Bu gün biz beynəlxalq söz kimi işlənən “kultura” sözünü “mədəniyyət” sözü kimi başa düşürük və onun işlənməsini sinonim kimi qəbul edirirk.Demək olar ki, kultura sözü ilə mədəniyyət sözü danışıqda yarıbayarı işlənir. Həqiqətənmi “kultura” sözü dilimizə ərəb dilindən keçmiş “mədəniyyət” sözüdürmü? Bütün dünya dillərində Ulu dilə aid az saylı sözlərdən biri də “kult” sözüdür.Bu söz başlanğıcını tanrıçılıqdan almışdır.Dilçilik tarixinə nəzər salsaq görərik ki, ən ulu dilə aid ilkin söz “ka”dır.(Prof.Qəzənfər Kazımov)O, bütün tanrıçılıqda “tanrı” mənasında işlənmişdir.Qədim Oğuzlarda “qor, qut”,qərb mənşəli dillərdə “kor, kr, kur, kir, qot, qod.”, Qədim Misirdə “gi – qibti” və s. Əslində latın dilində “cult” sözü “cur, cor” sözündəndir.Yəni Tanrı sözündəndir.Sözdə mümkün r-l samitinin fonetik dəyişikliyi baş vermişdir.Cur- cul. Ən qədim insanlar tanrının təsviri kimi qəbul olunan inanclara, tanrının məkanı hesab etdikləri uca dağlara,ağac kultlarına və s.səcdə edərək inam gətirmiş və onların qarşısında dini ayinlər, bayram təntənələri, məhsul bayramları, təbiət bayramları və s. toplu şəkildə yığıncaqlar keçirmişlər.Qədim Oğuzların Novruz bayramı da bizim qədim mədəniyyətimiz hesab edilir.Eyni zamanda digər xalqların mədəniyyətinə xas milli bayramlar, rəngarəng adət-ənənələr mövcuddur. “Kult” sözü bütün dillərdə bir neçə mənada işlənilir.Kənd təsərrüfatında torpağa qulluq (kultivatsiya), bədənə qulluq (bədən tərbiyəsi-fizkultura), geyim və bəzək əşyalarının istifadəsi, qədim mədəni irsin nümayiş etdirilməsi və s. bu kimi tədbirlər bütövlükdə mədəniyyət-kültür hesab olunur. Latın dilində olan “CULTURA” sözünü izah edək. Maraqlı burasıdır ki, “kultura” sözü günümüzə haradan gəlmişdir?Əvvəldə qeyd edildiyi kimi qədim insanlar tanrı inancları, tanrı məkanları hesab etdikləri, tanrının təsvir olunduğu bütlər və s. qarşısında dini ayinlər və dualar edib ona səcdə edirdilər. Sözün 1-ci hecası latın dilində olan “cult” sözü “cur” sözündən olub, ulu dildə “tanrı” deməkdir. 2-ci heca “ur”, bu günkü “or” sözünün əski formasıdır.”Hor” –“adam” sözündən şəkilçi halına düşən “or” sözü peşə sahibliyini bildirir. Sözün 3-cü hecası “Ra” günəş tanrısının adındandır.Cultura sözündə “r” samitinin biri eliziyaya uğrayaraq düşmüşdür. “CULTURA – KULTURA” sözü bütıvlükdə “Günəş tanrısına ibadət edənlər” mənasına gəlirSovet dövründə işlənən (Stalin haqqında), bu gün Şimali Koreyada mövcud olan “şəxsiyyətə pərəstiş” sözü də bu mənadan yaranmadır. Qədim türk dillərində olan “qulluq etmək, qul işi” sözləri də ulu dildən gəlmədir.Rus dilində də “раб, работа” (Ra tanrısının adından), ingilis dilində “work, worker” sözləri Fironun tanrı titulundan gəlmədir.”For” sözünün latın variantıdır. Dilimizdə işlənən “abid” sözü də qərb mənşəlidir.İngilis dilində “abbey” sözü “monastr, kilsə” mənasını bildirir Orada ibadət edənlər isə “abbat” – “rahib” adlanırlar.”Ra” sözünün özü “tanrı” mənasındadır.Abidlər təkyəçilər (zahidlər) kimi də başa düşülür.Onlar monastr həyatı keçirirlər.Yəni tərkidünyaçılıq edirlər.Ola bilsin ki, ingilis dilində “Abbat” sözü “abandon” – “tərk etmək, qapılmaq,əl çəkmək, uymaq,” sözündən alınmadır.Dilimizdəki ”təkyə, təkyədə oturan, təkyədə sakin olan (təkyənişin)” sözlərinin mənasına gəlir. P.S. Dilimizdə olan sözlər çox vaxt şablon kimi işlənir.Lakin hər bir sözün nüvəsində sözün mənası vardır.İstər öz sözümüz olsun, istərsə də digər dillərdən keçən sözlər.Dilçilik elmi sözdən başlayırsa, sözün mənşəyi həmin dildə öyrənməlidir və bu mümkündür.Bu səbəbdən də dilçi alim 5-6 dilə bələd olmalı, sözləri sözduyumu, paralelliklə, müqayisəli şəkildə axtarıb, onun yuvasını tapmalıdır. Dilçilik elmində reformaya böyük ehtiyac duyulur.Qədim sözlərin fonetik qaydada öyrənilməsi praktikası nəzəri cəhətdən elmi surətdə işlənib hazırlanmamışdır. Bu gün bütün elmlər kimi, dilçilik elmi də müasir tələblərə cavab verməlidir.
1920-ci il avqust ayının 30-da baş verən iki qətl hadisəsi bütün Rusiyanı silkələdi. Bunlardan biri Fanni Kaplan tərəfindən “proletariatın dahi rəhbəri” Vladimir İliç Leninə atılan zəhərli güllə idi. Həmin gün daha bir gurultulu qətl hadisəsi oldu. Belə ki, 22 yaşlı gənc şair Leonid Kannegiser (1896-1918) 30 avqust 1918-ci il tarixdə Petroqrad “ÇK”-sının sədri “çekist” Moisey Uritskini qətlə yetirdi. Birinci hadisə bütün dünyada əks-səda verdi, ikinci hadisənin üstü isə Sovet “çekistləri” tərəfindən tezliklə ört-basdır edildi. Kannegiserin adının çəkilməsi uzun müddət qadağan olundu. Yeri gəlmişkən, Leonid Kannegiser o zamanlar artıq məşhurlaşmaqda olan Sergey Yeseninin ən yaxın dostlarından biri idi. Onu bəzən terrorist, habelə, pozğun və əyyaş kimi də təqdim edirlər. Kannegiserin bir şeirinin tərcüməsi ilə tanış ola bilərsiz.
Aman, onyeddidə tökülən o qan Hələ kəsilməyib, durmadan axır – Axı azadlığın sevinci hər an Bizə ruhumuztək yaxındır, yaxın.
Biz ölsək- arzumuz çin olar bəlkə. Özünəvurğunluq, qısqanclıq, kədər, Boş-mənasız sözlər, nifrət, səksəkə, Sevincə çevrilər, biz dözsək əgər.
Ağrılar sıxmasın qoy qəlbimizi, Məhbəsdən çıxmışıq –ruhumuz təmiz… Qoy ölüm kandarda gözləsin bizi, Ölsək də ölümsüz olacağıq biz.
“bellum omnium contra omnes” Tomas Hobbs deyirdi ki, insanlıq vəziyyəti hamının hər kəsə qarşı olan müharibəsidir. Bu vəziyyətdə hər kəs öz ağlı ilə idarə olunur və öz canını düşməndən qorumaq üçün əlindən gələni edir. Buradan belə nəticə çıxır ki, hər kəsin hər şeyə, hətta başqasının bədəni üzərində də haqqı var. Buna görə də, hər bir insanın hər şeyə olan bu təbii hüququ davam etdikcə, təbiətin normal olaraq insanların sağ qalmasına icazə verdiyi müddətcə, nə qədər güclü, ağıllı və ya başqa cür olursa olsun, heç bir insanın yaşaması üçün heç bir təminat ola bilməz. Buradan da ağılın ümumi qaydası belə çıxır:“Hər kəs sülh əldə etmək ümidi olduğu müddətcə onu təmin etməyə çalışmalıdır.Əgər bunu əldə edə bilməsə, o zaman müharibədən kömək və fayda axtarıb istifadə edə bilər”
12 May – Beynəlxalq Tibb Bacısı Günü kimi qeyd olunur. Başqa sözlə desək, bu gün nəcib əməllərinə görə humanist peşə sahiblərinə təşəkkür etməyə dəyər.
İlkin tibbi təhsil almış şəfqət bacıları müalicə müddətində xəstələrlə ən çox ünsiyyətdə olan, həkim və ya feldşerin göstərişlərini yerinə yetirən peşə sahibləridir.
Hazırda tibb bacıları səhiyyə işçiləri arasında sayca çoxluq təşkil edirlər. Xəstələrin sağalıb şəfa tapması və normal həyata qayıtmağında həkim göstərişlərini yerinə yetirən xidmət işçisi kimi onun üzərinə böyük vəzifə düşür.
Beynəlxalq Tibb Bacısı Günü Krım müharibəsi zamanı (1853-1856) ilk dəfə şəfqət bacısı xidməti təşkil edən məşhur ingilis Florens Haytingelin ad günü şərəfinə təşkil edilib. Arəstə Kərim qızı Baxışova 1989-cu il mayın 4-də Xaçmaz şəhərində anadan olub. Atası – baş leytenant Kərim Baxışov Fövqəladə Hallar Nazirliyində Mühafizə İdarəsinin rəisi vəzifəsində çalışıb və Arəstənin dörd yaşı olanda vəfat edib.
Azərbaycanın dünya miqyasında tanınmış tibb bacısı:
Arəstə Baxışova 1995-2004-cü illərdə Biləcəri qəsəbəsində yerləşən Şuşa şəhər 3 nömrəli tam orta məktəbdə oxuyub. 2004-2008-ci illərdə isə Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Kollecində İngilis dili üzrə təhsil alıb. 2018-2019-cu illərdə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin Baş Hərbi Hospitalında tibbi statist olaraq çalışıb. 2019-cu il iyulun 12-dən isə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin Beyləqan rayonunda yerləşən “N” saylı hərbi hissəsində operator vəzifəsində xidmət edirdi.
Azərbaycan Ordusunun çavuşu olan hərbi feldşer Arəstə Baxışova 2020-ci il sentyabrın 27-də başlayan Vətən Müharibəsi zamanı Füzulinin, Zəngilanın və Qubadlının azadlığı uğrunda gedən döyüşlərdə yaralı hərbçilərə döyüş meydanındanca tibbi yardım göstərib. O, oktyabrın 23-də Qubadlı döyüşləri zamanı şəhid olub. Biləcəri qəsəbəsinin Şəhidlər Xiyabanında torpağa tapşırılıb.
Ölümündən sonra “Vətən uğrunda” medalı və 2021-ci il mayın 12-də Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsi tərəfindən ingilis tibb bacısı Florens Naytingelin şərəfinə təsis olunan “Florence Nightingale” medalı ilə təltif edilib.
Mərdan adında oğlu və Zəhra adında qızı yadigar qalıb. Ruhu şad olsun. Amin.
Bu axşam Opera studiyasında Xalq yazıçısı Çingiz Abdullayevlə, onun 65 illiyi ilə əlaqədar yaradıcılıq görüşü oldu. Xəstəlikdən sonra bu gün o 2 saat ayağ üstə oxucuları ilə səmimi söhbət etdi. Fotolar:
(Bu rubrikanı sözü qutsal sayan şairlərimizin ruhuna ithaf edirəm) Qədim Cavanşir elinin, Sarıcalı oymağında yetişən, Pənahəli xanın nəslindən (Pənahəli xanın qardaşı nəvəsi) daha bir imza, daha bir qələm sahibi-Baba bəy Şakir… Keçmişdə yazılan məqalələri çözələyəndə əksər yazılarda “Bababəy” şəklində yazılıb yəni bəy titulunu səhvən adına bitişik yazıblar. Bunun iki səbəbi ola bilər: 1) Ya araşdırmaçılar yuxarıların qamçılarına məruz qalmamaq naminə “bəy” titulunu ada bitişik yazıblar.Xüsusən sovet vaxtı izi azdırmaq: Yəni “bəylə, xanla sənin nə işin var?!” tənəsindən yaxalarını yan çevirmək üçün; 2) Yaxud da təzkirəçilər elə düşünüblər ki, onsuz da bəy oğlu bəy övladına elə adın tərkib hissəsi kimi “bəy” pərçim edilməlidir. Bütün hallarda, Şakirin soyuna-sopuna aşina, şəcərəsinə bələd olan araşdırmaçılar onun adını təzkirələrində vurğulayıblar, hərçənd onun şeirlərini tənqid edən ədəbiyyatşünaslarımız da az olmayıb. Əslində, Baba bəy Şakiri “analı-atalı yetim” saymaq daha doğru olardı.Bəy nəslindən oluban Mehdiqulu xanın, Cəfərqulu xanın mərhəmətindən kilometrlərlə aralı düşmək Baba bəyin mənhus taleyinə yazılmışdı: sözün həm məcazi, həm də həqiqi mənasında. Ağdam yaxınlığında Qarqar çayın üstündə bir parça əkin yerində qurdalanmaqla baş girləyən Babanın görəsən qohum-əqrabası qarşısında suçu nə idi? -Çömçə aşdan isti olmayacaq ki? Onsuzda, nə qədər can atsaq da, şairin öz yaxınlarından çox məhrəmləri bilmək çabamız faydasızdır. Ona görə bu sualı taleyin ümidinə buraxıb mövzu ətrafında hərlənməyə davam edək, hərçənd taleyin ümidinə qalmaq da yönlü bir iş deyilmiş. Baba bəyin güzərandan gileyli məktublarından, şeirlərindən yaşadığı sıxıntılardan duyuram.Yazığın dərdləri, kədərləri Cinni Cəfər qoşunu kimi adamın üstünə elə gəlir ki, deyirsən şair bir çobanın, ya fəhlə-babanın daxmasında doğulsaydı başı bu qədər qeylü-qal çəkməzdi.
Külli-Qarabağa olub mehriban, Gətirdikcə dövlət eylədi ehsan, Bizlərə yetəndə xani-valaşan, İşıqlı dünyanı eylədi zülmət.
Haşiyə: Valaşan Vala-farscada yüksək, ali, uca mənasını verir. Şan isə ərəbcədir.Bildiyimiz şan-şöhrət. Deməli, yüksək şana çatmış, şan-şöhrətli deməkdir.Bəs Baba bəy Şakir bu şeirlə bizə nə demək istəyib? Yəni bütün Qarabağa var-dövləti ilə mehriban olan, malını ehsan edən bu şanlı adam-Mehdiqulu xan bizə çatanda işıqlı dünyanı zülmət elədi. Görünür, Baba bəy Şakir təkcə biganəlikdən deyil, həm də qohumlarının ona qarşı olan hansısa zülmündən oxucusunu agah etmək niyyətindədir.Zira burada təkcə mehribanlıqdan söhbət getmir, hətta nəsil arasında olan nifaqdan bəhs edilir.Mehriban dedim, yeri gəlmişkən, Şakirin doğulduğu kəndin adı da Mehribandır.Orada doğulub, orada yaşayıb, orada vəfat edib.Təkcə qohumu Qasım bəy Zakirlə ülfəti varmış şairin.Zatən Zakirin şeirlərində Baba bəyin dəfələrlə adı çəkilir.Şakiri özünə ustad sayıb, təxəllüsünü oxşadaraq Zakir götürüb Qasım bəy. -Çox gözəl! -Çox pakizə! Biri şükr edən-Şakir, o biri zikr edən-Zakir. Sözünü yaz, şükrunü de, zikrini elə! Lap Nəimi-Nəsimi dəstiri. Bir vəzndə, bir ahəngdə, bir amalda, bir niyyətdə. “Niyyətin hara, mənzilin ora” deyən atalarımızı da unutnayaq.Elə bil Baba bəy üçün çəkiblərmiş bu məsəli. Axı son mənzili də elə ilk niyyəti oldu Şakirin.Hicri təqvimi ilə 1261-ci ildə doğulduğu kənddə torpağa tapşırıldı. Baba bəyin ölümündən sonra onu hələ xeyli zikr edəcəkdi Zakir.
Rişteyi-təbimə yox tab verən, çərx əfsus, Eyləyib xak ilə yeksani-qəddi-Babani.
Onu deyirdim axı… Baba bəy dövrünün yaltaqlarını, yalaqlarını, rüşfətxorlarını həcvlərində doyunca top atəşinə tutub. Şairin yaltaq Molla Qasımı yerin dibinə batıracaq misraları bu gün də meydandadır.Ancaq meydanda nə rüşfətxor Mehdi bəylər, nə 500 manat rüşfət verib Cavanşir elinə naib təyin olunan Əmiraslanlar, nə də yaltaq Molla Qasımlar var.
İbrət deyil, bəs nədir?! -Təəssüf ki, deyil.Anındaca məşhur bir deyimi xatırladım: “Tarix təkkərrür edər, fəqət bir dürlü ibrət alınmaz” Hər zaman ibrət alanlardan olmaq diləyi ilə…
12 may 2024
(Yazımda ərəb-fars sözləri lüğətimə, habelə Salman Mümtazın, Məhəmməd ağa Müctəhidzadənin araşdırmalarına istinad etmişəm)
Sistemin etkili olmasının iyi olmasının en iyi çozümü ise, ödül ceza dengesi ve hak edenlerin, başarılıların kaldığı eleme usulüdūr.
Eskiden biz çocukların az veya çok görevleri vardı. Köylü çocuğu olduğumdan, toprak çabalamak, sebzeleri sulamaktan tut inek otlatma sulamaya kadar bir çok görevim vardı. Sıkıysa yapma! Yapmanın ödülü, yapmamanın cezası vardı. Bu hepimiz için aynıydı. Ama hepimiz de bir yerlere gelip adam gibi adam olduk!
En güzel meslek yıllarımdan saydığım yıllarca köy öğretmenliği yaptım, öğrencilerimin de okul dışında görevleri daha okulda başlardı. Hizmetlimiz yoktu, öğrenciler ders bitiminde temizler, yarın ki yakacak odun kömürü ayarlar; oğlanlarım okuldan çıkınca evde üstunu değiştirir ya oduna tarlaya gider, ya inek otlatır; kızlarım ise ya ekmek yapar, hiç işi yoksa kardeşlerine bakardı. Hepsinin yeri ayrıdır, hepsiyle gurur duyuyorum o ayrı da üç sınıfın bir arada okuduğu o okulda (Konya-Kadınhanı-Yağlıca Köyü) ne mühendisler, ne öğretmenler çıktı. Bunlar o beğenmediğimiz defalarca değiştirdiğimiz, sistem ve mufredatın geçerli olduğu yıllarda gerçekleşti.
Ya şimdi öyle mi?
Gencin birisi kuytu kenarda oturan yaşlı bir amcanın yanına yaklaşır:
“Amca sigaran var mı?” diye sorar. Amca, nazik bir şekilde ceketini eline sokup tütün ve sigara kağıtlarının bulunduğu sigara tablasını çıkarıp oğlana doğru uzatır.
Oğlan, sigara tablasına bakıp; “Amca ben bunu sarmasını bilmiyorum bana sarar mısın” deyince,
Oğlan, amcanın sardığı sigarayı eline alır, çakmağını bulup almak için elleriyle ceplerini yoklar, çakmağı yoktur. Bir umut ellerini cebine sokup iki eliyle ceplerini karıştırır ama gene bulamaz.
Hafiften de olsa sıkılıp mahçupluk duyarak; “amca, çakmağımı evde unutmuşum çakmağın da var mı?” diye sorar.
Amca, cebinden çakmağın çıkarır; çakmağı almak için uzanan elin sahibine; “Ben yakarım” der ve uzanan ağızın ucundaki sigaranın en ucunu yakar.
Delikanlı, sigaradan derin derin bir iki nefes çekip nikotin ihtiyacını giderip rahatlayınca: “Amca, ben bu sigarayı bırakacağım ama uğraşıyorum bir türlü bırakamıyorum” deyince; amca artık dayanamaz, içinde birktirdiklerini dilinden Azad eder: “Oğlum, ne bırakacaksın bırakıp ta; sigarayı veren, saran, yakan başkası, sen devam et”
Benzetme örneği zararlı bir maddeyi içerse de; anlamlı bir örnek olduğuna inandığım bu örneğin açılımını yaptığımız da; En keyif verici anlamdaki eksiklerinin bile başkaları tarafından örtülüp, giderilerek, kolaylaştırdığı; bu yüzden, kolayın kolayına alışan, ceza görmediğinden eksikliklerinin cezasını çekmeyen; çekmediği için ders almadığından alamadığından da bu eksikliğinin farkına varmayan; farkına varmadığıdan da bu eksikliklerini gidermeyen, gideremeyen; kısaca, “emeksiz ekmek” elde eden nesiller yetişiyor.
Bir de bunu okuyun:
Kaptan, gemisindeki zor işlerde çalıştırmak için işçi arıyormuş. Üç kafadar, yeterlilik sorularını cevaplayıp işe alınmak için kaptanın karşısına çıkmış:
Kaptan ilkine soruyu sormuş: Ne iş yaparsın? Adam kendine çok güvenen bir sesle; “Efendim, ben çok uzakları görebiliyorum. Mesela, geminin üzerinde durduğu denizin bittiği binlerce mil uzakta bir krallık var, orada bir saray var, sarayın içinde bir prenses, o prensesin elinde ise bir iğne bir iplik; işte ben, o prensesin ipi geçirmek istediği iğnenin deliğini görüyorum.” Kaptan, bu seri cümleleri duyup fena bozulsa da; cevap verip ses çıkarmayı kelimelere zulüm saydığından hemen diğerine geçmiş aynı soruyu ikincisine sormuş.
İkinci adam, kaptanın arkadaşını dinledikten sonraki değişen psikolojisini anlamış olsa gerek, gayet nazikçe ve uzatarak “Efendim” deyip etkili olsun diye zaman aralığı bıraktıktan sonra başlamış konuşmaya; “Ben çok iyi duyarım; arkadaşın gördüğü Prenses var ya, aha o elindeki iğneyi düşürdü, iğnenin yere düştüğü esnadaki çıkardığı tınnn sesini duydum”
Kaptan iyice bozulmuş, ikincisine vereceği cevap, birincisinkine vereceği cevaptan daha ağır, zulüm geldiğinden hemen üçüncüsünü geçip aynı soruyu ona sormuş. Adam gayet emin bir şekilde, “Ben fena kızarım efendim”, devam etmiş; “mesela, şu iki yalançı munasebetsiz gereksiz iki adama fena kızdım” deyince, kaptanın hafiften de olsa yüzü gülmüş; diğerlerinin yüzüne bakmadan “siz ikiniz gidin”, üçüncü adama dönüp “sen kal”
Kaptanın aslında burada yaptığı Bu iki adama kaptan gibi, üçüncü adam (bununki de maharet değil de) gibi kızdık. İyi de; zoru sevmeyen; zor gelen, sorumluluk yükleyen işlerden kaçan; yapmaya kalktığında çuvallayan; basit işlerle kendini ve egosunu aldatan kısaca; işemeyi işten, kırağıyı kıştan sayan nesiller yetişiyor. Peki bunda kabahat kimde? Aileden tut okula, okuldan tut sisteme müfredata kadar bir çok kabahat bulabilir, tartışıp, tartışmayı da uzatabiliriz. Ama; Bence belirleyici ve yön verici en önemli unsur sistemdir. Sistemin etkili olmasının iyi olmasının en iyi çozümü ise, ödül ceza dengesi ve hak edenlerin, başarılıların kaldığı eleme usulüdūr.
Konuyu, güncel konu olan müfredat değişikliği ile bağdaştırırsak. Birinci sınıftan itibaren kalmanın olmadığı, devamsızlık sınırının olmadığı; okumayacağım diyen öğrencinin zorla okulda tutulduğu; o okuldaki eğitimde en fazla yetki bilgi sahibi olan müdüre, yardımcılarına, öğretmenlere sınıfta bırakma dahil cezalandırma yetkilendirmelerinin verilmediği hiçbir müfredat ta, sistem de başarılı olmaz, müfredat ta; geçerliliği ise yeni sistem ve müfredata kadardır; yenisinin de diğer yenisine kadar!
Trafik polisi korkusu yüzünden emniyet kemeri takan bir millete;
Çocuğun başarısızlığını ön plana çıkarıp cezalandırmayalım, ileride düzelir diye az da olsa başarısını on plana çıkaralım mantığıyla diye sınıfta bırakmamak; tembelliği ödüllendirmek, başarılı çocukların başarısız çocukla aynı konuma getirip başarılı çocuğu ve çalışmasını cezalandırmak değil midir?
Bakın sınıfta kalmayı getirin, belirli zaman dilimlerinde düzey sınırı getirin, nasıl olsa geçecek diye okulu öğretmeni, eğitimi takmayan veli ve ögrenci “ne oluyoruz” diye irkilip nasıl toparlıyor!
Dünya’nın en berbat müfredatı; harf değil kelimenin öğretildiği, daha doğrusu ezberletildiği; bizim okullardaki ögrencinin birinci sınıfta iki ayın içinde gerçekleştirdiği gazete okuma becerisine liseli yıllarda ulaşabilen Japon ve Çin eğitim sistemi ve müfredatıdır ama ne garipse, arkasında, önünde “Made in China, Made in Japan” yazan para veripte aldığımız evlerimizdeki teknolojik aletlerin üreticisi de bu sistem ve müfredatın sahibi ülkelerdir.
Eğer, kendi halk karakterinize göre ödül ve ceza yöntemlerini getirilmezsek; “Emeksiz çörek” isteyen; “işemeyi işten kırağıyı kıştan” sayan, sanal ortamda üşengeç pasif birey olarak yaşayan, her yaptığının karşılığını sanal ceza olarak alacağını düşünen, bu yüzden yaptığı yanlışın düzeyini ve sayısını arttıran tembel, sorunlu kişilik ve düşünce mağdurları oluşturur; sonra da biz nerede hata yaptık diye iki elimizi yanaklarımdan birleştirir, yine yeniden hangi sistem ve mufredatı getirsek kara kara düşünürüz.