Onları bağışlamaq olarmı?
1905-1906-cı illərdə Şimali Azərbaycanda bütün amansızlığı ilə davam edən soyqırım sakitləşmiş, ortalıq durulmuşdu…. hətta o qədər durulmuşdu ki, üzərindən cəmisi on bir il keçməsinə baxmayaraq şəffaflıqdan gözlərimiz qamaşır, Bakı sovetinə seçkilərdə milli fərq qoyulmadan ən layiqli namizədlər seçilsin deyə təkliflər verirdik… Nə yaxşı ki, hay qənaət öndərləri ortaq namizədlərin seçiləcəyi toplantılara gəlmədilər… Kimisi buna barışıq əlimizin havada qalması, kimisi erməni xislətinin murdarlığı deyə bilər, amma başları kəsilmiş körpələrimizin qara torpağı sulayan al qanları qurumadan barışığa getmək, ortaq namizədlərlə seçkiyə qatılmaq istəyi daha çox bizim xarakterimizin zəifliyi idi…
Və 1918-ci ilin Novruz bayramı yaxınlaşırdı… Oxuma-yazma bilməyən sadə xalq kütlələrinin nə qazetlərin yazdıqlarından xəbəri var idi, nə də dünyanın var gücü ilə bir-birini boğazlayan imperiyalarının siyasi durumundan… Savaşın var-yoxdan çıxartdığı yoxsul insanlar keçim dərdində idi, kəndli kədərli gözlərlə tükənməkdə olan ərzağına baxır, şəhərli axşama çörək almaq üçün 13-14 saat çalışırdı…
Bir də xainlər vardı, bizi yerimizdən-yurdumuzdan etmək üçün çeşidli planlar quran, ittifaqlar yaradan xainlər…
Martın 15-də Bakı soveti ilə daşnaklar və bolşeviklər müsavata qarşı birlikdə mübarizə aparmaq üçün müqavilə imzaladılar. Artıq güclərini birləşdirən antitürk, qüvvələrinin Qafqazı müsəlmanlardan təmizləmək üçün dostları da vardı, silahları da… Və martın sonlarında başlandı soyqırımı günahsız bir millətin ta Bakıdan Ərdahana, Təbrizdən Dərbəndədək…
Martın sonlarında haylar Bakıda soyqırıma başladılar…. Qarşısı alınmaz alov kimi sürətlə bütün Azərbaycana yayılan soyqırım mərhələlərlə 1918-ci ilin sonunadək davam etdi. Onlarla şəhərimiz, yüzlərlə kəndimiz darmadağın edildi, beşikdəkindən ahılınadək yüz minlərlə insan ağla gələ biləcək ən qəddar, ən vəhşicə üsullarla qətl edildi, həyatdan qoparıldı… On minlərlə ümid söndü, arzular, xəyallar yarımçıq qaldı… Neçə-neçə dodaqda oxunmamış şeir, söylənməmiş mahnı qaldı… Və hər yerdə yandırılmış məscidlər, dağıdılmış evlər, qan-rəvan içində tanınmaz cəsədlər qaldı…
Və Çəmbərəkənddə ilk şəhidlər xiyabanımız salındı… Bolşevik istilasından sonra beynəlilmləlçi kommunistlərimizin şumlayıb yerində istirahət parkı açdıqları şəhidlər xiyabanı….
Azərbaycan Prezidentinin 1998-ci ilin 26 martındakı fərmanı ilə 31 mart Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü elan edildi… İşğal altına düşüb çıxdıqadan sonra səksəninci ildönümündə olsa da, 1918-ci ilin soyqırımına siyasi qiymət verildi.
Soyqırım şəhidlərini təzimlə anarkən xalqımıza başımıza açılan müsibətləri əsla unutmamasını diləyirəm.
QEYD:
Zaur Bayramoğlunun satışda olan əldə etmək istəyirsinizsə Rəsmi Səhifəmizin WP xəttinə və ya ismarıc qutusuna yazın. İstənilən ünvana çatdırılma var.
Müəllif: Zaur BAYRAMOĞLU
Zaur Bayramoğlunun rəsmi səhifəsi
Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana
YAZARLAR.AZ
===============================================
<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ >>>>
Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru