Bir gün sinifdə ingilis dilində şərti cümlələri izah edirdim. Aylardan dekabr idi. Taxtaya ingiliscə bir cümlə yazdım: “Bəli uşaqlar, taxtada “Əgər çox varlı olsaydım, anam üçün … alardım”, – yazılıb. Cümlədəki boşluğu xəyal gücünüzdən istifadə edərək doldurun. Aydın oldumu?” – dedim.
Elə görünürdü ki, hamı anlamışdı, çünki səssizcə payladığım balaca vərəqləri götürdülər və gözlərini tavana dikib fikirləşməyə başladılar. Beş dəqiqə sonra sinfi dolaşaraq vərəqləri yığdım və bir-bir oxudum. Kosmik gəmi, Ferrari, Mayamidə bilet, Maldivlərdə ada… Mən oxuyurdum, sinif gülürdü.
Sonuncu vərəqi isə içimdə oxudum: “If I were rich, I would buy flowers for my mom.” (Əgər varlı olsaydım, anam üçün çiçəklər alardım).
Bu cümlənin sahibi həmin il sinifə yeni gəlmiş, çəlimsiz və içinə qapanıq bir uşaq idi. “Aramızda çox duyğusal bir dostumuz var!” – dedim. – “Səlim, qalx görüm, yazdığını yoldaşlarına deyə bilərsənmi?”
“Çiçək alaram, yazmışam, müəllim”, – dedi.
Sinifdə yüngül bir gülüş qopdu. “Mən sizə çox varlı olduğunuzu düşünün, xəyal gücünüzü işlədin demişdim. Sən buna baxmayaraq “çiçək alaram” yazmısansa, deməli mühüm bir səbəbin var”, – dedim.
O bir müddət susdu, sonra asta səslə ayağa qalxaraq: “Başqa heç nə ağlıma gəlmədi, müəllim”, – dedi.
Üzündə Mona Liza tablosunu xatırladan, gülmək və ağlamaq arasında qəribə bir ifadə vardı.
“Oğlum, məni ələ salırsan?” – dedim sərt səslə. Heç cavab vermədi. Vərəqləri geri payladım. Dərs bitəndə zəng çalındı və şagirdlər arı sürüsü kimi həyətə axışdı. Çöldə narın bir yağış yağırdı.
Ertəsi gün məktəbə gələndə Səlimin atasını foyedə məni gözləyərkən gördüm. Onun qarşısındakı stolun üstündə, bir gün əvvəl sinifdə payladığım büzüşmüş vərəq dururdu. Oturub bir az söhbət etdik. Qısa bir görüşmədən sonra ayrıldı.
… Mən isə çətinliklə otağıma doğru getdim. Başım fırlanırdı. Hıçqırtıya bənzər qəribə bir şey, diafraqmamdan boğazıma qədər qalxmış, partlamağa hazır dayanmışdı.
O balaca boşluğu “çiçək”lə dolduran Səlimin həyatındakı ən böyük boşluğu da çiçəklə doldurmağa çalışdığını anladım. Onu da bildim ki, Səlim üç ay əvvəl anasını avtomobil qəzasında itirib və o gündən etibarən, atasıyla hər Cümə günü məzarlığa gedib, anasının məzarına çiçək qoyur.
Atası deyirdi ki, Səlim ötən gecə üzünü yastığa qoyaraq səhərə qədər hıçqırıb…
Mən isə bir şeyi anladım. Universitet diplomu ilə müəllim olmaq mümkün deyil.
“Müəllimlik səhər gedib günortaya qayıtdığın, şənbə, bazar, tətil, yay istirahəti etdiyin bir peşə deyil. Müəllimlik ana olmaqdır. Ata olmaqdır. Qardaş olmaqdır. Bir sözlə, insan olmaqdır.”
YAZARLAR cameəsi adından Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi XƏLİLOVA AFƏT MÜRŞÜD QIZInı doğum günü münasibətilə təbrik edir, qarşıdakı bütün həyat və fəaliyyətində yeni-yeni nailiyyətlər arzulayırıq!!! Uğurlarınız bol olsun!!! Allah Sizi qorusun!!! Hörmətlə: Zaur USTAC
YAZARLAR cameəsi adından Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi XƏLİLOVA AFƏT MÜRŞÜD QIZInı doğum günü münasibətilə təbrik edir, qarşıdakı bütün həyat və fəaliyyətində yeni-yeni nailiyyətlər arzulayırıq!!! Uğurlarınız bol olsun!!! Allah Sizi qorusun!!! Hörmətlə: Zaur USTAC
EMİN PİRİNİN “SƏFİLLƏRİ” və ya EMİN PİRİ YARADICILIĞINDA UŞAQ OBRAZLARI.
” Tanrı heç bir uşağı pis olsun deyə yaratmaz. Onu pis edən pis təhsildir. Pis ata-ana, pis ətraf, pis idarə palçıq kimidir, yazıq balaları da çəkib udar.” (Viktor Hüqo) Tarix müəllimi, jurnalist, Vətən müharibəsi iştirakçısı (baş leytenant), şair – Emin Pirinin haqqında oxuduğum ilk yazı qələmyoldaşı Taleh Mənsurun imzasından olmuşdu. Həmin məqalədən bu cümlələr yaddaşıma hopmuşdu : ” Mənim tanıdığım Emin Piri uşaqlar olan yerdə nəfəs almır. Uşaqların ciyərlərinə çatacaq havanı öz ciyərlərinə çəkməyi özünə haram bilir. Ən böyük arzusu-günahsız uşaqlara tuşlanmış güllələri bir badə şərab kimi başına çəkməkdi.” Vətən müharibəsindən öncə cəbhəyə könüllü yollanan tarix müəllimi müsahibələrindən birində müharibə zamanı ona gələn məktəbli məktublarından birini müharibənin sonuna kimi ürəyinin üstündə gəzdirdiyi deyir və əlavə edir : “Tarix dərsini keçərkən Vətənin bütövlüyü, azadlığı uğrunda döyüşməyi, Vətəni qorumağı aşılayırsansa və bunları tövsiyyə etdikdən sonra sən yenə də sinif otağında qalırsansa buna dözmək çətin bir məsələ olardı. Təbii ki, sən bu dediklərinə özün öz əməlinlə nümunə olmalısan ki, sabah o şagirdə etdiyin tövsiyyəyə o şagird inana bilsin. “ Ucqar kəndlərdən birindəki orta məktəbdə uşaqlara tarix dərsini tədris edən müəllimin tariximizin şanlı səhifələrində birinin yazılacağı bir vaxtda qələmi partada qoyub əlinə silah alıb bu səfər tarix yazmağa getməsi təkcə Vətənə yox, həm də uşaqlara olan sevgisinin bariz nümunəsi idi. Bu cümlələri yazarkən çox sevdiyim Atamın (M. K. Atatürk) uşaqlar haqqında dediyi bu sözləri unuda bilməzdim : “Uşaqlarımızı artıq düşüncələrini çəkinmədən açıq ifadə etməyə, daxilən inandıqlarını müdafiə etməyə, buna qarşılıq da başqalarının səmimi düşüncələrinə hörmət etməyə alışdırmalıyıq. Eyni zamanda onların təmiz ürəklərində; vətən, yurd, ailə və vətəndaş sevgisi ilə bərabər doğrunu, yaxşını və gözəl şeyləri təbliğ etməliyik. Vətəni qorumaq uşaqları qorumaqla başlayar”. Deməli, yaşadıqları zamandan və məkandan asılı olmayaraq bütün aydınlar eyni cür düşünürlər. Emin Pirinin yaradıcılığına nəzər salarkən ayrı – ayrı vaxtlarda və mövzularda yazılmış şeirlərdə ecazkar bir bağlılıq gördüm, sanki o obrazlar hansısa romanın hissələrindəndirlər, həm bir- birlərinə yaxın olduğu qədər uzaq, həm də yad olduqları qədər doğma idilər. Şairin şeirləri arasındakı görünməz bağlar mənə V. Hüqonun “Səfillər” romanını xatırlatdı. Emin Pirinin də şeirlərinin öz Qavroşu, Fantinası, Kozettası var idi. Amma bir məqam da var ki, E. Pirinin səfilləri, yəni şərqin səfilləri V. Hüqonun səfillərindən yəni, qərbin səfillərindən daha şanslı idilər, çünki E. Pirinin səfillərinin anaları qavroşların (qomenlərin) anasından fərqli olaraq nə olursa olsun övladını tək qoymaz, onlara sahib çıxardı. Qavroş hərdən evlərinə gedərdi və orda qarşılaşdığı mənzərə bu cür olardı : “Qavroşun nə sığınacaq yeri, nə yeməyi, nə də əzizləyib, himayə edəcək bir adamı var. Amma qüssələnmir, çünki sərbəst idi. Lakin atılmış olsa da, bəzən ağlına gəlirdi: “Gedim anamı görüm”. O, vərdiş etdiyi yerləri, səsli-küylü meydanları, bulvarı tərk edər, sahil küçəsinə enər, körpülərdən keçər və sonda kasıblığın, yoxsulluğun məskunlaşdığı şəhər kənarındakı daxmaların birinə gələrdi. Bu kasıb daxmada həmin şən uşağın ailəsi yaşayırdı. O gəlirdi və burda yoxsulluq və qəm-qüssədən başqa heç nə görmürdü. O, burada heç bir mehriban təbəssüm görməmişdi – ən kədərlisi də məhz bu idi. Boş ocaqlar kimi, ürəklər də soyuq idi. O buralarda görünəndə ondan soruşurdular: “Haradan gəlirsən?”. O cavab verirdi: “Küçədən”. O gedən zaman isə, soruşurdular: “Haraya gedirsən?” . “Küçəyə” – deyərək o cavab verirdi. Anası isə onun arxasınca qışqırırdı: “ Sənə burada nə lazım idi?” Oğlan, zirzəmidə bitən solğun, xırdaca bir ot kimi, sevgi və nəvazişdən məhrum yaşayırdı. O, bundan nə əziyyət çəkir, nədəki kimisə günahlandırırdı. O heç lazımınca bilmirdi ki, ata-ana necə olmalıdır.” Emin Pirinin şeirlərində isə Ana obrazı hər zaman övladının yanındadır, müharibənin ən qızğın, amansız səhnələrində belə duasıyla, sevgisiylə, fədakarlığı ilə balasının yanındadır. E. Pirinin şeirlərindəki qavroşun anası birdən uşaqlarının ürəyi alma istəyər deyə danışdığı nağılların sonunda “göydən üç alma düşdü” demir: ” Kişilər ağlamaz deyən anam yerimə özü ağlayardı. Nağıl söyləyərdi, göydən üç alma düşməzdi nağıllarında, deməzdi bunu anam- birdən ürəyimiz alma istəyər…” Emin Pirinin qavroşunun anası oğlu müharibəyə gedəndə qədim türk inancına əsasən oğlunun saçına xına yaxır, sağ – salamat qayıtsın deyə: ” Saçımda Anamın xınası Yolların ayaqlarımçün duası… “ Bəlkə də Hüqonun qavroşunun Paris üsyanında bir gülləyə qurban olub dünyasını dəyişməsinin bir səbəbi də anasızlığı idi. Şairin başqa bir ana obrazı müharibədə öz qolu ilə birlikdə itirdiyi körpəsinə görə özünü qınayır, balasını özündən ayrı düşən qoluna tapşırır ki, ondan muğayat olsun : “şəhər bombalanarkən itirmişdi altıaylıq körpəsini qoparmışdı əllərindən mərmilər bir qolu balasında biri özündə qalmışdı ananın…
itgin qoluna yalvarıb, itgin balasını tapşırırdı, ana: ” yaxşı bax balama… “ V. Hüqonun Qavroşu məktəbə getməyi arzulasa da heç vaxt məktəbə getməmişdi. Emin Pirinin Qavroşu məktəbə gedir, amma sosial bərabərsizliyə, kasıblığa görə məktəbin bufetinə yaxın düşə bilmir : “Sərhəddin tikanlı məftilləri kimi görünərdi kasıb uşaqlarının gözündə məktəb bufetinin qapısı. …Hindus olmasaq da, atamızın cibinə görə bölmüşdülər bizi sinif otaqlarında Kastalara.” Hüqonun Qavroşu bərbərin qovduğu iki oğlan uşağına çörək alır, onların qarınlarını doyurduqdan sonra köhnə fil heykəlinin içində uşaqlara yatmağa yer düzəldir. Emin Pirinin qavroşu da “Dərdin əlindən gedək kimisə sevindirək” deyib uşaqlarla qar adam düzəldir, qar adamın burnunu – yerkökünü nəvəsinə aparmaq istəyən yaşlı nənəyə verir: ” Geyimi kimi yaşlı bir qadın yaxınlaşıb fağır-fağır : -olar, bu yerkökünü nəvəmə aparım…”
V. Hüqonun Fantinası (Kozetta nigahdankənar dünyaya gəlmiş uşaq idi) Kozettanı dünyaya gətirib qayğısına qala bilmir, müvəqqəti olaraq meyxanaçı ailəyə əmanət edir, Kozetta orda hədsiz iztirablar çəkir, zülmlərə məruz qalır. Emin Pirinin “fantinası” isə bətnindəki balası ilə abort masasında vidalaşır : “… qadın dözür ancaq Və baxır… … Alın yazısında həyat ana bətnindən abort stoluna kimi uzanan yolmuş.” Və yaxud adama elə gəlir ki, bəlkə də Emin Pirinin “kozettası” “Boşanmış qadın” şeirindəki uşaqdır, şair misralarında boşanmış qadının vəziyyətini bu cür təsvir edir : “Snayper kimi atar sözlərini ac pişik kişilər. sürüdən ayrı düşmüş ceyrandı indi, axşam yeməyidir gözlərində. … Sıxılarlar bir-birinə Qadın Körpəsi Və A… yı oyuncağı… “ Bəlkə də bu həmin o qızcığazdır ki, uşaq vaxtı ata-anası onun gözünün önündə dalaşanda bu davanı görməmək üçün oyuncağını gözünə tutur, böyüyəndə abort masasında “can qurtarır”. Bu haqqında yazdığım obrazlar ayrı-ayrı şeirlərdəndir, amma adama elə gəlir ki, bir qızcığazın uşaqlığı bir şeirdə, sonrakı həyatı digər şeirdə təsvir olunub: “ Xatırladınmı,
ata-anası savaşarkən
oyuncağının gözlərini tutan
qızcığaz
bu gün “xilaskar” kimi
“Can qurtarırdı” abort masasında.” Bəli, Emin Piri yaradıcılığının prioritet mövzusu humanizmdir, insan, ailə və cəmiyyətdir, o uşaqların xoşbəxt, firavan yaşayacağı bir dünya istəyir, müharibələri lənətləyir, savaşlarda körpələrin, qadınların da səngərdəki döyüşçü qədər əzab-əziyyət çəkdiklərini göz önünə gətirir. Şairin şeirlərinin, “Müharibə gündəliyi” nin orta məktəb dərsliklərinə salınması arzusu ilə Şairə yeni-yeni yaradıcılıq uğurları arzulayıram.
Müasir rus ədəbiyyatının gənc şairələrindən (ixtisasca jurnalist) olan Vera Polozkovanın uşaqlar üçün yazmış olduğu iki şeir Cəvahir Tanrıverdinin tərcüməsində (Вера Полозкова. Стихи.):
MƏNİM ƏZİZ ANAM
Gəlib məqalə yazmağa Budur mənim əziz anam. İş başlayıb, mən qoynunda Bükülmüşəm, yurd salmışam.
Öhdəsindən gəlsin gərək Yüz iş, beş yüz bir sualın. Mən özümlə götürmüşəm Sarı topu, al qatarı.
O, əlbəttə, deyəcəkdir: “Sürüş, düş, öz otağın var.” Aydındır, burda lazımam, Hər ailədə bir birlik var.
Lap yatmaq vaxtı gəlsə də, Axşam düşsə də, getmirəm. Bilirəm, çətindir ona, Mən ki kömək etməliyəm.
Uğursuzluqdan, pislikdən Qaçıb sevgiylə durmuşuq. Qorxma, ana, səninləyik Mən, qatarım, bir də topum.
Bu gün tanınmış yazıçı Elxan Elatlının doğum günüdür! Təbrik!!!
Azərbaycanlı yazıçı, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, “Qızıl qələm” mükafatı laureatı Elxan Elatlı 1962-ci il 19 dekabrda Şamaxı rayonunun Sis kəndində anadan olub. Orta təhsilini doğma kəndlərində aldıqdan sonra Bakıdakı Fizika–riyaziyyat təmayüllü Respublika 1 saylı məktəbində davam elətdirib. Uşaq yaşlarından ədəbiyyata böyük marağı olub. Kiçik şeirlər və hekayələr yazıb. “Kirpi” jurnalında miniatürləri, rayon qəzetində çoxsaylı məqalələri çap olunub. 1980–1985-ci illərdə BDU–nun mexanika–riyaziyyat fakültəsində oxuyub. 1985–2001-ci illərdə doğulduğu kənddə fizika–riyaziyyat müəllimi, rayon icra hakimiyyətinin ərazi üzrə nümayəndəsi, məktəb direktoru vəzifələrində çalışıb. 2001-ci ildən Bakı şəhərində yaşayır. İndiyədək 28 kitabı işıq üzü görüb ki, onların dördü şeir, ikisi riyazi məntiq, biri qəhrəmanlıq romanı(“Qisas gecəsi”), digəri psixoloji roman (“Mərtəbələr”) və “Xəstə ruhlar” əsəri tarixi-detektiv roman, on doqquzu isə detektiv nəsr əsərləridir. “Xəyanət” romanından sonra detektiv yazıçı kimi tanınmağa başlayıb. İrihəcmli “Qan ləkəsi” romanı və oradakı hadisələrin müəyyən mənada davamı olan “Cəhənnəmdən gələn səs” romanı vətənpərvərlik tərbiyəsi baxımından qiymətli əsərlər hesab oluna bilər.
Müəllimlik ən şərəfli peşələrdən biridir ki, zəhmətinin haqqı heç zaman ödənməz. Hər bir insanın həyatında ən önəmli insanlardan biri də onun müəllimlərdir. Belə şərəfli müəllimlərimizdən biri də Rüstəm Əşrəfovdur. 1959-cu ildə Qərbi Azərbaycanın Amasiya rayonunun Düzkənd kəndində anadan olan Rüstəm Əşrəfov 1980-ci ildə ADPU-NUN Pedaqoji fakültəsini, 1987-ci ildə isə BSU-nun Filologiya fakültəsini bitirib. Bir müddət kənd məktəbində müəllim işlədikdən sonra Sumqayıt şəhərinin bir sıra orta məktəblərində, o cümlədən 27,37, 38 saylı orta məktəbdə işləyib. 1997-2007-ci illərdə Respublika üzrə yeni Pedaqoji innovasiyalarla bağlı keçirilən “İlin ən yaxşı müəllimi” müsabiqəsinin qalibi olub. O praktik əməli fəaliyyətini yaradıcı elmi axtarışda da sınayaraq, 2002-2007-ci illərdə Azərbaycan Respublikasının Təhsil Problemləri İnstitutunun “Azərbaycan dili və onun təhdris metodikası” ixtisası üzrə doktoranturanı bitirmiş, 2010-cu ildə isə ADPU-nun istisaslaşmış müdafiə şurasında “Azərbaycan dilli üzrə ümumiləşdirici dərslərin təşkilində inteqrasiyanın yaradılması yolları” mövzusunda dissertasiya müdafiə edərək pedaqogika üzrə fəlsəfə doktoru alimlik elmi dərəcəsi almışdır. Rüstəm Əşrəfov metodist-dilçi alimdir. Əşrəfovun elmi tədqiqatları üç istiqamətdə yönəlmişdir: 1.Məktəbəqədər və ibtidai təlim nəzəriyyəsi.
2.Azərbaycan dili və onun tədrisi metodikası.
3.Azərbaycan pedaqoji fikri məktəbşünaslıqda. Müəllimlik peşəsi, ixtisası və məktəbşünaslıqla bağlı respublika mətbuatında və xaricdə ( Türkiyə, İran, Rusiya, Ukrayna, Moldova, Qazaxıstan, Özbəkistan və Türkmənistan) müxtəlif ali məktəblərin elmi-nəzəri jurnallarında çap olunmuş 400-dən çox elmi-metodiki məqalənin, 15 fənn froqramı, 2 test toplusu, 6 kitabın, 2 monoqrafiya, 2 metodik vəsait , 1 dərs vəsaiti və 1 dərsliyin müəllifidir. 2005-cü ildən AJB-nin üzvüdür. 2003-cü ildən SDU-nun filologiya fakültəsində müəllim kimi elmi pedaqoji fəaliyyətə başlayıb və hal-hazırda da universitetin “Azərbaycan dili və onun tədrisi metodikası” kafedrasında dosent vəzifəsində çalışır. Ömrünü elmə həsr edən dəyərli müəlimə can sağlığı arzu edirik.
Bu gün çox unikal bir insanın (əsl ziyalı, fədakar müəllim, döyüş yolu keçmiş zabit, özünə məxsus tətzi, üslubu olan yazar) – Emin Pirinin doğum günüdür! Şad günü münasibətilə onu təbrik edir, yeni-yeni nailiyyətlər arzulayırıq! Uğurlarınız bol olsun, Emin PİRİ!
