Gülnar arxın qıragında oturub, əlindəki çubuqla suyun üzərində özünə yer tutan yarpaqları o tərəf , bu tərəfə yönəldirdi. Payız yarpaqlarının üzərinə düşən , günəşin işıldayan şüaları , ona xüsusi gözəllik verirdi . Gülnar sevirdi payızı . Yadındadı uşaq vaxtı küləyin süpürüb bir yerə topaladıgı xəzəllərin altında gizlənmişdi.Ailəsi onu tapınca bir xeyli axtarmalı olmuşdu . Xüsusilə anasının necə həyəcanlı oldugu , onu tapanda sevindiyindən agladıgını hələ də unuda bilmirdi. Xəyal selindən onu raketin səsi ayıltdı . Bu birinci dəfə deyildi. Tez qaçıb evə girən Gülnar , əlindəki telefonun mesaj bölməsinə girib yoxladı . Yeni heç nə yox idi . Nişanlı idi Gülnar . Özünün sevib – seçdiyi qəhrəmanı Cəmillə . Müharibənin öz el – obasından ayrı saldıgı ailələrdən idi , hər ikisinin də ailəsi . Agrılı – acılı günləri ala – toran xatırlayıdı Gülnar . Yadında qalan kənddən çıxarkən yolda anasından çörək istəməsi idi . Çörək üçün necə yana – yana agladıgını indi də unuda bilmirdi . Heç kim onu sakitləşdirə bilmirdi . Hərə bir tərəfdən sakit ol , səsini eşidib gəlib bizi də öldürəcəklər dedikcə , o səsinin tonunu daha qaldırır , kirimək bilmirdi . Birdən qəribə bir şey oldu . Qonşuları Tavat xala əlindəki kuklanı ona uzatdı . Hamı mat – məəttəl , hüzn dolu baxışlarını Tavat xalaya dikdi . Gülnar kuklanı almaq istəyəndə anası qoymadı . Yenicə səsini kəsən uşaq , daha da bərkdən qışqırmaga başladı . Anası onu özünə sıxıb , qulagına :
Qızım , onu almaq olmaz- dedi . Nədənsə Gülnar səsini kəsdi . İllər sonra öyrəndi ki , Tavat xalanın qızı həyətdə oynayakən, mənfur ermənin gülləsinə tuş gəlibmiş . Aysun balanı elə ordaca həyətdə heyva agacının altında dəfn edən qonşular ,havalanmış Tavat xalanı həyətdən güc – bəla ilə çıxardıb maşına əyləşdiriblərmiş . Əlindəki kukla da Aysunun imiş . Nə yaxşı ki Aysunun son yadigarını almayıb Gülnar . Çünki Tavat xala bir neçə il o kuklanı əzizləyib saxladı.Sonralar yazıq qadın bala dərdinə dözə bilməyib , həyətdə özünü yandırdı .Bir neçə gün yaşasa da , həyatını xilas etmək mümkün olmadı.Yazıq ana çox keçmədi ki , öz balasına qovuşdu . Gülnar yenidən həyətə çıxdı . Payızın sərin , bir az qışı xatırladan havası var idi . Sərin külək onun alnına tökülən saçlarını dagıdır , sanki nəsə demək istəyirdi . Arıq qız idi Gülnar, Cəmil əsgər gedəndən çəkisi daha da azalmışdı . İştahı da tamam kəsilmişdi . Heç nə ona maraqlı gəlmirdi. Bu gün Cəmilin ona aldıgı qırmızı koftasıyla , cins şalvarını geyinmişdi . Bu paltarını geyinəndə çox ümüdlü olurdu.Elə bilirdi Cəmil bu dəqiqə qapıdan girəcək . Ona görə bu paltara ad da qoymuşdi. -“ Ümüd paltar” ı. Cəmildənsə neçə vaxtı xəbər yox idi. Müharibənin başlamasını eşidən kimi Cəmil , könüllü olaraq orduya yazılıb ,döyüşə yollanmışdı . Cəmil neçə illər Vətən həsrətilə yaşayan igidlərdən idi. Müharibənin başlanmasını səbrsizliklə gözləyirdi . Evin tək oglu olsa da valideyinləri onu sevə – sevə yola salmışdı . Anası alnından öpüb;
İgid balam , qisasımızı almamış qayıtma demişdi . Atası onu qucaqlayıb :
Oglum bir şeyi bil , ölməyə yox , öldürməyə gedirsən . – demişdi . Gedəndən sonra imkan tapan kimi ata – anasına ,Gülnara zəng vurub , möhkəm olmagı,hər şeyin yaxşı olacagını deyirdi Cəmil. Çoxdandı Cəmildən xəbər olmadıgından , Gülnar onlara getməyi düşünürdü . Nişanlı qızın hələ gəlin köçmədiyi evə getməsi , adətlərimizə uygun gəlmdəyini yaxşı bilirdi. Cəmilə görə çox narahat oldugundan qəti qərar vermişdi , getməliydi. Oktyabr ayının son günləri idi . Neçə vaxtı isti keçən hava birdən – birə soyumaga başlamışdı . Kənddən əsgərlərimizə yardımlar göndərirdilər , bu dəfə Gülnar öz da cehiz yorgan – döşəyini yardımlar arasına qatmışdı . Budur , Cəmilgilin qapısı . Utana – utana qapını döydü . Alabaşın səsi aləmi götürdü . Öz yurd – yuvalarından qaçqın düşən bu ailələr , başqa rayonun kəndində məskunlaşmışdılar .
Aha, deyəsən gələn var. Qapı yavaşca açıldı . Məsmə xala idi , gələcək qaynanası . Gülnarı görüb çaşdı, tez özünə gəlib qızı qucaqladı .
Xoş gəlmisən , ay bala .Gəl , utanma , evimin yaraşıgı .- deyib onu oxşadı . Bu dəmdə Rəhman dayı qapıda görsəndi . -Xoş gəlmisən , ay bala . Elə bildim Cəmil gəlib . Niyə ayaq üstəsən gəl otur . Müharibənin üzü qara olsun , ay bala . Gülnar başını aşagı dikdi . Məcbur onu otuzdurdular .
Məsmə xala..
Can xala .Nədi qurban olum?
Cəmil sizinlə də danışmır?
Yox ,ay bala . Amma o gün qonşular yardım aparanda görüblər ,deyib yaxşıyam . Məsmə xala Cəmilin yaralı olub ,xəstəxanada yatdıgını Gülnardan gizlətdi .Rəhman kişiyə də bu haqda danışmaması üçün işarə etdi.Bir qədər oturan Gülnar sagollaşıb gedərkən ; -Məsmə xala ,bura gəldiyim üçün məni bagışlıyın . -O nə sözdü ay bala ? Ər- arvad ikisi də birdən dilləndi . Gülnarın üzünə qızartı çökdü .Sagollaşıb uzaqlaşdı. Məsmə xala dərindən ah çəkdi.
Cəmilin yaralı oldugunu özüm demədim.Nişanlı qızdı,niyə narahat olsun,onun nişanlısıyla gözəl günlər keçirən vaxtıdı. -İnşallah Cəmil sag salamat gələr ,daha gözəl günlər keçidərlər ay Məsmə .- dedi Rəhman dayı. Günlər getmək bilmirdi. Ordumuzun neçə- neçə rayonu , kəndi işgaldan azad etdiyi haqda xəbərlər hər kəsi sevindirirdi.Bununla yanaşı neçə- neçə evlərə gələn şəhid xəbərləri el- oba üçün matəmə çevrilirdi .Elnən gələn toy – bayramdı deyən hər kəs bir yumruq kimi birləşib ordunun arxasında dag kimi dayanmışdı. Sentyabrın 27 -dən başlayan Vətən müharibəsi hər kəsi həm sevinc ,həm də kədər göz yaşlarında bogurdu . Noyabr ayı gəlmişdi artıq.Keçən ilin bu ayında nişanlanmışdı Gülnarla Cəmil .Noyabrın 8- də Gülnarın dogum günü idi. Nədənsə Gülnar ayın 8- ni səbrsizliklə gözləyirdi. Çox ümüdli idi .Cəmilin sag – salamat gələcəyi günü gözləyirdi.Qara xəbəri özünə yaxın qoymurdu. -Allah etməmiş Cəmilə nəsə olarsa ,mən də o gün ölərəm deyirdi. Bir neçə yerindən qəlpə yarası alan Cəmil tam sagalmagını gözləmədən ,yenidən orduya qayıtmışdı.. Cəmil qaçqın düşdükləri günü unuda bilmirdi.Necə aglaya – aglaya çıxmışdı həyətlərindən.Onda cəmi 8 yaşı vardı Cəmilin .Həyət qapısını örtəndə demişdi.
Aglamayın ,bu evə qaytaracagam sizi . Həmin anda heç kimi bu balaca ,şir ürəkli uşaga fikir verməmişdi. İllərlə özündə yaşatdıgı o qisas hissini gerçəkləşdiyi məqam yetişmişdi artıq. Cəmil neçə – neçə ermənini məhv etmişdi. Öz şücaətilə hər kəsin rəgbətini qazanan bu qaragöz oglan,ailəsi üçün,nişanlısı üçün çox darıxırdı. Əlaqə saxlamaga imkan olmadıgından bir aydan çox idi heç kimlə danışmırdı. Gülnar günü – gündən saralıb solurdu .Cəmildən xəbərin olmaması onun ümüdlərini azaltsa da ,tükədə bilməmişdi. Ordumuzdan şad xəbərlər gəlməkdə idi.Bir neçə şəhərlərimiz ,onların kəndləri yagı düşməndən təmizlənmişdi. Bu gecə yuxu görmüşdü Gülnar.Cəmili onu çagırırdı.Yuxudan yarımçıq qalxıb həyətə düşdü.Anası məktəbə getmişdi.Atası da yox idi.Yəqin ki mal -qaranı örüşə aparıb deyə düşündü.Adəti üzrə telefonun mesaj bölməsinə baxdı.Heç nə yox idi.Neçə vaxtdı internet olmadıgından ,hər şeydən xəbərsiz idi. İnanmırdı Cəmil ona vaxt tapıb, whatsappdan nəsə yaza .Ona görə internet də ona maraqlı gəlmirdi.Bilirdi ki Cəmilin vaxtı olsa ya zəng edər, ya da bir kəlmə mesaj yazar. Evə keçib televizoru yandırdı.Yuxunu o qədər aydın görmüşdüki, elə bilirdi bu dəqiqə Cəmil qapıdan girəcək.
Bəlkə başına bir iş gəlib ?
Yox,yox ola bilməz.Cəmilə heç nə ola bilməz . Pis şeylər düşünmək belə istəmirdi.Özü – özündən qorxurdu. Hazırlaşıb yenidən Cəmilgilə getmək istədi.Anasının sözü yadına düşdü: -Ay bala ,ayıbdı,bir dəfə getmisən,bir də getmə.Bilirəm narahat olursan,biz də narahat oluruq.Onlar hamımızın balalarıdı.İnşallah sag salamat geri dönərlər.Anasının bu sözündən incisə də , büruzə verməmişdi.Anası haqlı idi.Amma onu da başa düşmək lazım idi. Fikir yagışı onu Cəmilli günlərə qaytardı. Cəmil həmişə ona öz kəndlərindən danışırdı.Ayrı – ayrı kənddən olduqlarından maraqlı gəlirdi Cəmilin ona danışdıqları. Cəmil danışırdı ki,qonşularında bir erməni ailəsi var idi, oglanları mənlə yaşıd idi.Atam harasa gedib gələndə mənə nə alardısa,birini də ona alardı. Biz həyət qapımızı baglayıb çıxanda o ailəni orda dayanan gördüm.O uşagın gözündəki kini,nifrəti hələ də unuda bilmirəm.Nə vaxtsa müharibə olsa ,ilk işim o uşagı öldürmək olacaq.Gülnarın niyə məhz o uşaq ,onun böyükləri varkən?
Sənə o hissi izah edə bilmərəm demidi.- Cəmil. Bu gün Gülnarın ad günü idi.Noyabrın 8 -i .Cəmil mütləq ona zəng vuracaqdı. Elə bu dəmdə telefonuna gələn səs onu xəyaldan ayırdı.Tanımadıgı nömrə oldugundan bir qədər tərəddüt etdi. Həmən anda gözü televizora sataşdı.Deyəsən canlı yayım idi. İnsanlar küçələrə axışmışdı.Əllərində bayraqlarla rəqs edirdilər.Pultu tapıb televizorun səsini qaldırdı.Yenə də zəng gəldi .Bu dəfə tez – tələsik yaşıl düyməni basdı.Televizorun səsi Cəmilin səsinə qarışdı. -Gülnar,Gülnar bu mənəm Cəmil. Biz qalib gəldik Gülnar.Şuşanı işgaldan azad etdik.Qələbə qazandıq Gülnar, eşidirsən.Qalib olduq biz! Çox danışa bilməyəcəm. -Səni təbrik edirəm! Yerində quruyub qalan Gülnar bilmədi hisslərini necə bildirsin.Sevincdən aglamaga, qışqırmaga başladı.
Bilirdim,mənim qəhrəmanım qalıb gələcək.Bilirdim,mənə ad günümə ən yaxşı xəbəri hədiyyə edəcək. Bu mənim ömrümə payızın yazdıgı ” zəfər” payıdı ,əzizim.həsrətlə yolunu gözləyirəm!
Vətənin oğlu… Allah yolunda öldürülənlərə (şəhid olanlara) “ölü” deməyin. Əksinə, onlar (Allah dərgahında) diridirlər, lakin siz bunu dərk etmirsiniz”. (Bəqərə surəsi, 2/154 Gedib, dönüşü olmayan bir yol var… O yollarda illərlə gözü qalan , cismən yaşayıb, ruhən ölən ata və analar…
Tariximizi yazarıq biz.. Ruhumuzla, canımızla, qanımızla .. Torpağımızı sevərik, Vətənimiz üçün ölərik biz.. Döyüşərik, öldürərik, ölərik biz .. Biz Şəhidlər… Vətən üçün canını fəda edən igidlər. Bax bu sizlərin sözüdü! Sizlər bu sözləri əməlinizlə dediniz! Bizlərə təsəlli üçün videosu qalan, səs yazısı qalan igidlər. Adı,sözü, rəsmi qalan igidlər.. Vətən müharibəsinin qəhrəmanlarını hər an anmaq bizim vətəndaşlıq borcumuzdu.. Bu dəfə Zərdab rayon Mərkəzi Kitabxananın əməkdaşları olaraq, İkinci Qarabağ müharibəsində şəhid olan Anar Məmmədzadənin qapısını döydük. 21 illik ömrünü Vətən tarixinə şərəflə yazan igidimizin qapısında bizi, şəhidimizin rəsmləri qarşıladı.. Böyüdülmüş şəkillərdə :- ağlamayın, mən Şəhid oldum deyə boylanan bir igid var idi. Anar adlı bir oğul. Çox qısa ömür yaşayıb, hər kəsin sevimlisinə çevrilən bir oğul.. Gedişilə anasının gözünü iki ildi yaşlı qoyan bir oğul. Qardaşını qardaşsız, atasını oğulsuz qoyan bir oğul. Şəkillər danışdı bizimlə. Biz də şəkillərlə. Həzin səsli laylasını çaldı Şəhid Anası.. Oğulunu oxşayan bir ana naləsi.. Ürəklərə od qoyan Ana yanğısı.. Oğulsuz qala bilməyən Ana.. Yarım qalan Anar adlı bir tale də yazılıb ananın ömrünə.. Yaşadıqca özüylə daşıyacaq bir tale.. Ömürü boyu evini bəzəyəcək Anar adlı bir guşəsi var Ananın. Təsəllisi də, ürəyini boşaltığı yerdə o guşənin yanıdı yəqin ki Anamızın. Vətənin mamırı olub, qayasında bitib, torpağı azad edən oğullardan oldu Anar.. Sözlər də təsəlli ola bilmir belə anlarda.. Gözümüz qoşuldu anaya. Ana laylasına sel oldu, axdı göz yaşlarımız. Vətən Anadı deyib, Anasını oğulsuz qoydu igidlər. Vətən sağ olsun deyib döyüşdü igidlər! Vətən oldu, Torpaq oldu, Şəhid oldu igidlər. Anar da o yolu seçdi. Vətən oldu igidimiz. Sizlər izinizi qanınızla yazdınız. O iz əsrlər keçsə belə tarixin vərəqlərində hər zaman yer alacaq! Gələcək nəsillər o vərəqlərə baxıb, oxuyub, öyrənib yeni bir səhfə açacaq! Qürurdu Şəhid, şərəfdi Şəhid!
Hər anımız Vətən dedi… Candı Şəhid,axan qandı Şəhid, Vətəndi şəhid, Azəribaycandı şəhid! Hər zaman döyməyə borclu olduğumuz bir qapı var, Şəhid qapısı… Ruhu o ocaqlarda dolaşan, yeri hər zaman yuxarı başda olan, valideyinlərinin fəxri olan Şəhidlərimiz.. Bu gün Birinci Qarabağ müharibəsinin şəhidlərindən biri, rayonumizun fəxri olan Rəhimov Vahid Rasim oğlunun ailəsini ziyarət etdik. 19 illik qısa ömürü ilə tarix yazan şəhidimizin döyüş yolu Ağdərədən başlayıb, Çıldıran uğrunda gedən döyüşlərdə bitib. Çox qısa, yarım qalan bir tale…
Səliqəli, kiçik, sakit bir həyətə daxil olduq. Bizi qarşılayan boyunu bükük Ata, Ana….
Vahidin qısa, ancaq əbədi həyat yolundan danışdıqca gözümdən qaçmayan Rasim dayının dayanmadan sildiyi göz yaşları oldu.. Qarşımızda düz 30 il həsrət dolu illər yaşadığı açıq aşkar bilinən, gözlərini yerdən qaldırmayan, boynunu büküb oturmuş bir Ata vardı, Şəhid ATAsı… Kədərli notlarla,səsi titrəyə- titrəyə danışan həssas qəlbli Gülüstan müəllimə söz demək haqqını zərif çiyinlərinə götürdü.. Kövrəltdi hamımızı… Şəhidimizin xalaları Mehparə xanımla, Gülzar xanım Vahidli xatirələrini bölüşdülər bizimlə.. Mehparə xanım Vahidin zarafatcıl, səmimi, isgiqanlı bir övlad olduğunu vurğuladı. Gülzar xanım bacısı oğlunun şəhadətə yüksəldiyi günü, 1992- ci il noyabrın 15- ni hər il arğrılı gün olaraq yaşadığını qeyd etdi.. Namiq müəllimin Vətənimizin keşiyində duran, hər zaman canını Vətən üçün fəda edən oğullarla bağlı çıxışı hər kəsi həm kədərləndirdi, həm qürurlandırdı.. Rəqibə müəllimənin iki kəlməyə sığan,titrək səsli sözləri ,Xanım müəllimənin qəhrəman oğullarla bağlı ipə düzüb danışdığı kəlmələr Vahidin hər zaman var olduunu bir daha sübut etdi… Vətəndi Şəhid! Canını fəda edən İgiddi Vətən! Bir birini tamamlayan iki Söz! Vahid ocağı yenə də birləşdirdi bizi… 30 il keçən bir zamanda Şəhidin adı gələndə əgər gözlər dolursa, səslər titrəyirsə, qəlblər yanırsa bu unudulmamaq,yaşamaq, yaşatmaq deməkdi! Bir daha Şəhid olmasın! Analar, Atalar ağlamasın… Ocaqlar sönməsin, sevgilər yarıda qalmasın, saçlar bir gecədə ağarmasın…. Şəhid Analarının ,Şəhid Atalarının adı olmazmış… Bir ad varmış Şəhid Anası, Şəhid Atası… Canını, qanını, gələcəyini, keçmişini, doğmalarını ,sevdiklərini yarıda buraxıb daha böyük sevgiyə sığınanlar Şəhid olarmış.. O sevgiyə ki, ondan pay olmaz! O sevgiyə ki, ondan qeyrət, namus yerləşir…
Ən uca zirvəni fəth edən Şəhidlərimiz, ən böyük dastanları da, əsərləri də, şerləri də sizlər yazdınız! Sizlər həm tarixçi oldunuz,həm tarix yazdınız…. Ruhunuz şad, məkanınız cənnət olsun…Haqqınızı halal edin…
Leylanın adını xalası Şəhla xanım qoyub. Məktəbə gedənə qədər yazıb-oxumağı iki yaş böyük qardaşı Orxandan öyrənib.
Leyla Yaşar qızı İsgəndərova 1984-cü il dekabrın 14-də Zərdab rayonunda anadan olub. 1991-ci ildə Zərdab rayon H. Zərdabi adına 1 saylı orta məktəbinin I sinfinə getmiş, 2001-ci ildə XI sinfi bitirmişdir. 2002-ci ildə BDU-nun kitabxanaçılıq və informasiya fakültəsinə qəbul olmuşdur. 2006-cı ildə ali məktəbi bitirmişdir.
Bu ixtisası atasının istəyi ilə seşib. Leyla orta məktəbdə əla qiymətlərlə oxumuş, riyaziyyat, ədəbiyyat, Azərbaycan dili, tarix, coğrafiya sevimli fənləri olub.
Məktəb, istərsə də rayon səviyyəsində keçirilən ictimai tədbirlərdə fəal bir şagird olaraq iştirak etmişdir. XI sinifdə oxuyarkən məktəblər arasında keçirilən bilik yarışında komandanın üzvü olmuş, komandaları I yerə, tarix fənni üzrə keçirilən məktəblərarası yarışda komandanın kapitanı olmuş, komanda II yerə layiq görülmüşdür.
VIII sinifdə oxuyarkən riyaziyyat fənnindən, IX sinifdə isə biologiya fənnindən olimpiadada iştirak edərək respublika turuna çıxmışdır. X sinifdə oxuyarkən Azərbaycan tarixi fənni üzrə olimpiadada bütün turları uğurla keçərək respublika turunda IV yerə, XI sinifdə oxuyarkən yenə də Azərbaycan tarixi fənni üzrə keçirilən respublika olimpiadasında II yerə layiq görülüb. Həmçinin XI sinifdə oxuyarkən Azərbaycan Respublikasının müstəqillik qazanmasının X il dönümü ilə əlaqədar respublika üzrə keşirilən “Azərbaycanın dünəni, bu günü, gələcəyi” adlı inşa müsabiqəsində yaşadığı rayonu təmsil edərək, həvəsləndirici yerə layiq görülmüşdür.
Ali məktəbdə dərslərini yaxşı oxuyub. Sevdiyi fənlər Azərbaycan tarixi, müasir Azərbaycan ədəbiyyatı, dünya kitabxanalarının tarixi, iqtisadiyyat, qədim Azərbaycan ədəbiyyatı və. s olub.
Leylanın dediklərindən: “ – Həyatımda maraqlı, uğurlu günlər çox olub. X sinifdə oxuyarkən Azərbaycan tarixi fənni üzrə keçirilən olimpiadada respublika turunda qazandığım uğurdan sonra başa düşdüm ki, artıq cəmiyyətin bir üzvü kimi mən də vətənimə, xalqıma xidmət etməyi bacaran layiqli bir şəxsiyyət ola biləcəm.
Qəbul imtahanlarında göstərdiyim nəticələrə görə ilk növbədə Allaha, I sinifdən XI sinfə qədər bilik verən müəllimlərimə, onun savadlı bir gənc kimi yetişməsində köməyi olan valideynlərimə minnətdaram.
Ali məktəbə qəbul olacağıma inanırdım. 11 il orta məktəbdə aldığım yüksək təhsil buna imkan verirdi”.
Qəbul olduğunu öyrənincə Leyla heç sevinməmişdi. Sevdiyi ixtisas olmadığından yenidən öz üzərində daha yaxşı çalışıb yüksək nəticə göstərmək istəyirdi. Yenə də atasının sevdiyi peşə olduğunu nəzərə alıb, fikrindən vaz keçdi.
Ali məktəbi bitirdikdən sonra jurnalist kimi fəaliyyət göstərmək istədi. Ancaq həyat onu tam başqa sahəyə apardı.
Xoşbəxtliyi can sağlığında, insanlarla mehriban ünsiyyətdə, güclü həyat eşqi ilə yaşayıb-yaratmaqda, işlədiyi sahəni sevərək xalqına yüksək xidmət etməkdə görür.
Sevdiyi ixtisasla bağlı yüksək zirvəyə güclü mütəxəssis kimi öz üzərində gecə-gündüz işləyib çalışmaqla qalxa bilər.
Asudə vaxtları çox az olur. Çalışır ki, asudə vaxtlarından səmərəli istifadə etsin. Daha çox işlərinə vaxt ayırır. Musiqi dinləyir, mütaliə edir. Bir də şəhərdə ən çox sevdiyi yer olan Dağüstü parka gerir.
İlk uğuru X sinifdə oxuyarkən qazanıb. Rayon icra hakimiyyətinin, təhsil şöbəsinin bilavasitə təşəbbüsü ilə keçirilən tədbirdə hədiyyələrlə təltif olunub.
Fəaliyyəti ilə bağlı “Azərbaycan müəllimi” jurnalında və Zərdab rayonunuda çıxan “Əkinçi” qəzetində məlumat verilib.
19 May 2022-ci il tarixdə Zərdab rayon Həsən bəy Zərdabi muzeyində Zərdab rayon Mərkəzi Kitabxanasının oxuculara xidmət şöbəsinin oxu zalının müdiri, gənc yazar İsgəndərli Leyla Yaşar qızının “Daş adam” adlı hekayələr kitabının təqdimat mərasimi keçirilib. Fotolar:
TABUTLARIN “SÖHBƏT”İ Yenə gətirib qoymuşdular onları, yenidən aparmaq üçün. Neçə gündü onları “dinc” qoymurdular. Birinci sağdakı tabut başladı söhbətə. – Bu il bizim işimiz yaman ” agır” oldu. Soldakı tabut fikrə daldıgından onu eşitmədi. – Hey səninləyəm? Nə yaman dərin xəyala dalmısan? – Bizdə xəyal var? Biz reallıgıq. – Yadıma bilirsən nə düşdü? – Nə? – O günkü “qonağ” ım. – Hə, onu məndə unuda bilmirəm. Uzaqdan gördüm “qonağ”ını. – Hə,- deyib ah çəkdi tabut. Sən sonrasın görəydin. – Nə oldu ki? – Əslində bizdə nə yenilik var ki? Daşıdığımız cansız bədənlərdi “qonağ” ımız. Üstümüzdə ağlayıb göz yaşı tökərlər, bəzən qapagımızı açıb əzizlərinə son dəfə baxarlar. Bəlkə də, bizə qarğış edərlər ,bəlkə də, əzizlərini incitmədən daşıdığımız üçün təşəkkür edərlər bilmirəm. – O gün nə olmuşdu ,demədin. – Hə ,düz deyirsən .Çox çətindi danışmaq. O gün bir ” qonağ” ım var idi. Şəhid idi. 3 aydı qar altında qalan nəşini daşıyırdım. Anasını bir görsəydin. Məni necə bəzəmişdi… Üstümə atdığı qırmızı xalatları görsəydin. Evin tək oğlu idi deyəsən, atası da yox idi. O zərif çiyinlərə toxundum mən. Bilirsən bu nə deməkdi? Qadın çiynində getdim məzarlığa mən. – Eh , biz nələr görmədik? Tək ayaq daşıdığım , baş daşıdığım vaxtlar olub. – Onu da düz deyirsən, o qədər yarı canlar daşımışıq ki? -Bax yenə neçə tabut gətiriblər bura. Əvvəllər burda bizdən başqası olmazdı. – Hə bu son ildə bizi çox ” yordu” lar. – Elədi, hələ son vaxtlar yayılan xəstəliyə görə bizi nə qədər dərmanla yuyurlar. – Əvvəllər ” qonaq” larımızın əksəriyyəti yaşlılar olardı. – Sənə bir əhvalat danışım. O gün məni tez-tələsik gəlib apardılar.Bir cavan uşaq intihar edibmiş. Molla namaz da qılmadı. Aparıb tez basdırdılar. Məni də gətirib tulladılar bura, sanki yenidən lazım olmayacaqmışam. – Eh, sən nə qoyub, nə axtarırsan? Bu dünya durduqca bizlər də olacağıq. İnsanın son yol yoldaşıyıq biz. – Düzdü, bir gün biz də olmayacayıq. Sınıb ,dağılandan sonra görən bizlərin son mənzili hara olacaq. – Həyat budu dostum, sonu olan heç nə yoxdu! Söhbətləri yarımçıq qaldı. Yenə qara maşın gəlmişdi. Bu dəfə ” qonaq” ları çox idi deyəsən. İkisini də ehmalca maşına qoydular. Deyəsən, başqalarını da aparacaqdılar. – Görəsən, nə baş verir? – Bilmirəm, bax, bizdən başqa 12 tabut da var burda. – Ay aman, nə olub belə? – İndi biləcəyik, sakit ol. – Deyəsən, qəzadı. Təyyarə qəzası. Hərbiçilərdi “qonağ” ımız. 14 tabut yan-yanaydı. – Sizlər də burdasınız ? – Hə . – Yaman ağır dərddi. – “Qonaq” larımız, deyəsən, elə-belə adamlar deyil? – Hə.. – Yaxınlarına bax. Saçını yolan qadının oğludu mənim “qonağ” ım. – Mənim “qonağ” ım o balaca uşaqların atasıdı. Bayaq məni qucaqlayıb doyunca ağladılar. – Bizlər onların sonuncu dəfə qucaqladığı anası, atası, bacısı, qardaşı, yoldaşı, əzizləriyik. – Nə yaman dərdlərə ortağıq biz. Tabutlar bayraqlara büründü. Yola salındı. Hər biri öz son mənzilinə . Yenə də çiyinlər dəyişəcək, tabut bu çiyindən o birisinə keçəçək. Yollar gah uzanacaq, gah qısalacaq. Kim bilir , bizlərin çəkdiyini. Həm fiziki yük daşıyırıq, həm mənəvi. – Nə olar, bizə qarğış etməyin. Axı biz sizlərlə həmdərdik!
ŞAXTA BABAYA MƏKTUB (Kiçik qəlblərin böyük sevgisi) Dekabr son günlərini yaşayırdı. Bayırda baharı xatırladan, zəif günəşli hava vardı. Jurnalı götürüb yeyin addımlarla sinif otağına doğru irəlilədi. Sevimli şagirdlərini hər gün görmək üçün belə səbrsizlənirdi. Çox fərqli, maraqlı uşaqlar idi dərs dediyi sinfin uşaqları. Bu ildən uşaqlara tarix fənninin incəliklərini öyrədirdi. Çalışırdı dərs saatı maraqlı keçsin. Uşaqları yormasın. İcazə vermişdi, ona başqa sahələrdən də suallar verə bilərdilər. Hətta kiçik problemlərini belə onunla bölüşməkdə azad idilər. Bir sözlə uşaqlarla dost olmağa çalışmışdı, əməyi hədər getməmişdi . Axşam ağlına yeni fikir gəlmişdi. Qarşıdan gələn Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik günü və Yeni il münasibətilə uşaqlarla bir tədbir təşkil etsin. Uşaqların buna çox sevinəcəklərinə əmin idi. Sinifə girib uşaqlarla salamlaşdı. Şagirdlərin üzündə xoş təbəssüm yarandı . -Necəsiniz? Hər tərəfdən səs qalxdı: – Yaxşıyıq! – Siz necəsiniz? – zəif bir səs otağa həzin musiqi kimi yayıldı. Günay idi. Hamı çönüb bu arıq, çəlimsiz qıza baxdı. Müəllimi gülmək tutdu . – Yaxşıyam, qızım. Səsinə nə olub? – Hər şey yaxşıdı, müəllim. Yenə həmişəki kimi maraqlı keçən vaxtdan onları zəngin səsi ayırdı. Uşaqlar yerindən tərpənmək istəmirdi. Uşaqlara yeni illə bağlı planının ucundan-qulağından deyib onları tənəffüsə buraxdı . Bu günə çatmayacaqdı onsuzda, sabah ətraflı məlumat verərəm deyib sinifdən çıxdı. Bu gün başqa dərsi yox idi. Həyətdə bir az gəzişib evə gedəcəkdi. Birdən ağlına bir fikir gəldi . Bu gün 5-ci sinif 4 dərsdən sonra evə gedəcək. Bəlkə, müdriyyətdən icazə alıb 5-ci saatı uşaqlarla keçirtsin ? – Yaxşı fikirdi, gedim görüm neyniyirəm. Sevincək yuxarı qalxdı. Adil müəllim onu görüb təəccübləndi: – Samir müəllim, nəsə olub? Heç nə olmadığını, uşaqlarla 1 saat məşğul olmaq istədiyini dedikdə direktor razılığını bildirdi . Sevinərək yenidən həyətə qayıtdı, zəngin çalınmasını gözlədi . Uşaqlar yenidən onu görəndə sevindilər . Müəllimin yeni illə bağlı planı onları çox sevindirmişdi . – Oturun uşaqlar. Tədbirimiz iki hissəli olacaq. Həm deyib-gülmək, oynamaq, həm də … – Nə ? Nə? Yerdən səslər ucaldı . – Həm də şaxta babaya məktub yazacaqsınız, mən də onları şaxta babaya çatdıracam, o da cavablabdıracaq . – Şaxta baba? O axı buralara gəlmir? – Siz yazdığınız məktuba mütləq cavab verəcək, – deyib bığaltı gülümsündü . – Nə zaman yazaq? – Elə indi. Uşaqlar sevinə-sevinə parta arxasına qısılıb, öz istəklərini xəlvətcə ağ vərəqə yazmağa başladılar . – Tələsməyin uşaqlar, rahat-rahat yazın, səliqəli yazın ki, şaxta baba oxuya bilsin. Özü də bilmədən ağır bir işin altına girmişdi. Birdən uşaqların istəklərini yerinə yetirə bilməsə, necə olacaq? Fikirdən Günayın səsi ayırdı onu. – Müəllim mən yazdım, buyurun! – Sağ ol, qızım, keç əyləş . Uşaqlar bir-bir vərəqləri gətirib ona verirdilər. Ən axıra Zəhra qalmışdı. Bu sakit təbiətli, göygöz qız bütün uşaqlardan seçilirdi. Gözünün dərinliklərində yığılıb qalmış kədər, uşağı yaşından daha böyük göstərirdi. Vərəqləri səliqə ilə bir yerə topalayıb, çantasına qoydu. Sağollaşıb otaqdan çıxdı. Məktublara əsasən tədbirin ikinci hissəsini təşkil edəcəkdi . Bu gün çox yorğun idi . – Bəlkə, məktubları oxumağı sabaha saxlayım?- deyə düşündü. Bu fikirlə də oturduğu yerdəcə yuxuladı. Oğlunun səsi onu şirin yuxudan oyatdı : – Ata, ata, oyan. Gözlərini birtəhər açıb oğluna baxıb, gülümsündü : – Nə olub, ay dəcəl? – Gör harda yatmısan? – Harda? – Stulda adam yatar?- Bayram dodaqlarını incik şəkildə büzdü. – Yox yatmaz. Ağıllı balam indi dururam. Çox sağ ol ayıltdığın üçün. Bayramın başını sığallayıb otağına keçdi. Zərif əllərlə yazılmış məktubları ürəyi əsə-əsə oxumağa başladı . Birinci məktub Muradın idi: – Salam, Şaxta Baba! Necəsiniz? Bilirsiniz biz sizi çox görmək istəyirik. Samir müəllim bizə sizə məktub yazarsaq gedib çatacağını dedi. Mənim arzularım çoxdu, şaxta baba . Amma məni anam öyrədib həmişə nəyisə istəyəndə Allah babadan istəyirəm. Həm də dərslərimi yaxşı oxuyuram ki, Allah baba böyüyəndə arzularıma çatdırsın. Sizdən oyuncaq istəyə bilərəm? Özüm üçün yox , qonşumuzda Əlvan adlı oğlan üçün . Mən də bütün oyuncaqlarımı ona vermişəm. Su maşını istəyir, mənim olmadığı üçün verə bilmədim. Xahiş etsəm onun üçün su maşını alarsınız? Əvvəlcədən təşəkkür edirəm, Şaxta baba! Qonşunun ünvanını qeyd etməyi unutmamışdı Murad. Fəridin məktubunu oxumağa başladı . Şaxta babaya salam yazandan sonra Fərid də özü üçün heç nə istəmədiyini yazmışdı. Atasını körpə ikən itirən dayısı qızı Saraya kukla istəmişdi. Çox maraqlı istəklər vardı bu ağ vərəqlərdə. Müəllim uşaqlardakı qürura heyran qalmışdı . Fateh yazırdı : – Şaxta baba, əsgərlərimiz üçün əlcək gətirə bilərsiniz? Saleh yazırdı : – Əsgərlərimiz üçün isti geyimlər lazımdı, axı indi çox soyuqdu . Gətirə bilsəniz sevinərəm. Oxuduğu məktubların hamısında hər bir şeyin Allah babadan istəmək lazım olduğunu, həmçinin yaxşı oxumaq, valideyinə qulaq asmaq , böyüklərə hörmət etməklə nail olmaq olar deyə yazmışdı uşaqlar. Şaxta babadan istədikləri xırda-para oyuncaqları ya qonşu, ya qohum üçün istəmişdilər. Qızların məktubuna keçməmişdən gözündən eynəyi çıxardıb göz yaşını sildi. Uşaqlardakı böyük ürəyə məəttəl qalmışdı . Qızlar da təxminən eyni məzmunda məktub yazmışdılar. Maddi heç nə istəmirdilər Şaxta babadan. Aygün yazırdı ; – Salam, Şaxta baba, necəsiniz? Məktubum sizə çatsa mənə kömək edərsiniz? Anam xəstədi, atam bizi uşaq vaxtı qoyub gedib. Neçə dəfə yanına gedib evə qayıtmağını xahiş etsəm də geri dönməyib.. Bəlkə, siz onun yanına getsəniz geri dönər, anamla barşar? Ayrı bir istəyim yoxdu. Əvvəlcədən təşəkkür edirəm. Fidan yazırdı: – Salam, Şaxta baba, necəsiniz? Anam bizə deyib ki, heç kimdən heç nə istəməyim. Nə lazım olsa o mənə alır . Həm də Allah baba bizə nə istəsək verir. Amma nə vaxtdı qar istəyirəm, yağmır. Siz olan yerdə qar varsa, gələndə bizə bir az gətirin, çox yox , bir az olsa bəsdi. Samir müəllimi gülmək tutdu. Həyat yoldaşının gətirdiyi pürrəngi çaydan bir qurtum içib oxumağa davam etdi . Nazlının məktubu onu kövrəltdi . Nazlı Şaxta babaya üzünü görmədiyi , rəhmətə getmiş anasını bircə dəfə görmək istədiyini yazmışdı. Sahilə evdə tez-tez dalaşan ata-anasının mehribançılığını istəmişdi . Jalə atasının ona aldığı, böyük qız olduğu üçün oynatmadığı oyuncağı uşaq evinə aparıb vermək istədiyini, bu işdə Şaxta babanın köməyinə ehtiyacı olduğunu yazmışdı . Ata-anasının vaxtı olmadığından onu uşaq evinə aparmadıqlarından Şaxta babaya gileylənmişdi. Səbinə Şaxta babaya küçələrinin təmirsizliyindən, hər gün dərsə gələndə anasının əziyyətlə yuyub qurutduğu paltarlarının çirklənməsindən şikayətlənmişdi. Şaxta babadan xahiş etmişdi ki, bu işlə məşğul olanlarla görüşüb, onlara arzusunu çatdırsın. Məktublardan o da məlum olurdu ki, uşaqlar Şaxta babanın varlığına inanmırlar. Ancaq şaxta baba obrazının kim olduğunu da dəqiq bilmirlər. Uşaqların kasıb ailədə böyüdükləri, ancaq varlı tərbiyə ilə qidalandıqları məlum idi. Uşaq ağılları ilə hər şeyi olduğu kimi dərk edib, olanlara qane olmuşdular. Həmçinin bu balaca insanlara Vətən sevgisi, valideyn sevgisi, müəllimə hörmət, insanlara, heyvanlara mərhəmət hissi çox gözəl aşılanmışdı. Həmçinin uşaqlarda Allaha olan sevgi xüsusi seçilirdi. Ayşən məktubunda sevdiyi pişiyinin ayağının sındığını, Şaxta babanın ona gəlib baş çəkməsini istəmişdi. Aysel Şaxta babaya yazırdı : – Əziz Şaxta baba , əgər gələsi olsanız əvvəlcədən məktub yazın. Anam sizə dadlı yeməklər hazırlasın. Baxın görün Azərbaycanın nə gözəl mətbəxi var! Başqa ölkələrdə bizim yeməklərin gözəlliyindən danışarsınız. Mahirə yazırdı : – Şaxta baba, biz bu il yeni ili Şuşada qeyd edəcəyik, Sizi də dəvət edirəm! Gəlib gözəl Şuşamızı görə bilərsiniz. Müəllimin sinəsi qürurdan qabardı. Zəhra yazırdı : – Salam Şaxta baba, necəsiniz? Mən sizdən bir xahiş edəcəm. Mənim atam Şəhid olub. Mən onun üçün çox darıxıram. Düzdü, onu görmək çox istərdim , amma bilirəm ki, o göylərdədi, yerə enə bilməz ! O Vətənimiz üçün canını fəda edib. Mən onunla fəxr edirəm ! Düzdü, hər gecə ağlayıram. Atamsız çox çətindi. Yox, yox bilirəm siz onu geri qaytara bilmərsiniz. Mən də onun yanına getmək istəmirəm! Axı mən balacayam. Oxuyub təhsil alacam, atam kimi hərbçi olacam. Bax onda atam məni görəcək, sevinəcək ! İndi də görür , amma mən onu görmürəm. Bilirsiniz, Şaxta baba, mən anamı istəyirəm. Yox, o ölməyib sağdı. Amma atamdan sonra bizi qoyub getdi. Hər gün ağlayır, başını divara vururdu. Atamsız qala bilmirdi. Bir gün onu atamın məzarı üstündə tapdılar. Vəziyyəti ağır idi. Ağıl xəstəxanasına yerləşdiriblər. Yanına gedirəm, məni tanımır. – Əfqan ( atam ) nə vaxt qayıdacaq ? – deyir. Deyirəm, ana mənəm, Zəhra, bu da qardaşım Hikmət . – Əfqan gələndə gələrsiniz, – deyir . Mən anamı istəyirəm. Hər gün Allaha dua edirəm, o sağalsın, bizi anasız qoymasın. Şaxta baba, bəlkə, siz onun yanına getsəniz, bizim onun uşaqları olduğumuzu desəniz o inanar. Əvvəlcədən təşəkkür edirəm! Samir müəllim hönkürtü ilə ağladı. Tez özünü ələ alıb, fikrə getdi : – İlahi , bu balaca ürəklərə nələr sığırmış? Sonuncu Fərəhin yazısı idi. Şaxta babanı tarix dərsinə dəvət edirdi. Samir müəllimi əməllicə tərifləmişdi. Gəlib dərslərində oturmağı Azərbaycanın tarixini öyrənib, başqa ölkələrə gedəndə danışmağı tövsiyyə edirdi Fərəh . Uşaqların iç dünyasına az-çox bələd olan müəllim onlarla qürur duydu. Oturub onların istəklərini necə həll etmək yollarını axtarmağa başladı. Bu gündən onlarla dost olacaq, onlara mənəvi, gücü çatdığı qədər maddi dəstək olcaqdı. Balaca ürəklərdəki mətinlik, qürur, sevgi ona qüvvət verdi. Kiçik qəlblərin böyük sevgisi onu uşaqlara daha da doğmalaşdırdı. Kiçik qəlblərin “böyük insanlıq dərsi” onu məmnun etmişdi.
MEŞƏDƏ BİR GÜN Qarlı, şaxtalı bir qış günü idi. Yer üzünə ağ xalısını sərən qış təbiətə gözəllik verirdi. Ağacların yarpaqlarında topalaşan qar cənnət meyvəsinə bənzəyirdi. Damlardan üzüaşağı sallanan sırsıra pəncərələri öz himayəsinə götürmüşdü. Evlərin damından çıxan tüstü qarı nə qədər çirkləndirməyə çalışsa da, yeni yağan quşbaşı qar onu havadaca ağ rəngə çevirirdi. Havadakı təmizlik, qarın üstündəki ayaq izləri insan ruhunu oxşayırdı. Məmməd kişi ov ovlamaq üçün meşəyə yol almışdı. Ayaqlarını qarın üstünə basdıqca, qarın ətrafa yaydığı səs meşəyə yayılır, sakitliyi pozurdu. Tüfəngini çiyninə aşırıb yavaş-yavaş addımlarla irəlləyən Məmməd kişi nədənsə bikef görsənirdi. Neçə illərdi ov ovlamağı yadırğamışdı. Axırıncı dəfə ceyrana dəyən gülləsindən sonra neçə illər özünə gələ bilmirdi. Ceyranın gözlərindəki o iki damla yaşı illərdi unuda bilmirdi. Yuxusuna tez-tez girən o ceyran dil açıb imdad diləyirdi ondan. Hər dəfə yuxuda balalarını xilas etməyi xahiş edirdi. Neçə illərdi eyni yuxunu görən Məmməd kişi bu gün yuxunun iziylə düşmüşdü. Özü də bilmirdi, hara niyə gedir. Yolu əlinə alıb gedirdi. Birdən kolluqdan quş uçdu. Səksənən ovçu bir anlıq dayanıb, sonra yoluna davam etdi. Qarın üstündə ləpirlərilə iz salan ovçu sanki bir xalça toxumuşdu. Dayanıb bir az nəfəs aldı, qışın özünə məxsus gözəlliyinə heyran-heyran baxdı . Qarlı havanı ciyərlərinə çəkdi. Havadakı təmizlik, saflıq nəfəsinə doldu sanki. Bir kötük tapıb üstünün qarını təmizləyib oturdu. Ətrafa nəzər saldı. İlahi, təbiət necə də gözəl idi. Hər tərəf ağappaq, hər tərəf səliqəli, cənnətdi sanki. Şam ağaclarının, kolların üstündəki qar topaları, yerlə axan çayın üzərində donmuş buz, qırılıb yerə düşən budaqların, kəsilmiş kötüklərin üstündəki qar topaları bir rəssamın əl işi idi. Tanrının yer üzündə yaratdığı gözəlliyin bir parçasını seyr edirdi ovçu. Birdən nərilti səsi gəldi. Diksinən ovçu tez ayağa durub, tüfəngini hazır vəziyyətə gətirdi. Ətrafa nəzər salıb, dərindən ah çəkdi. Hər şey birdən-birə baş verdi. Anidən kolluqdan çıxan ayı ona hücum etdi. Gözlənilməz zərbə ovçunu karıxdırdı. Ayı onunla əlbəyaxa döyüşə çıxdı. Tüfəngi əlindən yerə düşən ovçu var qüvvəsiylə ayıya qalib gəlməyə çalışırdı. Ayı onu yerə yıxıb, cırmaqlamağa başladı. Pəncəsinin zərbələri ovçunun üzünü görünməz hala salmışdı. Dərisi cırıq-cırıq olmuş, əllərindən qan süzülürdü. Ayı onu parçalamaq üçün paltarını dartışdırır, ayaqlarından tutub sürüyürdü. Taqəti kəsilən ovçu təslim olmaq istəmirdi. Heysiz bədənilə ayının ağzından birtəhər çıxır, yenidən ayının güclü zərbəsinə tuş gəlirdi. 15 dəqiqə olardıkı ayı ilə əlbəyaxa savaşırdılar. Həyat eşqinin güc gəldiyi ovçu asanlıqla təslim olmaq fikrində deyildi. Ayının çəkdiyi nərələr meşəni yerindən oynadırdı. Ovçunun partarları qanın içindəydi. Ayı onu öldürməmiş əl çəkməyəcəkdi. Ovçu da asanlıqla can təslim edən adam deyildi. Ayının caynaqları boğazına keçmişdi. Son nəfəsi olduğunu düşünən ovçunun ümidi onu tərk etmişdi. Artıq heç nə edə bilməyəcəyini düşündüyü anda Tanrı möcüzəsini göndərdi. Ovçunun qollarına pəhləvan gücü gəldi. Ayının üstündən itələyib, onun üstünə çıxdı. Xirtdəyindən yapışıb var gücüylə bogmaga başladı . Bayaqdan nərildəyən ayının xırıltısı gəlməyə başladı. Ovçunun gücü ona qalib gəlirdi. Ayının öldüyündən tam əmin olan ovçu, qarın üstünə yıxılıb qaldı. Süd kimi ağ qar, qırmızı qana boyandı. Bu dəmdə şıqqıltı gəldi. İki bala ceyran ürkək-ürkək ona baxırdı. Ovçu əvvəl heç nə anlamadı. Birdən yuxusu yadına düşdü. Ondan imdad diləyən ceyran.. İndi o ceyranlardan imdad diləyirdi. Danışmağa halı yox idi. Ceyranlar hürküb qaçmağa başladılar. Güllə səsləri eşidildi. Səs yaxınlaşırdı. Ceyranlar qaçıb getdilər. Qarın üstündə gəzən ayaq səsləri gəldi. Yaxınlaşan iki ovçu onu görüb kömək etdilər. Birtəhər ayağa durğuzub, üz-gözünün qanını sildilər. Məmməd kişi başına gələnləri danışdı. Ayı ilə mübarizəsindən, sağ qalma ümidi olmadığından, birdən-birə qollarına gələn gücün səbəbinə indi ayaq üstündə olmağından ağızdolusu danışdı. Ovçulara öz təşəkkürünü bildirdi. Sən demə ovçular ceyranların dalıyca gəlirlərmiş. Ceyranların yerini təzəcə tapıblarmış . Hər şey alt-üst oldu. Onlar ceyrana çata çatda Məmməd kişinin iniltisinə qulaq verib, tüfəngi aşağı salıblar. Həmən anda ceyranlar qaçıb canlarını qurtara biliblər. Məmməd kişi yuxusunın məğzini indi anladı. Demək onun ayı ilə mübarizəsi, iki ceyranı ovçu gülləsindən xilas edibmiş. Özünün günahını bu gün ayının hücumu ilə yumuş olub. Ayı ona hücum etməsə idi, ovçular onu görüb, ceyranları rahat buraxmayacaqdı. Məmməd kişi vicdan əzabından qurtulmuşdu.
YER ÜZÜNÜN CƏNNƏTİ Fərəh taleyi kimi qaranlığa qərq olmuş həyətə girdi. Gözlərinin yaşını silib, əlləri əsə-əsə qapını açdı. İçəri keçib bir-bir otaqların işıqlarını yandırdı. İllərin köhnəliyini, daşın-divarın nəmişliyini özündə saxlayan bu evdə böyümüşdü Fərəh. Yarıac-yarıtox, əziyyətli, amma xoşbəxt bir həyat bəxş etmişdi ona yaradan..Bəs sonra? O xoşbəxtlik birdən birə niyə uçarı quşa çevrilib uçub getdi, görəsən? Nə qədər haraylasa da geri dönmədi? Fərəhgil ailədə beş nəfər idilər. Ata-anası, bir bacısı, bir qardaşı vardı Fərəhin. Var idi, amma indi ?? Xatirəsi acı verdiyi qədər şirin olan bir tale. Bir gün məktəbdən sevinərək geri dönən Fərəh həyətə girəndə gördüklərindən dəhşətə gəlmişdi . Kəndlərində məktəb olmadığından başqa kəndə təhsil dalıyca hər gün kilometrlərlə yol qət edən bu qızcığazın o zaman yeddi yaşı vardı. Bacı qardaşları balaca olan Fərəh hər gün dərsdən gəlib onları öpüb qoxlayırdı. Mehriban, sakit, kasıb ailədən idi Fərəh. Ailədə olan o sevgi, o mehribançılıq ailənin xoşbəxliyi idi. Təzə-təzə xəbər yayılmışdı ki, mənfur qonşular müharibəyə başlayıblar. Hər kəs ehtiyyatlı olmağa çalışırdı. Səhər-səhər anası onun məktəbə getməyini istəməsə də, Fərəh bu gün getməsi üçün icazə istəmişdi. – Qızım, bu gün dərsə getmə. Vəziyyət heç ürəkaçan deyil. – Olar ana, bu gün gedim? Sabah getməyəcəm söz verirəm. Anası balaca qızcığazın elmə olan sevgisi qarşısında ərimişdi. Qızının gələcəyinin parlaq olacağını hiss edirdi. Ona görədə heç nə deyə bilmədi. Qaçıb anasını öpən Fərəh çantasını götürüb dərsə yollanmışdı. Bu onun ailəsi ilə son görüşü idi. Evə döndükdə ailə üzvlərinin yerdə qan içində görmək qədər dəhşətli heç nə ola bilməz. Fərəh körpəcə halıyla nələr yaşamışdı o anda, bir Allah bilir. O da onlarla “ölmüş”dü. Gah atasının, gah anasının, gah körpələrin yanına qaçan zavallı öz balaca ağlıyla onlara kömək edirdi. Heç birinin qımıldanmadığını görən Fərəh qorxmağa başlamışdı artıq. Qaçıb qonşuları Talıb babanı çagırdı. Cavab olmadığından Nüsrət əmini, Lalə xalanı harayladı. Yox heç kim yox idi. Yaxınlıqda güllə səsləri eşidilirdi. Qorxuya düşüb evə qaçdı. Həyətdə səslər gəlməyə başladı. Balaca pəncərədən çölə baxdı . Əli silahlı əmilər idi. Öz aralarında nəsə danışırdılar. Budur biri evə doğru gəlir. Fərəh qaçıb sınıq çarpayının altında gizləndi. Evdə salamat heç nə yox idi. Əvvəlcədən evi ələk – vələk etdikləri bəlli idi. Evə girən yaraqlı türkcə o birinə : – Burda hamıını öldürmüşük , o biri həyətlərə baxaq dedi. Çıxıb getdilər. Fərəhin ömrünü çalıb getdilər. Xəyallarını, ümidlərini, taleyini məhv edib getdilər. Geri qayıdan Fərəh göz yaşlarıyla ürəyini islada-islada sınıx-salxaq bir bel tapıb gətirdi. Uşaqların sevərək oynadığı yerdə onlara balaca çala qazdı. Qucagına götürüb doyunca öpüb qoxladı . Ətirlərini qəlbinə, beyninə hopdurub balaca əlləri ilə onları bu çalaya qoydu. Yaşından tez böyümüşdü Fərəh. Hər şeylə maraqlanır, uşaq ağlıyla mükəmməl qərarlar verirdi. Çox səbrli, fərqli bir uşaq idi Fərəh . Bəlkə də, Tanrı onu əvvəlcədən verəcəyi bu “ mükafat”a hazırlayırdı. Burada qalmağın təhlükəli olduğunu da yaxşı bilirdi. Onların üstünü torpaqlayıb yerdə əyləşdi. Sanki yuxuda idi. Dayanmadan hıçqıraraq ağladı. Üzü gecəyə gedirdi. Cansız bədənlər yanında qalmaq onu qorxutmağa başlamışdı. Ona görə tez-tələsik onları basdırmalı idi. Birinci atasına yaxınlaşdı. Alnından öpdü. Sonra anasına yaxınlaşıb gözündən öpdü. Buza dönmüş cəsədlər onu üşütməyə başladı. Onlara qəbir qaza bilməyəcəyini bilirdi. Nə edəcəyini də bilmirdi. Çox çarəsiz qalmışdı. Onları burda qoyub getməliydi. Son dəfə ata – anasının qana bulaşmış soyuq bədənlərini qucaqladı. Onlara kömək edə bilmədiyi üçün üzr istədi. Arxaya baxmadan kənd boyu qaçdı. Yorulub əlindəki bayaq çarpayının altına girəndə götürdüyü bacısının balaca kuklasını bağrına basaraq ağacların arasında oturdu. Qaranlıq düşmüşdü. Kəndi heyvanların səsi götürmüşdü. Onların səsi ilə bərabər ikiayaqlı heyvanların ( ermənilərin) səsi də gəlirdi. Tale üzünə gülmüşdü bu balaca mübariz qızın. Əsgərlərimiz onu tapıb xilas etmişdilər. İllərlə vətən eşqi ilə, ata – ana yanğısı ilə yaşamışdı Fərəh. Fərəhi tanıyanlar bu savadlı, talehsiz qızcığazdan köməklərini əsirgəmirdilər. İllərlə üzərində qaçqın damğasıyla yaşayan Fərəhin bir arzusu vardı. Evlərinə dönmək . Artıq ali təhsilini də almışdı. Jurnalist idi acı tale yaşayan o balaca qızcığaz artıq. Və günlərdən o gün gəldi. 44 günlük, ordumuzun zəfər çaldığı müharibədən sonra həsrətlə evlərinə gedəcəyi günü gözləyən Fərəhin həsrətinə bu gün son qoyulmuşdu. Otaqlar 7 yaşında qoyub getdiyi kimi idi. Hər yer dağınıq, sınıq – sökük. Yerə tullanmış əşyalardan bir-ikisini qaldırdı. Hamısı nəmişlikdən tələf olmuşdu. İllərin izi vardı üzərlərində. 23 il.. Acılı, ağılı, nakam illərin. Fərəhin yolunu gözləmişdi bu həyətdə, bu kiçik sevgi dolu koma da. Evlərdə o sevginin istiliyi hələ də dururdu. Fərəh hər şeyə bir-bir yaxınlaşıb qoxusunu içinə çəkir, əllərilə sığallayırdı. Budur anasının kasıb, amma ətir qoxulu yeməklər bişirdiyi mətbəx.. Yerə dağılmış kiflənib yumağa dönən ərzaqlar. Fərəh həyətə düşməkdən qorxurdu. Ata – anasının cəsədinin necə oldugu bəlli deyildi. Amma o körpələr?.. Əlinə saralmış, amma 23 illik həsrəti özündə saxlayan ailə şəkilləri keçdi. Şəkilə baxıb özünü saxlaya bilmədi. Hönkür-hönkür ağladı. – Ay ana, keşkə mən də sizlə öləydim. Ruhum öldü sizlə. Bax burda basdırdım onu, siz yatan torpaqda. -Qaçqın olmaq bilirsənmi nədi, ay ata? Öz vətənində qaçqın olmaq qədər ağrılı heç nə yoxdu. – Qaçqın adını bizə kim qoydu, ay ana? – Öz vətənimizdə niyə yad olduq, ay ata? – Vaqonlarda yaşadıq, çətinliklə yaşadıq, yardımlarla yaşadıq. Burunumuzda vətən qoxusu, qəlbimizdə vətən sevgisi, ata-ana, bacı – qarda nisgili ilə yaşaqdıq. Öz Vətənimzdə vətənimizi axatardıq. Doğulduğumuz torpağımızın həsrətini illərlə çəkdik. – Bilirininizmi, o qədər taleyimə qarşı çıxdım ki, niyə mən də sizlə ölmədim deyə? Şəkillərlə danışa-danışa həyətə düşdü. Zərif, zəif əlli, şir ürəkli, 7 yaşlı Fərəhin qazdığı çalaları axtardı.. Viranə qalmış həyətdə həmən yeri tapdı. Diz çöküb torpağı qoxladı, öpdü. Əllərilə yavaş-yavaş torpağı qazmağa başaldı. Bir möcüzə gözlədi. Bir möcüzə.. Axtardı, axtardı uşaqların sümüklərini tapdı. Ürəyi əsə-əsə gətirdiyi torbaya yığıb maşına qoydu. Kənd məzarlığında basdıracaqdı . Geri dönüb yenidən həyətə uzun-uzadı baxdı. Baxdı. – Sağ ol, mənim uşaqlığım, sağ ol mənim varlığım, sən sadiq oldun. Bacı- qardaşımı qorudun … Yer üzününün cənnəti sən idin.. Atamın, anamın, bacı- qardaşımın hüzur tapdığı, mehribançılığı, sevgisi ilə isitdiyi gözəl qoxulu Vətənimiz, Cənnət qoxulu torpağım…
Ulduzların “işığında”. Qəfil başını qaldırıb, ayın nura boyadığı səmaya baxdı. Göy üzünün gözəlliyi göz qamaşdırırdı. Ağappaq pambıq kimi buludların arasında gizlənən ulduzlar, cənnət mələkləri kimi hər tərəfə səpələnmişdilər. Xatirələr “qonağı” idi yenə. Mart yenicə girmişdi. Yazın bihuşedici ətri hiss olunmaqda idi. Qaranquşlar gözə dəyməyə başlamışdı. Qışdan ayrılığa tələsən ağaclar öz cücərtilərini göstərirdilər. Nərgiz gülünün xoş ətri həyəti bürümüşdü. Yazın gəlişinin müjdəçisi təbiət,həmişəki kimi insanları özünə cəlb etməyi bacarmışdı. – Mətləb? Səsə diksindi. Arxaya çevrilib Nicatı gördü: – Gəl, Nicat, xoş gəldin. -Hamı yatıb, mənim yuxum gəlmədi. Dedim bir az hava alım. Sən nə yaxşı yatmamısan? – Mənim də yuxum gəlmək istəmədi.- deyib Mətləb gülümsündü. Nicatla əmioglu idilər. 2-3 gün olardı ailəsi ilə qonaq gəlmişdi. Şəhərdən kəndə gəlib istirahət etməyin ləzzəti bir ayrıdı axı. Nicat onun yanında oturdu. Bir müddət sakit dayandılar. Sükutu Nicat pozdu: – Görürsənmi, göy üzü nə gözəldi? – Hə, Nicat. – Şəhərdə ulduzlar bu qədər görsənmir. – Onlar bizim ulduzlardı. Şəhərdə niyə görsənsinlərki?.- deyə Mətləb zarafat etdi. – Nicat? – Bəli, Mətləb. – Bayaqdan xatirələrə dalmışam. İstəyirəm keçmişə qayıdam. Nicat anladı ki, Mətləbin yaraları təzələnib. İstədi məsələdən uzaqlaşa, maraq həmişəki kimi “qələbə” çaldı. -Ehh. -Ahın dağlara, qardaş. Mətləb gözünü göy üzünə dikib xəyallara daldı. Bir müddət keçdikdən sonra danışmağa başladı. – Məktəb illərim yadıma düşüb, ay Nicat. Bilirsən də oxumağa marağım nə qədər böyük idi. Atam mənim həyatımı məhv etdi. Qoymadı sevdiyim sahənin dalıyca gedəm. Arzumu bilən kimi: – Bircə artistim çatmır. Özünə iş tap deyib məni həvəsdən saldı. – Bilirsən, Nicat o qədər çox həvəsli idim ki… O vaxt kəndə teatr gələrdi. Bizdə sevinə- sevinə gedib baxardıq. Artistlər rolları o qədər təbii oynayırdılar ki, adam tamaşanın bitməsini istəmirdi. Mən də onlara baxıb həvəslənirdim. Məktəbdə qısa səhnəciklər göstərərdik. Baş rolları mənə tapşırardılar. Özümü lap kino artisti kimi hiss edirdim. Hələ də müəllimlərim məni görəndə istedadımı itib- batdırdığıma görə heyfislənirlər. – Nə deyək, qanadı qırılmış taleyə? Nicatın siqaretinin tüstüsünə uzun-uzadı baxan Mətləb gözündən qeyri-adi axan yaşı sildi. -Mətləb, bir sual verim incimə. – Buyur, qardaş. – Əmimi müalicə etdirə bilmərik? Mətləb başını buladı. – İndən belə onun müalicəsi nəyi dəyişəcək? Bizim hamımıza müalicə lazımdı. Hamımızın həyatını məhv etdi. -Bilirəm, Mətləb, bilirəm. -Onu bu vəziyyətə gətirənə nə deyim? – heç nə qardaş, deyiləsi nə varki? -Nicat, vallah mən onu qınamıram. O zəhirmara qalmış içki onun həyatını, daha doğrusu bizim həyatımızı qaraltdı. -Yadımdadı, uşaq idik. Heç vaxt yadımdan çıxmaz. Həyətdə uşaqlarla oyun oynayırdıq. Birdən bizim evdən səs gəldi. -Mətləb, bəlkə danışmayasan. Narahat olursan. Onsuzda hamı bilirki, o dəhşətli acını uşaq vaxtı yaşamısan. Bir qədər susan Mətləb: -Danışacam. İllərdi ürəyimi “deşən” sirri danışacam. Səsi titrəyən Mətləb Nicatdan bir siqaret istədi. Başını göyə qaldırıb ulduzları saydı. – 1,2,3,4… 10.. Həmən gündə belə idi . Ulduzlar barmaqla sayıla biləcək qədərdi. – Hə, onu deyirdim axı, səs küyə evə qaçdım. Onsuzda evimizdə xoş gün yox idi. Ürəyimiz səksəkədə idi. Atam o zəhirmarı içən kimi şirə dönüb hücum edirdi bizə, əsas da mamama. Anam qabarlı, zəhmətkeş əllərini qabağa verib bizi qorumağa çalışırdı. Amma nə fayda? Yumruqla anamı vurduqca, yerə yıxılır, yenidən qalxıb bizi qucaqlayırdı. Demək olarki, mən anamın üz- gözünü heç vaxt qaraltısız görməmişdim. -Mətləb, bəs niyə anan atandan ayrılmırdı? – Elə bilirsən, asan idi? Ayrılacam deyən kimi atam balta gətirib qoyurdu stolun üstünə. Deyirdi həmən günü bax bununla heç kimə lazım olmayan başını kəsəcəm. O da yazıq susub dururdu. Sonralar nənəmdən eşitdim ki, anam biz yetim qalmayaq deyə ayrılmırmış. -Anam çox əziyyət çəkdi, Nicat. -Mətləb, bilirəm sənin üçün də çətindi. Lamiyə əmidostumun birdən- birə yoxa çıxması illərdi ürəyimizdə bir yaradı. Mətləb başını aşağı saldı. Nicata sezdirmədən gözlərindən axan yaşı sildi. -Günahkar mənəm, Nicat. -Mətləb, elə demə. – Nicat, əslində hər şey bildiyin kimi deyil. Söz ver, bu sirri heç kimə açmayacaqsan. – Mətləb, yat dincəl, çox gərginsən. – Yox, illərdi ürəyimi deşib, çölə çəxmaq istəyən “ dərdi” azadlığa buraxmalıyam. Bu gecə ulduzlar buludların arxasından boylanıb, danış deyə mənə dəstək olurlar. Mənim şahidimdi o ulduzlar. Həmən gecədən 12 il keçir. Atam yenə də içkili gəlmişdi evə. Əslində içkinin ona bu qədər güc verdiyinə hələ də inana bilmirəm. Həyətə girən kimi səs-küy qalxdı: – Çölə çıx, bu gecə sənin son gecəndi. Sözləri başa düşmək çətin olsa da, hədə dolu olduğu açıq- aydın görsənirdi. Anam yazıq, büzüşüb yumağa dönmüşdü. Divara qısılıb əlləri ilə üzünü qapamışdı. Atamda ona qarşı bu qədər kin nifrəti yaradan səbəbin nə olduğunu bilmirdim. Atamın səs küyü yavaş- yavaş azalmağa başladı. Çox sevindik. Bir az keçmədi evin qapısı səssizcə açıldı. Atam başını içəri salıb, bizə nəzər yetirdi. Anamı səslədi: -Lamiyə, uşaqları yatır gəl, səninlə işim var. Anam robort kimi ayağa qalxıb, yerlərimizi açmaq üçün yataq otağına keçdi. Atamın birdən- birə dəyişməsinin səbəbini anlaya bilmədim. Amma nə gizlədim, çox sevindim. O gecə qəribə bir yuxu gördüm. Yuxunun təsirindən hələ də çıxa bilmirəm. – Anam məni köməyə çağırırdı. Böyük bir gölə düşmüdü. Boğulmaq üzrə idi. Məni nə qədər haraylasa da, ona cavab verə bilmirdim. Səsim batmışdı. Qorxudan tir- tir əsirdim. Gölün yanında durub, gözləri bərəlmiş halda ona baxırdım. O isə çabalaya-çabalaya nəsə deyirdi. Birdən var gücü iıə qışqırdı: -Mətləb, məni xilas et. Mən gölün lap yaxınlığına gəldim. Əlimi uzatmaq istəyəndə kimsə əlimdən tutub məni geri çəkdi. Atam idi. Yuxudan dəli kimi ayıldım. Suyun içində idim. Ətrafa baxdım. Sakitçilik idi. Ayağa qalxıb aynabəndə keçdim. Keçməz olaydım. -Mətləb, sakitləş. -Yox, qardaş, necə sakitləşə bilərəm? İllərdi bu acını təkbaşına yaşayıram. Aynəbənddən mətbəxə keçib su içmək istəyirdim. Qaranlıqda gözüm ayağımın altını görmürdü. Hamı yatdığı üçün işığı yandırmaq istəmədim. Elə bu anda xırıltı eşitdim.Fikir vermədim. Yəqin atamdı deyib keçib getmək istədim. Bir tərəfdən yuxunun təsiri, bir tərəfdən evdəki vəziyyət məni keyləşdirmişdi. Birdən ayağım nəyəsə ilişdi. Şappıltı ilə üzüstə yerə yıxıldım. Xırıltı get- gedə azalırdı. Birtəhər ayağa qalxıb işığı yandırdım. Gözlərim kəlləmə çıxdı. -Nicat, bilsən nə gördüm? Görməz olaydım. -Nə, Mətləb? Mətləb qışqıraraq ağlamağa başladı: -Mənəm günahkar, mənəm! – Özünə gəl, Mətləb. Sən nə edə bilərsənki? – Soruşmadın axı nə gördüm? – Toparlan, danışarsan. Mətləb siqarət yandırıb, tüstüsünə ” büründü”. Yenidən ulduzlara baxıb köks ötürdü. -Hə, Nicat, bəzi şeylər varki sən nə qədər çabalasan da vicdan əzabında ” boğularsan”. İşığı yandırandan sonra arxaya çevrildim. Gördüklərim məni yerimdəcə dondurdu. -Anam yuxarıdan asılı vəziyyətdə sallanırdı. Ayağının altındakı stol qıraqda idi. Ən çox sevdiyi, anasından qalan kəlağayısı ilə özünü asmışdı. Nicat gözlərini bərəldib Mətləbə baxırdı. -Mətləb, sən nə danışdığının fərqindəsən? Yuxu görmüsən deyəsən? Lamiyə əmidostu itgin düşüb, özündə bilirsən, bəlkə bir xəbər çıxacaq? – Nicat, mən nə danışdığımı yaxşı bilirəm. Anam həmən gecə həyatın boyunduruğunu boynuna dolamışdı. Onun bu qədər aciz olduğunu ağlımın ucundan belə keçirtməzdim. Bizi tərk edib necə gedə bilərdi axı? Nicat qorxmağa başlamışdı. Mətləbin danışdıqları dəhşət saçırdı. Əgər doğurdanda Lamiyə əmdostu ölübsə, nədən illərdi onun itgin düşdüyü deyilir? Atasının son zamanlar dediyi sözü xatırladı; – Bala, mənim bu Nəsibdən gözüm su içmir. Lamiyənin heç adını çəkmir. Hamı bir ağızdan: – Onun içkidən başı açılır ki, kimsə yadına düşə? – dedi. Atası başını buladı. – Deməkki işin içində iş varmış. Fikirli- fikirli Mətləbə baxdı. Mətləbin rəngi “ qaçmış” dı sanki. Ağır- ağır nəfəs alırdı. – Ay Mətləb, sənə noldu? – Heç ay Nicat. Bilirsən, mən niyə artist olmaq arzusundaydım? – Niyə? – Bədbəxtlik saçan həyatımı “xoşbəxtlik” adlı adada “ yaşadardım”. -Mətləb, danışdıqların doğrudu? – Qulaq as, nələr olduğunu bilsən mənə nifrət edərsən. Kaş o gün mən öləydim. – Elə demə, Mətləb. – Hə, anamın intiharı məni dəliyə çevirmişdi. Nə edəcəyimi bilmirdim. Qaçıb atamı çağırmalı idim. Əsərin qəhrəmanı heç nə olmamış kimi yerində yatmışdı. Nədənsə mənə elə gəldi ki, o oyaqdı. – Otağa daxil olub qışqırmağa başladım. -Aaaanam özüüünü aaasıb. Kəkələyə-kəkələyə dediyim sözlərə atam biganə şəkildə reksiya verdi. Otağa keçib anamı qucağına götürüb deyinə- deyinə yerə qoydu. -Lamiyə, bu nə işdi başımıza açdın? Ölüm çıxış yolu deyildi axı. Atam heç kimi çağırmağa qoymadı. Bacım yatmışdı. Həyətə düşüb, dalınca getmək əmri verdi. Ona görə əmr verdi deyirəm ki, o heç vaxf bizə xoş söz deməzdi. Ya söyər, ya da əmr edərdi. Atamın dalıyca düşüb nələr baş verəcəyini bilmək üçün gedirdim. Atam beli özülə götürmüşdü. Həyətin girəcəyində mal tövləmiz vardı ha, yadındadı, bax burda. Onun yanına çatıb, beli yerə qoydu. Nə etmək istədiyini bilmirdim. Anamın cansız bədənində bərələn gözləri, çölə çıxıb salanan dili gözümün önündən getmirdi. Bir tərəfdən də ata “qorxusu” məni məhv etmişdi. – Oğlum, ( ilk dəfə idi belə müraciət eşidirdim), gəl səninlə bir oyun oynayaq. Dilim əsə-əsə: – Nə oyun?.-dedim. – Sirr saxlama. Sən bu haqda kiməsə nəsə desən mən səni öldürəcəm, yaxud əksinə. – Eşitdin? Qorxa- qorxa hə dedim. Beli götürüb dərin bir quyu qazdı. Qaranlıqda sakitçiliyin vahiməsi basmışdı məni. Düşünə bilmirdim. Səsə diksindim. – Gedək, gətirək. Elə bil məni ildırım vurdu. Dodağımın altında: – Nəyi.-dedim. -Səninlə oyun oynayırıq dedim axı. Cavab vermədim. Evə gedən yol mənə ilə bərabər oldu. Yolboyu o qədər arzu etdim ki, keşkə qayıdıb anamı sağ görəm. Evə necə çatdığımı hiss etmədim. Anamın üzünə baxa bilmirdim. Onun öldüyünə inana bilmirdim. Başının üstündə oturub əlimi üzünə vurdum. Buz kimi soyuq idi. Atam gəlib gözlərini bağladı. Məni uzaqlaşdırıb üstünə ağ parça saldı. Bir müddət mənə, sonra anama baxıb; -Axır ki, ağıllandın dedi. Sözün kimə aid olduğunu anlaya bilmədim. Sonra mənə fənəri yandırıb evdən çıxmağı tapşırdı. Fənərin işığında mən qabaqda, o da arxada getməli olduq. Atam anamı arabaya qoymuşdu. Hərdən yorulub dayanır, anamı söyürdü. Güc bəla ilə həmən yerə çatdıq. Atam anamı bir lazımsız əşya kimi quyuya tulladı. O vaxtı ürəyimin içindən bir bağırtı qopdu. Özümü quyuya tullayıb, anamın üstünə yıxıldım. Ayılanda özümü tozun- torpağın içində quyunun kənarında gördüm. Atam əlindəki bellə quyuya torpaq atır, həm anamı, həm də məni söyürdü. Sonra məni yerdən qaldırıb üst- başımı təmuzləyib, sirr oyunu davam edir.- dedi. Heç nə eşidəcək halda deyildim. Bütün bədənim tir- tir əsirdi. Əlimdən tutub evə gətirdi. Qorxudan evə girmək istəmirdim. Çöldə də qala bilməzdim. Hava çox soyuq idi. Birtəhər yataq otağımıza keçib yerimə uzandım. Sonralar eşitdim ki 3 gün yuxudan ayılmamışam. Nicat ona səbrlə qulaq asıb: -Bəs indiyə kimi niyə kimsəyə heç nə demədin? Sirr oyununun cəzası baltayla ölüm idi. Qorxurdum. Atam hamıya: – Lamiyə evdən qaçıb dedi. Hər kəs də inandı. Çünki atamın işgəncələri dözülməz idi. Anamın bədənində söndürülmüş siqarətin, basılan şişin izləri bir nişanə idi. – Nədən əmim bu qədər nifrət dolu imiş görəsən? -Sonralar hər şeyi öyrəndim, Nicat. – Sakitləş, qardaş, sonra danışarsan. -Bir fincan su gətirərsən? -Yaxşı, Mətləb. Nicat gedəndən sonra Mətləb üzünü əllərinin arasına alıb, gözlərini yumdu. O gecəni xatırlayıb qeyri-ixtiyari yellənməyə başladı. Nicat suyu gətirib Mətləbə uzatdı. Mətləb birnəfəsə suyu içib davam etdi: – Hə, Nicat, anamı basdırdığım yerə gedə bilmirdim. Elə bilirdim ora gedən kimi anam duracaq məni danlayacaq, küsəcək, ağlayacaq. Atam öz işində idi. Elə bil evdə belə bir hadisə olmayıb. Məni hədələməyindən də qalmırdı. İllərlə belə bir tufanı içimdə yaşatdım. Bu gün artıq dözə bilmədim. – Bayaq demişdin atanın anana nifrətinin səbəbini bilirsən. – Hə Nicat, sən demə cavan vaxtlarda atam anamı dəlicəsinə sevirmiş. Anamın ona qarşı istəyinin olmadığını bilən atam inadından əl çəkmiyib. Hər gün elçi göndərən atamın geri çəkilmədiyini görən anamın valideyinləri bu məsələyə razı olublar. Anam atamı heç vaxt sevməyib. Bu da atamda ona qarşı şübhələr yaradlb. Bu məsələ şübhədən nifrətə, nifrətdən ölümə qədər uzanıb. >>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<< -Ananın intihar məsələsi nəsə qəribə gəldi. O çox dözümülü qadın idi. Birdən- birə nə baş verə bilərdi, ananı son yola əl atmağı üçün? – Nicat? – Bəli. – Mən çox sonralar hər şeyi olduğu kimi öyrəndim. – Yəni? – Anam ölmüyübmüş, öldürülübmüş. – Sənə nə olub Mətləb – Nicat, onu atam öldürübmüş. Şübhə yaratmamaq üçün səhnəciyi qurubmuş. Deməli anam Həsrət əmimlə evlənməyə hazırlaşırmış. Əmimlə bir- birini çox sevən cütlüyün atamın hisslərindən xəbəri yox imiş. Atamın anama etirafından sonra, əmim ondan kiçik olduğu üçün, həmçinin atamdan qorxduğu üçün geri çəkilib. Əslində atamda bu məsələdən bixəbər imiş. Ailə qurandan sonra anam onu sevmıdiyini, məcbur olub evləndiyini deyəndən sonra atam ona qarşı qəddarlaşır. Olmazın işgəncələr başlayır. İçki zəhirmara da o vaxtdan qoşulur atam. Anamın intiharı günü isə Həsrət əmi bizə gəlmişdi. Bilirsən o heç vaxt bizə gəlməzdi. Atamı bir az danladı: – Məndən böyük də olsan ay Nəsib, bir az məni dinlə. Yazıqdı axı, o. Olmazın işgəncə verirsən. Uşaqlar da yazıqdı, qorxu altında böyüyürlər. Atam başını aşağı salıb heç nə demədi. Sən demə atam anamın Həsrət əmimə qısqanırmış. Əmim gələn günü anam çıxıb xoşgəlmisən dəyibmiş. Atam deyirki; -Ananın gözlərindəki o işıltını illərdi həsrətin çəkmişdim. Bir dəfə də olsun anan mənə qarşı o sevgiylə baxmayıb. Elə həmən günü planı cızıb, axşam da həyata keçirib. Bir sevgi qığılcımı alova çevrilib anamın ömrünə son qoyub – Bəs bunu hardan öyrəndin? – Atam danışdı. İnan o hələ də peşman deyil. Sirr oyununu pozmamağı bərk-bərk tapşırdı. Amma artıq bacarmıram. İllərdi bu tərəfliyə gəlmirəm. Nicat üşəndi. – Niyə? Olmuya? – Hə, Mətləb, yaxınlıqdakı o təpəcik atamın “məharətinin göstəricisidi”. – Bu gün bu sirri açma səbəbim ulduzlar oldu. Onların “işığında” son dəfə görmüşdüm anamı. Gözəl anamı. – Görürsən, uzaqdan sirrimi ört- basdır edən ulduzlar, illər sonra Sirr oynunu pozdular. Atam qədər,bəlkə də çox,mən günahkaram. Yığ məlumat ver,gəlib aparsınlar məni.
Fevralın 22 də Cəmşid Naxçıvanski adına Hərbi Liseydə filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, Milli Mədəniyyətin Təbliği ictimai birliyinin rəhbəri Cəfərova Jalənin “Kiçik dünyanın böyük insanları” kitabının təqdimatı keçirilib. “Yazarlar” jurnalının İƏ üzrə meneceri, AJB üzvü Nəzakət Kərimova-Əhmədova müəllifə “Ziyadar” Mükafatını təqdim edib.
Gənc yazarın “Daş adam” adlı ilk kitabı çap olunub
“Yazarlar” jurnalının Azərbaycan Milli Qəhrəmanı şəhid Rövşən Hüseynovun xatirəsini əbədləşdirmək məqsədilə “25 yarpaq” layihəsi çərçivəsində elan etdiyi müsabiqənin qalibi gənc yazıçı Leyla Yaşar olub.
AZƏRTAC xəbər verir ki, bu münasibətlə gənc yazarın “Daş adam” adlı ilk kitabı çap edilib. Kitabda beş hekayə -“Daş adam”, “Yaralı çəkmə”, “Ömrün bitdiyi gün”, “Şəhid məzarı” və “Məzarlıqda yanan işıq” yer alıb.
Kitabda oxuculara təqdim olunan hekayələrdə vətən həsrəti, torpaq nisgili, mərd oğulların qəhrəmanlıqları öz əksini tapıb.
