İşıq evinə səyahət
İnsan kitab kimidir. Hər səhifəsində minlərlə fikir gizlənir. Bu fikirlər isə pilləkəndir. İnsan pilləkənləri qalxdıqca daha da yüksəlir. Bu yüksəliş nə qələbə, nə də uğurdur. Bu yüksəlişin adı qələmdir! Qələmini sevən yazıçı, şair doğulacaq övladını da sevməlidir.
Bu gün Zaur Ustacın “BB” kitabını oxuyarkən bu fikirlər beynimdə canlandı. Ümumiyyətlə, mütaliə edəndə dünyama səyahət etmirəm,sanki müəllifin duyğularını analiz edirəm. Onları analiz etdikcə duyğuları,hadisələri yaşayıram. Bu yaşanan duyğularım toplanır və mən ondan ev tikirəm. Yenə yazıçı yanaşması edib sizə qələmimin sehrini danışdım. Elə deyilmi? Neyləyək, qələmim elə deyir! Mən qələmim nə deyərsə, onu da edirəm! Onun sözündən çıxarsam, itirə bilərəm, həm də əbədi!
Hekayələri oxuyan zaman uzun yolda səyahətə çıxmaq bir o qədər maraqlı, ancaq stressli idi. Yorucu deməyəcəyəm, çünki məni kitab yorarsa, mən onunla dil tapıb söhbətləşə bilmərəm. Sizə fərqli aspektdən yanaşdığım bir mövzudan danışacam.
Kitabdakı hekayələr insanların yaşadığı kiçik evə bənzəyir. O evə qonaq getdiyimdə də çox gözəl qarşılandım. Ancaq nə yalan deyim,elə evlər var ki,onlar məni xüsusi qarşıladı! Xüsusi qarşılanan evlərdən yalnız biri daha doğmalaşdı. Sizə o ev haqqında danışacam. Bu, hekayə (ev) qonaqlarının abu-havası, xarakterləri məni özünə cəlb etdi. Ümumiyyətlə, bir yazıçının qələmə aldığı istər hekayə, istər povest, istərsə də roman olsun, bu onun evi, oxucuları isə qonaqlarıdır! Mən də müəllifin hekayələrinin evinə qonaq gedib bu xoş qarşılanmanı sizinlə bölüşürəm! Gəlin, elə ən sevdiyim ev olan “Qismət” hekayəsinə baş çəkək.
İlk öncə qeyd edim ki, Zaur müəllimin qələminin füsunkarlığını oxucuları gözəl bilir. Poetik düşüncələr məngənəsində səyahətə çıxmaq məni daha da qələmə bağlayır. Onun qələmindəki sehrli yollarda gəzdikdə bunu daha yaxşı anlayıram.
Hekayəni təhlil etməyəcəyəm. Mən oxuduğum əsərlərin haqqında həmişə fikir yazmıram. Onları təhlil edir və hansı yollardan gəlib keçdiyini araşdırıram. Hekayəni oxumağa başlamamışdan öncə adını gördükdə anidən duruxdum. “Qismət…” Qismət sözünü oxuduğum an ağlımda “tale” sözünü xatırlasam da, qələmim onu tale deyil, alın yazısı adlandırdı. Belə bir ifadə var, “qismətdə varsa, olacaq”
Mən də tale və qismət sözlərini puzzle kimi bir araya gətirsəm də, alınmadı. Tale- insanın məhv edilən ruhunun yenidən küllərindən doğulmasıdır. Qismət- qələmin,yaxud həyat yolunun səni apardığı imtahandır. İmtahan fərqli-fərqlidir. Elə insanlar var ki, imtahanı ağır, eləsi də var ki, asan keçir. Əslində, sonra düşündüm ki, bəs qismət və alın yazısı necə ola bilər? Alın yazısı, mənim fikrimcə, faciəvi hadisələrin kabus formasında canlı rol almasına bənzəyir. Kabus da, qismət də rol ifaçılarıdır. Bəs bilmirdiniz? Kabus, tragediya insan həyatının heç qurtula bilmədiyi ən qaranlıq evidir. Bu evdən qurtulmaq üçün yalnız “qismət” köməyə çatır. Qismətdə varsa, o qaranlıq evdən qurtulmağı bacaraqsan. Bunun üçün yalnız xoşbəxtlik açarını tapıb qəlbindəki evində saxlamaqdır.
“Qismət” yollarından uzun-uzun gəlib kiçik evin gözəl sakinlərinə baş çəkdim. İlk öncə diqqətimi cəlb edən ata və bala arasındakı münasibət oldu. İndiki cəmiyyətimizdə təəssüf edirəm ki, valideynlər və uşaqlar həddindən çox travma içindədir. Mən özüm filmlərdə, real həyatda da bu hadisələrin tez-tez şahidi oluram. Övladlarına qayğı, sevgi göstərmək, ancaq onunla yanaşı onları incitmək, dinləmədən, anlamadan günahlandırmaq tamamilə səhv metoddur. İnsan ömrünün yolları heç vaxt düz keçidlərdən ibarət olmur, amma onları hamar etmək sizin əlinizdədir. Məhz burada da müəllifin ata-bala münasibətində uca Tanrının insanlara bəxş etdiyi sevgini, qayğını hiss etdikdə qəlbim fərəh hissiylə dolub-daşdı!
Mən düşünürəm ki, qələmin gücü onun yaratdığı obrazlarındadır. Çiçəyin təlaşı, sevinci və ən önəmlisi uşaqlığı o qədər gözəl təsvir olunub ki, hekayəni oxuduğum vaxt gözlərim yaşardı. Kiçik qızcığazın atasına maraqla ünvanlandırdığı sualları məni daha da heyrətləndirdi. Hekayənin adında böyük məna gizləndiyini daha yaxşı anladım.
Müəlifin Allah və Göyərçini məhz “qismət”lə əlaqələndirməsi məni çox uzaq yollara səyahət etdirdi. Oxucularım bilir ki, Tanrının rolu əsərlərimdə əvəzsizdir. Müəllifin də bu gözəl təsviri məni daha da xoşbəxt etdi.
Onu da qeyd edim ki, hekayənin ən gözəl tərəfi məhz sonluğudur. Düzü, təəssüfləndim ki, hekayəmiz tez bitdi və qonaqlıq vaxtımızın da zamanı doldu, ancaq qismətin hansı yollardan gəlib keçdiyini yenidən gördüm.
Ən əsası bu hissəyə çox diqqət edin: Çiçək atasına “qismət nədir?” deyə sual verdiyində atası onu həmin an cavablamadı. Bəzən olur ki, valideynlər övladlarına zamanını ayırmamaq üçün tələsik sualları cavablandırır, bəzən isə ümumiyyətlə onları saymırlar. Bu, təbii ki, övladlarda travma yaradır. Onların kiçik dünyasında böyüyən bu fırtına artıq gələcəkdə faciələrə belə gətirib çıxarır. Atanın balaca qızını ertəsi günü gəzintiyə çıxarıb qisməti məhz göyərçinlərlə anlatması məni çox düşündürdü.
Gəlin, diqqət edək, ovuclarındakı dənləri göyərçinlərə tökən zaman göyərçinlərin dənləri yeməsi. Neçə-neçə göyərçin ətrafa səpələnən dənləri yeyərkən, göyərçinlərdən yalnız bir neçəsi atanın ovuclarındakı dənləri yedi. Bu zaman ata qızını yanına çağırıb məhz göyərçinlərin dən yeməsini ona izah etdi. Sizinlə bu kiçik hissəni paylaşıram. Müəllifin qələmi danışsın və bir az da biz dinləyək:
-Hə, indi diqqətlə mənə qulaq as, ağıllı Çiçəyim. Göyərçinlər biz səpən dənləri yeyəndə heç onlara diqqət etdinmi?
-Hə. Baxdım.
-Fikir verdinmi? Göyərçinlərin çoxu ətrafa səpilmiş dənləri yeyirdi, amma bir-ikisi gəlib ovcumdan yeyirdi. Sən dost olsan, hansı göyərçinlə dost olarsan, bütün digər göyərçinlərə qarışıb dənləri yerdən yeyən göyərçinlərlə, yoxsa ovucumdan yeyən göyərçinlərlə?
-Ovucundan yeyən göyərçinlərlə-heç düşünmədən Çiçək cavab verdi.
-Nə üçün?
-Çünki onlar qoçaqdı. Onlar qorxmur.
-Əhsən mənim ağıllı balama. Əhsən.
-Bax, həyat da, qismət də belədir. Gördünmü? Dəni ovucumda tutub gözləyirdim. Hansı göyərçin daha cəsurdur, daha qorxmazdır, daha qoçaqdır o gəlib ovucumdan dəni götürüb yeyirdi. Sənin soruşduğun “qismət” də belədir. Bütün uşaqların “qismət”i hardasa durub onu gözləyir. Uşaqlar sadəcə oynaya-oynaya, oxuya-oxuya böyüyüb öz qismətlərinin harada olduğunu öyrənir, sonra da gedib onu götürürlər. “Qismət” bax budur, Çiçək bala, gül bala. Şəkər bala, bal bala. Ağıllı bala.
-Hə. Deməli “qismət” bu imiş?
-Hə. Ağıllı bala, “qismət” bax budur.
Sizinlə müəllifin qələmə aldığı sonluğu bölüşdükdə yenidən o gözəl,isti evin sakinləri ilə söhbətləşdim. Diqqətimi cəlb edən də atanın qızı Çiçəyə olan sevgisi, qayğısı və səbri idi. Mən düşünürəm ki, onlar öz dünyasında yaşadıqca bağçaları daha da böyüyəcək, çünki orada sevgi var! Orada hörmət, səbr, dözüm var!
Müəllifin “Qismət” adlı hekayəsində bu yola çıxmaq gözəl idi. Qismət insanların alın yazısının ən doğru yolçusu, ən diqqətli zamanı və ən çətin imtahanıdır. Qismətin rəngləri həyat kimi rəngarəng, bəzən də siyah-bəyaz ola bilər. Qisməti kabuslarınızdan çıxarıb yalnız xoşbəxtlik açarınızla birgə evinizə apara bilərsiniz. Gözləyin, xoşbəxtlik açarınız gəldiyi zaman “qismət” də öz yolunu tapıb və sizə evini açacaq! Qismət evinizin rənglərini boyayarkən onun başqalarının əllərində itgin düşməsinə izn verməyin!
Pilləkənləri qalxarkən qorxurdum. Elə bilirdim ki, düşəcəyəm, ancaq sonra hələ evimə çatmadığımı görüb yoluma davam etməyi qərara aldım. Müəllifin bu dərin, düşündürücü hekayəsi mənə də qorxmazlığı, cəsurluğu və yolundan dönməyib, daha da irəliyə addımlamağı öyrətdi.
Təkrarlanan yalnız “tale” ola bilər, lakin “qismət” evinin yolları hələ lap qabaqdadır…
Müəllif: Səma MUĞANNA
Gənc yazar, AYB üzvü.
PDF>>>ZAUR USTAC UŞAQ ŞEİRLƏRİ
PDF: >>>>> ZAUR USTAC “QƏLƏMDAR-2”
PDF>>> ZAUR USTAC “BB” KİTABI
>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<
ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI
YAZARLAR.AZ
===============================================
<<<<<< WWW.USTAC.AZ və WWW.BİTİK.AZ >>>>>>
Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru
