Mandala fəlsəfəsi
Mandala Sanskrit dilində bir kəlmədir, mənası “dairə, mərkəz” deməkdir. Həmçinin sözün mənşəyinə nəzər salsaq, mandalanın iki ayrı sözdən- “manda”(enerji) və “la”(qab) sözlərindən yarandığını görərik. Karl Yungun dediyi kimi, mandala yalnız təxəyyülün rəhbərliyi ilə yaradıla bilən zehni bir görüntüdür, buna görə də heç bir iki mandala eyni deyil. Hər bir mandala yaradıcısından asılı olaraq fərdi fərqləri ehtiva edir. Mandala, hansı formada olursa olsun, fərdləri özünə, başqalarına, şəraitə və daha geniş təcrübə dünyasına münasibətdə özünün təbiətini araşdırmağa təşviq edir. Yunq tam fərdiləşməyə nail olmaq, özünü tanımaq və mənə çevrilmək üçün xaricdən – xarici dünyadan mərkəzə – mənliyə doğru hərəkət etməyin universal mənəvi və psixoloji əhəmiyyətini vurğulayır.
Mandalanın kənarında təsvir olunan xarici cəhətlər, müşahidəçini mərkəzə çəkən digərləri kimi, o mənliyin hissələridir, lakin insanın diqqətini çəkən və təbii olaraq hərəkət edən istiqamət mərkəzə doğrudur. Mərkəzi nöqtənin enerjisi, demək olar ki, qarşısıalınmaz məcburiyyətdə və kimsəyə çevrilməkdə təzahür edir, çünki hər bir orqanizm şəraitdən asılı olmayaraq öz təbiətinə xas olan formanı almağa yönəldilmişdir. Bu mərkəz eqo kimi hiss olunmur və düşünülmür, lakin ifadə oluna bilsə, mənlik kimi düşünülür.
Çarvaka məktəbində mandala yalnız hiss olunan reallığın mövcudluğunu təmsil edən su, hava, od və torpaq simvollarını ehtiva etmişdir. Caynizm mandalalarında isə ölməz və əbədi ruh jivaya inam və samsara dövranını qıraraq xilasa nail olmaq idealları görünür. Buddizmdə Mandalalar, onları düşünənlərə kainatdakı müqəddəsliyin immanentliyini və eyni müqəddəsliyin özlərindəki potensial vəziyyətini xatırladan mühüm əlamətlərdir. Buddist kontekstində mandalanın məqsədi insanı maariflənməyə və reallığa düzgün baxışa apararaq əzablara son qoymaqdır.
: Tibetli Buddistlərin qum dənələrindən istifadə edərək böyük bir qətiyyətlə tamamladıqları mandalalar həyatın keçiciliyini vurğulamaq üçün müəyyən bir ritualla tamamlandıqdan qısa müddət sonra dağıdılır. Mandala hinduizm və buduizmə görə kaniatı təmsil edən, ritual və meditasiya məqsədi ilə istifadə edilən simvollardır. Mandala insan beynini sakitləşdirən və rahatladan bir məşğuliyyət hesab edilir. Çox vaxt dairə və ya kvadrat şəklində olan və hər şeyin mistik mərkəzinin simvolu olan mandalalar stressin azalmasına, diqqətin toplanmasına yardımçı olur.Tibetdə, Hindistanda rahiblər qum və daş kimi müxtəlif materiallardan istifadə edərək müxtəlif mandalalar düzəldirlər. Mandala həm də şüuraltında gizlənən həqiqətləri üzə çıxarmağa kömək edir. Və beləliklə şüuraltımızı təmizləyər. Həmçinin mandalada rənglərin bir-biriylə uyğun olması da önəmlidi. Mandalalar əsasən ortadan başlayaraq çəkilir.
Məlumatı hazırladı: Zəhra HƏŞİMOVA
Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana
===============================================
<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ >>>>
Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru