SÜLEYMAN RÜSTƏM HAQQINDA

SÜLEYMAN RÜSTƏMİN YAZILARI

Yarası lalətək açılan mənəm Süleyman RÜSTƏM

Süleyman Rüstəmin yaradıcılığında cənub mövzusu


“O gün gələcək, Araz çayının 2 yerə böldüyü xalq birləşəcək, bütöv,vahid Azərbaycan olacaqdır”. Bu sözləri 1986-cı il aprel ayının 11-də Azərbaycan Politexnik İnstitutunda S.Rüstəmin 80 illiyinə həsr olunmuş Yubiley tədbirində çıxışı zamanı şair ümidlə söyləmişdir.


Azərbaycan ədəbiyyatında cənub mövzusu dedikdə, ilk olaraq, gözlərimiz önünə xalq şairi Süleyman Rüstəm gəlir. Hərçənd, bu mövzuda çox ədibimiz əsərlər yazıb. Lakin, bu mövzuya ən çox müraciət edən, şeirlər silsiləsi yaradan məhz S.Rüstəm olmuşdur. Bu mövzunu onun qədər ürək ağrısı ilə, poetik notlarla yazan ikinci bir ədib yoxdur, desək, yəqin ki, yanılmarıq. Geniş oxucu cənublu bacı-qardaşlarımız, ədiblərimiz, eləcə də şəhərlərimiz haqqında məlumatı demək olar ki, ustad sənətkarın şeirlərindən öyrənirdi. Həqiqətən də, S.Rüstəmin Cənub mövzusunda yazdığı əsərlər sirri açılmamış xəzinədir. Əsərlərilə tanış olduqda belə bir nəticəyə gəlmək olur ki, ədibin şah rejimi zamanı soydaşlarımıza mənfi münasibəti necə idisə, o, bu gün də İranda mövcud olan mollakratiya rejimindəki münasibətlə eynilik təşkil edir.


Ömrü boyu cənub həsrətini, cənub ağrısını qəlbində gəzdirən şair hər zaman öz müqəddəs arzusunu dilə gətirərdi:
 

Bir arzum da var dünyada,

Bir gün məni salıb yada.

Kitabımı Arazdakı körpü üstdən assınlar,

Gənc nəsillər unutmasın bu şarin şərtini:

Tez köçərsəm bu dünyadan baş daşıma yazsınlar

İki yerə parçalanmış ürəyimin dərdini.


II Dünya müharibəsi illərində İranda, Cənubi Azəbaycanda olan S.Rüstəm  qəddar şah rejiminin ölkədə törətdiyi fəlakətlərin acı nəticələrin gözləri ilə görmüş, milli zülmə, istibdada qarşı geniş xalq kütləsinin etiraz səsini dinləmiş, imperializm əleyhinə mübarizənin canlı şahidi olmuşdur.


Cənub mövzusu şairin yaradıcılığında sanki ikinci nəfəs açmışdır. Şairin bu mövzuda şeirlərini diqqətlə oxuyanda görürsən ki, onun etiraz dolu hayqırtıları həm o taydakı, həm də bu taydakı rejimə qarşı yönəlib. O dövrdə belə səviyyədə şeirlər yazmaq böyük cəsarət, hünər və iradə tələb edirdi. Lakin, S.Rüstəm öz həyatını təhlükəyə ataraq, bir vətəndaş kimi, xalqının mübariz oğlu kimi bu prosesdə geridə qalmadı. “O tay, bu tay”, “O sahil, bu sahil”, “Bakılı, Təbrizli”, “Vətənin birliyi”, “Bütöv millət” və s. terminləri həm dilimizin əzbəri oldu, həm də beyinlərimizə, şüurmuza nüfuz elədi.


Məhz, ədib ikiyə parçalanmış ürəyinin dərdini, cənub həsrəti, vahid vətən məhəbbəti ilə gözlərindən riqqət ilə gilə-gilə yaşın gəlməsini bu mövzuya həsr etdiyi əsərlərinə kövrək notlarla köçürürdü. Təsadüfi deyildir ki, S.Rüstəm haqlı olaraq, o taylı, bu taylı Azərbaycanın böyük şairi adlandırılır. Arazın o tayında qanına qəltan edilən cənublu soydaşlarımızın qəlbində sağalmaq bilməyən yaraların acısını duyan şair bir zaman onlarla Xudafərində görüşlərini xatırlayır, Vətən torpağının tapdaqda olması ilə barışa bilmirdi:
 

Tapdaq altındadır Vətən torpağı,

Hələ sağalmayıb sinəmin dağı.

Qardaş həsrətilə hər bahar çağı,

Yarası lalətək açılan mənəm!


S.Rüstəmin cənub mövzusunda yazdığı əsərlərinin şahı məncə, “Təbrizim” dir. Şair burada Azərbaycanın qədim paytaxtlarından biri, inqilablar beşiyi, elm, mədəniyyət, sənətkarlıq mərkəzi olan, hüsnünə, gözəlliyinə baxmaqdan doymaq mümkün olmayan gözəl Təbrizə xitab edir. Təbrizə öz dərin, sonsuz, məhəbbətini bildirən şair ürək sözlərini, duyğularını ustalıqla dilə gətirir:
 

Baxdıqca hüsnünə doymayır gözüm,

Təbrizim, Təbrizim, gözəl Təbrizim!

Sən çıxdın qarşıma duzla, çörəklə,

Bağından dərdiyin güllə, çiçəklə,

İkiyə bölünməz saf bir ürəklə,

Təbrizim, Təbrizim, aman, Təbrizim,

Yox olsun başından duman, Təbrizim!


Qəlbi nisgildən sızlayan şair Təbrizlə görüşündən hədsiz dərəcədə sevinc duyduğunu, gözəlliyindən vəcdə gəldiyini, eyni zamanda Təbrizin başında qara dumanın olmasından rahatsızlığını ifadə edirdi.


Təbrizin şanlı qəhrəmanlıq tarixini xatırladan şair şeirdə vətənin birliyi, bölünməzliyi ideyasını, bütöv Azərbaycan ideyasını oxucuya daha dolğun şəkildə çatdırır. Şeirdə dilimizin zənginliyi, bir-birindən təsirli ifadə vasitələri böyük ustalıqla seçilmişdir:


Ağlasan ağlaram, gülsən gülərəm,

Yaşasan yaşaram, ölsən ölərəm,

Varımı səninlə yarı bölərəm,

Gəl bir də üzündən öpüm, Təbrizim!

Başına gül-çiçək səpim, Təbrizim!


Cənub mövzusunda yazmaqla, Azərbaycan poeziyasına yeni bir poetik çələng bəxş edən S.Rüstəm digər şeirlərində də cənub dərdini, nisgilini böyük ürək ağrısı ilə təsvir edirdi. Hər dəfə şeirlərində qəlbində çiçəklənən yaranı, o sahildə keçirdiyi xoş günlərini, orada gəzdiyi bağları, qoxladığı çiçəkləri, gəzərək söz qoşduğu elləri, mahnıları oxunduğu Ərk qalasını, qana dönmüş ürəyində qalmayacaq arzu-kamı, könüllərdə mütləq günəşin doğmasını, qəmli zindanların işıqlandıqlarını böyük ustalıqla, poetik ifadələrlə qələmə almışdır. Araz qırağına gəlib həsrətlə o tayı seyr edən şair ürək sözlərini misralara köçürərək təsəlli tapırdı:
 

Ömür keçdi, hicran quşu can evimdən köçmədi,

Arazından iki qardaş yan-yana su içmədi.

Heç özüm də bilmədim ki, necə oldu qardaşım,

Ayrılıqdan, dərd əlindən ürəyimiz şişmədi!

Qan qardaşım, gül üzünə bir də baxım doyunca,

Bəlkə bir də bu yerlərdən mənim yolum düşmədi!
 


“Ucan durnaların lələklərindən, hicran məktubları asılan mənəm”- deyən şair bir an belə ümidini itirmirdi. Təbrizlə görüşəcəyi günü intizarla gözləyirdi:
 

Mənin təlaşımı sanmayın hədər,

Səbəbsiz deyildir bu dərd, bu kədər,

Təsəlli taparam bəlkə bir qədər

Ürəyi yaralı Təbrizi görsəm.


“Qəfəsdən qurtulmuş yaralı şirəm” – deyən S.Rüstəm bu həsrətə, bu amansız  ayrılığa son qoyulmasını dünyaya çar çəkirdi:
 

Süleymanam, dözümlüyəm firqətə,

Zaman gərək son versin bu həsrətə.

Ürəyim bir xəritədir, xəritə

Orda əziz vahid Vətən özü var.
 

Vüsal həsrətilə alışıb-yanan şair bu vüsala yetməyin bir yolunu tapa bilməməsi üçün üzüllürdü:
 

Qardaşımın həyatını düşünürəm səhər, axşam,

Vüsalına yetmək üçün hələ bir yol tapmamışam.

Qan qardaşım zindandadır, mən bu tayda azad quşam,

Sən dərdə bax, gözlərinə görünməyə üzüm yoxdur!
 



“Vüsal həsrəti” şeiri çoxdan yazılsa da sanki bu gün İranda azadlıq mübarizəsinə qalxan cənublu bacı-qardaşlarımızın etiraz dalğasını uzaqgörənliklə təsvir edirdi:


Qəflətdən oyanmış görürəm sizi,

Dağ kimi dayanmış görürəm sizi.

Al qana boyanmış görürəm sizi,

Dərdiniz dərdimdir, yaranız yaram


“Niyə quşlar kimi qanadım yoxdur. Niyə o sahilə uça bilmirəm?”- deyən şair azadlığın bayrağını ürəkdən öpərək, haqq yolunda canlarından keçməyi bacaran soydaşlarımzı şeirlərində mübarizəyə səsləyirdi:


Səttarxanın bayrağını qəlbindən asan,

Millətinin şöhrətini günəşə yazan.

Əli qanlı cəlladların qəbrini qazan

Ağ günləri salamlayan sən deyilmidin,

Alnı açıq o qəhrəman sən deyilmidin?


S.Rüstəmin cənublu ədiblərlə yazışmaları da diqqət çəkir. Ədibin Şəhriyar, Səhənd, Cavad Heyəti və digərlərinə şeirlə müraciətlərində S.Rüstəm cənub ağrı-acısını onlarla bölüşür, bu yolla azacıq da olsa könül rahatlığını tapırdı. Xüsusilə, Şəhriyarla şeir dilində məktublaşması oxucuda böyük maraq doğurur:


İgid, şanlı bir millətin oğlusan,

Adlı-sanlı br millətin oğlusan.

Səttarxanlı bir millətin oğlusan,

Ayrı deyil, anan, anam, Şəhriyar,

Qan qardaşın Süleymanam, Şəhriyar!


Şair bu azadlıq savaşında Təbrizdə qara matəm çadralara bürünmüş cənublu ana-bacılarımızın, qız-gəlinlərimizin fədakarlığını da qururla qələmə alırdı:


Ürəyimə sığmayır Təbrizin qanlı yası,

Əksilmir küçələrdən coşan insan dalğası,

Qeyrətə bax, qeyrətə, nümayişdə çadrası-

Al qanına boyalı bacılarımı gördüm!


Bu gün Təbrizdə, Ərdəbildə və digər şəhərlərdə ayağa qalxan, mübarizə aparan, çadralarını atan ana-bacılarımızın təsviri deyilmi? S.Rüstəm şeirlərində nə qədər həsrətdən, intizardan söz açsa da heç bir zaman ümidini itirmirdi. Vusal həsrətinə son qoyulacağının ümidi ilə yazıb yaradırdı:


Mən ümidsiz deyiləm, könlüm ümid məskənidir,

Xoş vüsal arzulu şeirimdə qızıldan yeri var.

Şeirə həsrətlilərə şeir oxumaqçün ucadan,

Bir qarış olsa da, Təbrizdə Süleyman yeri var.


Əsərlərində Təbrizli gözəlləri də vəsf etməyi unutmayan şair qəlbindəki xoş hiss və duyğuları dilə gətirirdi.


Hər gün məni gözlər, bilirəm, gözləri yolda

Gəl-gəl-deyərək əlləri nərgizli gözəllər.

Təbrizdən uzaqsan, bilirik, qəm yemə, Rüstəm

Xatırlayacaqdır səni təbrizli gözəllər!


Ayrılıq yollarının həsrətini intizarla çəkən şairin bu mövzuda yazdığı qəzəllər də maraq kəsb edir. Gözündə əbədi canlı bir şəkil kimi həkk olan sevgili cananına qovuşmağın həsrətini yaşayan, məhəbbətin dolaşıq macərasına qərq olan şairin “Bu gecə” qəzəli onun ürək ağrısını, həmçinin, həsrətini poetik boyalarla təsvir edən sənət incisidir.


Gəlmədi məclisimə, sevgili canan, bu gecə,

Can evimdən elə bildim ki, köçüb can bu gecə.

Çox düşündüm səni, sənsizliyə dözmür bu könül,

Çəkdi qəm ordusunu üstümə hicran bu gecə.

Gəlmiş olsaydın əgər məclisə, təbrizli gözəl,

Ayağın altda kəsərdim neçə qurban bu gecə.

Nə deyim, mən nə deyim ayrılığın baisinə,

Qaldı sənsiz, gözü yollarda Süleyman by gecə!


S.Rüstəmin 1940-cı ildə işıq üzü görən “Qaçaq Nəbi” pyesində də ədib çox incəliklə, ustalıqla cənub məsələsinə toxunmuşdur. Arazın o tayında-cənubda soydaşlarımızın öz ev-eşiklərindən zorla çıxarılmaları haqqında Şahın fərmaişini  canfəşanlıqla, qəddarlıqla yerinə yetirməyə çalışan ərbabla Qaçaq Nəbi arasındakı dialoq xüsusi diqqət çəkir. Ərbabın Qaçaq Nəbiyə xitabən “Arazın o tayının dərdi səninçün azlıq edir ki, hələ bu tərəfə də əl uzadırsan?…”- dediyi sözlərini eşidən


Qaçaq Nəbi əsəbi halda ona tutarlı cavab verir:”Arazın o tayı da, bu tayı da mənim doğma el obamdır. Elin də o baş, bu başı olmaz. Bunu sırğa elə, as qulağından…”. 84 illik ömrünü cənub həsrəti, cənub dərdi ilə yaşayan şair bu dünyadan nigaran köçdü. Özünü o taylı, bu taylı vətənin şairi hesab edən Süleyman Rüstəm bütöv, vahid Azərbaycan sevdalısı idi. Şair “Vəsiyyət” şeirində məzarı üstünə gül-çiçək əvəzinə, Arazdan gətirilmiş su səpilməsini vəsiyyət edirdi:


Su səpin qəbrimə, dincəlim bir az,

Təzədən başlayım, sonra söhbəti.

Sizdən bir ricam da, dostlar budur, bu-

Kürdən yox, Arazdan gətirin suyu.

Arzuma bələddir bu torpaq anam,

O yaxşı bilir ki, mən Süleymanam.


Bəli, xalq şairi Süleyman Rüstəm bütün varlığı ilə, qəlbən vahid, bütöv Azərbaycanın olacağı günə inanırdı. O, inanırdı ki, tezliklə, cənublu bacı və qardaşlarımız istibdaddan, zülmdən qurtulacaq, azadlığa, müstəqilliyə qovuşacaqlar. Bu onların əlahəzrət haqqıdır.


Bu gün İranda zülmkar mollakratiya rejiminə qarşı aparılan azadlıq mübarizəsində cənublu bacı-qardaşlarımız öndə gedir. Artıq ox yayından çıxmışdır. İnanırıq ki, onlar haqq etdikləri azadlığa, müstəqilliyə, hürriyyətə nail olacaqlar. Onların haqqları qorunacaq. Biz bütöv bir millət olaraq,  onların bu haqq davasında yanlarındayıq.


Ümid edirik ki, tezliklə, ölməz ustad sənətkarımız, xalq şairi Süleyman Rüstəmin ruhu rahatlıq tapacaq, şad olacaqdır.


PS. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasının Baş Katibi Bağdat Amreyevi qəbul edərkən demişdi:”Biz taleyin hökmü ilə dövlətimizdən ayrı düşmüş azərbaycanlılara, həmçinin, bizim qardaş türk dövlətlərinin digər xalqlarının dövlət sərhədlərinin hüdudlarından kənarda yaşayan çox sayılı nümayəndələrinə kömək etmək, onların inkişafı, onların Azərbaycan dilini, Azərbaycan ənənlərini, Azərbaycan mədəniyyətini qoruyub saxlamaları, azərbaycançılıq prinsiplərinə sadiq olmaları və öz tarixi Vətəni ilə əlaqələri heç vaxt kəsməmələri üçün əlimizdən gələni edəcəyik”.


Əlbəttə ki, dövlət başçısının bu fikirləri Arazın o tayında yaşayan 40 milyona yaxın soydaşımıza da şamil olunur. Ustad şair özü demişkən: “Gün o gün olacaq, o gün gələcək, bəşər dincələcək, həyat güləcək”.


Müəllif: Qafar ƏSGƏRZADƏ

Əməkdar jurnalist, pedaqogika

üzrə fəlsəfə doktoru, dosent

İlkin mənbə: modern.az

QAFAR ƏSGƏRZADƏNİN YAZILARI

SÜLEYMAN RÜSTƏMİN YAZILARI


MUSTAFA MÜSEYİBOĞLU -70

“SÖZÜN AĞ RƏNGİ” LAYİHƏSİ

ŞAHMAR ƏKBƏRZADƏNİN YAZILARI

`Sizin yerinizə utanıram mən` – Şahmar Əkbərzadənin şeirləri

PDF>>>ZAUR USTAC UŞAQ ŞEİRLƏRİ

PDF: >>>>> ZAUR USTAC “QƏLƏMDAR-2”

PDF>>> ZAUR USTAC “BB” KİTABI

>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI


“YAZARLAR”  JURNALI PDF

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<< WWW.USTAC.AZ və  WWW.BİTİK.AZ >>>>>> 

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru

NƏZAKƏT EMİNQIZI YAZIR

NƏZAKƏT EMİNQIZININ YAZILARI

Bu, Zaur Mustafa oğlu Mustafayevdir…
(Zaur Ustacın yaradıcılığı və “BB” kitabı haqqında)
Zaur Ustac imzası hələ 1988- ci ildən hamıya məlumdur. İlk dəfə ”Əməyə məhəbbət” adlı yazısı həmin dövrdə çıxan “Lenin yolu” qəzetində dərc olunmuşdur. Müxtəlif mətbu orqanlarında –”Azad qələm″, “Ədalət”, ”Təzadlar”, ”Haqqın səsi”, ”Həftə içi”, ”Kredo”, ”Bütöv Azərbaycan”, ”525-ci qəzet″, ”Olaylar″, ”Ədəbiyyat qəzeti” qəzetlərində, eləcə də ”Yazarlar”, ”Xəzan” və digər jurnallarda dərc olunmuş şeirlərinin, publisistik yazılarının oxucusu olmuşuq…
Eyni zamanda ”Yazarlar” jurnalının təsisçisi və baş redaktoru kimi son illər jurnalın müntəzəm çapına nail olmaqla geniş oxucu kütləsinin sevgisini qazanmışdır.
Zaur Ustac jurnalın nəşrini ”Tərəfsiz ədəbiyyat tarixdir” layihəsi çərçivəsində ödənişsiz əsaslarla təşkil etmişdir.
2007- ci ildən 2021 ci ilədək fasilələrlə buraxılan jurnal 2021-ci ildən dövri olaraq çıxır.
Zaur Ustacın ədəbi-bədii, elmi yaradıcılığına nəzər salsaq görərik ki, yazılarında hansı sahəyə müraciət edirsə, o sahənin bilicisi kimi özünü təqdim etməyi bacarır. O, jurnalın təsis etdiyi müxtəlif diplomlar, fəxri fərmanlar yeni yazılmış kitabların müəlliflərinə, uğurları ilə fərqlənən ziyalılara, şəhid analarına təqdim etməklə, onların əməyinə dəyər verərək qiymətləndirməyi də zəruri hesab edir. Eyni zamanda vaxtaşırı mükafatçıların siyahısını da jurnalda dərc olunmasını vacib bilir.
Bu yazıda Ustac yaradıcılığının son məhsullarıdan olan hekayələri haqqında söhbət açmağı lazım bildik.
Yeri gəlmişkən, onun həyat səhifəsinə nəzər salsaq görərik ki, istefada olan zabit olsa da pedaqoji sahədən, məktəbəqədər və ibtidai təhsildən, maraqlı psixoloji məsələlərdən həmin sahələr üzrə əsl mütəxəssis kimi maraqlı araşdırma və təhlil yazıları təqdim edir. Əlbəttə, bu məsələlər lapdan həll olunmaz. Onun üçün həmin sahələri mükəmməl dərk etmək, öyrənmək, zəhmət çəkib hər bir əziyyətin öhdəsindən gəlmək bacarığını üzə çıxarmağın özü də bir ustalıqdlr.
Bütün bu keyfiyyərlər onun yaradıcılıq potensialının, zəngin intellektual səviyyəsinin yüksək olmasının təzahürüdür. O, təmiz, saf qəlbli, doğru və dürüstlülüyü ilə fərqlənən fədakar tərcüməçi, yazıçı-publisist, naşir, şair, dövrünün yüksək mənəvi keyfiyyətlərinə malik olan ziyalı bir şəxsiyyətdir.
Onun “BB” kitabında toplanmış hekayələrə nəzər salsaq görərik ki, ümumiyyətlə, həyatdan götürülmüş faktlara əsasən qələmə alınıb.
Belə ki, dövrünə görə Bəy Balanın savadsızlığı, əqli səviyyəsini, gördüyü işləri böyük həvəslə danışması olduğu kimi verilmişdi.
Bəy Balanın heç bir sahədə qərar tuta bilməməsi, atasının isə onu gah ”raykom katibi”, gah da ”məktəb direktoru” qoymaq fikirləri, cəhdləri ilə razılaşmaması bir tərəfdən onun üzdə lovğalansa da ”vəzifələrin” onluq olmadığını bilərəkdən bunlardan imtina edir. Atasının timsalında istənilən vəzifəni pulla almağın mümkünlüyü verilsə də, Bəy Bala ali təhsil diplomu alsa belə bacarıqsızlığını bildiyindən heç bir yerdə işin öhdəsindən gələ də bilməzdi. Onun fikri-zikri alver etmək və çox pul qazanmağın yollarını öyrənmək idi. Buna görə də müxtəlif vasitələrə əl atır…
Yazıçı Zaur Ustac bunları tam çılpaqlıgı ilə qələmə almaqla Bəy Balanın təhsilə necə münasibət bəslədiyindən yazır. Bəy Bala təhsilin dəyərini qiymətləndirə bilmir, çünki, atası onu altımış minə ADU-,nun tarix fakultəsinə qəbul etdirmiş, ”bir torba alçaya” qiymətlərini yazdıraraq ali məktəbi bitirtdirmişdi.
Lakin ali təhsillin olmasına baxmayaraq o, həyatda özünə məxsus yer axtarmağa çalışır, amma ixtisasına uyğun işləməyə marağı yoxdur.
Yazıçı bu məqamı verməklə valideynlərin uşaqlarının marağına uygun ixtisas seçiminə sərbəstlik verməməsinə işarə edir.
Bəy Balanın alverə, biznesə marağını və bu sahədə uğura nail ola bilməsi üçün hər yerə baş vurmasını, nəhayət, özünə ”layiqli” yerini ”tapmasını”da yazaraq bu sahənin cəmiyyət üçün o qədər də faydalı olmadığını, yazının adını ”Böyük Bədbəxt” qoyulmasını istəyən Bəy Balanın sözləri ilə ustalıqla oxucuya çatdırır.
Eyni zamanda belələri haqda ”tərifli” yazılar yazan “200 manatı” qəbul edənləri də bir növ tanıdır.
Zaur Ustacın ədəbi yaradıcılığı maraqlıdır, bezdirici deyil, belə ki, onun mövzu seçimi də fərqlidir. Unudulmuş nəzərdə olmayan məsələləri gündəmə gətirərək sosial məsələləri ictimai maraqla, mənəvi maraqları müəyyən etməyi çox ustalıqla qələmə alan istedadlı yazar kimi geniş ictimaiyyət tərəfindən qəbul olunan-Ustacdır:
”Susuz quyuya su tökməklə sulanmaz”,
Gic doğulan, gic böyüyər, gic ölər…
Ər oğuldan, ər törəyər, mərd olar,
Soysuz doğsa , bic yetirər, bic bələr….
Ustac, iki doqquz, edər on səkkiz,
Arif bu sinindən səhv etməz hərgiz
Qanmazsa, qovalar, teylər dörd doqquz,
Qırxda qurşaq tutar, boşa güc eylər….
Və ya. :
İstədim deyəm ki, olasan agah,
Mat qaldım bu işə özüm də Billah,
Ustacın işləri Vallahi dəsgah,
Qan-tər içrə buza batır nədəndi?!-deyir.
Zaur Ustac pula, var-dövlətə həris olanları, şöhrət üçün qaçıb dostluq edənləri tərbiyə etmək üçün belələrinin iç üzünü təhlil edir və oxucularına öz daxili aləmini təqdim edir:
Səndən istəmirəm nə şöhrət, nə şan,
Səndən istəmirəm beş günlük ad- san.
Var dövlət, saraylar deyil şakərim,
Öz əlim, ayağım olsun nökərim…
Niyyətim bəllidir, istəyim dəqiq,
Ustac heç istəməz nə altun, əqiq…
Mustafa oğlunun istəyi təkdir,
Zaurun arzusu dəqiqdir, yekdir…
Elmin qapıların üzümüzə aç,
O güllü bağçandan bir az ətir saç.
Ruhumuz məst olsun, olsa da anlıq,
Dili tərk etməsin bir an şükranlıq…
Zaur Ustacın “Qırmızı yarpaqlı ağac” hekayəsi də maraqlı, oxunaqlı ideya xətti ilə əsas fikri əlil hərbiçiyə yönəldir.
Şaxtalı qışın görüşünə hazırlaşan ağacla sükutla qarşılaşıb kədərlə ayrılmaq!…
“Generalın ölümü” povesti ilə eyniləşdirmək, zabit peşəsi haqda ”ömür boyu çalışıb nə vaxtsa güllənin görüşünə” eynən amansız qarlı qışın görüşünə hazırlaşan bu ağac kimi…
O, qeyd edib ki, uşaq ana bətnində olandan, sonra da uşaq arabasından başlayaraq əlil arabasına qədər bütün həyatı boyu bu bağda olur və hər şeyi bu bağda öyrənir. Bu bağ sanki, həyat akademiyasıdır. Burada bitən ağaclar da payızda yarpaqlarının rəngini dəyişir…
” Sarı yarpaq gör nə gözəl
Kimə güldür kimə xəzəl” misraları uca boylu qırmızı yarpaqlı agacı payızla qışın görüşünə hazırlaşan agacla dərdləşir, sükut və kədərlə ayrılır.
Bu hekayədə məqsəd bəzi qazilərə olan münasibəti qabardaraq oxucuya çatdırmaq, hərbiçilərə diqqətsiz yanaşılması, ”işçi” sözüylə polkovnik rütbəsində olan adamın eyniləşdirilməsi, qazi ilə ”əlil” sözlərinin fərqləri düzgün anlamda dərk etməyi nəzərdə tutur. Qırmızı yarpaqlı uca boylu ağacın ətrafındakı düşüncələrini –yəni agac da qırmızı yarpaqlarla bəzənib-düzənib qışın gəlişini qarşılayır… Qazi nə qədər özünü sındırmasa da qışını gözləməsinin vacibliyini eyniləşdirir.
Digər tərəfdə insanlığın millətindən asılı olmayaraq ən yüksəkdə oldugunu—rus əsilli qonşunun qaziyə göstərdiyi qaygının, diqqətin sayəsində real şəkildə göstərilir.
Yəni qazinin bəlkə də hər hansı bir qohumu da olsaydı belə ona qonşusu kimi himayədarlıq etməzdi, bezərdi. Amma sarışının qaygısı, dostuna etimadı, ona sadiq olduğunu əks etdirir.
Hekayəyə bu başlığın verilməsi ilə bağda qeyri adiliyi ilə seçilən ağacın olması burada cərəyan edən hadisələrin qeyri-adiliyinə bir növ bənzədilərək müəllifi içəridən narahat edən məsələləri üzə çıxarmaq kimi düşünmək olar.
Elə başlanğıcda da göründüyü kimi bu fikir əsasında hadisələrin gedişi belə göstərilir: — Uca boylu qırmızı yarpaqlı ağacdan aralanıb qazi ilə olan görüş və söhbəti eyniləşdirərək əsas ideyasını çatdırmaqla daxili düşüncələrini ortaya qoyan yazar, daha yeni bir uğurlu hekayəsini oxucusuna təqdim edir…
Eynilə ”Psixoloqun qəbulunda” da qazi ilə psixoloq arasında müəyyən məsələlər təhlil edillir…
Zaur Ustacın bütün əbəbi yaradıcılığı oxunaqlı olmaqla geniş oxucu kütləsini cəlb edir, düşündürür.
Lakin, qeyd etdiyim kimi onun uşaqlar üçün yazdığı şeirlər, məqalələr, yazılar da onun bu sahədə də geniş məlumatı olduğunu aşkara çıxarır.
Ümumiyyətlə, hərtərəfli zəngin həyat təcrübəsi, savadı (bir neçə təhsil ocagının tələbəsi olması), geniş, hərtərəfli dünyagörüşü, fərdi xüsusiyyətləri onu digər yazarlardan fərqləndirir.
Yazıçı-şair, publisist, yaradıcı ziyalımıza yeni-yeni ugurlar və can saglıgı arzulayıram.

Müəllif: Nəzakət EMİNQIZI

AJB-nin üzvü, “Qürur” Bədii Yaradıcılıq Mərkəzi Nəzdindəki” Xaribülbül” Ədəbi Məclisinin sədri, ”Yazarlar”jurnalının əməkdaşı, DAMM vəSİM İB -in Fəxri üzvü.

NƏZAKƏT EMİNQIZININ YAZILARI

MUSTAFA MÜSEYİBOĞLU -70

“SÖZÜN AĞ RƏNGİ” LAYİHƏSİ

ŞAHMAR ƏKBƏRZADƏNİN YAZILARI

`Sizin yerinizə utanıram mən` – Şahmar Əkbərzadənin şeirləri

PDF>>>ZAUR USTAC UŞAQ ŞEİRLƏRİ

PDF: >>>>> ZAUR USTAC “QƏLƏMDAR-2”

PDF>>> ZAUR USTAC “BB” KİTABI

>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI


“YAZARLAR”  JURNALI PDF

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<< WWW.USTAC.AZ və  WWW.BİTİK.AZ >>>>>> 

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru

DAMƏT SALMANOĞLU. AĞ ATLI ŞAHZADƏ

DAMƏT SALMANOĞLUNUN YAZILARI

DAMƏT SALMANOĞLU

Damət Salman oğlu  Əhmədov 29 noyabr 1958-ci ildə Masallı rayonu, Örənqala kəndində anadan olub. Hazırda Bakı şəhərində yaşayır.

Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvüdür.

AĞ ATLI ŞAHZADƏ

Əsən payız mehi qışın çox da uzaqda olmadığından xəbər verirdi. Günəşin zəif şöləsi göylərdən bol-bol süzülsə də, hava yetərincə sərin idi. Axşama doğru günəşin rəngindən yorğunluq hiss olunurdu.

Nailə bu mənzərəni seyr edir, öz-özünə düşünürdü: “Günəş də insan ömrünə bənzəyir. Ona ayrılan vaxt çərçivəsində çıxıb bərq vurur, göylərə qalxır, yer kürəsini öz hərarətiylə isidir və ona möhtac olan bütün canlılara həyat bəxş edir. Zamanı çatanda isə qürub edib batır. İnsan ömrü də belədir. Günəşin sübh çağı insanın uşaqlıq dövrüdür. Doğulduğu zaman dağların arxasından boylananda necə gözəl mənzərə yaradırsa insanın uşaqlıq dövrü də o mənzərəni yaradır. Zöhr çağının şüaları yer üzünə nə qədər faydalı olursa, insanın gənclik çağı da bir o qədər faydalı keçir.”

Düşüncələrini sona qədər gətirməmiş özlüyündə bir sual yarandı. “Görəsən, mənə möhtac olanlar üçün nə qədər faydalı ola bildim?”

Nailə xoşbəxt bir uşaqlıq dövrü keçirmişdi. Atalı, analı, qayğıdan kənar bir dövr idi o dövr. 17 yaşına gəlib çatanda həddindən artıq yaraşıqlı olan Nailə rayonun bütün gənclərinin xəyallarındakı ideal gözəl obrazına çevrilmişdir. Kimisi gözəlliyini vəsf edən şeirlər yazır, kimisi mahnılar qoşur, kimisi də keçdiyi yollara gül-çiçək düzürdü. Gənc və gözəl qız isə bunlara çox vaxt gülür, öz gözəlliyi ilə lovğalanırdı sanki. Çünki Nailə öz xəyallarındakı “ağ atlı şahzadəsini” gözləyirdi. Nailə həm də gözəl rəqs etmək qabiliyyətinə malik idi. Hətta bir dəfə qonşu kənddə yaxın qohumlarından birinin toy məclisində iştirak edərkən təxminən 30-35 yaşlarında qarabuğdayı bir oğlan “ləzginka” rəqsi ilə özünü sınamaq qərarına gəlir. Nailəni rəqsə dəvət edir, ancaq çox tab gətirə bilməyərək meydandan məğlub kimi ayrılır. Az sonra məlum olur ki, bu oğlan əslində rəqs qabiliyyətini sınamaq üçün yox, bəxtini sınamaq üçün meydana atılıbmış. Rəqsdən sonra böyük bacısı Nailəni kənara çəkib astaca dedi:

-Bacı, bu oğlanın adı Nazimdir. Rusiyada çalışır, yaxşı imkanı da var. Bibisi mənə dedi ki, bacını çox bəyənib, sabah Nazim yola çıxır, imkan yarat, qızı da aparıb getsin. Nə məsləhət görürsən, razısanmı?

Nailə təəccüb içində bacısına baxaraq dedi:

-Bacı, sən nə dediyinin fərqindəsən? Hansı zəmanədə yaşayırıq? Qız qaçırmaq nədir, Rusiya nədir, imkan nədir? Heç səndən gözləməzdim.

Cəld məclisi tərk edən Nailə, dayısının avtomobili ilə evlərinə gəlir. Olub-keçənləri bir yuxu kimi xatırlayır, bacısının sözləri isə hələ də qulaqlarında əks-səda verir. “Rusiyada çalışır, yaxşı imkanı var!”

Nailə öz-özünə düşünürdü ki, insanlar imkanı olduğu üçünmü ailə qurur, imkanı olduğu üçünmü özündən qat-qat kiçik qızı utanmadan qaçırmaq istəyir? Bu fikirlərlə də nə zaman yuxuya getdiyini xatırlamadı.

Nazim həmən günün sabahı Rusiyaya dönsə də, anası, bibisi fikrindən dönmür. Bir neçə gündən sonra Nailənin ilk elçiləri qapılarını döyür. Elçiləri qarşılayan Nailənin anası gəliş məqsədlərini öyrəndikdən sonra deyir:

-Vallah, bu mövzuda mən heç nə deyə bilmərəm. Qərar vermək qızımın öz ixtiyarındadır. Onun öz arzuları var, ali məktəbə daxil olmaq istəyir. Ailə qurmaq qismət işidir. Odur ki, valideyini olsam belə, onun qismətinə müdaxilə etmək haqqım yoxdur. İnanmıram ki, razılaşa ailə qurmağa. Yox əgər “hə” desə mən də “Allah xeyir versin” deyərəm məmnuniyyətlə.

Nailə görəndə ki, ona elçi gəliblər dərhal əmisigilə getmişdi gizlincə. Anası nə qədər axtarsa da, tapa bilmədi. Elçilər Nailənin evdə olmadığını gördükdə dedilər:

-Yaxşı, daha gecdir biz gedək, sabah gələrik qızın fikrini öyrənib bizə deyərsiz.

Axşam anası bu barədə söhbət salanda Nailə qəti şəkildə etirazını bildirir:

-Onlara de ki, bir də bizim qapıya gəlməsinlər. Onun o, qarabəniz oğlu mənim tayım deyil, gedib öz tayını tapsın.

***

Nailə arzularının bir qisminə çatıb ali məktəbə daxil olmuşdu. Bakıdakı bacısıgildə qalıb tələbəlik illərinin yaddaqalan günlərini yaşayırdı. İndi onun başda duran arzularından biri “ağ atlı şahzadəsinin” gəlişi idi.

Universitetin ikinci kursunu bitirəndə yay tətilini keçirmək üçün rayona qayıdır. Böyük bacısının evi rayonun mərkəzində yerləşirdi. Çoxdandı bacısı ilə görüşməyən Nailə bir neçə gün öz evlərində qaldıqdan sonra bacısı ilə görüşmək üçün rayon mərkəzinə yollanır. Xeyli vaxtdır görüşməyən bacılar elə qapıdaca bir-birini qucaqlayırlar. Səs-küyə qonşu Lətifə xanım çölə çıxır. Nailəni görəndə bir anlıq özünü itirir.

Qadir uzun illər idi ki, Rusiyada yaşayırdı. Orda maddi durumu həddən artıq gözəl olduğu üçün ailə qurmaq haqqında heç düşünmürdü. Hər dəfə anası Lətifə xanım: “bala, ailə qurmaq yaşın ötür, gəl bir halal süd əmmiş qızla səni evləndirək, mən də nənə olmaq istəyirəm”, – desə də, Qadir hər dəfə müxtəlif bəhanələr gətirərək anasını fikrindən yayındırmaq üçün dünyanın müxtəlif ölkələrinə istirahətə yollayıb bu mövzudan ustalıqla yayınırdı. Əksər ölkələrdə aylarla istirahətə gedən Lətifə xanım, Nailə qədər gözəl qızla bu günə qədər heç bir yerdə rastlaşmamışdı. İndi qəfil Nailəni görəndə bir anlıq gözəlliyi qarşısında donub qaldı. Tez özünü toplayıb ədalı şəkildə dedi:

-Qənirə, bu qız kimdir belə? Heç sizdə görməmişəm, canıyanmışı elə bil rəssam çəkib.

-Kiçik bacımdı, ay Lətifə xala, Bakıda univeristetdə oxuyur. Sənə dediyim Nailə budur də. İstirahətə gəlib kəndə, ordan da, iki ildir ki, görüşmürük, gəlib mənimlə görüşməyə.

-Həə, lap yaxşı, sizi tutmayım o zaman, yoldan gəlib, apar çaydan, çörəkdən ver, – deyib Lətifə xanım cəld içəri keçib özünü telefona çatdırıb Qadirin nömrəsini yığdı.

-Alo, Qadir, necəsən, bala?

-Sağ ol, ana, şükür Allaha, yaxşılıqdır, sən necəsən?

-Qadir, bax gör anan sənə nə deyir. Hər dəfə sənə evlilik mövzusunu açanda müxtəlif bəhanələrlə yayınırsan mövzudan. Ancaq bu dəfə yayına bilməyəcəksən. Sənə bir qız tapmışam, inan ki, qadınlığımla mən o qıza vuruldum. Təcili, elə günü bu gün yola çıx, yoxsa əlimdən qurtara bilməyəcəksən.

-Ana, sən ciddisən?

-Zarafat edəcək kimi görsənirəmmi, oğul?

-Yaxşı, de görüm kimdi, kimlərdəndi, ay ana?

-Bizim qarşı qonşumuz var ha, Qənirə, onun kiçik bacısıdır. Universitetin ikinci kursunda oxuyur Bakıda.

-Ana, gəl belə şərt kəsək. Sən gizlincə onun şəklini çək, yolla mənə. Söz verirəm ki, bəyənsəm elə günü bu gün yola çıxacam.

-Çəkim də! “Sən hələ Nərgiz xalanı yaxşı tanımırsan haa…”, – deyib gülə-gülə zəngi yekunlaşdırdı. Ana-bala aralarında belə zarafatları olurdu. Xüsusən də Lətifə xanımın “Əhməd haradadır” kinosundakı Nərgiz xanımın rolu bədəninə yağ kimi yayılırdı.

İndi qalırdı bir yolla Qənirəgilə gedib, gizlincə Nailənin şəklini çəkmək. Lətifə xanım cəld güzgünün önünə keçib saçına yüngülcə əl gəzdirdi. Ədalı addımlarla evdən çıxıb Qənirəgilin qapısının zəngini basdı.

-Xoş gəldin, Lətifə xala, buyur keç.

-Xoş gününüzə gəlim, ay Qəniş. – deyib salona keçdi.

Nailə Lətifəni görcək ayağa qalxıb: “xoş gəldin”- dedikdən sonra Lətifə keçib divanda əyləşdi. Bir xeyli müxtəlif mövzulardan danışdıqdan sonra Lətifə qəsdlə sözü mobil telefonlara gətirdi.

-Deyirəm, ay Qəniş, texnologiya hər gün inkişaf edir də. Bəlkə də, sənin yadına gəlməz, bir şəkil çəkdirmək üçün neçə gün gözləyərdik, özü də indiki keyfiyyət hardaydı. İndi adi telefon çəkən şəkili o vaxt heç bir fotoaparat çəkmirdi. Qadiri sağ olsun, sonuncu dəfə ad günümə yolladığı telefon “hd”çəkir. Baxanda adamın özünə də xoş gəlir şəkil. Hələ bacınla yanaşı dur sizin bir şəklinizi çəkim baxın,- deyib cəld telefonunu əlinə götürdü. Qənirə yaxınlaşıb Nailə əyləşən kreslonun qoltuğunda əyləşib qolunu Nailənin boynuna doladı. Lətifə bir neçə şəkil çəkdi. Sonra isə təklif etdi:

-Ay Qəniş, indi gəl sən mənim şəklimi çək Nailə qızımla.

Artıq Lətifə məqsədinə çatmışdı. Odur ki, bir stəkan çay içdikdən sonra vaxt itirmədən şəkilin bir neçəsini oğluna yolladı. Qadir Lətifə xanımın yolladığı şəkillərə baxdıqdan sonra anasına bir mesaj yazdı. “Ana, doğrudan da bu dəfə zövqünü alqışlayıram, sabah rayondayam!” Mesajı oxuduqdan sonra Lətifə dərindən bir nəfəs aldı. İstəyinə qismən nail olmuşdur. Qalırdı digər qismi, bu da Nailəni razı salmaq idi. Odur ki, özünü toparlayıb dedi:

-Vallah, ay Qəniş, indiki zamanda belə tərbiyəli, belə gözəl qızlarımız çox azdır. Əhsən sizə tərbiyə verən ailəyə. Özün bilirsən də, Qadirə neçə illərdi ki, bir halal süd əmmiş qız tapa bilmirəm. Bilirsən tərbiyəli qız tapıram, gözəl olmur, gözəl tapıram, tərbiyəli olmur. Yazıq balam Rusiyanın çöllərində nə qədər ailəsiz yaşamalıdır, axı?

-Lətifə xala, Qadirin yaşı otuzu ötüb məncə, eləmi?

-31 yaşı var artıq, bircə onu baş-göz edə bilsəydim, heç arzum qalmazdı. Gedim mən də, Nailə qızım da yol gəlib, bir az dincəlsin.

Lətifə sağollaşdıqdan sonra öz evinə keçdi.

***

Səhərin şehi hələ çiçəklərin yarpaqların üzərində buxara çevrilməmiş qapının zəng səsi eşidildi. Lətifə xanım asta addımlarla qapını açanda Qadiri görüb bir anlıq özünü itirsə də, tez özünü toparlayıb oğlunun boynunu qucaqladı.

-Axır ki, sənin də bir qızı bəyəndiyini gördüm, xoş gəldin, ay bala, – deyib qapıdan çəkildi.

Qadir 31 yaşı olsa da, ona o yaşı vermək mümkün deyildi. Daim ən son model bahalı idman geyimləri ilə seçilir, saçını müasir formada kəsdirər, bədən quruluşu ilə seçilərdi. Kənardan baxan ona ən çox 25 yaş verərdi.

Oğluna çay süzüb qoyduqdan sonra Lətifə cəld hazırlaşıb Qənirəgilə tələsdi. Qapının zəngi gəldikdə Qənirə qapını açıb Lətifəni gördükdə bir az təəccüb içində soruşdu:

-Sabahın xeyir, Lətifə xala, buyur keç içəri.

Ancaq baxışlarıyla ”sabah-sabah xeyir ola, nə əcəb gəlmisən?” deyə soruşdu.

-Qənirə, özüm-özümə iş açmışam, qızım. Dünən çəkdiyim şəkili votsap statusuma qoymuşdum, bu gün Qadir səhər tezdən gəlib ki, o qızı bəyənmişəm, onunla ailə qurmamış gedən deyiləm. Bunları qarşılaşdıraq burda, sonra da el adəti ilə atangilə elçi gedəcəm.

Qənirə sanki şoka düşmüşdü. Çünki həmişə düşünürdü ki, Qadir kimi bir yeznəsi olsun, həm yaraşıqlı, həm də həddindən artıq imkanlı. İndi Lətifə xanımın qəfil bu təklifi Qənirəni şoka salmışdı. Özünü o yerə qoymayıb dedi:

-Lətifə xala, əsas onların bir-birini bəyənməsidir, mən nə deyə bilərəm ki. Qismətdirsə, Allah xeyir versin.

Lətifə qonaq otağına keçib əyləşdi. Nailə içəri keçəndə:

-Sabahın xeyir, ay gözəl balam!” – deyib ayağa qalxıb Nailənin üzündən öpdü.

Sonra isə telefonu əlinə alıb “Qadir bir bəhanə ilə gəl Qənirəgilə” mesajını yazdı. Qapının növbəti dəfə zəng səsi gələndə Qənirə mətbəxdən səsləndi:

-Nailə, qapıya bax, əlimdə iş görürəm.

-Yaxşı, bacı, baxıram, – deyib Nailə qapıya yaxınlaşdı.

Qapı açılanda Qadirlə qarşılaşıb bir az diksindi sanki.

-Buyurun, kim lazımdır? – titrək səslə soruşdu.

-Lətifə xanımın oğluyam, anama söz deyəcəkdim.

-Buyurun, keçin, qonaq otağındadı Lətifə xala, – deyib Qadirə yol verdi.

Qadir baxışlarıyla Nailəni özünə elə bağladı ki, bir anın içində, Nailə Lətifə xanımı çağırmaq yerinə Qadiri içəri dəvət elədi. Qadirə də bu lazım idi. İçəri keçib anasının yanına çatanda Lətifə sanki hər şeydən xəbərsiz kimi soruşdu:

-Qadir, sən nə əcəb gəldin? Gəlirdim də özüm.

-Ana, qara çayın yerini tapa bilmədim, sən gələnə qədər özümə bir pürrəngi çay dəmləyəm. Onun yerini soruşmaq üçün gəldim.

Qənirə səsə mətbəxdən tez qonaq otağına keçib:

-Ay səni xoş gördük, Qadir bəy, nə zaman gəldin?” – dedi.

-Xoş gününə gəlim, Qənirə bacı, bu sabah gəlmişəm.

-Həmişəlik gəlmisən, yoxsa dönəcəksən geri?

-Yox, dönəcəm əlbəttə. Dedim gedim bir anamı görüm, çoxdandı görmürdüm.

-Əcəb eləmisən, Lətifə xala da lap darıxırdı son vaxtlar. Əyləş, bir çayımızı iç, bilirəm sən pürrəngi çayı sevirsən, elə indicə dəmləmişəm. Nailə, gəl mənə kömək elə.

Nailə bir kənardan seyr edirdi. Qadirin belə sərbəst davranışı, geyim stili, bədən quruluşu onu sanki sehrləmişdi. Bacısının onu çağırmasını belə eşitmədi. İkinci dəfə Qənirənin: “qız, səni çağırmırammı?” – deməsi onu sanki yuxudan oyatdı.

-Gəldim, bacı, – deyib mətbəxə üz tutdu.

***

Axşamtərəfi evdə təkcə Qənirə ilə Nailə qalmışdı. Qənirə təklikdən istifadə edib Qadirin gəlmək səbəbini deməyin tam məqamı olduğunu düşündü.

-Nailə, Lətifə xalanın oğlu bilirsən nə üçün gəlib?

-Bacı, açığı mənə də maraqlı gəldi onun bir günün içində gəlməyi, nə üçün gəlib?

-Dünən Lətifə xala səninlə şəkil çəkdirdi yadına gəlir?

-Hə.

-O şəkli vopsap statusuna qoyub, Qadir də görən kimi gəlib. Yəni Qadir anasına görə yox, sənə görə gəlib.

Nailə əməlli-başlı qızarmışdı. Bəlkə də, ilk dəfə idi o, bu mövzuda etirazını bildirmədən sadəcə olaraq susmaqla cavab verdi. Susmaq isə “hə” işarəsi kimi qəbul olunur el arasında.

***

Nailə ilk günlər Moskvada özünü çox qərib kimi hiss etsə də, zaman keçdikcə buna alışırdı. Rusiyaya gəldikdən sonra universiteti də qiyabi olaraq davam etdirirdi. Onun üçün boş vaxtlarında dərsləriylə məşğul olur, tez-tez Qadirlə birlikdə müxtəlif bahalı restoranlara gedir, müxtəlif əyləncəli məkanlarda darıxmağını unudurdu. Hər həftə Qadir bir neçə insanlarla evə gələr (onların içərisində müxtəlif xalqların nümayəndəsini görmək olar) çamadan dolusu pulları bölüşdürərdi. Ancaq Nailə bir dəfə də olsun buna müdaxilə etməz, soruşmazdı ki, bu pullar hardan gəlib, hara gedir.

Zaman beləcə öz axarıyla ötüb keçdi. İlk övladları qız oldu. Nailənin sevinci yerə-göyə sığmırdı. Böyük təntənə ilə xəstəxanadan evə gətirildi. Moskvanın ən lüks restoranlardan birində qızının şəninə ziyafət verildi.

Sabah təzəcə açılmışdı. Qapının zənginə Nailə körpəni divanın üstünə qoyub ayağa durdu. Qapını açanda təxminən 25-27 yaşlarında gənc və bir o qədər də gözəl sarışın rus xanımı ilə üz-üzə gəldi.

-Buyurun, kim lazımdır?

-Qadir bəyin evidir?

-Bəli, nə lazımdır?

-Məni Qadir bəy çağırıb, xadiməyəm.

-Buyurun, keçin içəri, mən çağırım özünü, – deyib yataq otağına üz tutdu.

-Qadir, bir xanım gəlib, deyir xadiməyəm, məni Qadir bəy çağırıb.

Qadir yarıyuxulu gözlərini açıb dedi:

-Hə, mən təmizlik şirkətinə müraciət etmişdim. Qıymıram ki, sən həm qızımıza baxasan, həm də ev işləriylə məşğul olasan. Bu gündən evin təmizlik işlərinə o baxacaq. Sən ancaq qızımıza, bir də dərslərinə vaxtını ayır.

Qadirin belə düşüncəli olması Nailəni nə qədər sevindirsə də, bir o qədər də ürəyində əsəbləşdi ki, kaş, mənim də fikrimi soruşardı. Ancaq bunu dilinə gətirmədi, çünki gətirmək də gec idi.

Qızının yaş yarımı olanda ikinci övladı dünyaya gəldi. O da qız idi. Yenə əvvəlki kimi təntənə ilə qarşılandı, şəninə ziyafət verildi.

Nailə artıq üç ilə yaxın idi ki, Moskvada yaşayırdı. Bu üç il ərzində cəmi bircə dəfə rayonlarına getmiş, doğmaları, əzizləri ilə cəmi 4 gününü keçirib yenidən geri dönmüşdülər. Son iki ildə isə evin demək olar bütün işlərini Zina görmüş, Azərbaycana gedib-gəldikləri müddət ərzində hətta gecələr də onlarda yatıb evi yiyəsiz qoymamışdı. İlk günlər bir az soyuqluq olsa da aralarında, sonradan xidmətçi olmasına baxmayaraq Nailənin ən yaxın rəfiqəsinə çevrilmişdi. Həmişə özünə hansı geyimlərdən seçib alırdısa Zinaya da o cür bahalı geyimlər alar, gündə üç dəfə bir süfrədə çörək kəsərdilər. Bu müddət ərzində bir dəfə də olsun Qadiri Zinaya qarşı qısqanmaz, düşünərdi ki, Qadir onun kimi qadını heç vaxt heç kimə dəyişməz, nəinki xidmətçiyə.

Telefonun zəng səsi eşidildi. Nailə kiçik qızını qucağından yerə qoyub telefonu götürdü.

-Alo:

-Salam, Nailə xanım, sifariş verdiyiniz dəri gödəkcə gəlib. İstədiyiniz vaxt gəlib götürə bilərsiz.

-Oldu, bir azdan gəlirəm.

Nailə salonda televiziya seyr edən Qadirə yaxınlaşdı.

-Qadir, ticarət mərkəzindən zəng etdilər. Sifariş vermişdim, onu gətiriblər. Mən gedib qızı bağçadan götürüb ordan da ticarət mərkəzinə gedəcəm. Gec gəlsəm, narahat olma.

-Yaxşı, uğuruna xeyir. Sürücü çöldədir, deyirəm maşını işə salsın. Üstündə pulun varmı? Yoxdursa verim.

-Var, narahat olma. Mən getdim, hələlik.

Nailə evdən çıxıb avtomobilə əyləşib yola düzəldi. Bağçadan qızını götürüb ticarət mərkəzinə doğru getmək istəyəndə gördü ki, pul çantasını evdə unudub. “Bircə bu çatmırdı”, – deyib sürücüyə evə dönəcəyini bildirdi. Qapını öz açarıyla astaca açıb içəri keçəndə yataq otağından səslərin gəldiyini eşitdi. Öncə Qadirin uşaqla oynadığını düşündü, ancaq Zinanın səsini eşidəndə yataq otağına yaxınlaşıb qapısını açdı. Gördüklərindən dəhşətə gəldi, bir anlıq harda olduğunu da unutdu. İnandığı həyat yoldaşı, güvəndiyi Zina onun çarpayısında illərin həsrətliləri kimi bir birinə sarmaşmışdılar. Belə mənzərə qarşısında çox tab gətirə bilmədi. Qapını çırpıb özünü necə bayıra atdısa iki körpə qızının evdə qaldığını belə unutdu. Birinci mərtəbədə yaşayan rəfiqəsi Oksananın qapısını qırarcasına döyməyə başladı. Oksana qapını açanda Nailənin bu halı qarşısında mat-məəttəl qaldı. Nailə qaralmış bulud kimi bir himə bənd idi ki, leysan töksün gözlərindən.

-Sənə nə olub, ay qız? Keç görüm içəri.

Nailə bir addımını içəri atanda artıq özünü saxlaya bilmədi. Oksananı qucaqlayıb hönkür-hönkür ağlamağa başladı.

-Axı, niyə? Niyə, niyə?

-Nə olub, bir söylə görüm, nə baş verir?

Nailə gördüklərini danışdıqca Oksananın təəccüblənmədiyini gördü.

-Oksana, eşitdiklərini çox soyuqqanlı qarşıladın, dediklərim, bu olanlar adi haldır səncə?

-Nailə, təəccüblənmədim, çünki Qadirin etdiklərinin ancaq bir qismidir bu.

-Necə məgər, sən nə danışırsan? Sənin bilib də, mənim bilmədiyim nə var, axı?

-Bu günə qədər ailə işinə müdaxilə edib, söz-söhbət salmaq istəmədim. Səni o avaraya kim verib? Bu neçə il ərzində sən heç soruşmusan ki, bu qədər pul, var-dövlət sənə hardan gəlir, sən nə işlə məşğulsan? Heç gecələr evə gəlməyəndə soruşdun ki, harda qalmısan?

-Oksana, sən nə danışırsan? Gecə evə gəlmədiyini hardan bilirsən?

-Bilirəm, çünki dəfələrlə səhər işə gedəndə qonşu binadan çıxdığını görmüşəm. Sonra maraqlandım ki, orda da bir arvadı, üstəlik 4 yaşında bir qızı da var. Öz yaşadığı bina ilə qarşı-qarşıya o arvadına ev alıb ki, istədiyi vaxt qızını görsün. Nailə, Qadir qaranlıq işlərlə məşğuldur, gəliri də ordan gəlir.

Nailə eşitdiklərindən dəhşətə gəlmişdi. Yəni doğrudanmı bütün bunlar uğrunda doğma el-obasından ayrıldığı, sevdiklərinin üzünə həsrət qaldığı Qadir haqqında deyilən fikirlərdir? Yəni doğrudan yatağında xidmətçi ilə gördüyü şəxs Qadirdi? Bir anın içində ürəyinin bulandığını, başının hərləndiyini görüb divardan tutdu. Oksana Nailənin halının dəyişdiyini görüb dərhal qolundan tutub həkimə çatdırdı. Müayinədən sonra həkim üçüncü övladına hamilə olduğunu bildirdi. Bu xəbər Nailəni heç də sevindirmədi. Sanki qəfəsdə olan bir insana televiziyada mənzərəli yerləri izlətdirirlər. Öncə düşündü ki, bu uşağı dünyaya gətirən deyiləm. Ancaq tez fikrindən daşındı. Axı, Nailə bu qədər qəddar ola bilməzdi. Sonra qərara gəldi ki, bundan Qadirin xəbəri olmasın.

Qapını açıb evə daxil olanda Qadirlə üz-üzə gəldi. Qadir asta və xırıltılı səslə bircə kəlmə deyə bildi:

-Nailə, bağışla.

Nailə cavab vermədən qızlarının yanına keçdi.

***

Üç ay müddətində Qadirlə bir kəlmə də danışmadı. Ayrı-ayrı otaqlarda yatıb, müxtəlif vaxtlarda süfrəyə əyləşdilər. Bu müddət ərzində Nailə ayrılmaq üçün yollar axtardı. Nəhayət, üç aydan sonra bir axşam Qadirə yaxınlaşıb dedi.

-Mən uşaqları da götürüb Azərbaycana dönmək istəyirəm.

Qadir sanki uzun müddətdir bu sözü gözləyirdi.

-Sabah yola salaram, gedərsiniz. Orda nəyəsə ehtiyacın olsa, xəbər verərsən.

Nailə nifrət etdiyi insandan istədiyi cavabı belə tez aldığına görə özü də bilmədən: “sağ ol”, – deyib öz otağına keçdi.

Sabah tezdən Qadir hava limanından Nailəni və qızlarını bir daha geri dönməyəcək şərti ilə Azərbaycana yola salırdı. Ancaq o, bilmirdi ki, yola saldığı, bəlkə də, başından elədiyi həyat yoldaşı iki qızı, xoşbəxtliyi ilə birlikdə bətnində illərdi ki, arzusunda olduğu oğul övladını da özü ilə aparır…

Müəllif: Damət SALMANOĞLU

DAMƏT SALMANOĞLUNUN YAZILARI

PDF>>>ZAUR USTAC UŞAQ ŞEİRLƏRİ

PDF: >>>>> ZAUR USTAC “QƏLƏMDAR-2”

PDF>>> ZAUR USTAC “BB” KİTABI

>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI


“YAZARLAR”  JURNALI PDF


YAZARLAR.AZ

===============================================

<<<<<< WWW.USTAC.AZ və  WWW.BİTİK.AZ >>>>>> 

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru

SEVİL GÜL NUR. SƏNDƏN SONRA

SEVİL GÜL NURUN YAZILARI

SƏNDƏN SONRA
Səndən sonra açılmadı sabahlar,
Gün işığı qaranlıqda boğuldu.
Sığalını alıb getdi sazaqlar,
Əllərimin istiliyi yox oldu.
* * *
Səndən sonra ruhuma da gəldi qış,
Baxışlarım hərarətin soyundu.
Gözlərimdən yağan odlu yağışda
Kirpiklərim gecə-gündüz yuyundu.
* * *
Səndən sonra şeirlərim qəm yedi,
Misralarım qonaq oldu qəhərə.
Ayrılığa əsir düşdü gülüşüm,
Dodağımda görünmədi bir kərə.
* * *
Səndən sonra sığışmadım evə də,
Sıxdı məni bu divarlar, bu daşlar.
Unutmağa bir dənə yol qoymadın.
(Boşunaymış apardığım savaşlar…)
Səndən sonra sızıldadı saçlarım,
Hər telində ağrıları dinlədim.
Xatirələr elə qatdı başımı,
Səni yaddan çıxara da bilmədim…
15.10.2022.

UZAQLIQ
Bu ayrılıq parçaladı köksümü,
Qopub düşdü ürəyimin tək simi.
Baxışların tez soyundu əksimi,
Daha sənə görünürəm yad kimi…
* * *
Şeirlərin keçmədi ki əynimə,
İndi bu sərt soyuqlarda neynim, hə?
Nəfəsindən köz düşmədi çiynimə,
Bürümədi vücudumu od kimi…
* * *
Bilməzdim ki, doğma dönər yad olar,
Gedişinin başqa necə adı var?
Saçlarımda əllərinin dadı var,
Dad görmədim ondan şirin dad kimi…
30.10.2022.

UNTMAQ CƏHDİ
Məndən nigaran olma,
Birtəhər yaşayıram.
Dağ boyda bir ağrını
Ruhumda daşıyıram.
* * *
Sən ki mənə bələdsən,
Tükənən deyil gücüm.
Məndən böyük olsa da,
Çiynimi əymir yüküm.
* * *
Daha gözüm asılmır
Telefon ekranından.
Cana ziyandır deyə
Ayırmışam yanımdan.
* * *
Günü ötürmək üçün
İş-güclə baş qatıram.
Səhərlər gec oyanır,
Axşamlar tez yatıram.
* * *
Beləcə, keçinirəm
Günləri saya-saya.
Verdiyin qəhəri də
İçirəm doya-doya.
* * *
Fincanda çay soyuyur,
Boşqabda donur yemək.
Səni unutmaq üçün
Hələ verirəm əmək.
* * *
Hələ səy göstərirəm
Yaddan çıxasan deyə.
Unuda bilmirəm ki…
And olsun yerə, göyə…
16.07.2022.

QATİL
Qəfil gələn ayrılıq od vurur sinən üstə,
Gözün yolda darıxır, qulağınsa hər səsdə.
Yaralayır ruhunu bu təcrübəli qatil,
Sən də yarımcan halla gəzirsən səfil-səfil.
Ağrılara birtəhər üç gün dözə bilirsən,
Ondan sonra alınmır, nəfəs-nəfəs ölürsən.
Əvvəl küsür iştahın, kəsilirsən yeməkdən,
Dodaqların quruyur adın gizli deməkdən.
Sonra çəkin azalır, əriyirsən günbəgün,
Onsuzluq mərəzinə tutulursan büsbütün.
Gündüz yenə hardasa gəzirsən, dolanırsan,
Elə ki gecə olur, için-için yanırsan.
Balışın soyuq üzü yanağını yandırır,
Saatın çıqqıltısı nəbzini dayandırır.
Bir ah qopur sinəndən, ünü yetir səmaya,
Düşmən də kəsilirsən ondan sonra hamıya.
Ondan sonra hər gecə ağrıların başlayır,
İçindəki tənhalıq səni ordan daşlayır.
* * *
Sökür ciyərlərini həsrətin küt ağrısı,
Çalır səndən hər şeyi bu xoşbəxtlik oğrusu.
Ondan sonra itirsən keçmişin yollarında,
Nəfəsin də kəsilir təkliyin qollarında.
Daha nə yol gözləyir, nə də vüsal umursan,
Ruhunu təslim edib gözlərini yumursan.
Bu gediş sonuncudur, dönüşü yox, bilirsən,
Ağrıların azalır, yavaş-yavaş ölürsən…
21.09.2022.

TİTRƏYƏN ÖPÜŞ
Məndən sonra pozular günlərinin düzümü,
Sabahların sükutla, gecələrin lal keçər.
Ruhun eşq libasını soyunar öz əynindən,
Ayrılıq ürəyinə özün boyda qəm biçər.
* * *
Məndən sonra düzülər misralar da yan-yana,
Yüz şeir də yazılsa, ödəməz bir ağrını.
Köksün üstə alışan o köz səni yandırar,
Dodağında titrəyən öpüş didər bağrını.
* * *
Məndən sonra yozular yuxuların tərsinə –
O mənli röyaların bircəciyi düz olmaz.
Məni unutmaq üçün sayarsan günü, ayı,
Məni unutmaq isə bir ömürdən tez olmaz.

CAVABSIZ SUALLAR
Necəsən, mənsiz adam,
Bəxtinə gün doğdumu?
Məndən sonra başına
Eşq yağışı yağdımı?
* * *
Ruhunu oxşamağa
Bir şeir yazıldımı?
Hansısa bir nəğməylə
Dərd yükün azaldımı?
* * *
Məndən sonra bir kimsə
Sənə məntək baxdımı?
Saçlarını oxşayıb,
Əllərini sıxdımı?
* * *
Hansı baxışla keçdi
Bunca ağrı, bunca ah?
Məndən sonra ömrünə
Yaz gəldimi, sən allah?
* * *
Keçdimi həyatından
Əlli qadın, yüz qadın?
Bircəciyi oldumu
Eşq ətirli söz qadın?

BİR OVUC ÜMİD
Bir şəhərlik məsafə,
Bir nəfəslik ayrılıq,
Geri dönməyən yollar…
Qarşımdasa Mark Levi –
Hələ “bir-birimizə
deyilməyən sözlər” var…
* * *
Hələ saf duyğuların
Tamam olmayıb ili.
Hələ ayaq izimiz
Kövrəltməyib sahili…
* * *
Cücərən hisslərindən
Bir qucaq misra dərdim.
Sən sevgi istəmişdin,
Bağışla, ömrüm-günüm,
Kasıbın olanından –
Mən sənə şeir verdim…
* * *
Bu gecə də mənləsən,
Gözlərimə qonaqsan,
Üzlü qonaqlar kimi
Dəvət də gözləmədən
Ciyərimə keçirsən.
* * *
Bilirəm, qəhvəni tünd,
Çayı soyuq içirsən.
Nə hazırlayım sənə?
Soyuq çay, isti şeir –
De, hansını seçirsən?
* * *
Kükrədi boğuq səsin
Yenə qulaqlarımda,
Bu sərsəri ruhumu
Çəkdi dərinliyinə.
(Lənətə gələsən e,
Gecə-gecə işlədin
İliklərimə yenə…)
* * *
Yenə də dil bilməyən,
Susmayan ağrıları
Tapşırdım bu gecəyə.
Adını zikr eyləyib
Bir ovuc ümid içdim
Sənsizlik keçsin deyə…

Müəllif: SEVİL GÜL NUR

SEVİL GÜL NURUN YAZILARI

PDF>>>ZAUR USTAC UŞAQ ŞEİRLƏRİ

PDF: >>>>> ZAUR USTAC “QƏLƏMDAR-2”

PDF>>> ZAUR USTAC “BB” KİTABI

>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI


YAZARLAR.AZ

===============================================

<<<<<< WWW.USTAC.AZ və  WWW.BİTİK.AZ >>>>>> 

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru