Vətən uğrunda apardığı savaşda qalib gəlsə də, yaşamaq uğrunda savaşda məğlub olan Baş Leytenant….
Ağdam Şəhidi Baş Leytenant Səfərov Hikmət İldırım oğlu 11.07.1972-ci ildə Ağdam rayonunun Yusifcanlı kəndində anadan olub. Hikmət 1979-cu ildə Ağdam rayonunun Yusifcanlı kəndi orta məktəbinin birinci sinfində orta təhsilinə başlayıb və 1989-cu ildə elə həmin məktəbi bitirərək 1990-cu ildə Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasına qəbul olub və 1995-ci ildə “İnformasiya ölçmə texnikası” ixtisasını bitirdikdən sonra “Leytenant” rütbəsi almışdır. Hikmət Səfərov 2001-ci ildən etibarən Yazıçılar birliyinin “Ulduz” jurnalında işləməyə başlayıb və elə həmin il ailə həyatı qurub. Daha sonra 2002-ci ilin oktyabrında həqiqi hərbi xidmətdə “Leytenant” olaraq xidmətə başlayıb və 2004-cü ilin yayında Baş Leytenant olaraq ehtiyyata buraxıldı. 12.11.2004-cü il tarixində “Qaya” mətbuat yayımında işə başlayan Hikmət Səfərov 30.08.2016-cı il tarixində həmin işdən ayrılıb və 04.01.2018-ci il tarixində “Dokta MMC” şirkətində Xəzinadar kimi fəaliyyət göstərməyə başlayıb. 20.09.2020-ci il tarixində ehtiyyatda olan Baş Leytenant olaraq hərbi təlimlərə çağırılan Hikmət Səfərov Vətən müharibəsində iştirak etmək üçün könüllü olaraq ordu sıralarına qoşulur və Baş Leytenant 04.10.2020-ci il tarixində Suqovuşan ərazisinin azadlığı uğrunda gedən döyüşlərdə ağır yaralanıb. Dəfələrlə əməliyyat olunmasına baxmayaraq 17.10.2020-ci il tarixində “koma”-ya düşdü və 52 günlük komadan sonra 08.12.2020-ci il tarixində (48 yaşında) Şəhid oldu.. Və Baş Leytenant Səfərov Hikmət 09.12.2020-ci il tarixində yüksək rütbəli ordu məmurlarının, müvafiq icra hakimiyyəti nümayəndələrinin, ailə üzvlərinin və xeyli sayda insanların iştirakı ilə 2-ci Fəxri xiyabanda dəfn olunub. Ailəli idi. Ondan yadigar 2 oğul övladı – Azər və Anar qaldı.. Azərbaycan Respublikasının prezidenti İlham Əliyev tərəfindən Baş Leytenant Səfərov Hikmət İldırım oğlu ölümündən sonra “Vətən uğrunda”, “Cəsur döyüşçü” və “Ağdamın azad olunmasına görə” medalları ilə təltif olunub. Ruhun qarşısında baş əyirik, cənab Baş Leytenant! Ruhun şad olsun!
USTACAM Müzəffər ordunun şanlı əsgəri, Ərənlər yurdunun ər övladıyam! Zalımın zülmünə təhəmmülüm yox, Babəklər yurdunun hürr övladıyam! * * * Ustadım Nəsimi, sözümüz sözdü, Ədalət, həqiqət bağrımda közdü, Ziyadar dühası bir deyil, yüzdü, Mövlalar yurdunun nur övladıyam! * * * Dərvişəm, müqqəddəs sayılır təkkəm, Hülqumdan yuxarı dayanır öfkəm, Od, ocaq diyarı tanınır ölkəm, Alovlar yurdunun nar övladıyam! * * * Unutma, şah babam Xətai başdı, Nadir şah, mətədə tərpənməz daşdı, İlham, nə keçilməz sədləri aşdı, İgidlər yurdunun nər övladıyam! * * * Tarixdə Nəbisi, Koroğlusu var, Gen dünya yağıya daim olub dar, Düşmən qarşımızda yenə oldu xar, Aslanlar yurdunun şir övladıyam! * * * Göydən Yer üzünə ərmağan, payam, Gündüzlər Günəşəm, gecələr Ayam, Ən parlaq ulduzdan törəyən boyam, Ozanlar yurdunun sirr övladıyam! * * * Ustacam, vətənim vətən içində, Axıb duruluruq zaman köçündə, Min bir anlamı var, adi “heç”in də, Aqillər yurdunun pir övladıyam!
DAĞLAR (Dağlara xitabən üçüncü şeiri) Tarix səhnəsində yetişdi zaman, Başlanmış bu çağın mübarək, dağlar! Hələ nə zəfərlər gözləyir bizi, Qutlanmış novrağın mübarək, dağlar!
* * * Dövranın gərdişi döndü, dəyişdi, Davadan doğulan ərlər yetişdi, Didilmiş yaralar tutdu, bitişdi, Üç rəngli duvağın mübarək, dağlar!
* * * Nə vaxtdır yol-iriz bağlı qalmışdı, Qoynunda yağılar məskən salmışdı, Canımı sağalmaz bir dərd almışdı, Sayalı qonağın mübarək, dağlar!
* * * Qurtuldu yağıdan zənburun, balın, Bir başqa görünür yamacın, yalın, Zirvəndən boylanır şanlı hilalın, Müqəddəs sancağın mübarək, dağlar!
* * * Haqqa nisbət tutub ulu Ələsgər, Andırıb, tanıdıb, bilib pərisgar, Hər səngər məbəddi, pirdi hər əsgər, Şuşa tək ocağın mübarək, dağlar!
* * * Ay Ustac, min şükür arzuna yetdin, “Dədə”n gedən yolu, sən də qət etdin, Dolandın dünyanı yurdunda bitdin, Doqquzu zər tuğun mübarək, dağlar!
ÜÇ QARDAŞ (Azərbaycan, Türkiyə, Pakistan qardaşlığına)
Bir qardaş sağında, biri solunda, Təpəri dizində, gücü qolunda, Qardaşlıq məşəli yanır yolunda, Yeni çağ başladır xan Azərbaycan! Türkiyə, Pakistan, can Azərbaycan! * * * Xətai amalı bu gün oyaqdır, Nadirin əməli bu gün dayaqdır, İlhamın təməli bu gün mayakdır! Yeni çağ başladır xan Azərbaycan! Türkiyə, Pakistan, can Azərbaycan! * * * Zamanla yaşadıq xeyli qeylü-qal, Görməsin bir daha bu birlik zaval, Dağlara biryolluq qayıdır Hilal, Yeni çağ başladır xan Azərbaycan! Türkiyə, Pakistan, can Azərbaycan!
Ədəbiyyatın qəbul edə bilmədiyi yazıçı Qaraqanın “Gözəlçə” hekayəsində intihara aparan yol
Qaraqan (Elxan Zeynallı) həm yazıçı, həm də repçi kimi fəaliyyət göstərib. HOST (hava, od,su, torpaq) rep qrupunun üzvü olub. O, yeraltı (underground) ədəbiyyatın nümayəndəsidir. Onun yaradıcılığında oxucu, dinləyici həyatın hər üzü ilə tanış olurdu. Sevginin, nifrətin, kədərin, qəzəbin nə olduğunu öyrənirdi. Qaraqanla tanış olan, onu dərk edən kütlə hər şeyə “niyə?” sualını verərək, həyatını yaşayır, həyatı sorğulayır. Qaraqanın yaradıcılığı neçə insana ilham verdi, dayaq oldu. Onun üçün rep və qələm bir vasitə idi. O, bu yolla insanların paslanmış və qəlibləşmiş düşüncələrini dəyişməyə çalışırdı. Gördü ki, dəyişmək çətin bir prosesdir, ölkədən getməyi seçdi.
Onun kitabları illərlə orta məktəblərdə qadağan olundu, onu oxuyanlara, dinləyənlərə töhmət verildi, çünki o doğruları deyirdi, çəkinmirdi. Cəmiyyət tərəfindən doğru danışanlar dışlanıb, ancaq bugün orta məktəb dərsliyində onun gənc yazıçı kimi adının çəkilməsi böyük uğurdur. Mən oxucuları onun “Gözəlçə” hekayəsi ilə tanış edəcəm.
“Gözəlçə” hekayəsi şüur axını ədəbiyyatıdır. Yazıçı bizi qəhrəmanın baxça, məktəb daha sonra universitet həyatı ilə tanış edir. Bunların fonunda qəhrəmanın ailə həyatı, uşaqlıq travmaları paralel verilir. Əsəri oxuyanda qəhrəmanın ilk başda narsist olduğunu düşünürsən. O, özünü çoxundan üstün görürdü. Həmişə onu çox istəyiblər. Valideynləri ona gözəlçə, mələk deyiblər. Baxçada onunla mübahisə edən yoldaşlarında günah görmürdü, düşünürdü ki, bu, onların paxıllığının əlamətidir.Vaxtını güzgüyə baxmaqla keçirirdi, özünü ideal hesab edirdi, sinif yoldaşlarının onun üçün darıxdığını düşünürdü.
Daha sonra məlum olur ki, adsız gözəlçəmiz gözəllik müsabiqəsindən uğurla keçə bilməyib. Hekayədə incə bir nüans var. Atanın işlətdiyi ifadə: “qızım, gözəllik müsabiqəsi hara, sən hara?”. İplər həmin an çözülür. O, dəqiqə başa düşürsən ki, xanım atasından dəyər görmür, dəyərsizlik, sevgisizlikdən əziyyət çəkir, küçümsənir, aşağılanır. O qədər əziyyət çəkir ki, özünün yazmış olduğu eyni ssenarini qəbul olduğu Tibb Universitetində də davam etdirir. Ailədən görmədiyi sevginin onun qəlbində yaratdığı boşluq onu kölgə kimi izləyir, təhsil həyatına belə mane olur. İlk toxumu əkən valideyndir, əgər valideyn əkdiyi toxumun bəhrəsini görmək üçün ona qulluq etməsə, sağlam böyüməsi üçün əlindən gələni etməsə, o necə gəldi böyüyəcək, ya da ümumiyyətlə böyüməyəcək, quruyacaq, məhv olacaq, bəhrə verməyəcək.
Xanımın tələbəlik həyatı ilə tanış olanda düşünürsən ki, erotomaniyadan əziyyət çəkir. Bəli, elədir ki, var. Narsizm öz yerini erotomaniyaya verir. Xəstəlik getdikcə şiddətlənməyə başlayır. Erotomaniyanın digər adı qarşılıqsız sevgi sindromudur. Xəstəlik dəyərsizlikdən yaranır, eyni zamanda şizofreniya və ya paranoidliyin fonunda davam edir. Elə bilir ki, qrup yoldaşı onu sevir. Sevgi qazanmaq üçün bu travmasını yaratdığı fəsadları həmin tələbəylə kompensasiya edir, atasından görmədiyi sevgini, diqqəti tələbə yoldaşından görmək istəyirdi və “görürdü də”. Əslində, o bütün bunları bilərəkdən etmirdi, o, xəstəliyinin fərqində deyildi. Tələbə yalnız misalların həlli zamanı ondan yaralanmağa çalışırdı, başqa vaxt ona o qız maraqlı deyildi. Qəribədir, insanlar səndə çatışmayan cəhətləri, anormal davranışları səndən qabaq duyur, hiss edir, görür. İş o yerə gəlib çatdı ki, həmin oğlanın sevgilisi oldu, nişanlandı. Qəhrəmanımız isə onun bu addımını qısqanclıq kimi qiymətləndirirdi.
Sonra nə oldu? “Sonra bilmirəm necə oldu. Bir onu gördüm ki, damarlarım kəsilib”. Gözəlçə o qədər öz dünyasına qapanıb orda elə xülyalar qurmuşdu ki, intihar cəhdinin fərqində belə deyildi. Hətta, bu hərəkətinə intihar adını belə qoymamışdı. Ən acınacaqlısı o idi ki, ana-atası onun dünyasından xəbərsiz idi, əlbəttə səbəbkarlar onlar idilər. O, tələbəni itirdiyi üçün intihar etmişdi. O, tələbəni sevmirdi, onun üzərindən xəyallar qururdu, qaranlıq dünyasını dadlı xülyalarla işıqlandırmaq istəyirdi. Onun sonuncu ümidləri də öldü, qurmağa xəyal qalmadı, çünki o tələbə nişanlandı. Gözəlçə daxili aqressiyasının fərqində belə olmadı. Hər intihar etmiş şəxsin bir keçmişi, yaşanmışlığı var. Və onu o nöqtəyə gətirib çatdıran şəxslər var.
Bizim gözəlçəmiz şizofreniya xəstəsi idi. Narsizm-erotomaniya-şizofreniya. O, müalicə aldığı xəstəxananı iş kimi qəbul edirdi, özünü də həkim kimi təsəvvür edirdi. Öz xəyal dünyasını özü istədiyi kimi qururdu. “Sevgilimsə bir dəfə də olsun gəlmir bura. Sadəcə məktub yazır. Onları da mənə göndərməmiş cırıb atır. Dəlidi də…”
Gözəlçəmiz niyə bu həddə gəlib çatdı? O, doğurdan da mı “dəli” idi? Bəlkə, əsl dəlilər dəli insanı dəli edən dəlilərdir?
Fəlsəfədə elə bir yol var ki, “mən”dən qeyri-psixoloji mənada danışmaq olar və danışılmalıdır. (Lüdviq Vitqenştayn)
Böyük avstriya filosofu Vitqenştayn fəlsəfədəki mən anlayışını psixoloji deyil,qeyri-psixoloji mənada izah edildiyini qeyd edir. Fəlsəfədəki “mən” olduqca bəsit anlayışdır. Belə ki, insan zat,mahiyyət və varlığın cəm olduğu mürəkkəb quruluşdan ibarətdir. Varlıq anlayışı mücərrəd və maddi olmaq üzrə iki yerə bölünür. Bu dünya özü 3 ölçülü(en,uzun,hündürlük) maddi sistem olduğu üçün,insanın varlığı cisim formasında maddi olaraq yaradılmışdır. Məad anlayına görə isə ölümdən sonrakı həyat(bərzəx aləmi) mücərrəd olduğu üçün insanın varlığı mücərrəd aləmə uyğun formada mücərrəd olaraq yaradılacaqdır. Mahiyyət anlayışı isə insanın sonradan qazandığı bir məfhumdur. Yaxşı olmaq,pislik etmək,əxlaqlı,əxlaqsız və.s anlayışlar varlığın deyil,mahiyyətin xüsusiyyətləridir. Qeyd olunan bu iki fikirdə mən anlayışını tapmaq qeyri-mümkündür. Ona görə də əksər irfan alimləri və filosoflar mən-i zatda axtarmağın tərəfdarıdırlar. Amerikan transsendentalizminin banilərindən olan Ralf Emerson söyləyir ki, “Mən” insanla Allah arasında,qeyri-mən isə təbiətlə Allah arasında bağlılıq yaradan bir anlayışdır. Emerson bu fikri Molla Sədranın hikmətil-mütəaliyyə fəlsəfəsinə uyğun olaraq qeyd edir. Belə ki,həm Sədra,həm də irfan əhlinə görə vəhdətül-vücud anlayışı vardır ki,bu anlayışa görə kainatda Allahdan başqa heçbir varlıq yoxdur,bütün gözlə görünən məfhumların hamısı Allahın cəlal və təcəllasından ibadətdir. Özü özlüyündə bütün varlıqlar “heç” dir və Emersonun da dediyi kimi insan “mən” vasitəsi ilə Allaha bağlanır. İrfana görə insan bədənindəki ruh Allahın müqəddəs ruhunun bir parçasıdır,varlıq isə bu dünyaya uyğun formada yaradılmış maddi anlayışdır,deməli “mən” mahiyyət kimi sonradan formalaşmayan, əvvəldən xəlq olmuş bir məfhumun içində olmalıdır ki,bu məfhuma biz zat deyirik. Lakin vəhdətül-vücud qeyd edir ki, Kainatda Tanrıdan başqa heçbir varlıq yoxdur, varlıqların hamısı təcəlladır. O zaman “mən” anlayışı təcəlla və Allah arasındamı əlaqə yaradır?! Ümumiyyətlə, insan deyə bir həqiqət varmı? Təcəlla bir güzgüdən çıxan işıq rolunu oynadığına görə insan damı qeyri-real bir illuziyadır?!
Bu tip sualların cavabını XX əsrdə elmdə inqlab edən kvant fizikasında tapırıq. Belə ki, Fizika alimi olan Hayzenberqə görə cismin sürət və məkanını eyni anda hesablaya bilmək mümkün deyil. Çünki fotonları və momentumu eyni anda müxtəlif yerlərdə mövcud ola da bilər,olmaya da bilər. Kvant fizikası bu məsələyə Hayzenberq ehtimallılığı adını vermişdir. Bu ehtimallılıq şərq fəlsəfəsindəki mümkün əl-vücud anlayışı ilə oxşarlıq təşkil edir. Belə ki,mümkünül vücuda görə varlıq mövcud ola da bilər,olmaya da bilər. Hayzenberqin dediyi fotonların yayılması məsələsini belə izah etmək olar. Bir cisim sürətlə hərəkət edərkən arxasında çox qısa zamanlı bir özünün əksi kimi şəkiləbənzər bir məfhum yaranır. Həmin məfhumu cismin hərəkət etdiyi zaman,məkan və hərəkətini dəqiq ölçmək mümkün deyildir. Halbuki,cisim işıq sürətindən yəni saniyədə 300000 km dən aşağı sürətdə hərəkət edir. Maraqlısı budur ki,işıq sürətini keçən bir varlıq keçmişə doğru,işıq sürəti ilə hərəkət edən varlıq isə gələcəyə doğru hərəkət edə bilir. Maddi aləmdə fiziki bir varlığın bunu etməsi qeyri-mümkündür,lakin metafiziki aləmdə mücərrəd varlıqların hərəkəti üçün işıq surəti məhdudiyyət yaratmır.
Gələcəyə və keçmişə doğru getdikdə orada yaşanacaq və ya yaşanmış olan hadisələr bizə görə reallığı əks etdirmir. Çünki keçmiş olub,bitdiyi üçün keçmişin reallığı keçmişdə,gələcək hələ yaşanmadığı üçün isə gələcəyin reallığı gələcəkdədir. Hər iki zamanda cərəyan edən hadisələr indiki zaman kəsiyində real olmadıqları üçün real deyillər. Lakin maraqlısı budur ki, fəlsəfəyə görə də indiki zaman anlayışı məsələsində problem var. Belə ki, insan 1 mikrosaniyə belə olsa daim gələcəyə doğru inkişafda olduğu üçün indiki zaman deyə birşey qalmır. Misal üçün gözümüzü açıb-bağladıqda həmin hadisə artıq keçmişdə qalır,hər dəfəsində bunu etdikdə 1 mikrosaniyə geridə qoymuş oluruq. Məhz,buna görə də bəzi kvant alimləri varlığımıza illüziya deyirlər. İndiki zamanın olmaması,keçmişin yaşanıb bitməsi və gələcəyin yaşanmaması hərşeyin illüziya nümunəsi olduğunu açıqlayır. Lakin biz zaman,məkan və hərəkət anlayışlarının işləmədiyi,qravitasiyanın çalışmadığı, superdeterminizm və determinizmin başlanğıcı olan,keçmiş,indiki və gələcək zamanların var olmadığı bir anlayış düşünsək, böyük ehtimalla varlığımız o anlayışda həqiqi və real olardı. Astrofizika elminə görə fizika qanunlarının işləmədiyi,zamanın var olmadığı, determinizmin başlanğıcı olan anlayışa “sinquliyarlıq” deyilir. Qeyd edilən sinquliyarlıq eyni ilə Teizmin təqdim elədiyi Allah anlayışı ilə paralellik təşkil edir. Maraqlısı budur ki,irfan elminə görə hərşey cəlal və təcəllidir və hərşeyin əsli Allahın yanındadır…
