Bu gün dəyərli dostumuz, gözəl insan, əsl ziyalı, ən əsası bir əldə qələm, bir əldə silah usanmadan Vətənə xidmət edən, vətənpərvər, təəssübkeş pedaqoq, hərbçi, yazar İbrahim Rüstəmlinın doğum günüdür! Ad günü münasibətilə ibrahim müəllimi təbrik edir, bütün fəaliyyətində yeni-yeni nailiyyətlər arzu edirik! Var olun Allah Sizləri qorusun!!!
Eşqdən qaç söyləmirəm,amma mənə sev söyləmə.Mən sevməyi öyrənə bilmədim.Quş olub uçdum göy üzünün ən dərinliklərinə.Niyə unutdun,eşqin qəlbini sənə bəxş etmişdim axı,ondan sevgidən məhrum qaldım.Ən səssiz qapının küncündə gözləyən kiçik körpənin fırtına dolusu idi qəlbim.Necə sevə bilərəm axı?
* * *
Susqunluğumla belə qəlbim üsyan edərdi,zülmətim isə ölümə məhkum olunmuşdu.Unutmadım,sənin də gözlərin yollarda qalmışdı,eynən mənim kimi.
* * *
Səssiz küçələrdə sabah da olsa,qaranlıqdı,çünki insanları görmürdüm.Gözlərim kor idi.Ətrafımda olan ancaq eskizlə çəkilmiş rəsmlər idi.Səsini eşitdim o an.Qulaqlarıma fısıldadılar elə bil,özümü unutdum.Yaddaşımda soyuq qış fəslini,kainatda var olmayan xəyallarımı unutdum.Unutdum…
* * *
Yaşadım.Heç uyumadığım röya qədər uzun,heç söylənməyən mahnılar qədər səssiz yaşadım.İçimdən axan qan könül yarasıymış məgər.Əslində bu bir qara sevda,lakin peşman deyiləm.Bəyaz və siyaha bürünmüş yoxluğundu məni incidən.Başqa heç bir şey.
* * *
Saçlarım dağılmış,əllərim donmuş.Sanki böyük savaş idi o gün:saat 19:45.Yorulmadan o dənizin səsini duyaraq irəlilədim.Çox səssiz idi,məni görmüşdü ondanmı belə idi? Bilmirəm.Evimə dönmək istəmədim o an.Sanki dönsəm…Sanki dönsəm xəyallar o dənizdəcə boğulacaq kimi hiss etdim.Xəyallarımmı boğulacaq,yoxsa bizmi? Kim? Kim axı…
* * *
Qürbətmi? Mən artıq o nağıllar qapısından çıxıb getdim-dedin mənə.Əslində qürbət insanlar deyil,mən özüm idim.Sənə də qəlbimdə yoxsan,heçsən deyə bilmərəm ki,əslində mənimləsən,içimdəsən.Məni qürbətə yolçu edən o zalım sənsən…
* * *
“Sən kəsmə” söylədin deyə kəsmədim saçlarımı.O saçlar hərdən simamı gizlətmək,hərdən də gözəl görünmək üçün deyildi.O saçlar sənin gözlərinə işıq idi.O işığı yox etməmək üçün kəsilməmişdi.Sənin dünyanı bürüməmək üçün,yanan çırağının sönməməsi üçün kəsilməmişdi.İçindəki kiçik körpə ölməsin deyə kəsilməmişdi,çünki səninki sevgi deyil,İlahi Eşq idi.Yanan çıraq-mənim gözlərim,kabusa bürünmüş dünya-baxışlarım,kiçik körpə isə saçlarım idi
* * *
Dalğalar almışsa sözlərimi,mənə haramdır yuxu! Gözlərim yol çəkən qələmimə dikib baxışlarını izləyərkən,mən səhəri bərk-bərk qucaqlayan günəşi seyr edirəm! Yuxusuzluğa məhkumdur yazarlar.Sirr doludur…Gecəni əllərinə alıb,zülmət qoxan otaqları məhv edənlərdir! Bir az dəli-dolu,bir az da susqunluğu nəfəslərində öldürənlərdir!
Bu gün səssizcə saçlarım simama dağılan göz yaşlarımı silirdi.O qədər qorxurdular ki,məndən,danışmadan silirdilər.Bilirdilər,onlar hər şeyi bilirdilər,ancaq dinməzdilər.Bu dəli,vəhşi,ancaq lal şəhərin hökmü üstümdə idi.İllər keçmişdi,artıq əllərimdəki,simamdakı qırışlardan göz yaşlarım quruyub damlalarını ləkə qoyaraq tərk edirdilər məni.Tək saçlarım və ruhumdan başqa…Ruhum bölünmüşdü.Parça-parça şəkilləri böldüyüm kimi o da ətrafa səpələnmişdi.Bilirdi onunla düşmən olduğumu,ancaq mənə nəfəs verən tək ruhum idi.Evimin köləsi kimi çalışdırırdı artıq məni.Sevgiyə bürünmüş musiqi notlu saçlarımı kəsib,ovuclarında oynadırdı.Elə bilirdilər o dəli şəhər lal idi,yox,yox! Məni lal edən,yaşadan da ruhum idi.O ruh dəli olmuşdu…Hər şeyimi çalmışdı,tək gözlərimdən başqa.O susqunluğa məhkum edərkən məni,özü Ayın ləkələrinə məlhəm olurmuş…Mənmi? Mənsə,uzun saçlarımı qaranlıq otağın divarlarına sarırdım…Bir gün gedəcəkdim o dəli şəhərdən,çünki o dumanda ölmüşdü baxışlarım.Yalançı gözlərim mənimlə addımlayırdı…
Qərar verdim.Bu məktubu dörd divara sarılmış saçlarıma əmanət edib gedəcəkdim.
Bu səfər sətirlərin susqunluğu danışacaq.Saçlarımı kəsdirməmişəm,ancaq dənizin dalğalarına bəxş etmişəm.Gözlərimmi? Gözlərimi soruşmayın məndən.Onlar bir az kövrəkdir,hamıdan gizlədirəm.Tək…Tək xatirələrimdən gizlədə bilmirəm.
Çayın nəfəsi bir az da olsa,sakitdir bu gün.Kitabların əlləri insanı sakitləşdirib.İnsanın hiss etdiyi o çay,əslində göz damlalarının bir yerə toplaşıb danışmasıdır.O içdiyi çay deyil,o sadəcə görünüşdür.Sadəcə o insanın göz yaşları özlərini çaya bənzədib.
Mən də bu gün çayımı içmədim.Əslində,həmişə yazı yazarkən içərdim,ancaq bu yazı kənardan çalınan rəngli musiqi notlarıyla yazılmır.Bu yazı hüznlü səslərə sarılmış,siyah və bəyazın həsrət ocağında kül olan notlarla yazılıb.O notlar da mənim baxışlarım kimi susqundur.
Bəlkə də bu sətirləri oxuduqca qan axan əllərimi izləyəcəksiz.Burada bir tarix yaşanmayacaq bəlkə,ancaq xatirələrim qalacaq.Bu məktubda nə yazacaqlarımı bilmirəm.Divarlarda gəzən darıxıram səslərini duyduqca dəli oluram.Tək diləyimi yazacam və bu məktub burada da sonlanacaq…
Aparın məni o dənizin uçurum olduğu yerə.Ayaqlarımı basdıqca nə ölümümə,nə azadlığıma deyil,üstümə çökmüş o kədər qoxusunu atmaq üçün aparın.Qaçım,dolaşım,qışqırım yalnız o dənizin önündə.Yanğın başladın,öldürün o lal-kor şəhəri,ancaq məni yalnız buraxın.Bir gün öləcək,bir gün diriləcəyəm.Bir az qorxunc olacaq,bilirəm,siz bunu sadəcə kabus olaraq düşünün! Mən kabuslarımı sevdiyim kimi siz də bir günlük sevin,nolar axı! O dəniz xatirələrimi yaşadacaq tək dünyamdır.Lal-kor şəhərsə,xatirələrimi,hətta məni belə öldürəcək qədər qəddardır.İndi isə gedin.Məni yalnız buraxın.Yalnız bu gün…Mən özümə geri dönəcəyəm…
(Fazilova (Rəhimova) Nuranə Rafail qızı yaradıcılığı haqqında)
Salam olsun, çox dəyərli oxucum. Şükürlər olsun Böyük Allaha ki, sizlərlə daha bir görüş payı qismətimiz oldu. Söhbətimizin əsas qayəsi, məqsəd-məramı ədəbiyyat üfiqlərində yenicə parlamağa başlayan, ziyasından həm danın sökülməsini, həm də qürubun bitməsini gözləyənlərin eyni dərəcədə nur alıb, hənirtisinə isinə biləcəkləri ziyadarı sizlərə təqdim etməkdir. Lakin söhbətə başlamazdan əvvəl bir məsələyə toxunmağı özümə borc bildim. Əslində bu yeni məsələ deyil. “Yazarlar və yazılar”, “Təranə Məmmədin Toru”, “Çağdaş örnək yazarlar” və digər yazılarımda, ümumiyyətlə ədəbiyyatdan, müasir yazarlardan söhbət düşən məclislərin çoxunda bu barədə söhbət etməyi daim özümə borc bilmişəm. İndi də əsas məsələyə, yəni Nuranə Rafailqızının təqdimatına keçməzdən əvvəl bu məsələyə qısa münasibət bildirmək istəyirəm. Hal-hazırda tanıdığımız söz adamlarını iki müxtəlif baxış bucağından qısa dəyərləndirsək, belə bir mənzərə ilə rasatlaşırıq. Müasirimiz olan, artıq kifayət qədər ölkə və hətta onun hüdudlarından kənarda kifayət qədər tanınmış yaşlı nəslin nümayəndələri. Müstəqillik dövrümüzün ilk illərindən tanınmağa başlayanlar və artıq tanınmışlar. Hələ sovet dövründən yazmağa başlayanlar və müstəqillik dövründə onlara qoşulmuş gənclər də daxil olmaqla bir qrup yazarlar da var ki, onların yazdıqlarının keyfiyyətindən asılı olmayaraq tanınmayanlar və ya olduqca məhdud çərçivədə tanınanlar. Bu məsələnin bir tərəfi. Məsələnin ikinci maraqlı tərəfi məhz bu təbəqələşmənin formalaşmasında mühüm rol oynayır. Yuxarıda üç qrupda təsnifatlaşdırdığımız yazarları indi ümumilikdə iki əsas qrupa bölə bilərik. Birinci ədəbiyyatçılar, yazarlar, ən azı mətbuatla az-çox əlaqəsi olan şəxslər arasında, yetkin ədəbi mühitdə formalaşan qələm adamları, ikinci isə ədəbiyyatla heç bir əlaqəsi, heç filoloji təhsili də olmayan, heç bir ədəbi əhatəsi olmayan, olduqca müxtəlif peşə sahiblərindən ibarət yazarlar qrupu. Onların nə, hansı keyfiyyətdə yazmağından asılı olmayaraq bu iki mühüm amil yazarlarımızın yaradıcılığına əhəmiyyətli dərəcədə öz təsirini göstərir. Bu yazının üzdə görünməyib, özülündə dayanan əsas məqsədi məhz bu təsiri azaltmağa xidmət etməkdən ibarətdir. Çünki, sizlərə təqdim edəcəyim çox istedadlı qələm adamı, söz mucidi, sözlərlə zərgər dəqiqliyi, cərrah həssaslığı ilə davranan Nuranə Rafailqızı da ixtisasca həkim olmasaına baxmayaraq, artıq müəyyən bir auditoriyaya sahib şair kimi tanınmağa başlayıb. Onun yaradıcılığına keçməzdən əvvəl istərdim ki, həyat yoluna qısa bir nəzər salaq.
QISA ARAYIŞ:
Fazilova (Rəhimova) Nuranə Rafail qızı 1981-ci ildə Göyçay rayonunda dünyaya göz açmışdır. Orta məktəbi burda bitirdikdən sonra , Odlar Yurdu Universitetinin “müalicə işi” fakültəsinə qəbul olmuşdur.2007-ci ildən ixtisası üzrə Göyçay Rayon Mərkəzi Xəstəxanasında həkim vəzifəsində çalışır.
Ədəbi fəaliyyətə hələ uşaq yaşlarından başlayaraq, tez-tez rayon və məktəb tədbirlərində öz şeirləri ilə çıxış etmişdir. Şeirləri mütəmadi olaraq Nuranə Rafailqızı təxəllüslüyə “Milliyyət” qəzeti, “Herba-flora”, “Yazarlar” jurnallarında işıq üzü görmüşdür. 2016-cı ildə Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin təşkil etdiyi “Kiçik yaşlı uşaqlar üçün nəsr, nəzm və dram əsərləri” müsabiqəsində 4-cü yerə layiq görülmüş, qalib əsərlərin yer aldığı kitabda 18 şeiri çap olunmuş, məktəb kitabxanalarına paylanmışdır. 2018-ci ildə Göyçay rayonunda təşkil olunmuş “Beynəlxalq Nar Festivalında” nara həsr olunmuş şeir müsbiqəsində “Göyçayın narı” şeiri ilə iştirak etmiş, 3-cü yerlə mükafatlandırılmışdır. 2021 -ci ildə çapa hazırlanmış ”Həkimlərin söz dünyası” kitabında 10 şeiri ilə həmkarları arasında yer almışdır. 2021-ci ildə “Gəlirik Qarabağ” poeziya antologiyası kitabında 13 şeir və “Kimlərə qaldı dünya”, “Nizami Gəncəvi – 880” antologiyasında 15 şeiri dərc olunmuşdur. “Həyat bizi səsləıyir” anologiyasında yer almışdır. 15.04.2021 tarixində Azərbaycan Kütləvi İnformasiya Vasitələri İşçiləri Həmkarlar İttifaqı tərəfindən “Qızıl qələm” media mükafatı laureatı olmuşdur. Nuranə Rafailqızı eyni zamanda KİV tərəfindən “Fəxri şair” diplomuna layiq görülüb.
Yuxarıda sadaladığım obyektiv və subyektiv səbəblərdən qaynaqlanaraq yaranan təqəqələşmə və qruplaşmaların aradan qaldırılmasında, bu mümkün olmasa belə ən azından nəticələrin xəfifləşdirilməsinə öz töhfəsini verə biləcək yeganə vasitə təmənnasız, heç bir əlavə məqsəd güdməyən, ilham mənbəyi, qaynağı söz olan ədəbi tənqid ola bilər…
Keçək əsas məsələyə. Kimdir? Nədən yazır, Nuranə Rafailqızı? Şair haqqında qısa arayışdan da görürük ki, Cəmiyyətdə formalaşmış və ya bilərəkdən bu cür təqdim olunan “əlində bir peşəsi olmayan şairlikdən yapışır” fikrinin əksinə olaraq görürük ki, Nuranə xanım ən vacib və belə demək mümkünsə prestijli peşələrdən birinin sahibi – həkimdir. Günümüzün reallıqlarına baxsaq “başını qaşımağa vaxtı yoxdur…”, ancaq şeir yazmağa zaman ayıra bilir. Yəni əslində şeir özünü yazdıraraq, həkimin vaxtını alır. Onu yorğun iş saatlarından sonra gecələri də yatmağa qoymur, qəlbini sızladır, ruhunu titrədir, misra-misra doğulur, böyüyür, qayğı-diqqət tələb edir. Onu incidir, yorur… Səhifə-səhifə, kitab-kitab həkim olmuş adamı söz-söz, misra-misra şair edir. Bu taledən qaçmaq mümkündürmü?! Böyük qətiyyətlə və tam əminliklə bu suala belə cavab verirəm ki, xeyr, bu əsla mümkün deyil. Ruha hopmuş kəlmə-kəlmə şeir, bətnə damla olaraq düşmüş döl, kürəyə damcı-damcı dolmuş su kimidir. O, öz məqamında mütləq zühur etməlidir. Deməli, belə nəticəyə gəlirik ki, şeir yazmağın, şair olmağın bu həkim xanıma gətirdiyi bütün məhdudiyyətlər və məhrumiyyətlər müqabilində bəxş etdiyi yeganə mənfəət könül rahatlığı, ruh sakitliyidir. Sizcə bu əzab-əziyyətə dəyərmi? Əgər bu qədər müxtəlif peşə sahibləri özlərinin, ailələrinin ruzisini qazanaraq, gündəlik keçimlərini sağladıqları sənətləri ilə yanaşı ikinci ağır və məsuliyyətli bir işin altına girib əlavə öhdəliklər götürürlərsə,deməl,i burada bir hikmət var.
Nurənə Rafailqızının yazdıqlarına qısa bir nəzər yetirək. Məsələn, “Mənəm!” şeiri bax elə başlayır:
Bir ev var ki, uzaqlarda
hasarı yox, çəpəri yox.
Nə gələni, nə gedəni,
nə qalan bir nəfəri yox.
Bu günəşdən, bu səmadan,
bu həyatdan xəbəri yox
toz basmış, kifə bürünmüş
Bax,
həmən o otaq mənəm…
Bu misraları əbəs yerə seçmədim. Nuranə Rafailqızının özünü oxucusuna təqdim etdiyi “mən” bu nümunəyə qədər danışdığımız bütün məsələlərlə müəyyən dərəcədə bağlıdır. Bu misralarda müəllifin təqdim etdiyi “mən” ilk baxşda bir şəxslə bağlı görünsə də, əslində bu belə deyil. Bu “mən” diqqətsiz misra, dərc olunmamış şeir, tənha fərd, ucqar kənd, oxunmamış kitab, tikilməmiş ev, uzun illərdir yanmayan soba və s. və i.a. uzanaraq, sicilləmə bir siyahı yarada bilər.
Və ya digər bir misala nəzər salaq. “Bir az səssizlik, bir az sənsizlik” adlandırdığı şeirində Nuranə Rafailqızı yenə yuxarıda toxunduğumuz bütün məsələlərdən söhbət açır. Şairin ifadələrində bu qədər dəqiq olması onun dəqiqlik və həssaslıq tələb edən peşəsindən qaynaqlandığını düşünmək olar. Ancaq yenə və yenə arzu, istəkləri nə qədər fərdiləşdirmək istəsək də onlar hamısı ümumidir. Yəni şair Nuranə Rafailqızının yazdıqlarını yalnız həkim Fazilova (Rəhimova) Nuranə Rafail qızını narahat edib, onun şəxsinə aid məsələlər kimi xarakterizə etmək böyük yalnışlıq olardı. Aşağıdakı arzu və istəklərin xalqın içərisindən çıxmış, hər gün onlarla ayrı-ayrı şəxslərlə ünsiyyətdə olub, istər-istəməz onların da dərdləri ilə yüklənən bir loğmanın, təbibin uca Yaradandan ümumi təvəqqesi kimi səslənir:
Bir stəkan çay istəyirəm,
yanında da limonu.
Bir qırıq qənd parçası,
bir kağız, bir qələm
cızmaqara edim onu…
Vəssalam,
mənə bu da yetər hələlik!
Gün batar, ay doğar,
bir az səssizlik, bir az sənsizlik…
Əgər şairin ” Bircə sən yoxsan dünyamda” adlı şeirinə diqqət yetirsək, “Bir az səssizlik, bir az sənsizlik” adlandırdığı şeirdəki fikirlərin davam etdiyini, sonsuz mənəvi ehtiacların ödənməsində bütün maddi aləmin gücsüz qaldığını görürük:
Hər şeyim var..
Başımı salmağa evim-ocağım,
Qısılıb yatmağa küncüm-bucağım.
Halal zəhmət ilə rahat çörəyim,
Bir kitab yazacaq odlu ürəyim.
Bircə sən yoxsan dünyamda,
Yalnız arzumdasan, yalnız xülyamda…
Hər şeyim var…
Qızılım, mirvarim, incim-sədəfim,
Əqidəm, imanım, yönüm, hədəfim.
Başımın üstündə duran Allahım,
Xoşbəxt gələcəyə gedən sabahım.
Bircə sən yoxsan dünyamda,
Elə ona görə də
heç nə görünmür gözümə,
Bəzən, özüm də yad gəlirəm özümə…
Bircə sən yoxsan dünyamda,
Bircə sən yoxsan deyə
dağılır dünyam da…
Şair Nuranə Rafailqızının kim olub, nədən necə yazdığı aşağıdakı nümunələrə nəzər saldıqda daha aydın görnr. Dünyanı bürüyən pandemiya şəraitində həkimlərin fiziki, zehni və həmçinin də duyğu yükünun nə qədər artdığının şahidi oluruq. Bu yerdə qeyd edim ki, Nuranə xanım xəstəliyin aşkarlandığı ilk günlərdən Ağdaş Pandemiya Mərkəzinə ezam olunaraq Covid -19 virusuna yoluxmuş xəstələrə stasionar həkim kimi yorulmadan xidmət edir.
Kimi cavan, kimi qoca,
kimi körpə qucağında.
Bir havanın həsrətində,
bir nəfəsin sorağında.
Gecələri sakit-səssiz
xəstəxana otağında
Sübhə kimi cırıldayan
bax həmən o,
yataq mənəm!
Bəli, məhz vəzifə borcunu yerinə yetirməkdən əlavə, sübhə kimi uyumayan, narahat xəstələrin yerinə özünü qoymaq, əsl vicdanlı həkim, duyarlı şair ürəyinin bariz nümünəsidi!…
Nuranə xanımın yaradıcılığina geniş nəzər salsaq onların arasında zaman-zaman, torpağına, yurduna bağlı vətəndaş:
Elə ki, mən boy atdım,
yeridim addım-addım,
Anam tutub əlimdən,
bu daşı, bu torpağı,
bu otu, bu yarpağı,
yaşadığım küçəni,
qızındığım ocağı
Göstərib Vətən deyib!
Övladına bağlı, qayğıkeş, Ana:
Böyü, boy at, adın-sanın
qoy yayılsın eldən-elə!
Sən doğmusan həyatıma,
dərdim yoxdu günü bu gün
ölsəm belə, ölsəm belə!
Bəzən səs-küydən qaçıb tənhalığına sığınan qələm sahibi:
Bir stəkan çay istəyirəm,
yanında da limonu.
Bir qırıq qənd parçası,
bir kağız, bir qələm
cızmaqara edim onu!
Vəssalam,
mənə bu da yetər hələlik!
Gün batar, ay doğar…
bir az səssizlik, bir az sənsizlik…
Hərdən həkim, hərdən xəstə:
Ağzımızın ləzzəti yox,
dadı qaçıb, tamı qaçıb.
Dünyada adam qalmıyıb,
sonuncu adamı qaçıb!
Gecələr yuxum da qaçaq,
yorğan-döşək gəlir cana,
Elə hey dönüb, dururam
gözüm dikilir tavana.
Gündüzləri çalmaz qapım,
nə qonşum var, nə qonağım
Öz evimdə dəfn olmuşam,
daş məzarım, daş otağım…
Qurda-quşa ehtiyac yox,
öz içim özümü yeyir!
Mən deyirəm, kefim yoxdu!
Həkimlər, depresiya deyir…
Atasının itkisi ilə barışmayan övlad:
Bu ayrılıq uzun oldu, bitmədi…
Əzrayıla xəbər saldım, yetmədi!
Nə sən gəldin…Nə də qızın getmədi.
Səndən sonra…
Dost yolunda can qoyan, etibarlı dost:
Sədaqət örpəyi, etibar əyni,
Deyim, pozulmasın dostun eyni.
Baş qoyub gülməyə yarımınçiyni,
Ölməyə dostumun qucağı gözəl!
Dünyadan üz çevirib, Tanrıya üz tutan filosof:
Əzab çəkir içimdəki dəli ruh,
Biləmmirəm nə savabdı, nə günah?!
Aç göylərin qaş-qabağın biryolluq,
Bulud qoymur səni görüm, ay Allah!
Hərdən təbiət aşiqi:
Baxıb sərv boyuna, şux duruşuna,
Lap heyran olmuşam adi daşına.
Dumandan örpəyin atıb başına.
Mat qaldım dağların ismətinə mən!.
Hərdən də uşaq kimi saf, zərif bir qadın:
Mənə bir az nağıl danış,
bədheybətin sarayından.
Bəxtimə yaman az düşüb,
nənəmin noğul payından.
Yaxşıları xoşbəxt elə,
pisləri çək sonda dara!
Mən hələ də, uşaq kimi
inanıram nağıllara…
Duyğularım, istəklərim
darma-duman, qarma-qarış.
Başımı qoyum dizinə,
mənə bir az nağıl danış!..
obrazlarına rast gəlmək olar.
Biz işinin ustası peşəkar həkim, hər kəlməni bir-bir ruhunun süzgəcindən keçirən sevimli şair Nuranə Rafailqızının uzun və şərəfli bir yaradıcılıq yolunun başlanğıcında olduğuna, onun bir-birindən dəyərli sənət əsərləri ortaya qoyacağına inanırıq. Yəni onun bütün gələcəyi, həyatı, yaradıcılığı hələ qarşıdadır. Şübhəsiz ki, bu belədir.
Onu da qeyd edim ki, mən bu yazını “Kredo” qəzetinin növbəti sayı üçün yazarkən Nuranə Rafailqızının “Həkimlər depresiya deyir…” adlı ilk şeirlər kitabı artıq nəşr üçün hazırlanır. Kitab çap olunana qədər qəzetimizin növbəti saylarında Nuranə Rafailqızının qəlbləri riqqətə gətirən şeirlərindən bir neçəsini diqqətinizə təqdim edəcəyik. Nuranə xanıma yaradıcılığında və bütün digər fəaliyyətlərində uğurlar arzu edirik. Uğurlarınız bol olsun, Nuranə xanım! Sona qədər həmsöhbət olduğunuza görə təşəkkürlər! Sağ olun!
“Cəsur döyüşçü” və “Suqovuşanın azad edilməsinə görə” medalları ilə təltif edilmiş əsgər Murad Hüseynovun anası Şəhla xanımın timsalında bütün əsgər analarına həsr olunur…
Bir az sevgi bağçanızdan ayrılıb, Elnarə xanımın dünyasına səyahət edək. Sirrli, möcüzəli qadının həyat hekayəsini burada vərəqləyib, suallarınıza cavabları tapacaqsınız…
Bu sənətə sahib olmaq sizə nə verdi?
Bu sənətə sahib olduqda bir çox tərəddütlərim var idi.Vaxt keçdikcə şagirdlərin sevgisiylə bu sənətə ayaqlarımla deyil,ürəyimlə başladım və bu həvəs məndə o şagirdlərimin mənə olan sevgisi sayəsində oldu.Ən ülvi hiss olan sevgini qazandım.
Tam doğru söylədiniz.Sevgi hər şeyi,hətta biz insanları belə dəyişdirir.Sizinlə tam razıyam.
Bioloqsuz,yəqin ki,təbiəti çox sevirsiniz.Çiçəklərlə söhbət etdiyiniz zaman olub? Onların hansı hissləri yaşadığını duya bilmisiniz?
Düşünürəm ki,təbiətdə bəlkə də yeganə varlıqlar-heyvanlar,bitkilərdir ki,biz onlara pislik etsək belə,onlar bizə yaxşılıqlarla qayıdırlar.İstənilən vaxta qədər təbiətdə vaxt keçirə bilərəm və zamanın necə bitdiyini bilmərəm.Bitkiləri və heyvanları çox sevirəm,hətta düşünmüşəm ki,onların dili yoxdur,ancaq anlamaq istəmişəm.Bu barədə bir çox tədbirlər də görmüşəm və bu hissi şagirdlərimə də həmişə öyrətməyə çalışmışam.
Məktəb illərində ən yaddaqalan xatirəniz nə olub?
Məktəbin hər zaman sevimlisi olmuşam.Məktəb illərim demək olar bütün xatirələri yaddaşımda çox yaxşı canlanır.Məktəb illərini xatırladıqda ağlımda yalnız xoş xatirələr canlanır.Ən çox sevindirici hal da məktəbi bitirdikdən sonra biologiya müəllimizin məktəbə dəvət edib,şagirdlərin içərisində sadəcə məni seçib və vəzifəmi sənə ötürürəm-söyləməsi olmuşdu.Çox təəssüflər olsun ki,mən o vaxtı universitetdə oxuyurdum və alınmırdı,ancaq yaşadığım ən sevindirici hallardan biridir.Bu qürurvericidir ki,o müəllim məni unutmayıb və o məktəbdən getdikdən sonra da məni öz yerində görmək istəyibdir.
Bəli,müəllimlərin,şagirdlərin yaddaşlarında,xatirələrində qalmaq həm siz söyləmiş qürurverici,həm də sevgi dolu bir hissdir.
Müəllimlik fəaliyyətinizdə çıxılmaz vəziyyətdə qaldığınız zaman olub?
Artıq çox məktəb dəyişmişəm.Ən son qərar verdiyim,artıq 3 ildən çoxdur ki,189-190 saylı tam orta məktəbin kollektivindəyəm.Əvvəlki işlədiyim məktəbdə qız şagirdim 9-cu sinifdən təhsilini yarımçıq qoymalı oldu.Nə qədər cəhdlər etsəm də,onu geri qaytarmaq üçün,ancaq əlimdə olmayan səbəblərdən onu geriyə gətirə bilmədim və onun çox böyük oxumaq həvəsi olduğunu bilə-bilə.Bu məsələ məni həmişə düşündürür ki,mən onu niyə geri qaytara bilmədim.Bəli bu çıxılmaz vəziyyətdir.Bu Respublika olaraq böyük problemdir.Qızların təhsil almaması.Bir qadın,bir qız təhsil alarsa,bir ailənin təhsilli olması deməkdir.Bu barədə hətta inad da edirəm.Hər kəs təhsil alsın,öz istədiyi peşəyə sahib olsun və ayaqları üzərində durmağı bacara bilsin.
Bu barədə həmişə danışmışıq,hətta tarix boyu da qadınların bərabərhüquqlu olması önəmli götürüb hər şeydən öncə.
Aqşin Evrən söyləmiş:darıxmağın reseptini tapa bilərsiniz?
Mənim üçün darıxmağın resepti:musiqi,kitab,yaşıllıqdır.Bu üçü olan yerdə mənə heç nə,heç kəs lazım deyil.Mən heç vaxt darıxmaram.
Dənizin səsi sizə nəyi xatırladır?
Dənizi düşündükdə məndə iki fikir formalaşır.Həm qəmgin hadisələri xatırladır,həm də yorğun ruhu yeniləyir.Dənizə,uzaqlara baxdıqda yorğunluğumu götürür,huzur verir.
Məktəb illərindən danışdıq.Seçilmiş şagirdləriniz çoxdur və onları hansı xüsusiyyətlərə görə seçirsiniz?
Mənim üçün fərqi yoxdur.Qruplaşma etmirəm ki,bu yaxşı oxuyandır,yaxud pis.Məndə belə bir fikir var.Hər bir uşağın bacarığı var,sadəcə onu özündə kəşf etmir.Onu kəşf etmək lazımdır.Ola bilər ki,biologiyanı yaxşı oxumasın,ancaq gözəl şeir yaza bilsin.Elmə marağı olmaya bilər,ancaq rəssamlıq qabiliyyəti ola bilər,gözəl rəsmlər çəkə bilər.Mənim üçün bütün şagirdlərim istedadlıdır,seviləndir,doğmadır.Onların öz dilində danışmaq istəyirəm,onlar heç vaxt ayrı seçkilik hiss etməsin.
Çox gözəl ifadə etdiniz.Bir şagirdlər də şanslıyıq ki,sizin kimi müəlliməmiz var.
Fərz edin ki,təbiət qoynundasınız.Bir şair və yaxud yazıçıyla görüşməlisiniz.Kimi seçərdiniz?
Uşaqlığım Bəxtiyar Vahabzadənin şeirləri ilə keçib,ancaq indi isə tam xarakterimə uyğun,ciddiyətin içində bir az da zarafatı sevən Ramiz Rövşənin şeirləridir.Bəlkə də xarakterimə uyğundur.Bəli,onunla vaxt keçirtmək istərdim.
Biz gənclərin sevimli şairlərindən biri.Çox gözəl.Huzur tapardıq onu dinləsək.Əminəm bundan.
Niyə həyatda yaxşı insanlar həmişə əzab çəkir?
Mən elə deməzdim. “Yaxşı insanlar əzab çəkir” sözünü mən nisbi götürürəm,çünki qarşımızdakı elə bir hadisə yaşaya bilər ki,heç bizim öz problemizə qarşı əzab çəkdiyimiz düzgün olmaz.Bu suala konkret bir cavabım yoxdu.Məndə sərt keçidlər yoxdu,hər biri düz keçidlərdir.Biz istəsək əzab kimi qarşılamarıq.O bizim üçün sadəcə sınaq ola bilər.
Göyərçin,yaxud qartal? Hansını seçərdiniz? Seçməyinizin səbəbi nə olardı?
Sənin yaşlarında olsam,yəqin ki,göyərçini seçərdim,ancaq indi isə qartal söyləyirəm.Qartal daima zirvədədir,özünə güvənir və realistdir.Göyərçin mənim üçün romantik,qartalsa,realist.
Romantikliyə toxundunuz,elə bu sual gəlsin.Romantik insansınız?
Çox sayılmaz.Özümü tam da romantik hesab etmirəm.Yarı-yarıya.
Ramiz Rövşənin şeirindən bir parça söyləyim:Bu dünyada çoxmu şeyləri yağış yuyur,gün qurudur? Sizcə?
Əla.İnsan təfəkkürü elədir ki,Tanrı insana unutqanlıq xüsusiyyətini bəxş edib.Bu olmasaydı,düşünürəm ki,insan ömrü 20,30 ildən artıq olmazdı.Həyatımızdakıları yağış yuyub,gün qurutmasa,biz yeni bir səhifə aça bilmərik.
Bəli.Mən həyat hekayəmizi qalın səhifəli,sonsuzluğa bərabər kitaba bənzədirəm.Onun də bəzən yağışa sirrlərini söyləyib hönkürməyinə,günəşin isti qucağında yenidən dünyaya gəlməyə haqqı var.
Sevgi,yoxsa var-dövlət?
Konkret olaraq deyə bilmərəm,ancaq sevgi,mərhəmət olacaqsa,demək,var-dövlət özü axıb gələcək.
Mən də sizin kimi düşünürəm.Sevgini ağaca bənzədirəm.Onun budaqlarında siz dediyiniz kimi mərhəmət,yaşamaq,yaşatmaq,var-dövlət cəmləşib.Beləliklə,sevgini dünyaya gətirib.
Dünyanız hansı rəngdədir? Səbəbi?
Məni tanıyanlar,əsas da şagirdlərim bilirlər ki,konkret bir rəng yoxdur.Biologiya müəllimi olduğum üçün də dünyamdakı rənglər rəngbərəngdir.
3 dilək haqqınız olsaydı,nə diləyərdiniz?
Birinci diləyim düşdüyümüz vəziyyətlə bağlı sağlamlığı,ikinci vətənimin bötüv olmasını,üçüncü isə övladlarımla bağlıdır.
Bəyaz,yaxud siyah? Hansını seçərdiniz?
İnsanın xarakterini üzə çıxaran da ağ və qarq rənglərdir,amma ağ və qaraya rəng qatan amillər mütləq şəkildə olmalıdır.Tam bir-birinə əks rənglər də olsa,yanaşı dayandıqda necə gözəllik qatır.Ona görə hər ikisini də seçərəm.
Mikayıl Müşfiqin “Rəssam,sevgilimin rəsmini çək” şeirini yadımıza salarkən yeni bir sual doğulur:Rəssam olsaydınız,sevgilinizin rəsmini nəyə bənzədərdiz?
Bir az eqoist cavab olacaq,ancaq elə özümə bənzədərdim
Düşünmürəm,əksinə çox gözəl cavabdır.Öz duyğularınızı,yaşadıqlarınızı onda əks etdirərdiniz.
Qorxu filmlərini heç izlədiyiniz olub? Sevirsiniz?
Qorxu filmlərini əvvəllər çox izləyirdim.İndi isə qorxu və içində məntiq olan filmləri sevirəm.İndiki problem isə izlədikdə qorxmuram.Biz bunu dərsdə də keçmişik ki,az stress yeni motivasiya,yeni bir adrenalindir.Qan dövranının sürətlənməsidir.
Öz dünyanıza qapanıb,hönkürtü ilə ağladığınız vaxtlar olub?
Məncə,bu hər bir kəsin həyatında yaşanan hadisədir.Gəlin,bu cür müqayisə edim.Şimşək çaxır,göy guruldayır,amma sonra günəş doğulur,hətta göyqurşağı da yaranır.Deməli,hər hönkürtüdən sonra yenidən doğacaq günəş var.Şükürlər olsun ki,həmişə də elə olub.
İmadəddin Nəsimi həmişə söyləyib:İnsanlar kamil olsun,haqqa qovuşsun.Kamil,işıqlı insanı necə təsvir edirsiniz?
Mənim üçün kamil insan elmli demək deyil.Elmli ola bilər,ancaq çox zalım ola bilər.Biz bu yaşımıza qədər oxuduğumuz kitablardan şahidik.Mənim üçün kamil insan sadiq,mərhəmətli və vicdanlıdır.Ən vacibi də vicdandır,hətta VİCDANsözünü həmişə böyük hərflərlə yazıram.İnsana həyatı boyunca vicdan doğru yolu tapmasında kömək edəcək.Arzu edirəm ki,bütün şagirdlərim də belə olsun.Onların gözlərinin içinə baxdıqda mən onları görə bilirəm.
Baxışlar insan xarakterinin ən gözəl aynasıdır.Hər şeyi anlamaq olur.
Tanrıyla tez-tez bölüşürsüz? Özünüzə yaxın bilirsiz onu?
Bəzən elə hiss edirəm ki,bütün yer kürəsindəki insanlar bir yana,sanki Tanrının gücü,qüvvəti mənim üzərimdədir.Bu fikri heç yerdə səsləndirməmişəm,ancaq düşünürəm ki,o məni qoruyur.Şeiri tam söyləyə bilməyəcəm,amma sitat gətirim Ramiz Rövşəndən: “Çox təəssüf ki,biz kefimiz yaxşı olanda Tanrını yada salmırıq,amma əhvalımız korlananda yada salırıq”.Unutmayaq,Tanrı həmişə yadımızda olsun.
Gecənin səssizliyində ulduzları seyr edirsiniz? Edərkən nə düşünürsünüz?
Bilmirəm bu hamıda belədir,bəli,ulduzları sevirəm,gecələr işıqlı yerlərdə gəzməyi sevirəm.Bu pandemiya dövründə ulduzlara baxa bilməsəm də,telefonuma aplikasiya yükləmişəm və izləyirəm.Bəli ulduzlar mənə romantikliyi təcəssüm etdirir.
Siz öz dünyanıza nə ad verərdiniz?
“Mənim dünyam” adlandırardım.
Sizcə hansı daha sirr doludur? Gecə,yaxud gündüz?
Əlbəttə ki,gecə.Bəzi məqamları gizli saxladığı üçün sirrlidir.
Şagirdlərinizdə sevdiyiniz xüsusiyyətlər varmı?
Əzmkarlığı sevirəm.Qətiyyətli olmaqlarını tövsiyyə edirəm.Onlar məndən yalanı deyil,dürüstlüyü öyrənsinlər.Ən vacibi elə bu söylədiklərimdir.
Mən də sizin bir şagirdiniz olaraq söyləmək istəyirəm ki,mənə olan tövsiyyələriniz,diləkləriniz nə olardı?
Mən bilirəm ki,sən ədəbiyyatla məşgul olursan.Sənin soyadındakı irs özünü göstərir.Tək-tük şagirdlərimdənsən ki,artıq kim olacağın bəllidir.O cəhətdən də bu suala cavab vermək asanddır.Səndə kövrəkliyi xoşlayıram,elə bu da yazar olmanda böyük təkan verir.Empati etmək bacarağın yüksəkdir və sevgi dolusan.Onun üçün də bu xüsusiyyətləri birləşdirsək,Səma modelini tamamlamış oluruq.
Bu gün Bakı şəhərində yerləşən Azərkitab Kitab təbliğatı mərkəzində Naibə Yusif yeni nəşr olunmuş “Gülün yarpıza dönsün” kitabına görə “Ziyadar” mükafatı ilə təltif olunub. Diplomu yazarlar adından “Yazarlar” jurnalının baş redaktoru şair-publisist Zaur Ustac müəllifə təqdim edib:
1972-ci il mayın 4-də Ağdamın Qiyaslı kəndində doğulub.
Ali təhsillidi, AYB-nin üzvü, Prezident mükafatçısıdır. 5 kitab müəllifidir, onlardan 3-ü uşaqlar üçün yazılıb. Ailəlidir, 2 övladı var.
AYB və “Ulduz” jurnalının birgə keçirdiyi “Ən yaxşı uşaq şeiri” (2017) və “3-cü M.Araz Poeziya Günü” (2018) müsabiqələrində 2-ci, Mədəniyyət Nazirliyinin keçirdiyi (2020) “Vətənpərvərlik mövzusunda ədəbiyyat müsabiqəsi”ndə esse janrı üzrə 1-ci yerin qalibidir.
Bu gün Xırdalan şəhərində yerləşən Abşeron rayon Heydər Əliyev Mərkəzində tanınmış söz adamlarının iştirakı ilə şair Günay Ümidin “Acı şokalad” adlı yeni kitabının təqdimat mərasimi baş tutdu. Tədbirin gedişində “Yazarlar” jurnalının baş redaktoru şair-publisist Zaur Ustac müəllifə “Ziyadar” diplomunu təqdim etdi. FOTOLAR:
