Müəllim- bu adın nurdur mayası, Müəllim- bu adın dürdür ziyası, Müəllim zirvədi, zirvə qayası. Elm zirvəsinin şahənşahıdır, Elm sirlərinin qibləgahıdır.
Tükənməz nə odu, nə hərarəti, Nurlu sabahlara yetər qüdrəti, Sönməz nə alovu, nə məhəbbəti. Günəştək yayılar bəşəriyyətə, Milləti aparar əbədiyyətə.
Müəllim oduna qızınar bəşər, Nəsillər yoluna işığı düşər, Zülmət cəhalətə saçılan məşəl. Şöləsi keçmişdən bu günə saçar, Gülləri heç solmaz, əbədi açar.
Şam kimi əridər gözünün nurun, Adı çəkiləndə hörmətlə durun, Bu müqəddəs ada abidə qurun. Ötsə də əsrlər, işıldar közü, Allşar çıraqtək zəkası, sözü.
Adlar sırasında öndə, birinci, Parlayar əməli sanki bir inci, Bəhrəsini görmək onun sevinci. Hər əməyə dəyər vermək bir mümkün, Müəllim zəhmətinin önündə çökün.
Könlü zinət dolu, sevgisi ümman, Dəyəri, alqışı bol zaman-zaman, Ömür yolu sanki inləyən kaman. Qığılcımlar səpər hey ömür boyu, Öyüd- nəsihəti dastanlar boyu.
Müəllim calaq vurar min-min budağa, Bərkidər kökünü doğma torpağa, Yaşıl rəng də verər solan yarpağa. Nicat körpüsüdür müəllim qayəsi, İbadətdən üstün hər bir “ayəsi”.
Müəllim bir loğman, müəllim bir memar, Sal daşları yarar, cilalar hamar, Qədri bilinməzsə, “gözə qan damar”. Nə hikmətli, gözəl deyilmiş kəlam, “Bir hərf öyrədənin köləsi ollam”.
Ulu türk soyumuzun daş kitabəsi, Dədə Qorqud ruhunun abidəsidir. Qədim Oğuz ellərimin türbəsi, Nizami “Xəmsə”sidir, o “Sirlər xəzinəsi”, Füzuli hikmətinin əlçatmaz zirvəsidir, ANA DİLİM.
Şah İsmayıl Xətayinin söz qüdrəti, Bir ərənlik ,mərdlik salnaməsidir. Keçmişimi titrədən türk dilimin nərəsi, Mənəvi sərvətimin məfkurəsidir. “İki cahana sığmayan” Nəsiminin harayından qopan hürriyyət səsidir, ANA DİLİM.
Arzuları duman-çənə bürünən, Əhməd Cavad “Göy göl”ünün həzin, şirin nəğməsidir, Fəqət işığa can atan, taleyi zülmətdən keçən, Müşfiqin “Oxu tar”ının inləyən zümzüməsidir, Nakam boğulan dilimin acı fəryad şələsidir, ANA DİLİM.
Gözü nəmli Təbrizimin həsrət yaşı, Doğma dilinə möhtac Dərbəndimin, Öz Göyçəmin dərd-sərinin çarəsidir. Anasından ayrı düşmüş bir balanın qüssəsi, Xudafərin Arazının nisgil dolu, qəlbdağlayan naləsidir, ANA DİLİM.
Haqqı bataqlıqdan dartıb qoparan, Hüseyn Cavid ruhunun təntənəsidir. Tufanlar selində hey çabalayan, Azadlığa can atan dar qəfəsidir. Nadanlığı, cəhaləti topa tutan, Sabir dühasının öz nəfəsidir, ANA DİLİM.
Laylamızdan süzülüb saf qanımıza, Damla-damla dənizə, ümmana dönüb. Bayatıyla bəzənən qızılgül dəstəsidir. Muğamatın söz dünyası, Cıdır düzün sinəsidir, Dahi Üzeyir bəstəsi, “Qarabağ şikəstəsi”dir, ANA DİLİM.
Qobustan qayaları- dilimizin ilk beşiyi, Doğma dilinə qovuşan ruhun haqqa tələsməsi, Quruyan köklü ağacın bağrı yanmış laləsidir. Nisgil dolu könüllərə ümid, vüsal giləsidir. Yağış kimi qəlbimizə çilələnən, Süzüldükcə durulaşan dağlar şəlaləsidir, ANA DİLİM.
Söz bağçamdan bir çiçək də vermərəm, Mirvari tək misralara düzdüyüm zər dənəsidir, Bal kimi şipşirin dilim, Öz dilində danışmayan nankorların tənəsidir. Qoy duysun dilini sevməyən kəslər, Büllurlaşan, saflaşan, el bulağından su içən, Hər sözündən dürr tökülən bir tarix çeşməsidir, Ululardan əmanət ləl- cəvahir külçəsidir, ANA DİLİM.
Vətənimə töhfəsən dahi Məmməd Əmindən, Qopmusan elə bil ki, Tanrının ətəyindən, Sən bir daha ucaldın şəhidlərin əlində, Ey Oğuz ellərimin yanar, sönməz çırağı, AZƏRBAYCAN BAYRAĞI !
Savaşlardan mərd çıxdı, bükülmədi bayrağım, Şəhid qanı nahaqdan tökülmədi, bayrağım! Dalğalanan dəniztək al-əlvan göy qurşağı, Düşmənə oxtək batan, zirvədəki göz dağı, AZƏRBAYCAN BAYRAĞI!
Tarixin dərgahından güclə qopmuş bayrağım, Şəhidlərin qanına, gülə hopmuş bayrağım, Şuşanın zirvəsinə uçub qonmuş bayrağım, Zirvələrdə qal elə, ey hürriyyət mayağı, AZƏRBAYCAN BAYRAĞI !
Sən qalib Vətənimdə məğrur dayan, bayrağım, Hər səhər Şuşamızda azad oyan, bayrağım, Zəfərlər müjdəsiylə nura boyan, bayrağım, Sənə baxsın, sevinsin, başı qarlı Kirs dağı, AZƏRBAYCAN BAYRAĞI !
Təbrizimin boynuna sarılaraq dalğalan, Göyçənin, Zəngəzurun yollarında dalğalan, Zəfər çalmış ərlərin qollarında dalğalan, Ey azad Vətənimin əbədiyyət sorağı, AZƏRBAYCAN BAYRAĞI !
İstiqlal qapısını nurla açan bayrağım, Qaranlığa, zülmətə işıq saçan bayrağım, Hürriyyət günəşitək göydə uçan bayrağım, Ay-ulduzlu hilalın sən üçrəngli növrağı, AZƏRBAYCAN BAYRAĞI !
Azadlıqla, qan ilə, istiqlalla yoğruldun, Amma tarixlər boyu qatil əllə boğuldun, Şuşanın zirvəsində sən yenidən doğuldun, Gözüm üstə qoyacam sən doğulan torpağı, AZƏRBAYCAN BAYRAĞI !
Sevda Nadir qızı Səfərlinin “Şuşanamə” adlı şeirlər kitabı işıq üzü görüb.
Sevda Səfərlinin oxucularla ilk görüşü 2005- ci ildə nəşr olunmuş “Xarıbülbül həsrəti” adlı şeirlər kitabı ilə olub.
Şuşa Şəhidlərinin və qazilərinin şərəfli döyüş yoluna həsr etdiyi “Vətən sizə oğul dedi” kitabı 2021-ci ildə çapdan çıxıb.
Sevda Nadir qızı Səfərli Şuşa şəhərində anadan olub. M.F.Axundov adına Rus dili və Ədəbiyyatı İnstitutunu (indiki Slavyan Universiteti) bitirib və Şuşada pedaqoji fəaliyyətə başlayıb.
Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunda Azərbaycan dili və Ədəbiyyatı ixtisası üzrə ikinci ixtisas alıb və pedaqoji fəaliyyətini hal-hazırda da davam etdirir.
“Azərbaycan müəllimi” və “Şuşa” qəzetlərində vətənpərvərlik mövzusunda publisistik məqalələri və oçerkləri ilə müntəzəm çıxış edir.
1994- cü ildən Şuşa “Məclisi- üns”- “Söz gülüstanı” ədəbi birliyinin üzvüdür. “Qızıl qələm” media mükafatına layiq görülüb.
Şeirlərinə mahnılar bəstələnib.
“Qarabağım”, “Vətən”, ” Şuşa- xan şəhərim” adlı antologiyaların redaktorudur.
Sevda
Sevda Seferli
“Şuşanamə” kitabının redaktoru tədqiqatçı- jurnalist , nasir, publisist Vasif Quliyevdir. Ön söz müəllifləri yazıçı , jurnalist, AYB-nin üzvü, Prezident mükafatçısı Sona İsmayılova və jurnalist Əntiqə Rəşiddir. Kitabın giriş hissəsində yazıçı, milıət vəkili Aqil Abbasın və şair, AYB-nin üzvü, Şuşa “Məclisi-üns”- “Söz gülüstanı” ədəbi birliyinin sədri Əyyub Şırlanlının kitab haqqında fikirləri verilib.
Sevda Səfərlinin “Şuşanamə” kitabı elə adından göründüyü kimi doğma Şuşasına yazdığı ürək çırpıntılarıdır, Şuşaya yazılan namələrdir- Vətən namələri.. İlmə-ilmə toxunan, ürəkdən süzülüb gələn misralar… Otuz ilə yaxın əsarətdə olan Şuşasının dərd-səri ilə yanaşı nisgilli vüsalı, kədərli sevinci bir yerdədir bu kitabda.
Müəllif sanki illərlə qəlbində “bəslədiyi” qəmli duyğuları ilə nisgilli vüsalını, kədərli misraları ilə sevincli misralarını ,acı xatirələri ilə şirin xatirələrini üz-üzə qoymuşdu. “Şuşanamə” kitabında Şuşanın ağlar gözləri sevincdən dolan gözlərinə baxır, yağı tapdağı altında qalan Cıdır düzü əvvəlki kimi yenə çal-çağırlı Cıdır düzünə baxıb sevinir. Tənhalıqdan boynun bükən, məhəbbət gülü kimi sevilən Xarıbülbüllər Şəhid gülünə dönən Xarıbülbüllərə qürurla baxır. Kitab 6 bölmədən ibarətdir. Dram əsəri, poemalar, rübailər, qəzəllər, 300- dən çox bayatılar və mənsur şeirlərdən ibarət “Şuşanamə” kitabında yağış göy çəmənə necə hopursa, kədər, qəm-qüssə qarışıq sevinc müəllifin qəlbinə, sətirlərinə elə hopub. Dən sünbülə, qar suya necə dönürsə, müəllifin ürəyindəki Vətən nisgili ağrı-acıya elə dönüb.
Kitabda yazıçı , jurnalist Sona İsmayılovanın “Qəlbi Vətənlə döyünən şair” başlıqlı ön sözündən :
” Şuşa ətirli, Vətən şair… Ürəyi Vətənlə döyünən şairin poetik düşüncələrinin mərkəzində Vətən, yurd həsrəti, Qarabağ dərdi dayanır. Müəllif başdan-ayağa Vətənlə köklənib:
Vətən, dik tut başını,
Qoy öpüm hər daşını.
Bizsiz axan bulaqlar,
Tökməsin göz yaşını.
Sevda Səfərli poeziyası Vətən nisgilindən yoğrulsa da, həmişə Vətəni əzəmətli, qürurlu tərənnüm edir :
“Sənə qəmli misralar yaraşmır, Şuşam! Qıymaram sənə qəmli misraları.. Həmişə səni uca dağlar başında qürurlu tərənnüm etmişəm, mənim əzəmətli Qalam! Bu gün isə qəhrəmanlığınla öyünəcəm, Şuşam! Sən əsarətdə olanda da, kədərini yox, gözəlliyini vəsf etməkdən doymurdum”.
Sevda xanımın ” Şuşa” qəzəli Vətəninə olan ilahi məhəbbətin nümunəsidir:
Könlüm evində gözəl, istəkli canansan, Şuşa,
Elə bağlıyam sənə, gözümdə cahansan, Şuşa.
Həsrətə, nisgilə mən çox oldum dərdi-mübtəla,
Buludlar arasında sən bir kəhkəşansan, Şuşa.
Ey mənim xan şəhərim, söylə sən nələr yaşadın?
Desələr inanmaram, demə ki, talansan, Şuşa.
Vüsala yetməkçün nə edim mən qəlbipərişan,
Durmusan dağ başında, yenə zərəfşansan, Şuşa.
Çəkdikcə nazını dağlar, nazlanırsan daha da,
Qorudu dağlar səni, dağlarda ceyransan, Şuşa.
Bircə gün xəyalımdan silə bilmədim səni mən,
Otuz il ürəyimdə qəmi-zimistansan, Şuşa.
Sənin qədər sevilən şəhər görmədim dünyada,
Bu nə sevgi, bu nə sirr, ilahi məkansan, Şuşa.
Qəddi-qamətinə qurban, yenə şux dayanmısan,
Sevdanın söz mülkünün şahı-sultanısan, Şuşa.
Sevda Səfərlinin poeziyası çoxşaxəlidir. “Dağıdılmış abidənin fəryadı” adlı bir pərdəli dram əsəri Sevda Səfərlinin yaradıcılığının ən gözəl nümunələrindəndir. Dram əsəri M.P. Vaqifin Şuşada -Cıdır düzündə düşmənlər tərəfindən məzarüstü abidəsinin dağıdılmasına həsr edilmişdir.
Bütöv Azərbaycan dərdi şairin əsərlərinin ana xəttini təşkil edir:
Hikmətlər xəzinəsi, Nizami “Xəmsə”siyəm,
Bu dünyaya səs salan Üzeyir bəstəsiyəm.
Əhməd Cavad, Mumtazam, Müşfiqin naləsiyəm,
Keçmişimdən bu günə ələmlər şələsiyəm.
Sürgündə zillət çəkən Cavidəm, bağrı qanam,
Mərd oğullar anası, ulu Azərbaycanam!
Bu möhtəşəm misralar vətənpərvər şairin “Ulu Azərbaycanam” şeirindəndir.
İkiyə bölünmüş Azərbaycanının dərdini ürəkağrısı ilə qələmə almışdır:
İkiyə bölünmüşəm, Quzeyəm, həm Güneyəm,
İllərdi nalə çəkən, qəlbi dağlanmış neyəm.
Arazam, dərdli çayam, suyum da dərdli axır,
O tay hələ bu taya yaman həsrətlə baxır.
Başı bəlalar çəkmiş yad əldə İrəvanam,
Parça-parça olsam da, ulu Azərbaycanam!
Böyük ustalıqla yazılmış şeirin sonunda:
Gözü yaşlı Təbrizəm, Ərdəbiləm, Zəncanam,
Böyük Turan elim var, ulu Azərbaycanam!- deyən şair gələcəyə ümidlə baxır.
Azərbaycan bayrağının Şuşada dalğalanması sevincini ürək çırpıntıları ilə vəsf edən Sevda xanım “Azərbaycan bayrağı” şeirində iftixar hissi ilə yazır:
Azadlıqla, qan ilə, istiqlalla yoğruldun,
Amma tarixlər boyu qatil əllə boğuldun,
Şuşanın zirvəsində sən yenidən doğuldun,
Gözüm üstə qoyacam sən doğulan torpağı,
AZƏRBAYCAN BAYRAĞI !
Sevda xanım qələmini nəsr sahəsində də sınamışdı. Şuşa Şəhidlərinin və qazilərinin şərəfli döyüş yoluna həsr etdiyi “Vətən sizə oğul dedi” kitabı nəsrlə yazılsa da, müəllif şeirsiz ötüşə bilməmişdi. Haqqında yazdığı şəhid oğulların hər birinə ayrıca şeir həsr etmişdir. ” Şəhidlər” şeiri ürək ağrısı ilə yazılsa da, ,Vətən oğullarını böyük qürur hissi ilə vəsf etmişdir:
Ürəyi Vətənlə döyünən ŞƏHİD,
Vətənlə sevinən, öyünən ŞƏHİD,
Tək bayraq altında əyilən ŞƏHİD,
Bizə qürur verən ünvanımızsan,
Ey Şəhid, sən Azərbaycsnımızsan!
Bəli, müəllifin özünün etiraf etdiyi kimi : ” Şəhidlər haqqında yazmaq o qədər ağrılı idi ki, bəzən sətirlərdə ilişib qalırdım. Qovrula-qovrula qələmə aldığım misralardan sizlər boylanırsınız, Şəhid oğullar ! Sətirlər arasında qanı axan bir qəlb yarası ürəyimi sızladır. Nə çətinmiş Şəhid anası ilə üz-üzə gəlmək, nə ağrılıymış Şəhid balasını dilləndirmək, nə dəhşətliymiş Şəhid sevgilisinin qəmli gözlərinə baxmaq.. Ömrünün baharında qalan nakam oğullardan yazmaq mənə qismət oldu. Sizin tökülən qanınızdan Qarabağda otlar cücərdi, güllər, çiçəklər açdı”.
Amma Sevda xanım Şəhidlər haqqında ağlaya-ağlaya yazmır, qürur hissi ilə yazır:
Vətən damarında qanınız oldu,
Vətən boyda ad-sanınız oldu.
Yaranızdan qan verdiniz Vətənə,
Şərəfli ad-san verdiniz Vətənə.
Vətəndən güc alıb Vətən oldunuz,
Yandırdı düşməni Vətən odunuz.
Misralar sıraya düzülmüş atalar sözləri kimidir. Sözdən o qədər məharətlə istifadə olunmuşdu ki, bir sözü başqa sözlə əvəz etmək mümkün deyil.
Bu mənada Sevda Səfərlinin “Söz” qəzəli daha çox diqqəti cəlb edir. Klassiklərimizdən sonra bu mövzuya müraciət etmək böyük cürət tələb edir. Amma Sevda xanım öhdəsindən gəlmişdir. ” Söz bağçamdan bir çiçək də vermərəm”- deyən şair dilimizin saflığını ön plana çəkir:
Dürdür, dəniz dibindən hey çağlayan ümmandı söz,
Şah damar ruhumuza Tanrıdan güc, loğmandı söz.
Naxışdı, bircə-bircə söz düzülər ilmələrə,
Hər ilmədən toxunan güllü xalı, gülmandı söz.
Varı, mülkü, sərvəti dəyişməm söz sərvətimə,
Cahana şəfəq saçan sahilsiz ümmandı söz.
Sevda, topla fikrini, yığ, dəstələ sözlərini,
Toxu söz çələngini, çün dünyada qalmandı söz.
Ürəkdən süzülüb gələn misralarda müəllifin özünün yazdığı kimi, su torpağa necə hopursa, Sevda xanımın da mirvari kimi misralara düzdüyü sözlər şeirlərinə elə hopub.
Müəllifin sözləri ilə desək, misralarını “naxış-naxış sözdən toxuyan, fikirlırini yığıb dəstələyən və söz çələngi toxuyan ” vətənpərvər şairimizə yaradıcılıq uğurları arzulayıram.
Əsrlərdən gələn el əmanəti, Xalqımızın müdrik, dərin hikməti, Təbiətdən rəngi, Tanrı neməti. Dastanlarda adın, şövkəti-şanım, Kəlağayım- butam, öz kəhkəşanım.
Dədə Qorqud sözü, mehri, nəfəsi, Oğuznamələrdən ismət tohfəsi, Milli düşüncəmin sirr fəlsəfəsi. Keçmişdən bu günə “ipək yolu”san, Kəlağayım- dastan, nağıl dolusan.
Milli fəxarətim, milli sərvətim, Qərinələr boyu izim, şöhrətim, Nəsildən-nəsilə yetən qismətim. Əzəldən bəzəyi toyun, nişanın, Kəlağayım- zərim, öz zərəfşanım.
Dağlar zirvəsində minillik qarsan, Yaradanın eşqə verdiyi barsan, Gözəllər nazında işvəsən, yarsan. Baramadan açan ipək çiçəyim, Kəlağayım-naz- qəmzəli göyçəyim.
Ulularımın saf, təmiz niyyəti, Oğuz ellərimin mədəniyyəti, Elimin- obamın sülh ülviyyəti. Keçmişdən bu günə parlayan aynam, Kəlağayım- sirli, sehirli dünyam.
Bir tarix var qədim, ulu adında, Bir sehir dolaşır hələ yadında, Azərbaycan adlı Odlar yurdunda, Kəlağayım- ülfət, sədaqət rəmzi, Kəlağayım- ədəb, ləyaqət rəmzi.
Vətənimə töhfəsən dahi Məmməd Əmindən, Qopmusan, elə bil ki, Tanrının ətəyindən. Sən bir daha ucaldın Şəhidlərin əlində, Ey Oğuz ellərinin yanar, sönməz çırağı, Azərbaycan bayrağı!
Savaşdan qalib çıxdı, bükülmədi bayrağım, Şəhid qanı nahaqdan tökülmədi, bayrağım! Dalğalanan dəniz tək al-əlvan göy qurşağı, Düşmənə ox tək batan, zirvədəki göz dağı, Azərbaycan bayrağı!
Tarixin dərgahından güclə qopmuş bayrağım, Şəhidlərin qanına, gülə hopmuş bayrağım, Şuşamın zirvəsinə uçub qonmuş bayrağım, Zirvələrdə qal elə, ey hürriyyət mayağı, Azərbaycan bayrağı!
Sən azad Vətənimdə məğrur dayan, bayrağım, Hər səhər Şuşamızda azad oyan, bayrağım, Zəfərlər müjdəsiylə nura boyan, bayrağım, Sənə baxsın, sevinsin, başı qarlı Kirs dağı, Azərbaycan bayrağı!
Təbrizimin boynuna sarılaraq dalğalan, Zəngəzurun, Göyçənin yollarında dalğalan, Zəfər çalmış ərlərin qollarında dalğalan, Ey azad Vətənimin əbədiyyət sorağı, Azərbaycan bayrağı!
İstiqlal qapısını nurla açan bayrağım, Qaranlığa, zülmətə işıq saçan bayrağım, Hürriyyət günəşi tək göydə uçan bayrağım, Ay-ulduzlu hilalın sən üçrəngli növrağı, Azərbaycan bayrağı!
Azadlıqla, qan ilə, istiqlalla yoğruldun, Amma tarixlər boyu qatil əllə boğuldun, Şuşanın zirvəsində sən yenidən doğuldun, Gözüm üstə qoyacam sən doğulan torpağı, Azərbaycan bayrağı! Azərbaycan bayrağı!
