İQLİM DƏYIŞIKLIYINƏ QARŞI MÜBARIZƏDƏ MULTIKULTURAL CƏMIYYƏTIN ƏHƏMIYYƏTİ
İqlim dəyişikliyi ətraf mühitə, cəmiyyətə və iqtisadiyyata geniş təsirləri ilə bu gün bəşəriyyətin üzləşdiyi ən aktual problemlərdən biridir. Bu böhranı həll etmək üçün qlobal səylərdə multikulturalizm prinsipləri cavablarımızın formalaşdırılmasında, həmçinin hamı üçün daha əhatəli və davamlı gələcəyin təşviqində mühüm rol oynaya bilər. Multikulturalizm müxtəlif mədəni perspektivlərin tanınmasına, qiymətləndirilməsinə vurğulayaraq, iqlim dəyişikliyi və sosial dinamika arasında mürəkkəb qarşılıqlı əlaqəni anlamağın çərçivəsini göstərir. İqlim dəyişikliyi mövcud bərabərsizlikləri və zəiflikləri gücləndirdiyinə görə, multikultural yanaşmalar mədəni mənşəyindən asılı olmayaraq bütün icmaların iqlim siyasətlərinin və uyğunlaşma strategiyalarının formalaşmasında söz sahibi olmasını təmin edə bilər.
Multikulturalizmin əsas prinsiplərindən biri insan cəmiyyətləri və ətraf mühitin qarşılıqlı əlaqəsinin tanınmasıdır. İqlim dəyişikliyi bütün təbəqələrdən olan insanlara təsir edir, lakin onun təsirləri bərabər paylanmır. Təcrübəsiz icmalar, yerli xalqlar, azlıq qrupları tez-tez ətraf mühitin deqradasiyasının ağır yükünü daşıyırlar və ekstremal hava hadisələri, dəniz səviyyəsinin qalxması və biomüxtəlifliyin itirilməsindən qeyri-mütənasib şəkildə təsirlənirlər. İqlim dəyişikliyi kontekstində multikulturalizmi qəbul etməklə, biz ekoloji ədalətsizliklərdən ən çox təsirlənənlərin səslərini və perspektivlərini mərkəzləşdirə və icmalara onların həyatlarına birbaşa təsir edən qərarların qəbulu proseslərində iştirak etmək səlahiyyətini verə bilərik.
İqlimlə bağlı fəaliyyətə multikultural yanaşmalar qlobal böhran qarşısında ortaq məsuliyyət hissini, kollektiv hərəkəti təşviq etməklə bərabərlik, müxtəliflik və inklüzivliyə üstünlük verir. Multikulturalizm müxtəlif bilik sistemlərinə, mədəni təcrübələrə, ənənəvi ekoloji müdrikliyə əsaslanaraq iqlim dəyişikliyinə qarşı innovativ həllər üçün katalizator rolunu oynaya bilər. Məsələn, yerli icmalar öz ətraf mühitləri ilə uzunmüddətli əlaqələrə malikdirlər, iqlimə uyğunlaşma, təsirin azaldılması strategiyalarını məlumatlandıra bilən davamlı torpaq idarəçiliyi təcrübələri haqqında dəyərli fikirlərə malikdirlər. İqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə multikulturalizm mədəni müxtəlifliyin daxili dəyərini, ekoloji və sosial sistemlərin qarşılıqlı əlaqəsini tanıyan vahid yanaşma təklif edir.
Mədəniyyətlərarası dialoqu təşviq etməklə, müxtəlif maraqlı tərəflər arasında əməkdaşlığı inkişaf etdirməklə və yerli biliklərə hörmət etməklə, biz dəyişən iqlimin problemlərini həll etmək üçün daha yaxşı təchiz edilmiş daha möhkəm və davamlı icmalar qura bilərik. İqlim dəyişikliyini yumşaltmaq və ona uyğunlaşmaq üçün təcili ehtiyacla üzləşdiyimiz zaman multikulturalizmi bütün mədəniyyətlərin töhfələrini qiymətləndirən, sərhədlər boyu həmrəylik və əməkdaşlığı təşviq edən rəhbər prinsip kimi qəbul etmək vacibdir. Mədəni müxtəliflik və ətraf mühitin davamlılığı arasındakı daxili əlaqələri dərk etməklə biz hamı üçün daha ədalətli, əhatəli və davamlı gələcəyə doğru yol aça bilərik.
Müəllif: Zəhra HƏŞİMOVA
“ARİSTOTEL POETİKASI” RUBRİKASI
Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana
===============================================
<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ >>>>
Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru