Remziye Meyyas’ın
Basıma Hazır
(CÜT KAHVE) Hatıraları Adlı Kitabı
Değerli okurlar eliniz arasında okuduğunuz bu yazı Irak Türkmen kadın şairler dosyasında ilk sıralarda yer alan şair ve edebiyatçı (Remziye Habib Tevfik) hanım efendiye ait şiir kitabına önsöz yazısıdır. Kitapta yer alan şiirlerde Remziye Meyyas derin bir şekilde yerli Türkmen şivesini kullanarak yaşadığı ortamın tüm yönlerini, yani sosyal hayattan tutun da aile yaşayışını, yurt sevgisi, mahalle kadir kıymeti, yoksulluk çeken insanların dramı, yakın akrabalarla geçen sevinçli acılı günlerin çeşnisi, anne baba sevgisi bir de kendisi başda olmak üzere evlat acısı çekenlerin çilesini dile getirmektedir. Remziye Meyyas bir Türkmen kadın şairi olmakla beraber o daha genç yaşta iken şiirlerini Arapça yazarak ister Kerkük’te veya ister Irak çapında edebiyat çevresinde iyi bir düzeye ulaşabilmiştir. Remziye Meyyas’ın Türkmence şiirlerine gelince o önceden söylediğimiz gibi en fazla hoyrat ve dörtlükler düzerek kendi maharetini gösterebilmiştir.
Remziye Meyyas şiirlerinde Kerkük yerli Türkmen şivesiyle halk ağzını fıtri bir üslupla işleyerek Türkmen örf ve adeti, mahalle ve bölge adlarını çok güzel bir şekilde kullanması sebebiyle şiirlerine güzellikler katmıştır.
Remziye Meyyas Kerkük’te tanınmış bir Türkmen ailesine mensup olmak şerefine nail olmasıyla daha çocuk denecek yaşta iken kendisinde din, dil, vatan ve millet sevgisiyle kendisini en üstün bir düzeyde yetiştirmiştir.
Remziye Meyyas’ın hayatına gelince o 1945 yılında Kerkük’ün Piryadi Mahallesi’nde dünyaya geldi. İlk tahsilini Kerkük’te yaptıktan sonra Öğretmen Yetiştirme Enistitüsü’ne kaydını yaparak burda iki yıl tahsil gördükten sonra mezuniyetini başarıyla kazandı. Remziye Meyyas Arapça ve Türkmence olmak üzere şiirlerini altmışlı yılların sonlarında yazmaya başladı ve bu uğurda 8 tane şiir kitabı meydana getirmiştir. Remziye Meyyas’ın kitaplarının adları ve basıldığı tarihleri ise şöyledir:
1-(Seher ve Havatır) Arapça-2004-Kerkük
2-(Kerkük Rubaiyatı) Türkmence-2005
3-(Mihrecan el-Farağ) Arapça-2005
4-(Hak Yolunda) Hyratlar-Türkmence-2016
5-(Meyyas Nene Destanı) Türkmence-2009
6-(Sunbulat Efkari) Arapça yaıları-2012
7-(Resail İle Ummi)Arapça-2015
8-(Hevaciz el-Harif) Arapça-2022
Remziye Meyyas’ın ailesine gelince bu aile Kerkük’te çok köklü bir Türkmen ailesi sayılır. Buna ilaveten babası rahmetli Habib Meyyas ve kardeşi rahmetli Refik Meyyas ile beraber çalıştırdıkları Cüt Kahve Kahvehanesi ve Çayhanesi Kerkük’ün içtimai hayatında büyük şöhret kazanıp bir sembol haline gelmiştir. Bilindiği gibi Cüt Kahve (Çift Kahve) Kerkük’te meşhur Kayseri Çarşısı’nın karşısında yer alan büyük bir çayhane olarak müşterileri ve oturanları iş adamları, işçiler yapım işlerinde çalışanlar, kireç, küre ustaları şairler, edebiyatçılar, sanatkarlar ve toplumun muhtelif kesiminden insanlar burada toplanır işlerini becerirlerdi. Remziye Meyyas öğretmenlik hayatında büyük başarı sağlaması ve edebiyatla meşgul olması yanında o iyi bir ev hanımı olmasıyla kendi evine bağlı ve çocuklarının tahsiline titizlikle önem vermiş ve hepsini diplomaya kavuşturup vazife sahibi kılmıştır. Buna ilave Meyyas’ın evlilik hayatına gelince o Kerküklü Muhammed Zeki Beg namlı bir kahraman Türkmen subayıyla evlenmiştir .Remziye meyyasın Muhterem eşi Mehmet Zeki bey Irak ordusunda yiğitliği sayesinde ordu komutanlığı tarafından madalyalara ve takdirnamelere nail olmuştur.Remziye Meyyas evlilik hayatında ikisi kız üç erkek olmak üzere beş çocuk annesidir. Remziye Meyyas edebi çalışmaları kapsamında yurt içinde çok sayıda festivallere katılıp kendi şiir nümunelerini sunarak edebi çevrenin beğenisini kazanıp ve her zaman alkışlanmıştır.
Meyyas 1970’lerden günümüze kadar şiir ve yazılarını muhtelif dergilerde yayınlamıştır. Meyyas ne yazık ki ömrünün en başarılı döneminde beklenmedik acı bir kazayla oğlu Nebil’i kaybetmesi sonucu büyük şok geçirerek bu acı olayın etkisinden bir an olsun kurtulamamıştır. Meyyas o gün acılarını ağıtlara ve hoyratlara dönerek oğlunun ardından ninniler yazıp kendini avutmaya çalışmıştır. Remziye Meyyas Hanımefendi’nin başka sıfatlarından birisi ise de hayırsever, fakir fukaraya her zaman acıyıp elinden gelen yardımı yapmaktan geri kalmamıştır.
Son olarak Remziye Meyyas Hanımefendi’nin elinizde bulunan kitabın kapak resmine ve kitabın adına gelince onu şu şekilde ifade etmemizde fayda vardır. Kitabın önsözünde söylediğimiz gibi Cüt Kahve (Çift Kahve) kahve ve çayhane olarak Kerkük’te sosyal hayatta halk arasında yaygın bir şekilde meşhur bir kahvehanenin adıdır.
Babası rahmetli Habib Meyyas ve kardeşi Refik Meyyas tarafından uzun yıllar idare edilen bu kahvehane 17. Asrın ortalarında Kerkük’te Büyük Çarşı’da ve Kale kenarında bulunan Yedi Kızlar bitişiğinde vaki bir binadır. Bina özel yapısıyla beyaz ve kireçle işlenerek iki metre ana caddenin yüksekliğinde yapılmış olması onu başka kahvehanelerden farklı kılmıştır. Bina 400 metre alanda inşa edilmiş ve tavanı kümbetlerle işlenmiş altı bölüme ayrılmıştır. Konu ile bize tafsilatlı bilgi veren Türkmen Tarihçi Sn. İsmail Ağa Avcı’nın anlattığına göre bina altı bölüme ayrılmış olup ve her bölümünde bir kısım müşteriler otururmuş hatta bir kısmında makam şinasl ar bazı geceler müzik çalğı eşliğinde makam icra ederlermiş.
İstifade edilen Kaynaklar:
1-Nizameddin İbrahimoğlu şair Meyyas hakkında yazmış olduğu İnternetteki yazısı
2-İbrahim Koryalının şairle ilgili Arapça yazısı.
3-Tarihçi İsmail Ağa Avcı şairin babası Habib Meyyas hakkında bize gönderdiği iki sayfalık yazısı.
4-Remziye Meyyasın kardeşi Sami Meyyasın bize anlattığı bazı bilgiler.
رمزيه مياس و(جوت قهوه خاطره لرى)بو يازى رمزيه مياس ين
(جوت قهوه خاطره لرى) آدلى باصيما حاضر ينى كتابينين ئون سوزونده ن آلينتي در.
آيدن كركوك
ده گرلی اوقورلارألینيزين آراسيندا بولونان بو يازى توركمان قادين شاعرلر دوسياسيندا ايلك صيرالاردا ير آلان شاعر وادبياتچی رمزیه حبیب توفیق (رمزيه مياس)خانم افندى يه عائد شعر كتابى در.
كتابدا ير آلان شعرلرده رمزيه مياس درين بر شكلده يرلي توركمن شيوه سيني قوللاناراق ياشاديغى اورطامن توم يونلريني,يعنى سوسيال حياتدان طوتوندا عائله ياشاييشبنى، يورد سيوگیسینى،محله قدر قيمتى، يوقسوللوق چکه ن انسانلرین اجیلى درامى،ياقين اقربالرلرله گیچه ن سیوینچلی حزنلى گونلرین چشنیسنی، آننه بابا سيوگیسي برده كنديسى باشدا اولماق اوزره اولاد آجيسى چکه نلرین چیله سینی ديله گتیرمکته در.
رمزيه مياس برتوركمن قادين شاعرى اولماقلا برابر او داها گنچ یاشدا ايكن شعرلرينى عربچه یازاراق ايستر كركوكده ويا ايستر عراق چاپیندا ادبیات چوره سینده ايى بر دوزه يه اولاشابيلمشدر.
رمزيه مياسن توركمنجه شعرلرينه گلینجه او ئونجه ده ن سويله ديگیمیز گبى أن فاضلا خويرات ودورتليكلر دوزه ره ك كندى مهاره تينى گوستره بيلمشدر.
رمزيه مياس شعرلرينده كركوك يرلى توركمن شيوه سيله خلق اغزينى فطرى بر اسلوبله ايشليه ره ك توركمن عرف وعاده تى, محله وبولگه ادلارينى چوق گوزه ل بر شكلده قوللانماسى سببيله شعرلرينه گوزه لليكلر قاتمشدر.
رمزيه مياس كركوكده طاننمش بر توركمن عائله سينه منسوب اولماق شرفينه نائل اولماسيله داها چوجوق ده نه جك ياشدا ايكن كنديسنده دين, ديل وطن ومللت سيوگيسيله كنديسينى أن ئوستون بر دوزه يده يتيشديرمشدر.
رمزيه مياسن حياتنه گلينجه او 1945 يليندا كركوكن پريادى محله سينده دنيايه گلدى, ايلك تحصيلينى كركوكده ياپديقدان صونرا ئوگره تمن يتيشديرمه ئه نيستيتوسينه قيدينى ياپاراق بوردا ايكى ييل تحصيل گورديكته ن صونرا مأذونيتينى باشاريلا قازانمشدر.
رمزيه مياس عربجه وتوركمنجه اولماق اوزره شعرلريني التمشلى ييللاردا يازمايا باشلادى وبو اوغوردا (8) طانه شعر كتابى ميدانه گتيرمشدر.. رمزيه مياس ين كتابلارينن ادلارى وباصيلديغى تاريخلرى ايسه شويله در:
- (سحر وخواطر) عربچه 2004/ كركوك
- (كركوك رباعياتى) توركمنجه 2005
- (مهرجان الفراغ) عربچه 2005
- (حق يولوندا) خويراتلر, توركمنجه 2016
- (مياس ننه دستانى) توركمنجه 2009
- (سنبلات افكارى) عربچه يازيلارى 2012
- (رسائل الى امي) عربچه 2015
- (هواجس الخريف) عربچه 2022
رمزيه مياسين عائله سينه گلينجه بو عائله كركوكده چوق كوكلى بر توركمن عائله سى صايلير. بونا علاوة باباسى رحمتلى حبيب مياس وقارداشى رحمتلى رفيق مياس له برابر چاليشترديقلرى جوت قهوه قهوه خانه سى وچايخانه سى كركوكن اجتماعى حياتنده بيوك شهرت قازانيب بر سمبول حالنه گلمشدر. بيلينديگى گبى جوت قهوه (چفت قهوه) كركوكده مشهور قيصر چارشيسينده قارشيسينده ير الان بيوك بر چايخانه اولارق مشتريلرى واوطورانلرى ايش اداملارى, ايشچيلره ياپيم اشلرينده چاليشانلار, كيره چ, كوره اوسطه لرى شاعرلر, ادبياتچيلر, صنعتكارلر وطوپلومون مختلف كسيمينده ن انسانلر بورادا طوپلانير ايشلرينى بجه ريرلردى. رمزيه مياس اوگره تمنلك حياتندا بيوك باشارى صاغلاماسى وادبياتيله مشغول اولماسى يانندا او ايى بر ايو خانمى اولماسيله كندى ايوينه باغلى وچوجوقلرينن تحصيلينه تيتيزلكله ئونه م ويرمش وهپسينى ديپلومايا قاووشتريب وظيفه صاحبى قيلمشدر. بونا علاة مياسن ايوليليك حياتينه گلينجه او كركوكلى محمد زكى بك ناملى بر قهرمان توركمن صوباييله ايولنمشدر وبو ذات عراق اوردوسونده يگيتليگى صايه سينده اوردو قوموتانليغى طرفندن مداليالر, تقدير نامه لره نائل اولمشدر. رمزيه مياس أدبى چاليشمالرى قاپصاميندا يورد ايچينده چوق صاييده فيستواللارا قاتيليب كندى شعر نمونه لرينى صوناراق ادبى چوره نين بگه نينى قازانيب وهر زمان القيشلانمشدر.
مياس 1970 لردن گونومزه قدر شعر ويازيلرينى مختلف درگيلرده ياينلامشدر. مياس نه يازيق كه عمرينين أن باشاريلى دونه مينده بكله نمه ديك اجى بر قضايلا اوغلو نبيلى قيب ايتمه سى صونوجى بيوك شوك گيچيره رك بو اجى اولاين اتكيسينده ن بر ان اولسون قورتارامامشدر. مياس اوگون اجيلرينى اعيتلره خويراتلره دوكه ره ك اوغلونون ارديندن نيننيلر ياقيب كندينى اووتمايا چالشمشدر.
رمزيه مياس خانم افندنين باشقه صفاتلرينده ن بريسى ايسه ده خير سيوه ن فقير فقرايا هر زمان اجييب الينده ن گله ن يارديمى ياپماقدان گرى قالمامشدر.
صون اولاراق رمزيه مياس خانم افندينن الينيزده بولونان كتابن قاپاق رسمينه وكتابن ادينه گلينجه اونو شو شكلده افاده ايتمه ميزده فايدا واردر. كتابن ئون سوزونده سويله ديگيميز گبى جوت قهوه (چفت قهوه) قهوه وچايخانه اولارق كركوكده سوسيال حياتده خلق اراسيندا يايغين بر شكلده مشهور بر قهوه خانه نين ادى در. باباسى رحمتلى حبيب مياس وقارده شى رفيق مياس طرفندن اوزون ييللار اداره ايديله ن بو قهوه خانه 17 نجى عصرين اورطه لرينده كركوكده بيوك چارشيده وقلعه كناريندا بولونان يدى قيزلر بيتيشيگينده واقع بر بنادر. بنا أوزه ل ياپيسيلا بياض قايا و كيره چله ايشله نه ره ك ايكى متره انا جادده نين يوكسكليگينده ياپيلمش اولماسى اونو باشقه قهوه خانه لرده ن قيلميشدر. بنا 400 متره الاندا انشا ايديلمش وتوانى كمبتلرله ايشله نمش التى بولومه ايريلمشدر. قونو ايله بزه تفصيلاتلى بيلگى ويره ن توركمان تاريخچى صايين اسماعيل اغا اوچى نين انلاتديغينه گوره بنا التى بولومه ايريلمش اولوب وهر بولومنده بر قسم مشتريلر اوطورورمش حتى بر قسمينده مقام شناسلر بعضى گيجه لر موزيك اشليگينده مقام اجراء ايده رلرمشلر.
استفاده ايديله ن قايناقلار
1- نظام الدين ابراهيم اوغلو، شاعر مياس حقيندا يازمش اولدوغو انترنيت يازيسى.
2- ابراهيم قوريالى نين شاعرله ايلگیلى عربچه یازيسى.
3- اسماعيل آغا آوجى رمزيه مياس ين باباسى حبيب مياس حقندا بزه گوندرديگى ايكي صحيفه ليك يازيسى.
4- رمزيه مياس ين قارده شى سامي مياس ين بزه اقتارديغى بيلگیلر.
Mənbə: Aydın Kerkük
MƏLUMATI HAZIRLADI: TUNCAY ŞƏHRİLİ
Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana
YAZARLAR.AZ
===============================================
<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ >>>>
Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru