Rəssam: Gülü.
Məlumatı hazırladı: Tuncay ŞƏHRİLİ
Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana
===============================================
<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ >>>>
Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru
Rəssam: Gülü.
Məlumatı hazırladı: Tuncay ŞƏHRİLİ
Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana
===============================================
<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ >>>>
Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru
Rənglər də poeziya kimidir. Şair portreti söz çələngindən hörür,rəssam isə rənglərin hormoniyasından və daxili dünyasının vəhdətindən. Aralarındakı fərq şairin susmayan söz dünyası, rəssamın isə səssizlik içərisindəki axtarışlarıdır, desək, bəlkə də, yanılmarıq. Əslində əsərlərinə fırçanın gücü ilə can verən rəssamlar bir yazar qədər də təbiətə, həyata, insanlara olan münasibətlərini, düşüncə və hisslərini də kətana köçürdürlər. Bu isə çətin və daha məsuliyyətlidir. Bu yaxınlarda gənc rəssam Aysel xanımın rəsm əsərləri ilə tanış olmam, məni bir daha rənglər aləminin sirli-sehrli dünyasına varmama səbəb oldu.
Əliyeva Aysel Etibar qızı 16.08.1979-cu ildə Bakı şəhərində dünyaya göz açıb. Ali təhsillidir. Bakı Dövlət Universitetinin Şərqşünaslıq fakültəsini bitirib. Ərəb, ingilis, rus və ibri dillərini bilir. Aysel Əliyeva 10 ilə yaxın DTX zabiti olub. Son dərəcə maraqlı daxili dünyası olan bu xanımın həm uşaqlıq, həm də tələbəlik illəri rənglər dünyasından keçib. Onun rəsm əsərləri mövzu etibarı ilə zəngin və maraqlıdır. İlk öncə Ayselin rəsmlərində özünəməxsus cizgilər, fərqli baxış məni özünə çəkdi. İnsanın öz düşüncələrini rənglərlə ifadə edə bilməsi çox maraqlıdır. Həmin düşüncələrin kreativ, bənzərsiz və qeyri- adi olması yaranan rəsm əsərlərini də son dərəcə maraqlı edir. Rəssam daxilən qeyri-adi düşünməsə rəsmələri adi və darıxdırıcı olur. Aysel xanımın çox maraqlı daxili aləmi olduğundan yaratdığı rəsmlər də olduqca maraqlıdır. Bəzən rəsmlər o qədər qeyri-adi olur ki, onları seyr etdikdə mənasını anlamaq üçün müəllifin izahına ehtiyac duyulur. Maraqlıdır ki, Aysel xanımın rəsm əsərlərində klassik yanaşmadan fərqli olaraq rəsmlərə və ümumiyyətlə incəsənətə müasir və kreativ baxış dərhal sezilir. Rəsmlər bir çox maraqlı məqamları əhatə edir və bu sahələr müasir elmin göstəriciləri olaraq izləyicilərdə böyük maraq kəsb edir. Önəmli olan odur ki, rəssam incəsənətin müasir cərəyanlarından istifadə edir.
Məsələn «Prozopaqnoziya», «Yaranma» və s. neyroqrafika, «Katarsis», «Sükut və söhbət» və s. rəqəmsal üsuldan istifadə edilib və hətta gələcəkdə NFT-yə (Non-Fungible Token) da müraciət etmək fikirindədir. Aysel xanım özü deyir ki, mənzərə, natürmort və digər realizmi çəkməyi o qədər də sevmir. Hesab edir ki, bunu müvafiq işıq və rakursla fotoda çəkmək olar və gözəl bir foto-şəkil alınar. Əsasən daxili hissiyatları, hissləri, əhval-ruhiyyəni, yəni gizli və tam izah olunmayanları çəkməyə üstünlük verir. Bir çox qeyri adi rəsmlərin müəllifi olan Aysel Əliyeva hesab edir ki, gözəllik hər zaman daxildədir. S.Ekzüperinin“Yalnız ürək iti görəndir. Ən vacib şeyi gözlərinizlə görə bilməzsiniz” sözlərini əsas tutaraq, müəllif hesab edir ki, gözəl nəsə sadəcə lazımsız bir örtük ola bilər. Ən vacibi isə daxildədir. İnsanın gözəlliyi onun daxili dünyasındadır. Aysel xanım hesab edir ki, əgər ətrafa diqqətlə baxsaq, hər şey gözəldir. Suvaqsız divardan asılan meynə budağı, yağış gölməçələri, başımızın üstündəki parça buludlar, öz işinin dalınca qaçan qarışqa, asfalt çatlağında bitən kiçik bir ot… Bizi hər yerdə təkrarsız gözəllik müşayət edir. Bu fikirlər onun ətrafa estetik baxışının tam ifadəsidir. Bəlkə ona görədir ki,onun təbiət mövzuları da xüsusi maraq kəsb edir. Onun “Zəncirotular gün batan çağında” adlandırdığı rəsm əsəri bu baxımdan daha da qiymətlidir. İlk təəssürat belə yaranır ki, səma günəşi qüruba yola salır. Axşamın həzin mehi ləçəkləri tökülən zəncirotuları yelləyir. Müəllif səmanı indiqo rəngində təsvir edir. Neyroqrafika vasitəsi ilə çiçəklərin budaqları balıq toruna çevrilib günəş diskini tutub saxlayıb. Müəllif təbiətdə olan bu möcüzəli anı bütün tamlığı ilə çatdıra bilmişdir. Rəssamın yaradıcılığında yağış, damcı obrazını da müşahidə etmək olur ki, bu da gözəllik bəxş edir. Təbiətin möcüzələrindən biri də damladır. Xüsusilə ləçəklər üzərinə düşən ilk damla gözəllik etibarı ilə bənzərsizdir. Müəllif “İlk damla” əsərində yalnız damlanın gözəlliyini deyil, onun xəfif səsini də əks etdirə bilib. Bu gözəllik eyni zamanda ilk toxunuşdan başlayan bir sevgidir. Yağış damlası ilə ağac ləçəyinin ilk qovuşması kimi də əks edilmişdir. Aysel Etibarqızının rəsm mövzuları olduqca geniş və çoxşaxəlidir. İnsan və onun gücü, düşüncəsi, fikirləri və təbii ki, insanın dünyaya, həyata olan sevgisi, Ayselin yaradıcılığında qırmızı bir xətlə keçir. “Buddanın təbəssümü” əsəri bu baxımdan çox maraqlı və dəyərli bir əsərdir. Buddanın təbəssümü hədsiz və təmənnasız sevginin ifadəsidir. İnsanlara yaxşılıq etmək, sevmək kimi gözəl və ali hissləri aşılamaq bu rəsmdə öndə gedir. Əsərdə xoşbəxtliyin əsası olan daxili azadlıq, müdriklik kimi yüksək hisllər əksini tapır. Rəsmdə bu hisslər neyro-xətlər vasitəsi ilə verilir. Aysel Əliyevanın yaradıcılığına hansı prizmadan yanaşsaq da, sonda onun yaradıcılığının əsas istiqamətinin vətənpərvərlik üzərində köklənməsinin şahidi oluruq.
Qarabağ torpaqlarının azad olması rəssamın yaradıcılığında da yadda qalan cizgilər yaradıb. Onun “Qarabağ üzərində günəş” adlı rəsm əsəri Qarabağ torpaqların azadlığının fırça ilə təsviri qürurverici anlar yaşadır. Qazanılan zəfərdən sonra Qarabağ torpaqları üzərində doğan günəş öz nurunu və şəfəqini evlərimiz üzərinə yaydı. Uzun illər istilik verməyən günəş qələbə sevgisinə bələndi. Uzun illərin həsrətinin vüsalı bu əsərdə tam bir azadlıq tablosu kimi diqqət çəkir.
Ana obrazı bütün yaradıcılığın simgəsidir. Bu baxımdan da rəsm əsərlərində ana obrazını yaratmaq hər bir rəssamın arzusudur. Aysel xanımın da yaratdığı ana obrazı tam bir ana obrazıdır, desək, heç də yanılmarıq.Rəssamın əsərlərindən biri “Ana ürəyi” adlandırılmışdır. Əsərdə ana və övladlarının bağlılığı əsas götürülmüş və müəllif bu rəsmdə ürək yaradaraq istəyinə nail olmuşdur. Ürəyə həyat verən isə xüsusi neyro-xətlərdir. Burada verilən uşaq əllərinin ölçüləri müəllifin övladları Leyla və Muradın əllərinin ölçüləri ilə müvafiqdir. Aysel xanımın yüzədək rəsm əsəri sevilərək izlənilir. Onun əsərlərinin kataloqunu hazırlanmaq üçün təqdim edilmişdir. Ümidvarıq ki, rəssamın əsərləri ona yeni uğurlar qazandıracaq və onun əsərləri ölkəmizdən kənarda da seviləcəkdir.
Müəllif: MƏRZİYYƏ NƏCƏFOVA (SƏLAHƏDDİN)
Filologiya elmlər doktoru, Azərbaycan Yazarlar Birliyinin üzvü
İlkin mənbə: zirve.info
İlkin mənbə: Karabakhmedia.az– :`Sizin yerinizə utanıram mən` – Şahmar Əkbərzadənin şeirləri
PDF>>>ZAUR USTAC UŞAQ ŞEİRLƏRİ
PDF: >>>>> ZAUR USTAC “QƏLƏMDAR-2”
PDF>>> ZAUR USTAC “BB” KİTABI
>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<
ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI
YAZARLAR.AZ
===============================================
<<<<<< WWW.USTAC.AZ və WWW.BİTİK.AZ >>>>>>
Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru
“Ulduz” jurnalının iyul-2022-ci il sayı işıq üzü görüb. Jurnalı şəhərimizin qəzet köşklərindən almaq olar.
PDF>>>ZAUR USTAC UŞAQ ŞEİRLƏRİ
PDF: >>>>> ZAUR USTAC “QƏLƏMDAR-2”
PDF>>> ZAUR USTAC “BB” KİTABI
>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<
ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI
YAZARLAR.AZ
===============================================
<<<<<< WWW.USTAC.AZ və WWW.BİTİK.AZ >>>>>>
Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru
Алиш бек Субхан оглу Керемли( Керимли- Ширвани, в Европе и Сирии его знают, как Алиш Шамахылы) родился 21- ого апреля 1322- ого года в городе Шамахы. Он является представителем династии Керимли, проживающей ныне в селе Арабшалбаш Гобустанского района. Представители этой династии во все времена отличались умением рисовать, мастерить, творить – словом, заниматься делами, требующими талант и особое воображение.
В родном Шамахы, когда он был центром науки и медицины, Алиш бек получил уникальное религиозное и общественное образование, которое не способны дать наши нынешние университеты. Наряду с тем , что он был известным архитектором, он также мог бы быть медиком, астрологом , математиком или же религиозным деятелем. Но Алиш бек, обладающий особым даром рисовть, устремился в расцветающий в то время Восток и избрал себе профессией архитектуру. За короткое время он завоевал известность своими работами в Дамаске, Ширазе, Тэбризе. Его работы в Бахчасарае в Крыму пронесли славу о нем в Россию, а затем и в Европу. Последняя его работа – знаменитый во всем мире Московский Кремль (крепость Керимли), в котором обьединены красота и мощь, Восток и Запад.
22-ого июня 1371-ого года он стал жертвой предательства и в результате покушения, был убит в пригороде Москвы.
В Шамахы до наших дней сохранился старый мост-дело рук Керимли у входа в город. Этот факт был весьма уверенно подтвержден летом 2017-ого года 83 –х летним жителем Шамахы, Гулу Балаевым, который был прекрасно осведомлен разными периодами истории родного города.
Поездка в Москву и Кремль
Алиш бек Керимли уехал в Москву по приглашению Великого Князя. В конце 1366-ого года, посланники Великого Князя Московского русского дворца, Боярин И. А. Барантинский, посол Ширваншахов в Московском княжестве Гафур бек и 10 подданых князя пустились в путь. Преодолев долгий путь, 5-ого января 1367- ого года, в одно морозное зимнее утро, они дошли до столицы Ширваншахов, город Шамахы.
Они были встречены с почетом и уважением и вошли во двор через главные ворота дворца. После встречи на высшем уровне, боярин Варатинский ознакомил Шейха Ибрагима Ширваншаха с содержанием письма Великого Князя Московского. Роль переводчика выполнял посол Ширваншахов в Москве Гафур бек.
На основании этого письма, всемирно известный строитель- архитектор Алиш Кэрэмли приглашается Московским Князем для выполнения мощного строительства. Это было первое письмо Дмитрия Ивановича с просьбой к Шейху Ибрагиму.
Несмотря на то, что шейх не хотел отпускать своего любимого зодчего, учитывая желание самого Алиш бека и гарантию Князя о безопасности архитектора, он соглашается на это.
Получив от Ширваншаха благословление на поездку, мастер начинает готовиться в путь и 10-ого января 1367-ого года вместе с русскими послами отправляется в Москву.
В Москве, для его безопасности, выделяется 7 человек охраны. Но он выбирает среди этих людей только одного солдата по имени Егор Булич. 14-ого марта 1367-ого года между Алиш беком и Князем Москвы Дмитрием Ивановичем подписывается контракт, по которому Алиш беку в его работе предоставляется полная свобода. Никто не имеет права вмешиваться в его работу и оказывать какое-либо давление. Чтобы никто не посмел превзойти его, Дмитрий Иванович предоставляет ему титул и полномочия барина. В котракте так же обязывается высокая оплата, не разрешается вмешательство, тайное наблюдение или внезапная ревизия со стороны князя. Все необходимые сведения в виде письменного отчета, должен был предоставить князю сам архитектор, тогда, когда он посчитает нужным. Никаких вмешательств в проект зодчего во время его работы не должно было быть. На основании этого контракта, не было ограничения на количество используемых в строительстве, рабочих. Алиш бек имел право в любое время привлечь на работу, желаемое им, количество рабочих.
Единственным серьезным требованием Князя было то, что строительство должно было завершиться в течение 4-х лет. Алиш бек обещает не только это, но и то, что эта крепость будет обладать необычной красотой, будет охранять Москву не одно тысячелетие, всем понравится и превратится в место, которым все будут любоваться и гордиться. Для подтверждения своих обещаний, Алиш бек достает из кармана маленький коран и, положив руку на священную книгу мусульман, клянется выполнить свое обещание. Для того, чтобы строительство закончилось на год раньше, Алиш бек Керимли берет на себя не только архитектуру, но и возглавляет строительную работу. Оплату предусматривалось произвести только после полного окончания работы и принятия его, как лучшего строительства, после тайного голосования. По восточным законам, оплата составляла ровно половину цены материала, используемого на строительство. В случае, если работа не понравится, оплата не производилась. Однако, на время работы, зодчий обеспечивался всем необходимым и зарплатой 300 рублей золотом в месяц. Проживание архитектора предполагалось у старшей сестры князя и должны были быть обеспечены все его необходимые потребности в еде и одежде. Несмотря на возражение воеводы Бобракова-мужа сестры, все расходы Великий Князь взял на себя
Строительство Московской крепости должно было вестись в основном, на острове, омываемом с четырех сторон Москвой рекой и ее притоком Яузой и там должен был создаться внутренний город, окруженный прочными крепостными стенами. А в предназначенных для военной и наблюдательной цели частях, должны были быть построены различной формы и размеров башни и ворота. В начале Алиш бек чертит и утверждает у Великого Князя чертежи 5-и башен и нескольких проходных вышек. Затем он определяет места для строительства кирпичных печей. Хотя архитектор и не должен был заниматься этим,но Алиш бек сам прогуливался по улицам, где жили бедняки,выбирал здоровых рабочих, принимал их условия и предлагал свои. Таким образом, в строительство было привлечено 1500 рабочих. Алиш бек обещал старательным рабочим оставить за ними квартиры и все предметы быта.
Строительство начинается 25 ого марта, в день русского праздника Благоденствия. Этот праздник празднуется в честь зачатия Марии от Святого духа. Во время празднования, мусульманин Алиш бек, так же присутствует там и зажигает свечи. До этого времени многие и даже некоторые епископы не знали о том, что мусульмане принимали Иисуса, как пророка.
В день начала строительства, Алиш бек достает из кармана коран и начинает нараспев читать суру «Марьям». Так как в его дела никто не имел права вмешиваться, то даже сам Митрополит Алексий не решается ему помешать. Таким образом, с одной стороны грубым голосом епископ читает Библию, а на другой стороне Алиш бек нараспев читает суру из корана.
В этот же день в основу стен крепости закладываются крупные черные камни. В первый рабочий день в строительстве принимают участие все. Даже сам Великий Князь участвует при этом.
Подлое предательство- смерть.
22-го июня 1371-ого года, будучи пьяным, атаман казак, нанося сильный удар сзади мечом, обезглавил Алиш бека. Это произошло на 9-ом километре дороги Москва – Смоленск, у нынешней дороги Волоколамск, недалеко от лесного массива, где проходила церемония проводов и возвращения нашего великого мастера. Целью этого унизительного убийства было убрать великого зодчего и стереть его имя, как мастера, воздвигнувшего Кремль, из истории навсегда. Алиш бека Керимли, ставшего жертвой жестокого убийства, хоронят там же. Больше всех по этому поводу скорбит племянница Великого Князя, Анна. Несмотря на то, что ее любовь к зодчему была безответной, она совершает постриг волос и уходит в монастырь в Пензе. До конца своей жизни Анна ухаживает за могилой мастера.
Строительства, оставшиеся после него
Кремль в Москве
Здание медресе в Тебризе
Три четырехэтажных здания в квартале «Сады» Дамаска.
Багдадский мост через реку Диджле
Фонтаны и дворец в Бахчасарае в Крыму.
Дворец князя Додиа в древней столице Грузии Мсхета (Недалеко от Тбилиси)
Комплекс торца Керим ага в Тебризе
Огромная Каравансара, состоящая из 80 комнат, в Ширазе.
Мечеть Джума в городе Дябиле.
Десятки зданий в Шамахы и, сохранившиеся до сегодняшнего дня, остатки моста –входа в старый город.
Память о нем сохранилась
В романе Сергея Бородина «Дмитрий Донской», написанного в 1941-ом году, имеются сведения о самом Алиш беке и его родине.
Впервые сведения об Алиш Керемли были упомянуты в Азербайджане Огтаем Элдэгэзом. (Ульфат Джавад «Кремль построил Азербайджанец» «Научные произведения» института истории имени А. Бакиханова НАНА. Баку, 2009год ,том 28, стр.205)
Азербайджанский писатель Хафиз Мирза написал о нем повесть «Архитектор московского Кремля Керемли». Эта повесть была опубликована в газетах и в книге « Последнее начало».
В 2012-ом году в издательстве «Зердаби» в Баку была опубликована книга Али Ахмедоглу, состоящая из 168 страниц, под названием «Награда архитектору Кремля» .
Очень интересна поэма, охватившая всю жизнь Алиш бека Керимли от рождения до смерти, «Алиш и Анна» автора Заур Устаджа.
Молодой художник- музыкантом Гюлю ханум подготовлен эскиз с изображением черт лица зодчего.
Известный поэт- художник Сехран Аллахверди, который возраждает облики известных личностей, создал портрет зодчего , который предоставлен вашему вниманию выше.
Автор: Hacıxanım Aida
Перевод: Təranə Məmməd
YAZARLAR.AZ
===============================================
<<<<<<WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ>>>>>>
Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru