NİTSŞE və ŞOPENHAUERİN “İRADƏ” anlayışı :
Şopenhauer inanırdı ki, iradə bütün hərəkətlərimizi idarə edərək bizə yalnız səfalət və ağrı gətirir. Əslində o, bizə “həyat iradəsini” inkar etməyi, asket həyat sürməyi məsləhət görürdü. Şopenhauerin fikrincə, həyatı inkar etmək doğum, həyat və ölüm kimi döngülərdən qaçmaq deməkdir.Şopenhauer iradənin şər olduğuna inanırdı və hamımızın ondan qaçmalı olduğunu iddia edirdi. Bu fikirlərinə görə o, “Qərb Buddisti” də adlandırılmışdır.
Nitsşe bunu dekadent düşüncə kimi rədd etsə də, Şopenhauerlə iradənin varlığı və bütün insan hərəkətlərinə nəzarət etməsi düşüncəsində razılaşırdı. Lakin əlavə edirdi ki, insanların əslində istədiyi gücdür. Nitşse “güc” dedikdə təkcə təbiətə deyil, özümüzə və yaratmaq qabiliyyətimizə də nəzarət etməyi də nəzərdə tuturdu. Ona görə, insanların məqsədi məhdudiyyətlərimizi aşmaq və güc əldə etməkdir. Nitsşe üçün “həyat iradəsi” sadəcə olaraq “hakimiyyət istəyi”dir. Buna görə də “üstinsan” anlayışı Nitsşenin fəlsəfəsi üçün həlledici əhəmiyyət kəsb edirdi. “Üstinsan” sadəcə olaraq bütün maneələri və məhdudiyyətləri dəf edərək yaradıcılığı ilə nəzarət və güc əldə etmək istəyir.”Həyat iradəsi” özünün əsas vəziyyətində sadəcə mövcud olmaq istəyidir. Bütün heyvanlar bu “həyat iradəsini” həyata keçirirlər. Amma biz insanlar bundan kənarda inkişaf etmişik. Həyatın məqsədi sadəcə “güc iradəsi”indən başqa bir şey deyildir.
Müəllif: Zəhra HƏŞİMOVA
Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana
===============================================
<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ >>>>
Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru