WWW.YAZARLAR.AZ

Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

VAQİF SULTANLININ YAZILARI

ZAUR USTACIN YAZILARI

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ >>>>

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru

Turan Novruzlu

TURAN NOVRUZLUNUN HEKAYƏSİ

İyul 14, 2023 www.yazarlar.az Bir şərh yazın

Kapron kalqotka
(hekayə)

“Xəyalın qarşımda canlandı, birdən
Göyərçin əllərin yadıma düşdü.” M. Müşfiq

Siz insanlar adətən özünüzü düşünürsünüz, elə bilirsiniz ki, dünya sizin üçündür, təbiət ayaqlarınızın altına sərilmiş qırmızı xalçadır. Hər şey sizə tabedir, məsələn, siz istəsəniz bir ağacdan yelləncək asa bilərsiniz, kefinizə düşsə ondan qayıq, ev, qab-qacaq, at arabası düzəldərsiniz, onu doğrayıb ocağa odun edə bilərsiniz və ya kağız hazırlayarsınız. Siz istəsəniz heyvanları diri-diri bişirə bilərsiniz, qiymətli xəzlərindən və ya dişlərindən ötrü onları öldürə bilərsiniz. Sizin üçün yalnız öz duyğularınız var, heyvanların, bitkilərin, əşyaların, yağışın, buludun, qapı cəftəsinin, əyninizdəki paltarların nə hiss etdikləri sizin üçün maraqlı deyil. Yalnız içinizdən bəziləri daha həssas, daha anlayışlı olur, onlara da öz aranızda dəli deyib arxasınca danışırsınız.
Hə, heç özümdən söz salmadım axı. Mən zərifliyi də, ömrü də Kəpənək qədər olan sadə bir kapron kalqotkayam. Bəli, düz eşitdiniz, kapron kalqotka. Ona görə də hekayəm kəpənək ömrü kimi qısadır. Sevdiyiniz üçün əlinizə alıb oxşamaq istədiyiniz kəpənəyin qanadlarını qırdığınız, incə naxışlarını sildiyiniz kimi biz kalqotkalarla da çox vaxt kobud davranırsınız. O qədər hövsələsiz, səliqəsiz qadınların dırnaqları arasında dəlik-deşik oluruq ki. Sonra da bizə deyinə-deyinə şəffaf rəngli dırnaq boyası çəkirsiniz, ya da zibilə atıb yenisini alırsınız, amma bir az ehtiyatlı, zərif olsanız aramızda bu qanqaraçılıq olmazdı.
Bircə sahibəmi unuda bilmirəm. O xanım hər dəfə əllərinə krem çəkərdi, dırnaq uclarını xüsusi ilə yağlayardı ki, mənə zərər gəlməsin. Bəzi qadınlar kapron kalqotkaları ayaqlarındakı dəri qüsurlarını gizlətmək üçün, bəziləri cazibədar görünmək üçün istifadə edirlər, mənim sahibəm isə sadəcə üşüməmək üçün seçmişdi məni. O həmişə üşüyərdi, yay-qış əlləri, ayaqları soyuq olardı. Təkcə o gecə ikimiz də isinmişdik.
Payızın əvvəlləri idi. O uzun-uzadı gəzintidən sonra evə ilk dəfə sevdiyi adamla qayıtmışdı. Onun əynində qara köynək və qara şalvar var idi. Amma həmişəki kimi yenə əynində kapron bir kalkotka vardı, bu dəfə onu soyuqdan qorumaq vəzifəsi mənim öhdəmə düşmüşdü. Onlar evə girər – girməz illərin həsrəti kimi ehtirasla öpüşməyə başladılar. Dodaqlarınının həniri canına yayıldıqca ayaqları titrəyir, soyuyurdu. Oğlan da çox yaraşıqlı idi, bir mahnıda deyildiyi kimi göyərçinə oxşayırdı əlləri. Ağ rəngli köynəyinin düymələri açıldıqca açıq şabalıdı rəngli tüklərinin altından sahildəki qumsalı xatırladan geniş sinəsi görünürdü. Sinəsindəki qıvırcıq tüklər qızın barmaqları arasında var-gəl etdikcə sahilə çırpılıb geri qayıdan kiçik dalğalara oxşayırdı. Mən isə öz canımın hayında idim, bu qarmaqarışıqlığın arasında başıma gələcəklərə tamaşa etməkdən başqa çarəm yox idi. Yəqin ki, bir azdan oğlanın ehtiraslı barmaqlarının qurbanı olacam deyə düşünürdüm. Sahibəm şalvarını soyunanda o yenidən qızı qucaqladı, ehmalca döşəməyə uzandırdı, ayaqlarını ovcuna alıb sinəsinə sıxdı. Mən də, qızın ayaqları da bu hənirtidən xoşhallanmışdıq, oğlanın ürəyinin döyüntüsünü saat əqrəbinin pıçıltısını eşidirmiş kimi hiss edirdik, sanki dünya qızın ayaqlarının altındaymış kimi, sanki isti yay axşamında sahildə gəzişirmişik kimi. Daha sonra o yaraşıqlı gənc məni toppuş göyərçin əlləri ilə çıxarıb kənara qoymuşdu. Onun əlləri sahibimin əlləri kimi zərif idi, ilahi, onların ruhları da əllərinin eynisi idi. İndiyə kimi heç bir ayaqqabı, heç bir corab, heç bir yorğan sahibəmin ayaqlarını belə isitməmişdi. Biz ilk dəfə idi ki, üşümürdük. Onun sinəsi yenidoğulan körpəni qollarına alan ana qucağı kimi doğma idi. Günəş torpağı isitdiyi kimi isitmişdi bizi. O gecəni nə Sahibəmin ayaqları, nə də mən heç vaxt unutmadıq və o gecə bir də heç vaxt təkrar olunmayacaqdı. O vaxtdan sonra günlər keçdikcə biz daha çox üşüməyə başladıq, sahibəm hər darıxanda ayaqlarını qucaqlayıb köksünə sıxardı, başını dizlərinə söykəyib aram – aram ağlayardı. Əlləri göyərçinə oxşayan oğlan deyəsən özü göyərçinə dönüb uçub uzaqlara getmişdi.
Payızın sonları idi. Həmin gün səhər yağış yağırdı, sahibəm çox fikirli və kefsiz idi, köhnə ayaqqabısını geyinmişdi. O dalğınlıqla yeriyərkən ayağının altına baxmır, küçələrdəki kiçik yağış gölməçələrini ayaqlayıb keçdikcə ayaqqabısına su dolurdu, mən də, onun ayaqları da soyuqdan buz kəsmişdik, haraya getdiyindən xəbərsiz idim. Bir də gördüm ki, ətrafımızda bir neçə ağ xalatlı qadın var, ətrafa nəzər saldım, bura xəstəxana imiş. Bir nəfər tibb bacısı ona yaxınlaşdı, həkimin abort otağında onu gözlədiyini dedi, daha sonra onu boş bir palataya apardı, əlindəki qara rəngli torbanı verdi, şəxsi əşyalarını onun içinə yığmalı olduğunu söylədi, o biri əlində tutduğu xəstəxana paltarını çarpayının üstünə qoyub getdi. O həmişəki zərifliklə paltarlarını soyunmağa başladı, çarpayıda oturub kapron kalkotkasını çıxarmağa başlayanda üzərimə tökülən göz yaşları məni son dəfə isitdi, əlləri, ayaqları hər zamankından soyuq idi. Mən də çox üşüyürdüm, bir ikimiz də o göyərçin əllər üçün çox darıxmışdıq.
Daha sonra o içinə paltar yığılmış torbanı palatadakı dolaba qoyub getdi. Mən bu dolabda neçə saat qaldığımı, bundan sonra daha nə qədər qalacağımı bilmirəm. Ancaq hiss eləyirəm ki, Sahibəmin ayaqları çox üşüyür, heyif ki, mən onu isidə bilmirəm.

Müəllif: TURAN NOVRUZLU

Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

VAQİF SULTANLININ YAZILARI

ZAUR USTACIN YAZILARI

>>>> DAHA ÇOX MƏLUMAT BURADA <<<<

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ >>>>

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru

"YAZARLAR" j., MÜSTƏQİL YAZARLAR KONFEDERASİYASI, Turan Novruzlu, www.USTAC.az, YAZARLAR, YAZARLAR DƏRNƏYİ, YAZARLAR JURNALI, ZAUR USTAC

“YAZARLAR”JURNALININ İYUL – 2023 N:07 (31)-Cİ SAYI MÜZAKİRƏYƏ TƏQDİM OLUNUB

İyun 28, 2023 www.yazarlar.az Bir şərh yazın

“YAZARLAR”JURNALININ İYUL – 2023 N:07 (31)-Cİ SAYI MÜZAKİRƏYƏ TƏQDİM OLUNUB. PDF: yazarlar-31

YAZARLAR-31 Download

II TÜRK DÜNYASI ƏDƏBİYYAT VƏ KİTAB FESTİVALI

International Turkic Culture and Heritage Foundation

VAQİF SULTANLI. AZƏRBAYCAN ƏDƏBİ TƏNQİDİ

VAQİF SULTANLININ YAZILARI

GÜLŞƏN BEHBUDUN YAZILARI

ZAUR USTACIN YAZILARI

> > > > MÜTLƏQ OXUYUNN !!!

ADİL ŞİRİNİN YAZILARI

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ >>>>

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru

Adil ŞİRİN, Turan Novruzlu

YA SEV BENİ , YA DA UNUT…

İyun 18, 2023 www.yazarlar.az Bir şərh yazın

YA SEV BENİ , YA DA UNUT…

   Yine ilkbaharda
   Gönüller güler…
   Yine kıyılarda ayak izimiz…
   Garip gönüllerde sözümüz kalar,
   Yine mazilerde güneşleniriz …
   Bu eşsiz dünyada gözümüz kalar.

   Yine gökyüzü bulut bulut,
   Tozpembe hayallerim umut umut
   Ya sev beni, ya da unut, sevgili…

   Ne kaybettik, ne kazandık,
   Sevdanın savaşında?
   Sen benim göğsümdesin,
   Ben senin göz yaşında…

   Yine gökyüzü bulut bulut,
   Tozpembe hayallerim umut umut
   Ya sev məni, ya da unut, sevgili…

YÜZÜ DAĞLARA DOĞRU

   Yüzü dağlara doğru
   Uç benim garip turnam.
   Yüzü dağlara doğru
   Dua ederdi annem.

   Annemin duasında
   Dağlar vardı, ben vardım.
   Annem vardı dünyada,
   Tanrım , çok bahtiyardım.

   Hiç mi hiç erimezdi
   Bizim dağların karı.
   Annem dua edərdi
   Yüzü dağlara doğru.

   Tutya toprağımızda
   Annelerin mezarı.
   Annem uyuyur şimdi
   Yüzü dağlara doğru

AY IŞIĞI

   Ay saklanbaç oynuyor
   Bulutların ötesinde
   Ay yeniden doğuyor
   Gözlerimin gecesinde

   Ay ışığı yansımış
   Tatlı uykularına.
   Ayın nuru bulaşmış
   Çiçek kokularına.

   Seni çok sevdim, gülüm,
   Sırr gibi, günah gibi…
   Her zaman kalbimdesin
   Son nefes, son ah gibi…

Şair : Adil ŞİRİN
Türkçeye aktaran : Turan NOVRUZLU

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ >>>>

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru

LAÇIN, Turan Novruzlu, www.USTAC.az

27 May – ONLAR QAYITDILAR! – Turan Novruzlu yazır.

May 27, 2023 www.yazarlar.az Bir şərh yazın

27 May – ONLAR QAYITDILAR!

Kim idi onlar?
– Uşaqlıq xatirələrimin ala-toranlığında var-gəl edirəm, təxminən 5-6 yaşlarımda idim. Bizim binanın qarşısındakı bina ilə üzbəüz tələbə yataqxanası var idi. Böyüklərdən eşitdiyim cümlələr hopub yaddaşıma : ” indi yataqxanaya qaçqınlar gəlib, ermənilər onların çoxunu öldürüb, çoxu yaralanıb, bəziləri də qaçıb gəlib, o binada qalırlar.” O erməni dedikləri kimlər idisə pis adam idilər, çünki adamları öldürüblər, bəziləri də evləri yanıb, qaçıb gəliblər, mən də qorxurdum adam öldürən ermənilərdən. O binada yaşayan adamlara da yazığım gəlirdi. O binada adam vəfat edəndə analar, nənələr daha çox ah-nalə ilə ağlayırdılar. O binadakı nənələr, xalalar çox kədərli görünürdülər. Danışıq tərzləri fərqli idi. O binada yaşayan əmilər, dayılar usta idilər, fəhlə idilər. Bizim məhlənin qarajlarının üstünü qırlayanda, ya da kiminsə evini təmir edəndə görürdüm onları. O binada yaşayanların əksəri Laçından, Xocalıdan gəlmişdi deyirdilər. Atamın qarajımızın təmirindən ötrü çağırdığı usta da laçınlı idi. O usta ailəsi ilə bizə bir neçə dəfə qonaq gəlmişdi. Bizim kimi adamlar idilər, bəs niyə onlara qaçqın deyirdilər, nə idi fərqimiz? Bu barədə çox düşünsəm də uşaq ağlı ilə heçkəsdən heçnə soruşmadım. Bir neçə dəfə biz də həmin ailənin yataqxanada qaldığı otağa qonaq getmişdik. Binanın içi fərqli idi, hətta blokun spesifik qoxusu var idi, şəraitsizlik, darısqallıq idi. Bu vəziyyətin içində yeganə xoş nəsnə nənələrin, xalaların Sənə olan isti, doğma münasibəti idi, Qazaxdakı nənəm, xalam, kəndçilərimiz kimi. Yəni bu xalalar bizim binaların xalalarından daha istiqanlı idilər.
Amma bu binaların uşaqları adətən o binanın uşaqları ilə oynamırdılar. Qaçqın uşaqları özləri ayrıca dava-dava, gizlənqaç oynayardılar. Bəzən gizlənmək üçün onların məhləsinə qaçanda görünməz sərhədlə çizilmiş fərqli abu-hava görürdüm. O uşaqlar da bizi orda görəndə qəribə baxırdılar. Nimdaş əyinləri, köhnə-köşkül oyuncaqları ilə kədərli görünürdülər.
Orta məktəbə gedib yuxarı siniflərdə oxumağa başlayanda Vətən, Qarabağ, Xocalı soyqırımı haqqında inşalar yazmağa başlayanda (mən inşalarımı özüm yazırdım, ondan – bundan köçürmürdüm, bir inşa üçün bir neçə kitab oxuyardım) , tədbirlərdə iştirakçı olanda saatlarla kitabxanadan seçdiyim kitabları oxuyur, onların içində olan Çingiz Mustafayevin çəkdiyi şəkillərə baxırdım. Bu görüntülər aylarla gözümün önündən getmirdi. Və beləliklə, mən qaçqın kimdir sualına cavab tapdım. Onlar bizim ürəyimizin yarası idilər, şəhid olmuş övladlarla, əsir düşmüş ana- bacılarla, ana bətnində ikən ermənilərin yarıb çıxardığı, yerinə pişik qoyduğu doğulmayan körpələrlə, qüruru sınmış atalar, oğullarla, bala dağı görən analarla, yetim qalan uşaqlarla birlikdə qəlbimizin ən dərin yarası, ruhumuzun sızıltısı idilər. Onlar əvvəl susqunluğum idilər, sonra yaram oldular, daha sonra şeirlərimə hopdular. Və şükürlər olsun ki, çox sevdiyim, pərəstiş etdiyim Ulu Öndər H. Əliyevin bünövrəsini qurduğu zəfərimizin sevincini Ali Baş Komandanımız və Şanlı Ordumuz bizə yaşatdılar. Bu gün Onlar qayıtdılar. Uşaqlıq xatirəmin nəm qoxulu yataqxana binası yox oldu, əvəzində güllü- çiçəkli Laçın dağları, gözəl şəlaləsi, axar suları var və o istiqanlı nənələr, xalalar, zəhmətkeş dayılar, əmilər, nimdaş geyimli, hürkmüş, utancaq, kədərli uşaqlar daha gözəl yerlərdə yaşayacaqlar.
Bu gün laçınlıların qayıtması xəbərini oxuyanda Vətən müharibəsi dövründə olan bir xatirəmi xatırladım. Müharibəyə könüllü yollanan Emin Piri ilə telefon söhbətimi yəqin ki, ölənə kimi unutmaram.
-Alo, salam.
-Salam.
-Şair necəsiz, hardasınız?
– Xocalıdayam.
-… (Və neçə saniyə çəkdiyinin fərqinə varmadığım susqunluq. )
Sonra nə dediyimi də tam olaraq xatırlamıram. Donmuşdum. Şair Emin Piri Xocalıdadı. Emin Piri ermənilərin yer üzündə görünməmiş vəhşiliklər törədib doğmalarımızı öldürdükləri, düz 10 il inşalarda yazdığım, anım günlərində hıçqırıqla bayatılar oxuduğum həmin Xocalıda idi. Qaçqınlar binasında yaşayan adamların elində, evlərində idi Emin Piri. Özü də O, “Xocalıdayam” sözünü elə sakit, təmkinli, həyəcansız, qorxusuz və inamlı demişdi ki, artıq içimdəki 5yaşlı qız qorxduğu ermənilərdən daha qorxmayacaqdı. O sözlə mən illərin uşaqlıq travmasından arınmışdım. O sözlə mən qələbənin gerçəkliyini tam dərk etmişdim. Və o gün şər qarışana kimi key- key hərlənib gecəni ağlamışdım. Mən o gün anladım ki, Emin Piri də mənim kimi məktəb illərinin Qarabağ acısını daşıyıb içində, onun müharibə şeirlərinin mayası o faciələrin tarixçəsindən cücərib. Daha sonra şeirlər hərbi mühazirələrə, qələmi də süngüyə çevrilib. O gün Emin Pirinin içindəki məktəbli oğlanı görmüşdüm. O məktəbli oğlan da ermənidən qorxan 5,6 yaşlı qızın sevindiyi kimi illərin acısından sonra sevinirdi. O məktəbli oğlan da mənim kimi və eləcə də qaçqın düşəndən sonra dünyaya gələn Qarabağlılar qədər qarabağlı, laçınlı qədər laçınlı, xocalıdan olan uşaqlar qədər xocalılı idi.
1992ci ilin Xocalısını Çingiz Mustafayevin sayəsində bütün gerçəkliyi ilə dərk eləmişəm. 2020nin Xocalısını isə dəyərli Emin Pirinin “Müharibə gündəliyi” sayəsində dərk eləmiş oldum. Emin Piri cəbhədə təkcə vuran əlimiz deyildi, o həm də düşünən beynimiz, tarix yazacaq müəllimimiz, o günləri ədəbiyyata çevirəcək qələmimiz idi. Onun sonunun əziz Ç. Mustafayev kimi olmasından çox qorxurdum, Tanrıya bütün oğullarımızı qoruması üçün dua edəndən sonra, həmişə ayrıca bir xahişim də olurdu ki, Emin qayıtsın, mütləq qayıtsın, qayıtsın ki, biz müharibəni onun sətirlərimdən olduğu kimi oxuyaq, biz zəfərimizi onun misralarından duyaq. Onun kimi vicdanlı insanın, çox savadlı və qeyri- adi yaddaşı olan tarix müəlliminin gələcək nəsillərə verəcəyi faydanı düşündükcə yoxluğu ehtimalını düşünmək bir ayrı dəhşət idi. O döndü və dünyanın bir çox dillərinə tərcümə olunmuş İkinci Vətən müharibəsi həqiqətlərindən bəhs edən “Müharibə gündəliyi” ni və müharibə şeirlərini yazdı. Mən zənnimdə yanılmamışdım. Müharibədə iştirak etmək, illərin kinini, ürəyimdəki Xocalı yanğısını söndürmək üçün səngərdə olmaq nəsibim olmamışdı, amma Müharibə gündəliyini oxuyanda zəfərin sevincini iliklərimə kimi duymuşdum.
Bu gün də laçınlıların qayıtması xəbərini görüb dondum, uşaqlıq illərimə geri döndüm. Tanrı yar və yardımçımız olsun! Uca Tanrıdan əziz Şəhidlərimizə rəhmət, Ali Baş Komandanımıza, Qazilərimizə can sağlığı diləyirəm. Və haqqınızı halal edin, əziz Şəhid anaları deyirəm.
Gözün aydın, Vətən, gözümüz aydın! Bir gün Laçında qonaq olmaq arzusuyla…

Müəllif: TURAN NOVRUZLU

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ >>>>

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru

Turan Novruzlu

Mikayıl Müşfik – AŞK.

May 27, 2023 www.yazarlar.az Bir şərh yazın

AŞK

Ben zaten bilmezdim aşkın adını.
Bu sırrı sen bana anlatmadın mı?
Cihana sığmayan şair gönlümü
Göğsümden çıkarıp oynatmadın mı?

Ben şarkı söylerdim menekşelerden
İşim zevk almaktı şık güzellerden.
Benden uzaklarda gezsen de bazen,
Kalbimi kırmaya can atmadın mı?

Bin hicran gönlümü esir alanda
Sen benim halime üzülmedin mi?
Müşfik’in yüreği avuçlarında
Tatlı rüyasını sen bölmedin mi?

SEVİYORUM

Seviyorum
Menekşe gibi
Boynunu bükmeni,
O dalgın hallerini…

Seviyorum
Benimle göz göze geldiğinde
Şimşek bakışlarının fırtınasını.
Seviyorum
Yelpaze kipriklerinle
Beni süzerek
Bir mahir avcıdan korkmuş, ürkek
Nazlı ceylan bakışlarını…

ONA

İsmiyle gönlümü avlamış biri,
Melek değil, ama kanatları var.
Siyah kaşlarının ızsızlığında
Aşık güvercinler hep kanat çırpar
Misafir eyledim gönül dalında,
Hep şarkı söylerler onlar benimçin.
Şimdi tüm kalbimle inanmışım ben,
Ne kadar bahtiyar insanmışım ben.
Çağlayan misali akan saçları
İnce omuzlardan dökülü vermiş
Bembeyaz teninin benzeri ancak
Güneşten saklanmış kuzey karları.
Aman, fırtınalar kopmasın artık
Solmasın aşkımın gonca gülleri.

Şair : Mikayıl Müşfik
Türkçeye aktaran : Turan Novruzlu

>>>> MÜTLƏQ OXU !!!

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<<WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.BİTİK.AZ >>>>>>

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru

Orxan Kamal, Turan Novruzlu

Orxan Kamal. İki lirə yarımlıq.

May 19, 2023 www.yazarlar.az Bir şərh yazın

İki lirə yarımlıq

Orxan Kamal

Budur: o yenə də arzuolunmaz bir vəziyyətə düşmüşdü. Min dəfə öz-özünə demişdi ki, daha avtobusa minəndə yox, düşəndə pul versin. Amma yenə də bacarmırdı. Bundan əvvəl dəfələrlə eyni vəziyyətə düşmüş, sürücü ilə tutaşmışdı. Ən yaxşısı, pulu gedəcəyi yerə çatanda avtobusdan düşməmiş vermək idi. Bir müddət elə bu cür də etmişdi. Amma bu dəfə, axırıncı dəfə…
Dayanacaq tünlük idi. Bir neçə nəfərlə birlikdə qaçaraq tələsik avtobusa minmişdi. Ondan solda iki nəfər oturmuşdu. O sağdan birinci oturacaqda idi. Üstündəki ən xırda pul iki lirə yarımlıq idi. O biri sərnişinlər gedişhaqqını verəndə o da onlara baxıb iki lirə yarımlığı sürücüyə uzatmışdı. Sürücü pulu alıb, o biri sərnişinlərin iki lirə yarımlıqlarının, beş lirəliklərinin qalığını qaytarmışdı, onunkunu isə… Bu zaman ən sağdakı sərnişin düşüb, başqa biri minməsəydi sürücü yəqin ki, pulun qalığını verəcəkdi. Hər halda o sürücünün davranışından bu qənaətə gəldi. Amma sərnişin Cağaloğluda saxlayın deyəndə sürücünün başı sərnişinlə danışmağa qarışmış və iki lirə yarımlığın qalığını qaytarmağı unutmuşdu.
İndi nə etməli idi? “Ay qardaş, iki lirə yarımlığın qalığını qaytarmaq yadınızdan çıxdı” desə sürücü bəlkə də “nə bilirsən ki, yadımdan çıxıb” deyə kobud cavab verə bilərdi. Elə etməsə belə, avtobusdakı sərnişinlərin ürəklərində “nə pulgir adammış” dedikləri baxışlarından oxunardı. Həm özü haqqında başqalarının bu cür düşünmələrini istəməz, həm də öz düşüncələrini kəc baxışlarla bildirənlərə nifrət edər, cin atına minərdi.
Sağ tərəfdəki sərnişinə baxdı. İri burunlu, sallaq buxaqlı şişmanın biriydi. Necə deyərlər, nə ət idi, nə balıq. Belələri özündənrazı, yekəxana olurlar. Hər şeyə burunlarını soxurlar. Mübahisəyə can atırlar. Həqiqətən də, o sürücüyə “Ay qardaş, iki lirə yarımlığın qalığını verməyi yadınızdan çıxartdınız” desə bu iri burunlu, sallaq buxaqlı şişman o cür kəc baxışlarla baxacaqdı. “Gözünü zilləyib nə baxırsan?” deyə soruşsa “Baxmaq qadağandır?” deyə bir cavab verəcəyi gün kimi aydın idi. Həmin adamı yenidən süzdü. Sanki “Baxmaq qadağandır?” cavabını almış adam kimi əsəbləşdi, ürəyində “bəli” dedi. Sonra “yox canım?” cavabını alıbmış kimi daha da qəzəbləndi. Yenə ürəyində bu cür mübahisə etməyə başladı:
-Canın yoxdursa necə yaşayırsan?
-Paho, nə bayağı zarafatdır. Ay bala, zarafat etmək üçün ağıllı olmaq lazımdır. Sən isə…
-Mən nə?
-Əşi, axmağın birisən e.
Elə bu arada ondan soldakı sərnişin də düşmək üçün sürücüyə səsləndi, avtobus dayandı və sərnişin düşdü. O isə həmin sərnişinin yerinə keçdi. İri burunlu, sallaq buxaqlı şişman da ortada oturdu, ən sağda isə yeni sərnişin əyləşdi. O da Cağaloğluya gedəsiydi. Təkliyi uzatdı. Sürücü əlli qəpiyi onun çiyninin üstündən ən sağdakı sərnişinə verdi. Belə görünürdü ki, sürücü onun iki lirə yarımlığını tamam unutmuşdu.
Birdən sürücüyə demək istədi ki, mənim pulumun qalığını unutdunuz. Lakin sonra bu fikrindən daşındı. Sürücü bəlkə də belə cavab verərdi: “Nə pul? Pul zad nədir?” Qan beyninə sıçradı. Sürücüdən bu cavabı alıbmış kimi sinirləri gərildi. Ürəyində :
-Avtobusa minəndə vermişdim axı.
-Yadıma düşmür.
-Necə yadına düşmür? Mən yalan deyirəm?
-Məgər mən yalan deyirəm? Bu yollarda sənin kimilərini saçımın tükü sanı görmüşəm.
Onda o dözə bilməz, dəli olardı.
– Deməli məni onlara tay edirsən.
Sürücü bəlkə də arxaya dönüb deyərdi:
-Kimsən ki? Gədənin biri gədə. Dələduzların heç birisi dələduzluğunu boynuna almaz, üstəlik adamı borclu çıxararlar.
-Yəni
-Yəni deyil gicbəsər.
Görəsən, sürücü ilə bu cür mübahisə etsələr axırı necə olardı. Polisəmi düşərdilər?
Birdən gözü avtobusun salonundakı müşahidə güzgüsünə sataşdı. Deyəsən sürücü sərt adam idi. Üstəlik nazik bığı və üzünün soyuq ifadəsindən itsifət adama oxşayırdı. Əgər mübahisə etsələr sürücü avtobusu saxlayıb sükanın arxasından enər, onun yaxasına yapışar, bəlkə də bir kəllə, bir yumruq…
Dərindən ah çəkdi, bu necə də arzuolunmaz idi. Əli-üzü qan içində, üst-başı toz-torpaq… Bu vəziyyətdə polis idarəsinə gedib sürücüdən şikayətçi olsa ondan sağda əyləşən sərnişinlər və hətta sürücünün yanındakılar da yəqin ki, sürücüyə tərəf çıxardılar. Onda sürücü polisə təhqir edildiyini deyər, mübahisəni özünə sərf etdiyi kimi anladar və sərnişinlər də onun tərəfini saxlayardılar. Həm iki lirə yarımlığın qalığı qalar, həm də sürücünü təhqir etdiyi üçün istintaqa cəlb oluna bilər, astarı üzündən baha başa gələrdi. Ona görə də fikrindən daşınmalı, hətta iki lirə yarımlığı dilinə belə gətirmədən sürücüyə yenə əlli qəpik verməli idi. Aydın idi ki, sürücü ondan aldığı iki lirə yarımlığı unutmuşdu. O şalvarının xırda pulları qoyduğu cibindən iki dənə sarı iyirmi beşlik çıxarıb ovcunda saxladı. Bir az sonra Cağaloğluya çatanda düşəcək, düşərkən də pulu verəcəkdi. Amma niyə? Nəyə görə əlli qəpiklik yolu üç yüz qəpiyə gəlməli idi. Bəyəm axmaq idi. Pulu yenidən cibinə qoyarkən fikrindən yenə dava-dalaş, polis idarəsi, sərnişinlərin şahidliyi keçdi. Elə buna görə də, pulu cibinə qoymaq fikrindən daşındı. Günahkar olsa da, olmasa da polisə düşsə təqsirli sayıla bilərdi, hələ üstəlik sürücünü təhqir etmək məsələsi də ortaya çıxanda nəinki üç lirə, Allah bilir neçə üç lirələr lazım olacaqdı.
Gözü yenidən sürücünün güzgüdə əks olunan it sifətinə sataşdı. Ürəyində “Allah bəlanı versin, heyvan oğlu heyvan üzündən nə zibil olduğun görünür, haram xoşun olsun. Heç yeməyəsən, dərmana xərcləyəsən, həm də əgər uşağın varsa ən əziz uşağına dərman pulu verəsən” deyə qarğış etdi.
O Cağaloğluya çatdıqları zaman sürücüyə səsləndi:
-Mümkünsə münasib bir yerdə saxlayın.
Sürücü cavabında dedi:
-Oldu, qardaş!
Sürücü avtobusu kənara çəkib saxladı, o ovcundakı əlli qəpiyi vermək istəyirdi ki, sürücü iki lirə yarımlığın qalığını uzatdı.
-Buyurun, qardaş, iki lirənizi!
O pulun qalığını götürdü, bir-birinə dolaşan ayaqları ilə sürətlə oradan uzaqlaşdı. Üzü qıpqırmızı alışıb yanır, özü-özündən utanırdı.

Tərcümə etdi : Turan Novruzlu

>>>> MÜTLƏQ OXU !!!

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<<WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.BİTİK.AZ >>>>>>

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru

Turan Novruzlu, www.USTAC.az

Səni sevmək Brayl əlifbasını öyrənmək kimidir…

May 19, 2023 www.yazarlar.az Bir şərh yazın

BRAYL ƏLİFBASI
Səni sevmək
Brayl əlifbasını öyrənmək kimidir…
Napoleonun əsgərləritək
qaranlığın səssizliyində
pıçıltısız oxumaqdır səni sevmək.
Sadəcə nöqtələrə toxunaraq
xəritələri zehnimə köçürməkdi
Səni sevmək…
Əllərim gözlərini əzbərləyib,
əlifbamın sual işarəsidir gözlərin.
Ovuclarımın içi
yanaqlarını qucaqlamağı sevir,
dodaqlarım burnuna toxunanda
əlifbamın nöqtəsini oxuyuram.
Kəpənək çiçəyə toxunduğu tək
nəfəsini qoxulayıram.
Zərif qulaqlarını oxşayanda
vergülü duyuram.
Əlifbamın məchul X hərfi
dodaqlarında gizlənib.
Səni A-dan Z-yə sətir-sətir,
misra-misra təkrarlayıram.
Səni sevmək Brayl əlifbasını
öyrənmək kimidir…
Gecənin bir aləmi əlimdə vərəq
Yorğun əsgər kimi yuxulayıram.

SƏN KİMSƏN?
Sən kimsən?
Bəlkə günəşin qürub çağı
küləyin qucağında
yatmağa hazırlaşan
dənizin özüsən
təlatümlü, köpüklü dalğalarınla…
Mənsə qollarının arasında
ayağı yerdən üzülmüş
naşı üzgüçü…
köksünə sığınıb
sənə qərq olanda
bir anlıq nəfəsim dayanır
güclü bir dalğanın
sahilə çırpılıb
sonra yenidən
dənizə qayıtması kimi…
Sən kimsən?
Bəlkə qayıqdakı balıqçı…
Yox, səndə balıqçı ürəyi yoxdu axı
toruna düşən balıqları
kövrəlib dənizə qaytararsan
bilirəm…
qıymazsan çarəsiz balıqlara
Sən kimsən?
Bu qədər mərhəmətli,
bu qədər həlim
Sən kimsən?
Nəfəsi eşq qoxuyan
ruhu sevgi toxuyan
baxışları
körpə təbəssümü kimi
sevimli və məsum
Sən kimsən?
Züleyxanın köləsi Yuzarsif
yoxsa Erosun kölgəsi?

ZÜLMKAR
Ağla gələn
başa gələr deyirlər
Ağlıma sən gəlirsən…
Dərdlə dərman
qoşa imiş deyirlər
Zərdə qoşa gəlirsən…
Gündüzlər xəyalıma
gecələr yuxuma gəlirsən
Gözüm tora dirənir,
başucumda bir hörümcək
yol qurur…
Axşamın sərin mehində
boynuma nəfəsin dəyir
Bir də görürsən ki,
durduğum yerdə
qulağıma səsin gəlir
Qatar-qatar xatirələr
yoluma çıxır
Bir də görürsən ki,
yağışın hər damlası
arı kimi sancmağa
üstümə gəlir
Həsrətin qor yükü
bağrımı dəlir…
Bir də görürsən ki,
bir sincabın gözündən
baxışların boylanır
Sənə doğru getdiyim yollar
Cırtdanın nağılındakı kimi
haçalanır, qollanır…
Səni necə sevdiyimi
bilirsən
Belə olmaz, zülmkar,
Özün nə vaxt
gəlirsən?

ƏZİZİM
Deyirsən ki, yatammıram gecələr,
bilirəm ki
sıxır səni nə edimlər, necələr
Həyatdı bu
zaman keçər,
sevinc qəmə güc gələr,
yorğun ruhun
bircə şirin yuxu ilə dincələr
Eh… bu dünya
belə gəlib beləcə də gedəcək,
yaşa ömrü əvvəl- axır bitəcək.
Hər açılan günəş üzlü sabahın
haqqını ver gözlərinə gülümsə,
gecələri qəti qara basmasın,
yat yuxunu doyunca
keşik çəksin mələklər…
Ölüm səni qorxutmasın gecələr,
gec ya da tez əcəl ömrə tən gələr
Bir də gördün kəfən cismə gen gələr
Həyatdı bu
zaman keçər, görərsən ki,
sevinc qəmə güc gələr,
yorğun könlün
bircə şirin yuxu ilə dincələr…

ŞƏKİLLİ KİTAB
Şəkilli kitab kimisən
Oxumaq olmur
Tikanlı gül kimisən
Qoxulamaq olmur
Bürkülü yay kimisən
Yuxulamaq olmur
Nədi bu əlimdən
Çəkdiyim zülüm
Alovum sönübdü
Sovrulur külüm…

ƏRİKLİ
Uzaqlardan
çox uzaqlardan
dumanlı, yuxulu
tarix boylanır…
Azğın düşmən hiylə ilə
talan etmiş
obasını, elini.
Alov tutmuş dağlarında
durnaların telini.
Bulandırmış Əriklinin çayını,
duymamışlar harayını, hayını.
Zəngəzurdan köç eyləmiş Laçına
Əriklinin ərənləri, ərləri
məskən salmış, oba qurmuş
zəhmət ilə ömür sürmüş
atı, öküzü arıq, itləri yallı
ruhu gözəl adamlar…
Çox görmüşlər bu hüzuru yağılar…
yenə də hücum etmiş
Can Laçına rus köpəyi dığalar
yenə viran qalmış eli, obası
Bakıya pənah gətirmişlər ərənlər
zəhmətkeş arıların gözü tox olar
amma bal arısının yuvasına
baldan ötrü çomaq salan çox olar
Və beləcə yara olmuş yar Laçın
Bax, beləcə yetim qalmış Ərikli…
İllər keçmiş zaman yetmiş
qisasını yaman almış ərənlər
əhsən demiş igidlərə görənlər
Yenə qartal qanad çalır havada,
yenə bülbül cəh cəh vurur yuvada
Uzaqlardan çox uzaqlardan
Ərik çiçəklərinin zərif qoxusu gəlir
qələbədən xumarlanan könlümün
xəyallarda dumanlanan beynimin
Ərikli, çiçəkli yaylaq eşqilə
həzin yuxusu gəlir…

QIZIM
Qoxusu ətir
nəfəsi meh
göz yaşları şeh qızım
Qolları çərpələng
kiprikləri çətir qızım
Apar məni uşaqlığıma
bir az gizlənqaç
bir az bənövşə-bənövşə,
bir qucaq gülüş
gətir qızım…
Saçları kömür
gözləri ömür qızım
Bugünüm, sabahım
sevgim, sınağım…
körpə sonam,
son nəfəsimdə anam qızım…

Müəllif: TURAN NOVRUZLU

>>>> MÜTLƏQ OXU !!!

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<<WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.BİTİK.AZ >>>>>>

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru

"YAZARLAR" j., Azərbaycan Yazıçılar Birliyi, BEYNƏLXALQ YAZIÇILAR GÜNÜ, EMİN PİRİ, İLİN YAZARI, Turan Novruzlu, www.USTAC.az, YAZARLAR, YAZARLAR JURNALI

Turan Novruzlunun yazır: – “Emin Pirinin əsərlərində ana obrazı” və ya “Bir ananın əsəri – Emin Piri”

İyun 14, 2022 www.yazarlar.az Bir şərh yazın

“Emin Pirinin əsərlərində ana obrazı”

və ya

“Bir ananın əsəri – Emin Piri”

Şair, jurnalist, müəllim və 2-ci Vətən müharibəsi iştirakçısı Emin Piri, müasir Azərbaycan ədəbiyyatında özünəməxsusluğu ilə seçilən uğurlu imzalarındandır. Şairin yaradıcılığı haqqında ədəbiyyatçılar, tənqidçilər yetərincə dolğun fikir söyləmiş, məqalələr yazmışlar. Təkrarçılıq olmasın deyə onların toxunduqları mövzular haqda yazmamağa çalışdım. Bir oxucu kimi öz müşahidəmi, təəssüratımı qələmə almaq istədim.

Emin Pirini təxminən yeddi il əvvəl bir tədbirdə görmüşdüm. Sakit təbiətli, müşahidəçi, həyalı bir görkəmi var idi. Demək olar ki, heçnə danışmadı. (hərçənd ki, dostları onun çoxdanışan, ünsiyyətcil olduğunu deyirlər) Sonuncu dəfə isə təxminən bir ay əvvəl şairlə Sumqayıtda təşkil olunmuş tədbirdə görmüşdüm. Eyni susqunluq, eyni həyalı, təmkinli sima. Müəyyən qədər geniş sosial çevrəsi olan Emin Piri simasındakı saflığı necə qoruya bilmişdi? Axı peşələrin insanın xarakterinə və şəxsiyyətinə müəyyən qədər sirayət etdiyini bilirik. Kim idi, nə idi Emin Pirinin sirri?

Şairin qələmini “Mən qütb soyuğuyam” şeiri ilə sevmişəm.

“Məndən baş çıxara bilmir

Öz doğmaca anam belə

Sənə də qəribə gəlir

Nə təhər insanam belə”

Burada şair anasının onun haqqında olan təəssüratından söhbət açaraq şeirdə insan xislətinin dəyişməyəcəyini vurğulayır.

Daha sonra bir məktəblinin dilindən təbəqələşmənin ağrı – acısını söyləyən, ən böyük dəstəkçisinin anası olduğunu vurğulayan, sosial mesaj ötürən” Üç alma” şeirində şair yazır :

Kişilər ağlamaz deyən anam

yerimə özü ağlardı.

Nağıl söyləyərdi,

göydən üç alma

düşməzdi nağıllarda

deməzdi bunu anam –

birdən ürəyimiz alma

istəyər…

Şairin 44 günlük Vətən müharibəsindən sonra qələmə aldığı “Sən azadsan” şeirinin ilk misralarına baxaq (şair xatirələrindən birində cəbhəyə yollanmamışdan əvvəl anasının onun saçına xına qoyduğunu yazır, bu inancla ana oğlunun sağ salamat geri dönəcəyinə ümid edir) :

Saçımda anamın xınası,

yolların ayaqlarımçün duası,

gözlərimdə hələ bizim olmayan

uzaqlıq

deyir :

Sən azadsan

* * *

Günlərdir danışmırıq

bilirəm, narahatsan, ana.

Vətəni uğrunda ölümlə göz gözə, nəfəs nəfəsə dayanan şair, ölümdən qorxmur, özünü yox, anasını düşünür, onun nigarançılığına üzülür.

Bundan başqa “Mələklərə atılan mərmilər”, “Sağ qalan varmı?!. ” (maraqlıdır ki, şair burda ana obrazı olaraq əsgər anasını yox, əsgərin sevgilisinin anasını göstərir, əsgərə məktub yazan qızın anası öz balası üçün narahat olur, gecə niyə yatmadığının səbəbini soruşur. Atalar əbəs yerə deməyib ki, ağlarsa anam ağlar, gerisi yalan ağlar.), “Ayağım özümdən qeyrətli çıxdı”, “Atəşkəs”, “Allahın zarafatı” şeirlərinin hamısında ana obrazı var.

Şeirlərinin birində Allahı sevməyə qorxduğunu deyən şair digər bir şeirində Allahı Tanrıya əmanət edir. “Tanrı Səni qorusun, Allah! ” deyir. Burada İslam dinindən çox-çox əvvəl Türklərin sitayiş etdiyi Tanrıçılığın (Tengrinin) izlərini görürəm. Və nəzərə alsaq ki, qadın – ana İslamla müqayisədə Tengriçilikdə daha qutsaldır, yəni Tengridə matriarxal düşüncə tərzi, islamda isə patriarxal düşüncə ön plandadır. (bu islam hüququnun miras bölgüsündə daha aydın görünür)! Şairin anaya olan ülvi məhəbbətinin, sevgisinin Tanrıçılıqdan qaynaqlandığını düşünə bilərik.

Maraqlıdır ki, ata obrazına şairin yalnız bir şeirində və ilk, hələki həm də tək hekayəsi olan “Əyyaş ata” da rast gəlmişəm. “Dünyanın ən təmiz yalanı” şeirində şair deyir :

Yağma qar,

yağma

əlcəyim olmasa da

əllərim üşümür mənim

atamın

“daha yeddi yaşın var

böyük kişisən

heç kişi də əlcək taxar?!”

sözləri üşüdür məni.

(Burda yeddi rəqəmi də təsadüfi deyil, belə ki, psixoloqlar insanın formalaşmasının ilkin və əsas mərhələsini 0-7 yaş aralığında götürürlər. Və insan yeddisində nədirsə yetmişində də odur məsəli burdan qaynaqlanır.)

Sosial problemlərin ağuşunda çarəsiz qalan atanın məsum yalanı obrazın ruhunu üşüdür. O atasını anlayır, amma anası ilə dostlaşır. Çünki ana obrazı ona heç yalanın məsum olanını da danışmır, sadəcə dəstək olur, aralarında güvəndən, inamdan yaranan möhkəm bir bağ var. Və yenə əvvəl də qeyd etdiyim kimi “Əyyaş ata” hekayəsində daha bir ata obrazı var, əyyaş ata içki ala bilmək üçün qəhrəmanın anasını döyüb, zorla nişan üzüyünü əlindən alanda qadın qayıdır ki, “heç olmasa uşaqlara da nəsə al”, biz bu səhnədə də qadınlığını analığına, övladlarına qurban vermiş fədakar, cəfakeş ana obrazı görürük.

Şairin qadını qınaq obyektinə çevirməsini isə “Abort stolunda yalvaran körpə” şeirində görürük, şair burada qadını ana olmaq istəmədiyi üçün, bətnindəki körpəyə qıydığı üçün qınayır. Və bundan da bir daha aydın olur ki, şairin əsas obrazlarından biri fədakar, cəfakeş ana obrazıdır.

Daha maraqlı bir məqam da odur ki, səngərdə komandir Piriyevin hədəfi düşmən cəbhəsi, düşmən əsgəri olsa da, şair Emin Piri Allahla haqq hesab çəkir, (atalar yaxşı deyib ki, uman yerdən küsərlər) . Hərbi xidmətdə olduğu dövrdə canlı şahidi olduğu bir səhnəni qələmə aldığı “Sağ qalan varmı?!” şeirində fevral şaxtasında üşüyən güllə isinmək üçün əsgər sinəsi axtarır. 44 günlük Vətən müharibəsindən sonra qələmə aldığı “O na məktub” şeirində isə “ürəyi istidən sıxılan bir düşmən mərmisi mayorumuzun ürəyində sərinlədi ” deyir . Bu humanizm də onun şeirlərini bəşəriləşdirir.

Bu yaxınlarda şair sosial şəbəkələrdən birində uşaqlıq xatirələrindən birini paylaşaraq yazır : “Anam mənə toplama – çıxmanı fındıqla öyrətmişdi. Ən çox sevdiyim çıxma əməli idi. Məsələn, on fındıq qoyurdu, deyirdi birini ye, neçəsi qaldı? Mən də birini yeyirdim, qalanlarını sayırdım. Beləcə öyrənirdim. Anama deyirdim ki, üstəgəllərdən sual vermə, ancaq çıxmalardan soruş. Həyatda da çox şey belədir” yazır. Mən bu sətirləri oxuyanda həm də türkcədə oğlumun ev tapşırığını yazdırırdım. Tapşırıq Atatürk haqqında verilmiş mətnlə bağlı sualları cavablandırmaq idi. Mətndə yazılmışdı ki, balaca Mustafa (M. K. Atatürk nəzərdə tutulur) atasının ölümündən sonra anası və bacası ilə birgə dayısının fermasına köçür və orda tarlada gözətçi olur, təhsildən uzaq düşür, bu vəziyyətə anası Zübeydə xanımın ürəyi dözmür, Mustafanın təhsil alması üçün bütün çətinliklərə baxmayaraq Selanikə geri dönür və beləliklə M. K. Atatürk təhsilinə davam edir. Elə həmin məqamda mən Emin Pirinin təmkinli görkəminin, həyalı simasının sirrini çözmüş oldum. Bu sirr kim idi? Ana idi. Şairin ilk müəllimi olmuş anası idi. Bu sirr nə idi? Zamanında verilmiş doğru, düzgün tərbiyə, təhsil idi. Emin Piri – möhtəşəm bir ananın əsəridir. Vətən anadan başlayır deyirlər. Vətən, xalq öz qeyrətli, vicdanlı, mübariz oğullarını layiqli, gözəl analara, Zübeydə analara borcludur. Əllərinizdən öpürəm, gerçək analar, gözəl analar.

Müəllif: Turan NOVRUZLU

PDF>>>ZAUR USTAC UŞAQ ŞEİRLƏRİ

PDF: >>>>> ZAUR USTAC “QƏLƏMDAR-2”

PDF>>> ZAUR USTAC “BB” KİTABI