin astronomiya və coğrafiya sahələrindəki fəaliyyəti           III hissə

Şeyx Məhəmmədəli Babakuhi Bakuvi

Braziliya kəşfinin sirri        –      I hissə

Roma papalarının bullaları və ya dünyanın bölüşdürülməsi           –  II hissə

Portuqalların Braziliya sahillərinə alternativ marşrutu      –   III hissə  


İsgəndəriyyə kitabxanasından sonra dünyada ikinci böyük kitabxana Azərbaycanda olub

Erkən orta əsrlərdəki Azərbaycan Renessansı

Nəsirəddin Tusinin vətənpərvər hissləri

Nəsirəddin Tusinin siyasəti

Nəsirəddin Tusinin “Əxlaqi-Nasiri” əsəri

Nəsirəddin Tusinun elmi fəaliyyətinin bir hissəsi

Nəsirəddin Tusi və XIII əsrdə astronomiyanın inkişafı   –  I hissə

Nəsirəddin Tusi və Azərbaycanda astronomiyanın inkişafı  –  II hissə

Elmi işlərinə görə diqqət mərkəzində olan alim

Elm qarşısında Nəsirəddin Tusinin xidmətləri        

Dünyada ən qədim Göy qlobusu Azərbaycanda düzəldilibdir

Demetr Falerli, Xacə Nizamülmülk, Nəsirəddin Tusi və onlarda olan oxşar cəhətlər

Marağa alimləri Çində rəsədxana inşa ediblər

Marağa xəritəsinin bir nüsxəsinin Çinə gedib çıxması və oradan yoxa çıxması

Marağada möhtəşəm rəsədxananın inşası

Kolumbun kəşfinin sirri və ictimaiyyətdən gizlədilən həqiqət – I hissə​

“Zic-Elxani” əsəri avropalı dəniz səyyahları üçün vacib mənbə ola bilərdi     –    II hissə

Kolumbun transatlantik layihəsi və portuqalların məxfi ekspedisiyaları     –   III hissə      

Toskanelli, Eratosfen və Tusinin hesablamaları və Kolumbun kəşfi    –    IV hissə

XIII əsrdə Azərbaycan ərazisində multikulturalizmin mövcudluğu

Xirosima ilə Naqasakinin faciəsi və onun təməli       –  I hissə

Amerikanlar nüvə bombaları ilə təkcə Yaponiyaya yox, ümumilikdə bəşəriyyətə zərbə vurublar   –  II hissə

Katolik papaların törətdikləri soyqırımlar  –   I yazı

Pontifiklərin cinayəti sayılan səlb yürüşləri  –   II yazı

Katolik papa, ispan inkvizisiyası və ərəblərlə yəhudilərə qarşı soyqırım   –   III yazı

Pontifikin sərsəm fikri və milyonlarla qırılan Amerika hinduları –  IV yazı


Papa fitvası və Avropada gedən dini müharibələr     –   V yazı

Amansız diktatorları dəstəkləyən pontifik      –   VI yazı        


Pedru Alvareş Kabral və Atlantik okeanında hegemonluğunu nümayiş etdirən Portuqal krallığı   –  I  hissə

Hindistana gedən portuqal donanması  –  II  hissə

Hidistana yollanan portuqal donanması Atlantik okeanındakı macərası  –  I  hissə

Braziliyanın kəşfi Lissabonda planlaşdırılıbdır  –  II  hissə

Visente Yanyes Pinson, Diyeqo Lepe və ya rəsmi olaraq Braziliyanı ilk dəfə kim kəşf edibdir?  –  I  hissə

İspanlar birinci olaraq Braziliyanı kəşf ediblər  –  II  hissə

Martin Behaymın göstərdiyi xidmətlər və Braziliya ilə bağlı olan suallara aydınlıq gətirilməsi  –  I  hissə

Atlantik okeanında tədqiqat aparan portuqal səyyahları  –  II  hissə

Alonso Sançes de Uelvanın Madeyra adalarında Xristofor Kolumbla görüşü  –  I  hissə

 Yeni Dünyanın kəşfində Alonso Sançes de Uelvanın sirri heç bir rol oynamayıbdır  –  II  hissə

Atlantik okeanındakı bəzi adalar İslam alimlərinə bəlli idi  –  I  hissə

Ferdinand Van Olmen və Kolumbun transatlantik layihəsi  –  II  hissə

Atlantikanı fəth etmək üçün Kolumb əsl namizəd sayılırdı  –  III  hissə

Duarti Paşeku Pireyra və Braziliyanın qeyri-rəsmi kəşfi

Yeni Dünyanın kəşfi Portuqaliyanın hegemonluğuna son qoymuşdu   –  I  hissə

Papa VI Aleksandr Borcia dünyanı iki yerə bölür  –  II  hissə

Portuqal dəniz səyyahları və Atlantik okeanındakı cərəyanlar  –  I  hissə

Duarti Paşeku Pireyra ilə Xristofor Kolumbun fəaliyyətləri  –  II  hissə

Hindistana gedib çıxan Pedro Kabralın aqibəti

Çingiz Abdullayevin yaradıcılığı və fəaliyyəti

Çingiz Abdullayevin psixologiyası və ünsiyyəti

İstedadı ölkə hüdudlarını aşan yazıçı – Çingiz Abdullayev

Çingiz Abdullayev azərbaycanlı qələm ustasıdır

Əsərlərə yazılmış ön söz və rəylər

“Braziliyanın müəmmalı kəşfi” əsərinə yazılmış ön söz  – Akademik Ramiz Məmmədov

Braziliyanın müəmmalı kəşfi əsərinə verilən rəylər – akademik Ramiz Məmmədov və dosent Şamil Əzizov

“Braziliyanın müəmmalı kəşfi” əsərinə verilən rəy – dosent Nuğay Əliyev

“Xristofor Kolumb, Nəsirəddin Tusi və Amerika qitəsinin həqiqi kəşfi” əsərinə yazılan ön söz

“Ameriqo Vespuççi, Martin Valdzemüller – gizlin sövdələşmə” əsərinə yazılan ön söz

“Əsrləri qabaqlamış alim – Nəsirəddin Tusi” əsərinə yazılan ön söz – akademik Ramiz Məmmədov

 “Əsrləri qabaqlamış alim – Nəsirəddin Tusi” redaktor sözü – professor Eybali Mehrəliyev

“Əsrləri qabaqlamış alim – Nəsirəddin Tusi” əsərinə verilən rəy – professor Əjdər Ağayev

“Əsrləri qabaqlamış alim – Nəsirəddin Tusi” yazılan rəy – dosent Vidadi Bəşirov

“Yeni Dünya sahillərinə yollanan konkistadorlar” əsinə yazılan ön söz – professor Nizaməddin Allahverdiyev

“Konkistadorların Mərkəzi Çili sahillərində faciəli ölümü” əsinə yazılan ön söz –  professor Nizaməddin Allahverdiyev

“Müqəddəs Missiya” əsərinə yazılan ön söz – xalq yazıçısı Çingiz Abdullayev

“Cənnətə gedənlər cəhənnəmə düşürlər” əsərinə yazılan ön söz – xalq yazıçısı Çingiz Abdullayev

“Aqibət” əsərinə yazılan ön söz – professor Minəxanım Təkləli 

“Həqiqət” əsərinə yazılan ön söz – ədəbiyyatşünas Əsəd Cahangir

“Ameriqo Vespuççinin məktubları plaqiatdır” əsərinə yazılan ön söz

“Pedru Kabralın səyahətinin sirri” adlı əsərin ön sözü

“Superbolidin vurulması” əsərinin ön sözü


RAMİZ DƏNİZİN YAZILARI


MÜSABİQƏ ELAN OLUNDU 

“SÖZÜN AĞ RƏNGİ” LAYİHƏSİ

ŞAHMAR ƏKBƏRZADƏNİN YAZILARI

Sizin yerinizə utanıram mən` – Şahmar Əkbərzadənin şeirləri

PDF>>>ZAUR USTAC UŞAQ ŞEİRLƏRİ

PDF: >>>>> ZAUR USTAC “QƏLƏMDAR-2”

PDF>>> ZAUR USTAC “BB” KİTABI

>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI


“YAZARLAR”  JURNALI PDF

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<< WWW.USTAC.AZ və  WWW.BİTİK.AZ >>>>>> 

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru

XIII ƏSRDƏ AZƏRBAYCAN ƏRAZİSİNDƏ MULTİKULTURALİZMİN MÖVCUDLUĞU

RAMİZ DƏNİZİN YAZILARI

Ramiz Dəniz – Azərbaycan 

XIII ƏSRDƏ AZƏRBAYCAN ƏRAZİSİNDƏ MULTİKULTURALİZMİN MÖVCUDLUĞU

XIII əsrdə zəmanəsinin görkəmli filosofu, astronomu və riyaziyyatçısı, tarixçi, coğrafiyaşünas, maliyyəçi və hüquqşünas sayılan Azərbaycan alimi Tusi təxəllüsünü götürmüş Mühəmməd ibn Mühəmməd ibn Həsən Nəsirəddin Tusini (1201-1274) nəinki Azərbaycanda, ümumilikdə bütün dünyada multikulturalizmin banisi adlandırsaq yanılmarıq.

Tusi elə uşaqlıq illərindən bir çox elmlərə tam yiyələnmək üçün bütün bilik enerjisindən istifadə etmişdi. Bu elə bir dövr idi ki, elm, ədəbiyyat, incəsənət, mədəniyyət yüksək səviyyədə inkişaf etməkdə idi. Antik və erkən orta əsr dövrünün tanınmış alimlərin əsərləri ilə tanış olmaqdan ötrü, o, bir çox dilləri öyrənərək, eyni zamanda elmin bir neçə sahəsinə dərindən yiyələnir. N. Tusi hərtərəfli inkişaf etmiş adam idi və öz biliyi ilə nəinki dostlarını, hətta düşmənlərini də heyarn etmişdi.

O, “Əxlaqi-Nasiri” ilə Şərq xalqlarının elm-maarif və pedaqoji fikir tarixinə Şərq xalqlarının əxlaq nəzəriyyəçisi kimi daxil olmuşdur.

Alimin fəlsəfi dünyagörüşünün, etnik baxışlarının formalaşmasında qədim yunan fəlsəfəsinin nümayəndələri – Fales, Platon, Aristotel, orta əsr filosoflarından M. Qəzali, Bəhmənyar, Əl-Fərabi, Biruni, İbn Sinanın mühüm və əhəmiyyətli təsiri olmuşdur. Orta əsr ərəb tarixçisi və sosioloqu İbn-Xəldun təbiiyyat elminin inkişafından danışarkən Tusini İbn Sinanın görkəmli davamçısı kimi göstərmişdir.

Alimin irsi bütün Yaxın və Orta Şərqin ensiklopedik bilik xəzinəsi olmaqla bərabər Şərqin tərkib hissəsi kimi Azərbaycan xalqının düşüncə tərzinin formalaşması və inkişafında da özünəməxsus yer tutur. Onun elmi-bədii irsinə mədəniyyət tariximizin Renessans (İntibah) dövrünə məxsus mənəvi sərvətlərimizin tərkib hissəsi kimi baxmağa və qanuni varislik hüququmuzu bildirməyə haqqımız var.2

Tusi təkcə əxlaqi nəsihətlər verməmiş, eləcə də ölkə idarəçiliyi, hakimiyyətin saxlanılmasının əsaslarına dair əməli və lazımlı təkliflərini irəli sürmüşdü. İdarəçilikdə qlobal siyasəti, ərazi siyasəti, ünsiyyət siyasəti məsələlərini analiz edərkən Aristotelin, Platonun, Fərabinin və ibn Sinanın fikirlərini bütün incəliklərlə təhlil etmişdi. H. B. və S. M. Bayramovlar qeyd edirlər ki, … Platonun “Siyasət” kitabının təhlili Tusinin ictimai-humanitar düşüncə sahəsində ensiklopedik nəzəri dünyagörüşünə malik sima olduğunu sübut edir. Ölkə siyasəti, Müdafiə siyasəti, Kəramət siyasəti, Cəmaət siyasəti başlıqlarında (“Əxlaqi-Nasiri” əsərindəki fəsillərin başlıqları – R. D.) dair orijinal fikirlər irəli sürür.

Tarixdən məlumdur ki, Avropa ölkələrindən Çinə və Monqolustana gedən elçilər, Asiyanın bir neçə ölkəsindən keçən “ipək yolu”ndan istifadə edirdilər. Həmin “ipək yolu”nun da bir hissəsi Azərbaycandan keçirdi. Söz yox ki, elçilər Azərbaycanda olarkən bu ölkənin mədəniyyəti, ədəbiyyatı, incəsənəti, adət-ənənələri, elmi, siyasi, tarixi şəxsiyyətləri ilə həm nəzəri, həm də əyani şəkildə tanış olur, özləri üçün müəyyən bir arayış toplayırdılar. Adətən “ipək yolu” harada uzunmüddətli stabillik varsa, elə oradan da keçirdi.

Bağdad ələ keçiriləndən sonra (1258) Hülaku xan öz möhtəşəm dövlətini 1260-cı ildə Azərbaycanda salır. Elxanilər adlanan bu yeni dövlətin başçıları “Elxan”lar idi.

Qeyd etməliəm ki, Bağdadın işğalı zamanı Hülaku xanı müşayiət edən Tusi, şəhərdəki alimlərin, qadınların və uşaqların xilas olunmasında əvəzsiz rol oynamışdı. O, Bağdadın işğalından sonra Hülakunun siyasətini dəyişməyə və yeni kütləvi qırğınların qarşısını almağa nail olmuşdu.

Tusi bütün regionda sülh carçısı kimi tanınırdı. O, xana bildirirdi ki, digər mədəniyyətlərin mahiyyətini, xüsusiyyətlərini, tarixini və nailiyyətlərini öyrənmədən, onlara qarşı tolerant münasibət, onların nümayəndələrinə hörmət mümkün deyil.

Alimin sayəsində Azərbaycan ərazisində bir çox fərqli mədəniyyətin bir arada yaşadığı cəmiyyət mövcud idi.

Multikulturalizm ayrıca götürülmüş ölkədə və bütövlükdə dünyada müxtəlif millətlərə və məzhəblərə məxsus insanların mədəni müxtəlifliklərinin qorunması, inkişafı və harmonizasiyasına, azsaylı xalqların dövlətlərin milli mədəniyyətinə inteqrasiyasına yönəldilmişdir. Humanist və demokratik nəzəriyyə yaxud ideologiya olaraq multikulturalizm, tolerantlığın təcəssümüdür ki, onsuz humanizm, yüksək fərdi və beynəlxalq münasibətlər mədəniyyəti, insanlar arasında qarşılıqlı anlaşma, qarşılıqlı zənginləşmə, dostluq və əməkdaşlıq mümkün deyil.

Marağada çalışan alimlərin milliyəti din etibarilə müxtəlif idi. Müsəlmanlarla yanaşı xristianlar, nəsranilər, buddistlər və başqa din nümayəndələri də olmuş və onlara orada böyük hörmətlə yanaşılırdı. Bu tədqiqatdan məlum olur ki, orada azərbaycanlılarla yanaşı farslar, ərəblər, yəhudilər, özbəklər, çinlilər, türklər, monqollar və başqaları da çalışmışlar. Marağa rəsədxanası tam mənası ilə beynəlmiləl tərkibli mədəniyyət ocağı, yaşayış məntəqəsi olmuş və orada alimlər arasında əsl bərabərlik yaranmışdı. Bu isə rəsədxananın ən mütərəqqi cəhətlərindən biri idi.

Hülaku xanın qoşunlarının, ətrafda yerləşən ölkələrin şəhərlərinə edilən işğalçılıq yürüşlərdən bir çox mədəniyyət, incəsənət abidələri, elm mərkəzləri bərbad vəziyyətə düşürdü. Tusi belə bir ağır və təhlükəli vəziyyətdə sinəsini irəli verərək, həmin abidələrin və sənət əsərlərinin məhv olunmasının qarşısını almış və dünya mədəniyyəti üçün qiymətli sayılan sərvətləri Azərbaycana gətizdirərək, onların təhlükəsizliyini təmin etmişdir.

Elmi işlərin aparılması üçün Azərbaycanda əlverişli mühit yaradıldığından Xorezmdən Cəmaləddin əz-Zeydi Buxari, Çindən Fao Mun-Çi, Hindistandan Kəmaləddin Əflatun Hindi, Əlaəddin Süleyman əl Multani, İspaniyadan Məhiəddin Məğribi, Monqolustandan İsa Monqol, Kuhistandan Taqiəddin Əli Həşşaşi, Anadoludan İzəddin Toğrul ibn Səncər, Damqandan İmadəddin əd-Damqani, Bağdaddan Marağaya Nəcməddin Əhməd ibn Əli ibn Əbil Fərəc, Amidəddin Münəccim Bağdadi, Nəcməddin ibn Huab Bağdadi, Kəmaləddin Sufi Bağdadi Əbu Əziz, Qavaməddin Bağdadi, Dəməşqdən Müəyyidəddin Ordi, Hüsaməddin əş-Şami, Hələbdən Əbül Fərəc Bar-Ebreus, Mosuldan Fəxrəddin Marağayi, Tiflisdən Fəxrəddin İxlati, Qəzvindən Nəcməddin Dəbirani, Şirazdan Qütbəddin Şirazi, Şamaxıdan Şəmsəddin Şirvani, Möhyəddin Əş-Şirvani, Naxçıvandan Hinduşah ibn Səncər Naxçıvani, Damğandan Mahmud Nəcməddin Üstürlabi, Təbrizdən Hüsaməddin Təbrizi, Ürmiyədən Səfiəddin Əbülmömin Ürməvi gəlmişdi. Göründüyü kimi Çindən və Hindistandan başlamış İspaniyaya qədər olan nəhəng ərazidən elmi yaradıcılıqla və paralel olaraq rahat şəkildə yaşamaq üçün xeyli sayda alimlər Azərbaycana təşrif buyurmuşdular.

Xüsusilə qeyd etməliyəm ki, Bar-Ebreus vaxtilə Melatiyada yepiskop, sonradan isə Hələbdə baş kilsə xadimi olmuşdu. Belə bir qatı xristianın Marağada mühüm vəzifəyə təyin olunması azərbaycanlıların tolerantlığından xəbər verirdi.

Uzun müddət kitabxananın qoruyucusu və açarcısı olmuş İbn əl-Füvati “Təzkirə mai qəsədə əl-rəsədxana” adlı əsərində minlərlə уerli və əcnəbi alimlərin, mütəxəssislərin adını əks etdirib. Həmin fundamental əsərin müxtəsər variantı dövrümüzə qədər gəlib çıxmışdır. Əsərdə indiyə qədər naməlum olan neçə böyük azərbaycanlı alimin adı çəkilir…

Tusi rəsədxananın tikilməsində iştirak edən və həmin elm ocağının fəaliyyətində müsbət rol oynayan alimlərə həmişəlik maaş kəsilməsinə də nail olur. Bu məvacib böyük alimin təşəbbüsü ilə vergilərdən yığılan vəsait hesabına ödənilirdi. Ümumiyyətlə, Tusi nəinki özü və ya rəsədxanada çalışan işçilər üçün, hətta milliyyətindən və dinindən asılı olmayaraq Azərbaycanda yaşayan bütün sənətkarların maddi rifahınin yaxşılaşmasına böyük səy göstərmişdi.

Marağadakı və ona yaxın olan yaşayış məntəqələrində yaradılan multikultural cəmiyyətdə nəinki sosial ədalətsizliyi aradan qaldırmağa səy göstərilmiş, hətta burda irqçiliklə bağlı ədalətsizliyə son qoyulmasına da cəhd edilmişdi. Burada hər bir vətəndaş öz mədəniyyətini, dilini, ənənəsini, etnik və dini dəyərlərini inkişaf etdirməkdə bir qədər sərbəst idi.

Multikulturalizm bir siyasət kimi öz mahiyyəti baxımından tolerantlıqla da sıx bağlıdır. O, müxtəlif mədəniyyətlərin paralel şəkildə yaşamasını qəbul edən tolerant cəmiyyətin başlıca xüsusiyyətlərindən biridir. Tolerant cəmiyyətdə multikulturalizm mədəniyyətlərin qarşılıqlı surətdə zənginləşməsinə, xalqları birləşdirən mədəniyyətin formalaşmasına səbəb olur ki, bu da insanların gələcək mədəni birliyi məqsədilə bir mədəniyyətin digər mədəniyyətə inteqrasiya prosesi ilə əlaqədardır. Tusinin yürütdüyü siyasət ondan ibarət idi ki, heç kim, xüsusən də saray əyanları və digər səlahiyyət sahibləri adamları dini və irqinə görə qınamasın və hamıya hörmətlə yanaşılsın. Bu ideya nəinki Azərbaycan ərazisində, ümumiyyətlə “Elxanilər” dövlətinə daxil olan bütün ərazidə kök salmalı idi. Belə bir model Yaxın Şərqə təşkil edən səlib yürüşlərinin təşəbbüskar ölkələri Fransa, İngiltərə, Almaniya və İtaliyadakı bölgələrin krallıqlarının təəccübünə səbəb olmuş və onların “Elxanilər” dövlətinə münasibəti tamamilə dəyişmişdi. İlk olaraq venetsian və genuyalı tacirlər, sənətkarlar, elmə meylli adamlar Marağa, Təbriz, Ürmiyə, Həmədan, Ərdəbil və digər şəhələrə gələrək burada əsl emansipasiyanın (bərabərliyin) şahidi olmuş və sərbəst şəkildə uzunmüddətli fəaliyyətə başlamışdılar. Şərqdəki nəhəng xristian dövləti sayılan Bizans imperiyasının paytaxtı Konstantinopolda adı şəkilən dövlətdəki kimi əlverişli şərait yaradılmamışdı. Məhz bu səbəbdən xristian tacirləri və dənizçiliklə məşğul olan digər adamlar kompakt şəkildə Təbrizdə müəyyən küçələrində məskunlaşmış və yaxşı qazanc əldə edə bilmişdilər.

Beləliklə, XIII əsrin ikinci yarısında Azərbaycan ərazisindəki multikultural cəmiyyətin yaranması tarixi faktlarla göstərilmişdir. Multikultural cəmiyyətin formalaşması və inkişafı – tarixi təkamülün xüsusiyyətləri ilə, konkret olaraq, sosial amillərlə müəyyənləşmişdir. Belə bir cəmiyyətin formalaşmasında və inkişafında demokratiya mühüm rol oynayır, daha dəqiq desək, demokratiya multikultural cəmiyyətin təkamülü üçün əlverişli şərait yaradır. Tusi Hülakü xanın dəstəyindən istifadə edərək, ölkədə demokratiya qaydalarının geniş yayılması üçün yorulmaz fəaliyyət göstərmişdir. Ölkədəki tolerantlığın, əxlaqi qaydalara uyğunluğun və demokratiyanın yüksək inkişaf səviyyəsi orada multikulturalizmin ideyalarının yayılması üçün münbit şərait yaratmışdır.

Marağada və yaxınlıqda olan digər şəhərlərdə cəmiyyətin inkişafı üçün münbit şərait yaradılması, etnik münaqişələrin qarşısının alınması, müxtəlif xalqlar arasında etimadın möhkəmləndirilməsi, bərabərliyin bərqərar olması mültikulturalizmdən xəbər verirdi.

Bir sözlə, ölkəmiz tarix boyu sivilizasiyaların və mədəniyyətlərin qovuşuğunda yerləşib, Asiya ilə Avropa arasında körpü olması burada mədəniyyət müxtəlifliyinin yaranmasında mühüm rol oynayıb.

İlkin mənbə: Ramiz Daniz Qasımov

Müəllif: Ramiz DƏNİZ

RAMİZ DƏNİZİN YAZILARI


MÜSABİQƏ ELAN OLUNDU 

“SÖZÜN AĞ RƏNGİ” LAYİHƏSİ

ŞAHMAR ƏKBƏRZADƏNİN YAZILARI

Sizin yerinizə utanıram mən` – Şahmar Əkbərzadənin şeirləri

PDF>>>ZAUR USTAC UŞAQ ŞEİRLƏRİ

PDF: >>>>> ZAUR USTAC “QƏLƏMDAR-2”

PDF>>> ZAUR USTAC “BB” KİTABI

>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI


“YAZARLAR”  JURNALI PDF

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<< WWW.USTAC.AZ və  WWW.BİTİK.AZ >>>>>> 

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru

ELMAR VÜQARLI YAZIR

ELMAR VÜQARLININ YAZILARI

Azərbaycan Yazıçılar Birliyi ətrafında Azərbaycan Yazıçılarının 13-cü Qurultayından sonra yaranmış süni qalmaqal cəhdlərinə Qurultay nümayəndəsi və AYB-nin üzvü olaraq münasibətim

Oktyabrın 26-da Azərbaycan Yazıçılarının 13-cü Qurultayı ölkəmizin ən aparıcı ədəbi, ictimai-siyasi nümayəndələrinin iştirakı ilə yüksək səviyyədə keçirildi. Xarici ölkələrdən də qonaqlar dəvət edilmişdi. AYB-yə sədr seçiminə keçmək üçün bütün çıxışların kəsilməsini xalq yazıçısı Elçin təklif elədi və 400 nəfərdən çox nümayəndə də bu təklifi açıq formada səsə qoyaraq yekdilliklə qəbul etdi. Elə bu vaxt heç kimin tanımadığı, qara mətbuatın “gənc yazarlar” adlandırıb utanmadan qəhrəmana çevirdiyi, adlarını mətbuatdan oxuduğumuz Emil və Fuad adlı şəxslər özlərini namizəd kimi irəli sürdülər və əvvəlcədən planlaşdırılmış şəkildə qışqırmağa başladılar. Dərhal bəzi televiziyalar, əksəriyyəti də internet televiziyaları, o cümlədən “sensasiya” yaratmaq istəyən mənşəyi naməlum, tərbiyəsi, etikası, jurnalist savadı olmayan sayt sahibləri tökülüşüb heç kimi də onlara yaxınlaşmağa imkan vermədən videoya çəkdilər, məsələnin mahiyyətini öyrənmədən, dəqiqləşdirmədən “yazıçıların qurultayında qalmaqal”, “yazıçıların qurultayında dava düşdü”, daha nə bilim, nələr başlığı altında hərəsi öz səviyyəsinə uyğun dərhal yaydılar.

İndi biz bunu necə başa düşək? Bu, xəyanət deyil, bəs nədir? Ölkənin o boyda fikir sahibləri qalıb bir tərəfdə, bu qədər azğınlaşmış media mənsubları əllərindəki texniki vasitələrdən istifadə etməklə ictimai fikri çaşdırmaqla məşğuldurlar. Həmin iki nəfərin cavabı elə yerindəcə Qurultay nümayəndələri tərəfindən layiqincə verildi və onlar da rüsvay olduqlarını başa düşüb bir dəqiqənin içərisində zaldan qaçdılar.

Qurultay başa çatdıqdan sonra iştirakçılar dağılıb gedəndə “BakuTV” adlı internet televiziyasının müxbiri getməkdə olan AYB-nin birinci katibi xalq yazıçısı Çingiz Abdullayevin dalınca düşərək ona: “Sənin borcundur, mənə cavab verəsən, o pullar hara xərclənib, nə eləmisiniz axı” – dedi. Çingiz Abdullayev də ona müvafiq cavabını verdi.

Əlinə mikrofon almış həmin o jurnalist oğlana səslənirəm. Sualını verdin, cavabını da aldın. Lakin sən bundan sonra cavabdan narazı qaldığını bildirirsən, sanki maliyyə-təftiş komissiyasısan. Sual olunur, sən kimsən özünə belə səlahiyyət verirsən? Mən sizləri məsələyə düzgün yanaşmağa dəvət edirəm. Əgər deyilənləri özünə təhqir hesab edirdinsə, gedib sivil qaydada məhkəməyə müraciət edərdin, buna da, yaxşı bilirsən, haqqın yoxdur. Daha AYB-nin işgüzar nüfuzuna və dünyaşöhrətli xalq yazıçısı Çingiz Abdullayevə qarşı mənfi ictimai fikir, rəy formalaşdırmağa çalışmazdın.

Nəticədə də Çingiz Abdullayevi özündən çıxartdılar. Sonra da həmin qurama süjeti kontekstdən ayırıb AYB-yə qarşı düşməncəsinə bütün elektron KİV-lərdə ictimailəşdirdilər. Necə deyərlər, elə elədilər ki, kələfin ucunu itirdilər.

AYB-nin sədr müavini, Mətbuat Şurasının sədri Rəşad Məcid bu qurama hadisəyə özünün facebook səhifəsində çox doğru-düzgün münasibət bildirib. Qurultayda onun şəxsən özü də heç bir ədəb-ərkan gözləməyən, özünü apara bilməyən bir media mənsubuna hər kəsin gözü qarşısında açıqca iradlarını bildirdi, “Media haqqında” Qanunun tələblərini xatırlatdı.

Mən reketlik edən, burnunu hara gəldi soxan, şər-böhtandan başqa heç nə bilməyən, saytında qərəzli yaydığı yazları pul müqabilində qoyub-götürən, cibində vəsiqə, əlində video-kamera, mikrofon qanunsuz əməllərlə məşğul, xaricdəki radikal blogerlərə məlumatlar ötürən özünü jurnalist adlandıranların siyahısını təqdim edə bilərəm. Media qurumlarından xirtdəyəcən çirkabın içərisində olanları kifayət qədərdir. Əlbəttə, sözüm vicdanlı, peşəkar, işini bilən, qərəzsiz jurnalistlərə və media qurumlarına şamil deyil. İndi görürəm, bəziləri, aralarında ciddi imzalar da var, durub palaz-palaz bəyanatlar yayırlar ki, Çingiz Abdullayev jurnalistdən üzr istəməlidir, elə olmalı deyil, belə olmalıdır, Rəşad Məcid jurnalisti müdafiə eləməlidir, daha nə bilim nələr… Əvvəla, gedin özünüz məsələnin mahiyyətini öyrənin və sonra da zəhmət çəkin, o jurnalisti və onun kimiləri başa salın. Eyni zamanda, Prezident cənab İlham Əliyevin iştirakçılarına təbrik məktubu göndərdiyi AYB-nin Qurultayına qanunazidd əməllərinizlə kölgə salmayın. Birmənalı olaraq da bilin ki, Azərbaycan Yazıçılarının 13-cü Qurultayında cənab Prezidentin təbrik məktubunda qeyd edildiyi kimi Ulu Öndər Heydər Əliyevin azərbaycançılıq məfkurəsi işığında cəmiyyətin mənəvi inkişafı məsələlərini hər zaman olduğu kimi yenə də diqqət mərkəzində saxlayaraq səmərəli müzakirələr aparılmış və əhəmiyyətli qərarlar qəbul edilmişdir.

AYB-nin işgüzar nüfuzuna və AYB-nin timsalında şəxsən Çingiz Abdullayevə, o cümlədən Rəşad Məcidə qarşı aparılan qarayaxma kampaniyasının məkrli məqsədini ölkə ictimaiyyəti, ziyalılar yaxşı bilirlər. Bizim heç nədən narahatlığımız yoxdur. Ona görə ki, təmiz vicdan heç vaxt şər-böhtandan qorxmaz. Atalar sözüdür: “Hərcayi sualın mərcayi də cavabı olar”.

Müəllif: ELMAR VÜQARLI

Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü

İlkin mənbə: Elmar Vuqarli Aliyev

ELMAR VÜQARLININ YAZILARI


MÜSABİQƏ ELAN OLUNDU 

“SÖZÜN AĞ RƏNGİ” LAYİHƏSİ

ŞAHMAR ƏKBƏRZADƏNİN YAZILARI

Sizin yerinizə utanıram mən` – Şahmar Əkbərzadənin şeirləri

PDF>>>ZAUR USTAC UŞAQ ŞEİRLƏRİ

PDF: >>>>> ZAUR USTAC “QƏLƏMDAR-2”

PDF>>> ZAUR USTAC “BB” KİTABI

>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI


“YAZARLAR”  JURNALI PDF

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<< WWW.USTAC.AZ və  WWW.BİTİK.AZ >>>>>> 

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru

RƏŞAD MƏCİD YAZIR

RƏŞAD MƏCİDİN YAZILARI

RƏŞAD MƏCİD YAZIR

Jurnalistlər həmişə xalqın savadlı, mədəni, ziyalı təbəqəsi sayılıblar. Bu keyfiyyətlərin daşıyıcısı olan həmkarlarımız bu gün də var. Onlar təvazökardırlar, abırlıdırlar, kənardan mətbuatımızın bugünkü mənzərəsinə baxıb köks ötürürlər.

Jurnalist adı nəyə görə bu qədər nüfuzdan düşdü? Niyə cəmiyyət onlara əcaib və qorxulu məxluqlar kimi baxır, hətta bəzən kinayə və ironiya ilə yanaşırlar?

Bunun bir səbəbi özünü jurnalist adlandıranların bir-birinə tükənməz kin-küdurət bəsləməsi, bir-birini aşağılaması, gözdən salmasıdırsa, bir səbəbi də sosial şəbəkələrin yaratdığı asudəlikdə yerindən duranın jurnalist adına iddia etməsidir. İndi hamı yazır, çəkir, danışır və ictimaiyyət də bu “hamını” jurnalist simasında görür. Bu sektorda güclü özünütənzimləmə, sərt ictimai qınaq olmasa, fəsadları getdikcə dərinləşəcək.

Jurnalist və yazar adına iddia edənlərin ömründə bir kitab oxumamasından, tariximizə və mədəniyyətimizə nabələdliyindən çox danışırıq, deyirik, qınayırıq, yoruluruq.

Bəzən də özünü intellektual və ziyalı hesab edən neçə ilin jurnalistindən elə söz eşidirik ki, heyrətə gəlirik. Deməli, oxumayan, məlumatsız olan təkcə “iddialı” gənclər deyil, belələri yaşlılar arasında da var.

Neçə ilin jurnalisti verilişində Xalq şairi Ramiz Rövşənə atmaca atır, sonra deyir ki, son 30 ildə Anar nə yazıb ki? Halbuki bir az maraqlansa, görərdi ki, o, ömrünün 30 ilini dingiş şou proqramlara sərf edəndə Anar sakitcə öz yaradıcılığıyla məşgul olub, xalqımız, cəmiyyətimiz üçün bir çox vacib, sanballı və dəyərli əsərlər yaradıb. Anar bu 30 ildə 1000 səhifəlik “Yaşamaq haqqı” traktatını yazıb. “Yaşamaq haqqı” hər bir azərbaycanlının oxuması vacib, keçmişimizə güzgü tutan, gələcəyimizin yol xəritəsi olan Kitabdır. Anarın Heydər Əliyev mükafatına layiq görülmüş “ЛИК Азербайджана» üçcildliyindən, mədəni irsimizin bütün qatlarına işıq tutan “Söz dünyası” beşcildliyindən, eləcə də çoxlu sayda ədəbi-bədii əsərlərindən xəbərsiz olub pafos üfürmək ziyalıya, intellektuala, peşəkara yaraşmayan, naqis hərəkətdir.

Qınadığımız mütaliəsiz cavanlara belə “nümunə” göstərməklə onlar, əslində, cəmiyyəti qaranlığa və xaosa sürükləyirlər. Unudurlar ki, dürüst yol axına qoşulub bulanıq sulara qarışmaq yox, tərsinə, mənbəyə üzüb duruluğa çıxmağa çalışmaqdır.

İlkin mənbə: Reshad Mecid

Müəllif: Rəşad MƏCİD

Şuşa haqqında: >>>> 525.az

RƏŞAD MƏCİDİN YAZILARI


MÜSABİQƏ ELAN OLUNDU 

“SÖZÜN AĞ RƏNGİ” LAYİHƏSİ

ŞAHMAR ƏKBƏRZADƏNİN YAZILARI

Sizin yerinizə utanıram mən` – Şahmar Əkbərzadənin şeirləri

PDF>>>ZAUR USTAC UŞAQ ŞEİRLƏRİ

PDF: >>>>> ZAUR USTAC “QƏLƏMDAR-2”

PDF>>> ZAUR USTAC “BB” KİTABI

>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI


“YAZARLAR”  JURNALI PDF

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<< WWW.USTAC.AZ və  WWW.BİTİK.AZ >>>>>> 

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru

Əyyub Qiyas yazır

ƏYYUB QİYASIN YAZILARI

ƏYYUB QİYAS YAZIR

Dünəndən mətbuatda, sosil şəbəkələrdə AYB-nin XIII qurultayına münasibət bildirən cəmiyyətin müxtəlif təbəqələrinin fikirlərini izləyirəm və bir məsələyə aydınlıq gətirmək istəyirım: AYB-nun qurultayı, sədrin və katiblərin seçilməsi sırf qurum üzvlərinin daxili məsləsidir. Onları seçmək qurultayda nümayəndə kimi iştirak edən AYB üzvlərinin səlahiyyətinə daxildir. Yəni cəmiyyətdə müxtəlif yaradıcı və qeyri-yaradıcı oxşar təşkilatlar, birliklər fəaliyyət göstərir, onlar da öz qurultaylarını keçirir, sədr və müavinlərini seçirlər, amma vətəndaşlarımızın bəzən bundan heç xəbəri də olmur. Niyə AYB-nin daxili məsələləri cəmiyyətdə bu qədər rezonans doğurmalıdır? Bu bir daha onu göstərir ki, Azərbaycan yazıçısı bütün dövrlərdə olduğu kimi yenə cəmiyyətin üst qatındadır və onları gözdən salmaq istəyən qüvvələr olsa da bunu bacarmırlar. İllər əvvəl televiziyada şou proqramı aparan, xəbər aparıcısı kimi nünfuz qazanıb, bu gün müxalif fikirləri ilə özünü cəmiyyətə sırımağa çalışan, ciddi aparıcı imici qazanmağa səy göstərən adamlar da Anarı hədəf götürür, onu tənqid edirlər. Keçmiş aparıcılardan (şoumen) biri deyir ki, Anar son 30 ildə nə yazıb ki, AYB-yə sədr olsun?! Ay adam, Anarın 30 il əvvəl yazdığı da onun sədr olmağına yetər. Anar 30 il əvvəl sadəcə sizin dediyiniz “Təhminə və Zaur”u yazsaydı (indi xatırladacağam onun 30 il əvvəl yazdıqlarını da) belə yenə şəxsiyyət kimi, böyük kimi, öz həmkarları, qələm yoldaşları arasında ən nüfuzlu yazıçı kimi sədr seçilməyə haqqı çatan insanlardan biri olacaqdı. O ki qaldı Anarın yazdıqlarına məmnuniyyətlə xatırladım: Anar Azərbaycan kinosunun şah əsərlərindən sayılan “Gün keçdi”, “Dədə Qorqud”, “Dantenin yubileyi”, “Üzeyir ömrü” (kino tariximizin ilk publisitik bəddi filmi), “Qəm pəncərəsi”, “Cavid”, “Sübhün səfiri”, “Ötən ilin son gecəsi” və onlarla yadda qalan filmin ssenari müəllifidir. Anarın müəllifi olduğu “Şəhərin yay günləri” tamaşası illərlə dövlət tetarlarında anşlaqla gedib. “Adamın adamı”, “Qaravəlli” və s. pyesləri də eləcə. Onun aftobioqrafik “Siz”siz romanı əl-əl gəzirdi. “Əlaqə”, “Macal”, “Ağ liman” povestləri 70-ci illərdə kitab mağazalarının rəflərində qalmırdı. “Molla Nəsrəddin 66” öz satirik, ironik, yumoristik ruhu ilə tabularla bol olan sovet cəmiyyətindəki ənənəvi ədəbiyyata demokratik ruh gətirmişdi. Məncə Anar bu saydıqlarımın sadəcə birinin müəllifi olamqla da yazıçı kimi sədrliyə haqq edir.

Anar ictimai xadim kimi nüfuzlu simadır. Öz sözünü Kreml tribunalrından sovet rəhbərlərinə deməyə cəasrəti çatan, təmsil olunduğu xalqın problemlərini dilə gətirməyə çəkinməyən biri kimi yaddaşlarda qalıb. Türk xalqları arasında da, Avropada da, keçmiş sovetlərdə də Anar bir yazıçı kimi tanınır, sevilirdi. Getdiyim yaxın-uzaq xarici səfərlərdə bunun şahidi olmuşam. Dünya yazıçılarının, oxucuların Anara olan sevgisini öz gözlərimlə görmüş, qulaqlarımla eşitmişəm. Bu gün Anarın bir cümləsi qədər ola bilməyənlər də meydan tutub, Anarı, Çingiz Abdullayevi, Rəşad Məcidi tənqid edirlər. Olsun. Demokratiyiadır, olsun! Heç kəsin tribunasını əlindən almaq gücündə deyilik. Amma əgər AYB-nin XIII qurultayına nümayəndə seçilmiş tanınmış yazıçılar, şairlər, tənqidçilər, akademiklər, ziyalılar özlərinə məhz Anarı sədr seçirlərsə, bunun Azərbaycan yazıçısına dəxli olmayan adamlara nə isti-soyuğu var? Bir-iki dedi-qoduçunun məqsədi Azərbaycan yazıçısını gözdən salmaqdırsa, bu mümkün deyil. Əsrlərlə tarixi olan ədəbiyyatımız demək olar bütün dövrlərdə bəlkə də haqlı olaraq hər şeyi öz şairindən umub: düşmən qabağına da, dost qabağına da öz şairini, yazıçısını çıxarıb. 1990-cı ilin qanlı 20 yanvar günlərində də, meydan hadisələrində də bunu çox gördük.

Heç nə demirəm, bircə 44 günlük zəfər savaşımız, haqq savaşımız dövründə Çingiz Abdullayevin dəfələrlə rusdilli kanallardadkı çıxışları, ermənilər bir yana qalsın, Rusiyanın tanınmış insanları ilə ağıllı, savadlı, ürəkli debatlarını nə tez unutdunuz? Hə, Çingiz Abdullayev ana dilində qüsrulu danışır, amma onun bütün əsərlərinin baş qəhrəmanı azərbaycanlıdır. O, bütün əsərlərində doğma Bakını, Qarabağı, Xəzəri, Abşeronu, milli mətbəximizi, uğurlarımızı təbiğ edir və bu əsərlər dünyanın hər nöqtəsində tirajlanır, oxunur. O, ki qaldı Rəşad Məcidə, mən onu otuz ilə yaxındır tanıyıram. Onun üçün vəzifənin ən son sırada gəldiyini dəqiq bilirəm. Azərbaycanın gənc imzalarının tanınmasında, onların AYB-yə üzv olmaqlarında, təqaüd almaqlarında Rəşad Məcidin rolunu, mövqeyini danmaq olmaz. Mənim gənc dostlarım, AYB sədrliyinə namizədliyini vermək istəyən Emil də, Fuad da əslində Rəşad Məcidin xeyir-duası ilə AYB-yə üzv qəbul olunanlardır. Rəşad Məcidin onlara həm də ərki var. Əgər xalq yazıçısı Elçinin təklifi ilə çıxışların dayandırılması səs çoxluğu ilə qəbul edilirsə, artıq çıxış etmək gecdir. Hə, məndən olsaydı, o gənclərə mütləq çıxış etməkləri üçün 5 dəqiqə şərait yaradardım. Məncə bununla heç nə dəyişməyəcəkdi. Amma qurultay nümayəndələri artıq çıxışların dayandırılmasına qərar verirlərsə, iki-üç nəfərin etiraz etməsi, yaxud, bitərəf qalması mahiyyəti dəyişmir.

Gənclər… Bizim nəslimizi onlardan sadəcə 10-15 il ayırır. 15 il əvvəl mən də ilk yaranan AYB gənclər şurasının üzvüydüm. Mən də hər şeyə çılğınlıqla reaksiya verirdim, zaman keçdikcə doğrularımı da, səhvlərimi də analiz etməyə imkanım oldu. Emil də, Fuad da çox isteadlı gənc şairlərdir. Hər ikisinə sayğım sonsuzdur. Bəlkə məni də topa tutacaqlar, inciyəcəklər, qınayacaqlar. Bəlkə heç əhəmiyyət verməyəcəklər; öz işləridir. Biz öz sədrimizi seçdik. O bizim gəncliyimizin sevilən imzası, bizim kumirimiz, qürur yerimiz olub və bu gün də mühafizəkarlıq edib, onu qoruyuruq. Vaxt gələcək biz olmayacağıq, o zaman siz də öz içinizidən liderinizi seçib, onun arxasınca gedəcəksiz. Amma bunun zamanı yetişməlidir.

P.S. Mənim nə AYB-dən, nə Anardan, nə Rəşad Məciddən asılacağım yoxdur. 15 ildən artıqdır yazıçı, tərcməçi, ssenarist kimi rəsmi heç yerdə işləmədən sadəcə yaradıcılıqla məşğul olur, dolanıram və bundan məmnunam. Artıq bir ildir “Ədəbiyyat qəzeti”ndəki layihələrimi də dayandırmışam. Oxucuların istəyinə, xahişinə hörmətlə yanaşsam da, layihəni davam etmək barədə hələ ki, düşünmürəm. Yəni, mənim AYB-dən üçdə alacağım, beşdə verəcəyim yoxdur… Ürəyim istəsə, təzə layihəm, yazım olsa yenə AYB orqanları ilə işləyəcəyəm.

İlkin mənbə: Ayyub Giyas Yazıçı

Müəllif: ƏYYUB QİYAS

ƏYYUB QİYASIN YAZILARI


MÜSABİQƏ ELAN OLUNDU 

“SÖZÜN AĞ RƏNGİ” LAYİHƏSİ

ŞAHMAR ƏKBƏRZADƏNİN YAZILARI

`Sizin yerinizə utanıram mən` – Şahmar Əkbərzadənin şeirləri

PDF>>>ZAUR USTAC UŞAQ ŞEİRLƏRİ

PDF: >>>>> ZAUR USTAC “QƏLƏMDAR-2”

PDF>>> ZAUR USTAC “BB” KİTABI

>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI


“YAZARLAR”  JURNALI PDF

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<< WWW.USTAC.AZ və  WWW.BİTİK.AZ >>>>>> 

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru