Mən onu hələ 9- cu sinifdə (1989 – Agdam, Yusifcanlı) oxuyanda 9-cu siniflər üçün “Ailə” adlanan dərsliyin müəllifi kimi tanımışam. Sonralar Ali və orta ixtisas təhsili müəssisələrində tədris olunan pedaqogika kitablarının müəllifi də məhz mənim sevimli qiyabi müəllim olduğunu öyrəndim. Bu gün bu gözəl insanın; böyük alim, sevimli yazıçı, peşəkar pedaqoq, əsl ziyalı Akif Abbasovun doğum günüdür!!! Təbrik edirəm, Müəllim!!! “Hər kənddə, hər şəhərdə Sənin meyvələrin var!” Var olun!!! Allah Sizi qorusun!!! Allah uzun ömür, can sağlığı versin ki, yazın, yaradın!!! Biz də oxuyaq, öyrənk!!! Hörmətlə: Zaur Ustac
19 may 2023-cü il tarixində Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Natəvan klubunda şair İlham Qazaxlının 50 illik yubileyi və “ZƏFƏR SEVİNCİ” adlı şeirlər kitabının təqdimat mərasimi keçirilib.
Tədbirdə “525-ci qəzet”in baş redaktoru, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədr müavini, Azərbaycan Mətbuat Şurasının sədri, Rəşad Məcid, “Yazarlar” jurnalının baş redaktoru, şair-publisit Zaur Ustac və digər tanınmış qələm adamları iştirak ediblər. Fotolar:
“Yazarlar” jurnalının baş redaktoru Zaur Ustac “Zəfər sevinci”nin işıq üzü görməsi və 50 illik yubileyi münasibəti ilə şair İlham Qazaxlıya “İsa Muğanna” diplomunu tədim edərkən. (19.05.2023. Bakı şəhəri. Azərbaycan Yazıçılar Birliyi. Natavan klubu.)
İlham Qazaxlı məclis iştirakçılarına təşəkkürlərini belə çatdırıb: – “Dəyərli dostlar, 19 may 2023-cü il tarixində Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Natəvan klubunda 50 illik yubileyimin və “ZƏFƏR SEVİNCİ” adlı şeirlər kitabımın təqdimatının keçirilməsində yaratdıqları şəraitə görə birliyin sədri Anar müəllim başda olmaqla birliyin bütün əməkdaşlarına, tədbirdə iştirak edən qələm dostlarıma, əziz oxucularıma, məni təbrik edənlərə, tədbirimə üzürlü səbəbdən gələ bilməyib, xoş arzu-diləklərini, xeyir dualarını çatdıran, sevincimə şərik olub mənimlə sevincimi bölüşən dostlarıma, tədbiri işıqlandıran Mədəniyyət TV kanalının rəhbərliyinə və bir sözlə poeziya sevənlərin hər birinə öz sonsuz təşəkkürümü və sayğımı bildirirəm!
Hörmətli və əziz poeziya sevənlər, sizi 19.05.2023 tarixdə saat 14:00 da Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (AYB) Nətavan klubunda şair İlham Qazaxlının 50 illik yubileyi və “ZƏFƏR SEVİNCİ” – adlı kitabının təqdimatı ilə bağlı keçiriləcək tədbirə və kitabının imza gününə dəvət edirik!
Ünvan: AZ1000, Səbail rayonu, Xaqani küçəsi 53. “Sahil” metro stansiyasının çıxışına yaxın.
Tanınmış şair, esseist,Azərbaycan Yazıçılar və Azərbaycan Jurnalistlər Birliklərinin üzvü, Prezident və Beynəlxalq Rəsul Rza mükafatçısı, Şahnaz Şahinin Vətən Müharibəsindən bəhs edən “Zəfər nəğmələri” kitabı Türkiyədə, “FERFİR” nəşriyyatı tərəfindən nəfis tərtibatla çapdan çıxmışdır. Kitabın redaktoru şair, tərcüməçi, esseist, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Beynəlxalq əlaqələr və tərcümə məsələləri üzrə katibi Səlim Babullaoğlu, baş direktoru isə Şərəf Yılmazdır. Kitabı qardaş dilə Ömər Küçükmehmetoğlu çevirmişdir. Poema və vətənpərvər şeirlərdən ibarət kitab qardaş ölkənin geniş oxucu auditoriyası üçün nəzərdə tutulmuşdur.
Bu gün Azərbaycan Yazıçılar Birliyində şair- jurnalist , Prezident mükafatçısı, Milli Dəyərlər üzrə Maarifləndirmə İctimai Birliyinin sədri Gülşən Behbudun Ümummilli lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 100 illiyinə həsr edilmiş “100 ilin İmzası” kitabının təqdimat mərasimi olub.
Mərasimdə tarixçi – alim Cəbi Bəhramov , tarixçi politoloq Dünyamalı Pənahov, siyasi icmalçı İlyas Hüseynov, Sahibkar Qadınlar İctimai birliyinin sədri Zenfira Ağayeva,tanınmış sahibkar, xeyriyyəçi iş xanımı Xuraman Muradova, Ziyalı qadınlar İctimai Birliyinin sədri Zəhra Quliyeva ,Alban-udi dini icmasının rəhbəri Robert Mobili, /vetenim-azerbaycandir.az/-ın baş redaktoru Kamran Orucovvə bir çox ziyalılar, gənclər, jurnalistlər, ictimai xadimlər, QHT rəhbərlər iştirak edib.
“Yazarlar” jurnalının baş redaktoru, şair-publisistZaur Ustac “100 ilin İmzası”adlı yeni kitabının işıq üzü görməsi münasibəti ilə Gülşən Behbuda yazarlar camesi adından hər müəllifə yalnız bir dəfə veilən “Ziyadar” mükafatını təqdim edib.
Sonda müəllif kitabları imzalayıb, xatirə şəkilləri çəkdirilib.
Azərbaycan Yazıçılar Birliyi tanınmış şair Nazim Əhmədlini 70 illik yubileyi münasibətilə təbrik edib. Təbrikdə deyilir.
Nazim Şamil oğlu Əhmədli 1953-cü il may ayının 1-də Laçın rayonunun Əhmədli kəndində anadan olub. Orta məktəbi Laçın şəhərində bitirib, 1971-74-cü illərdə Şuşa Kənd Təsərrüfatı Texnikumunda təhsil alıb. 1981-ci ildə Moskvada Maksim Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutunun poeziya fakültəsinə daxil olub, 1986-cı ildə ali təhsilini tamamlayıb. Həmin il Azərbaycan Yazıçılar Birliyində dəftərxana müdiri vəzifəsinə qəbul edilib.
Natəvan klubunun müdiri, Azərbaycan Bədii Tərcümə və Ədəbi Əlaqələr Mərkəzində redaktor, ümumi şöbə müdiri vəzifələrində çalışıb. 1993-1996-cı illərdə Azərbaycan Ordusu sıralarında hərbi jurnalist kimi xidmət etmiş, sonra Nərimanov rayonundakı Ekologiya litseyində müəllim, özəl Tətbiqi Elmlər Universitetinin jurnalistika fakültəsində müəllim, dekan müavini kimi əmək fəaliyyətini davam etdirmişdir. 2012-ci ildən QHT sektorunda Skandinaviya ölkələri ilə Mədəni və Elmi Əlaqələr İctimai Birliyinin sədridir. Uzun illərdir Skandinaviya ölkələrində Azərbaycanın tarixi, mədəniyyəti, milli-mənəvi dəyərləri və Qarabağ məsələsi ilə əlaqədar layihələri həyata keçirir. 2015-2022-ci illərdə Azərbaycan Respublikası Dövlət Kino-Foto Sənədləri Arxivinin direktor müavini vəzifəsində işləyib. Hərbi jurnalist kimi Qarabağ müharibəsi veteranıdır. “525-ci qəzet”də şöbə müdiri, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Bədii Ədəbiyyatı Təbliğ Bürosunun direktoru vəzifəsində səmərəli fəaliyyət göstərib. Hazırda ictimai əsaslarla Büronun direktorudur. Şeirləri, hekayələri respublika mətbuatında müntəzəm dərc olunur və rus, çeçen, alman, ingilis, yapon dillərinə tərcümə edilib, Türkiyə, özbək türkcələrində işıq üzü görüb. “Bir ömür sevgi”, “Ruhum da sənin olacaq”, “Sevgi Allahı”, “Mən bir günah elçisiyəm”, “Əfv eylə məni”, “Mənim generalım”, “Qız təbəssümü”, “Mollaəhmədli və Mollaəhmədlilər”, “Unutduğum göy üzü”, “Buludları üstümə ört”, “Bürkü” (Təbriz), “Yenə dönüb gələcəm”, “Mein geliebtes fernes Meer” (Almaniya, Köln), “Stay in my Heart” (ingiliscə, Bakı), “Gökyüzünün adamı” kitablarının müəllifidir. Türkcədən yazıçı Orhan Arasın “Helenendorfun sonuncu şahidi” və “Biz Azərbaycanı çox sevdik” kitablarını, İsveç yazıçısı, Nobel mükafatı laureatı Pyer Fabian Lagerkvistin dörd hekayəsini, yapon yazıçısı Yukio Misimanın “Vətənpərvərlik” hekayəsini, Aqata Kristinin, İvan Jdanovun, Sergey Qraçovun və b. yaradıcılıqlarından nümunələri Azərbaycan dilinə çevirmişdir. AYB Bədii Ədəbiyyatı Təbliğ Bürosonun “Yaddaş”, “Qılınc və qələm” “Ədəbiyyatımızın dostu” mükafatlarını təsis edib və yazıçı və şairlərimiz milli-mənəvi yaddaşa qayıdış və Qarabağ mövzusundakı uğurlu əsərlərə görə mükafatlandırılıb.
Tanınmış qələm sahibi Nazim Əhmədlini yubileyi münasibətilə təbrik edir, ona uzun ömür, cansağlığı, yeni yaradıcılıq uğurları arzulayırıq.
Onun şair təbi…
Tanınmış şair Nazim Əhmədli ilə dostluğumuzun yaşı qırx ildən çoxdur. İlk tanıdığım günlərdən hiss edirdim ki, o, qələm dostlarımın çoxundan təbiiliyi və səmimiliyi ilə seçilir. Nazim, bəziləri kimi, heç vaxt özgə səmtə əsmədi, öz yolunu getdi, düz yolunu getdi…
Artıq o, 18 kitab müəllifidir, bu kitablardan 6-sı xarici ölkələrdə çap olunub. Yaxşı yadımdadır, birinci dəfə onun şeirlərini 70-ci illərin axırlarında “Azərbaycan” jurnalında oxuyub bəyənmişdim. Və şair taleyinin uğurlu olacağı qənətindəydim. İllər ötdü, mən öz qənaətimdə yanılmadığıma əmin oldum. Çünki Nazim Əhmədli ədəbi aləmə özünün və sözünün məsuliyyətini yaxşı dərk edən istedalı şair kimi gəlmişdi. Eyforiyaya qapılıb ötəri həvəslə yazmaq Nazimin təbiətinə yad idi. Onun “Təbiət lövhələri” silsiləsindən olan ilk mətbu şeirləri oxucuya xoş duyğular aşılayırdı. Mən bu şeirlərin ikisini də bu məqalədə yer almasını ona görə istədim ki, qoy, bu günün oxucusu da bilsin ki, “Azərbaycan” jurnalının 1979-cu il, 5-ci sayında dərc olunmuş bu iki şeir hələ də öz təravətini qoruyub saxlayır.
Nazim o zaman çox gənc idi. Həmin illərdə Yazıçılar İttifaqının (İndiki AYB) bu mətbu nəşrində şeir çap etdirmək hər gənc şairə nəsib olan xoşbəxtlik deyildi. Nazim də həmin xoşbəxtlərdən idi. Təvəzökarlıqdan uzaq olsa da, həmin illərdə, hələ tələbə ikən mənim də iki şeirim “Azərbaycan” jurnalında işıq üzü görmüşdü. Həmin “Təzadlar” şeirinin işığında Nazimlə bizim tanışlığımız başladı. Yəni bizim şeirlərimiz bizi doğmalaşdırdı, dostluğumuza bir vəsilə oldu:
Zirvə açıb yaxasını Günəşə,
duman basıb, dərədə ağ gecədi;
ildırımın tək səbiri gəlmədi,
Qara bulud göy üzündə çeçədi;
Bu şeiri oxuyub bənddən-bəndə keçdikcə, göz önündə canlanan təkcə təbiət lövhələri deyildi. Mən bu şeirdə sanki təbiətin təranəsini dinləyirdim:
Tellərini döşə yayıb qız bulaq,
dağ çayına pay göndərir yüz bulaq;
bir qayanı yarıb çıxan buz bulaq
düyməsindən pərvazlanan qönçədi.
Şairin ürəyindən süzülüb gələn bu misralar da bulaq suyunun zümzüməsindən yaranan nəğmələr kimidir. Bu şeirdə müəllifin düşüncə və ürək çırpıntıları aydın duyulur:
Qoşa çinar – bir sevginin vüsləti,
yaz yağışı – quru çölün qisməti;
laləli düz dağlarımın isməti,
yastı təpə – çiçək dolu nimçədi.
əyri qaya – dəvələrin qozbeli,
buynuzlu daş – zirvədəki dağ kəli.
şümal qaya – bir igidin heykəli,
çovuş qaya qulpuqırıq çömçədi.
Nazim Əhmədli əslən Vətənimizin dilbər güşəsi Qarabağdandır. O, Laçın rayonunun Əhmədli kəndində böyüyüb, boya-başa çatıb. Ona görə çeşmələrin nəğməsindən, şəlalənin səsindən vəcdə gəlib. Təbiətin füsünkar boyalarını şeirə gətirib, öz şair dili ilə bir qədər də gözəlləşdirib.
Çiçəklərin yanağına qonan şeh,
boz dumanın dodağının nəmidi,
göy talada dalğalanan lalələr
elə bildim, od vurulmuş zəmidi.
min təzad var çeşmələrin səsində,
meşə itib ilk baharın sisində,
daş kahalar qayaların köksündə –
bu dağların yuva-yuva qəmidi.
çeşmə açıb sərin sulu ovcunu,
qonaq edir gəlib-gedən yolçunu.
harayladı bir insaflı ovçunu
tərlan qovan bir kəkliyin ümidi.
təbiətdə gör nə qədər yazan var;
çeşmə, külək, yağış, dolu, boran, qar,
şəlalələr hərəsi bir sazandar,
dağlar özü elə şair kimidir.
…İndi şair dostum üçün artıq o mərhələ çoxdan arxada qalıb. Bu gün Nazim Əhmədli yetkin və bitgin şairdir. Xalqımızın taleyi ilə bağlı duyğu-düşüncələr, ata-ana, Vətən sevgisi, mənəvi aləmə bağlılıq, həmişəyaşar, tükənməz mövzulara müasirlik baxımından yanaşma onun şeirlərinin qayəsini təşkil edir:
anam köçəndən bəri
gözüm yuxu yatmayıb,
hər gün məktub yazmışam,
biri gedib çatmayıb.
nə yatdım, nə oyanam,
çağırsam, dərd oyanar,
çıxıb gedəndə, anam
heç məni oyatmayıb.
anam bir dərd Vətəni,
hanı dərdin itəni;
opayızdan ötəni
gülüşü boy atmayıb…
…O zamanlar Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (İttifaqının) gözəl bir ənənəsi vardı. Şüvələndakı Yaradıcılıq evində gənc şair və yazıçıların yaradıcılıq seminarları keçirilirdi. Həmin seminarlarda Nazimlə birlikdə iştirak edirdik. Hər görüşümüzdə yazdığımız yeni şeirlərimizi bir-birimizə oxuyub fikirlərimizi bölüşürdük. Bir dəfə görkəmli tərcüməçi Vladimir Qafarov Şüvəlandakı Yaradıcılıq evinə gəlmişdi. Nazim məni Vladimir Qafarovla tanış etdi. O da bizi özünün Şüvəlandakı bağına qonaq apardı. Xalq şairi Süleyman Rüstəmlə, Vladimir Qafarov bağ qonşusu idi. Hamımız çay süfrəsi ətrafında əyləşmişdik. Vladimir Qafarov bizi Süleyman Rüstəmə təqdim edib dedi:
– Həzi artıq tələbədir, Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki BDU) jurnalistika fakültəsində oxuyur. Nazim isə M.Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutuna qəbul olmaq üçün hazırlaşır…
O zaman Vladimir Qafarov Nazimin şeirlərini rus dilinə tərcümə edirdi. Bu, Nazimin Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutuna qəbul olmasından ötrü tələb olunan şərtlərdən biri idi. Nazim arzusuna çatdı. O, 1981-ci ildə Moskvada Ədəbiyyat İnstituna qəbul oldu. İnstitutu bitirdikdən sonra, 1986-cı ildə Azərbaycan Yazıçılar Birliyində işləməyə başladı. Həm bir insan, həm də bir şair kimi şərəfli ömür yolu keçdi və bu günümüzə gəlib çatdı. Ömrünə ömür calansın. Nazim gözəl ailə başçısıdır. Ömür-gün yoldaşı Rəhilə bacı ilə mənalı ömür yaşayır. Ümidli bir ailə-ocağın yanar çırağıdır. Yüksək təhsil görmüş Tural və Vüsal kimi dəyərli oğulları xalqımızı Vətənimizdən uzaqlarda ləyaqətlə təmsil edirlər.
Nazim Əhmədli ömrünün müdriklik çağlarını yaşayır, həm də fəal bədii yaradıcılığını davam etdirir. Bununla yanaşı, o, Türkiyədəki “Kırımın səsi” qəzetinin Azərbaycan üzrə təmsilçisidir. Azərbaycan şair və yazıçılarının əsərlərinin “Krımın səsi” və digər qəzet və dərgilərdə yayımlanmasında fədakarcasına çalışır. O, duyğuyla yoldaşlıq, qayğıyla qardaşlıq edən insandır. Ədəbi cameəmizdə özünəməxsus yeri olan qələm adamlarının təbliğ olunmasında bacardığı qədər yaxşı işlər görüb. Bu, onun AYB-nin Bədii ədəbiyyatı təbliğ bürosuna rəhbərlik etdiyi dövrlərdə daha aydın nəzərə çarpırdı. O, həm də ictimai fəal kimi, qeyri-hökumət təşkilatları sektorunda Skandinaviya Ölkələri ilə Mədəni və Elmi Əlaqələr İctimai Birliyinin sədridir. O, uzun illərdir ki, Azərbaycan həqiqətlərini Skandinaviya ölkələrində təbliğ edir.
Nazim Əhmədli 17 kitab müəllifidir. Dünyanın 7 dilində kitabları nəşr olunub. Eyni zamanda, dünyanın 9 dilində şeir və hekayələri çap olunub. Nazimin son illərdə nəşr olunmuş “Yenə dönüb gələcəm”, “Mən bir günah elçisiyəm”, “Unutduğum göy üzü” adlı şeir kitablarını bir daha oxudum.
Bu kitabları da Nazim Əhmədlinin saf duyğular toplusudur. Bu kitablarda min-min duyğunun rəngi var. Onun şeir dili çox aydın və cəlbecidir. Şeirlərinin hər misrasında dilin sehrinə ustalıqla baş vurur. Söz ustadı, qələm ustadı kimi…
Qələm dostumun bu il may ayının birində 70 yaşı tamam olur. Nurani – pirani baba ömrünü yaşayır, şirin-şəkər nəvələrinin sevinci ilə yaşayır. Bu yaşda təmiz ürəklə, gənclik şövqü ilə duyub düşünmək və bir-birindən gözəl şeirlər yazmaq da şairin xoşbəxtliyidir. Bu yaşda da onun qaynar qəlbindən süzülüb gələn duyğuları könül oxşayır. Onun şeirlərini oxuduqca hiss edirsən ki, hələ də canında yeni söz həvəsi var.
Şair Nazim Əhmədlinin haqqında çox yazılıb, bir çox ədəbiyyaşünas alimlər, ədəbi tənqidçilər onun yaradıcılığı haqqında yazıblar, dəyərli fikirlər söyləyiblər. İndi Nazimin haqqında kitab yazılır. Mənim yazdığım isə Nazim haqqında yazılanların yanında çox kiçikdir. Ona sağlam və bərəkətli ömür arzulayıram. Arzu edirəm ki, bundan sonra da təbi tükənməsin, duyğular pəncərəsi həmişə Günəşin zərrin şəfəqlərinə bələnsin, daim yazsın, yaratsın. Sorağı gələcək günlərdən gəlsin… Bax, beləcə:
Azərbaycan Yazıçılar Birliyi tanınmış şair Nazim Əhmədlini 70 illik yubileyi münasibətilə təbrik edib. Təbrikdə deyilir.
Nazim Şamil oğlu Əhmədli 1953-cü il may ayının 1-də Laçın rayonunun Əhmədli kəndində anadan olub. Orta məktəbi Laçın şəhərində bitirib, 1971-74-cü illərdə Şuşa Kənd Təsərrüfatı Texnikumunda təhsil alıb. 1981-ci ildə Moskvada Maksim Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutunun poeziya fakültəsinə daxil olub, 1986-cı ildə ali təhsilini tamamlayıb. Həmin il Azərbaycan Yazıçılar Birliyində dəftərxana müdiri vəzifəsinə qəbul edilib.
Natəvan klubunun müdiri, Azərbaycan Bədii Tərcümə və Ədəbi Əlaqələr Mərkəzində redaktor, ümumi şöbə müdiri vəzifələrində çalışıb. 1993-1996-cı illərdə Azərbaycan Ordusu sıralarında hərbi jurnalist kimi xidmət etmiş, sonra Nərimanov rayonundakı Ekologiya litseyində müəllim, özəl Tətbiqi Elmlər Universitetinin jurnalistika fakültəsində müəllim, dekan müavini kimi əmək fəaliyyətini davam etdirmişdir. 2012-ci ildən QHT sektorunda Skandinaviya ölkələri ilə Mədəni və Elmi Əlaqələr İctimai Birliyinin sədridir. Uzun illərdir Skandinaviya ölkələrində Azərbaycanın tarixi, mədəniyyəti, milli-mənəvi dəyərləri və Qarabağ məsələsi ilə əlaqədar layihələri həyata keçirir. 2015-2022-ci illərdə Azərbaycan Respublikası Dövlət Kino-Foto Sənədləri Arxivinin direktor müavini vəzifəsində işləyib. Hərbi jurnalist kimi Qarabağ müharibəsi veteranıdır. “525-ci qəzet”də şöbə müdiri, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Bədii Ədəbiyyatı Təbliğ Bürosunun direktoru vəzifəsində səmərəli fəaliyyət göstərib. Hazırda ictimai əsaslarla Büronun direktorudur. Şeirləri, hekayələri respublika mətbuatında müntəzəm dərc olunur və rus, çeçen, alman, ingilis, yapon dillərinə tərcümə edilib, Türkiyə, özbək türkcələrində işıq üzü görüb. “Bir ömür sevgi”, “Ruhum da sənin olacaq”, “Sevgi Allahı”, “Mən bir günah elçisiyəm”, “Əfv eylə məni”, “Mənim generalım”, “Qız təbəssümü”, “Mollaəhmədli və Mollaəhmədlilər”, “Unutduğum göy üzü”, “Buludları üstümə ört”, “Bürkü” (Təbriz), “Yenə dönüb gələcəm”, “Mein geliebtes fernes Meer” (Almaniya, Köln), “Stay in my Heart” (ingiliscə, Bakı), “Gökyüzünün adamı” kitablarının müəllifidir. Türkcədən yazıçı Orhan Arasın “Helenendorfun sonuncu şahidi” və “Biz Azərbaycanı çox sevdik” kitablarını, İsveç yazıçısı, Nobel mükafatı laureatı Pyer Fabian Lagerkvistin dörd hekayəsini, yapon yazıçısı Yukio Misimanın “Vətənpərvərlik” hekayəsini, Aqata Kristinin, İvan Jdanovun, Sergey Qraçovun və b. yaradıcılıqlarından nümunələri Azərbaycan dilinə çevirmişdir. AYB Bədii Ədəbiyyatı Təbliğ Bürosonun “Yaddaş”, “Qılınc və qələm” “Ədəbiyyatımızın dostu” mükafatlarını təsis edib və yazıçı və şairlərimiz milli-mənəvi yaddaşa qayıdış və Qarabağ mövzusundakı uğurlu əsərlərə görə mükafatlandırılıb.
Tanınmış qələm sahibi Nazim Əhmədlini yubileyi münasibətilə təbrik edir, ona uzun ömür, cansağlığı, yeni yaradıcılıq uğurları arzulayırıq.
XX əsr Azərbaycan elminin, ədəbiyyatının, təhsilinin inkişafında misilsiz xidmətlər göstərmiş görkəmli yazıçı, böyük alim, xeyirxah insan Mir Cəlal Paşayev də məhz belə şəxsiyyətlərdən biri kimi xalqımızın yaddaşında əbədiyaşarlıq haqqı qazanıb.
Mir Cəlal Əli oğlu Paşayev 1908-ci il aprelin 26-da Cənubi Azərbaycanın Ərdəbil vilayətində yoxsul kəndli ailəsində dünyaya göz açıb. Kiçik yaşlarında atası Gəncəyə köçdüyündən uşaqlığını burada keçirib. 1918-ci ildə – Mir Cəlal 10 yaşında ikən atası vəfat edib, o, böyük qardaşının himayəsində yaşayıb.
O, 1918–1919-cu illərdə Xeyriyyə Cəmiyyətinin köməyi ilə ibtidai təhsil alıb və Azərbaycanda sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra Gəncə Darülmüəllimliyinə daxil olub. Tələbə təşkilatının, sonra isə şəhər tələbə həmkarlar təşkilatının sədri seçilib.
Mir Cəlal Paşayev Kazan Şərq Pedaqoji İnstitutunun ədəbiyyat şöbəsində, Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının aspiranturasında təhsilini davam etdirməklə yanaşı, müəllimlik etmiş və millətinin övladlarına xalqının ədəbiyyatını, mədəniyyətini, zəngin keçmişini mənimsətmişdir. Bu mənada Mir Cəlal Paşayevin XX əsr Azərbaycan elminin, ədəbiyyatının, təhsilinin inkişafındakı xidmətləri misilsizdir.
Yazıçı kimi 1928-ci ildə ədəbiyyata gələn Mir Cəlal elə həmin ildə də ilk tədqiqat əsərini yazıb. Sözün gücünə güvənib, onun böyüklüyünə baş əyən sənətkarın könüllərə yanğı salmış “Bir gəncin manifesti” əsəri, zəmanənin güzgüsü olan hekayələri klassik bədii nümunələr kimi ədəbiyyat tariximizin səhifələrində müəllifinə əbədiyaşarlıq qazandırıb. Onun böyük zəhmətinin bəhrəsi olan “Füzuli sənətkarlığı”, “XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı”, “Azərbaycanda ədəbi məktəblər (1905-1917)”, “Ədəbiyyatşünaslığın əsasları” adlı fundamental əsərləri ədəbiyyatşünaslıq elminin qiymətli mənbələrindəndir.
Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki Bakı Dövlət Universiteti) sevimli müəllimi, nüfuzlu professoru kimi xatirələrdə daim yaşayan Mir Cəlal Paşayev həqiqət, düzlük, səmimiyyət aşiqi, ailəsini, övladlarını sevən, qoruyan şəxsiyyət olub. Onun bu kəlamı indi də dillər əzbəridir: “Həyatımda yaratdığım ən böyük əsər ailəmdir”.
XX əsrin 20-30-cu illərində ədəbi aləmdə əvvəlcə şeir, sonra isə oçerk və hekayələri ilə görünən Mir Cəlal az sonra istedadlı və orijinal yaradıcılıq üslubu olan yazıçı kimi tanınıb. Səməd Vurğun, Süleyman Rəhimov, Süleyman Rüstəm, Mehdi Hüseyn kimi tanınmış söz ustadları ilə bir dövrdə yaşayan Mir Cəlal öz yazı üslubu ilə həmkarlarından fərqlənərək Azərbaycan ədəbiyyatına yeni nəfəs gətirib. XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatının bir sıra nailiyyətləri bilavasitə Mir Cəlal Paşayevin adı ilə bağlıdır. Əlli illik yaradıcılıq fəaliyyəti dövründə o, görkəmli nasir kimi Azərbaycan ədəbiyyatı tarixində öz layiqli və şərəfli yerini tutub. Əminliklə deyə bilərik ki, təkcə “Bir gəncin manifesti” əsərinə görə Mir Cəlal klassik sənətkarlar sırasında dayanmaq haqqını qazanıb. Bu əsər çapdan çıxanda onun heç 30 yaşı yox idi. 1928-ci ildə mətbuatda ilk şeirləri (“Dənizin cinayəti”, “Ananın vəsiyyəti”, “Müxbir”) çap olunub. Lakin o, bundan sonra, daha doğrusu, 1930-cu ildən etibarən hekayələr yazıb. O dövrün “Şərq qadını”, “Gənc işçi”, “İnqilab və mədəniyyət”, “Ədəbiyyat qəzeti” kimi nüfuzlu nəşrlərində “Doktor Cinayətov”, “İfşa”, “Mərkəz adamı”, “Naxələf”, “Bostan oğrusu”, “Qüdrət nümayişi”, “İstifadə”, “Dəzgah qızı”, “Heyrət” və digər hekayələrini çap etdirib. 1932-ci ildə “Sağlam yollarda”, 1935-ci ildə “Boy” adlı ilk oçerklər və novellalar kitabları işıq üzü görüb.
Mir Cəlalın bütövlükdə yaradıcılıq dünyası ilə tanışlıqdan sonra belə qənaətə gəlmək olur ki, onu düşündürən həyati məsələləri, milli folklorun, xalq təfəkkürünün işığını, milli-mənəvi dəyərlərin klassik ənənələrə uyğun inkişafını və bu istiqamətdə yaranan problemləri, xalq həyatının real görüntüsünü nəsr dilində aydın, qabarıq şəkildə vermək mümkündür. Necə ki, Sabiri oxuyanda şeirin, Mirzə Cəlili oxuyanda satira və yumorun gücünü duyursan, Mir Cəlal hekayələrini oxuyanda da eyni hissləri keçirirsən.
Mir Cəlalın ilk irihəcmli əsəri – “Dirilən adam” romanı 1935-ci ildə ayrıca kitab kimi nəşr olunub. Hələ yarım əsr bundan əvvəl akademik Məmməd Arif yazırdı: “Mir Cəlal “Dirilən adam”la diqqətli bir realist yazıçı olduğunu göstərmişdir”.
İlk dəfə 1937-1939-cu illərdə hissə-hissə “Revolyusiya və kultura” jurnalında nəşr olunan “Bir gəncin manifesti” əsəri isə yazıçının həyatında böyük bir dönüş yaradıb, ədəbi zirvəyə aparan yoluna cığır açıb və müəllifə böyük oxucu auditoriyası qazandırıb. 1940-cı ildə “Uşaqgəncnəşr”də kitab halında kütləvi tirajla buraxılan bu əsər oxucu tələbatına görə sonrakı illərdə də təkrar çap edilib. “Bir gəncin manifesti” bu gün də qəlbləri riqqətə gətirir. Doqquz dəfə müxtəlif illərdə ayrıca kitab halında nəşr olunan bu əsər Azərbaycanın hüdudlarından çox-çox uzaqlarda da sevilir.
Mir Cəlalın “Dirilən adam”, “Bir gəncin manifesti”, “Yolumuz hayanadır” romanlarında keçmiş, “Açıq kitab”, “Yaşıdlarım”, “Təzə şəhər” romanlarında isə müasir həyat lövhələrinin bədii təsviri ustalıqla qələmə alınıb. Yazıçının “İnsanlıq fəlsəfəsi” (1961) kitabında toplanmış hekayələri də böyük tərbiyəvi-əxlaqi əhəmiyyətə malikdir. “İnsanlıq fəlsəfəsi”, “Subaylıq fəlsəfəsi”, “Təzə toyun nəzakət qaydaları”, “Vicdan mühakiməsi”, “Vicdan əzabı”, “Hesab dostları”, “Təsadüf, ya zərurət”, “Qocaların uşaq söhbəti” və digər hekayələrində isə real həyat lövhələri, fəlsəfi düşüncələr əks olunub.
Mir Cəlalın bədii yaradıcılıq nümunələri dəfələrlə nəşr olunub. “Seçilmiş əsərləri” (2 cilddə, 1956-57), “Seçilmiş əsərləri” (4 cilddə, 1967-68), “Seçilmiş əsərləri” (2 cilddə, 1986-87), hekayə və povestlərdən ibarət “Şəfəqdən qalxanlar” (1972), “Dağlar dilə gəldi” (1978), “Ləyaqət”, hekayələrdən ibarət “Bostan oğrusu” (1937), “Gözün aydın” (1939), “Vətən” (1944), “Həyat hekayələri” (1945), “Sadə hekayələr” (1955), “Xatirə hekayələri” (1962), “Gülbəsləyən qız” (1965), “Silah qardaşları” (1974) və s. kitabları bu qəbildəndir. Ümumiyyətlə, indiyədək yazıçının 70-dən çox kitabı çap edilib.
XX əsrin ədəbi-elmi fikrinin korifeylərindən sayılan Mir Cəlal Paşayev çağdaş Azərbaycan tarixində ədəbiyyatşünas-nəzəriyyəçi alim kimi də müstəsna və özünəməxsus yer tutub. Filologiya təhsili alan tələbələrin birinci kursda istifadə etdikləri “Ədəbiyyatşünaslığın əsasları” dərsliyi sonralar da mütəxəssislərin masaüstü kitabı olmuşdur. Mir Cəlal Paşayev 1936-cı ildən ömrünün sonunadək dərs dediyi universitetin auditoriyalarında bu fəndən mühazirələr oxuyub.
Mir Cəlal Paşayev 1940-cı ildə “Füzulinin poetik xüsusiyyətləri” əsərinə görə filologiya elmləri namizədi, 1947-ci ildə isə “Azərbaycanda ədəbi məktəblər” əsərinə görə filologiya elmləri doktoru alimlik dərəcələrini alıb. Füzuli poeziyasının qüdrətinə heyran olan, ümumiyyətlə, klassik ədəbiyyata qəlbən bağlı Mir Cəlal Paşayev 1958-ci ildə bu mövzuya yenidən müraciət edərək “Füzuli sənətkarlığı” adlı monoqrafiyasını nəşr etdirib. Professor Qara Namazov deyir ki, Mir Cəlalın “Füzuli sənətkarlığı” monoqrafiyası Füzuli ədəbi irsini öyrənmək, mənimsəmək və dərk etmək üçün elmi açardır. Əsər 1994-cü ildə təkrar nəşr olunub.
“Azərbaycanda ədəbi məktəblər (1905-1917)” əsərində isə Mir Cəlal Paşayev XX əsrin əvvəllərində inqilabi-demokratik meyillərlə əlaqədar baş verən ictimai-siyasi hadisələr kontekstində Azərbaycanda realizm, romantizm ədəbi məktəbləri, maarifçi-didaktik yazıçılar və xırda məişət dramları haqqında müfəssəl tədqiqatlar aparmış, əhatəli elmi nəticələr əldə etmişdir.
Mir Cəlal Paşayevin tanınmış tədqiqatçı Firudin Hüseynovla birgə yazdığı “XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı” əsəri uzun illərdir ki, ali məktəblərin dərs vəsaitidir. Bu dərslikdə XX əsrin böyük ədəbi şəxsiyyətləri, onların yaradıcılığı, ədəbi mühitə gətirdikləri yeniliklər haqqında əhatəli elmi fikirlər əks olunub. Əməkdar elm xadimi Mir Cəlal Paşayev XX əsr ədəbiyyat, ədəbiyyatşünaslıq tarixində elə bir iz qoyub ki, bu, çağdaş təfəkkürümüzün də əsas sütunu olaraq qalacaqdır.
1978-ci il sentyabrın 28-də əbədiyyətə qovuşmuş, böyük şəxsiyyət kimi tarixləşmiş, gözəl müəllim, görkəmli yazıçı, istedadlı ədəbiyyatşünas Mir Cəlal Paşayevin xatirəsi daim qəlblərdə yaşayacaq, ədəbiyyatımızın, ədəbiyyatşünaslığımızın əbədi mövzusu olaraq qalacaq.