Nuranə Rafailqızıının “Həkimlər depressiya deyir…” adlı yeni şeirlər kitabı çap hazırlanır. Kitab tezliklə”Mücrü” nəşriyyatında işıq üzü görəcək. Bu barədə nəşriyyat məlumat yayıb.
YAZARLAR olaraq, Nuranə Rafailqızını təbrik edir, yeni-yeni yaradıcılıq uğurları arzulayırıq! Uğurlarınız bol olsun, Nuranə xanım!
Öz yanına apar məni! Ey xəstə könlüm dərmanı, Dərdim var, bəs dərman hanı?! Tərk edəndə bu dünyanı, Əymə yolum sağa-sola düz, yanına apar məni! Ata, burda tənha qoyma, öz yanına apar məni! * * * Yağış yağar, çətirim sən, Çiçək qoxan ətirim sən, Hər bir misram, sətirim sən, Deyəcəyəm şirin-şirin söz, yanına apar məni! Ata, burda tənha qoyma, öz yanına apar məni! * * * Gözüm yolda, könlüm səsdə, Ruhum sıxılır qəfəsdə. Alovlanıb sinəm üstə, Dayanmadan yanar-sönər köz, yanına apar məni! Ata, burda tənha qoyma, öz yanına apar məni! * * * Gör, nə yazdı Fələk qarı?! Məlul qoydun dostu-yarı… Bu cavabsız sualları Bircə-bircə cavablandır çöz, yanına apar məni! Ata, burda tənha qoyma, öz yanına apar məni! * * * Saçlarıma saldın dəni, Yaşatdın dumanı-çəni. Boynubükük bənövşəni Qoyma qala kol dibində üz, yanına apar məni! Ata, burda tənha qoyma, öz yanına apar məni! * * * Həyat fani, ömür yalan, Ey canını candan alan! İlişib üzümdə qalan Öz əlimlə qapatdığım göz, yanına apar məni! Ata, burda tənha qoyma, öz yanına apar məni! * * * Sən qəbirdə yata-yata, Mənim üçün ömür xəta! Hey deyirdim: “Yaşa, Ata, Oğulların toy günündə süz, yanına apar məni! Ata, burda tənha qoyma, öz yanına apar məni! * * * Heç kim gəlmədi dalınca, Tanrı canını alınca… Əcəlimə az qalınca Əzrayılla gəl canıma döz, yanına apar məni! Ata, burda tənha qoyma, öz yanına apar məni!
Atam vay! Qandı gözü, əl vurmayın, toxunmayın ağrıyır, Nalə çəkib neçə-neçə könülləri dağlıyır, Taleyimdə xoş nə varsa, qapısını bağlıyır. Qaysaqlanmır, təpələnmir içimdəki yaram vay! Sənsiz haram ağrımayır, can ay Ata, haram vay! * * * Gözümüzdən axan qan-yaş ümmanların selidi, Əllərinə həsrət qalan, qızlarının telidi. Qorxmuram ki, ad qoyarlar deyərlər ki, dəlidi! Yoxsa gəlib bir ömürlük başdaşını saram, vay! Sənsiz haram ağrımayır, can ay Ata, haram vay! * * * Düz otuz beş il yaşadım, hər ötən gün rəngarəng, Həm arxamdın, dayağımdın, həm ömrümə bərbəzək! Evin uçsun mərdimazar, gələn gündən bizə dəng, Həyatıma bir rəng qatdı, başımdakı qaram, vay! Sənsiz haram ağrımayır, can ay Ata, haram vay! * * * Sən yoxsansa, mən də yoxam, bır quruca nəfəsəm, Arzuları ürəyində həbs olunan qəfəsəm, Susdurmayın, innən belə “Ata!” hayqıran səsəm! Çıxıb getdin, mənsə hələ bu dünyada varam, vay! Sənsiz haram ağrımayır, can ay Ata, haram vay! * * * Həyat hələ davam edir, gecə düşür, gün batır, Hamı girir, isitdiyin isti yataqda yatır. Bir ucuzca ölüm nədir, Tanrım, mənə tez çatdır! Yaşadığım hər bir anım mənə olsun haram, vay! Sənsiz haram ağrımayır, can ay Ata, haram vay! * * * Nə yerdəyəm, nə göydəyəm, nə evdəyəm, nə çöldə, Nə dağdayam, dərədəyəm, nə çaydayam, nə göldə! “Səbr elə! Dözümlü ol!”-demək asandı dildə, Tabutumda inildəyir şaqqalanmış param, vay! Sənsiz haram ağrımayır, can ay Ata, haram vay! * * * Sakit durma, Ulu Tanrım, dərgahından danış-din! Can alanda, can verəndə Atama nə çəkdirdin?! Bir kənarda susmuş idim, necə məni dindirdin, Dünya mənə dar gəlməyir, mən dünyaya daram, vay! Sənsiz haram ağrımayır, can ay Ata, haram vay!
Torpaq. Doğulandan gözəyirmiş, Soyuq, üzüqara torpaq. Biz pay verdik uddu səni Qara torpaq, qara torpaq! * * * Boş qalan yatağın-yerin Gah isinir, gah da sərin Sinəmizdə açdı dərin Yara torpaq, yara torpaq! * * * Gedən gedir, qalır qalan. Dünya fani, ömür yalan! Səni əlimizdən alan Qalsın, zəhirmara torpaq! * * * Daha keçmir günümüz xoş! Arxamız boş, önümüz boş. Bir şeir də gəl, ona qoş! Sığmır misralara torpaq… * * * Əcəl çatar, verməz aman Uşaq, körpə, qoca, cavan. Baxmaz yetişəndə zaman Payıza, bahara torpaq! * * * Nə dahisi, nə aqili, Nə alimi, nə cahili. Udur elə diri-diri Baxmır dövlət-vara torpaq! * * * Harayıma, nəfəsimə Bir yol səs verə səsimə. Sıxa məni də köksünə Tezlikilə sara torpaq!
Qalx oğlunun son zəngidi, ay Ata! Bağımızdan gül-çiçək dərəcəkdin, Öz əlinlə toplayıb, hörəcəkdin, Qohumlara qonaqlıq verəcəkdin… A bəxtəvər, əcəb çatdın murada! Qalx oğlunun son zəngidi, ay Ata! * * * Min həvəslə gözləmişdin bu günü, Ay ömrümün bəzəyi, toy-düyünü! Görəmmədin məzmununu, bəyini, Bəs nə deyim indi, qohuma yada? Qalx oğlunun son zəngidi, ay Ata! * * * Dağılıbdı dünyam xaraba, uçuq, Göz yaşlarım düzülüb muncuq-muncuq. Arzuların ürəyimdə tumurcuq, Diləklərin keçmədi ki, həyata. Qalx oğlunun son zəngidi, ay Ata! * * * Ata, səndin hər zaman gərəyimiz, Süfrəmizdə duzumuz, çörəyimiz. Axı necə açılsın ürəyimiz? Başımızda var bu boyda qan-qada. Qalx oğlunun son zəngidi, ay Ata! * * * Xoş nağıldın, heyif pis bitdi sonu. Anlamadıq taleyin bu oynunu. Qəbrin üstə gəlib büküb boynunu, Axı, niyə göz yumdun bu fəryada? Qalx oğlunun son zəngidi, ay Ata! * * * Böyütmüşdün onu əziyyət ilə, Neçə həvəs, xoş arzu, niyyət ilə. Şərəf ilə, şan ilə, şöhrət ilə, İndi bir bax, bu qırılan qanada! Qalx oğlunun son zəngidi, ay Ata! * * * Qolu qırıq aşıqların sazıyam, Tanrı, göndər Əzarayılı razıyam! Nuranəyəm Rafailin qızıyam! Qurban olum, üstümdəki bu ada! Qalx oğlunun son zəngidi,ay Ata!
Ölə bilmirəm! Gəldim öpəm başdaşını, Göydən düşən baş daşını. Gözümdəki göz yaşını, Silirəm…silə bilmirəm! * * * Sən nə çəkdin, necə çəkdin, Gündüz çəkdin, gecə çəkdin, Boşmu çəkdin, heçə çəkdin, Bilirəm…bilə bilmirəm! * * * Bu günümdə, dünümdəsən, Harayımda, ünümdəsən. Gözlərimin önündəsən Gülürəm…gülə bilmirəm! * * * Gör, nə yazdı Fələk qarı?! Gəl, məni də apar barı! Bir yol gəlir sənə sarı Gəlirəm…gələ bilmirəm! * * * Bu nədi, bu nə düyündü? Deyin mənə, kim öyündü?! Can verirəm, düz on gündü Ölürəm… ölə bilmirəm!
Ana, belə olurmuş ayrılıqlar… Atamdan sonra… Sübh açılar… işinə tək gedərsən, Yağış yağar, əsər külək gedərsən, Yavaş-yavaş bu dərdi çək, gedərsən. Ana, belə olurmuş ayrılıqlar! Ayrılıqdan betər dünyada nə var?! * * * Sübh açılar… günəş doğar mənə nə? Körpə olum bas, bağrına-sinənə, Atam alıb, öpüb-oxşasın yenə… Ana, belə olurmuş ayrılıqlar! Ayrılıqdan betər dünyada nə var?! * * * Günortalar… hazır olar yeməyin, Heç kim yeməz, boşa gedər əməyin. Dur, yığışdır! Daha yoxdu köməyin… Ana, belə olurmuş ayrılıqlar! Ayrılıqdan betər dünyada nə var?! * * * Günortalar… heç nəyə həvəsim yox, Can üstəyəm, verməyə nəfəsim yox, Dünya dolu sanki, heç bir kəsim yox! Ana, belə olurmuş ayrılıqlar! Ayrılıqdan betər dünyada nə var?! * * * Axşam olar… gün üfüqdə can verər, Səhər yenə onu bizə dan verər. Kim deyir ki, dərmanı zaman verər? Ana, belə olurmuş ayrılıqlar! Ayrılıqdan betər dünyada nə var?! * * * Axşam olar… ürəyim çox darıxar, Dərdə, sərə doymuşam tox, darıxar. Dünya uçsun Atam ki yox, darıxar! Ana, belə olurmuş ayrılıqlar! Ayrılıqdan betər dünyada nə var?!
OĞLUMLA SÖHBƏT -O səs nədi elə, Ana? -Oğul balam, yağış yağır. göydən yerə buludların toxuduğu naxış yağır. * * * Bu yağışla nur çiləsin taleyinə kaş ki, Tanrı! Sən xoşbəxt ol, mən də olum, ay ömrümün xoş nağılı! * * * -Bəs, o işıq nədi elə? -O da aydı işıq saçır. günəş batır, ayla ulduz gecələrə qapı açır. * * * Qoy, o işıq amalına, həyatına saçsın, balam! Uzaq olsun hər an səndən. şər, iftira, böhtan, yalan! * * * Bəs, o nəyin qoxusudu? -Pəncərəndə açan güldü, qoxusunu yayıb evə, gül də, sənə baxıb güldü… * * * Daha bəsdi, yataq oğlum, gül-çiçəkdən təmiz, balam! Gəl, bağrıma basım səni, doğma balam, əziz balam! * * * Niyyətlərim, arzularım sənə doğru, sənə bağlı! Bəlkə, sənə nağıl deyim, ay ömrümün xoş nağılı?! * * * Biri vardı, biri yoxdu… varım-yoxum sənə qurban! Hansın deyim, Məlikməmməd, Göyçək Fatma, yoxsa Cırtdan? * * * Yum gözünü, layla çalsın anan sənə həzin-həzin! Yaşayıram, üz-gözümə toxunduqca, tər nəfəsin. * * * Misralarım avazımla cingildəsin qulağında. Gül də açdı, ay da doğdu, yağış yağdı otağında… * * * Mahnı kimi, nağıl kimi ömrün olsun, noğul balam! Sən yat, çəkim mən keşiyin oğul balam, oğul balam! 25.08.2010.
DUYĞUNUN GƏLİNCİYİ Köhnə gəlincikləri Duyğu yığdı yanına. Əvvəlcə, əl gəzdirdi Onların paltarına. * * * Yuyub, qurutdu sonra, Düymələrini tikdi. Ayaqqabısın silib Üstünə boya çəkdi. * * * Saçlarını daradı, Üz-gözünü bəzədi. Sonra, kənardan baxıb Dedi: -Sanki, təzədi! 18.06.2015.
ƏLİSANIN KİTABLARI (Oğlumun “Kitab bayramına”) Əlisa kitabları Yığdı çantaya bir-bir. Bir az keçdikdən sonra Gördü ki, hay-küy gəlir. * * * Astaca qulağını Dirədi çantasına. Eşitdi hay- küy düşüb Onların arasına. * * * Dilləndi Ana-dili: -Mən Ananın dilliyəm, Bal-şəkər, şirin-noğul. Yazılıbdı sinəmə Şeir, tapmaca, nağıl. * * * Ataların sözünü Mən sizə yetirirəm. İşim, sifət, feillə Cümləni bitirirəm. * * * Dindi Texnologiya: -Uşaqlar görcək məni Açılır qaş-qabağı. Qayçı, yapışqan ilə Sevirlər oynamağı. * * * Rəngbərəng kağızları Doğrayıb, kəsib, burur. Plastilin xəmirdən Hərə bir dünya qürur. * * * Dilləndi İnformatika: -Kompyuter əsridi Bizim indiki zaman. Bunun üçün də məni Uşaqlar sevir yaman! * * * Sistem, blok, monitor, Qrafik, alqoritm. Yeni dərs üsuluyla Tutmuşam mən də ritm. * * * Dindi Həyat bilgisi: -Mənim vərəqlərimdə Bilirsiniz, nələr var? Canlı, cansız təbiət, Heyvanlar, bitkilər var. * * * Planet, yer kürəsi, Dənizlər, okeanlar. Yol qaydasın öyrənir, Məni tam oxuyanlar. * * * Dilləndi bu an Şahmat: -Uşaqların sevdiyi Ən gözəl kitab-Şahmat. Topla atəş açılır, Şahə qalxır köhlən at! * * * Fillə, vəzir yanında, Piyada öndə durur Bu oyunun qalibi, Şahı mat edən olur. * * * -Dindi İngilis dili: Beynəlmiləl ad alıb, Dünya belə danışır. Bu dil ilə ölkələr Tam qaynayıb, qarışır. * * * I am speak English, Salam verin:- Hello! Hay! Vell come, nise to meet you! Sağ olun! Sii of! Good bay! * * * Təsviri incəsənət dilləndi öz yerindən: -Uşaqlar qoymur məni, Əllərindən heç yerə. Quaş, pastel, boyayla Rəngləyib silə-silə. * * * Gördükləri nə varsa, Çəkirlər min həvəslə. Yaman maraqlanırlar Bu kitabla, bu dərslə. * * * Dilləndi Riyaziyyat: -Elmlərin şahıyam, Biliklərin açarı. Uşaqlar yaman sevir, Həndəsi fiqurları. * * * Vurma, çıxma, toplama Həll edirlər maraqla. Məntiq, misal, məsələ Gəl, bir məni varaqla! * * * Dindi bu an musiqi: -Çalğı alətlərini Uşaqlara danışdım. Azərbaycan himnini Əzbərlətdim, soruşdum. * * * Gah notdan, gah ritmdən, Gah muğamdan söz saldım. Şirin nəğmələrimlə Könüllərə iz saldım! * * * Dinləyib hamısını, Əlisa gülümsündü. Fikrə gedib bir qədər, Sonra astaca dindi: * * * -Dalaşmayın kitablar, Hamınızı sevirəm! Anam söyləyib mənə, Bunu çoxdan bilirəm. * * * Elm, savad kitaba Yazılan sözdən keçir. İşıqlı gələcəyə Gedən yol sizdən keçir! 20.05.2015.
ANAM NAĞIL DANIŞIR Biri vardı, biri yox… nağılların sayı çox. Atamın mərd elindən, anamın bal dilindən Dinləyib şirin-şirin. çox sevmişəm hər birin. * * * Yatmağa gedən kimi, hər axşam dönə-dönə, Anam başımın üstə nağıl danışır mənə. * * * Göyçək Fatmayla Cırtdan, cəsur Ağ atlı oğlan, Turp, Qoğal, Məlikməmməd, Tıq-tıq xanım və Əhməd, divlə, Qırmızıpapaq gəlirlər bizə qonaq. * * * Dərə keçir, düz aşır, yorulmadan danışır… Nağıl sona yetişir, göydən üç alma düşür. Anam söyləyir mənə: -Ay oğul, qurban sənə, payını saxlayıram, yat, dur sonra yeyərsən! * * * … Sabaha heç nə qalmır. Almaların hamısın anam yeyir, deyəsən? 16.06.2015.
TƏNBƏL RAFAEL Yaman səliqəsizdi Bizim Rafael yaman. Otağı qarış-quruş Olur baxsan, nə zaman. * * * Kitab divanın üstə, Döşəmədə dəftəri. Qələm, şəkil, saatlar… Bərbad gündə rəfləri. * * * Dəsmalı yerdə gəzir, Qırışdı paltarları. Heç narahat etməyir Onu, evin bu halı. * * * Elə ki, lazım olur Ona otaqdan nəsə. Axtarıb tapa bilmir, Hamı yığılır səsə: * * * -Kömək eləyin tapım, Dərsə yetişməyəcəm! Söz verirəm, otağı Gəlib təmizləyəcəm! * * * Elə ki, evə gəlir Hər şey çıxır yadından Tutacaq öz sözünü Nə vaxt, bu tənbəl oğlan?! 22.06.2015.
SƏNDƏN SONRA BAHAR GƏLMİR, XƏZANDIR… (Atama) Dağlar, Atam əmanəti!
Ulu dağlar, zirvənizdə candan ötə canım yatır, İlk ünvanım, son mənzilim, adım yatır, sanım yatır, Özün oda-közə vurub, yorulub yatanım yatır. Bu divanə, dəli könlün tükənməyən hekayəti Dağlar, Atam əmanəti! * * * Yanan qəlbi yoluma çıraq olub, Qızındığım od olub, ocaq olub. Dərdi-səri sinəsində dağ olub Gülüşüylə başımızı qatanım, Di rahat yat, dağ başında yatanım! * * * Gecə-gündüz yorulmadı gah o xəstə, gah bu xəstə, Ömür sürdü səksəkədə, qulaqları daim səsdə. Anaların əvəzindən bir layla çal, sən ahəstə, Ürəyinə yığıb getdi neçə körpə şikayəti, Dağlar, Atam əmanəti! * * * Qorxmaz idi əziyyətdən, zülümdən, Bir qarışqa inciməzdi əlindən. Neçə-neçə can qutarıb ölümdən, Əzrayıla canın ucuz satanım Di rahat yat, dağ başında yatanım! * * * Heç cürə yer tapmayıram, öz evimdə-eşiyimdə, Qınanmasam gəlib durram, bir ömürlük keşiyində! İndi necə rahat yatıb uşaq kimi beşiyində, Dar qəbrinə sığışdırıb, dünya boyda məhəbbəti. Dağlar, Atam əmanəti! * * * Ata, heçdir gözlərimdə dövlət-mal, Qohum-qonşu, oğul-uşaq, el-mahal. Ya mən gəlim, ya sən qayıt evdə qal! Dar günümdə əllərimdən tutanım, Di rahat yat, dağ başında yatanım!
Atam haqqında elegiya.
Yağış yağır ağır-ağır, içimdən bir həsrət baxır Pəncərəmdən axan damlalara… Payızda köç edən quşlar kimi, Fikrim məni aparır hardan-hara. Qarşımda kağız, əlimdə qələm bunu yazan mənəm, ya da ruhuma işləyən “Ata “adındakı nisgil… Gün bitir, gecə düşür, həftələr ay olur, aylar da olur il. Həyat davam edir beləcə, Bir gün gələcəyəm yanına, bilmirəm nə vaxt, necə… * * * Bir gün gələcəyəm yanına, atıb hər şeyi bir yana, gələcəm sənin dünyana… Yenə oxşayarsan telimi, yenə tutarsan əlimi… Bilərəm arxamdasan dağ kimi! Əşyalarına dolu o otaq kimi adın yandırır, odun yandırır Gülüşün yandırır, güldükcə qıyılan gözlərin getmir gözlərimin önündən. Həvəsim yox yaşamağa, Ata, sənin ömrünün son, ölümünün ilk günündən…
Səndən sonra.
Qələm yazır, nə yazırsa qəm çıxır, Zil alıram, səsim yenə bəm çıxır. Ruzim, bərim-bərəkətim kəm çıxır, Səndən sonra… * * * Güvəndiyim dağlar dərə olubdu, Axar çaylar quru bərə olubdu. Tək sirdaşım daş pəncərə olubdu, Səndən sonra… * * * Boğuluram, küləklərin hayı yox, Daha ömrün baharı yox, yayı yox. Bayramlarda nəvələrin payı yox, Səndən sonra… * * * Bir sığalın həsrətində tellərim, Məzarını sığallayır əllərim. Zəhər olub günüm, ayım, illərim Səndən sonra… * * * Getdiyin yol bir qaranlıq küçədi, Gündüzlərim gecə kimi gecədi. Bilirsənmi, Ata, qızın necədi? Səndən sonra… * * * Durulmuram, gündəngünə durğunam, Qürub çöküb sralıram, solğunam. Yüz yaşında qoca kimi yorğunam. Səndən sonra… * * * Ruhum xəstə cismimdə can ağrıyır, Damarımda dolanan qan ağrıyır. Sağalmayır yaram yaman ağrıyır, Səndən sonra… * * * Üzüm gülür, açılmayır ürəyim, Yoğururam, hey küt gedir çörəyim. Çözəmmirəm bu Fələyin kələyin, Səndən sonra… * * * Bu ayrılıq, hicran, Ata, bitmədi, Əzrayıla xəbər saldım yetmədi! Nə sən gəldin, nə də qızın getmədi. Səndən sonra…
Öz evində qal, Ata!
Yıxılanda qollarımdan tutanım, Qoymaz idin bir kimsədən utanım! İndi bizdən, ey xəbərsiz yatanım, Tək sən idin mənə arxa-dal, Ata! Gedək daha öz evində qal, Ata! * * * Qızmar yayda kölgə salan söyüddün, Od-ocaqdın, məshətdin, öyüddün. Gözün toxdu, bizi də yox böyütdün Gözümüzdə yoxdu dövlət-var, Ata! Bircə sən gəl, öz evində qal, Ata! * * * Dağ qürurlum, qeyrətinə qurbanam! Şərəfinə-şöhrətinə qurbanam! Qazandığın hörmətinə qurbanam! Bəzəyimdi indi qara şal, Ata! Gedək mənlə öz evində qal, Ata! * * * Dağdan düzə, düzdən dağa gəzərdik, Bənövşəni kol dibindən üzərdik. Mahnımızı çaldırardın, süzərdik, Qalx ayağa havamızı çal, Ata! Bir yol gedək öz evində qal, Ata! * * * Çıxıb getdin birdənbirə, zamansız, Səni bizdən aldı ölüm amansız. Bağın-bağçan səliqəsiz, sahmansız, Çiçəklərin solğun, meyvən kal, Ata! Qalxaq gedək öz evində qal, Ata! * * * Novruz gəlir, qış ötüşür yaz qalıb, Ocaq başı, söhbət qalıb, saz qalıb. Gəl boyaq al, yumurtalar az qalıb. Qapı busaq, yaxşı çıxsın fal, Ata! Gedək evə, öz evində qal, Ata! * * * Çuval-papaq bir-birinə qarışsın, Nəvələrin çil xoruzu vuruşsun. Cıdır boyu bəy oğlanlar yarışsın, Atlar vurub ayağına nal, Ata! Gəl bayrama öz evində qal, Ata! * * * Mətbəxində anamızı yormuşuq, Çay-çörəkdən təmiz süfrə qurmuşuq. Boynubükük qəbrin üstə durmuşuq, Dur qolunu bir boynuma sal, Ata! Çıxaq gedək, öz evində qal, Ata! * * * Əvvəlimiz bitən sondan yaxışdı, İndi mənə kəfən dondan yaxşıdı. İnsan da var, köpək ondan yaxşıdı Qalx at, hürən ağızlara yal, Ata! Duraq gedək, öz evində qal, Ata! * * * Bacardıqca sən hamıya yaradın, Yarım qaldı arzularım, muradım. İki oğlun fərəhin, qol-qanadın, İki qızı ürəyində xal, Ata! Oyan gedək öz evində qal, Ata! * * * Evimizin dirəyisən, damısan, Ağzımızın ləzzətisən, tamısan. Dünya boşdu- sən hər şeysən, hamısan! Şirin Ata, şəkər Ata, bal Ata! Nolar, gedək öz evində qal, Ata! * * * Odlanıram, alışıram, tüstüm yox, Məzarını isitməyə istim yox. Ata sənsiz bu dünyaya küsdüm, yox! Dur əlinlə ya canımı al, Ata! Ya da gedək öz evində qal, Ata! * * * Süleymantək dünya görmüş, şüurlu. Məhəmmədtək dönməz, mətin, qürurlu. Tanrı verdi sənə o üzü nurlu, Dağdan uca, ey Rüstəmi Zal Ata! Di, qalx gedək öz evində qal, Ata!
Sağikən ölüyəm!
Ev-eşiyin hayı-küyü, yayı-yazı deyiləm, Ərköyünü, ədalısı, nazı-duzu deyiləm, Bu dünyada bir Atanın daha qızı deyiləm, Öz əlinlə söndürdüyün ocağının külüyəm, Kim deyir ki, Ata, sənsiz yaşadım?! Yaşamadım, mən sağikən ölüyəm! * * * Çağırıram, can söyləyib, deyən olmur çağrıma, Ey təbibim, dəva yoxdu bundan sonra ağrıma. Ata!- deyib qapqara bir daş basıram bağrıma. Nə deyirlər, qoy desinlər! Divanəyəm, dəliyəm! Kim deyir ki, Ata sənsiz yaşadım?! Yaşamadım, mən sağikən ölüyəm! * * * O gecədən dolanmayır, damarımda qanım da, Mən gedirəm, canım qalır məzarının yanında. Bir kimsəsiz qəribanam elimdə, mahalımda, Dostlarıma göz dağıyam, düşmənə gülməliyəm! Kim deyir ki, Ata, sənsiz yaşadım?! Yaşamadım, mən sağikən ölüyəm! * * * Nə yatmısan dağ başında, mənim yuxum qaçaqdı, Gül-çiçəyi çox sevirdin burda qucaq-qucaqdı. Ata!—deyib dolanıram dərələri haçaqdı, Bor yol gəlir sənə sarı, yanına gəlməliyəm! Kim deyir ki, Ata, sənsiz yaşadım?! Yaşamadım, mən sağikən ölüyəm!
Ulu Tanrım, Atam sənə əmanət!
Bir pay verdim, bu dünyada o ən şirin payımdı, Sevinəndə-təbəssümüm, ağlayanda-hayımdı, Sərt qışımdı, payızımdı, baharımdı, yayımdı. Tələsirdin, əllərimdən aldın onu nəhayət! Ulu Tanrım, Atam sənə əmanət!.. * * * O sinəsi paramparça, ürəyində xalı var, Bitdi dedik, dərdimizin gör nə boyda dalı var… Anam açıb ağ örpəyin indi qara şalı var! Doğulandan alnımıza yazılıbmış bu qismət. Ulu Tanrım, Atam sənə əmanət!.. * * * Kölgən idi bu dünyada, sığınmışdıq adına, Əzrayılın axı haradan gəlib düşdü yadına?! Heç mərhəmət eləmədin, üç kimsəsiz qadına! De nə idi, bu dərd boyda etdiyimiz qəbahət? ! Ulu Tanrım, Atam sənə əmanət!.. * * * O sökülən dan yeriydi, bir qərib axşam oldu, Yolumuza işıq saçan, yanıb sönən şam oldu. Balalarım!-deyib getdi, taleyi nakam oldu, Kimisinə acizlikdi, kimisinə cəsarət! Ulu Tanrım, Atam sənə əmanət!.. * * * Bas köksünə, bir sıgal çək o bəlalı başına, Ata deyib, sarılıram, indi mən başdaşına. On iki gün qalmış idi altmış altı yaşına. Bitirməyə vermədin ki heç möhlət. Ulu Tanrım, Atam sənə əmanət!.. * * * Qurban olum əllərinə! O əl nələr yapardı, Istəsəydi, hər bir şeyə çıxış yolu tapardı. Istəmədi, öz xoşuyla sənə pənah apardı… Heç dilindən düşməz idi Allah, Əli, Məhəmməd! Ulu Tanrım, Atam sənə əmanət!.. * * * O ağızı dualıydı, o ürəyi imanlı, Bir körpəyə qurban getdi, getdi başıdumanlı. Ağ xalatı kəfən oldu əynində canlı-canlı, Günahına-savabına özün eylə mərhəmət! Ulu Tanrım, Atam sənə əmanət!
Gedib
Kim deyir, ömrümdən bir insan gedib?! Ayrılıb canımdan sanki, can gedib! Tək Atam deyil ki, dostum-sirdaşım, Qoşulub onunla tüm cahan gedib! * * * O, arxam-dayağım, düşmən çəpərim. Onsuz yaşamağa yoxdu təhərim! Ayaqda- taqətim, beldə-təpərim, Çəkilib dizimdən hey-aman gedib! * * * Xoş sığal, şirin söz, bir isti qucaq. Ürəyi- alışıb-yanan od-ocaq. Gözümə işıqdı, evimə-çıraq, Günəş qürub edib, sanki dan gedib! * * * Süfrəsi-ruzili, bağçası-barlı, Əyilməz qamətli, enməz vüqarlı. Bir uca dağ idi zirvəsi qarlı, Çəkilib başımdan sis-duman gedib! * * * Həsrəti bağrımı didib qandan, Yaman uzaq düşdüm toydan-xınadan. Hər gələn, bir yolla gedir dünyadan. Gedib, əllərimdən o yaman gedib!
Özüm gələcəyəm yanına bir gün!
Bu yol ki var, dostum, gedər-gəlməzdi, Gözüm yaşlı, üzüm daha gülməzdi. Ata, gəlmə dünya qədirbilməzdi, Özüm gələcəyəm yanına bir gün! * * * Ölənədək çəkəcəm bu əzabı, Heç vecimə deyil günah-savabı. Almaq üçün vermədiyin cavabı, Özüm gələcəyəm yanına bir gün! * * * Yolun düşsə gəlmə, fani dünyadı, Sevinci yox, qəm-əyani dünyadı, Əli qana batıb cani dünyadı. Özüm gələcəyəm yanına bir gün! * * * Sən gedəndən hey basıram səbrimi, Bitirməkçün hesabımı-cəbrimi. Qoy, yanında qazım sonra qəbrimi, Özüm gələcəyəm yanına bir gün! * * * Nəvələrin salım səfə-səhmana, Duymasınlar ehtiyac ona-buna. Oğul-uşaq bir yana, sən bir yana, Özüm gələcəyəm yanına bir gün! * * * Toy-düyündə, çal-çağırda qohum-yad, Ata, sənsiz davam eyləyir həyat… Yolun düşsə, gəlmə daha rahat yat, Özüm gələcəyəm yanına bir gün! * * * Haqq-nahaqqı ələmişəm, süzmüşəm, Yorulmuşam, tükənmişəm, bezmişəm. Bu dünyadan mən əlimi üzmüşəm, Özüm gələcəyəm yanına bir gün! * * * Xəyanətdi, iftiradı, yalandı, Gülə-gülə üzə, yola salındı. Biz gedərik, qoca dünya qalandı, Özüm gələcəyəm yanına bir gün! * * * Nə baş bizim, nə ürək, nə əl-ayaq, Ölüm haqdı hamı bir gün dadacaq, Əcəl harda, nə zaman haqlayacaq, Özüm gələcəyəm yanına bir gün! * * * Varım-yoxum qara torpaqda yatdı, Hamı dedi: -Barış, neynək həyatdı! Ata, sanma qızın burda rahatdı! Özüm gələcəyəm yanına bir gün! * * * Toplanıbdı boğazımda qəhərim, Cəhənnəmdi, günüm-gecəm, səhərim. Əzaryıla çatan kimi xəbərim, Özüm gələcəyəm yanına bir gün! * * * Yaşaya bilməzsən bildiyin kimi, Silmə, göz yaşını sildiyin kimi, Gəlmə, gedəcəksən gəldiyin kimi! Özüm gələcəyəm yanına bir gün! * * * Ata, səndin tək ümüdüm, həyanım, Gündə yüz yol başdaşına dolanım! İnşaallah, uzun olmaz hicranım, Özüm gələcəyəm yanına bir gün!
Atalar ölmür!
Bizdən çox yaşayır daş da, dəmir də Tapa bilməsən də dözüm, səbirdə, Rahat evin qoyub soyuq qəbirdə Torpağa üz tutub yatalar, ölmür! Dostlar, bu dünyada Atalar ölmür! * * * Daha eşitməsən şirin dilini, Bir də oxşamasa əli telini, Övladın əlindən üzüb əlini, Ölümün əlindən tutalar, ölmür! Dostlar, bu dünyada Atalar ölmür! * * * Özgənin arxından dolanıb suyu, Ayağı altında qazıblar quyu. Kişi tək yaşayıb həyatı boyu Ömürün sonuna çatalar, ölmür! Dostlar, bu dünyada Atalar ölmür! * * * Daim üstümüzdə gəzər nəfəsi, Dönər qulağımda mehriban səsi, Heç kim əvəz etməz o ülvi kəsi Dünyanı bir yerə qatalar, ölmür! Dostlar, bu dünyada Atalar ölmür!
Sənsiz yaşaya bilmirəm!
Tikələndim tikə-tikə, Dərdim var özümdən yekə. Mən bu yükü çəkə-çəkə, Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Sığınmışdım qucağına, Gəlməsin heç acığına, Baxıb sönmüş ocağına, Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Ey yazılmış qara yazım, Çəkilməmiş qalıb nazım. Kədər simim, qəm avazım, Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * İstəmirəm don geyinim, Kəfənə dönsün əyinim! Kimnən fəxr edim, öyünüm?! Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Məsəl idin, ağildın sən, Bir pis bitən nağıldın sən. Tufağımdın dağıldın sən, Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * O günlərim şirin yuxu, Tamaşaya durub çoxu, Bu nağılı başdan oxu, Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Külək ilə sovruluram, Günəş ilə qovruluram, Yavaş-yavaş heç oluram, Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Düşməniyəm gecələrin, Bu qaranlıq küçələrin. Hər yanda görünür yerin, Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Saf ruhumdun bədəndə sən, Gələn də sən, gedən də sən. Bizi ilk tərk edən də sən, Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Savab əkdin, günah dərdin, Yoluna çıxdın namərdin. Mənə həyatı sən verdin, Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Alovlanıb köz oluram, Əyilirəm, düz oluram. Ağızlarda söz oluram, Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Bir dağ idik, dumanı sən, Sol yanı sən, sağ yanı sən. Hamımızın həyanı sən, Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Ey gedib-gələn nəfəsim, Yazıb yaratmaq həvəsim. Yaradana çatsın səsim, Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Süfrəmdəki çörəyimdin, Sinəmdəki ürəyimdin, Lazımımdın, gərəyimdin Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Bülbüldüm bayquşam daha, Qar-boranlı qışam daha. Ata, qocalmışam daha Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * İlham mənə qəbir qazır, Vərəq hazır, kağız hazır. Qələm ancaq bir söz yazır: Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Göydən düşdü başıma daş, Həm Atamdın, həm də qardaş. Yaşadıqca yavaş-yavaş, Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Görən gözümün nuruydun, Könlümün şah qüruruydun, Sudan təmiz, saf, duruydun, Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Qapanmayır könül yaram, Ömür mənə olsun haram! Sən yoxsan, mən isə varam Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Yazıram, yazıram bitmir, Qafiyələr sona yetmir! Gözüm gözlərindən getmir Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Sinəmdə var çarpaz dağım, Xəzan olub bağçam-bağım. Yetişibdi qürub çağım Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Sən idin başımın tacı, İndi bal da dadır acı. Yalnız ölümdü əlacı Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Daha söz də tutmur dilim, Qara şalım, bəyaz telim. İzin ver yanına gəlim! Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Gəlim, denən yenə “Qızım, Al günəşim! Dan ulduzum!” Səngiməyir ürək sızım, Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Bilmədim, nədi cəncəlin? Sirdi, sualdı əcəlin. Gəlim yanında dincəlim, Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Göndər mənə günahını, Özüm çəkim əzabını! Tanrı yazsın savabını! Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Tək-tənhayam, arxam bomboş, Canım xəstə, ruhum naxoş. Gəl halımı bir də soruş, Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Bir yol göstər, mən nə edim? Oğlun-qızın qalıb yetim. De, yanına necə gedim?! Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Eh, dərdimi bilən yoxdu Göz yaşımı silən yoxdu. Sənin kimi gülən yoxdu, Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Sən idin düşmən çəpərim, Həm taqətim, həm təpərim. İndi yoxdu heç xəbərin, Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Məzarının önündəyəm, Bir boylan gör nə gündəyəm! İstəyirəm ağı deyəm, Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Gecələri boğuluram, Gündüzləri doğuluram. Əzilirəm, yoğruluram Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Ey canını candan alan, Səndən sonra hər şey yalan! Böynubükük qalıb balan, Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Yalvarıram, Ata, sənə, Yanında yer saxla mənə! Hayqırıram dönə-dönə, Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Zahirimdə gülə-gülə, Batilimdə ölə-ölə, Yoxluğunu bilə-bilə, Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Qatlanıram min əzaba, Vermədiyin bir cavaba. Evim qalıbdı xaraba, Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Qarışıbdı şərlə xeyir, Bir cüt qızın qara geyir. “Yerdə qalmasın haqq! “deyir, Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Kəfənindi ağ xalatım, Ey qırılmış qol-qanadım! Daha heçdi bu həyatım, Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Dəfn olundum öz içimdə, Həyat-ölüm bir biçimdə. Kömək et mənə seçimdə, Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Tənha qalıb ev-eşiyin, İlk beşiyin, son beşiyin. Özüm çəkəcəm keşiyin, Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Ocağında pərvanəyəm, Lap dəliyəm, divanəyəm. İlahəyəm, Nuaranəyəm, Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Qızlarının söz-söhbəti, Nəvələrin şan-şöhrəti, Anamın ilk məhəbbəti Sənsiz yaşaya bilmirəm! * * * Yalvarıram sənə, Allah, Çatsın dərgahına bu ah! Açılmasın qoy, bu sabah! Sənsiz yaşaya bilmirəm!
BU YERƏ VƏTƏN DEYİB! Elə ki, mən boy atdım, Yeridim addım-addım, Anam tutub əlimdən bu daşı, bu torpağı, bu otu, bu yarpağı, yaşadığım küçəni, qızındığım ocağı Göstərib, Vətən deyib! * * * Adı Azərbaycandı, Hər guşəsi bir candı. Heç düşməyib dilindən Şəki, Şirvan, Qarabağ, Bakı, Xızı, Qaradağ, Göyçay, Qəbələ, Quba elbəel, oba-oba Bil, cənnətə tən deyib! * * * O atadan sevimli, O anadan irəli. Uzaq düşmə elindən sev yurdunu hər zaman, yaşasın Azərbaycan! vətən-adın, soyadın əlbəəl, addım-addım Qoru onu sən deyib! * * * Nə qədər ki, qolun var, Tək bir məqsəd, bir amal, Üçrəngli bayrağını qaldır başının üstə, dalğalansın ahəstə böyük Turan elində! bu bayrağın önündə Diz çöksün düşmən, deyib! * * * Anam tutub əlimdən, bu yerə Vətən, deyib!
SAVAŞ GÜNÜDÜR BU GÜN! (İkinci Qarabağ müharibəsi qəhrəmanlarına həsr olunur.) Haydı igid oğullar, atalanın Qarabağa, Üzü Şuşa, Xankəndi, Ağdərə, Murov dağa. Geriyə yolumuz yox, yalnız üzüqabağa! Cıdır düzünü seyrə çıxarıq biz də bir gün! Savaş günüdür bu gün! * * * Gözləyir yolunuzu Zəngilanla, Qubadlı, Qartalım havalansın səmamızda qanadlı! Siz ey cəsur oğullar, enlikürək, ağ atlı, Üç rəngli bayraq ilə bəzənsin dağın-düzün! Savaş günüdür bu gün! * * * Kəlbəcəri, Laçını, Xocalı, Füzulisi, Çağırır babaların məzardan haray səsi. Yurdumun qanı-canı, gedib gələn nəfəsi Açılsın Qarabağın taleyindən bu düyün, Savaş günüdür bu gün! * * * Boynubükük gözləyir Topxana meşələri, Cənnətməkan yurdumun ən gözəl guşələri. Hər gecə yuxumuzda görürdük bu yerləri Gerçəklərə dönüşüb yuxumuzda olur çin! Savaş günüdür bu gün! * * * Nə qədər düşməndəndi Cəbrayılı, Xankəndi, Düsmənə üz çevirib yurduma baxan kəndi. Torpağın hər addımı, hər qarışı Vətəndi! Qələbə xəbəriylə salamat geri dönün! Savaş günüdür bu gün! * * * Bir Vətən var, oduna, alovuna yanası, Əymə dik tut başını, sən ey Şəhid anası! Qəhrəman igidlərin incəbelli sonası, Qurarıq Qarabağda sizin üçün toy-düyün! Savaş günüdür bu gün! * * * Azərbaycan-Qarabağ, Qarabağ-Azərbaycan! Başıuca olasız Vətən önündə hər an! Mürəkkəb ilə deyil, tarixləri yazır qan! Əmanət edib bizə bunu kökün, soykökün! Savaş günüdür bu gün!
TARİXLƏRƏ YAZILAN ŞƏXSİYYƏTDİ, HEYƏRİM! (Ulu Öndər Heydər Əliyevə ithaf olunub.) Yoğurdu torpağını o qanıyla-canıyla, Öyünmədi bircə yol şöhrətiylə, şanıyla. Durdu çiyin-çiyinə yurdu Azərbaycanıyla, Zirvələrin duyduğu bir heyrətdi Heydərim! Tarixlərə yazılan şəxsiyyətdi Heydərim! * * * Gecə yatdı, gündüzlər oyandı xalq yolunda, Min bir zülmə-zillətə boyandı xalq yolunda, Nə yoruldu, dincəldi, dayandı xalq yolunda, Həm namusdu, şərəfdi, həm qeyrətdi Heydərim! Tarixlərə yazılan şəxsiyyətdi Heydərim! * * * Hər sözü, hər söhbəti incidi-dürdanədi, Ağızlarda dolaşan nağıldı-əfsanədi, Duruşu şah çinardı, yerişi mərdanədi, Yurduma bəxş edilən bir sərvətdi Heydərim! Tarixlərə yazılan şəxsiyyətdi Heydərim! * * * Ordusunun önündə qorxmaz, cəsur sərkərdə, Tək canıyla dəvaydı min yaraya, min dərdə, Bu gün yerin görünür, baxdığımız hər yerdə, Azadlıq, müstəqillik, hürriyyətdi Heydərim! Tarixlərə yazılan şəxsiyyətdi Heydərim! * * * Yediyi bir tikəni xalqdan ayrı yemədi, Hamının inam yeri oldu onun məbədi, O, ölmədi yaşayır ürəklərdə əbədi! Azərbaycan adında bir dövlətdi Heydərim! Tarixlərə yazılan şəxsiyyətdi Heydərim!
ZƏFƏR BİZİM ZƏFƏRİMİZ! Önümüzdə İlham kimi qorxmaz, cəsur sərkərdə var! Mübarizlər, Vidadilər, Poladtək igid oğullar. Azərbaycan millətinə Tanrı olsun daima yar! Qarabağda mübarizə, səfər bizim səfərimiz! Zəfər bizim zəfərimiz! * * * Kəlbəcərin, Füzulinin yanan ocağın, odunun, Şuşa alınmaz qalamız, qadasın alım adının! Cıdır düzündə atlanan məhşur Qarabağ atının Ayağında nal da bizim, yəhər bizim yəhərimiz! Zəfər bizim zəfərimiz! * * * Yatmayıbdı qoca qartal Murov dağında oyaqdı, Torpaq bizim torpağımız, yolumuz haqq yolu haqdı! Bir millətik, iki dövlət, Türkə yalnız Türk dayaqdı! Birlikdədi sevincimiz, birlikdədi kədərimiz. Zəfər bizim zəfərimiz! * * * Zənguləsi, zili-bəmi hələ də barıt qoxuyan Gəlir Xudayarın səsi, düşmənə meydan oxuyan. Oba-oba, küçə-küçə, qarış-qarış, burda hər yan, Kənd də bizim, qəsəbə də, şəhər bizim şəhərimiz! Zəfər bizim zəfərimiz! * * * Bu torpağa şəhid verən ataların, anaların, Başları qara örpəkli incəbelli sonaların, Gözüyaşlı, boynubükük körpə-körpə balaların Gözündə qəm, boğazında qəhər bizim qəhərimiz, Zəfər bizim zəfərimiz! * * * Hər bir şeydən, hər bir kəsdən uca tutub biz Vətəni, Canımızla, qanımızla çaldıq yeni qələbəni! Bir yumruqla pərən-pərən elədik yağı düşməni, Dəmir yumruqdakı qüvvət, təpər bizim təpərimiz! Zəfər bizim zəfərimiz! * * * Bu torpağa şəhid verən ataların, anaların, Gözləri yollarda qalan incəbelli sonaların, Gözüyaşlı, boynubükük körpə-körpə balaların, Üzündə qəm, boğazında qəhər bizim qəhərimiz, Zəfər bizim zəfərimiz! * * * Böyüklərin qabağında qul, qaravaş, kölə olub. Yaltaqlığı, satqınlığı düşüb dildən-dilə, olub. Qadir bizik! Qalib bizik! Bu əzəldən belə olub, Aşlarına qatdığımız zəhər bizim zəhərimiz! Zəfər bizim zəfərimiz! * * * Əl-ələ, çiyin-çiyinə dayanıb cəsur ordumuz, Keşik çəkir sərhədlərdə gecə-gündüz boz qurdumuz. Gün doğduqca Qarabağdan, cənnətə dönür yurdumuz! Ağ günlərə yelkən açan səhər bizim səhərimiz! Zəfər bizim zəfərimiz!
YAR, GƏLMİŞƏM! Yar, bu gecə göz yaşımı şərbət kimi içib gəldim, Neçə zirvə aşıb gəldim, neçə dərə keçib gəldim, Gen dünyanı yana qoyub, dar qapını seçib gəldim. Dağdan uca qürurunu yollarında əyən mənəm, Yar, gəlmişəm dur ayağa! Aç qapını, döyən mənəm! * * * Neçə yollar ayaqladım gah dolanbac, gah da haça, Uşaq kimi qucağına yüyürmüşəm qaça-qaça. Aç qapını! Nəfəsimdən cana gəlsin həyət-baca. Varlığına gizli-gizli güvənən mən, öyən mənəm, Yar, gəlmişəm dur ayağa! Aç qapını, döyən mənəm! * * * İnnən belə alovunun həsrətinə qızmayacam, Yağış kimi sətirləri pəncərənə cızmayacam, Yer tapmayıb, tavanından damla-damla sızmayacam. Külək deyil, misraları həzin-həzin deyən mənəm, Yar, gəlmişəm dur ayağa! Aç qapını, döyən mənəm! * * * Gəlmişəm ki, əridən mən qəlbindəki buzu, qarı, Vücuduma hopduraraq, gətirmişəm ilk baharı, Qoy, ətirli çiçəkləri otağına dolsun barı. Qapınızı döyə-döyə, ürəyini yeyən mənəm, Yar, gəlmişəm dur ayağa! Aç qapını, döyən mənəm! * * * Heç bilmədim, bu günədək ayrılığa necə dözdüm?! Bu həsrətdən, bu hicrandan sən də bezdin, mən də bezdim. Dəli könlüm, daha bəsdi Tanrı kimi tənha gəzdin! Bir ömürlük taleyinə göydən yerə enən mənəm, Yar, gəlmişəm dur ayağa! Aç qapını, döyən mənəm!
QISQANDIM! Sən bəxtimin yazısı, xoş naxışı, Bahar etdin ömrümdəki qar-qışı. Bilirəm ki, çox sevirsən yağışı Hər damlaya, selə səni qısqandım! * * * İlmə-ilmə taleyimə toxunan, Xoş nəğməsən dodağımda oxunan. Oxşadığım tellərinə toxunan, Əsib keçən yelə səni qısqandım! * * * -Dönüb bu gün heç baxmadın üzümə… -Niyə qulaq kəsilmədin sözümə? Gah beləcə səbəb tapdım özümə, Gah da elə-belə səni qısqandım! * * * İncidəndə biri sənə döz, dedi, Biri yalan, biri doğru-düz dedi. Mənim kimi de, kim sənə söz dedi? Acı-şirin dilə səni qısqandım! * * * Günlər keçdi dava-dalaş, çarpışma. Gah incimə, gah küsülmə, barışma. Deyəmmədim, heç bir əldən yapışma, Hər tutduğun ələ səni qısqandım! * * * İstəyirsən sözlərimə gül daha, Açacağam sənə yeni sirr daha. Gül gətirmə, yarım, mənə bir daha! Əlindəki gülə səni qısqandım!
YERİNƏ Göz yaşını gizlin tökmə, Aşkar silləm siləninin yerinə! Gələn gəlmir, boynun bükmə, Durub gəlləm, gələninin yerinə! * * * Deyəcəyəm yorulmadan, Varım-yoxum sənə qurban! Ürəyimdən axsa da qan, Hər gün gülləm, güləninin yerinə! * * * Tükəndikcə səbr-dözüm, Dayaq olar sənə sözüm. Deməsən də, gülüm, özüm Dərdin billəm, biləninin yerinə! * * * Qəm üstünə kölgə salsa, Qəlbim durar gözün dolsa. Vallah, sənə rahat olsa Canım verrəm, öləninin yerinə!
QURBAN OLDUĞUM! Əlim yollarına açılı qalıb, Gəl, gözümün nuru, qurban olduğum! Ömrüm həsrətindən asılı qalıb, Könlümün qüruru, qurban olduğum! * * * Sən dərdli köksümdə kök salıb susan, İstədim dizinə baş qoyub, susam. Sanki, səhralarda bir damla susan, Dodağım qupquru, qurban olduğum! * * * Səsin Muğamların həzin havası, Qəmli segahımın qəmli avazı. Şirvan şikəstəsi, Bayatı-şirazı, Həm Rastı, həm Şuru, qurban olduğum! * * * Sənsən şair ruhum, yazmaq həvəsim. Cismimdə, canımda dönən nəfəsim! Hay saldım, Tanrıya yetışsin səsim, Ey haqqın zühuru, qurban olduğum!
Bədii söz sənəti yollarında inamlı addımlarını atan, amma, “ müəyyən bir auditoriyaya sahib şair kimi tanınan” Fazilova (Rəhimova) Nuranə Rafail qızı Azərbaycnın barlı-bəhərli diyarı Göyçay bölgəsində dünyaya göz açmışdır, orta təhsil almış, Odlar Yurdu Universitetinin “Müalicə işi” fakültəsini bitirərək həkimlik peşəsinə yiyələnmiş. 2007-ci ildən ixtisası üzrə Göyçay Rayon Mərkəzi Xəstəxanasında həkim vəzifəsində çalışır…
Ədəbi fəaliyyətə erkən, orta məktəb illərindən başlayaraq, tez-tez rayon və məktəb tədbirlərində öz şeirləri ilə çıxış etmiş, rəğbətlə qarşılanmışdır.. Şeirləri ilk olaraq Nuranə Rafailqızı imzası ilə “Milliyyət” qəzeti, “Herba-flora”, “Yazarlar” jurnallarında işıq üzü görmüşdür. Lap son çıxışı “Kredo” qəzetində olmuşddur. Onun Nuranə Fazilova (Rəhimova) imzası ilə də şeirləri dərc edilibdir. 2016-cı ildə Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin təşkil etdiyi “Kiçik yaşlı uşaqlar üçün nəsr, nəzm və dram əsərləri” müsabiqəsində 4-cü yerə layiq görülmüş, qalib əsərlərin yer aldığı kitabda 18 şeiri çap olunmuş, məktəb kitabxanalarına paylanmışdır. 2018-ci ildə Göyçay rayonunda təşkil olunmuş “Beynəlxalq Nar Festivalında” şeir müsbiqəsində “Göyçayın narı” şeiri ilə iştirak etmiş, 3-cü yerlə mükafatlandırılmışdır. 2021 -ci ildə çapa hazırlanmış ”Həkimlərin söz dünyası” kitabında 10 şeiri ilə həmkarları arasında yer almışdır. 2021-ci ildə “Gəlirik Qarabağ” poeziya antologiyası kitabında 13 şeir və “Kimlərə qaldı dünya”, “Nizami Gəncəvi – 880” antologiyasında 15 şeiri dərc olunmuş, həmçinin “Həyat bizi səsləıyir” antologiyasında şeirləri yer almışdır. Nuranə Rafail qızı Azərbaycan Kütləvi İnformasiya Vasitələri İşçiləri Həmkarlar İttifaqı tərəfindən “Qızıl qələm” media mükafatı laureatı (15.04.2021.) olmuş, eyni zamanda, KİV tərəfindən “Fəxri şair” diplomuna layiq görülmüşdür. Bu faktlardan da, göründüyü kimi, Nuranə poetik yaradıcılıqla ardıcıl məşğul olmuş, müəyyən müvəffəqiyyət əldə edə bilmiş, onun yaradıcılığı haqqında mətbuatda müsbət rəylər də dərc edilmişdir.
İndi onun “Həkimlər depresiya deyir…” adlı ilk şeirlər kitabı nəşr üçün hazırlanır və bu ilk kitaba xeyir-dua vermək üçün istedadına və xeyirxahlığına inandığım şair-publisist, naşir Zaur Ustac mənə müraciət etdi, Nuranənin yaradıcılığı ilə ətraflı tanışlıqdan sonra, onun poetik “dünyası” barəsində fikir və düşüncələrimi bildirmək qərarına gəldim…
Nüranə Rafailqızı əslində, ədəbiyyatla heç bir əlaqəsi, həmçinin filoloji təhsili olmayan, ədəbi əhatədən kənar, amma ədəbi-bədii düşüncəyə, poetik istedada malik yazarlar qurupuna daxildir. İstedadlı qələm sahiblərindən biri olan, şair-publisist Zaur Ustacın onun haqqındakı bu fikri ilə tam razılaşırıq: “…çox istedadlı qələm adamı… Nuranə Rafailqızı da ixtisasca həkim olmasaına baxmayaraq, artıq müəyyən bir auditoriyaya sahib şair kimi tanınmağa başlayıb…” Yuxarıda gətirdiyiiz faktlar da bunu təstiq edir.
Nuranənin şeirlərində onun bir qələm əhli kimi mərhəmətini, sədaqətini, sevgisini, dürüstlüyünü, paklığını görürsən. Görürsən ki, müəllifin də, müəllifdən sözə hopan ruhu da təmizdir, safdır, durudur… İç dünyası ilı dış dünyası müvazidir, aldadıcı deyildir, sünilikdən xeyli uzaqdır. Şeirlərində özünün, yaşadığı mühitin, ən ümdəsi isə göz açdığı, boya-başa gəldiyi bölgənin cazibədar ruhu, özünəməxsus söz düzümü, bu düzümün yaratdığı ahəng var və bunlar onun şeirlərinin spesifikası təkin qəbul edilə bilər…
Bu kitab şairənin ilk kitabıdır və müxtəlif mətbuat orqanlarında, toplularda, almanaxlarda dərc eddilən, oxucuları ilə üzbəüz qaldığı şeirlərinin bir qismidir… Bu şeirlərdə şairlik iddiasına düşməyən, təbii hissi ehtiyacdan yaranan, həkimlik peşəsinə yiyələnmiş incə, zərif təbiətli və həssas müşahidə qabiliyyəti olan bir şair qadının həyata münasibəti, yaşam tərzinin psixoloji məqamları, insani sevgisi, məhəbbəti, nifrəti, qəzəbi və s. doğru-dürüst, həzin bir lirizm ilə əksini tapıbdır və yaxşısı budur ki, bütün bunlar onun özününküdür. Özüdür, gəlmə, yapma, yamaq, yapalaq deyildir, səmimidir, poetik etiraflardır… ” Bircə sən yoxsan dünyamda” şeirində olduğu kimi:
Hər şeyim var..
Başımı salmağa evim-ocağım,
Qısılıb yatmağa küncüm-bucağım.
Halal zəhmət ilə rahat çörəyim,
Bir kitab yazacaq odlu ürəyim.
Bircə sən yoxsan dünyamda,
Yalnız arzumdasan, yalnız xülyamda…
Hər şeyim var…
Qızılım, mirvarim, incim-sədəfim,
Əqidəm, imanım, yönüm, hədəfim.
Başımın üstündə duran Allahım,
Xoşbəxt gələcəyə gedən sabahım.
Bircə sən yoxsan dünyamda…
Zənnimcə, bu lirizm mayasından mayalanan həyati faktlar, cizgilər, fraqmentlər bir insan taleinin sözdə reallaşan sinematik kadrlarıdır… Ümumiyyətlə, bu şeirlər bir həkim-şairənin həssaslıqla duyduğu, gördüyü, yaşadığı həyati faktların poeziyasıdır. Bir həkim kimi isə xəstəsinə həssas, qayğıkeş, məlhəm münasibəini, peşəsindən sıyrılan koloriti belə şeirləşdirir və bu özünəməxsus həkimanə ruhunun lirik bədii ifadəsidir.
…Kimi cavan, kimi qoca,
kimi körpə qucağında
Bir havanın həsrətində,
bir nəfəsin sorağında.
Gecələri sakit-səssiz
xəstəxana otağında
sübhə kimi cırıldayan
Bax,
həmən o yataq mənəm!
Yaxşı olan budur ki, müəllifin qarşılaşdığı, gördüyü, eşitdiyi əlahiddə hadisələr, nəsnələr onun könlündə, ruhunda əks-səda verir, misralara, obrazlara, şeirə çevrilir…
Şairdə, ümumiyyətlə qələm əhlində gərəkdir ki, fərqli düşüncə, dünyagörüş, zamanı vaxtında duymaq və gələcəyə yönəlik duyum, həssaslıq olsun. Nuranə Rafail qızı yaradıcılıqdan kənar sahədə, həkimlik peşəsində çalışmasına baxmayaraq (hərçəndi, mən həkimliyə, Hippokrat andlı həkimliyə yaradıcılıq sahəsi kimi baxıram və onu da bilirəm ki, bu peşənin adı hükəma, fikir, filosof anlamlarına müvazidir) içində həkimanə bir poeziya – şair ömrü də yaşayır… Mənə elə gəlir ki, həkimliyin şairliyə yaxın, doğma cəhətləri var. Əvvala, hər ikisinin obyekti İNSANDIR! Və hər ikisi, həkim də, şair də insanın sağlamlığı ilə məşğuldurlar, birisi fizioloji sağlamlığın, ikincisi isə mənəvi sağlamlığın keşiyindədirlər… Bu cəhətdən həkim də, şair də daim axtarışdadırlar. Boş yerə deyilməyibdir: “Sağlam canda sağlam ruh olar!” Məncə həkimlik də, şairlik də cididən-ciddi ruhsal aləmdir… Nuranə həkimin poetik “mən”i onun “Mən” şeirində həssas psixoloji çalarda belə təqdim edilir:
Bir ev var ki, uzaqlarda
hasarı yox, çəpəri yox.
Nə gələni, nə gedəni,
nə qalan bir nəfəri yox.
Bu günəşdən, bu səmadan,
bu həyatdan xəbəri yox
toz basmış, kifə bürünmüş
Bax,
həmən o otaq mənəm…
Əlbəttə, bu şeiri avtoportret də adlandırmaq olar. Lirik “mən”in – müəllifin keçirdiyi əhval-ruhiyyə əks olunubdur. Təsvir olunan bu metaforik obraz – ev, əslində insan ömrünün obrazıdır, onun keçirdyi ömür yolunun astanalarıdır, müxtəlif çətinliklərdir, psixoloji iztirablardır… Və yaxud “bu “mən” diqqətsiz misra, dərc olunmamış şeir, tənha fərd, ucqar kənd, oxunmamış kitab, tikilməmiş ev, uzun illərdir yanmayan soba”, bu qəbildən olan həyati məqamlardır, addamaclardır… Məsələn, “Bir az səssizlik, bir az sənsizlik” adlandırdığı şeirində olduğu kimi:
Bir stəkan çay istəyirəm,
yanında da limonu.
Bir qırıq qənd parçası,
bir kağız, bir qələm
cızmaqara edim onu…
Vəssalam,
mənə bu da yetər hələlik!
Gün batar, ay doğar,
bir az səssizlik, bir az sənsizlik…
Nuranə Rafail qızının bu qəbildən şeirlərində ihcə, zərif qadın həssaslığı ilə yoğrulmuş fəzilət, rəğbət, şəfqət, dürüstlük, fədəkarlıq, sədaqət, məhəbbət kimi insani əxlaqi keyfiyyətlərin öz istedadı, bacarığı gücündə vəsfi, tərənnümü daha qabarıqdır, öndədir… “Həkimlər depresiya deyir” şeiri bu cəhətdən səciyyəvidir:
Dünyanın rəngi də qaçıb,
ağ-qara şəkillər kimi,
Divardan bizə boylanan
70-ci illər kimi.
Saralıb, solub, köhnəlib
güllər də eyni rəngdədi
Bir sığala həsrət qalan
tellər də eyni rəngdədi.
Həftələr, aylar ötüşür
qoşulub dönür illərə
Eyni rəngdə, eyni tonda
ömrü veririk yellərə,
Qocalıq da astanadan
üzümüzə gülümsəyir.
Mən deyirəm kefim yoxdu,
Həkimlər depresiya deyir!..
Şairə-həkimin “Həkimlər depresiya deyir” bu şeirlər kitabını ömrün sevgi, qayğı, sevinc, iztirab, qəm-qüssəli anlarının şeirə çevrilmiş forması da adlandırmaq olar… Bu kitabın ilkin əlyazma variantına söz-rəy yazmış Zaur Ustac demiş, onun şeirləri “könül rahatlığı, ruh sakitliyi” kimi də maraqlıdır. Doğrudan da, bu maraqlı, hissiyyatlı, duyğulu şeirlər səmimiyyətdən doğulan isti, ilıq, estetik həzz yaradan təsirli poetik mətnlərdir:
… Ağzımızın ləzzəti yox,
dadı qaçıb, tamı qaçıb,
Dünyada adam qalmayıb,
sonuncu adamı qaçıb.
Gecələr yuxum da qaçaq
yorğan-döşək gəlir cana,
Elə hey, dönüb dururam
gözüm dikilir tavana.
Gündüzləri çalmaz qapım,
nə qonşum var, nə qonağım
Öz evimdə dəfn olmuşam
daş məzarım, daş otağım.
Qurda-quşa ehtiyac yox
öz içim özümü yeyir,
Mən deyirəm kefim yoxdu,
Həkimlər depresiya deyir!..
Bu şeirlər, poetik nümunələr boynuna müyyən bir estetik təhəddüd, missiya götürən qələm sahibinin deyil, həyata duyğusal, tənhalığın, dərdin içindən boylanan həyatsevər, insanın mənəvi aləminin gizlinlərinə dalmağı bacaran bir ziyalı xanımın özünəbənzər zərif duyğularının şeirlə tərcümanıdır, ifadəsidir, bir xanımın sevgi və sayğısıdır…
Hətta onun şerlərdə yurdadönüşün, Qarabağa dönüşün sevincindən yaranan işıq, şəfəq, nur selini də aşkar görmək mümkündür və doğrusu vətənsevər insanın sevinci hüdudsuzdur… Və bu Vətənsevərlikdə hər kəsin öz şəxsi payı var və bunu hərə bir cür ortaya qoyur:
Elə ki, mən boy atdım,
yeridim addım-addım,
Anam tutub əlimdən,
bu daşı, bu torpağı,
bu otu, bu yarpağı,
yaşadığım küçəni,
qızındığım ocağı
Göstərib Vətən deyib!
Əksər şairlərdə olduğu kimi, onun da lirikasının bir qismi sevgi, məhəbbət mövzularındadır. Bu şeirlərdə əksərən ayrılıq, hicran, kədər motivi, “sən gəlməz oldun” ovqatı, həsrət, yol gözləmək, ürək göynədən sevgi iztirabları və s. əksini tapıbdır. O şair yaradıcılıqda müəyyən nəaliyyət qazana bilir ki, yaşadıqlarını və yaşaya biləcəklərini qələmə almağı bacarır. Elə bil, olacaqlar öncədən onlara agah olur. Bu şeirlərin əksəriyyəti, elə bilirəm ki, iztirabların, faciəli anların yanğısını söndürmək, içini yandıran közü dışarı atmaq, ruh aləmindəki fırtınları sakitləşdirmək üçün yazılır və bu qəbildən olan duyğu və hislərin müəyən qismini gənclikdəmi, sonramı hamı keçirib… Hər kəsin içini yandıran belə duyğuları var… Ona görə də, belə duyğuları səmimi şəkildə əks etdirən şeirlər hamı tərəfindən qəbuledilən olur, tutarlı, təsirli poetik mətnə çevrilir… “Sev ki, sevən mərd olar!” (Hüseyn Kürdoğlu) poetik prinsipi bu qəbildən şeirlərdə gücə, enerjiyə, ehtizaza səbəb olur… “Ölümsüz sevgi” lirikası, balladası yaranır, “öyrətmə özünü, öyrətmə mənə” (Müsa Yaqub) serenadasına dönür…
Ey Fələk, bu gecə
könlümü gəl, dindir!
Bir sən ol, bir də mən,
bir də ki təkliyim,
Bitməsin sübhədək
əlindən çəkdiyim…
Durmadan özünə,
lap elə üzünə
eyləyim şikayət!
Ürəyim boşalsın nəhayət…
Vəssalam, mənə bu da yetər hələlik,
Gün batar, ay doğar,
bir az səssizlik, bir az sənsizlik…
Və yaxud, bu misralardakı hissin ecazı, poetik fikrin epitet səviyyəsində təqdimi yeni məhəbbət lirikasının nümunəsinə dönür, lirik xarakterin duyğuları “bir az səssizlik, bir az sənsizlik” – deyə, haray çəkir:
Yaradıcı adamların ömrü, əslində, insanlığa, bəşərə, əzan cümlə, Vətənə həsr olunmuş ömrlərdəndir. Çünki, insanların ünsiyyətini asanlaşdıran və həmişə canlı, dinamik saxlayan ədəbiyyatdır, incəsənətdir və doğrudan da bu bəşəri universal dəyərdir, dinindən, irqindən asılı olmayaraq hazıra və gələcəyə insanların birgə baxışıdır… Sənətin əsas missiyası adi insanların adi baxdıqları, hər gün gördükləri hadisələri, insanları, hətta əşyaları, ağacı, yarpağı, budağı fərqli şəkildə, daha gözəl ampulada təqdim etmək, sevdirmək, görünənin görünməz tərəflərini göstərməkdir… Hətta “Fələklə” belə, cəngi-cidala, çıxmaq, polemikaya girişmək gücüdür: “Ey Fələk, bu gecə könlümü gəl, dindir!”
Bu şeirdə “Fələk”qeyri-adi metaforik obrazdır. Əslində, bu poeziyanın (eləcə də bədii yazıların) metaforik təbiətə malik olmasındandır. Metaforik düşüncə estetik həzz yaradır, psixoloji enerji yaradır və burada – metaforik düşüncədə ağıl və xəyal gücü təbii, harmonik şəkildə birləşir… Sənətin, sənətkarın bacarığı, istedadı yeni və təsirli metaforalar yaradaraq, onlardan bacarıqla istifadə edərək yepyeni duyğular, hislər, dəruni fikirlər, gerçəkliyə bağlı xəyallar doğura bilməkdir. Şair, yazar, alimin yazdıqlarında, düşüncəsində metaforik güc, enerji olmasa, o zaman oxucuya lazımı təsir göstərə bilməz. Tanınmış dilçi, professor İsmayıl Kazımov yazır: “Metaforlar dilin dilidir. Dilin imkanlarını sərhədsiz bir duruma salır…” Belə götürəndə, Nüranə Rafailqızı bir qələm sahibi kimi metaforik düşüncədən, bədii-poetik vasitədədən xali deyildir, yerli-yerində istifadə edə bilir, lap, “Mənə bir az nağıl danış” şeirindəki kimi. Bu şeirdə müəllif folklor-nağıl motivlərindən metaforik qəliblərdə bacarıqla istifadə etmiş, günümüzün reallıqlarını canlandıra bilmişdir:
Mənə bir az nağıl danış,
ruhum bir az təzələnsin.
Səmadakı ulduzlardan
göydən yerə nur ələnsin.
Danışginən bədirlənmiş
14 gecəlik ayından,
Günəşin bizə verdiyi
bir ovuc ümüd payından.
Bir az külək, bir az çovğun,
bir az bulud, bir az yağış.
Başımı qoyum dizinə
mənə bir az nağıl danış!
…Mənə bir az nağıl daniş,
yuxum tökülür gözümdən.
Danış qoy başım qarışsın,
özüm bezmişəm özümdən.
Məcnun kimi dönə-dönə
dolanıram otaqları.
Lap əlimdən zara gəlib
evin bütün yataqları.
Göz dikdiyim tavan bezib,
bezib yorğan, bezib balış.
Başımı qoyum dizinə,
mənə bir az nağıl danış!
…Bir gecəlik uşaq olum
saçımda-dən, üzdə-qırış.
Başımı qoyum dizinə,
mənə bir az nağıl danış!
…Mən hələ də uşaq kimi
inanıram nağıllara…
Duyğularım, istəklərim
darma-duman, qarma-qarış.
Başımı qoyum dizinə,
mənə bir az nağıl danış!
Burada Nuranə Rafailqızı özünü sehirli nağıl dünyasında hiss edir, daxilindəki kövrək, təmiz uşaqlıq dünyasının ülviyyətinə dalır… Onun bir şair, bir yazar kimi bu xüsusiyyəti imkan verir ki, uşaqlar üçün də təsirli, səmimi, duyğulu şeirlər yazsın. Uşaqlar üçün yazdığı şeirlərdə müəllif bir qadın şair kimi daha həssas olur və uşaq dünyasının psixolojisinin duyumlu məqamlarını aşkarlaya bilir və folklor qaynaqlarından da bəhrələnir. Yaradıcılıq fəaliyyətinki faktlardan məlum olur ki, o, 2016-cı ildə Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin təşkil etdiyi “Kiçik yaşlı uşaqlar üçün nəsr, nəzm və dram əsərləri” müsabiqəsində 4-cü yerə layiq görülmüş, qalib əsərlərin yer aldığı kitabda 18 şeiri çap olunmuş, məktəb kitabxanalarına paylanmışdır…
Qeyd edək ki, dəyərli ədəbi faktın, mövzunun reallaşması isə böyük mənəvi güc və peşəkarlıq, həm də sarsılmaz inam, əzm, iradə və əlbəttə ki, böyük sevgi tələb edir… Dövrdaşları arasında seçilə, fərqlənə bilər… O da, ilkin çağlarından poeziyaya sevdalanıb, şeirin sevdasına düşübdür… Şairə bu sevdası vasitəsilə oxucusuna könül dünyasını, duyğularını, düşüncələrini bəyan etməyə cəhd edir… Nuranə Rafail qızı bədii təsvir vasitələrindən dəyərincə istifadə edə bilir, müəllifin qəlbinəki incə, zərif duyğular, insani hissləri süsləyir, onları daha da ülvüləşdirir. İnanıram ki, o şair kimi püxtələşdikcə, daha maraqlı mövzuları əhatə edəcək, özü demiş – kitabı-qələmi din-imanı olacaq, şox-çox ağ vərəqləri söz yurduna çevirəcəkdir:
Gah deyirəm bədahətən,
gah yazıram kərən-kərən.
Bir şeirəm qafiyəsi,
hecaları pərən-pərən.
Şairlərin din-imanı,
quranı, kitabı-qələm,
ağ köksündə qara yazı
Bax,
həmən o varaq mənəm!
Mənə elə gəlir ki, bu şair xanım – Nuranə Rafail qızı öz bildiyi, bacardığı, qavraya bildyi işlərlə məşğul olur və bu cəhət onun şeirlərindən boylanır… Elə bil ki, şeir yazmaq da onun alın yazısıdır… Əgər bu cəhəti dürüst duymuşamsa, gəlin, birlikdə onun alın yazısının ilk kitabına mübarək deyək…
Dünyanın rəngi də qaçıb, ağ-qara şəkillər kimi, Divardan bizə boylanan 70-ci illər kimi. Saralıb, solub, köhnəlib güllər də eyni rəngdədi Bir sığala həsrət qalan tellər də eyni rəngdədi. Həftələr, aylar ötüşür qoşulub dönür illərə Eyni rəngdə, eyni tonda ömrü veririk yellərə, Qocalıq da astanadan üzümüzə gülümsəyir. Mən deyirəm kefim yoxdu, Həkimlər depresiya deyir!..
Qoxusu da bir başqadı çürüyüb sanki nə vaxtdı, Çiçək qoxulu dünyanın birdən-birə yatdı baxtı. Doğmaların ətri gəlmir nə dostdan, nə tanışından, 1001 məna çıxarardıq bir gözəlin baxışından. İndi daha, mənası yox bu həyatın heç gözümdə, Tanrı da elə “Döz!” deyir, nə deyirəm, qoy dözüm də! Könlüm nə qalmaq istəyir, nə də ki, getmək istəyir. Mən deyirəm kefim yoxdu, Həkimlər depresiya deyir!..
Ağzımızın ləzzəti yox, dadı qaçıb, tamı qaçıb, Dünyada adam qalmayıb, sonuncu adamı qaçıb. Gecələr yuxum da qaçaq yorğan-döşək gəlir cana, Elə hey, dönüb dururam gözüm dikilir tavana. Gündüzləri çalmaz qapım, nə qonşum var, nə qonağım Öz evimdə dəfn olmuşam daş məzarım, daş otağım. Qurda-quşa ehtiyac yox öz içim özümü yeyir, Mən deyirəm kefim yoxdu, Həkimlər depresiya deyir!..
O mahnılar çalmır daha, qulağım elə səsdədi, Ruhumun cəzası bitmir, bədən adlı qəfəsdədi. Boylanıbdı üzügöyə yer də bezar, göy də bezar Qəbir qazan bir insançün de, neçə yol qəbir qazar?! Mürdəşir də bezib məndən kəfənimin sapı bitib, Tanrı üzümə açmağa qapı yoxdu, qapı bitib. Hər şey bitir bu dünyayla bircə savaşım bitməyir. Mən deyirəm kefim yoxdu, Həkimlər depresiya deyir!..
28.02.2021.
Bir az səssizlik, bir az sənsizlik.
Bir stəkan çay istəyirəm, yanında da limonu. Bir qırıq qənd parçası, bir kağız, bir qələm cızmaqara edim onu… Vəssalam, mənə bu da yetər hələlik! Gün batar, ay doğar, bir az səssizlik, bir az sənsizlik…
Soyuq istəyirəm, sümüyümə işləsin, bürünüm şalıma. İsidim sobanı, deyinim halıma: -Lap üşüdüm, xəstələnəcəm, Vallahi bərk! Əynimi qalın geyinəydim gərək! Danlayım, dansayım sübhədək özümü, Hesaba-kitaba calayım əyrimi-düzümü… Vəssalam, mənə bu da yetər hələlik! Gün batar, ay doğar, bir az səssizlik, bir az sənsizlik…
Bir parça çörək də pis olmaz, üstündə yağ-pendir. Ey Fələk, bu gecə könlümü gəl, dindir! Bir sən ol, bir də mən, bir də ki təkliyim, Bitməsin sübhədək əlindən çəkdiyim… Durmadan özünə, lap elə üzünə eyləyim şikayət! Ürəyim boşalsın nəhayət… Vəssalam, mənə bu da yetər hələlik, Gün batar, ay doğar, bir az səssizlik, bir az sənsizlik…
14.11.2016.
Ruhumla söhbət Atam həkim- Fazilov Rafaelə İthaf olunur.
Ruhum, dur yığış gedək, Çağırır göylər bizi! Daha bəsdi seyr etdik, Bu dağı, bu dənizi!
Əzbərlədik dünyanın Qurusunu, suyunu. Gördük, hər bir fəslini, Gördük, hər bir huyunu.
Soyuq qışı, payızı, İsti yayı, baharı. Ha, əksinə üzsək də Dəyişməyir axarı!
Dara düşdük, qarğıdıq Arxasınca o ki, var! Ruhum, topla bu gecə Sağ-solunda hər nə var!
Bu dünyada qalmağa Başqa üzüm yox daha! Bizim yolumuz uzun Çıxaq, üzüsabaha!
İçimdəki həvəsim Nə qədər ki, yatmayıb, Elə baxma üzümə, Demə, vaxtın çatmayıb!
Demə, hələ sırada Gör nə qədər adam var! Ruhum, dur yığış gedək, O göylərdə Atam var!
Haçandı ləngiyirəm, Yəqin gözü yoldadı. Bil, Atam hardadısa, Mənim dünyam ordadı..
04.05 2016.
Mənə bir az nağıl danış...
Mənə bir az nağıl danış, ruhum bir az təzələnsin. Səmadakı ulduzlardan göydən yerə nur ələnsin. Danışginən bədirlənmiş 14 gecəlik ayından, Günəşin bizə verdiyi bir ovuc ümüd payından. Bir az külək, bir az çovğun, bir az bulud, bir az yağış. Başımı qoyum dizinə mənə bir az nağıl danış!
Mənə bir az nağıl danış, gah o qızdan, gah da divdən, Quşun qanad salmadığı qırx qıfıllı həmən evdən. Şahlara meydan oxuyan igiddən de, qoçaqdan de! Bir qarının daxmasında alışmayan ocaqdan de! Cırtdan toplasın odunu üşüməyək daha bu qış! Başımı qoyum dizinə, mənə bir az nağıl daniş!
Mənə bir az nağıl daniş, yuxum tökülür gözümdən. Danış qoy başım qarışsın, özüm bezmişəm özümdən. Məcnun kimi dönə-dönə dolanıram otaqları. Lap əlimdən zara gəlib evin bütün yataqları. Göz dikdiyim tavan bezib, bezib yorğan, bezib balış. Başımı qoyum dizinə, mənə bir az nağıl danış!
Mənə bir az nağıl daniş, Məlikməmməd, Keçəl Həsən. Biri vardı, biri yoxdu… danış hansını istəsən. Az getdiyin, üz getdiyin təpədən, düzdən, dərədən. Göydən üç alma düşəndə günəş doğsun pəncərədən. Bir gecəlik uşaq olum saçımda-dən, üzdə-qırış. Başımı qoyum dizinə, mənə bir az nağıl danış!
Mənə bir az nağıl daniş, başıma da bir sığal çək. Evimizin qarşısında o sehirli almadan ək! Qızıl balığı axtaraq, sahil-sahil, liman-liman. Bu gün lap əldən düşmüşəm işlərim çox olub yaman. Oğul-uşaq, iynə-dərman bütün günü çalış-vuruş. Başımı qoyum dizinə, mənə bir az nağıl danış!
Mənə bir az nağıl danış, çıxar Fatmanı təndirdən. Tülkülərə pay düşməsin qarğadakı o pendirdən. Tənha qalıb Tıq-tıq xanım, bir vəfalı dost tap ona. Turpun ən iri tikəsin parçalayıb ver siçana. “-İsgəndərin buynuzu var!” qoy, yaymasın elə qamış! Başımı qoyum dizinə, mənə bir az nağıl danış!
Mənə bir az nağıl danış, gəl öldürmə bu həvəsi. Sübh açılır, uzaqlardan eşidilir xoruz səsi. Simurq quşu qanad çalsın səmamızda səhər-səhər. Ağ qoç, qara qoç kəsdirsin qapımızı beldə yəhər. Gəzək hər iki dünyanı addım-addım, qarış-qarış. Başımı qoyum dizinə, mənə bir az nağıl danış!
Mənə bir az nağıl danış, bir az gülüş, bir az qorxu. Bilirəm, sən də yorğunsan gözlərindən axır yuxu. Durma, danış tez-tələsik bitir nağılı sonra yat! Bir az sevgi, bir az nifrət, içinə bol həyəcan qat! Bir az hicran, bir az vüsal, odlu nəfəs, isti baxış. Başımı qoyum dizinə, mənə bir az nağıl danış!
Mənə bir az nağıl danış, sehirli xalçada gəzim. Açılmayan qapıları açsın, bircə “Sim-sim!” sözüm. Qat başımı, elə danış, içim içimdən yıxılır. Bilsən, bəlkə ağlayarsan canım nə cürə sıxılır. Eyni, divin canı kimi dar qəfəsdə çırpınan quş. Başımı qoyum dizinə, mənə bir az nağıl danış!
Mənə bir az nağıl danış, bədheybətin sarayından. Bəxtimə yaman az düşüb nənəmin noğul payından. Yaxşıları xoşbəxt elə, pisləri çək sonda dara! Mən hələ də uşaq kimi inanıram nağıllara… Duyğularım, istəklərim darma-duman, qarma-qarış. Başımı qoyum dizinə, mənə bir az nağıl danış!
07.07.2021.
Mənəm!
Bir ev var ki, uzaqlarda hasarı yox, çəpəri yox. Nə gələni, nə gedəni, nə qalan bir nəfəri yox. Bu günəşdən, bu səmadan, bu həyatdan xəbəri yox toz basmış, kifə bürünmüş Bax, həmən o otaq mənəm!
Gah deyirəm bədahətən, gah yazıram kərən-kərən. Bir şeirəm qafiyəsi, hecaları pərən-pərən. Şairlərin din-imanı, quranı, kitabı-qələm, ağ köksündə qara yazı Bax, həmən o varaq mənəm!
Yerdən göyə ah-naləyəm, göydən yerə göz yaşıyam. Neçə dərdə, neçə sərə başdaşıyam, döşdaşıyam. Xəzan çağı tökülməyib, boranı, qışı yaşıyan budaqdakı tənha-təkcə Bax, həmən o yarpaq mənəm!
Bircə yol köks ötürmədim nə komaya, nə saraya. Nə malına göz dikmişəm, nə puluna, nə paraya. Qırx ilməylə, qırx düyünlə o dünyadan bu dünyaya əzrayılın caladığı Bax, həmən o yamaq mənəm!
Gah oynayıb, gah ağlayıb, gah da deyib, gülə-gülə. Bir dəyərsiz əşya kimi ömrü verdik əsən yelə. Oğrun-oğrun boylandığım dən düşmüş qapqara telə xəbərsizcə sığal çəkən Bax, həmən o daraq mənəm!
Bir igidin taleyinə yazılan qara yazıyam. Şaxtasıyam, boranıyam, çovğunuyam, ayazıyam. Nefti qutarmış, tüstünün his-pasına alazıyan külək vurduqca alışan Bax, həmən o çıraq mənəm!
Kimi cavan, kimi qoca, kimi körpə qucağında Bir havanın həsrətində, bir nəfəsin sorağında. Gecələri sakit-səssiz xəstəxana otağında sübhə kimi cırıldayan Bax, həmən o yataq mənəm!
Hər vəzndə, bır sərbəst, bir az heca, bir az qəzəl. Yaza-yaza 100 yaşında qapımı döysə də əcəl, Hələ də tam böyüməyən, bir az şıltaq, bir az dəcəl Atasının sonbeşiyi Bax, həmən o uşaq mənəm!
Xeyirlə-şər, ağla-qara təzad dolu başdan-başa. Başı eyni, sonu eyni həyat sanki, bir tamaşa. Bütün ömrü oynayaraq bir çiçəyə, bir alqışa son pərdədə üz tutduğun Bax, həmən o torpaq mənəm!
Daha dayana bilməyib, bədən adlı qəfəsində. Özü verib əzrayıla verdiyi son nəfəsin də! Daş pəncərə, dəmir qarmaq şaxtalı qış gecəsində bir kəndirlə söndürülən Bax, həmən o ocaq mənəm!
Tale, yazı, bəxt işidi deyib, keçdim hər bir şeyə. Dilənçitək əl uzadıb yaranandan üzügöyə. Şükr elədim, zikr elədim dərd içimi yeyə-yeyə ilahinin göndərdiyi Bax, həmən o sınaq mənəm!
