www.USTAC.az

ZAUR LAMƏKAN. ƏHVALAT.

Oktyabr 7, 2022 www.yazarlar.az Bir şərh yazın

O!
Yaxından tanıdığım, bu dünyada olmayan iki dostuma ithaf edirəm.
(real hadisələr əsasında yazılmışdır)
Birinci hissə
1985-inci ilin İyul ayı idi, torpaq artıq çoxdan oyanmışdı və bütün ağaclar bitkilər çoxdan çiçək açmışdılar. Hətta meyvəsi olanlar da,var idi.
Yalnız, bir körpə də, həmən bu ayda düyaya göz açmasını gözləyirdi və İyul ayının 17-si 18-inə keçən gecə, yeni bir tarix yazıldı və bu ailədə bu sevinc, ilk sevic idi.
Aylar, illər keçir, zaman öz gedişatı ilə davam edir, körpə də,hər kəsin sevimlisinə çevrilmişdi.
Artıq, bağçaya gedəcək yaşa gəlib çatmışdı.
Bağçada olan vaxtlar, çox sıxılırdı və evə nə vaxt aparılacağını fikirləşirdi və buna baxmayaraq, uşaq olsa da,
( Bir çox uşaqlarla müqayisədə )heç kəsi incitmədən, yormadan böyüyürdü.
Günlərin bir günü, anasının anidən diqqətinin yayınması nəticəsində, qaz peçinin üstündəki qaynayan qaynar qəhvədan, uşaqın üstünə aşır, qorxu və stress keçirdiyinə görə, o, gündən ehtibarən, epilepsiya ( el arasında:Sudurqa ) deyilən xəstəliyə görə, özündəngetmələr, dil tutulmaları kimi, həyat ilə, ölüm arasında olan bir cığırla gedib-gəlirmiş kimi, O, anları uzun müddət, bir ömür boyu yaddaşdan silinə bilinməyəcək bir tərzdə, uşaqlıq dövrünün ən gözəl məqamlarını bir neçə il, belə davam edir.
Və, bir neçə il daha sonra, xəstəlik ondan əl çəkir artıq.
Oxuduğu 80 nömrəli məktəbdə 3-üncü sinifdə, əlaçı idi, və belə də, davam edirdi.
Bir gün bir qohumları onlara qonaq gəlmişdi,və ona həyətlərindəki itin yenicə doğulmuş balasını gətirmişdi.
İlk gün it, hələ tam uyğunlaşmasa da, sonraki günlər uyğunlaşdı həm bu şəhərin havasına, həm də, suyuna və ən əsası da, oğlana.
İtinə artıq ad da, vermişdi.
Balaca sarışın iti, Toplan deyə adlandırmışdı.
O, sarışın, Toplan ilə biri-birilərinə elə öyrəşmişdilər ki, –
ətrafdakı bəzi insanların üzündə, hətta bir başqa insanlara qarşı bu qədər sadiq ola bilmədiyim halda, heyvanda insana qarşı, özü də, azyaşlı bir uşağa qarşı… bu necə ola bilər, ifadəsini də, görmək mümkün idi.
Hətta, həyətlərində işləyən usta bir dəfə, oğlana acıqlandığına görə, balaca sarışın Toplan, onun ayağını parçalamışdı.
Hər gün məktəbdən gələn kimi, özündən əvvəl onu yedirib-içirirdi, və itə başqa kimsə, yemək və ya su versəydi də, yiyəsi olan oğlandan başqa heç kimdən, heç nə qəbul etmirdi.
Amma, məktəb evə yaxın olmadığı üçün, və valideynlərinin işinin çox olduğuna görə, gedib-gəlmənin azyaşlı bir uşaq üçün, çətin olduğuna görə, atası onu, evlərinə yaxın olan məktəbə yazdırmaq qərarına gəlir.
Bir gün atası işdən evə qayıdan zaman, metroda çox ağır bir qəza keçirir.
Bu qəzadan sonra atası, bir gözünü itirir.
Atasının bu ağır vəziyyətini görməsin deyə, uşağı evlərindən bir neçə yüz kilometrlərlə uzaqda yaşayan qohumlarıgilə aparırlar.
Uşaq, itini də, özü ilə aparmaq istəyir, amma qohumları, maşının həm kiçik, həm də, it üçün yer olmadığını deyirlər.
Oğlan: – Bəs Toplana kim baxacaq deyə soruşur,
Qohumları: – Biz baxacağıq, deyillər.
Uşaq inanır amma, Toplandan ayrılmaq istəmir.
Getməyə tələsmək lazımdır deyə, qohumları, uşağı ağlaya-ağlaya maşına mindirirlər.
Ayrılmaq istəməmək hissindən də, başqa, özünün də, anlamadığı tamam başqa bir hissin də, olduğunu uşaq artıq, anlamışdı.
Əlbətdə ki, uşağı apardılar və bir neçə aylardan sonra gətirdilər uşağı öz yaşadığı evlərinə və atasının yüngül bir məsələyə görə xəstəxanada olduğunu və anası da, atasının yanında qaldığına görə, bir yerdə evə gələcəklərini bildirmişdilər.
Onsuzda o vaxta qədər də, atası xəstəxanadan çıxmaq üzrə idi.
Qapını açıb həyətə girəndə, ilk dəfə, Toplanı çağırdı, bir dəfə, iki dəfə, üç dəfə və dəfələrlə çağırırdı amma, Toplanın səsi gəlmirdi.
Gedəndə, yay fəsli idi, gələndə isə, payız fəsli olduğuna və həyətdə ağacların bir neçəsinin budaqlarının çox olmasına görə, həyət bütünlükdə xəzəl yarpağı idi.
Oğlan fikirləşdi ki, bəlkə xəzəl yarpaqlarının altında və ya haradasa gizlənib, oynamaq istəyir?!.
(Yazmaq belə çətindir- belə məqamları, nəyinki yaşamaq olsun)
Xəzəl yarpaqlarının arasına baxırdı, gözləri çox həyəcan ilə o, sarışın Toplanını axtarırdı, və anidən xəzəlin altında iri nə isə olduğunu zənn etdi.
Birdən əli ilə yarpaqları təmizləmək istəyəndə, üstü gənə bürümüş, gözündən yaş axaraq, sanki,
– Sahibim hardasan mənə yardım et deyən,
ifadəni üzündə gördükdə, oğlan yerə yıxıldı.
Taqətsizlikdən dizləri saxlamırdı onu.
Gözündəki yaş dayanmırdı, neçə illərlə böyütdüyü, ən sadiq dostu olan bir canlını itirmişdi, bu elə bir mənzərə idi ki, bunu yaşayan qədər, və o, dərəcədə heç kəs anlaya bilməz!
Hönkürtü ilə ağlaya-ağlaya, heç özü də, ifadə edə bilməyəcək çarəsiz bir hiss ilə…
Aldı qucağına o, sarışını, Toplanını, çox kiçik addımlarla, ayaqlarını sürüyə-sürüyə, evlərinin arxasında bir balaca torpaq sahəsi var idi və ora istifadə olunmayan yer olduğuna görə, orada basdırmağı fikirləşirdi.
Basdırmaq üçün yer qazdı, qəlbi istəməsə də, bir təhər, çox ehtiyatla uzatdı torpağa amma, üstünə torpaq atmağa əli gəlmirdi, və əlbətdə ki,
özünə acıqlanırdı,
– Niyə səni burda tək qoydum?!
– Bəs qohumlarım mənə söz vermişdilər axı,
onlar niyə baxmadılar – deyə,
çox acıqlı idi.
Və artıq, bir neçə saat vidalaşmaqdan doymasa da, cansız bədəni basdırmaq lazım olduğunu da, bilirdi və məcburən,
gözündən yaş süzülə-süzülə,
– Məni bağışla deyə-deyə,
torpağı atan zaman, bir neçə illik sadiq dostunun üstünü basdırmasını görməsin deyə,
üzünü yana tutub,
üstünün tam örtülməsini hiss edincəyə qədər,davam etdi.
Oğlan, həmən gün və ondan bir müddət sonraya qədər də, hələ özünə tam gəlməmişdi.
Məktəbə, vaxtında gedib-gəlirdi, baxmayaraq ki, evə çatana qədər, Toplanını tez-tez yada salır və həyətə girən kimi, tez üstümə atılacaq deyə, xəyal edirdi.
4-üncü sinifi, evlərinə yaxın olan, 215-nömrəli məktəbdə davam etdirəsi oldu.
İllər keçdikcə, yaş ilə bərabər sinif də,üst-üstə gəlirdi.
Bir dəfə məktəbdən evə qayıdanda, bir qız görür və xoşu gəlir.
Səhəri gün həmişəki vaxtda, məktəbdən qayıdanda bir az tələsir ki, məhz, məktəbə getdiyi həmən yolun sol tərəfində, üç-dörd pilləkandan ibarət bir tikilinin üstündə, gül satan yaşlı bir qadından, bir, KaLa gülü alsın.
Alır və əlbətdə ki, aparır xoşu gəldiyi qıza yəni Nübara, hətta gecikməsin deyə bir neçə kilometr qaçmalı da, olur və tənginəfəs halda yaxınlaşıb, hələ neçə gün bundan əvvəl, planlaşdırdığı O, həyəcanlı məqamı görüb sevinmək istəyirdi.
Elə əlindəki Kala da, sanki su dolu güldana qoyulmaq üçün, səbrsiz idi.
Və həyəcanlandığına görə, büzülən gülünü ona vermək istəyir, amma Nübar gülü qəbul etmir.
Yaşı az olsa da,Nübarın bu hərəkəti,ona pis təsir edir.
Kor peşman qayıdır evə.
Vaxt ötdükcə, amma o, məyyus olmağına baxmayaraq, sinif yoldaşlarının sevinclərinə və gülüşlərinə sevinərək, həyatını mənalandırırdı.
Hərdən, sinif yoldaşları yanında olmadığı zaman evə tək gedəndə, yolda öz-özünə,
– Bəlkə mən yaşımdan çox bilirəm?
– Bəlkə mən vaxtından tez böyümüşəm?
– Bəlkə mən…, kiməm deyə, fikirləşərək, öz-özünə sual verə-verə gedirdi.
Gah başqalarına kömək edərək özünü xoşbəxt hiss edir,
gah da, başqalarının xoş gününə şad olmaqla, onların da, başqalarına lazım olduqlarını hiss etmələrini görmək, əlavə, bir uşağa məxsus olmayan sevinc duyğusunu yaşamaqdan, zövq alaraq, yaşayırdı.
Və bir gün, xoşu gələn həmən bu Nübar adlı qızın məsələsinə görə, özündən və gülünü almadığı biçarədən, bir neçə yaş böyük 15-20 yaş aralığında olan Azay, 13-14 yaşlı uşağın evlərini axtarıb, gəlib tapır və:
– Mənim sevdiyim qıza gül vermək istəyən oğlan sənsən? Deyə soruşur,
Biçarə halda olsa da, amma həm də,dürüst olan və həm də,kimdən sə, qorxmayan, geri çəkilməyən birisi, necə yox deyə bilərdi?!.
Əlbətdə ki: – Mənəm! Deyir.
Hansı ki, dava niyyəti ilə gələn Azay-ilə, bir neçə saat səmimi söhbətlərindən sonra, dostlaşırlar.
Zaman-zaman, Azay-ilə görüşür, o, yaşda, əsl kişilər kimi, əsl dostlar kimi, sonu bəlli olmayan, hər iki nəfəri də, o, uşaq ağlı ilə aldatmağa çalışan birindən ötəri, ciddi söhbət etməyin və ya məsələni daha da, uzatmağın, bir mənası olmadığını çox gözəl anlamışdılar.
Baxmayaraq ki, Nübar da, Azaygilin məhəlləsində yaşayırdı, elə həmən məhəllədə də, Azay-la söhbətləşir, hətta evlərində nərd oynamaq dərəcəsində də, hörmət və ehtiram qazanmışdı.
Zaman keçdikcə, dostluqlar da, uzaqlaşır və ya məcburiyyətdən,yollar ayrılmalı olur bəzi vaxtlarda.
Azaygil evlərini dəyişdiyinə görə, köçəsi oldular,və oğlan ondan sonra da,onu heç görmədi.
Çox mehriban sinif yoldaşları da, var idi amma, bu həmişə hamıya aid olmur-
(dava-dalaşla arası olmayan yeniyetməni,bir dəfə,uşaqlardan biri,elə bir dərəcəyə çatdırmışdı ki,savaşası olmuşdular və səhəri həmən uşaq, başı şiş vəziyyətdə gəlmişdi dərsə)
və bu yeniyetmənin öz aralarından ayrılmasını istəməyəcək dərəcədə, sinifin yarısından çoxu ilə çox yaxşı münasibətlərinin də, olduğunu sonradan daha dəqiq anlamışdı.
Və bir neçə ildən sonra, atası onu, orta məktəbdən yəni doqquzuncu sinifdən ( Özünün də, xəbəri olmadan ) çıxarıb, Bakı Sənaye Pedaqoji texnikumuna yerləşdirməyə qərar verir.
Budur, artıq yay tətili də, bitib və 2011-inci ildir, atası dediyi kimi, artıq, sənədlər texnikumda idi.
Hələ texnikum dərsinə bir gün qalmış, artıq orta məktəbdə dərs başlayan gün idi.
Sinif yoldaşları dərs başladığı zaman, yeniyetmə dostlarından birinin gəlmədiyini gördükdə, sonuncu dərs qurtaran kimi, birbaşa gəlirlər dostlarının evinə.
Həmən bu köhnə sinif yoldaşları və sirdaşları olan, bu yeniyetmə, sinif yoldaşlarını gördükdə, sözlə ifadə olunmayacaq dərəcədə, sevinc hissi yaşayır, görüşüb-onları bağrına sıxır və bir daha əmin olur ki, yaşanan anları, sadiqliyi boşu-boşuna sərf etməyibmiş öz yoldaşlarına qarşı.
( və onlar da, gəlməklə və əlavə olaraq, sonuncu dəfə, aralarından biri, Rasim dediki, əgər bilsəm ki, qanunla belə bir şey mümkündür, səni məktəbə geri qaytarmaq üçün, beş yüz manat verib, icazə alıb və pullarını ödəyib səni aparardıq məktəbə.Bir cümlə ilə sübut etdilər).
Yeni gün, yeni dərs, yeni qurup nömrəsi 279, yeni qurup yoldaşları, dərsə getdiyi gündən ehtibarən, yeniyetmə üçün, hər şey yeni idi.
Amma, bu qədər sevinməyə səbəb olduğuna baxmayaraq, yeniyetmə şad deyildi və sanki, sadə günlərdən biri kimi idi.
Hər gün dərs vaxtı texnikuma gedirdi, amma, qruplarında 17 qızın arasında, tək oğlan olduğu üçün, utandığından bir neçə müəllim və müəllimə də, artıq bilirdilər ki, həm o dərəcə dərs oxuyan deyil və həm də,qızların arasında tək olduğuna görə,
rahat oturan deyil.
Elə buna görə də, dərsdən kənarda olmağa icazə verirdilər.
Bundan əlavə də, o, texnikumda səhər növbəsində, başqa qurup oğlanlarının, yekə-yekə gəzmələrindən xoşu gəlmir, ümumilikdə və həm də, öz qurup qızlarının yanında başqa bir oğlan olmasını istəmirdi və buna imkan da, yaratmırdı.
Bir gün səhər, Texnikumun qarşısında dayanmışdı, və yeni gələn özündənrazı bir nəfərlə rastlaşdı, mübahisə etdilər, çəkişdilər, birdən onun bacısı gördü və gəldi onu apardı içəri.
Bir neçə gün çəkişmələrdən sonra artıq, həmsöhbət olub, adını öyrəndikdən sonra, Şöhrət ilə də,dost oldu.
(çəkişməyən bərkiməz məsəli)
Sonralar, ailəcə dostlaşdılar Şöhrətlə, bacısı zatən qurup yoldaşı idi.
Onlar rayona, öz evlərinə gedəndə, onlarla birgə getmələrini və ya nə vaxtsa, qonaq gəlməyini istəyirdilər.
Əlbətdə, sonralar bir neçə dəfə, həm dostunun bütün ailəsigilə gedib baş çəkirdi, bir neçə qohum-əqrəbalarını və bir çox qonşularını belə, ziyarət etmək üçün, həm də, O, ( Təsəvvürümüzdə olan ) Cənnətə bənzər,gözəlliyi seyr etməyə, məmnuniyyətlə ( Qubaya ) gedirdi.
Oranın, yayın ən isti vaxtı belə, insanı üşüməyə məcbur edən sıx meşələrində, tər-təmiz havası, göz yaşı kimi saf bulaqının suyundan içərək, xəzəl xışıltısının səsi eşidiləcək bir sakitlikdə, ifa edərək oxumaq da, bu yeniyetməyə və əlbətdə ki, yanındakı yoldaşlara xüsusi bir zövq verirdi.
Axı bu yeniyetmə, texnikuma gəldikdən sonra, incəsənətə daha çox meyilli olduğu üçün, artıq, konsert tədbirlərində, oxumağa başlamışdır.
Əslində, konsertlərdə oxumaq məsələsi bir az başqa, yəni: Öz qurupları bir dəfə bir konsertdə, musiqi səhnəsi olduğuna görə, oxuyan axtarırdılar.
Və qurup yoldaşları olan qızlar,
– Kim oxusun deyə, bu yeniyetmədən soruşduqda,
öz öhtəsinə götürmüşdü bu məsuliyyəti, konsert zamanı yeniyetmənin oxuduğunu, akt-zala ( Bayram tədbirləri keçirilən yer ) konsertə tamaşa etmək üçün gələn, digər qurup uşaqları da, məhz o, zaman xəbər tutmuşdular.
Elə həmin gündən sonra, nə vaxt ki, bir bayram tədbiri keçirilirdisə, hər bir tədbirə konserti idarə etmək və əlbətdə ki, daha çox oxumaq üçün, çox israrla iştirak etməyini xahiş edirdilər, və onun iştirakını başqalarının da, çox istədiklərini gördükdə, məmnuniyyətlə qəbul edirdi.
Əslində O, professional müğənni deyildi, sadəcə oxuduğu mahnılar və bilavasitə səsi də, çoxlarının xoşuna gəlirdi.
Hətta bir dəfə, konsertlərin birində, həmən bu yeniyetmə oxuyan zaman, tamaşa edən qızlardan biri, o, dərəcədə hönkürtü ilə ağlamışdı ki,
yanındakı müəllimin biri, öz cib dəsmalını çıxarıb o qıza vermişdi və demişdi ki,
– Al qızım, sil göz yaşlarını, ən yaxşısı, sən heç olmasa bu musiqi bitənə kimi, çıx koridorda gəz, və ya istəsən evə gedə bilərsən.
Qız isə, sona qədər qalıb, izləməyinə icazə verməyini, müəllimdən xahiş etmişdi.
Sonda, ağlayan qız oxuyan yeniyetməyə yaxınlaşıb, bu sözləri ona bildirmişdi, elə bu səbəbdən də, nələr baş verdiyindən, yeniyetmə ətraflı şəkildə, məlumatlı idi.
Bir neçə aylardan sonra, birinci dərsin tənəffüs zəngindən sonra, yeniyetmə və qurup yoldaşları elə təzəcə ikinci dərsin başlanması üçün zəngin səsini eşidib, sinifə daxil olmuşdular ki, bir başqa tələbə qapını tıqqıldadıb,
– Müəllimə icazə olar?
deyib, içəri daxil oldu.
-Müəllim, nə lazım olduğunu soruşdu,
Tələbə isə, şəhadət barmağını uzadaraq, yeniyetməni göstərib,
( Tarix müəllimi olan )
– Əli müəllim, O, tələbənizi çağırmaq üçün məni göndərib,
dedi.
Müəllimə soruşdu: – A bala nə məsələdi?
sənin az da olsa, xəbərin var yəqin ki?!
Tələbə: Bir az ciddi, bir az da, sanki kimisə təbrik edəcəkmiş kimi, bir görkəmlə cavab verir:
– Müəllim, Əli müəllim, həmən bu tələbənizi, Şah İsamyıl Xətainin beş yüz illiyi ilə əlaqədar olaraq keçiriləcək tamaşada, Şah İsmayıl Xətai obrazını canlandırmaq üçün seçib.
Və xahiş etdi ki, mənim yanıma gəlsin.
Yeniyetmə, Əli müəllimin yanına gedib, Şah əbası, tamaşanın olacağı tarix ilə tanış olub məlumat aldı, amma bu məqamda, yeniyetmə üçün, hər kəsdə olduğu kimi, lazım olan qədər, tam olaraq nə sevinmək, nə həyəcanlanmaq, nə də, lazım olduğu qədər fəxr etmək hissi olmadığını, özündə sezirdi.
( Ümumiyyətlə, həmişə kənardan baxana elə gəlib ki, bu yeniyetmənin hər bir işi,bütün həyatı qaydasındadır.)
Neqativ biri deyildi, varlı olmasa da, atasının vəzifədə işlədiyi vaxt idi.
Valideynlərindən çox şey istəməsə də, istədiyini alırdılar, müəllimlər özləri də, həm hörmət edən, həm də, texnikumda və bütün cəmiyyət arasında hörmətcil biri olduğu üçün, çox hörmət edirdilər.
Və üstəgəl, bir tələbə üçün olan, bu, möhtəşəm olacaq bir tədbir üçün də, fəxr edərək, heç vaxt keçirmədiyi həyəcanı keçirib, füsünkar bir sevinc hissi yaşamalı olduğu dövrünü, nəzərə alsaq, əvəzedilməz bir sevinclə qarşılamalı idi bu xəbəri.
Amma, bu yeniyetmə,
Qəlbində,
Beyin hüceyrəsində,
Həyatında,
Vücudunda və hətta kəlmələrində belə, həmişə nəyinsə çatmadığına, əskik olduğuna, ən əsas nələrinsə, natamam olduğuna, adı kimi əmin idi və dəqiq yanılmadığına, inanırdı.
Onun, Çingiz adında dostluq etdiyi, metis (Atası və Anası fərqli millət olan insana Metis deyilir ) bir oğlan da, var idi.
Çingizgilin evi, uzaqda deyil, yeniyetmənin yaşadığı evin, həyət qapısından bir neçə addım irəlidə, sol tərəfdə, narıncı rəngdə, Zil maşını keçə biləcək boyda bir qapısı olan, həyət evində yaşayırdı.
Onlar, o dərəcədə sadiq, mehriban, biri-birilərinin pis və yaxşı günlərində dostluq edirdilər ki, nəyinki, qonşular, hətta anası Liliya xala da, onlara qardaş kimi baxırdı.
Çingizin aldığı, işlənmiş bir motosikleti var idi.
Hərdən pulu olanda, benzin alıb tökərdi motosikletə, onlar, məhəllədən bir az aşağıda, Küknar ağacları olan sahənin arxa tərəfində yerləşən, maşın bazarı deyilən, bir neçə metrlik boş əraziyə gedib, növbə ilə sürərdilər.
Motosikleti sürməyi də, yeniyetməyə, dostu Çingiz öyrətmişdi.
Yeniyetməyə, çox az hallarda, atası cib xərcliyi verirdi. Çingizin isə evdə işləyən, tək anası idi, atası, Rusiyada işlədiyinə görə, elə orada da, yaşayırdı.
Dostlar, yaşadıqları ünvandan, yəni Komsomol dairəsi adlanan, məkandan, ara məsafəsi bir neçə kilometr olduğu üçün, Suraxanıda yerləşən idman kompleksinə, baxmayaraq ki, çox vaxt bilet almağa pulları olmasa da, Çingizin çoxbilmişliyi sayəsində, elektrik qatarı ilə, bir yerdə gedərdilər idman etməyə.
Evə gələndə isə, hansısa biri ac olsaydı, heç çəkinmədən, nəyinki soruşmadan, bir başa soyuducunu açıb, ürəkləri nə istəsə, onu da, götürüb yeyərdilər.
Dərs günlərindən biridir və yeniyetmə dərsdədir.
Texnikum iki mərtəbə olsa da, amma, koridorları çox uzun idi, bu başından o, başına gedənə qədər, tənəffüs vaxtının yarısı gedirdi, buna görə də, həmişə, dərs keçən müəllim və müəllimələrdən, dərs vaxtının bitməsinə dörd-yeddi dəqiqə qalmış, yeniyetmə, bayıra çıxmaq üçün icazə alırdı.
Bu dəfə də, tənəffüsdən əvvəl bayıra çıxdı və həmişə onun yanına gələn, dayısı oğlunu, ( əgər, dayı oğlu demək olarsa, ) gördü.
Əslində, dayısı oğlunun, öz dərsini buraxıb, onun yanına gəlmək adı ilə, qızlarla tanış olmağa gəldiyini, çox gözəl bilirdi, hiss edirdi -hətta çox vaxt da, üzünə deyərək, etiraf etməsini istəsə də, dayısı oğlu, inkar edir və
( Yeniyetmə də, bu, dayıoğlunun bibisi oğlu olduğu üçün )
– Mən bibim oğlunun yanına gəlmişəm, deyirdi.
Yeniyetmə, hər kəsi anladığına baxmayaraq, onu çox nadir halda anladıqları üçün, və əlbətdə ki, ötəri dostluğu, hətta, müvəqqəti münasibəti də, sevmədiyi üçün, bir çox insanlarla, isti münasibət və əlaqəsi olmadığına, dostluq etdiyi kəslər olmadığına görə, ( Dostu,Çingiz xaric ) boş vaxtını, dayısı oğlu ilə keçirirdi.
Baxmayaraq ki, bir neçə müddət, dayısı oğlu ilə də, yarı mehriban, yarı yol-yoldaşlıqları olmuşdu zamanında.
– Amma, biri-birilərini daha yaxından tanıdıqdan sonra, yeniyetmə öz qəlbinin dərinliklərində, belə, ala-yarımçıq dostluğun sona qədər davam etməyəcəyini bilirdi, bəlkə də, elə dayısı oğlu da, bunun belə olacağını bilirdi.
Həm qohumluq əlaqəsi, həm də, əvvəl qeyd etdiyim kimi, bəlkə də, çarəsizlikdən davam edirdi bu, yoldaşlıq.
Məsəl üçün, bir dəfə yaşanan hadisələrdən birini qeyd etmək, yerinə düşərdi.
Bir dəfə, yeniyetmədən – Dayısı oğlu öz maşını ilə gəlib,
-Dənizə gedək?
Deyə-soruşur,
Yeniyetmə isə, xasiyyətinə bələd olduğu üçün, bir az,
( Yoldaşlığımızı davam etdirmək üçün, bir də, şans verim deyə, ) düşünərək, yeniyetmə:
-Gedək amma, geri qayıtmaq üçün, taksiyə pulum yoxdur deyə, cavab verir.
Dayısı oğlu: – Sən narahat olma, mən aparmışamsa, mən də, qaytarıb gətirəcəyəm.
Gedirlər dənizə, çimib, yeyib-içib, bir neçə saatı dəniz qırağında keçirdikdən sonra, gecə saat on iki – bir radələrində, Dayı oğlu maşını işə salıb, yığışıb çıxırlar yola, Mərdəkan, Şüvəlan arası, maşını saxlayıb, deyir ki:
– Bibi oğlu daha bağışla da, mən içkiliyəm axı, səni evinizə qədər, apara bilməyəcəm.
Yeniyetmə isə,
( Hansı ki, onlar ilə birlikdə maşında olan, dayısı oğlunun, içkili olmayan başqa bir qohumunun da,olmasına baxmayaraq və Taksi ilə qayıtmaq üçün yol pulunu verə biləcək durumda olduğunu bildiyi halda, – mənasız yerə, məna bilməyən kəs üçün, əlavə söz deməyə ehtiyac olmadığını, yaxşı bildiyi üçün )
– Canın sağ olsun deyib, özünə aid olanları götürüb, maşından enir və, bir neçə yük çantası ilə, parkda oturaraq, səhərin açılmasını gözləyir və, səhər saat beş – altı aralğı, Avtobus ilə qayıdası olur.
Daha bu cürə münasibətdən sonra, zatən kimsə, əvvəlki kimi münasibətdə, əvvəlki qədər istiqanlı olmazdı.
Hər halda, yeniyetmə bu kimi, arzuolunmaz əhvalatlardan xoşhal olmasa da, sanki ona,
( özünə də, bəlli olmayan – öz yerini, həyatın anlamını, yaşamın zövqünü hələ tam dəqiq tapmadığını )
və ya başqa bir sözlə,
(Bu Cahana yad olduğunu bildiyi halda, bilavasitə onu nə üçünsə, və hansısa səbəb üçün, düşündüyü an – özünün də, dərk etmədiyi amma, hansısa böyük bir qüvvənin, onu səbrli olmağı və )
Gələcəkdəki, böyük bir səbəb üçün gözləməli olduğunu, deyirdi kimsə.
– Yeniyetmə, bunu hər gün, hər gecə hiss edir və dərin-dərin düşünürdü.
Şənbə-bazar günlərindən biri idi, və yeniyetmə dostu Çingizgildə ( Dostuna, Çina da, deyirdi ) idi.
( Anidən ev telefonuna zəng gəldi, və Çingiz telefonun dəstəyini götürüb cavab verdikdə,
əvvəl gülərək, sonra isə kədərli bir ifadə yarandı simasında.
Yeniyetmə dostundan:
(maraqlı və həm də,çox narahat halda,)
– Nə məsələdi? deyə, soruşduqda,
Çingiz:
(rusdilli olduğuna görə)
deyir: Brat, papa məni çağırır Moskvaya.
Əlbətdə, ( nəzərə alsaq ki, qohumlardan da, başqa yoldaşlar və məhəllə uşaqlarından da, lap az yaşlarından, biri-birilərini el arasında deyildiyi kimi, desək, didişərək-boğuşaraq yola gedə bilməyən məhəllə uşaqları olmaqlarına baxmayaraq,) ən çox, mehriban və nümunəvi dost olduqlarına görə, hər ikisi də, bu xəbərdən çox pərişan hala düşürlər.
– Çarə yoxdur, neyləmək olar artıq, sanki, dostlar biri-birilərini, bir də görməyəcəklərmiş kimi, kövrələrək qucaqlaşıb,
Çingiz deyirdi:
Dostum, narahat olma -əlbətdə mən ordan sənə, tez-tez zəng edəcəm, poçtla məktub göndərəcəm.
– Brat axrıncı dəfə deyil ki,mən yenə də,gələcəm Bakıya.
Yeniyetməni isə bu sözlər, əlbətdə ki, ovutmurdu.
Çünkü, yeniyetmə üçün dostluq, müqəddəs bir məna kəsb edib həmişə, və bu, dostluq aləmində olan müqəddəslik zirvəsinə, qalxdığı kəsin ondan heç vaxt ayrı qalmasını istəmirdi.
Səhəri gün yeniyetmə, dərsə gedir və dərsdən çıxdığında, məhəlləyə yaxınlaşanda, Liliya xalanı görür, gözləri dolmuş halda deyir:
Çinanı yola salmağa gedirik, istəyirsən sən də, gəl görüşüb yola salaq.
Əlbətdə, dost, dostun yanında olmalıdı hər zaman,
amma bu elə bir məqam idi ki, neçə illik dostunu, nə vaxt qayıdacağı məlum olmayan bir şəhərə yola salmağın, nə demək olduğunu ancaq, dostunu bu vəziyyətdə yola salan bilər.
Qəlbində, üzdəkindən daha çox göz yaşı axıdan yeniyetmə,
Çina anası ilə görüşdükdən sonra, dostunu öpüb, bağrına sıxıb, həvəssiz və pərişan halda, yola salır.
Çox heyrətamiz bir mənzərə yaranmışdı.
Sanki ətrafdakı biri-birini yola salan insanlar, heç vaxt görmədikləri, dramatik janrda olan bir film seyr edirdilər.
Dostu artıq gözdən itdikdən sonra, Yeniyetmə, çox üzülmüş və pis halda qayıtdı evə.
Həmən gün, sonrakı günlər və əlbətdə ki, hər dəfə dərsə və ya, harasa, gedən zaman həyət qapısından məhəlləyə çıxdığı an, xatırlamaya bilməzdi öz dostunu.
Hərdən Çina, hərdən özü, zəng edib danışırdılar, keçmiş günləri xatırlayıb, nastalji anları hər ikisinin, yaddan çıxarmadığı da, bəlli idi hər bir halda.
Axı onlar, bir çoxlarına nümunə olacaq dostluq zirvəsində idilər.
Hələ orta məktəb vaxtlarında olarkən,
( Təbii ki, hər bir dostun qəlbində, hər kəsin öz yerinin ayrı olduğunu bilirdi,lakin)
O, mehriban, maraqlı, heç vaxt unudulmayacaq anları keçirdiyi, anlamlı olan, sinif yoldaşlarından da artıq, anlayışlı və həsəd aparılası, dostluq körpüsü var idi aralarında.
Səhəri dərsə getmək, günortanı evdə özünə yemək bişirib yemək, aradabir də, texnikumla üzbəüz, doqquz mərtəbə deyilən bir binanın altında çayxanada, texnikumda ikinci növbədə oxuyan, bəzi yoldaşlarla, çay içməyə gedib, nərd oyunu oynayırdı.
İncəsənətdə ən çox həvəsi, oxumağa olsa da, amma, televiziyaya gecələr tək oturub, qorxulu filmlərə baxmağı çox sevirdi.
Maddi vəziyyətlərinin O, qədər də, yaxşı olmadığına görə, Atası, tanıdığı və münasibətlərinin yaxşı olduğu üçün, texnikumda direktor müavini işləyən, Fərhad müəllimdən, yeni gələn tələbələrdən kirayə ev axtaran olarsa, xəbər etməsini xahiş etmişdi.
Bir neçə müddət idi ki, boş vakansiya yaradılan yeni ixtisasa yiyələnmək üçün, kilometrlərlə uzaq rayonlardan gələn, yeni tələbələrin gəldiyindən, artıq xəbərdar idi bu cavan.
Cavan oğlan, canlı-cüssəli, ucaboy, sümüyü iri və həmişə başıdik irəli baxan biri olduğu üçün, xoşları gəlməyən hətta, kənardan baxdıqda bəziləri, təkəbbürlü biri kimi gördüklərinə görə, zəhlələri gedənlər də,var idi.
Amma, sözün və reallıqda olanların yaxşı mənasında, müəllimlər və müəllimələrin, qurup yoldaşlarının, və o cümlədən də, digər quruplardan olan, ( qızlar daha çoxluq təşkil edən ) tələbələr: yenilikləri və hər hansısa, pis və ya yaxşı baş verən hadisə haqqında, gəlib həmsöhbət olurdular, məlumatlandırırdılar bu cavanı.
Tanıdığı qızların arasında, başqalarından biraz fərqli münasibət bəslədiyi, irigövdəli, ucaboy, Kifayət adında bir tələbə də, var idi.
Bir gün səhər, saat 10-11 radələrində,tənəffüs zənginin səsi eşidilən kimi, yenə də, həmişəki kimi, tələbələr koridora çıxıb, biri aşağı düşür, biri yuxarı qalxır, elə bu məqamda, cavan oğlan, Kifayətin,( əsas girişin əks istiqamətindən, ikinci mərtəbədə koridorun O, başından )ona sarı gəldiyini görür.
Dayanıb Salamlaşırlar, cavan oğlan isə, üzü ( ikinci girişə tərəf düşən ) pilləkanlara tərəf dayanıb, Kifayətdən necə olduğunu soruşur,
Kifayət: -Çox sağ ol, Şükür yaxşıyam amma, sənə deyəsi başqa vacib bir sözüm var, heç vaxt bu barədə danışmamışıq səninlə.
Deyim?
deyə, soruşduqda:
bir anlıq cavan oğlan, həm bir az həyəcanlandı, həm də, təəccüblü baxışlarla:
– Kifayət,səninlə mənim aramda, heç vaxt danışmadığımız nə ola bilər ki,
buyur səni dinləyirəm,
Kifayət: özünün sağ tərəfindən, yuxarıda ( bütün tədbir və konsertlərin keçirildiyi, akt zal deyilən otağın qarşısındakı ) pilləkanların üst tərəfində, sağ söykənəcəyi hissədə üçlükdə dayanıb, söhbət edən qızlara baxmağı, göz-qaşı ilə işarə edib,
Onlara bax, dedi.
Cavan oğlan baxdı və yenidən üzünü Kifayətə çevirib,
dedi:
Gördüm, nə olsun ki, aramızda heç vaxt danışmadığımız söz deyəndə, nəzərdə tutduğun bu idi?
Yoxsa sən də, bəzi qurup yoldaşlarım kimi, mənə hansısa qızı bəyəndirmək fikirindəsən?
Kifayət: – Sən fikirləşdiyin deyil, sadəcə sənə bir söz deyim, amma xahiş edirəm ki, O, bilməsin.
Cavan oğlan: O, kimdi, mən heç O, dediyini də, tanımıram, sənin nəsə deyəcəyini, heç tanıdığıma deyən deyiləm, nəyin ki, tanımadığım kiməsə, nəsə deyəcəyimi düşünürsən?
-deyə, cavan oğlan bir az da, acıqlanır ki, mənə sirr açırsansa, niyə kiməsə deyəcəyimi düşünürsən?
məgər mənə inanmırsan?
və ya mənim haqqımda, niyə tərəddüddəsən?
(Ümummiyyətlə, bu cavan hər zaman, özü hər kəsə qarşı inamlı olmağa çalışdığı kimi, insanlardan da, istər uşaq, istər cavan, istərsə də, yaşlı olsun, özünə qarşı, inamlı olmalarını görmək istəyib həmişə)
Kifayət: özü də, bir az bu sözünə görə, pis olur və,
Sənə, baxmağın üçün işarə etdiyim qızla bir qurupda oxuduğuma görə, özü də, demişdi ki, demə.
Ona görə istəmirəm ki, onun haqqında sənə nə isə dediyimi bilsin.
Cavan oğlan, həm bir az məyyus, bir az acıqlı, kimdən söhbət getdiyini bilmədiyi üçün, həm də, təəccüblü bir hisslər keçirdiyi bir vaxtda, Kifayət yenə də:söhbətə başlayıb, sözarası-
Pilləkanlardan düşən, üç qızın ortasındakı qıza bax,
Cavan oğlan başını qaldırıb, sola tərəfə baxanda,
pilləkanlardan enən, üç qız deyildi,
iki qızın arasında, bir mələk enirdi,
sanki bir anlıq onunla bərabər,
– Bütün texnikumdakı hər kəs dayanmışdı,
hərəkət etmirdilər,
hətta qolundakı saat da, dayanmışdı.
Ona elə gəlirdi ki, aktzaldan üzü aşağı, böyük bir işıq saçır və hər kəs də, dayanıb o, işığa tamaşa edir.
– Həmən an, özündəki bütün əskikliklərin, çatışmazlıqların, və özünün bütöv şəkildə, tamamlandığını hiss etdi.
Başqa insanlardakından, daha çox fərqli və Allahın, hər kəsə qismət etmədiyi möhtəşəm bir anı yaşayacağına, əminlik hissi duyur və sanki, elə bu həyatın içindəymiş kimi, ayılmaq istəmirdi.
Və anidən, Kifayət, cavan oğlanın qolundan silkələyib,
-Sənə nə oldu,
bayaqdan dediklərimi eşitmirdin?
yəni bu dərəcədə, özündə deyildin?
Deyə, Kifayət bir az, küsür-amma, cavan oğlan, səhər yuxudan oyanmaq istəməyən insanlar kimi, azca özünə gəlməyə, daha doğrusu -real həyatın özünə bütün hissləri ilə gəlməyə çalışır, bir təhər özündə təpər tapıb, deyir:
– Sən Allah bağışla Kifayət, özümdən asılı olmadı.
Vallah, bir də, ayıldım ki, kimsə qolumdan tutub dartır.
Sən mənimlə, çoxdan danışırdın?
deyə, soruşur.
Kifayət yazıq, bir az, xətrinə dəysə də, amma, bu hadisənin səbəbkarının, kim olduğunu bildiyinə görə, anlayış göstərir və saymazlıq kimi, qəbul etmir.
Əlbətdə ki, cavan oğlan, Eşqin şərabından sərxoş olmuş tək, hələ özündə deyildi.
Elə bu üzdən də,
Kifayət: Sağ ol – sözünü, birtəhər dedi və heç özü də, hara gedəcəyini bilmədən,
Üz tutdu texnikumun çıxış qapısı tərəfə.
İstiqaməti bir təhər tutub, ara və çox dar olan yol ilə, hallı vəziyyətdə getdi evlərinə.
Bu ilk, gözlənilməz, möhtəşəm və əlbətdə ki, əvəzedilməz qarşılaşma anı, hər gün sanki, həmən gün yaşanırmış kimi, cavan oğlan, hər gün dərsə gəldikdə, əhvalatın başlanma nöqtəsi olan, O, yerdən, O, pilləkanların qarşısından, dayanmadan, həmin anları, hər saniyəsinə qədər gözünün qarşısında, bitməyən bir film kimi, canlandırmadan keçə bilmirdi.
Daha doğrusu, bu film, göz önündə özü canlanırdı.
Səhəri gün əlbətdə ki, yenə həmən ( heç özü də,anlamadan ) keçirdiyi hisslərin, təkrarlanacağını artıq, texnikuma daxil olarkən, ilk pilləkanları qalxarkən hiss edirdi və bilirdi.
Buna görə də, artıq, üz-üzə gələrək,
( öz sözünü deyil,qəlbinin də, desəm tam düz olmaz- Ruhunun! )
sözünü deməyə qərar vermişdi.
(Baxmayaraq ki, son dərs günləri idi, bir əsrdən də, artıq bir vaxt, yəni əslində, üç aylıq dözülməz bir tətil ayları vaxtı ərəfəsində, daha dəqiq-Onun son dəsr günü idi.)
Elə ilk, bəlkə də, son fürsət idi ki, cavan oğlan hərf-hərf söz, sözdən də, cümlə düzəldib ondan nə istədiyini, hiss etdirsin, onun ruhuna.
Zəng çalındı və hər kəs,dərs keçməsi üçün, sinifə daxil oldu.
Koridorda tələbələr olmayan vaxt, boşluqda səs çıxaran zaman exo ( əks səda )səsi yayan hündür divar, bom-boş uzun koridor və cavan oğlan qalmışdı.
Sanki ona, qəlbinin dərinliyindən səslənərək kimsə deyirdi,
– Lazım gəlsə, sinifləri bir-bir axtar və onun hansı sinifdə dərs keçdiyini tap, çünkü bu sənin, həm əvvəlin həm də, axırındır -qərar ver.
Vaxt getdikcə, dərsin də, sonlarına az qalma hövsələsizliyi də, bir tərəfdən səbəb olurdu təlaşlanmağa.
Nəyi hardan və necə başlayıb, necə edəcəyini düşünməkdən, artıq demək olar ki, özünü cismən unutmuşdu.
Texnikumun, giriş hisəsindən əks istiqamətdə lap axır tərəfdəki, axırıncı bir sinif qalmışdı yoxlamamış.
Axırıncı qapıya yaxınlaşdıqda, baxmayaraq ki, o sinifin qapısını, öz dərsləri olduğuna görə, tez-tez açası olurdu.
Amma, bu dəfə sanki, ilk dəfə idi ki, o sinifə daxil olmaq üçün, hətta o, qapıya belə, ilk dəfə toxunurdu.
Məcburən özünü toplayıb, qapını açdı və, özünə də, dərs keçən, həm də, cavan oğlanı qıcıqlandıran müəlliməsi idi içəridəki.
Əvvəl, bir neçə saniyə düşündü ki, bu müəllimə olduğuna görə, sözünü deməyə icazə verməz, sonra isə, yenə içindəki səs onu daha da, narahat etdi:
– Bu, ilk və sondur.
– Bu söz, nəyin bahasına olarsa-olsun, məqsədinə çatmalısan şüarı idi.
Cavan oğlan:
Üz və qulaq hissəsi qızarmış vəziyyətdə, həyəcanlı halda – …
Müəllimə, o qızı bir dəqiqə olar?
-İcazə verərsiz? zəhmət olmasa,
Müəllimə isə, sağ olsun hörmətlə, anlayış göstərib:
Olar!
Buyur get qızım.
Koridorda, sinifin qapısının yan tərəfində, imtahanlara görə bir neçə oturacaqlar düzülmüşdü, O, koridora çıxan kimi, zəngin vaxtı azaldığından,
Cavan oğlan, əyləş deyib, çətin də olsa, birbaşa söhbətə keçdi.
Hər dəfə O, danışdıqca başını aşağı əyməsi, iki əlinin ovucunu biri-birinə sıxması, baxmayaraq ki, saatlarla danışmağını istəyən cavan oğlan, birdəfəlik fikirindən daşınar deyə,
(hər kəliməsində titrəyən səsindən, narahat vücudundan və ilk dəfə olduğuna görə, inamsızlıqdan yaranan, keçirdiyi tərəddüd dolu baxışlarından və simasından,)
bərk narahat olub, yormamaq üçün deyir:
Telefon nömrəni ver,
– O isə, qətiyyətlə:
Yox, özümə aid heç bir əlaqə ünvanı verə bilmərəm, incimə.
Cavan oğlanın gözü, qızın qolundakı, ( çox incə, elə də baha görünməyən, gümüş rəngdə olan ) saata sataşır və
– Onu çox saxlayıb, sıxıntıya salaram deyə, düşündüyü üçün son çarəni, onu xatırlayan zaman, ona aid bir yadigar əşya kimi, saatı verməsi üçün, razı salmaqda görür, və deyir:
Yaxşı indi bir söz deyəcəm amma, heç olmasa bu sözümə etiraz istəmirəm
-deyim?
Deyə, cavan oğlan heç vaxt, heç kəsə qarşı göstərə bilmədiyi,
(bütün ruhu ilə, və mərhəməti ilə, qarşısında dayanan yer üzərində olan, ən mərhəmətli və ən həssas mələkdən )soruşur.
O isə, yenə də, sanki bir anlıq, aləmi sükuta qərq edərək, tərəddüdlə bir neçə dəqiqə düşünərək,
(cavan oğlan,üzündəki ifadədən sanki, verim? ya verməyim? Deyə, onun da, öz daxilində, kiminləsə, nələrsə, danışdığını anlayırdı)
Yenə də, başını biraz aşağı salıb, baxışlarını aşağı dikib, yanaqlarında qızartı əmələ gələrək, utana-utana saatını çıxarıb,
-Al… deyir.
(Həmən O, andakı sevinci, müqayisə etmək üçün nümunə tapmaq, çox çətindi)
Cavan oğlan: saatı alır və
(sanki, əlindən kimsə alacaqmış kimi, başqa sözlə, (birdən fikrini dəyişər, yox, qaytar deyər, ) düşünərək )əlində bərk sıxa-sıxa, özününkü kimi, cibinə qoyur.
Və, müəllimə ona artıq bircə kəlmə də, olsa, deməməsi üçün,
(hansı ki, getməsini arzulamadığı və istəmədiyi halda)
-Yaxşı, sən istəyirsən get dərsə, imtahanından qalma mənə görə,
O isə, düşünərək, aram-aram,
(Həvəssizcəsinə, (hiss etdirməsin deyə, baxşılarını aşağı diksə də, amma cavan oğlan bunu hiss etməyə bilməzdi.) qəlbindən gəlməyən sözlər ilə,)
-Yaxşı,
– oldu,
-mən gedim,
-sağ ol, deyərək,
oturduğu oturacaqdan astaca qalxıb, üzünü
(sinifə doğru üz tutmaq istəməyəcək bir halda)
sinifə tərəf çevirib, çox kiçik addımlarla irəliləyib, qapını açıb içəri daxil oldu və
(baxışları aşağı dikilmiş halda)
çevrilərək, qapını asta-asta,
(Sanki, (mən indilərdə çıxacam, mən çıxana qədər də, buradan heç yana getmə ) demək istəyirmiş kimi, bir görkəm ilə)
örtdü.
(Əlbətdə ki, cavan oğlana qalsa, onu- gedəcəyi ünvana qədər hətta,( sonradan öyrəndiyi )Xaçmazdakı evlərinə qədər də, aparıb ötürməyi qəlbindən keçirirdi. ( Son imtahan vaxtı və son gün olduğuna görə, məcburiyyət qarşısında qaldığına görə, dərs vaxtı ola-ola sinifə daxil olub, onu, qurup yoldaşlarının yanında, birbaşa müəlliməsindən icazə almağını nəzərə almasaq,) Amma,( onların rastlaşmağı, bu qısa müddət ərzində də, olsa ) ona, ailəsi, qohumu, müəllim və müəllimələri və ya hətta, hər hansısa qurup yoldaşları belə, xoşagəlməz bir söz demiş olarlar deyə, ona çox da, yaxınlaşmamağa çalışırdı.
Və budur, son dərs, son imtahan və son zəngin səsi gəldi, hər kəs sinifdən çıxaraq, kimisi şəhərdəki, kimisi də, rayondakı evlərinə gedən avtobusa tez çatmaq üçün, tələsərək dəstə şəklində və çox sıx-sıx texknikumdan çıxaraq, birbaşa dayanacağa üz tutub irəliləyirdilər.
Bu sıxlıqda, cavan oğlanın gözü onu axtarır, qıraqdan izləyərək, heç olmasa dayanacağa qədər də, olsa, görüm deyə, düşünürdü, həm də,
ətrafdakılara bəlli etdirməmək üçün, üzünü yan tərəfə tuturdu.
Baxmayaraq ki,( Çox sıxlıq olduğuna və qızın da, boyu, başqaları ilə müqayisədə qısa olduğu üçün )onu gözdən tez-tez, itirirdi.
Dayanacağa çatar-çatmaz, bir neçə saniyə sonra,( sanki avtobus sürücüləri, cavan oğlan və onun kimi, kimisə görmək istəyənlərin, qəsdinə dayanmışdı, avtobusu tez sürüb, çatıb, və sanki deyirdilər, bütün görmək istədiklərinizi, yığıb aparacam )
avtobuslar, arxa-arxaya düzüldülər və bütün tələbələr, tez-tələsik avtobusa minərək, dayanacağı, sanki heç, insan yoxmuş kimi, bir hala gətirdilər.
Cavan oğlan isə, kor-peşman,
( qəlbini, fikirlərini, və dünyada heç bir kəlmə ilə izah olunmayacaq, duyğularını, hisslərini avtobusla yola salmış kimi )
qayıdır evə.
Bu, həsrətlə, nigarançılıqla, və sadəcə, tətil vaxtı bitəcək və O, da, geri dönəcək deyə düşünərək, keçirdiyi hisslər dolu olan, ötən günlərini və aylarını, belə keçirdiyi bir dövrdə,
( Bu cahanda görülən, və bilavasitə özünün də, həyatında ilk dəfə qərq olduğu, amma heç ayılmaq istəmədiyi yuxudan ayıldıqda, özünə gəldikdə )
hərdən Çina ilə telefonla danışır, və bir neçə dəfə də, elə həmən texnikumdan dostlaşdığı Şöhrətin təkidi ilə, Şöhrətgilə qonaq gedir.
( Əslində, sonralar cavan oğlanı, evlərində kirayə yaşayan tələbə oğlanlardan bir neçəsi, öz yaşadıqları doğma el-obalarına, ( Azərbaycanın, başqa gözəlliklərə sahib olan, gəzməli-görməli məkanlarından heç də, geri qalmayan guşələrinə və heç bir yerlə əvəz olunmayan ) doğma yurdları olan, regionlara dəvət edib aparsalar da, cavan oğlanın ən çox xoşuna gələn yer, məhz Quba idi )
Qubanın əsrarəngiz, onun üçün tayı-bərabəri olmayan meşələrində, təbiətlə tez-tez təmasda olur və kənd yığıncaqlarında, qonaqlıqlarda və toylarında bir-iki ağız oxumaq üçün, mehribanlaşdığı və xətrini çox istəyən kənd uşaqlarının istəyi ilə, dəvət edilirdi, cavan oğlan da, hər işi olduğu kimi,
( Ümumiyyətlə cavan oğlan, əgər bu işi öhtəsinə götürmüşdüsə, kimliyindən asılı olmayaraq və hər hansısa görəcəyi işdən asılı olmayaraq, gördüyü işi, içdən edirdi hər zaman )
bu işi də, səmimi qəlbdən, həyəcanla, məsuliyyətlə və məmnuniyyətlə edirdi.
Zaman bir neçə,
(amma, bir o qədər də,hədsiz dərəcədə məna kəsb etməyən)
hadisələrlə, və əlbətdə ki, öz axarı ilə belə ötüb keçir, və tətil vaxtı sona çatır.
Cavan oğlan, saat: 13-14 radələrində dərsdən çıxıb, evə gedib özünə, yemək hazırlayıb yedi və bir-iki saatdan sonra, bir stəkan çay süzüb qarşısına qoyub, televizora baxmaq üçün, elə yenicə divanda əyləşmişdi ki, qapının- ( quş cəh-cəhi səsli ) zəngi çalındı.
O an, nədənsə, qəfldən içində bir boşluq yarandı və bu azmış kimi,
(səbəbini düşündüyündə isə heç bir səbəb olmadığı üçün də,)
müəyyən qədər, həyəcan gəldi bu cavan oğlana.
Fikiri avtobusda qalan cavan oğlan, qalxıb getdi qapını açmağa.
Qapını açdıqda isə, Fərhad müəllimi görüncə,
( bu arada, bir neçə saniyə )
bir az da, həyəcanlandı ki, görəsən dərslərdən və ya hansısa müəllimlərdən şikayət etdiklərinə görə, narazılığını bildirmək üçün, atasına, şikayət etməyə gəlibmi?!
( deyə düşünərkən, anidən )
Amma, həm özünü aparmağına görə, həm də, müəllimlərdən heç birinin, narazı olmadığını bildiyinə görə, bir az, öz-özlüyündə, pıçıldayaraq, daxilən özünü sakitləşdirərək,
– Salam,
buyurun keçin Fərhad müəllim,
xoş gəlmisiniz.
( Cavan oğlan, O, cümlədən də, başqa bir neçə tələbələr, Fərhad müəllimin, həm, bir direktor müavini kimi, həm də, bir insan kimi, təvəzökar olduğu üçün, xətrini çox istəyirdilər )
Fərhad müəllim dedi:
-Salam,
yox çox sağ ol
-atan demişdi ki,kirayə ev axtaran olsa, bizim ünvanı verərsən,
mən də, həm, qızların əmisi və babası ilə əlaqə saxladığıma görə qızları mənə əmanət etdikləri üçün, həm də, atanı tanıdığıma görə, yükləri çox olduğuna həm də, qız uşaqları olduqlarına görə, yüklərini özüm öz maşınıma yığıb, gətirəsi oldum.
-Hə,indi gəl mənə kömək elə, qızların yüklərini boşaldaq,
( bu söhbət əsnasında, cavan oğlan hələ küçəyə çıxmamışdı və Fərhad müəllim də, düz qapının qarşısında, dayanmışdı )
Cavan oğlan:
-Yaxşı oldu deyib, küçəyə çıxdıqda,
( heç vaxt düşünmədiyi, ağlına gəlməyən, hətta xəyalından belə keçirmədiyi mənzərə ilə rastlaşır və )
özünü, sözün əsl mənasında itirir.
Bir anlıq nə edəcəyini və haradan başlayacağını bilmir, ta ki,
( sonuncu dəfə avtobusla yola saldığı saatın sahibəsinin, onların evində yaşayacağını düşünərək )
gördüyündən sonra, sevinc qığılcımları yaranana qədər.
Gətirdikləri yüklərini tam yerləşdirdikdən sonra, dünyada, söz ilə heç bir izahı olmayan şok vəziyyətində, ətrafdakı hər yerə sükut çökmüş halda, divanda əyləşdilər və heç birinin dili söz tutmurdu.
Və bir neçə gün beləcə, danışıqsız, utancaqlı, və həm də, həyat eşqinin qığılcımları çıxan gözlər ilə, biri-birilərinə baxan bu iki ( sonradan hər kəsin həsəd apardığı )gənclər, Bu məqamları həmən zamanlarda, heç biri layiqincə dərk etməsə də, amma, bu hissləri cavan oğlan, öz-özlüyündə düşünərək, heç vaxt və heç bir kimsə ilə bu həyəcanı keçirmədiyinə əmin idi, və əlbətdə ki, belə bir məqamların, Allahın böyük bir lütfü olduğunu, layiqincə olmasa da, öz yaşına və düşüncəsinə görə, hiss edir və elə, belə də, olmasına inanırdı.
Atasız olan bir qız özünə ata, özündə, həmişə çox istədiyi olan lakin, ən əsas nəyinsə çatışmadığını düşünən, özünün tamamını tapdığını düşünürdü.
İki gənclər üçün, zaman beləcə, bilavasitə ətraflarındakı, onların və onları sevən hər kəsin də, ürəyincə olan bir həyat yaşanırdı.
Ailələrdəki nəzərə alınmazlığın və bəzi narazılıqların ucbatından, cavan oğlan qızı, rayonda yaşayan qohumlarıgilə qaçırmaq məcburiyyətində və son çıxış yollarının, qalmadığını qıza bildirir və səhəri gün,
( hələ köçürülməzdən əvvəl, aeraport bazarı deyilən, Binə-Sədərək yarmarkası olan alış-veriş mərkəzinə, qız özünə gödəkcə ( kurtka ) alacağını bildirir və aldıqdan sonra da, elə oradan da, rayona gedəcəklərinə, qızı bir təhər də, olsa, razı edir )
Gedib Kürdəmirə çatdıqda, cavan oğlan özü oralı olmasa da, amma orada qohumları yaşadığını bildirir və avtobusdan enib, ac olduqlarına, havanın da, çox soyuq olduğuna həm də, belə bir günün həyatlarında ilk dəfə baş tutduğuna görə, elə, dayısıgilə gedən yol ilə üzbə-üz olan, maşın yolunun əks tərəfində, restoranların birində əyləşib, cavan oğlan əvvəlcə samovar çayı sifariş edir və
– Sonra menyuda olan yeməklərdən, hansını istəyirsən sə, sifariş edək gətirsin ye, deyə, qıza deyir.
Qız isə: – Sən yemirsən ki?
deyə,soruşduqda
Cavan oğlan:
( Baxmayaraq ki,səhər avtobusa minən vaxtdan, bir tikə də olsa, heç nə yeməmişdi )
– Mən toxam, işdaham yoxdu, sən yanımda olandan sonra, inan ki, qətiyyən başqa heçnə istəmirəm.
( Əlbətdə ki, tamamilə qidasız da, olmaz – amma, həqiqətən də, insanın ruhu, qəlbi və cismi tamamlandıqda, hər şeydən və hər kəsdən razı olur, rahat olur və özünü, dünyanın ən varlı, hər şeyə həm sahib, həm də, hər şeyə qarşı tox hiss edir. )
( Belə bir insanın, necə tox olmadığını zənn etmək olar?!.)
Oğlan,
( yemədiyi halda, qızın da, nə isə istəməyəcəyini bildiyi üçün, həm özünün də, orqanlarının qidaya ( vitaminə ) ehtiyacı olduğu üçün )
ofisiantı çağırıb, yüngülvari yemək üçün bir-iki şey sifariş edir.
Sifariş etdikləri gəlir, yeyib, samovar çayından bir neçə stəkən də, içdikdən sonra qalxıb, yollanırlar bir neçə metr məsafəlikdə yerləşən, dayısıgilin evinə.
Dayısı rusiyada yaşadığına görə, gecə vaxtlarında-iki azyaşlı oğlu və anası olan evə, heç vaxt qonaq gəlmədiyinə görə, qapını dıqqıldatdıqda, anası narahat və qorxmuş halda:
– Kimdi, deyə soruşur,
Cavan oğlan isə, utana-utana da, olsa, Deyir:
– Bizik, Almaz xala narahat olma,
qapını açdıqdan sonra, cavan oğlanın yanındakı tanımadığı bir qızı görüb, şok vəziyyətində olsa da, hər şeyi izah etdikdən sonra, həm xəbərdar olur, həm də ki, heç cavan oğlan gözləmədiyi halda, xoş və normal qəbul edərək, bu iki cavanı, qarşılayır.
Səhəri gün, yaşca kiçik olan dayısı xəbər tutur və gəlir Almaz xalagilə, cavan oğlanın evləri ilə əlaqə saxlayaraq, məyyus görkəmdə:
– Atanın vəziyyəti yaxşı deyil, özünü itirib və yıxılıb! Deyir.
( cavan oğlanın atasının, bir gözdən əlil olması üçün də, bu addımına görə, etdiyi bu, narahatçılıq yaradan hərəkətinə görə, elə özü də, xoşhal deyildi )
Bir anlıq, cavan oğlan çəkilib bir otağa, ona hər şeyi bəxş edən, və ən əsası ruhunun, qəlbinin və vücudunun parçası, artıq ailəsi deyilə biləcək xanımı ilə,
– Bakıya qayıdaq? ya qayıtmayaq? deyə,
məsləhətləşir, az qala addımını belə necə atacağını öz xoşu ilə soruşacaq olan bir insan, necə başqa bir qərar verə bilər?!.
Qız: – Əlbətdə ki: sən məsləhət bilirsənsə, qayıdaq.
Qayıdırlar və evlərinə narahat halda gələn iki cavanlar, evə daxil olduqda, heç bir hadisə baş vermədiyini gördükdə,
artıq-aldandıqlarını anlayırlar.
Çətin də, olsa, bu məsələdən sonra, həmişəki kimi,
yəni: qız, bacısı ilə kirayəçi kimi, oğlan isə, bir tələbə kimi, yenə də, həyatlarını belə davam etdirməyə məcbur olurlar.
( baxmayaraq ki, qızın, pis xasiyyətli bacısı hər gün, ya tezliklə bacıma elçi göndərməlisən, ya da, mən evimizə zəng edib hər şeyi olduğu kimi danışacam, – deyirdi ) ( Oğlan hələ hərbi xidmətə getmədiyi üçün, və ailəsi narazı olduğuna görə, çox pis vəziyyətdə idi. Ona görə də, qızın bacısını sakitləşdirib, hərbi xidmətə gedib qayıtdıqdan sonra və ailəniz razı olsa da, olmasa da, bacını heç vaxt tək qoymayacam deyə, bu kimi fikirlərlə, tərslik etməmək üçün, əlindən gələni edirdi ki, təki evlərinə zəng edib nəsə deməsin, öz bacısını və oğlanın hər şeyi bildiyi, xanımını, gözdən salmasın )
Beləcə, bir neçə müddət keçir və heç gözlənilmədən, cavan oğlan, texnikumda hələ bir neçə il təhsil vaxtının qalmasına baxmayaraq, könüllü olaraq, hərbi xidmətə getməyə qərar verir.
Bu xəbəri, xanımına və evdəkilərə, tezliklə gedib qayıdıb, toy olmasa belə, elçisini göndərəcəyini deyir.
Çağırış vaxtı gəlib çatır və cavan oğlanı Biləcəriyə, yola salmağa aparır atası.
Cavan oğlan, xidmət dövrü, ilk vaxtlarda çətin olsa da, sonralar artıq öyrənir hərbi mühitə və bir gün çətin, bir gün asan, beləcə xidmətinin bir neçə ayı, geridə qalır.
Bir gün, əsgərlərə yat komandası verildikdən sonra,
Tabor komandirinin köməkçisi, gəlib cavan oğlanı yuxudan oyadır və
– Sənə şad xəbərim var adaş,
( cavan oğlanla komandirin köməkçisinin adı eyni olduğuna görə, biri-birilərinə adaş deyə, müraciət edirdilər )
komandirin mobil telefonuna evinizdən zəng ediblər, səni çağırırlar.
Cavan oğlan, geyimini tələmtələsik geyib, həyəcanlı və yaxşı mənada çox qəribə bir hiss keçirərək, birbaşa gedir komandirirn otağına, qapını dıqqıldadıb,
– deyir: Olar? yoldaş kapitan, komandirin artıq məlumatı olduğuna görə,
– Hə, gəl, al telefonu, sənə evdən zəng ediblər,
buyur danış.
Oğlan, çox sağ olun deyib həyəcanlı halda, bayıra, Taborun sol yan tərəfinə keçib, bir qıraqda həyəcandan əsən səs ilə,
-Alo deyib və kimin səsi gələcək deyə, gözləyir…
( hərbi hissənin Murov dağına yaxın olması və O, vaxt texnikanın indiki qədər inkişaf etmədiyinə görə, danışıq səsləri qırıq-qırırq eşidilirdi )
– Anidən, çox incə, çoxdan gözlədiyi və eşidildiyi an,
sakitləşdirici bir səslə: -Salam,necəsən, deyə bir səs gəldi.
Bu an bir anlıq, sanki öz dili, öz sözünə baxmadı cavan oğlan, səssizcə, dil-boğazı quruduğu üçün, udqunub bir təhər,
– Salam, çox sağ ol, sən necəsən, danış səsini eşidim deyə, cavab verir.
Əlbətdə, qız, oğlanın necə olduğunu, necə yaşadığını, nə yeyib içdiyini, yerinin rahat olub-olmadığını maraqlanır.
qız, suallar verərkən, oğlan, qızın səsində narahatçılıq olduğunu bildirsə də, amma qız, təkzib edir və hər şeyin öz qaydasında olduğunu bildirirdi.
Danışıq vaxtı bitəcəyindən, Oğlan, istədiyi qədər və verdiyi suala, aldığı cavab ürəyincə olmasa da, ən azından səsini eşitdiyinə görə, qəlbində pıçıldayaraq, Allaha şükür deyir və onun sağ-salamat olduğuna görə, sevinirdi.
Sözlərinin yarımçıq qalmaması üçün, məcburiyyət qarşısında sağollaşır və telefonu aparıb komandirə qaytarır.
Bir neçə ay sonra, cavan oğlan bir dəfə yenə də,
texnikalar olan boksa (Hərbi hissədən bir neçə kilometr uzaq olan) (qaraja) posta növbətçi çıxası olur, tapşırılan postda, qoruq çəkdiyi məqam səhərə yaxın, saat:5-7 radələrində, sanki kimsə qulağına pıçıldayaraq, və ya başqa bir sözlə, kimsə, hardasa narahatdır
(bu məqamda da,evdə yolunu gözləyən,həyatları tamamlanmayan xanımı ağlından keçir nədən sə,)
deyə,bir hiss keçirir.O,məqam-posta ora-bura gedib-gələrək,
( heç bir şey bilmədiyi halda, məntiqi tərəfdən, sənin yaxınlarına nə isə olub deyən birinin olmadığı halda)
– Nə olar ya Allah, ona heçnə olmasın, nə isə olacaq sa, mənə et ona heç bir şey olmasın deyə,
təkrarlaya-təkrarlaya, ağlına gələn ilk kəlimələrlə, həddən artıq narahat halda, hərəkət edirdi.
Həmən gün axşama kimi, nigaran halda, postu digər əsgərlərə təhvil verdikdən sonra, Tabora, hər kəs yorğun halda, öz yataq yerinə qayıdır və elə uzanan kimi də, yatırlar.
Həm, məsafə qaçışında öz bölükləri ilə birlikdə cavan oğlan qalib gəlmişdi, həm də, artıq məzuniyyət vaxtına da, az qalmışdı deyə, tez bir zamanda, evlərinə gedəcəyini və doğmalarını görəcəyini bilirdi və səbirsizliklə məzuniyyət gününü gözləyirdi.
Bir neçə gün sonra, məzuniyyət vərəqəsini ona gətirirlər çox sevincli halda, yoldaşları və komandirləri ilə sağollaşır, bir başa, çox böyük bir sevinclə, atasının, onu aparmaq üçün gətirdiyi, maşına doğru üz tutur.
Gəlib çatırlar evə, evdəkilərlə görüşüb söhbətləşib, və birdən oğlan anasına sual veirir, ana, O, hardadı,
Anası: – Qohumlarıgilə gediblər,
daha doğrusu, artıq bizdə deyil, qohumalrının evində yaşayırlar.
Oğlan, həm tamam hər şeydən məlumatsız olduğuna, həm də, xoşagəlməz xəbər aldığına görə, əhval-ruhiyyəsi korlanır.
Zəng edib görüş yeri və vaxtı təyin edir, və görüşəcəkləri yerə
( Ramanada, ( Babək qalası deyilən ) Qala yaxınlığındakı əraziyə )
gedir, hər bir avtobusdan düşənlərə, O, olacaqmış kimi, izləyir amma, bir saata yaxın gözləsə də, gəlib çıxmır.
Məyyus halda, kor-peşiman qayıdır öz məhəllələrinə, elə, həyət qapısına yaxınlaşıb zəngə toxunduğu an, arxadan sanki, kimsə onu çağırır və anidən geri dönüb baxdıqda, küçədə məhəlləyə dönən hissədə, doqquz mərtəbə binanın matorxanasının, daşla hörülmüş tikilisinin arxasından,
( Eynən filmlərdəki kimi )
( qapını açdığına görə, anası ONU görməsin deyə )
üzünü göstərir və əli ilə işarə edir, surprizlə qarşılaşmış biri kimi, cavan sevincli halda:
– Ana, mən qayıdası oldum, birazdan gələcəm
deyib, qayıdır geriyə və görüşüb, bir kənara çəkilib, uzun bir müddətdi görmədiyi, cavan oğlan üçün həyat eşqinin mənbəyi olan,
( Saf qəlbli, ay üzlü, sözün həqiqi mənasında, sözlə ifadə olunmayacaq dərəcəli bir – İnsan və Adam – ilə, özünü, bu dünyadan tamam uzaq bir dünyada hiss edərək, birinci sinifə gedən uşaqlar kimi )
Xanımı
( Eşq Təbibi )
ilə, həyəcanla,
– Salam
deyərək, yaxınlıqda evi olan, qohumlarıgilə istiqamət tutub, söhbətə başlayır
( Bir qohumlarının evində heç kəs yaşamadığına görə, evin açarlarını cavan oğlangilə vermişdilər. Cavan da, evdən çıxanda açarları özü ilə, götürmüşdü ki, həm, elə hər ikisi də, çox utancaq olduqlarına görə, insanların gözündən uzaq olarlar, həm də, cavan oğlan öz gülünü bir ildən artıq idi ki, qoxulamırdı, saçını oxşamırdı, gözlərinin içinə baxaraq qəlbini hiss etmirdi, O, nazik-incə barmaqlarına toxunmurdu deyə, düşünmüşdü ki, Cənnətdən, yeganə onun üçün göndərilən gülünü, saatlarla kimsəsiz olan otağın bir küncündə divanda uzanıb, doyunca qoxulasın, onu içinə çəksin deyə, insanlardan bir-iki saatlıq da, olsa uzaq olsunlar deyə, bu qərara gəlmişdi )
Evə çatıb içəri girdikdə, otağın sağ küncündə bir divankimi var idi.
Biri-birilərinə həsrət qalmış gül ilə bülbül kimi, bülbül gülün qoxusunu, saçının təbii rəngini, danışdıqca nəfəsindən gələn qiymətsiz ətirin iyini duyduqca, gül də, bülbülün anadangəlmə çatma qaşlarını, ( Bəhli göz dediyi ) gözlərini sezərək, sevib-sevişirlər.
Amma, O, anidən saata baxır və tez getməli olduğunu deyir, hazırlaşıb evdən çıxırlar.
Yol boyu – cavan ondan, necə yaşadığı barədə, yanında olmadığı müddətdə, qohum və yaxınlarının ona qarşı necə olduqlarını və niyə, qohumunuzgildə qalmaq qərarına gəldiniz və sizi buna kim, nə vadar etdi? deyə soruşub, sual-cavab edə-edə
– O, isə, həmişəki kimi, asta səslə, söhbət edə-edə gəlirdilər.
– Birdən, sakit səslə ağlaya-ağlaya:
– Sən getdikdən sonra, mənimlə heç kəs maraqlanmadı,
ən yaxın qohumların belə maraqlanmadı,
axtarmadı,
narahat olmadı deyə,
sanki, cavan gedəndən, heç danışmırmış kimi, ürəyini boşaltmağa adam axtarırmış kimi, danışır.
Ürək sızladan bir mənzərə yaranır,
yoldan keçənlər: –
Görəsən nə olub deyə,narahat baxışı ifadə edən baxışlarla, yanlarından ötüb keçirlər.
( hansı ki, məzuniyyətə evlərinə gələn cavan, ən çox xanımı üçün və xanımının xoş gündə olacağını, görmək fikri ilə gəlmişdi )
Cavan, ( körpə qəlbli )xanımını birtəhər sakitləşdirir, hər şeyin düzələcəyini və bütün həyatları boyu istədikləri kimi, xoşbəxt keçirəcəklərinə inandırmağa çalışır ( bir az sakitləşdikdən sonra ) xanımının gözünün yaşını öz ( əsən ) barmaqları ilə
( Cavan, üzdə biruzə verməsə də, onun kövrəlməsinə qarşı dözümsüz olub həmişə, nəyin ki, ağlamasına olsun )
( Ürəyi parçalanmış halda )
silərək yola salır, kirayə yaşadıqları qohumlarıgilə.
( Hər kəs istəyər ki, diqqət mərkəzində olsun, amma sözün həqiqi mənasında Cavan oğlan, hərbi xidmətə getməmişdən əvvəl də, yoldaşların, qohumların, onu nə vaxtsa, tək görsəydilər, O, yanında gördüyümüz qız hanı deyə, soruşduqca, tanıyan hər kəs maraqlandıqca, daha, artıq çox sıxılırdı, insanların, ona qarşı diqqət mərkəzində olan insanlar kimi, davranmaqları, sonradan daha çox sıxırdı onu )
Sonradan telefonla əlaqə saxladıqlarına görə, və xanımın, söhbətləri əsnasında danışıqlarının təəssüratına baxdıqda, cavan oğlan, hər şeyin tədricən düzələcəyini bilirdi.
( Amma sən demə, bu hələ ilk nümunə idi, başlanğıc üçü )
Məzuniyyət vaxtı Novruz bayramı ərəfəsində olduğuna görə, cavan oğlana, heç olmasa bayramın bir gününü
( xanımının da, olmasını arzu etsə də, bu dəfə onsuz )
evlərində keçirmək qismət olur.
Artıq, sabah Hərbi Hissəyə yola düşmək vaxtı olduğuna görə, imkanı çatan qədər bayram payından, əsgər yoldaşlarının paylarını ayrı-ayrı yığıb, hazır edir.
Səhəri yola düşürlər və gəlib çatırlar hərbi hissəyə.
Cavan oğlan, ailə üzvləri ilə sağollaşır və girişdən icazə alaraq, gətirdiyi bayram paylarını içəri keçirib, öz Taborlarına gətirir və hər kəsə ayırdığı payını verir.
Ayrıca olaraq, hərəyə şokolad paylayır və övladının olacağı ilə əlaqədar olduğunu deyir və
( Nəyə görə illah ki, bu fikirin yaranmasını tam dəqiq özü də, bilməsə də, amma sırf )
oğlunun olduğunu bildirir hər kəsə.
Elə bu xəbərdən sonra da, onu artıq, – Qoca – deyə, çağırırlar.
Bəzi vaxtlarda, döyüş səviyyəsini yoxlamaq məqsədi ilə, atəş hazırlığını yoxlamaq üçün onları poliqona aparırlar Və Qoca da, tuşlayıcı operator vəzifəsini layiqincə yerinə yetirməyə, atış göstəricilərini mükəmməl şəkildə nümayiş etdirməyə çalışır.
Axırlarda yay ayına təsadüf etdiyinə görə, çox vaxt əsgərləri, günəşdən qorunmaları üçün, demək olar ki, səhər yeməyini bitirdikdən iki-üç saat sonra, ta ki, axşam saat beşə-altıya kimi, Taborda olurdular.
Beləcə, bu Qoca bir neçə ayını, köhnə əsgər ( Dembl ) kimi davam edir və hərbi bilet almaq günü, hər kəs kimi, o da, sevinərək sıraya düzülüb, öz növbəsini gözləyir.
Cavan olan bu Qoca oğlanın növbəsi çatır, hərbi bileti alıb, yoldaşları ilə birlikdə Hərbi Hissədən çıxır gedir kəndin bir az aşağısında yerləşən tibb məntəqəsinə.
Orada rabitəçi kimi xidmət edən, bir əsgərlik dostluğu etdiyi Pərviz adında bir nəfər də, var idi. Az bir müddətdə, O, dərəcədə biri-birilərinin ehtibarını qazanmışdılar ki, bütün başına gələn hadisələri, ona danışmışdı, elə, Pərvizin də, həyatından xəbərdar idi cavan.
Evlərinə, hərbi geyimdə getmək arzusunda olduğu üçün, yeni aldığı hərbi geyimini, Pərvizin otağında dəyişib,
( eyni yaşda olsalar da, Pərviz bir neçə ay qocadan sonra getdiyinə görə, hələ ki, Pərvizin xidmət vaxtı bitməmişdi )
sağollaşıb, yola çıxır və bir neçə saatdan sonra gəlib evlərinə çatır.
Əvvəlcədən zəng edib, Yanvar ayının ikisi gələcəyini xəbər etdiyinə görə, evdəkilər də, cavan oğlanın gəldiyindən xəbərdar idilər.
İlk növbədə cavan oğlanı, anası həyət qapısının qarşısında, məhəllədə qarşılayıb,
( baxmayaraq ki, bir neçə ay əvvəl məzuniyyətə gəlmişdi, amma, ana üçün hər bir ay, bir il, bəlkə də, daha çox müddət kimi görünür )
görüşdükdən sonra keçir içəri, otağa daxil olan zaman, imkan daxilində, elə də, böyük olmayan, şərəfinə açılmış masa ətrafında əyləşmiş dayısıgil və ilk dəfə gördüyü cavan oğlanları gördükdə, öz-özünə elə fikirləşir ki, yəqin hansısa tanımadığı qohumlarının uşaqlarıdı.
Hər kəslə görüşüb əyləşir, söhbətləşir, yeyib-içmək və şadyanalıq olsa da, əlbətdə, yığışan qonaqların niyyəti və hansı səbəblə gəldikləri bəlli olduğuna görə, cavan oğlan da, məclisə uyğun əhval-ruhiyyədə olmağa çalışırdı, amma nəyinsə, sanki düz olmadığını
( hər nə isə yolunda olmadığını, hər kəsin onu aldatdığını, hələ öz evlərinə gəlib çatmamış, başqa bir sözlə, tamam yad bir yerdə imiş kimi hiss edir özünü, hərdən ( Onun, kirayə yaşadığı ) yandakı otaqdan, onu kimsə çağırırmış kimi, özü bunu anlamasa da )
və qəlbində qarışıq pıçıltı səsləri duyduğunu hiss edirdi.
Qonaqlıq bitir, artıq yatmaq vaxtı olsa da, bu naməlun fikirlər cavana, yatmağa imkan verməsə də, yorğunluqdan məcburən yuxuya gedir və səhəri gün, dünənki cavan oğlanların evlərində kirayə qaldıqlarını öyrənir.
Elə, həmən oğlanlar da, cavan oxuduğu, Bakı Sənaye Pedaqqoji Texnikumda ( İndiki Kollecdə ) oxuyurdular.
Bir tərəfdən xanımı haqqında heç bir məlumat olmadığı üçün sıxıntı çəkir, bir tərəfdən də, beş-altı oğlan olan yeni kirayəçilər yeni tanışlıq, sonralar, zaman-zaman bu cavan uşaqlarla, ev sahibi kimi deyil, bir qardaş kimi, mehribanlıqla davranır, onların dərdinə şərik olur, hətta ən anlaşılmazları olan Amil ilə də, dil tapıb onları, anlamağa çalışırdı.
Tək olduğu vaxtlarda isə,
( bir neçə gün, rəfiqələri ilə əlaqə saxlasa da, onlar da, – Onu axırıncı dəfə, rayona evlərinə getdyini bildiklərini, demişdilər )
əli heç bir yerə çatmayan,
( Allahın onu, özünün tamamlayıcısı kimi gördüyü xanımını görmək, onun haqqında hər hansısa bir məlumat öyrənmək istəyən )
biçarə insan kimi, axtararam, sonra ona bir ziyan olar, ən yaxşısı özü məsləhət bildiyi vaxt xəbər edər, deyə,
( belə hallara dözmək çox çətin olsa da, ona bir zərər olmasın deyə, gözləməli olduğunu )
düşünürdü.
– Bir gün, Yanvarın səkkizi bu cavan oğlan, evdə kirayəçi uşaqlarla söhbət edir, arada-bir aralarındakı, şıltaq olan İlqarı, uşaqların onu cırnatmalarına
( öz aralarında olan, hamılıqla qəbul etdikləri zarafatlara )
baxıb, deyib gülürdülər.
– Birdən ev telefonuna zəng gəldi, cavan oğlan
( Zəng edənin kim olduğunu bilməsə də, çoxdan bu zəngi gözləyirmiş kimi ) tez-tələsik gedib telefonu götürüb,
– Alo deyir, bir neçə saniyə səs gəlmir, bir-iki dəfə
– Alo
– Alo dedikdən sonra,
– Necəsən deyə, ( Heç vaxt unuda bilməyəcəyi ) bir səs gəlir.
( Cavan oğlan cavab verməlidi. Səs titrəyir, sözlər qarışıq vəziyyətə düşür )
Bir təhər özünü toplayıb,
– Çox sağ ol,
sən necəsən deyə, bir neçə saniyə ara verir, hazırlaşıb soruşmaq istəyəndə ki:
Niyə zəng etmirdin?
niyə özün barədə məlumat verməmisən heç kəsə?
evdə sənə ait nə varsa, niyə yığışdırıb aparmısan?
– O isə:…, daha məni axtarma, nə orda, nə də ki, rayondakı babamgildə.
Bu sözləri eşitdikcə, həyatın ən gözəl mərtəbələrinə yeni qalxmağa hazırlaşan,
( iki kəlimə ilə, iki dəqiqə ərzində ən azı iyirmi il qocalan bu )
cavan oğlan, qurudu ayaq üstə, telefon dəstəyini tutan əli taqətdən düşdü, bir anlıq sözün əsl mənasında, sanki, on səkkiz mərtəbəli binadan başı aşağı düşdü…
Telefonun dəstəyi titrək əlindən sürüşüb yerə düşür.
Rəngi solmuş, gözləri dolmuş, tamam başqa bir aləmdə olan cavanın bu halını görən uşaqlar,
– Sənə nə oldu, kim nə dedi, nə hadisə baş verib – deyə,
çox narahat vəziyyətdə, bitib-tükənmiş halda olan biçarə cavanın yanına qaçırlar…
Birinci hissənin sonu
Ardı var.