Etiket arxivi: SƏLİM BABULLAOĞLU

Səlim Babullaoğlu – Üzə çıxmayan xatirələr dərində yatan inci kimidir

Üzə çıxmayan xatirələr dərində yatan inci kimidir
(Bu yazı “Kimya gündəliyi” kitabı üçün yazılıb)

Jalə İsmayıl neçə vaxtı Günel Eminli ilə bağlı kitab hazırlandığını deyib və mənim də o kitab üçün xatirələrimi göndərməyimi istəyib, sağ olsun. Mən isə demək olar, hər gün axşam nə yazacağımı düşünürəm. Günellə olan görüş və söhbətləri xatırlamağa çalışır, aciz cəhdlər edirəm.
Başqa tərəfdən, indiyəcən yalnız bir neçə adamla bölüşdüyüm, hər dəfə məndə dərin təşviş yaradan, əzab verən bir məsələ var. Təəssüf ki, ən yaxın adamlarımın, dostlarımın ağır xəstəliklərini, ölümünü qabaqcadan görürəm və yuxularım mənə olmazın iztirab verir. Anamla, atamla, xalam Zeynəblə, dostlarım Pərviz Yusif, Fərhad Mete, Qənirə Paşayeva ilə bağlı belə olub…hamını, hamısını yazmıram…
Günellə də belə olmuşdu, çox təəssüf.
Günel Eminlini ilk dəfə görəndə bibim qızı yadıma düşmüşdü, Təranə, 7-8 il yaş fərqləri vardı, Təranə böyükdü, təəssüf ki, ikisi də eyni ildə tərk etdi bu dünyanı. Hədsiz oxşarlıq bir yana, Günelin mənə yaxın qohumu, yaşca böyük dayısıoğlu, ya da qardaşı kimi baxmağı da vardı, isti, etibar dolu nəzərlərlə. Bu baxışları bir dəfə Sumqayıta, Fərhad Metenin yasına gedəndə daha qabarıq hiss elədim: ümidsizlik içində olan qızcığazın böyük qardaşına baxmasının kədərli nümunəsi idi, təskinlik verə bilmədim.
Son yazışmalarımızdan ikisini xatılayıram: Moldovadan ədəbi sorğu vardı, rumın şairəsi Mariya Pilkin göndərmişdi, gənc xanım yazarlarımızdan bir neçəsini məsləhət görmüşdüm, Günel xanımı da. Özünə yazdım ki, sorğu üçün Mariya onunla əlaqə saxlayacaq. Cavabı belə idi: “Böyük məmnuniyyətlə iştirak edəcəm. Həmişə yaxşı olun. Həmidə xanıma salam deyin”. Onda 1920-ci il idi, mayın 19-u, iki həftə sonra xəstəxanaya düşəcəkdim və 1 il 9 ay ağır xəstəliklə mübarizə aparacaqdım.
Lap axırıncısı isə oktyabrın 8-i və 9-na təsadüf edirdi. İki gün və iki fərqli kitabımın təqdimatı olacaqdı. Biri Beynəlxalq Bakı Kitab Yarmarkası çərçivəsində, biri də Əl Oyunları Sarayında. Dəvət göndərdim, həmişəki kimi cavab verdi, çiçək işarəsi göndərdi, “böyük məmnuniyyətlə iştirak edəcəm” yazdı.
Çox görüşmüşük Günel Eminli ilə. Əsasən ədəbiyyat tədbirlərində. Yazıçılar Birliyində, muzeydə, dostlarla tədbirlər sonrası çay süfrəsi arxasında. Bir dəfə qonaqlıq da vermişdi rəfiqələrinə, nədənsə məni də dəvət eləmişdi, yəqin dayıoğlu, qardaş kimi. Fəvvarələr meydanına açılan dar küçələrin birində Meksika mətbəxindən dada-dada xeyli söhbətlər eləmişdik hamılıqla.
İndi qüssəqarışıq xoşluq var içimdə. Nə yaxşı ki, Günelin ilk kitabının çapında iştirakım olub. “Cənnətdə payız”, hekayələr, esselər toplusuydu.
“Bəzən bir əsərdə Parisin bir uydurma küçəsindən bəhs edilər və həmin küçə o şəhərin xəritəsində olmasa belə, biz o şəhəri həmin küçəsilə daha çox sevərik. İstedadlı yazıçı Günel Eminlinin kəşf elədiyi bir küçə var: “Hay-haraylı dilənçi küçəsi “. Nə “google-map”də tapa bilərsiz o küçəni, nə Bakının hər hansı başqa xəritəsində. Amma siz o küçədə həmişə gördüyünüz həqiqətlərə bir başqa nəzərlə baxacaqsız. “Ana kimdir?” sualının əsrarəngiz cavabını alacaqsız. Günel Eminlinin ilk kitabında çoxlu böyük sualların adi görünən dərin cavabları var. O deyir ki, uşaqlıq cənnətdir, biz sözü yox, söz bizi seçəndə maraqlı olur, azadlıq xoşbəxtlikdir. Onun hekayələri esseləri qədər düşündürür, esseləri isə hekayələr qədər diridir, mütəhərrikdir”.
Belə yazmışdım o kitabı üçün və Elmlər Akademiyasının kitabxanasındakı təqdimatda da aşağı-yuxarı eyni sözləri təkrarlamışdım. Arxivimdə (bu sözdən heç xoşum gəlmir, bəlkə də Pasternakın şeirinə görədi) 6 avqust, 2011-ci ilə aid “525-ci qəzet” var. 30-cu səhifədə Günelin “Amerika, Amerika” yazısı dərc olunub. Yazı bu cümlələrlə bitir: “Desəm, nədən ötrü darıxdım, qəribə gələr, amma səmimilik üçün darıxdım, səmimilik üçün…”. Başlıq və son cümlə birlikdə artıq bitkin bir bir yazıdır.
Günel bir vaxtlar BSU nəzdində fəaliyyət göstərən Yaradıcılıq fakültəsinin dinləyicilərindən olub. Bir ilə yaxın orda dərs demişəm. Bir dəfə test eləmişdim. Yazılıydı. 14 dinləyicinin qeydini indiyədək saxlayıram, Günelin qısa qeydi də onların arasındadı, təsbitləri doğruydu: “Uşaqların yazdığı şeirin səmimiyyəti yaxşıdı. Pis, yaxud xoşa gəlməyən mətn(in) başlanğıcı… adama bədbinlik gətirir”. Çünki mətnin əvvəlini mən yazmışdım, məqsədli; sonunu uşaqların yazısından kollaj eləmişdim. Bunu isə dilə gətirməsə də, yalnız Günel hiss eləmişdi.
Adətən yaxın adamların həyatımıza necə daxil olduğunu xatırlaya bilmirik, ilk görüş, ünsiyyət, dəqiq səhnələr yaddaşın sirli dəhlizlərində aydın görünmür, üstəgəl təxəyyülümüz o səhnələri dəyişir, ya bər-bəzək vurur, ya necəsə redaktə, montaj eləyir. Amma yerdə qalanlar, bəlkə də heç vacib olmayan səhnələr bir başqa ardıcıllıqla özgə bir süjet xətti yaradır. Görünür üzə çıxmayan, daha doğrusu unudub çıxara bilmədiyin xatirələr dərində yatan inci kimidir, onları çıxarsan profanasiya baş verəcək, boş qutuya çevriləcəksən, özün öz gözündən düşəcəksən.
Adətən yaxın adamların həyatdan getdiyinə də inanmır, daha doğrusu, bunu sonadək başa düşə bilmirsən. Anlamadığını qəbul etmək isə çətindir.
Ruhun şad olsun, gözəl, istedadlı və istiqanlı bacım.

Səlim BABULLAOĞLU

Mənbə: Salim Babullaoglu

SƏLİM BABULLAOĞLUNUN YAZILARI

Tahirə Cəfərovanın 85 illik yubileyi münasibəti ilə ona fəxri diplom və hədiyyələr verilib

“Dünən (05.05.2025-rd.) AYB sədri, Xalq yazıçısı Anar tanınmış ədəbiyyatşünas, tərcüməçi şair, fin ədəbiyyatı mütəxəssisi Tahirə Cəfərovanı qəbul etdi, Tahirə xanımın 85 illik yubileyi münasibəti ilə ona fəxri diplom və hədiyyələr verdi.
Tahirə xanım ciddi tərcüməçi, Sankt Peterburq tərcümə məktəbi və naşirləri tərəfindən qəbul edilən yegnaə fin dili mütəxəssisimizdir. Onun tərcüməsində bir çox nəşrlər, həmçinin Azərbaycan şeiri antologiyası, Azərbaycan qadın şeiri antologiyası işıq üzü görüb.
Əziz Tahiri xanımı səmimiyyətlə təbrik edir, ona həmişəki kimi tükənməz enerji, yeni uğurlu işlər arzu edirəm.” – Səlim Babullaoğlu.

YAZARLAR olaraq, Tahirə xanımı təbrik edir, qarşıdakı bütün həyat və fəaliyyətində yeni-yeni nailiyyətlər arzulayırıq! Uğurlarınız bol olsun!

Mənbə: Salim Babullaoglu

SƏLİM BABULLAOĞLUNUN YAZILARI

Məlumatı hazırladı: Günnur Ağayeva


>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

“ƏDƏBİ OVQAT” JURNALI PDF

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

“ULDUZ” JURNALI PDF

“XƏZAN”JURNALI PDF

WWW.KİTABEVİM.AZ

YAZARLAR.AZ

===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

Səlim Babullaoğlu – Fikrət Qoca üçün elegiya

Fikrət Qoca üçün elegiya

Mayın 5-i Fikrət Qocanın anım günüdür. Allah rəhmət eləsin!
Bu şəkil Moskvada, səfirliyimizin qonaq evində, 2015-ci il noyabrın 5-də çəkilib.

Sevdiyi şairlər və inqilabçılar vardı. Viyon, Mayakovski, Kabral, Xose Risal, Qarsiya Lorka, Çe Gevara. Son dördü haqqında poema və şeirlər yazmışdı. Əski Sovet İttifaqının ən məşhur “qalın” ədəbi jurnallarında, qəzetlərində yüz minlər, bəlkə də milyonlarla nüsxə çap olunan bu əsərlər, o dövrün, ötən əsrin o sirlli və cazibəsi bu gün də əsla şübhə doğurmayan böyük yaradıcılıq enerjisi ilə dolu 60-cı illərində oxunmuş, sevilmiş, müəllifinə dünyanın altıda biri qədər deyil, bəlkə də elə özü qədər şöhrət gətirmişdi. Adı dövrün məşhur rus şairləri, Yevtuşenko, Rojdestvenski ilə bərabər çəkilən Fikrət Qoca “getməyin müşkül olduğu” dövrlərdə dünyanı xeyli gəzmişdi, bəlkə də taleyin ona verdiyi bu imkanla öz Qoca təxəllüsünü hələ gənc ikən təsdiq eləmişdi: çünki, “ çox oxuyan yox, həm də çox gəzən çox bilər” deyiblər.
O səfərlərinin biri Filippinəymiş. İnqilabçı, şair, tarixçi, ədib, həkim, on dil bilən poliqlot Xose Rшsal həbs olunub, edama məhkum edilibmiş. Qətlindən bir gün əvvəl vərəq və qələm istəyən şair ölkəsinin azadlığı barədə şeir yazıbmış. Fikrət Qoca həmin əsəri Azərbaycan dilinə çeviribmiş. Xose Risalın şərəfinə ucaldılmış abidənin postamentində onun şeirinin müxtəlif dillərə tərcümələrindən seçmələr, misralar var. Bir-iki misra da Azərbaycan dilində. Fikrət Qocanın Azərbaycancasında.
Toğrul Nərimanbəyovun məşhur portreti ilə başlayır Fikrət müəllimlə tanışlığım. Dünyanı görmək, öyrənmək üçün elə dünyanın özü qədər geniş açılan gözlər həmişə məni düşündürüb. Məhz böyük rəssamın “nağıl” üslubuyla şair Fikrət Qoca yeniyetməlik illərimin nağıl qəhrəmanına çevrilmişdi.
O şəkillə atamın Fikrət Qoca ilə həm ötən əsrin 60-cı illərinin sonunda Bakıda, həm də 70-ci illərin ortalarında o vaxtkı Əli Bayramlıdakı görüşləri ilə bağlı danışdıqlarını çox tutuşdurmuşam. Sonradan anlayacaqdım ki, Fikrət Qoca çoxlu şairlərə, xüsusən özündən 10-15 il kiçik ədəbi nəslə olmazın təsir göstəribmiş, elə atamın yazdıqlarına da.
Musiqi yaddaşımızın ən bənzərsiz sözçüsüydü Fikrət Qoca. Sonradan anlayacaqdım bunu.

İndi isə bir hadisəni xatırlayıram. 2002-ci ilin sonları, Yazıçılar Birliyinə yolumun ildə-ayda bir dəfə düşdüyü vaxtlardı. “Doqquzuncu hissə” adlı narrativ, uzun bir şeir yazmışam. Birliyin jurnallarının birinə təqdim eləmişəm. Qısa və quru şəkildə “janrı naməlumdu, çap etməyəcəyik” deyiblər, möhkəm təəccüblənmişəm, pərt və acıqlıyam. Yaxşı yadımdadır, çardaqdan pilləkənləri düşə-düşə elə bil kimsə, bəlkə də atamın o keçmişdəki söhbətlərindəki səsi ilə dedi ki, gir Fikrət Qocanın otağına, Girdim. – Səliməm, – dedim. – Sizə mətn gətirmişəm,- dedim. Bilərəkdən şeir demədim. – Oxuyun və mənə deyin ki, bu nədir. Bir az acıqlı, amiranə danışdım, indi bunu təəssüflə xatırlayıram. Dünya görmüş Qoca əlimdəki vərəqləri aldı. Bir xeyli müddət başını qaldırmadan oxudu, durdu, oxudu, durdu və axırda da dedi ki, 20-25 gündən sonra gələrsən. Gərək sakit başla oxuyum. Elə də elədim. Bir ay sonra görüşəndə bir jurnal uzatdı mənə. Vəqərləyib gördüm ki, həmin uzun şeir “vəzndə ağır, çəkidə yüngül” bir “giriş yazı”sı ilə məni “janrı naməlumdu, çap etməyəcəyik” deyib geri göndərdikləri həmin jurnalda dərc olunub. Hərçənd ki, Fikrət müəllimə bu sözlərin kim tərəfindən, harda deyildiyini, hansı jurnaldan söhbət getdiyini söyləməmişdim. Minnətdarlığımı sözlərimdən çox baxışlarım ifadə eləmişdi onda. Fikrət müəllim də bunu sezmişdi. Gözləri gülürdü. Əli ilə “get” demişdi. Yəni, “danışma, eləcə yaz”.
Hə, həyat qəribədi. Yadlar da məhz beləcə gəlib yaxın olurlar.
Ruhun şad olsun! Rahat uyu, Fikrət müəllim!

Səlim BABULLAOĞLU

Mənbə: Salim Babullaoglu

SƏLİM BABULLAOĞLUNUN YAZILARI

“Məhəmməd Füzuli” medalı təsis edildi

Azərbaycan Yazıçılar Birliyi katibliyinin 2025-ci il 3 saylı qərarı ilə “Məhəmməd Füzuli medalı” təsis edilib. Bu haqda xəbəri AYB-nin beynəlxalq məsələlər üzrə katibi Səlim Babullaoğlu paylaşıb. 

Məhəmməd Füzuli medalının təqdimetmə komissiyasının rəhbəri olan Səlim Babullaoğlu qeyd edib ki, əsasnaməyə görə bu medalla yalnız “yüksək ədəbi uğurlara görə” əcnəbi şair və yazıçılar təltif ediləcək. Nominantlar həm öz ölkəsində, həm də xaricdə yüksək ədəbi uğurları ilə təsdiq və təqdir olunan ədiblərin, eləcə də Azərbaycan ədəbiyyatını, həqiqətlərini öz ölkələrində və dünyada təbliğ edən, sənət əsərlərimizin tərcüməsi sahəsində fəaliyyətlərinə görə fərqlənən ədəbiyyat xadimlərinin sırasından seçilir.

Medalın bürüncdən hazırlandığını, ortasında Məhəmməd Füzulinin barelyefinin əks olunduğunu, xüsusi hazırlanmış diplomla birgə təqdim olunacağını bildirən komissiyasının rəhbəri Səlim Babullaoğlu “Ədəbiyyat qəzeti”nə açıqlamasında deyib: 

– Ötən il dahi şairimiz Məhəmməd Füzulinin anadan olmasının 530 illiyi idi və Azərbaycan Respublikasının Prezidenti hörmətli İlham Əliyevin sərəncamı ilə “Füzuli ili” elan olunmuşdu. İl çərçivəsində həm ölkə səviyyəsində, həm də beynəlxalq səviyyədə çoxlu konfrans və simpoziumlar, tədbirlər keçirildi. Çoxsaylı kitablar, tədqiqatlar çap edildi. AZB-nin “Füzuli ili”nin məntiqi yekunu kimi təsis etdiyi medal il ərzində yalnız 3 əcnəbi ədibə veriləcək.

Azərbaycan Yazıçılar Birliyi katibliyinin qərarı ilə bu il Məhəmməd Füzuli medalı 2 nəfərə – böyük qazax şairi, ədibi, mütəfəkkiri Oljas Suleymenova və görkəmli rumın şairi və alimi, Mihay Eminesku Akademiyasının prezidenti İon Deakoneskuya veriləcək. Azərbaycanın böyük dostu olan Oljas Suleymnovu ədib kimi ölkə ictimaiyyəti yaxşı tanıyır. Onu Azərbaycanda elə öz klassiklərimiz qədər sevirlər. Üstəgəl, bu il onun məşhur “Az I Ya” əsərinin 50 illiyi qeyd olunacaq.

İon Deakonesku isə həm öz ölkəsində, həm də Şərqi Avropada yaxşı tanınan məşhur şair, ədəbiyyat təşkilatçısı və ölkəmizin dostudur. Rumıniyada keçirilən bir çox ədəbiyyat tədbirlərində zaman-zaman ölkəmizin və ədiblərimizin təmsil olunmasına şərait yaradıb. Türklərə, Azərbaycana və azərbaycanlılara hörmətlə yanaşır.

Sonda Səlim müəllim vurğulayıb ki, bu ilin may ayında medallar sahiblərinə təqdim ediləcək.


YAZARLAR.AZ

===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

Salim Babullaoglu – Nutidig dansk poesi

Aserbajdsjan – Salim Babullaoğlu

FORORD

Ideen om at udvælge en lille antologi “Nutidig dansk poesi” og oversætte digtene til aserbajdsjansk blev forslået af Hüseyin Duygu, da han var i Baku, han er dansk statsborger af tyrkisk oprindelse, forfatter og oversætter – jeg accepterede med glæde hans forslag i sommeren 2024. Jeg mødte ham gennem den fremtrædende danske digter Niels Hav, hvis digte er med i denne samling. En dag modtog jeg et brev. Niels meddelte, at hans tyrkiske ven Hüseyin kom til Baku, og bad mig om at afse tid til ham. Jeg havde mødt Niels ved den international poesifestival i Iasi, Rumænien.

Hüseyin Duygu kom, han besøgte mig i Aserbajdsjans forfatterforening med sine rejsekammerater, vi blev venner, mødtes flere gange i Baku og senere igen i Istanbul.

Selvom jeg primært tog udgangspunkt i den liste, Hüseyin udarbejdede, og de digte, han foreslog, undersøgte jeg også mange andre navne og tekster og foretog forskellige valg. For tidligere, i 2020, hvor pandemien rasede, havde jeg læst en masse tekster fra det 20. århundredes dansk poesi, og i september 2020-udgaven af “Litteraturavisen” (10 dage før vores 44 dages sejrskrig) udkom en række af mine oversættelser fra Peter Poulsen, som blev betragtet som en af de danske mestre i poesien, for nylig afgik han ved døden.

Således etablerede vi den aktuelle liste over forfattere og bogen, baseret på de tyrkiske oversættelser præsenteret af Hüseyin Duygu sammen med originalerne, og min egen læsning og sammenligninger, hovedsageligt fra russisk og delvist fra engelsk. Udvalg fra oversættelserne blev offentliggjort på hjemmesiden www.mustaqil.az i en måned som led i projektet “Poesi Dag”, og derefter blev 12 digtere præsenteret, et digt af hver digter blev offentliggjort i magasinet “Ulduz” i afsnittet “Bog i magasinet” (udgave januar-februar 2025). Niels var i øvrigt en forfatter, der behandlede tyrkere og aserbajdsjanere med kærlighed og respekt, og i den henseende var han meget værdifuld for mig personligt. Jeg inviterede ham også til det online “Shushaya sa lam” internationale poesiprojekt, som jeg implementerede for 3 år siden, og gudskelov holdt han sit ord.

Jeg tvivler på, at der er væsentlige forskelle i oversættelsen og studiet af dansk litteratur til vores sprog, hvad enten det er fra den klassiske periode eller den moderne periode. Mest sandsynligt, når ordet dansk litteratur bliver nævnt, tænker de fleste ligesom jeg umiddelbart på enten HC Andersen (1805-1875) eller Søren Kierkegaard (1813-1855). Måske tager jeg fejl.

I hvert fald er dansk litteraturhistorie, dansk (jeg har lånt dette udtryk fra tyrkerne, og jeg synes, det er okay at bruge det) ikke så ældgammel. 1100-tallets “Dansk Krønike” af Sven Aggesen eller “Danmarks Historie” af Saxo Grammaticus, en samling gamle danske og norske episke myter og sagn, skrevet på latin og er et højdepunkt i den latin-danske middelalderlitteratur.

Baseret på et nu forsvundet håndskrift blev Saxos Danmarkskrønike først 600 år senere udgivet i 1514 af Cristiern Pedersen (1480-1554), og en dansk oversættelse udkom 60 år senere. Omtrent samtidig skrev ærkebiskop Anders Sunesens på latin sit didaktiske digt Hexaëmeron, en skabelsesberetning i det klassiske versemål hexameter.

Grundlæggeren af det danske litterære sprog er Pedersen, som jeg nævnte tidligere, han studerede i Paris og var forfatter til den første vellykkede oversættelse af Bibelen til dansk.

Danskernes største poetiske monument, grundstenen i dansk litteratur, er naturligvis folkeviserne, 500 episke og lyriske poetiske tekster, hvis forfattere er ukendte eller anonyme. De fleste af temaerne refererer til gammel skandinavisk mytologi, kristne apokryfe og vestlige og sydeuropæisk folklore.

Forskerne anser folkeviserne for at være begyndelsen på dansk digtning, og selv om dansk litteratur bevarede sin skandinaviske identitet i løbet af de næste fem århundreder, tenderer folkeviserne mod mystik, melankoli, litterær gotik og senere dekadence, og deler således temaer med paneuropæiske litteratur.

I de følgende århundreder frembragte dansk litteratur og lyrik store forfattere som Thomas Kingo (1634–1703), N.F.S. Grundtvig (1783–1855), og de førnævnte Andersen og Kierkegaard, og i det 20. århundrede William Heinesen, Piet Hein, Tove Ditlevesen, Johannes Madsen, Michael Strunge og Inger Christensen og mange andre. Og efterhånden, mere eller mindre samtidig med os, blev bundne versemål afløst af frie vers og åben poesi. Digteren Christensen, fastslår, at “rimet i sig selv begrænser udtrykket og fører dig i retning af det, du ikke vil sige”. Frie vers er nu normen i dansk digtning.

I dag er “hovedtemaet i dansk poesi dødelighed, eksistentiel intethed og forsøg på at lappe mørkets sorte huller.” Al elegance, subtile lyriske nuancer, landskaber og intellektualisme er dækket af tilværelsens slør, den til tider dygtigt skjulte subtile ironi fra nutidens postmoderne æra.

Er det sådan? Er det ikke sådan?

Den beslutningen bliver naturligvis taget af vores ærede læsere, baseret på vores oplæg og denne første og lille antologi “Dansk Nutidsdigtning” til det aserbajdsjanske poetiske publikum.

10. februar 2025

Dancaya çeviri: Hüseyin Duyğu

Mənbə: Salim Babullaoglu

SƏLİM BABULLAOĞLUNUN YAZILARI

Məlumatı hazırladı: Günnur Ağayeva


>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

“ƏDƏBİ OVQAT” JURNALI PDF

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

“ULDUZ” JURNALI PDF

“XƏZAN”JURNALI PDF

WWW.KİTABEVİM.AZ

YAZARLAR.AZ

===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

Səlim Babullaoğlu – Çağdaş Danimarka poeziyası

ÖN SÖZ ƏVƏZİ

Kiçik “Çağdaş Danimarka poeziyası” antologiyasını hazırla maq, şeirləri Azərbaycan dilinə çevirmək təklifini Bakıdaykən türk əsilli Danimarka vətəndaşı, şair-tərcüməçi Hüseyn Duyğu verib, 2024-cü ilin yayında, mən də məmnuniyyətlə qəbul eləmişəm. Onunla isə şeirləri bu topluda yer almış, görkəmli Danimarka şairi Nils Havın vasitəsilə tanış olmuşam. Bir gün məktub aldım. Nils türk dostu Hüseynin Bakıya gələcəyini bildirir, mənim ona vaxt ayırmağımı xahiş edirdi. Nilslə isə Rumıniyada, Yaş şəhərində keçirilən beynəlxalq poeziya festivalında tanış olmuşduq.

Hüseyn Duyğu gəldi, səfər yoldaşları ilə birlikdə Azərbaycan Yazıçılar Birliyini ziyarət elədi, dostlaşdıq, Bakıdaykən bir neçə dəfə, sonradan bir dəfə də İstanbulda görüşdük.

Xüsusən onun hazırladığı siyahı və təklif etdiyi şeirləri əsas götürsəm də bir xeyli başqa adları və mətnləri də araşdırdım, fərqli seçmələr elədim. Çünki daha əvvəl, 2020-ci ildə, pandemiyanın tüğyan elədiyi vaxtlarda XX əsr Danimarka şeirindən bir xeyli mətn oxumuşdum və “Ədəbiyyat qəzeti”nin 2020-ci ilin sentyabr sayında (44 günlük Zəfər savaşımızdan 10 gün öncə idi) çağdaş Danimarka şeirinin metrlərindən sayılan, bu yaxınlarda dünyasını dəyişmiş Peter Poulsendən bir silsilə tərcümələrim də dərc edilmişdi.

Beləcə Hüseyn Duyğunun orijinalları ilə birlikdə təqdim etdiyi türkcə tərcümələri, mənim isə əsasən rus və qismən də ingiliscədən oxuduqlarım, tutuşdurduqlarım əsasında hazırkı müəllif siyahısını, anadilli kitabı ərsəyə gətirdik. Tərcümələrdən seçmələr bir ay boyunca “Şeirli günlər” layihəsi çərçivəsində www.mustaqil.az saytında dərc edildi, sonra isə 12 şairin hə

rəsindən 1 şeir olmaqla “Ulduz” jurnalında, “Dərgidə kitab” rubrukasında (2025-ci il, yanvar-fevral sayı) işıq üzü gördü. Yeri gəlmişkən, Nils türklərə və azərbaycanlılara sevgi və hör mətlə yanaşan ədibdi, bu baxımdan da şəxsən mənim üçün çox qiymətlidi. Onu 3 il əvvəl gerçəkləşdirdiyim onlayn “Şuşaya sa lam” beynəlxalq poeziya layihəsinə də dəvət etmişdim ki, sağ ol sun, sözümü yerə salmamışdı.

İstər klassik dövr olsun, istər yeni dövr, Danimarka ədə biyyatının dilimizə tərcüməsi və tədqiqi ilə bağlı əsaslı mən bələrin olmasından şübhəliyəm. Çox güman böyük əksəriyyət Danimarka ədəbiyyatı deyəndə elə mənim kimi o dəqiqə ya Hans Xristian Anderseni (1805-1875), ya da Sören Kyerkeqoru (1813-1855) xatırlayacaq. Bəlkə də yanılıram.

Hər necəsə Danimarka ədəbiyyatı, danca (bu deyişi tür kiyəlilərdən götürdüm və düşünürəm, istifadə eləmək olar) yazılı ədəbiyyatın tarixi elə də qədim deyil. XII əsrə aid Sven Aqqesenin yazdığı “Danimarka salnaməsi”, yaxud Sakson Qrammatikin daha çox qədim dan, norveç qəhrəmanlıq dastan və rəva yətlərinin toplusu olan “Danimarkanın tarixi” əsəri latıncadır, latın-dan orta əsrlər ədəbiyyatının böyük abidələridi. Sonuncunun itmiş nüsxəsi yalnız 600 il sonra tapılacaq, 1514-ci ildə Kristyern Pedersen (1480-1554) tərəfindən nəşr ediləcək, 60 il sonra isə dancaya çevrilmiş nüsxəsi çap olunacaqdı. Təxminən eyni dövrdə hekzametrlə və latın dilində arxiyepiskop Anders Sensenin yaradılış barədə didaktik poeması da ərsəyə gələcəkdi.

Dan/Danimarka ədəbi dilinin banisi az əvvəl adını çəkdiyim, Parisdə təhsil almış,“İncil”in danca ən uğurlu ilk tərcüməsinin müəllifi Pedersendir.

Əlbəttə dancanın, Danimarka ədəbiyyatının ən böyük poetik abidəsi 500 epik və lirik poetik mətndən ibarət, müəllifləri naməlum, yaxud anonim, “meşə-xalq nəğmələri”dir. Əksər sü jetlər qədim skandinav əsatirlərini, xristian apokriflərini/ hədislərini, bir qismi isə Qərbi və Cənubi Avropa xalqlarının folklorunu nişan verir.

Tədqiqatçılar hesab edir ki, məhz bu “meşə-xalq nəğ mələri”ni Danimarka poeziyasının başlanğıcı hesab etmək olar. Və şəksiz, bir çox Avropa xalqlarının ədəbiyyat tarixində olduğu kimi sonrakı beş əsr boyunca Danimarka ədəbiyyatı skandinav özünəməxsusluğunu saxlasa da, mistisizmə, melanxoliyaya, ədəbi qotikaya, sonradan dekadansa meyllənib, ümumAvropa təma yüllərindən yayına bilməyib.

Sonrakı əsrlərdə Danimarka ədəbiyyatı və poeziyası Tomas Kinqo (1634–1703), Nikolay Qruntviq (1783-1855) və bayaq adlarını çəkdiyim Andersen və Kyerkeqor, XX əsrdə isə Vilyam Haynesen, Pit Hayn, Tove Ditlevesen, İnqer Kristensen və bir çox başqaları kimi böyük ədiblər yetişdirib. Və tədricən də, aşağı-yuxarı bizimlə eyni vaxtda, intizamlı, heca şeirlərini sərbəst və ağ şeir əvəzləməyə başlayıb. Yuxarıdakı sadalamada son ad, şairə Kristensen “qafiyə özü nüifadəni məhdudlaşdırır, səni söyləmək istəmədiklərinin səmtinə aparır” bəyanatı indi Danimarka şeirində normadır.

Bu gün “Danimarka şeirinin baş qəhərmanı fanilik, ek zistensial heçlik, daha çox zülmətin qara dəliyini yamamaq cəhdidir”. Bütün zərifliyin, incə, lirik çalarların, peyzaj və əqlinəticələrin üzərinə məhz ekzistensiyanın, indiki postmodern və post-postmodern dövrün bəzən ustalıqla gizlənmiş xəfif ironiyasının örtüyü atılıb.

Belədirmi? Belə deyilmi?

Qərarı bizim təqdimatımızda və Azərbaycan poetik auditoriya sı üçün ilk və bu kiçik “Çağdaş Danimarka poeziyası” antologiyası əsasında əlbəttə, hörmətli oxucular verəcək.

10 fevral 2025-ci il

Mənbə: Salim Babullaoglu

SƏLİM BABULLAOĞLUNUN YAZILARI

Məlumatı hazırladı: Günnur Ağayeva


>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

“ƏDƏBİ OVQAT” JURNALI PDF

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

“ULDUZ” JURNALI PDF

“XƏZAN”JURNALI PDF

WWW.KİTABEVİM.AZ

YAZARLAR.AZ

===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

Azerbaycan’ın Yeni Altın Çağı

Novruz bayramınız mübarək [Poesiens dag, Baku]
Azerbaycan’ın Yeni Altın Çağı
*
Kopenhag Bakü’ye 4.200 km uzaklıkta, kültürel ve tarihsel olarak çok büyük bir mesafe, sanki evrendeki iki gezegen arasındaymış gibi. 12 Danimarkalı şairin Azericeye çevrildiği yeni antolojiyi kutlamak üzere Bakü’de konuk olmaktan büyük mutluluk duydum. Mart ayının birkaç güneşli günü boyunca kendimizi orada evimizdeymiş gibi hissetmemize izin verildi.

Hayatını Türkiye ve Danimarka arasında geçiren Hūseyin Duygu ile birlikte geldim; Salim Babullaoglu ile birlikte bu çeviriyi yapma şerefine eriştiler. İlkbaharın başlarında ağaçların henüz yapraklanmadığı bir dönemde Bakü’de olduğumuz için şanslıydık; bu mevsim sanki iç çamaşırı giymiş güzel bir kadın gibi göründü bana.

Bakü büyüme sancıları çeken bir şehir, burada iki milyondan fazla insan yaşıyor ve çalışıyor. Şehrin simgesi 12. yüzyıldan kalma Kız Kulesi’dir; bu bin yılda kulenin çevresine yeni gökdelenler ve Yangın Kuleleri eklenmiş. Bu kulelerin ismi, ülke ekonomisi için hayati önem taşıyan petrol sektöründen geliyor. Bakü’de dolaşırken birçok yerde doğrudan yer altından petrol çıkaran sondaj kulelerini görürsünüz. Şehir, Hazar Denizi kıyısında yer alıyor ve burada petrol ve doğalgaz üretimi için yeni açık deniz tesisleri açılıyor.

Azerbaycan’ın uzun ve çalkantılı bir tarihi var. Bin yıldır Doğu ile Batı, Kuzey ile Güney arasında ticaret yolları ve kültürel alışverişin buluşma noktası olan ülke, dünyanın dört bir yanından insanları Bakü’de buluşturuyor; geçen yıl İklim Zirvesi burada oldu.

Bakü, dünyanın dört bir yanından gelen ışığı yansıtan bir prizmadır. Yüzyıllar boyunca Azerbaycan şiiri farklı alfabelerle yazılmıştır, ancak özünde ülkenin şiiri her zaman özgürlük susuzluğuna bir övgüdür.
*
Salim Babıllaoğlu, Azerbaycan Yazarlar Derneği’nin sekreteridir. Birçok görevi olan, sorumluluk gerektiren bir görevdir. Bizi de yanına alıp, fotoğrafların olduğu ofisinde konuk etti, yurt içi ve yurt dışında yaşanan edebi etkinliklere ait pek çok anısını bizimle paylaştı. Salim Babulaoğlu, Yazarlar Derneği’nin uluslararası ilişkilerini yöneten önemli bir isim. Onun sayesinde birçok kıtada birçok dilden şiir çevrildi. Başka ülkelerden gelen bu vitaminler, ülke edebiyatına yeni oksijen getiriyor.

Azerbaycan edebiyatının adeta sembolü haline gelen Yazarlar Birliği Başkanı Anar Rıza ile birlikte olmaktan mutluluk duyduk. 80’li yaşların ortasında, yaşını onurla taşıyan, kim olduğunu ve ne istediğini bilen bir adam. Bizi sıcak bir şekilde karşıladı ve H.C. Andersen gibi yazarların ne yaptığını anlattı. Andersen ve Søren Kierkegaard onun için önemli. Hatta Svendborg’lu şair Johannes Jørgensen’den bile söz etti. Etkileyici bir bilgi ve ufuk açıcı.

Anar Rıza’yla Səməd Vurgu’nun Ev Müzesi’nde düzenlenen resmi etkinlikte, yeni Danimarka antolojisinin davetli konuklara tanıtıldığı etkinlikte bir kez daha bir araya geldik. Burada ülkenin edebiyat kurumlarından önemli kadın ve erkeklerle tanıştık. Salim Babullahoğlu açılış konuşmasını yaparak antolojiyi tanıttı. Çağdaş Danimarka şiirinin Azerbaycan’da ilk kez okuyucuyla buluşması büyülü bir andı. Kitaptak şiir örnekleri her iki dilde de okundu. Son olarak Nazım Hikmet’in ünlü “Samet Vurgun’a ” adlı şiiri Danca ve Türkçe olarak okundu.

Ertesi gün eski Bakü’nün merkezinde bulunan Nizami Edebiyat Müzesi’ni ziyaret ettik. Rehber eşliğinde yaptığımız turda Azerbaycan edebiyatının tarihi hakkında canlı bir izlenim edindik. Dünyanın en büyük edebiyat müzesi olduğu söylenen kurum, şiire ve yazılı söze saygı duruşunda bulunan etkileyici bir edebi anı koleksiyonuna ev sahipliği yapıyor. Diğer ülkeler de bundan ders çıkarabilir.
*
Azerbaycan Cumhuriyeti, çalkantılı bir tarihe sahip olup, Rusya, Türkiye ve İran ile sınır komşusudur. Yükselişleri ve düşüşleri oldu, özgürlük hiçbir zaman garanti olmadı. Ülke, bağımsızlığını kazandığından bu yana petrol sayesinde istikrarlı ekonomik büyüme ve zengin bir kalkınma süreci yaşadı. Kültür ve ekonomisi gelişiyor, iyi eğitimli kadınlar ve erkekler mutluluğun peşinde koşuyor. Azerbaycan yeni bir altın çağın ortasındadır, inşallah ülke herkese mutluluk ve refah dağıtacak güzel bir gelecekle karşı karşıyadır. Fotolar:

Niels Hav
Kopenhag 20 Mart 2025
Türkçe çeviri: Hüseyin Duyğu

Mənbə: Salim Babullaoglu

SƏLİM BABULLAOĞLUNUN YAZILARI

Məlumatı hazırladı: Günnur Ağayeva


>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

“ƏDƏBİ OVQAT” JURNALI PDF

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

“ULDUZ” JURNALI PDF

“XƏZAN”JURNALI PDF

WWW.KİTABEVİM.AZ

YAZARLAR.AZ

===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

“Ulduz”lu görüşlər” in budəfəki qonağı şair Səlim Babullaoğlu oldu

“Ulduz”lu görüşlər” in budəfəki qonağı şair Səlim Babullaoğlu oldu

Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Natəvan klubunda şair, tərcüməçi, esseist Səlim Babullaoğlu ilə görüşü keçirilib. “Ulduz” ədəbiyyat dərgisinin təşkilatçılığı ilə keçirilən görüşdə Azərbaycan Universitetinin müəllim, tələbə heyəti, eləcə də poeziyasevərlər və ədəbiyyat adamları iştirak edib.
“Ulduz” jurnalının baş redaktoru Qulu Ağsəs tədbiri açaraq, Səlim Babullaoğlunun yaradıcılığı haqda geniş məlumat verib. Ardınca “Ulduz” jurnalının şöbə redaktorları Dayandur Sevgin, Taleh Mansur, Azərbaycan Universitetinin baş müəllimi, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Xəyalə Cəfərova, şair-publisist Zaur Ustac çıxış edib. Səlim Babullaoğlu şeirlərini səsləndirib, tələbələrin suallarını cavablandırıb. Azərbayacan ədəbiyyatının mövcud durumu, bədii tərcümə sahəsində aparılmalı olan islahatlar, eləcə də yazarlarımızın dünyaya çıxması yolunda qarşıda duran məsələlər haqda geniş fikir mübadiləsi aparılıb. Sonda Səlim Babullaoğlu tələbələr üçün öz kitablarını imzalayıb. Tədbirdən fotolar:

“Ulduz” aylıq ədəbiyyat dərgisi

Südabə Məmmədova – “Debüt” kitabı

> > > > MÜTLƏQ OXUYUN !!!

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

AYB-də tədbir var – Dəvətnamə

Hörmətli mətbuat nümayəndələrinin diqqətinə!

Bu gün, 14 fevral, saat 15.00-da AYB-nin “Natəvan” klubunda Moldova və Rumıniya səfirlərinin iştirakı ilə “Moldova poeziyası saatı” keçiriləcək, görkəmli Moldova şairi Qriqore Vyerunun 90 illik yubileyi qeyd olunacaq, Vyerunun “İynənin nəğməsi”, İon Hadırkanın “Mavi güzgü” şeir kitablarının təqdimatı olacaq.

Hər kəs dəvətlidir.

Mənbə: Salim Babullaoglu

SƏLİM BABULLAOĞLUNUN YAZILARI

Məlumatı hazırladı: Günnur Ağayeva


>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

“ƏDƏBİ OVQAT” JURNALI PDF

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

“ULDUZ” JURNALI PDF

“XƏZAN”JURNALI PDF

WWW.KİTABEVİM.AZ

YAZARLAR.AZ

===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

Azərbaycan Yazıçılar Birliyi “İynənin nəğməsi” adlı seçmə şeirlər toplusunu çap edib

QRIQORE VYERU-90

Bu il görkəmli rumın şairi, XX əsr Moldova ədəbiyyatının klassiki Qriqore Vyerunun 90 illik yubileyi həm Moldovada, həm də Ruminyada təntənə ilə qeyd olunur. Şairin əsərlərinə yeni qayıdış baş verir və onun əsərlərinin yeni tərcümələri ərsəyə gəlir, bir çox ölkələrdə şairin kitabları nəşr olunur.
Azərbaycan Yazıçılar Birliyi bu münasibətlə şairin “İynənin nəğməsi” adlı seçmə şeirlər toplusunu çap edib. “Şirvannəşr”də nəfis poliqrafiya ilə çap olunan kitabın titul vərəqində yazılıb:
“Kitab Azərbaycan Yazıçılar Birliyində Moldovanın Azərbaycandakı səfirliyi ilə əməkdaşlıq çərçivəsində nəşrə hazırlanıb. Yaradıcı heyət əməkdaşlığa görə Moldovanın Azərbaycandakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Aleksandr Esaulenkoya, ön söz yazısına görə akademik, görkəmli rumın şairi İon Hadırkaya, kitabın ərsəyə gəlməsində dəstəyinə görə hüquq elmləri doktoru, tanınmış ictimai xadim Vüqar Novruzova, kitaba daxil edilmiş şeirlərin tərcüməsinə və nəşrinə lütfkarlıqla icazə verdiyinə görə şairin varisi Kelin Vyeruya, mətnlərin əldə olunmasında köməyinə görə Moldova Milli Kitabxanasının direktoru Yelena Pintileyə minnətdarlıq edir…”
Kitabın tərcüməçisi, redaktoru və son söz yazısının müəllifi, şair Səlim Babullaoğludur, onun tərcüməsində kitabda şairin yeni çevrilmiş 68 şeiri daxil edilib. Eyni zamanda, Xalq şairi Ramiz Rövşənin Vyeru yaradıcılığından çevridiyi daha 5 şeir, tanınmış uşaq şairi və tərcüməçi Qəşəm İsabəylinin çevrisində isə Vyerunun uşaqlar üçün yazdığı 12 şeir də kitabda yer alıb.
Moldovanın Azərbaycandakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Aleksandr Esaulenkonun və Vüqar Novruzovun giriş sözlərindən sonra görkəmi rumın şairi, akademik, Moldova Elmlər Akademiyasının vitse-prezidenti İon Hadırkanın Qriqore Vyeru yaradıcılığı barədə maraqlı essesi təqdim edilib.
Kitab üzərində Azərbaycan tərəfdən Emil Camalov (dizayn və səhiləmə), Məlahət Qənbərova (korrektor), Moldova tərəfdən isə tanınmış rumın ədəbiyyatçıları şair Nikolae Spetaru, ədəbiyyatşünas, filologiya elmləri doktoru Miroslava Metlyayeva çalışıblar.

“Ədəbiyyat qəzeti” bu sayında şairin haqqında geniş bioqrafik məlumatı və şeirlərindən nümunələri, akademik İon Hadırkanın və Səlim Babullaoğlunun yazılarını, səfir Aleksandr Esaulenko və Vüqar Novruzovun giriş yazılarını oxucularımız üçün təqdim edib.
Sabah köşklərdən ala bilərsiniz…

https://edebiyyatqazeti.az/news/diger/12847-edebiyyat-qezetinin-bu-sayinda

Mənbə: Salim Babullaoglu

SƏLİM BABULLAOĞLUNUN YAZILARI

Məlumatı hazırladı: Günnur Ağayeva


>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

“ƏDƏBİ OVQAT” JURNALI PDF

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

“ULDUZ” JURNALI PDF

“XƏZAN”JURNALI PDF

WWW.KİTABEVİM.AZ

YAZARLAR.AZ

===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru