GƏNC YAZARIN YENİ KİTABININ TƏQDİMATI….. Səma Muğanna – bu ad artıq oxuculara tanışdır.Bu günlərdə Atatürk Mərkəzində onun 4- cü kitabının-“QEYB OLAN UŞAQLIQ” – kitabının möhtəşəm təqdimatı keçirildi.Təqdimatda tanınmış elm adamları,yazıçı və şairlər,media mümayəndələri,ziyalılar iştirak edirdilər.Tədbiri giriş sözü ilə Məti Osmanoğlu açdı, şəhidlərin xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad edildi. O,sözü “Qazax”Xeyriyyə İctimai Birliyinin idarə heyətinin sədri İlham Pirməmmədova verdi.İlham müəllim bu kitabın İctimai Birliyin dəstəyi ilə nəşr olunduğundan,kitabdakı bölümlərdən ətraflı məlumat verdi.Yazıçı Varis Xalq yazıçısı İsa Muğannadan danışaraq,yazarın ugurlarını genlə əlaqələndirdi.. Şəhid Teymur Abbasovun anası Başxanım Abbaslı Səmaya ugurlar arzuladı.Səmanıın ibtidai sinif və biologiya müəllimləri- Manya Novruzova və Elnarə Nərimanova onun hələ kiçik yaşlarından babası ilə olan ədəbi fəaliyyətinin nəticəsinin bu yerə gəlib çıxmasında ,genin rolunun olduğunu qeyd etdilər.Onlar Səmanın ugurları ilə fəxr etdiklərini deyərək,ona yaradıcılıq ugurları arzuladılar.Yazarımızın anası Sevinc xanımın belə vətənpərvər, layiqli övladlar tərbiyə edib böyütdüyünə görə,ona təşəkkür etdilər. Sevinc xanımın iş yoldaşı- -BDU- nin dosenti Həqiqət Abdiyeva,Ramiz Göyüşov,şair İlham Qazaxlı,Aşıq Şahin Süleymanov ,Elza Gülməmmədova və başqaları da çıxış edərək Səma haqqında xoş sözlər söylədilər.Səmanı ” Ədəbi gəncliyin parlaq mayakı”adlandlran,”Yazarlar” və “Carçı”jurnallarının əməkdaşı,DAMM- nin EŞ – nın sədri, yazıçı- publisist Nəzakət Əhmədova Səmanın hələ orta məktəbdə oxuduğu zaman Yazıçılar Birliyinə üzv seçılməsini,ölkəmizdən xaricdə də əsərlərinin dərc olunmasını,müxtəlif Fəxri Diplomlara layiq görülməsini dinləyicilərin nəzərinə çatdırdı.Sonda, ondan aldığı müsahibənin dərc olunduğu” Gecikmiş çiçəklər” kitabını Səmaya hədiyyə etdi.
Səmanın təhsil aldığı ADMİU- nin səhnə danışıgı müəllimi Əlizaman Mirzəyev,aktyor Sabir Məmmədli,Ayyət Mirzəyev və başqaları çıxış edərək , babası İsa Muğanna haqqında xatirələrini,Səmanın ədəbi fəaliyyəti barədə maraqlı məlumatlarını söylədilər.Sonda Səma ona ünvanlanan suallara dolğun cavablar verdi,xatirə şəkilləri çəkildi.
İşıq evinə səyahət İnsan kitab kimidir. Hər səhifəsində minlərlə fikir gizlənir. Bu fikirlər isə pilləkəndir. İnsan pilləkənləri qalxdıqca daha da yüksəlir. Bu yüksəliş nə qələbə, nə də uğurdur. Bu yüksəlişin adı qələmdir! Qələmini sevən yazıçı, şair doğulacaq övladını da sevməlidir. Bu gün Zaur Ustacın “BB” kitabını oxuyarkən bu fikirlər beynimdə canlandı. Ümumiyyətlə, mütaliə edəndə dünyama səyahət etmirəm,sanki müəllifin duyğularını analiz edirəm. Onları analiz etdikcə duyğuları,hadisələri yaşayıram. Bu yaşanan duyğularım toplanır və mən ondan ev tikirəm. Yenə yazıçı yanaşması edib sizə qələmimin sehrini danışdım. Elə deyilmi? Neyləyək, qələmim elə deyir! Mən qələmim nə deyərsə, onu da edirəm! Onun sözündən çıxarsam, itirə bilərəm, həm də əbədi! Hekayələri oxuyan zaman uzun yolda səyahətə çıxmaq bir o qədər maraqlı, ancaq stressli idi. Yorucu deməyəcəyəm, çünki məni kitab yorarsa, mən onunla dil tapıb söhbətləşə bilmərəm. Sizə fərqli aspektdən yanaşdığım bir mövzudan danışacam. Kitabdakı hekayələr insanların yaşadığı kiçik evə bənzəyir. O evə qonaq getdiyimdə də çox gözəl qarşılandım. Ancaq nə yalan deyim,elə evlər var ki,onlar məni xüsusi qarşıladı! Xüsusi qarşılanan evlərdən yalnız biri daha doğmalaşdı. Sizə o ev haqqında danışacam. Bu, hekayə (ev) qonaqlarının abu-havası, xarakterləri məni özünə cəlb etdi. Ümumiyyətlə, bir yazıçının qələmə aldığı istər hekayə, istər povest, istərsə də roman olsun, bu onun evi, oxucuları isə qonaqlarıdır! Mən də müəllifin hekayələrinin evinə qonaq gedib bu xoş qarşılanmanı sizinlə bölüşürəm! Gəlin, elə ən sevdiyim ev olan “Qismət” hekayəsinə baş çəkək. İlk öncə qeyd edim ki, Zaur müəllimin qələminin füsunkarlığını oxucuları gözəl bilir. Poetik düşüncələr məngənəsində səyahətə çıxmaq məni daha da qələmə bağlayır. Onun qələmindəki sehrli yollarda gəzdikdə bunu daha yaxşı anlayıram. Hekayəni təhlil etməyəcəyəm. Mən oxuduğum əsərlərin haqqında həmişə fikir yazmıram. Onları təhlil edir və hansı yollardan gəlib keçdiyini araşdırıram. Hekayəni oxumağa başlamamışdan öncə adını gördükdə anidən duruxdum. “Qismət…” Qismət sözünü oxuduğum an ağlımda “tale” sözünü xatırlasam da, qələmim onu tale deyil, alın yazısı adlandırdı. Belə bir ifadə var, “qismətdə varsa, olacaq” Mən də tale və qismət sözlərini puzzle kimi bir araya gətirsəm də, alınmadı. Tale- insanın məhv edilən ruhunun yenidən küllərindən doğulmasıdır. Qismət- qələmin,yaxud həyat yolunun səni apardığı imtahandır. İmtahan fərqli-fərqlidir. Elə insanlar var ki, imtahanı ağır, eləsi də var ki, asan keçir. Əslində, sonra düşündüm ki, bəs qismət və alın yazısı necə ola bilər? Alın yazısı, mənim fikrimcə, faciəvi hadisələrin kabus formasında canlı rol almasına bənzəyir. Kabus da, qismət də rol ifaçılarıdır. Bəs bilmirdiniz? Kabus, tragediya insan həyatının heç qurtula bilmədiyi ən qaranlıq evidir. Bu evdən qurtulmaq üçün yalnız “qismət” köməyə çatır. Qismətdə varsa, o qaranlıq evdən qurtulmağı bacaraqsan. Bunun üçün yalnız xoşbəxtlik açarını tapıb qəlbindəki evində saxlamaqdır. “Qismət” yollarından uzun-uzun gəlib kiçik evin gözəl sakinlərinə baş çəkdim. İlk öncə diqqətimi cəlb edən ata və bala arasındakı münasibət oldu. İndiki cəmiyyətimizdə təəssüf edirəm ki, valideynlər və uşaqlar həddindən çox travma içindədir. Mən özüm filmlərdə, real həyatda da bu hadisələrin tez-tez şahidi oluram. Övladlarına qayğı, sevgi göstərmək, ancaq onunla yanaşı onları incitmək, dinləmədən, anlamadan günahlandırmaq tamamilə səhv metoddur. İnsan ömrünün yolları heç vaxt düz keçidlərdən ibarət olmur, amma onları hamar etmək sizin əlinizdədir. Məhz burada da müəllifin ata-bala münasibətində uca Tanrının insanlara bəxş etdiyi sevgini, qayğını hiss etdikdə qəlbim fərəh hissiylə dolub-daşdı! Mən düşünürəm ki, qələmin gücü onun yaratdığı obrazlarındadır. Çiçəyin təlaşı, sevinci və ən önəmlisi uşaqlığı o qədər gözəl təsvir olunub ki, hekayəni oxuduğum vaxt gözlərim yaşardı. Kiçik qızcığazın atasına maraqla ünvanlandırdığı sualları məni daha da heyrətləndirdi. Hekayənin adında böyük məna gizləndiyini daha yaxşı anladım. Müəlifin Allah və Göyərçini məhz “qismət”lə əlaqələndirməsi məni çox uzaq yollara səyahət etdirdi. Oxucularım bilir ki, Tanrının rolu əsərlərimdə əvəzsizdir. Müəllifin də bu gözəl təsviri məni daha da xoşbəxt etdi. Onu da qeyd edim ki, hekayənin ən gözəl tərəfi məhz sonluğudur. Düzü, təəssüfləndim ki, hekayəmiz tez bitdi və qonaqlıq vaxtımızın da zamanı doldu, ancaq qismətin hansı yollardan gəlib keçdiyini yenidən gördüm. Ən əsası bu hissəyə çox diqqət edin: Çiçək atasına “qismət nədir?” deyə sual verdiyində atası onu həmin an cavablamadı. Bəzən olur ki, valideynlər övladlarına zamanını ayırmamaq üçün tələsik sualları cavablandırır, bəzən isə ümumiyyətlə onları saymırlar. Bu, təbii ki, övladlarda travma yaradır. Onların kiçik dünyasında böyüyən bu fırtına artıq gələcəkdə faciələrə belə gətirib çıxarır. Atanın balaca qızını ertəsi günü gəzintiyə çıxarıb qisməti məhz göyərçinlərlə anlatması məni çox düşündürdü. Gəlin, diqqət edək, ovuclarındakı dənləri göyərçinlərə tökən zaman göyərçinlərin dənləri yeməsi. Neçə-neçə göyərçin ətrafa səpələnən dənləri yeyərkən, göyərçinlərdən yalnız bir neçəsi atanın ovuclarındakı dənləri yedi. Bu zaman ata qızını yanına çağırıb məhz göyərçinlərin dən yeməsini ona izah etdi. Sizinlə bu kiçik hissəni paylaşıram. Müəllifin qələmi danışsın və bir az da biz dinləyək: -Hə, indi diqqətlə mənə qulaq as, ağıllı Çiçəyim. Göyərçinlər biz səpən dənləri yeyəndə heç onlara diqqət etdinmi? -Hə. Baxdım. -Fikir verdinmi? Göyərçinlərin çoxu ətrafa səpilmiş dənləri yeyirdi, amma bir-ikisi gəlib ovcumdan yeyirdi. Sən dost olsan, hansı göyərçinlə dost olarsan, bütün digər göyərçinlərə qarışıb dənləri yerdən yeyən göyərçinlərlə, yoxsa ovucumdan yeyən göyərçinlərlə? -Ovucundan yeyən göyərçinlərlə-heç düşünmədən Çiçək cavab verdi. -Nə üçün? -Çünki onlar qoçaqdı. Onlar qorxmur. -Əhsən mənim ağıllı balama. Əhsən. -Bax, həyat da, qismət də belədir. Gördünmü? Dəni ovucumda tutub gözləyirdim. Hansı göyərçin daha cəsurdur, daha qorxmazdır, daha qoçaqdır o gəlib ovucumdan dəni götürüb yeyirdi. Sənin soruşduğun “qismət” də belədir. Bütün uşaqların “qismət”i hardasa durub onu gözləyir. Uşaqlar sadəcə oynaya-oynaya, oxuya-oxuya böyüyüb öz qismətlərinin harada olduğunu öyrənir, sonra da gedib onu götürürlər. “Qismət” bax budur, Çiçək bala, gül bala. Şəkər bala, bal bala. Ağıllı bala. -Hə. Deməli “qismət” bu imiş? -Hə. Ağıllı bala, “qismət” bax budur. Sizinlə müəllifin qələmə aldığı sonluğu bölüşdükdə yenidən o gözəl,isti evin sakinləri ilə söhbətləşdim. Diqqətimi cəlb edən də atanın qızı Çiçəyə olan sevgisi, qayğısı və səbri idi. Mən düşünürəm ki, onlar öz dünyasında yaşadıqca bağçaları daha da böyüyəcək, çünki orada sevgi var! Orada hörmət, səbr, dözüm var! Müəllifin “Qismət” adlı hekayəsində bu yola çıxmaq gözəl idi. Qismət insanların alın yazısının ən doğru yolçusu, ən diqqətli zamanı və ən çətin imtahanıdır. Qismətin rəngləri həyat kimi rəngarəng, bəzən də siyah-bəyaz ola bilər. Qisməti kabuslarınızdan çıxarıb yalnız xoşbəxtlik açarınızla birgə evinizə apara bilərsiniz. Gözləyin, xoşbəxtlik açarınız gəldiyi zaman “qismət” də öz yolunu tapıb və sizə evini açacaq! Qismət evinizin rənglərini boyayarkən onun başqalarının əllərində itgin düşməsinə izn verməyin! Pilləkənləri qalxarkən qorxurdum. Elə bilirdim ki, düşəcəyəm, ancaq sonra hələ evimə çatmadığımı görüb yoluma davam etməyi qərara aldım. Müəllifin bu dərin, düşündürücü hekayəsi mənə də qorxmazlığı, cəsurluğu və yolundan dönməyib, daha da irəliyə addımlamağı öyrətdi. Təkrarlanan yalnız “tale” ola bilər, lakin “qismət” evinin yolları hələ lap qabaqdadır…
Səma Muganna – bu ad artiq çoxlarına tanışdır… Gənc yazarın həmyaşıdlarından bir çox fərqli və üstün cəhətləri çoxdur. Belə ki, özünün yüksək intellektual səviyyəsi,insanlara dəyər verib qiymətləndirməyi çox ustalıqla və məharətlə bacarması, fəlsəfi düşüncələri, natiqliq qabiliyyəti, əsərlərindəki obrazlar barədə geniş sohbətləri və i.a. müxtəlif fikirləri ilə fərqlənir. Səma insanın daxili aləminə siraət edib, onu bütün incəliklərinə kimi təqdim etməyi özünə məxsus düşüncələrinə əsaslanaraq ətafındakılara çatdırmagı dəqiqliklə bacarır.Onun öz dünyası, öz romantikası, öz düşüncə tərzi var. Onunla şəxsi tanışlıģım zamanı fikirlərimdə yanılmadıģım, öz təsdiqini tapır. Hər hansı bir hadisəyə fərdi düşüncə tərzi ilə yanaşır, xəyalında araşdırıb,qurduģu hər hansı bir ədəbi əsərin mahiyyətini ,məzmununu, mənasını və nəhayət,mövzusunu tam şəkildə oxucusuna,dinləyicisinə aydınlıgı ilə çatdırmaģı adamı heyran edir. Hələ kiçik yaşlı məktəbli ikən yazdıģı yazılar, kitablar onun zəngin daxili aləmindən xəbər verir. Əlbəttə, bu da onun genetik xüsusiyyətindən irəli gələ bilər. Belə ki, Səma tanınmış yazıçımız Isa Mugannanın varisi–nəvəsi olduģuna görə burada genetikanın özünü göstərməsi də elmi cəhətdən bizə əsas verir. Səmanın yazılarındakı dolģun fikirlər onun gələcəkdə ən məhsuldar yazıçı kimi şöhrət qazanacaģından xəbər verir. Bildiyimiz kimi Səma Muganna 2006- cı ildəmart ayının 2-sində Bakıda –Isa Mugannanın ocaģında dünyaya göz açıb.Ona bu adı düşünərək verənlər heç də yanılmamışlar.Həqiqətən o, səmada Günəş kimii parlayan,ədəbi yaradıcılıģa qədəm qoyan gənclərin yoluna işįq saçan Mayakdır!!! Hazırda BDU-də filologiya fakultəsində müəllim kimi çalişan, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Sevinc Muganna ö söhbətlərində qeyd edir ki, qızı Səma hələ uşaqlıqdan ədəbiyyata baģlı olmuşdur. Bu baģlılıqda babası Isa Mugannanın böyük rolu olmusdur. Və Səma ugurlarına görə babasını qibləgahı adlandırır. Hələ 14 yaşında ilk defe hekayələr toplusu olan”Mələk Səmanın sevdalı dünyası”, bir neçə aydan sonra isə ilk povesti “Ģöyərçinin qəribə sevgi hekayəsi” povest kitabı işıq üzü görmüşdü. Bəli, artıq Səma öz ədəbi mühitində növbəri yazılarına imza atmagın yollarına bələd olur.Ondakı yüksək intellekt imkan verir ki, həm məktəbli olaraq dərslərində də fərqlənir, həm də fəal çalışmaqla yanası ,ədəbi fəaliyyətinə davam edir. Onu da qeyd etmək yerinə düşərdi ki,15 yaşlı məktəbllinin “Adam və Papatyanın Tanrıyla ģörüşdüyü gün” adlı kitabının işıq üzü görməsi bir çox yazarları heyrətləndirdi …. Və 2022 ci ilin apreli onun həyatında ən yaddaqalan və unudulmaz günlərdən oldu…. Azərbaycan Yaziçılar Birliyinə üzv seçilən 16 yaşlį qız üçün bundan böyük mükafat ola bilərdimi?! O, ugurlarına iti addımlarla irəliləyirdi…. Ədəbi yaradıcılıgındakı ugurları hamımızı çox sevindirirdi.Onun yazıları “Yazarlar”jurnalında,”Ədəbiyyat” qəzetində və digər mətbu orqanlarında mütəmadi olaraq dərc olunur. Konya şəhərində yayımlanan “Krımın səsi” qəzetindəki yazıları da oxucuları tərəfindən marawla oxunur. Gənc yazıçımızın yazılarını Türk dünyası heyranlıqla oxuyur və daim izləyir . Bu yaxınlarda da Konyada yayımlanan “Krımın səsi” qəzetində “Günəşin qaranlıq Şahzadəsi” adlı povesti də ilk dəfə işıq üzü görməklə davamlı səkildə beynəlxalq səviyyədə novbəti ugurunu qazanmışdı. Səmanın ədəbi fəaliyyətini dəyərləndirən “Yazarlar” jurnalının redaksiya heyəti onu jurnalın üzvü seçməklə “Ziyadar” mükafatına layiq görmüşdür.Eyni zamanda “Qürur”ƏM- nin nəzdində fəaliyyət göstərən”Xarıbülbül” Ədəbi Məclisinin üzvlük vəsiqəsi təqdim edilmişdi. Bu il oktyabrın 6-sında Bakı Şəhər Mədəniyyət Baş Idarəsinin təşkilatçılıgı ilə Səbail rayon MKS- nin Mərkəzi kitabxanasında gənc yazıçımız Səma ilə yaddaqalan növbəti bir görüş keçirildi.Görüşdə Bakı Şəhər Mədəniyyət Baş Idarəsinin Mədəniyyət siyasəti sektorunun müdiri Səbinə Məmmədova, Zəhra Kazımova, yazıçı, şair-publisist, hərbi jurnalist, AYB-nin üzvü, Nazim Əhmədli, şair, yazıçı-publisist, AYB-nin üzvü, “Qızıl Qələm” mükafatı laureatı, Prezident təqaüdçüsü Zaur Ustac, bu sətirlərin müəllifi, gənc yazarın ailə üzvləri, kitabxananın əməkdaşları və digər tanınmıs ziyalılar iştirak etməklə Səmanın yaradıcılıgını yüksək qiymətləndirmişlər. “Yazarlar” jurnalının baş redaktoru Zaur Ustac yeni təsis olunmuş “Isa Muganna” diplomunu ilk dəfə Səma Mugannaya təqdim etmişdir. “Xarıbülbül” ƏM- si də yaradıcıılıq ugurlarına görə eyni adlı diplomu yazara təqdim etmişdir. Səmanın zəngìn dünyagörüşünə malik olması onun gələcəkdə bu potensialdan bacarıqla istifadə èdə bilməsinə zəmin yaradır. Bu il Bakıdakı 189-190 nömrəli məktəbin XI sinfini bitirəcək Səma təhsilini Incəsənət Institunun kino- rejissorlugu fakultəsində davam etdirmək arzusundadır. Niyə məhz bu fakultə – deyəndə : —Əsərlərimin rejissoru özüm olmaq istərdim- dedi. Arzuna , niyyətinə dogru bu sənət yolunda sənə tükənməz bacarıqlar,yeni- yeni bol ugurlar diləyilə….
AJB-nin üzvü, “Qürur” Bədii Yaradıcılıq Mərkəzi Nəzdindəki” Xaribülbül” Ədəbi Məclisinin sədri, ”Yazarlar”jurnalının əməkdaşı, DAMM vəSİM İB -in Fəxri üzvü.
İşığın kainatda parıldamasından hiss etdim ki, bu işıq mənə işarə göndərir.Bu işıqda müxtəlif rənglər var idi: sarı, mavi, yaşıl və bəyaz. İşığın enerjisindənmi,yoxsa nədir bilmirəm, mən mavi işığı seçirəm-dedim. Qəflətən işıqdan insan siması peyda oldu. Qarşımda gördüyüm bu insan siması məni təəccübləndirdi. Ona yaxınlaşmaq istəsəm də, qorxub geri çəkildim. Körpətək ağlayıb boşluqda qaçmağa başladım. Boşluq dərin olduğundan qaça bilməyib dayandım. Artıq güc-qüvvətim tükənmişdi deyə, qaça bilmirdim. Bu an kiminsə çiyinlərimdəki qanadlara sığal çəkdiyini hiss etdim. Dönüb baxmaq istədiyimdə icazə verməyib qulağıma yavaşca pıçıldadı: -Əziz Səma, sən işıqda kimi axtarırsan? Bir anlıq təəccübləndim ki, axı bu şəxs adımı hardan bilir? Sadəcə səsindən bildim ki, bu qadındır. -Siz kimsiniz? Adımı hardan bilirsiniz? -Sən kainatda ən çox hansı rəngi sevirsən? Mavi? Qadın suallarıma sualla cavab verirdi elə bil. -Bəli. -Sən göy üzünə heç baxmısan? -Həmişə baxıram. Göy üzündəki ulduzlar qədər yaşım var. Axı mən göylərin adamıyam. -Yaxşı. Bəs o göy üzündə sən mavi rəngi hər zaman görə bilirsən? Ətrafa sükut çökdü, amma qadın heç gözləmədən bu sükutu pozmaq üçün qanadlarımdan tutub məni göyə qaldırdı. -Əziz Səma, indi nə hiss edirsən? -Mən.. Mən bilmirəm. Qorxuram! “Qorxuram” dediyim an qadının siması gözümün önündə göründü. Gözlərim bulanıq seçirdi, lakin addım-addım qanadlarım və ayağımın köməyi ilə boşluqda qadının addımlarını izləyərək kainata çıxmağı bacardım! Və o an qadının siması gözləriminin önündə canlandığında göz yaşlarım mirvari kimi yanaqlarımdan axdı. Qadın başındakı tacı çıxarıb saçlarıma taxdı və göz yaşlarımı maviyə boyanmış zərif barmaqlarıyla sildi. -İndi azadsan, əziz Səma! -Siz göy üzünün kraliçasısınız! Yox, Tanrı kraliçası! Və kiçik körpənin anasına sarıldığı kimi qadının boynuna atladım. Bu qadın göy üzünün Tanrı kraliçası, mənim üçün isə əbədi yanan şam idi! Bu Elnarə Nərimanova idi!
Bir gün özümü o işıqda tapdım. Bu işığın parıltısı gözümü qamaşdırırdı, amma heç nə görə bilmirdim. Qəribədir ki, işıqda gözlərimin kor olduğunu zənn etsəm də,əslində,göz yaşlarım axırdı. İnsan kor olduğunda göz yaşları necə axa bilər?
Bir an özümü dərin boşluqda hiss etdim.Çiyinlərimdə qanadlar vardı. Bu qanadların biri mavi, biri isə bəyaz rəngdə idi. Mavi və bəyaz rənglər elə bil göy üzündəki parçalanmış buludlara bənzəyirdi. Bu buludlara toxunmağa çalışsam da,toxuna bilməyib əllərimi qəfil geri çəkirdim.
Bir an gözlərimin önünü daha da uca bir işığın qapladığını hiss edib kiçik barmaqlarımla göz bəbəklərimi ovuşdurdum.Siz bilirsiniz göz bəbəklərinin daxilində neçə insan yaşayır? İnsan,xatirələr,hadisələr,bir sözlə,hər şey.Bu zaman göz bəbəklərim böyüdü və qarşımda çarx peyda oldu.Çarx fırlanır,mən isə rəngləri seçməyə çalışırdım. Bu dərin boşluqda kimsəsiz körpənin fəryadı necə olarsa,mən elə idim. Hönkürtüm belə o qədər yavaş,incə idi ki,məni duyan belə yox idi.
Çarxın fırlanması,sanki göz bəbəklərimin daxilindəki insanları da incidirdi,çünki onlar qulağıma nəsə pıçıldayır və bu pıçıltılar sönməyən atəşin istisi kimi qulağımda cingildəyirdi.
“Yetər!!!” -deyə qışqırdım.Bu an qanadlarımdan birinin qopduğunu hiss etdim.Qopduğu an uçurumdan atlanmaq istəyən ayağım məni daha da qorxuya saldı. Daha da ucadan qışqırdığımda 3 mələk peyda oldu.
Bu mələklər insan cildində olsalar da, gözləri və qanadları mavi idi.Arxama dönüb baxdığımda da gördüm ki, qanadlarımdan yalnız bəyaz qopub düşüb. Niyə axı?
Bunun səbəbini bilməsəm də, 3 mələk də qolumdan tutub məni ayağa qaldırdı. Dərin boşluqdan qurtulub yaşıllığa boyanan ağ divarların içində pərvanələrin ətrafımda dövr etdiyini hiss edirdim.
Qəfildən Tanrıdan səs eşitdim:
-Sənin 2 qanadın var,ancaq onun birini aldım ki, sən bütün qəlbinlə duyğularını hayqırasan. Hayqırdığında mən biləcəyəm ki, sənin mavi qanadının kimə ehtiyacı var? Sən indi fırtınalı,amma sevgi dolu dünyanda təlatümdəsən.Bu təlatümdən qurtulmağına 3 mələk səbəb oldu…
Bu mələklərin kim olduğunu ilk başlarda bilməsəm də,artıq kainata geri döndüyümdə qələmim onların kim olduğunu qulağıma pıçıldadı. Bu gizli hadisəni yalnız 3 mələk və Tanrı bildi…
2022-ci il oktyabrın 6-da Bakı Şəhər Mədəniyyət Baş İdarəsinin təşkilatçılığı ilə Səbail rayon MKS-nin Mərkəzi Kitabxanasında Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü,İsa Muğannanın varisi gənc yazıçı, bədii qiraətçi, 189-190 nömrəli tam orta məktəbin XI sinif şagidi Səma Muğanna ilə görüş keçirildi.
Görüşdə Bakı Şəhər Mədəniyyət Baş İdarəsinin Mədəniyyət siyasəti sektorunun müdiri Səbinə Məmmədova, idarənin əməkdaşı Zəhra Kazımova şair, yazıçı–publisist, hərbi jurnalist, Qarabağ müharibəsi iştirakçısı, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Bədii Ədəbiyyatı Təbliğ Bürosunun direktoru və Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Azərbaycan Respublikasının Dövlət Kino-Foto Sənədləri Arxivinin direktor müavini Nazim Əhmədli, şair, yazıçı-publisist, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü, “Qızıl qələm” mükafatı laureatı, Azərbaycan Respublikası Prezident təqaüdçüsü Zaur Ustac, Salman Mümtaz adına Azərbaycan Respublikasının Dövlət Ədəbiyyat və İncəsənət Arxivinin direktoru Könül Nəsibli, tanınmış jurnalist İlhamə Novruzova, tanınmış qələm adamı, “Yazarlar” jurnalı redaksiya heyətinin üzvü Nəzakət Kərimova, gənc yazıçının ailə üzvləri və kitabxananın əməkdaşları iştirak etdilər.
Tədbirdə yazıçının belə gənc yaşda fəlsəfi düşüncələri,natiqliq qabiliyyəti haqqında müsbət fikirlər söyləndi, kitabları,əsərlərindəki obrazları barədə geniş söhbət edildi, ona ünvanlanan sualları cavablandırdı,gələcək fəaliyyəti ilə bağlı arzular səsləndi.
Kitabxanada Səma Muğannanın kitab sərgisinə baxış oldu.
O, sonuncu qatarın gəlişini gözləmədən qaçıb getdi. Bu gedişin sonunda müəmmalı qalan hadisə də onun qara paltarı idi. O şəxs heç vaxt kimliyini söyləməzdi. Simasını bir-iki dəfə gördüyümü xatırlayıram,amma o da lap uzaqdan. Yadımdadır, onun simasına diqqətlə baxanda qorxu və vahimə içində qara paltarlı libasını yerdən sürükləyərək qaçıb getmişdi. Bu gediş də indiki kimi səssiz-səmirsiz, yalanlarla dolu, bəlkə də xəyanət qarışıq son əlvida mesajı idi. Kimliyini bildiyim vaxt artıq çox gec idi. Onun kimliyi indi mənə lazım deyil.
“Onun kimliyi indi mənə lazım deyil” dediyim an gözlərim məndən oğurlandı. Sanki o vaxt anladım ki, gözlərimin şahid olduğu bu dəli-dolu fırtına alıb gizlətmişdi ən gizli evində…
Bu gün təbiət yuxudan oyanmışdı. Artıq əvvəlki kimi müharibə, dava, insanların ətrafa təlaşla qaçması, hətta çoxlarının qorxudan evindən belə çıxmaması kimi faciəvi günlər yox idi. Aylar sonra yenidən həyata qayıtdığımı hiss etdim. Oyanıb yerimdən qalxanda gecədən açıq qalan pəncərəmin önünə keçdim və dərin nəfəs aldım. Bir az pəncərənin qabağında hava alım, sonra havaya çıxacam -deyə düşündüm. Saçlarıma yavaş-yavaş sığal çəkir və köhnə xatirələri yada salırdım. Bu köhnə xatirələri yada salmışkən, isti çayımı və şokoladımı alım və bu gün üçün dəftərçəmə qeyd yazım.
Havalar soyumadan müharibənin gəlişi bizi yad küçələrdən alıb evimizə sürükləmişdi.Aylar sonra pəncərədən mavi Səmanı, qatar kimi süzən quşları, bülbüllərin nəğməsini eşitmək yuxu kimi idi…
Adətim üzrə hər səhər yuxudan oyananda nə xörək-çörək, nə də şirin çay içərdim. İsti qaynar çayımla şokoladım mütləq olmalı idi. Onları alıb gəldikdən sonra masa arxasına keçib dəftərçəmə kiçik qeydlər apardım.
-Xoş gəldin, yaz Günəşi! Bu gün təbiəti yuxudan oyandırdığın üçün təşəkkürlər! Köhnə xatirələrimi də çay kimi dəmləyib kağızın üstünə qoyub getmişəm. Bax, şəkillər ordan mənə baxır. Axı sən sübh tezdən doğula bilərsən, bəs yaxşı niyə doğulmursan? Cavabını söylərkən mən yuxuda olarsam, məni mütləq oyandır.
Elə deyəsən, dediyim də oldu. O gündən sonra bədənimi deyil, sanki gözlərimi çarmıxa çəkdilər. Ətrafımdakı bütün gözəlliklərdən məhrum edildiyimi hiss etdim.
Dəftərçəmi kənara qoyduqdan sonra isti çayımı içə-içə köhnə xatirələrin toplandığı albomu əlimə alıb vərəqlədim. Gözümün önündə film lenti kimi canlanan bu səssiz kadrlar anidən itdi. Qəfildən qapının döyüldüyünü, hətta bir ara pəncərəyə yağış damlalarının töküldüyünü də hiss etdim. Ayağa qalxıb qapıya tərəf getdikdə qapının deşiyindən baxdım, ancaq heç kəs yox idi. Ayağımı bir addım otağıma atırdım ki, qapı yenə tıqqıldadı. Öz-özümdən ürpənsəm də, tez panikaya düşmədən qapıya yaxınlaşıb: – “kimdir?” deyə səsləndim. Səs eşidilmədi, amma 5 dəqiqədən sonra yaşlı, qoca bir kişinin səsinə bənzər bir şəxsin danışdığını eşitdim:
-Siz kimsiniz? Məndən nə istəyirsiniz? Hər dəfə qapını vurub çalırsınız. Bu nə deməkdir?
-Günel, bayaqki sözünü xatırlayırsan? “köhnə xatirələrim də çay kimi dəmlənib, gəl, yaz Günəşi!”
Bir anlıq qorxuya düşdüm. Bəlkə mən dəli olurdum? Yox, yox! Mən nədəsə səhv edirəm, axı bu doğru ola bilməz!
-Öz-özünə danışmağı kəs, Günel!
-Bir dəqiqə, axı siz mənim adımı hardan bilirsiniz? Siz ümumiyyətlə kimsiniz?
-Qapını açma. Bax, qətiyyən deyirəm, əgər qapını açarsan…
Yarıda kəsilən bu danışıqdan sonra dözməyib qapını açdım. Ətrafda heç kəs yox idi. Qəribədir, yoxsa mən dəli olurdum? Deyəsən, mən dəliliyə doğru addımlayırdım. Həkimə getsəm yaxşı olar.
Bu sözü deyib qapını bağladıqdan beş dəqiqə sonra qapı yenə tıqqıldadı və bu dəfə məndən dəhşətli qışqırtı qopdu. Necə qışqırdımsa, qonşular səsimə toplandı. Qapını açıb “hər şey qaydasındadır, narahat olmayın” -deyib hamını evinə yola saldım. Gözüm yerə sərilmiş xalçanın üzərindəki məktuba sataşdı. Bu məktub bura necə gəlmişdi? Kim gətirmişdi? Kimdən idi? Eh, Günel, danışana kimi açıb oxusan.
Məktubu yavaşca açdım. Əllərim titrədiyindən içəri keçib qapını iki dəfə içəridən bağladım. Məktubu yazı masamın üstünə qoyub oxumağa başladım:
Qatar gecikəndə insanlar tələsir. İşə gecikəndə də insanlar tələsir. Bəs yaxşı, Günel, sənin həyatda tələsdiyin hansı məqamlar olub? Həyatındakı bütün gizli qalan sirrlərin hamısını bilirəm. Necə bildiyimi, yaxud hardan bildiyimi heç soruşma, çünki cavablamayacam. Sən heç mənim kim olduğumu da bilməyəcəksən. Bayaq qapını tıqqıldadıb gedən mən idim. Narahat olma, sən dəli deyilsən və heç həkimə görünməyin də lazım deyil. Sən hər şeyin fərqindəsən, eynən mənim kimi. Sən məni görmürsən, ancaq mən səni görürəm. Beyninə informasiya deyil, siqnal göndərməyə çalış. Xatırla, iki il bundan öncə qara paltarlı bir şəxslə tanış olmuşdun? Yenə xatırla, o şəxslə danışarkən nə hiss etmişdin? Heç nə. Elə deyilmi? Qızğın, soyuq qış fəslində qar, çovğun vaxtı dəhşətli müharibə idi. Bunları xatırlaya bilirsən? Müharibədə neçə-neçə şəhid verdik. Neçə-neçə igidimiz itgin düşdü. Sən də bax o insanın itgin düşməsinin səbəbkarısan! O insan səni özündən belə çox sevsə də, sən bunu heç vaxt bilmədin. Zamanı geriyə ala bilməyi heç düşünmüsən, Günel? Bax, bir məktubda sənə gör nə qədər sual ünvanladım. İndi sən söylə, bu sualları cavab verməyə hazırsan,ya da qadirsən? Mən deyim? Yox! Bilirsən niyə?! Çünki sən qorxularınla, keçmişinlə üzləşməyi bacarmırsan! O insanın sevgisini bu gün qazansaydın, bəlkə də göz yaşların o boş, saralan kağızlara tökülməzdi. İndi sənə əmr edirəm ki, illər öncə qaynar çay tökülən və sonra saralan o bomboz kağıza diqqətlə bax. Saxladığın yeri də bilirəm. Masanın künc tərəfindəki siyirmədə hamıdan gizlədirsən. Niyə gizlədirsən? Çünki etiraf mesajıdır. Bəlkə çoxları üçün etiraf mesajı, amma sənin ömür yoldaşın, dostun, sirdaşındır bu kağız parçası. Məktubu alıb oxuduğunda mən səni yenə izləyəcəyəm. Bəlkə də mənim kimliyimi sorğulayacaqsan, amma zamanı gəldiyində biləcəksən. Səni bu vicdan əzabıyla baş-başa buraxıram, çünki sevdiyin şəxsin ölümünə səbəbkar sən oldun!
Unutmadan deyim, bəlkə hardasa o insan qarşına çıxa bilər, bu normaldır. Ancaq o səndən həmişə simasını gizlədəcək. Əgər bir gün qovuşsanız, bil ki, tilsim qırılıb. Vaxtını bilmirəm, amma səni dərin yuxu gözləyir. Yaşayacağın kabuslara indidən hazır ol. Gözlərin olmayacaq.
“Gözlərin olmayacaq” sözünü oxuduqda ürpənib kağızı kənara atdım. İçimdən dəhşətli hönkürtü qopdu. Bu an dəli dərəcəsinə gəldiyimi hiss edirdim, çünki əllərimdə başımdan yolub çıxardığım saçlarım vardı. O gün dedim ki, kaş müharibə yenidən qayıtsa, o müharibəyə qanlı-canlı girib onu tapardım! Kaş onun sağ olduğunu bilib, uzaqdan da olsa, sakitcə izləyərdim. Artıq çox gec idi.
Təbiətin yuxusu bitsə də, məni dərin yuxu gözləyirdi. İndi əllərimdə yolduğum saçlarım, kəsdiyim qollarım, boynumdan asılan ipə bağlı olan Günel idim. İpi boğazımdan assam da, görün nə qədər qorxaq idim ki, onunla da özümü boğa bilmirdim. İnsan boğulanda iki duyğusunu itirmir: göz yaşlarının gözlərdəki ağrısını və ürəyindəki parça-parça olan xatirələri.
Mənim xatirələrim çaynikdə qalan köhnə dəm kimi saralıb solmuş, saçlarım isə büküb kənara atdığım kağızlar kimi artıq ölü idi.
Boynumdan ipi assam da, son xatırladığım qara paltarlı şəxsin köməyimə çatmağı oldu. İndi hardayam? Zaman məni hara aparır? Bu sualların cavabını tapmağa çalışsam da, son xatırladığım gözlərimin kiminsə bağladığıdır. Sonrası yalnız qaranlıq…
2 il sonra…
Artıq bu gün vaxt gəlib çatmışdı. 2019-cu ilin mart ayında intihara əl atdığımda yalnız xatırladığım qara paltarlı şəxs idi. Aylarca komada yatdım, çünki ip boğazımda sıxılmışdı. Onunla yanaşı gözlərimdəki göz yaşları qurumadan mənim gözlərim kor oldu. Ətrafımda heç kəsi görmürdüm. Bu gün o gün idi ki, gözlərim əməliyyat olunacaq və mən yenidən həyata geri dönəcəkdim. İndi mən təəccüb və heyrət içindəyəm ki, məktubu yazan şəxsin dedikləri necə ola bilərdi? Bəs müharibə?
Bəli, bu danışdığım hadisəni mən yaşadığım an yenidən müharibə başladı. Cəbhə bölgəsində yüzlərlə şəhid torpağa verdik. Gözlərim kor olduğundan aylarca evə məhbus qalan mən, müharibədəki tank səslərini eşidirmişəm kimi kor gözlərimlə televizordakı xəbərləri dinləyirdim. Həkimim qollarımdakı izləri, əslində, döyüldüyüm üçün olduğunu zənn etmişdi. Ancaq elə bir hal yaşanmamışdı. Mənim gözlərim görməsə də, ürəyim sızıltını ,ağrını hiss edirdi axı! Nə qədər söyləsəm də mən öz canıma özüm qəsd etmişəm, amma həkimim inanmadı.
Son dəfə bir şəxsin yanıma gəldiyini xatırlayıram. Mənə oxuduğum məktubu təkrarən oxudu və çıxıb getdi. Adını soruşduqda isə cavab vermədən çıxıb getdi.
Bəli, 2 ildən sonra yenidən müharibə bitdi və yaz Günəşi doğuldu! Mənim gözlərim əməliyyat olunmuşdu. Artıq yenə evimdə isti çayım və şokoladımla birgə yazı masamın arxasında qələmimlə söhbətləşirdim.
O gün, yəni evimə gəldiyim gün siyirməni açıb saralmış kağızı əlimə götürüb diqqətlə baxdım. Baxdıqdan sonra dedim:
-Əgər yaşayırsansa, sən Günelini qoyub getməyəcəksən, İlham, geri dön…
Bu sözdən sonra yenə masa arxasına keçib qələmimlə söhbətləşərkən qapı tıqqıldadı. “Kimdir o?”deyə səsləndiyimdə yenə səs gəlmədi. Bu dəfə qapını açdığımda qara paltarlı şəxs ilə qarşı-qarşıya idim. Onun simasını görməsəm də, hiss edirdim. Bu, İlham idi! Mən elə iki il bundan öncə də zamanın mənə yaşatdığı hadisələri film lenti kimi izləmişdim. Sadəcə zaman qaçıb gedəndə mən ona bir az laqeyd yanaşdım.
Anidən gözlərimdən yaş axdığında qara əlcəklərini çıxarıb göz yaşlarımı sildi və dedi:
-Sən mənim simamı görmək istəməzsən, əziz Günel…
-Yox, bu… Bu sənsənsə, mənə simanı göstərməlisən!
Son sözümü qətiyyətlə dedim. Çox həyəcanlı idim. Gözlərim əməliyyat olunmuşdu və iki ildən sonra İlham qarşımda idi.
-Aç, gizlətmə!
– Günel, mənə söz ver!
-Nə sözü? Nə desən edərəm, İlham, təki sən simanı göstər!
-Gözlərindən bir damla belə axmayacaq. Əgər axarsa, məni heç vaxt görə bilməyəcəksən danışırsan?
-Söz verirsən?!
-Yaxşı, İlham, söz verirəm!
Simasını açarkən dəhşətli görüntüylə qarşı-qarşıya idim. Müharibə zamanı simasında yaranan yanıq izləri,çapıqlar və kor olan gözlərindən biri…
-Bəs..
-Günel, sənin əməliyyat olunmağın üçün gözümü sənə qurban verdim, sevdiyim! Gözüm sənin ürəyin, mənim ürəyimsə, sənin yaşamağındır! Sən nəfəs aldıqca mən də yaşayacam! İndi istəyirsən, məni bu halımla qəbul et, ya da..
Son cümləsini tamamlamağa izn vermədən boynuna sarıldım, amma onun yanında ağlamadım. Masa arxasında qələmimin şahid olduğu, kağızların isə göz yaşlarımla söhbətləşdiyini heç kim bilmədi.
Barmaqlarımla simasındakı yara izlərinə toxunanda, sanki canımdan bir can qopub düşdüyünü hiss etdim. Mən ağrılarımı heç vaxt heç kimə söyləməzdim, ancaq bu dəfə ağrılarım o qədər şiddətli idi ki, dözməyib İlhamın qollarındaca hönkürtü çəkdim.
Vətən mənə İlhamımı geri verdi, çox şükür, Tanrım, çox şükür! Bəlkə İlham qayıtmaya bilərdi, bəlkə də iki il deyil, hələ çox gözləyəcəkdim yolunu. Vətən, sənə heç vaxt üsyan etmədim, amma göz yaşlarımı saya bilmədiyimdən xatırlaya bilmirəm ki, göz yaşlarım səni incidib? Əgər sənin yurduna bir damla göz yaşı töküb incitmişəmsə, məni bağışla! Sənin qoynunda igid əsgərlərimizin qanı var! Torpaqda onların ruhu nəfəs alır! Şükürlər olsun ki, İlhamımın torpağını bağrıma basıb fəryad deyil, ürəyini, canını, mərdliyini, and yerini bağrıma basdım!
Müharibə bitmişdi. Bu gün çiçəklər saçlarıma ləçəklərini, göy üzü gözlərimə şahidliyi bəxş etmişdi. Bir dəfə çalınan bu gözlər indi mənə göy üzünün əmanəti idi…
Qatar gələcəkdisə,Bənövşə artıq bu küçədə olmayacaqdı.Ümumiyyətlə,Bənövşə adlı sakin bu tozlu Bakı şəhərində yaşamayacaqdı.Onun varlığını hər kəs unudacaqdı. “Unutmaq”- dedim.Bu insanlar “unutmağı” nə adlandırır axı? Bir ləçəyi qopan çiçək belə ləçəyi qopub düşür deyə fəryad edir.Əslində,qopan ləçəklər öz-özünə qopub düşmür ki,onları insanlar qoparır…Bənövşənin həyatı kimi.İnsanlar bir-birlərinin həyatında xəritə olmağa çalışır.O xəritədə yolçu deyil,bir-birlərinin düşmənlərinə çevrilirlər…
Bənövşə addımlarını atarkən,sanki geriyə gedirdi.Bu yalanlarla dolu olan tozlu Bakı şəhərindən gözləntiləri vardı.Bu gözləntilər kimdən,yaxud nədən idi? Kim axı onu bu yolda incidirdi? Bənövşənin bu dünyadan istəyi nə idi? Ümumiyyətlə,Bənövşə kim idi? Çoxlarını maraqlandıran bu sualın cavabı məhz o gün Tanrıyla söhbətləşərkən tapılmışdı.Bənövşə özü də bilmədən Tanrıya bütün sirrlərini danışmışdı…
18 avqust 1998-ci il…
İnsan ömrünün demək olar ki,yarısını ailəsinə,sevdiyinə,sevdiklərinə qurban verir.Bu qurban dediyimiz neçə-neçə insan,sanki bu dünyayla sağollaşıb gedir.Əslində,daxili dünyasında baş verənlərdən təəssüf ki,xəbərləri yoxdur.Sizə film kimi bir hadisədən danışmaq istəyərdim,ancaq gəlin danışmayım.Bənövşə özü sizə danışacaq.Deyirlər, “acı da olsa,həqiqəti bilmək lazımdır”
Mənim adım Bənövşədir.Bu gün müəllif deyil,həyatımı mən sizə danışacam.Həyatımda baş verən hadisələr bəlkə də təsadüfdür,ancaq mən təsadüflərə inanmıram.Bəlkə də inanmaq istəmişəm,lakin iznim olmayıb.İnsanlar məni “məzlum Bənövşə” deyə çağırırlar.Həqiqətən, “məzlumlar” özlərini bu dünyaya qurban edənlərdimi? İnsanlar dünyanı günahlandırır,lakin özlərini deyil.Mən nə qurban,nə məzlumam.Mən küllərdən doğulan Bənövşəyəm! Ancaq səsimi heç kəs duymur.Sən mənim səsimi duyursan və mən sənin yanındayam.Bilirsən niyə? Çünki sən günahlarını,xatirələrini,düşündüklərini mənə danışırsan.Qorxma,sən məni görmürsən.Mən sənin fırtınanda boğulan susqunluğun,ya da yağış yağdıqdan sonra göy üzündə görünən göy qurşağınam.Mən sənin xoşbəxtliyin,kədərinəm.Sən məni unutsan da,mən səni unutmuram.
Bənövşə hava soyuq olduğundan bu gün evdən çıxmamışdı.Hiddətli yağan yağışın səsi pəncərələri isladarkən,sanki Bənövşənin də qəlbini isladıb,ona yeni can,yeni ruh olurdu.Bənövşə yenə gözlərini uzaq yollara dikib qatarın gəlməyini gözləyirdi.Qatar..Maraqlıdır,o qatarda kimi gözləyirdi? Bu an qapının zəngi çaldı və Bənövşə dalıb getdiyi xəyal dünyasından ayrılıb reallığa geri döndü.Qapıya yaxınlaşıb:
-Kimsiniz?
-Mənəm,Ayşən,aç qapını.
-Ayşən,nə yaxşı gəldin?
-Sənə yaxşı xəbərlərim var.Çamadanını hazırla,sabah gedirik.
-Nə? Hara gedirik?
-Qoy bir nəfəs alım.Bacıcan,mənə bi stəkan su ver.Nəfəs-nəfəsə qaldım.
-Al,iç.Danış görüm,Ayşən.Nolub axı?
-Demək,səni sabah İstanbula göndərirəm.Özün üçün gəz-dolaş.Nə var axı bütün günü evdə,bu 4 divara baxa-baxa qalmısan?
Gizli qalan çox hadisələr vardı,lakin Ayşən heç vaxt sirrlərini gizlətməyi bacarmırdı.İnsanlar bəzən düşünür ki,sirrlərini gizlətməklə hər şey daha yaxşı olacaq.Ancaq düşünmürlər ki,əslində,gizlətdikcə açılan yaraların izi daha da çoxalır,eynən Ayşən kimi…
-Sən axı mən istəmədən bunu necə edə bilərsən?
-Yaxşı,sakitləş.Mən sənə yaxşılıq olsun deyə etdim.Səni düşündüyüm üçün.
-Sən məni düşünə bilməzsən,Ayşən! Məni heç kəs düşünə bilməz! Məni yaşadığım dünyamdakı ikinci Bənövşə də anlaya bilməz! Anlaya bilməz!-deyirəm…
-Yaxşı bəsdi görək.İkinci Bənövşə nədir? Sən hələ də elə şeylərə inanırsan?
-Ayşən,xahiş edirəm,evimi tərk et.
Onlar dalaşdıqdan sonra Ayşən qapını vurub çıxdı.Bir neçə dəqiqə donub qalan Bənövşə sükutu pozmaq üçün yenə pəncərənin önünə keçdi.Səssizcə hönkürtü çəkərək daxilində qopan fırtınanı içindən qoparıb atmaq üçün çabalayırdı,lakin bacarmırdı.
Bəli,Bənövşə heç vaxt insanlar tərəfindən anlaşılmırdı.Bənövşə fərqli idi.Bənövşənin göz bəbəkləri belə insanlarla eyni deyildi.Göz bəbəkləri dedim,əziz oxucu,sən heç bilirsənmi insanın göz bəbəkləri sadəcə rənginə görə fərqli deyil? O göz bəbəklərinin altında neçə-neçə qurbanlar yatır! Bu bir insan olmaya da bilər.Xeyr,qətiyyən aldanma! Bir dənizin fırtınasında boğulan qayıqçı,qəfildən yağan yağış,buludlar,hətta çiçəklər belə! İnsanlar onlara baxdıqca böyüyür,düşünür,hətta bəzən özlərini məhv edir.Bənövşə də özünü məhv etmişdi.Məhrum etmək demədim,yanlış anlama,məhv etmək.Hə,hə düz eşitdin…
18 avqust 1998-ci il tarixi təqvimlərə deyil,lakin mənim ömür səhifəmə siyah tonlarda yazılmışdı.O gün dəyişəyəciyini kimsə söyləsə,bəlkə də inanmazdım.Mən nə təcavüzə uğradıldım,nə də döyülmədim,söyülmədim! “Məzlum” dedikdə ilk insanların ağlına gələn də bu deyilmi? Mən yaşayan Bənövşəni öz əllərimlə öldürmüşdüm.“İnsan sevərkən yenidən doğularmış”-deyirlər.Mən nə zaman doğulacaqdım? Əgər bir gün bu dünyaya yenidən qayıtmaq şansım olsaydı,Tanrımdan taleyimi alıb başqasının taleyini mənə yaşatmasını-deyərdim.Bilirsən niyə? Bilmirsən,çünki sən də məndən biri deyilsən.
Pəncərənin önündə gözləyərkən məhz o gün qatar gəlmişdi.Qatar heç vaxt gəlib keçməzdi.Atam,anam məni tərk edib getdikdən sonra o qatar bir daha gəlmədi.Gələcəklərini söyləmişdilər,lakin gəlmədilər.Hansı yerdə,haradadır? Suallarının cavabını yalnız o qatarla bilərdim.O qatar məhz 18 avqust günü 1998-ci ilin ən qızmar günəş istisində gəldi.Bilirsənmi,nə yazı,nə payızı,nə də yayı sevirəm.Sevdiyim yalnız qış fəslidir.İçimdə hayqıran,hətta boğulan 2-ci Bənövşə də mənim kimidir.O da qışı sevir.Ancaq insanlar deyirlər ki,qışda tənha qalırsan,üşüyürsən.Mən üşümürdüm.Mən atamla,anam getdikdən sonra heç vaxt üşümədim…
İsti çayım o an əlimdən yerə dağıldı.Qarşımda atamla,anamı görürdüm.Yuxu olduğunu zənn edib gözlərimi ovuşdurdum,ancaq yuxuya bənzəmirdi axı.Bəs..Bəs Tanrı mənimlə oyunmu oynayırdı? Yox…Əslində,Tanrı deyil,mən özümlə oyun oynayırdım.Yaşımı soruşma,deməyəcəm.O da məndə qalsın,ancaq bil ki,bir insan ömrü nə qədər yaşaya bilərsə,mən ömrümün yarısını yaşamışam,çünki yarısı atamla,anamın əlindədir…
Qapını açıb çölə çıxdım.Ətrafımda heç kəs yox idi.Tək dayanan qatardan başqa.Qatara baxdıqda,sanki bütün yaşadıqlarım gözümün önündə canlanırdı.Hə,hə bir də rəqəmlər.1,2,3.Sonra bütün yaşadıqlarım beynimdən silinir,ancaq gözümün önündə davam edirdi.Qatar…Qatar getdikcə rəqəmlər də davam edirdi,lakin 1,2 və 3-cü rəqəmdə qalırdı.Sonra kimsə yaxınlaşıb elə bil qulağıma pıçıldayırdı:- “İnsan ömrü 3 hissədən ibarətdir.Giriş,əsas,nəticə.Sən isə nəticəyə gəlməmisən,Bənövşə.2-ci Bənövşəyə de,o sənə hər şeyi danışacaq”
Qorxub qaçmaq istədikdə kiminsə qolumdan tutduğunu hiss etdim.Qəflətən gözlərimi qapatdım və o an atamın,anamın səsini yenidən eşitdim.Səslərində dərin bir hüzn,hətta təşviş duyulurdu.Gözlərimi açdıqda kiminsə qolumdan tutduğunu hiss edirdim,ancaq onu görmürdüm.Bəlkə də mən artıq dəli olmuşdum.
Ancaq dəli deyildim.Sadəcə bu yaşananların niyə məhz 18 avqust baş verdiyini bilmirdim.Tarixləri biz ələ ala bilmərik,ancaq o qatar bir səs,hətta işarə idi.
Sonunda dözə bilməyib qışqırdım.Gözlərimi açdıqda bayaq baş verən kabusdan heç nə qalmamışdı.Sadəcə arxama dönüb getdikdə qatardan çoxlu insanların qalxıb-düşdüyünü gördüm.Gözlərimi yerə dikib ağır addımlarla yoluma davam edərkən anamın “Bənövşə” deyə səsləndiyini eşitdim.Arxama çevrilməyə qorxurdum,çünki çevrilərsəm yenidən kabus yaşayacağımı düşünürdüm.Yavaşca pıçıldayaraq:
-Ana,sən yuxusan,xahiş edirəm,məni daha da çox incitmə!
-Yuxu deyiləm,Bənövşəm! Bax,yanında bacın da var.İşıq!
-İşıq?
-Hə,atan da indi gələcək! Gəl!
İşıq ayaqlarımdan yapışdıqda bu yaşadığımın yuxu olmadığını zənn etdim.Əslində,mən yuxuda deyildim.Mən nə yaşadıqlarımı,nə də itirdiklərimi yenidən təkrarən yaşayırdım.Mən 2-ci Bənövşəni dinləyib yenidən doğulmuşdum!
Arxama çevrilib İşığa sarılarkən huzura boyanan mən,sanki yenidən doğulmuşdum.Atam,anam mənimlə idi! Mən onları itirməmişdim! Yəni bütün yaşadıqlarım kabus idi? Tanrım,mən yuxudan oyanmışdım?
Əslində,mən yuxudan oyanmamışdım,2-ci dəfə doğulmuşdum.Bütün yaşadıqlarımı arxada qoyub yenidən doğulmuşdum.Bu necə baş vermişdi? Bilmirəm.Tanrım,hardasan?
-Burdayam,əziz qızım.İnsan bəzən yaşadıqlarını unutmaq üçün intihara əl atır.Mən isə onları heç vaxt bağışlamıram,çünki insan istəyərsə,yenidən doğulmağı bacarar.Bu həyatdan küsüb getməklə nə əldə etmək olar axı?
-Mən..Mən səni görmürəm,Tanrım!
-Sən məni heç vaxt görə bilməyəcəksən,əziz Bənövşə! Yağan yağışı duya bilirsən? Ancaq bilmirsən ki,hər damlası sənin simana damladıqca o sənə işadə verir.Bütün yaşadıqların sənə işarədir.Sən bu gün istəməsəydin,yenidən həyata qayıtmayacaqdın! O qatar da səni həmişə gözlədi.Uzaqlarda olsa belə gözlədi.Mən də səni uzaqlardan izləyəcəyəm.Salamat qal!
Bu gün Bənövşənin hekayəsini məhz onun dilindən dinlədiniz.Bəlkə də gözləriniz yaşarır,dolur,siz isə onu gizlədirsiz,ancaq gizlətməyin.İnsan göz yaşlarını gizlətdikcə böyümür.Onları izn verin ki,qaçıb getsinlər.Onların da haqqı sizin göz bəbəklərinizdə addım-addım getməkdir,qaçmaq deyil axı…
Bəli,Bənövşə yenidən küllərindən doğulmuşdu.O gedən qatar isə elə həminki qatar idi.Yenidən qayıtmışdı.İnsanlar geri dönmür,taleləri dəyişmək mümkün deyil,hətta yaşanan hadisələri belə unutmaq da asan deyil.Ancaq insan yenidən doğulmağı bacara bilər.Tanrı sizi eşidir,duyur! Bənövşə hər pəncərənin kənarında oturub düşünərkən bəlkə də yaşadıqlarını unutmaq deyil,yenidən yaşamaq istədiyi üçün çabalayırdı.Əgər o,Ayşənlə birgə getsəydi,bəlkə də zamanı geriyə alıb bu yaşayacaqlarını,yaşamaq istədiklərini yaşaya bilməyəcəkdi.Ona nəfəs olan bu qatar oldu.Qatarın gəlişi Bənövşənin həyatını dəyişdi…
-Əziz müəllif,bəs işıq?
-İşıq..İşıq isə onun ikinci Bənövşəsi idi.Bu gün o da yenidən doğulub yaşamağa söz vermişdi.Bu gün Bənövşə yaşamağa inanıb,yenidən doğulmağa söz vermişdi.Sözünü tutdu…
Hava soyuq deyildi,ancaq mən üşüyürdüm.Niyə? Bəlkə çiynimə aldığım yüklər məni taqətdən salmışdı? Mən niyə üşüyürdüm,Tanrım?
Tanrıma səsləndiyim zaman kiminsə çiynimə palto atdığını hiss etdim.Arxama dönüb baxdıqda heç kəsi görmədim.Tək məktub vardı.Məktubu açıb oxumaq istədikdə üzərində yazılan yazını görüb dayandım,sanki mən deyil,əllərim bu məktubu açmağa izn vermədi:
-“Yar deyə qollarına alma kimsəni.Ruhun qürbətdədir,səninlə deyil,ondan çox üşüyürsən.Yarına qovuşduqda bu məktubu açıb oxuyarsan”
Kim yaza bilərdi axı?Mən arxama dönüb baxmadıqda 1,2 dəqiqə öncə nə baş vermişdi? Yoxsa sirrlərimi bilən başqa biri yenə vardı?
Həmişə qaçıb gizlənərdim bu uçurumun təpəsində.Axı burada heç kəs olmazdı.Lap əvvəllər bu uçuruma neçə-neçə insan tövbə etmişdi ki,yaxınlaşmayacaqlar.Səbəbi isə çox dərindir.Sən də dərdimə çarə olmayacaqsan,ancaq dinləmək istəyirsənsə,yaxın əyləş…
Bu qürbət ellərdə Siyah və Bəyaz adlı iki dəli-dolu gənc varmış.Onlar bir-birini sevməzmiş,bir-birinin dəlisiymiş.Bunun adı sevgi deyil,sevdaymış! Bu dəli-dolu iki gənc heç vaxt bir-birlərinin gözlərinə baxıb etiraf etməyiblər.Biz ta qədimdən görmüşük ki,oğlan etiraf edər,qız da ona cavab verər.Ya hə deyər,ya da yox.Beləliklə,sevgi də yarına qovuşar.Sual yaranır ki,bəs niyə bu gənclər bir-birlərini bu cür sevə-sevə ayrılıq yaşayıblar? Siyahın bir sözü vardı: “Mən vücudumda Bəyazın sevdasını daşıyıram.Əcəl gəlsə belə,bizi ayıra bilməz.Bizim bir-birimizə etiraf etməyimizə ehtiyac yoxdu.Biz elə bir canda bütövük!”- deyərmiş.
Günlərin bir günü Bəyaz bu uçuruma gəldi.Siyahı da çağırıb onunla danışacağını söylədi.Bəyazın ağır xəstəliyi vardı.Nə xəstəliyi olduğunu heç kəs bilməzdi.Bəyaz düşünürdü ki,Siyah da bilməz,hətta bilməsin.Bu vicdan əzabını ona yaşatmasın.Onların görüşdüyü yer bu uçurumun kənarı imiş.İlk dəfə bu uçurumun kənarında yelləncəkdə sallanarkən Bəyazı görübmüş Siyah.Onlar gözlərinə baxdıqca qəlbinin döyüntülərini hiss edib bir-birləri ilə elə danışıblar.
O gün isə tam fərqli idi.Bu gün Bəyaz intihar edəcəkdi,həm də Siyahın qollarında! Bəs bu necə ola bilər? Bəyaz Siyahı bu uçurumun kənarına çağırıb ondan bu yelləncəkdə əyləşməsini rica edib.Siyah isə “Bəyaz,bu yelləncək sənin haqqındır,həm də sən əyləş,mən səni göylərə uçurum”-demiş.Bəyaz da cavabında: -“Mən zatən göylərə uçacam bir azdan” ürəyindən pıçıldamış,ancaq Siyah bunu duymamışdı.Bəyaz Siyaha sarılıb ondan xahiş edib ki,ona bir layla söyləsin.Gəlin bir az da onların dillərindən dinləyək:
-Siyah,mənə bir layla söyləsən..
-Söyləyim,gülüm,ancaq niyə məhz layla?
-Uşaqkən anamın başımın ucunda olan laylasına həsrətəm.Mənə yetişməyən baharım o gün anama məzar daşını verdi.Mən heç vaxt anamın səsini duymadım.Söyləsən?
-Söylərəm,gülüm,təki sən istə…
Sizi bir az yaxın keçmişə səyahət etdirdim.Siyah Bəyazın saçlarına sığal çəkərkən laylanı deyərmiş.Bəyazın gözlərindən uzun illər göz yaşı axmazmış.Məhz o gün göz yaşları Siyahın dizlərinə axdıqdan sonra Tanrının hüzuruna qovuşubmuş.İlk başlarda Siyah anlamayıb.Elə bilib ki,Bəyaz yuxudadır.Daha sonra əllərinin,ayaqlarının buz kəsildiyini görüb.Bu anda nə edə bilər? Saatlarla onun saçlarına sığal çəkib.Hər sığal çəkdikcə soyumuş cəsədin simasına Siyahın qaranlıq göz yaşları axıdılıbmış.Son göz yaşı töküldükdə söyləyir ki, “Mən siyaham,sevgilimi də öz qaranlığımla kirlədə bilmərəm!”-deyib uçurumdan atlayıb.
Bu ömürü çalan əzrailmidir,yoxsa Tanrıdır? Niyə Siyah və Bəyaz bir-birinə qovuşa bilməyib?
O gündən bu uçuruma gələn insanlar tövbə ediblər ki,bir daha gəlməyəcəklər,hətta bu uçurum haqqında deyərdilər ki, “bu uçurumda ölən sevdalıların ürəyi itib-batıb! Bizə haramdır yaxınlaşmaq!” Ancaq mən tövbəmi pozub yenə gəldim.Nə olacaqsa olsun artıq!-deyib gəldim!
Çox üşüyürəm,Tanrım! Çiyinlərimdə olan palto belə məni isitmir.İndi yanımda yanğın başlasa da,yenə üşüyərəm.Niyə qaranlıq bu qədər tənhadır,Tanrım? Niyə payızda yarpaqlar ağaclardan qaçır? Niyə hər dəfə qar yağarkən insanlar isti çayını ovuclarının arasına alıb isinməyə çalışır? Başqası bu söylədiklərimi eşitsə,sən naşükürsən söyləyər bəlkə.Bəlkə yox,həqiqətən də elə söyləyər! Bəlkə sən də elə düşünürsən.Bilmirəm…Bax,hər cümlənin başında bir “bəlkə” var! İnsanlar o qədər alışıb ki, “bəlkələrlə” və “kaşkilərlə” yaşamağa.Ancaq mən alışa bilmirəm! Mən xoşbəxtliyimi nə itirdim,nə də tapa bilirəm…
Diz çöküb qəlbimi dinləyərək dərindən hönkürtü çəkdim.Bir insan divardan yapışıb barmaqlarıyla qan çıxana qədər özünə əzab verər elə deyilmi? Baxın,mənim barmaqlarım indi ağrını belə hiss etmir! Həqiqətən də ağrı nədir? Göz yaşı nədir? Sənə söyləyirəm,Tanrım,Siyah və Bəyazın göz yaşlarının yanında mənim göz yaşlarım nədir axı?
Bilirsinizmi insan nə zaman ağlayar? Mən söyləyim.Bu sualın cavabı nə tərk edilmək,nə ağrı hiss etmək,nə də acı yaşamaqdır.İnsan çarəsiz qaldıqda ağlayarmış.Bəyaz əzrailin gəldiyini hiss etmişdi.O çox çarəsizdi.Bəli,çarəsiz! Ondan da göz yaşları axırdı.Mən də qaranlıq taleyimdə boğulub,hətta itib-batmaqdan ağlayıram! Mən nə qədər də bu kainatda var olsam da,tənhayam! Mən yaşayarkən əzrailə təsliməm! Ağacdan düşən yarpaqtək çarəsizəm..Çarəsiz…
-Sən çarəsiz deyilsən,gülüm!
Bu kim idi? Göz yaşlarımı əllərimlə silməyə çalışdıqda kiminsə arxadan qaça-qaçla gəlib əllərimdən tutduğunu hiss etdim.
-Siz kimsiniz?
-Aç məktubu.
-Nə? Məktub?
-Artıq zamanı gəlib.Aç məktubu! Sən də Bəyazın Siyaha etdiyi zülmü mənə etmə!
-Sən? Sən kimsən?
Dedikdən sonra dönüb arxama baxdıqda təəccüləndim.O an dilim lal oldu.İllər sonra yenə qarşı-qarşıya idik.Bu vaxt,deyəsən,Tanrım tamaşa edirdi.O Siyah idi.Necə yəni? Siyah ölməmişdi? Bəs? Bəs mən?
-Üşüyən çiyinlərini paltoyla örtən mən idim,Bəyaz.Sən ölməmisən.Sən yenə mənimləsən!
-Necə? Bu necə ola bilər,Siyah? Axı..Axı mən..
-Tanrım bizi ayırmadı! Mən bilirdim! Bilirdim ki,sən bu uçurumun kənarına yenə gələcəksən!
Bəli,bu dəfə zaman deyil,Tanrı bizə bir oyun oynamışdı.Əslində,oyun deyildi.Tanrı bizi imtahana çəkmişdi..Tanrının göy üzündə göründüyünü görüb ikimiz də gülümsəyib:
-Bəli,əzizim,Bəyaz.Mən Siyahın sənə etiraf etməyini gözləyirdim.Siz iki sevdalını ayrı-ayrı şəhərlərə salmadım,çünki sevgi elə bir varlıq ki,onu yalnız iki bir-birini sevən insan öldürə bilər…İndi cavabın nədir,qızım? Siyaha hə,yoxsa yox deyirsən?
Siyahın gözlərinin dərinliyində sevdasının vüsala çatan həsrətli,yanğılı baxışları gördüm.Bu sevda bütün vücuduna hopmuşdu.
-Əlbəttə ki,hə!
Siyah qəfildən mənə sarılıb hönkürtü çəkdi və saçlarıma həmişə olduğu kimi sığal çəkərək dedi:
-O zaman sən qollarımda kabus yaşayırdın,ondan göz yaşlarım qaranlığa bürünmüşdü.Mənim qaranlığımın yanan çırağı sənsən,gülüm!
Bir-birimizə sarılıb hönkürtü çəkdik.Elə bir hönkürtü çəkdik ki,insanlar bu hayqırtının ətrafına toplaşdı.Bəli.Bu uçurum “ölü sevdalıların məskəni” deyil, “sevdanın vüsal qoxan həsrət” məskəni oldu…
Yenə soyuq küçələrə sükut çökmüşdü.Gecə saat 2,3 olardı ki,artıq insanlar evlərinə toplanmışdılar.Bu sərt rüzgarın baxışları simama elə bil şillə vurmuşdu.Qarşımda uzun yol vardı,ancaq hansı küçədən gedəcəyimi bilmirdim.Şimşək də çaxırdı.Ah! Mən nə edəcəkdim? Kimsəsiz bir uşağın fəryadını kim duyacaqdı bu saatda? Kim mənə kömək edəcəkdi?
Dözə bilmirdim.Qəflətən diz çöküb hönkürtü çəkdim.O qədər dərindən çəkdim ki,sanki bu dəqiqə ürəyim qopub düşəcəkdi.Hamı məni uşaq bilirdi.Elə düşünürdülər ki,mənim ürəyim yoxdu.Bu necə insafsızlıqdır?! Nolsun yaşım azdır? Mənim duyğularım ola bilməz? Sualıma cavab verin,insanlar niyə bu qədər əclafdır,kinlidir? Sualıma cavab verəcəksiniz? Yox..Ya bu sualların cavabını bilmirsiniz,ya da “Kimi kimsəsi yoxdur.Yenə boş-boş danışır” -deyib keçəcəksiniz.
Hönkür-hönkür ağlayarkən küçənin ortasında diz çöküb qalmışdım.Yaralanan əllərimlə dizlərimin ağrısını ağlamaqdan belə hiss etmirdim.Demək,insan ağrını ürəyində də hiss edərmiş.Mən indi qəlbən hiss edirəm.Bir insan çevrilib heç soruşmurdu ki, “qızım,nəsə istəyirsən?” Bu fikri almaq qalsın bir yana,üzümə baxan yox idi.
Şimşəyin çaxması yağış yağacağına işarə edirdi.Yenə həmişə olduğu kimi sərt rüzgar mənə əzab verəcək,yağışın damlaları da isladıb üşüdəcəkdi.Kaş..Kaş ki,səsimi duyan olsaydı.Tanrım,ya al yanına,ya da məni bir mərhəmətli insanla qarşılaşdır!
Qəfildən arxadan kişi səsi eşitdim.
-Qızım,niyə küçədəsən? Atan,anan yoxdur?
Arxama dönüb baxmağa qorxdum.Məndən daha da dərindən,hətta hayqırış səsi ilə dolu hönkürtü qopdu.
Yanıma yaxınlaşdığını hiss etdim.Mən qorxub divarın küncünə tərəf qaçdım.
-Məndən qorxma,qızım.Adım Maqsuddur.Bəs sənin adın nədir?Bu saatda niyə küçədəsən?
-Adım Fəridədir.Mən..Mənim kimsəm yoxdur…
“Kimsəm yoxdur” sözünü söylədikdə ürəyimdən bir parçamın qopub düşdüyünü hiss etdim.Deyirlər ki, “insan uzun müddət ağrılarıyla yalnız yaşadıqda alışır” Deyəsən,mən də alışmışdım…
-Atan,anan səni qoyub gedibmi? Yoxsa?
-Yox,getməyiblər.Qohumlardan eşitdiyimə görə mən doğulduqda anam dünyasını dəyişib.Atam da anamın itgisinə dözə bilməyib ürəyi partlayıb.Atam ilə anamı,hətta “Dəli sevdalılar” adlandırardılar.Bir-birini uzun illər seviblər.Sonra taleləri onları məndən ayırıb…
-Fəridə,qızım,çox üzüldüm.Söz tapa bilmirəm.Gəl belə edək.Sən mənimlə gələcəksən.Səni həyat yoldaşım Səkinəylə tanış edəcəyəm.Bundan sonra bizim yanımızda qalacaqsan.
-Yox,yox! Elə şey olmaz.Mən kimsəyə yük olmaq istəmirəm.
-Aaa! Bir də belə danışdığını eşitməyəcəm.Nə yük? Sən də nəvəm yaşındasan.Maqsud baban səni hamıdan qoruyacaq!
Maqsud babayla söhbət etməmişdən qabaq çox qorxmuşdum.Bu gözəl insanın simasında qəribə bir ifadə vardı.Kənardan çox zəhmli görünən Maqsud kişi,əslində,bir körpənin ürəyi kimi yumşaq,mərhəmətlidir.Demək,insanları tanımaq üçün ünsiyyətdə olmaq lazımdır.Mən hər şeydən məhrum imişəm…
-Əlini mənə ver,gedək,Fəridə qızım.
Maqsud babanın əlindən tutdum.Öz evinə aparırdı.Araya dərin sükut çökmüşdü.Deyəsən,mənim simamdakı narahatlığı duyub bu sükutu pozdu:
-Fəridə,sənin neçə yaşın var,qızım?
-Beş yaşım var,Maqsud baba.
-Sən həmişədən burda olmusan,yoxsa kiminləsə gəlmisən?
-Yox,Gülzar adında xalam vardı.Onunla gələrdim həmişə.Ancaq o…
Bir anlıq duruxdum.Qorxdum ki,xəbər tutar danışdıqlarımdan.Əlindən zorla qaçıb gəlmişdim buraya.Maqsud baba mənim susduğumu görüb başımı sığallayıb dedi:
-Qorxma,qızım.Maqsud babandan da heç nəyi gizlətmə.Artıq bundan sonra sən bizimlə yaşayacaqsan.
-Gülzar xala,əslində,mənim doğma xalam deyildi.Məni himayəsinə almışdı.Sadəcə çox incidirdi.Məni həmişə döyər,söyərdi.
Donumun qolunu qaldırıb o qadının etdiklərini göstərdim.
-Əclaf qızı! Uşağa da əl qaldırarlar? Bəs sən necə qaçıb gəldin?
-Biz Bakıda yaşayırıq.Bir neçə gün bundan qabaq telefonla danışdığını eşitdim.Məni “uşaq evinə” qoyub Qazaxa gələcəyini duydum.Necə gedəcəkdim?-deyə heç bir fikrim yox idi.Qərara gəldim ki,Gülzar xala yatanda telefonu alıb həmin gün qaçım.
-Bəs necə gəldin?
-Maqsud baba,qorxa-qorxa yolda tanımadığım qadından kömək istədim.O da təsadüfən Qazaxa gedirmiş.Məni avtobusa mindirdi.Sağ olsun,məni yedizdirdi,içizdirdi.Qazaxa gəldikdə yalandan dedim ki,məni qarşılayacaqlar.Buraya qoyub gedin.O da elə etdi.O vaxtdan bu soyuq,tənha küçələrdə mən də kimsəsiz bir uşaq kimi dolaşıram.
-Sənin bu kiçik ürəyində nə böyük dərd varmış,qızım…
Maqsud babanın kövrəldiyini hiss etdim.Mövzunu tez dəyişdim:
-Maqsud baba,Qazax necə bir yerdir?
-Fəridə,qızım,Qazax cənnətdir cənnət! Yurdu,havası,suyu,torpağı canım-ciyərimdir mənim! Mən uşaqlıqdan ta bu yaşıma kimi Qazaxın havasını içimə çəkib,suyunu içmişəm.Qazax bütün ellərdən doğmadır!
-Mən də gəzib görmək istəyərdim.
-Gəzəcəksən,görəcəksən! Maqsud baban hər səhər saat 6-da işə durub gedir.Bir gün boş olanda səni çoxluca gəzdirərəm! Hə,bax,gəldik çatdıq.
Darvazanı açdıqda özümü başqa bir dünyada hiss etdim.Maqsud babanın ocağı mənim doğma yurdum,evim idi.Bu ocağın hələ doğma insanları da vardı.
-Səkinə,mənəm! Aç qapını.
-Ay xoş gəlmisən,Maqsud! Bu balaca qızımız kimdir?
-Səkinə,bir dayan.Evə girim nəfəs alım,sonra danışaram.Sən de görüm,pürrəngi çayın varmı?
-Hə,əlbəttə! Gəl,gəl!
-Fəridə qızımı götür.Paltarını dəyiş,rahatlat,mən sənə hər şeyi danışacam.
Səkinə nənə məni o qədər gözəl qarşıladı ki,arada bir gözlərimdən yaş damladığını hiss etdim.Mənə yemək,isti çay verdi.O qədər gözəl qarşıladı ki,özüm belə təəccübləndim,çünki heç vaxt bu sevgini hiss etməmişdim.Məni qucaqlayıb dedi:
-Saat çox gecdir,Fəridə,qızım.Gəl aparım yatırdım səni.
-Səkinə nənə..
-Ay can! De,balam,ürəyin nə istəyir?
-Olarmı ki,əvvəlcə Maqsud babaya təşəkkü edim,sonra siz mən yatana kimi yanımda qalasınız? Bir az qaranlıqdan qorxuram.
Əslində,qaranlıqdan qorxmurdum.Kimsəsiz bir uşağın istəyi nə ola bilərdi? İsti qucaq,sevgi,qayğı..Tanrım bunu mənə çox görməsin!
-Əlbəttə,gözəl balam.Mən sənə gözüm kimi baxacam,amma əvvəlcə nə etmək lazım? Təbii ki,səni qəşəngcə çimizdirmək lazımdır! Heç narahat olma!
Səkinə nənə məni hamama salıb yaxşıca yuyundurdu.Hamamdan çıxanda qaça-qaça Maqsud babanın yanına gəldim.Boynuna atlayıb bərk-bərk sarılıb:
-Maqsud baba,hər şey üçün çox təşəkkürlər!
-Qızım,şükürlər olsun ki,Tanrım səni mənim qarşıma çıxartdı! İndi get yat.Hələ qabaqda gözəl günlərimiz olacaq.
Qaçıb Səkinə nənənin əlindən tutub otağa getdim.Yatağa uzandıqda ürəyimin qopan parçalarının bir-birinə bağlandığını hiss etdim.Deyəsən,qopub düşən parçalar geri dönürdü,ya da məni tərk etməmişdilər.Çox şey istəmirdim ki,az da olsa sevgi…
**************************
Hər gün səhər tezdən qalxar Səkinə nənəmin yanında dolaşardım,həm də oynayardıq.Bəzən olardı ki,məni də özü ilə aparıb surpriz hədiyyələrlə sevindirərdi.Hər gün xoşbəxtliklə oyanardım ki,Səkinə nənəmlə gəzintiyə çıxacağıq! Maqsud babanın çox işi olurdu deyə məni tez-tez gəzintiyə çıxara bilmirdi.Demək olar bütün günümü Səkinə nənəmlə keçirər,əylənərdim.Günlərin necə tez keçdiyini bilməzdim.Sanki zaman əllərimdən qaçıb gedirdi.Axşamları Səkinə nənə samovar çayı hazırlayardı.Maqsud babanın tez-tez qonaqları gələrdi.Bu dadlı söhbətin havasında Aşıq Kamadarın səsi gələrdi.Bəzən olardı ki,səhərə kimi Aşıq Kamandar çalar,Maqsud baba qonaqları ilə şənlənərdi.Mən uşaq olduğumdan çox vaxt görə bilmirdim,çünki tez yatırdım.Siz bilirsinizmi huzuru hiss etmək necə böyük xoşbəxtlikdir? Mən ən böyük xoşbəxtliyimi tapa bilmişdim.Artıq yalnız deyildim,çiyinlərimdə özümdən ağır yük daşımırdım.Maqsud baba və Səkinə nənənin şirin,dadlı-duzlu söhbətlərini dinləyib bəzən yuxuya dalardım eləcə.
Bu böyük xoşbəxtlik bir neçə il davam etdi.Həyatımda ən dərin boşluğu Maqsud baba ilə Səkinə nənə doldurdu.Bu ocağa sığındığım gündən bəri mən ən böyük xoşbəxtliyimi yaşayırdım.Bəzən qorxurdum ki,bu xoşbəxtlik əllərimdən qaçıb gedəcək..Elə qaçıb getdi də…
Yenə bir yay axşamı idi.Səkinə nənə ilə həyatda gəzişirdik.Maqsud baba bir neçə günlük Bakıya gedəcəkdi.Artıq yola çıxmışdı.Ancaq nədənsə ürəyimdə böyük bir narahatçılıq vardı.Həmişə getməmişdən qabaq alnımdan öpüb,başıma sığal çəkib deyərdi ki, “Özünə yaxşı bax,Fəridə,qızım.Bir gün mən yanında olmaya bilərəm.Məndən sonra çox göz yaşı tökmə.Bax,Səkinəyə də,sənə də bərk-bərk tapşırıram!” Mən isə üzümü turşudar,hətta küsərdim.Bu gün də bir neçə il bundan qabaq Maqsud babanın məni tapmamışdan öncəki halımda idim.O dərin boşluğu hiss edirdim.Səkinə nənə süfrəni yığışdırırdı.Yanına yaxınlaşıb:
-Səkinə nənə,gəl mən də sənə kömək edim.
-Yox,balam,sən otur.Mən özüm edəcəyəm.
Deyəsən,Səkinə nənə simamdakı narahatlığı hiss etmişdi.Əlindəkiləri yerə qoyub mənə yaxınlaşdı.
-Qızım,nolub? Nəsə narahatçılığın var?
Nə qədər gizlətməyə çalışsam da,alınmadı.Göz yaşlarımı gizlədə bilmədim.
-Bir az hə.Maqsud baba çatıbmı görəsən?
-Gözəl qızım,bir neçə saatdan sonra çatacaq Bakıya.Zəng vuracaq.Sən niyə ağlayırsan?
-Bilmirəm.Səkinə nənə,olarmı sizə sarılsam?
-Can! Əlbəttə olar.Gəl!
Səkinə nənəni bərk-bərk qucaqlayanda bir az rahatladığımı hiss etdim,ancaq o boşluq keçməmişdi.Yenə yağış yağacaqdı,çünki göy üzünü qara buludlar almışdı.
-Gəl,qızım,keçək içəri.Mən də süfrəni yığışdırdım artıq.Əlini ver mənə,Fəridə,keçək içəri.
Səkinə nənənin əlindən tutub içəri keçdik.Divana keçib uzandım.Sadəcə dincəlim deyə uzanmışdım,ancaq elə də yuxu aparmışdı məni.
Bir neçə saat sonra qəflətən qışqırıq səsinə oyandım.Səkinə nənənin hayqırtısını eşitdim.Otaqdan çıxıb,qaça-qaça həyətə düşdüm.Səkinə nənə dizlərinə döyə-döyə “Maqsuuud! Maqsud,bizi niyə qoyub getdin!” -deyə hayqırırdı.Qaça-qaça yanına gəlib Səkinə nənənin boynuna atlayıb:
-Səkinə nənə,Maqsud babama nolub?
-Maqsud babanı itirdik,qızım! İtirdik!!!!
“İtirdik” kəlməsi qulaqlarımdan hələ də getməyib.Gözlərimdəki yaş bir anlıq qurudu.
-Necə yəni itirdik? Səkinə nənə?
Bu sözü dedikdən sonra huşumu itirdim.Çox yaşanan hadisəni xatırlamıram,ancaq xatırladığım tək şey var.O da Səkinə nənənin “Maqsud babanı itirdik” sözünü söyləməsi idi.Oyananda başımın üstündə Səkinə nənənin saçlarıma sığal çəkərkən hönkür-hönkür ağladığını.Yataqdan qalxıb Səkinə nənənin göz yaşlarını kiçik barmaqlarımla silməyə çalışıb dedim:
-Səkinə nənə,Maqsud babam cənnətəmi getdi?
-Hə,qızım.Tanrı evinə…
-Bəs biz? Bizi niyə tək qoyub getdi?
-Gözəl qızım,Maqsud baban bizim yanımızdan cismani olaraq ayrılıb.Onun ruhu yenə səninlədir,mənimlədir.
-Bəs mən indi kimə səhər oyanıb “Sağ-salamat,Maqsud baba” deyəcəm? Kimdən o dadlı-duzları söhbətləri dinləyəcəm?
Bu sözləri dedikdən dərindən hönkürtü çəkdim.Artıq taqətim qalmamışdım.Başımı Səkinə nənənin çiyinlərinə söykəyib daha da dərindən ağladım.Bu ağır itkinin ağrısını indi çiyinlərimdə deyil,bütün vücudumda hiss edirdim…
İllər,aylar keçdi.Artıq Maqsud babasız tam 5 il keçirdi.Mənim 15 yaşım vardı.Gənc qız olmuşdum.Artıq kimsəsiz Fəridə böyüyüb boya-başa çatmışdı.Bu 15 il ərzində çiyinlərimdə nə yük daşımışam ki? Mənim ən böyük yüküm Maqsud babanın itgisi oldu.
Məzarına gəlib yaxınlaşdım. “Məzar daşı” sözünü belə deməyə dilim gəlmir! Axı o ölməyib! Deyəsən,çox danışa bilməyəcəm.Bir az söhbətləşdikdən sonra qayıdıb evə gəldim.Evə gəldikdə Səkinə nənə evdə yox idi.Nədənsə qəlbim səslədi ki,Maqsud babanın otağına keçim.Otağa keçdikdə stolunun yanındakı siyirməni açıb şəkillərə baxaram deyə düşündüm.Şəkillərin altında saralmış köhnə bir məktub parçası gördüm.Məktubun üstündə “qızım Fəridəyə” yazılmışdı.Bu Maqsud babanın məktubu idi.Məktubu açıb oxumağa başladım:
Fəridə,qızım,sən bu məktubu yəqin ki,mən bu dünyadan köçdükdən sonra oxuyacaqsan.Məni bağışla,ancaq Tanrı artıq vaxtımın çatdığını deyir.Getməliyəm.Mən də getməmişdən öncə düşündüm ki,bu kiçik məktubu yazıb elə gedim.Bir azdan yola çıxacam.Başıma nə gələcək? Nə olacaq? Bilmirəm.İnsan ağır fikirlərlə yaşadıqda daha tez qocalar.Bunu unutma ki,özünü ağır fikirlərlə yükləmə.Bu sənə Maqsud babanın tapşırığıdır!
Səni heç vaxt kimsənin əlinə qoymayım,qoruyum,boya-başa çatdırım deyə düşünürdüm.İndi isə Səkinə nənənlə birlikdə qalacaqsan.Bəlkə də bu məktubu oxuduqda sən artıq həddi-büluğa çatmış bir qız olacaqsan.Səni nə qədər də qorusam,kədərdən,acıdan qoruya bilmərəm.Qızım,zaman elə qəddardır ki,bizim bütün sevdiklərimizi əlimizdən alıb aparır.Səndən yeganə xahişim var ki,güclü ol! Səkinə nənəni incitməcəyindən tam əminəm,ancaq xahiş edirəm ki,mənim qara xəbərim gəldikdə ağlamayın.Bu ağrını yaşamağa artıq dözə bilmərəm…
Əziz övladım,Maqsud baban səni həmişədən çox sevib.Həmişə səni göz bəbəyim kimi qoruyacağıma söz vermişdim! Əgər bir gün yanında olmasam nə edəcəksən,necə bu insanlarla başa çıxacaqsan? Deyə düşündükdə dərd məni alıb aparır,amma sonra deyirəm ki,mənim qızım əzmkardır!
Bir azdan qatar gələcək.Cəfalı Səkinəmlə,özünə yaxşı bax! Yadından çıxartma ki,Maqsud baban səni heç vaxt unutmur və unutmayacaq da!
Məktubda son cümləni oxuyub bitirdikdə göz yaşlarımın Maqsud babanın son yazdığı cümləni islatdığını gördüm. “Maqsud baban səni heç vaxt unutmur və unutmayacaq da!”
