Etiket arxivi: TÜRK DİLİ

Dövlət dilimizin elan olunmasından 106 il keçir.

27 iyun 1918-ci ildə Türk dili rəsmi dövlət dili elan edilib.

Dövlət dilimizin elan olunmasından 106 il keçir.

Dünən Ordumuzun yaranmasının 106 illiyini qeyd etdik. Ümumiyyətlə zaman-zaman Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hüquqi varisi olan Azərbaycan Respublikasının ölkəmiz üçün əlamətdar olan, özəlliklə dövlət tarixi ilə bağlı məsələlərdə təməlin Cümhuriyyət dönəmindən götürməsi həm hüquq, həm siyasi-ideoloji olaraq doğrudur və vacib amildir.

Lakin bu sadəcə dövlət qurumlarının yaradılışı ilə olmamalıdır. Biz sadəcə yaradılan nazirliklərin varisi deyilik axı. Biz hər şeydən öncə “Millətlərə İstiqlal, İnsanlara Hürriyət” fikrinin varisləriyik. Biz bu fikirlərlə Azərbaycan türklərinin dövlət anlayışının necə bir fəlsəfəyə söykəndiyini tarixdə dövlət quraraq isbat etdik.

Qurduğumuz dövlətin dili isə 27 iyun 1918-ci ildə Azərbaycan Hökuməti tərəfindən dövlət dili haqqında qərar qəbul edilərək Türk dili rəsmi dövlət dili elan edilib.

Azərbaycan xalqının 70 illik sovet əsarəti dövründə öz kökündən qopmamasının, Türkçülük ideologiyasını daha da gücləndirməsinin təməlində bu cür tarixi qərarlar dayanır. Qeyd etmək yerinə düşərdi ki, 1926-cı ildə keçirilən və bütün Türk cümhuriyyətlərindən elm adamları, ziyalıların iştirak etdiyi ilk türkoloji qurultay Bakıda baş tutub.

Cümhuriyyət dönəmində dövlət dili ilə bağlı müəyyən edilən siyasəti SSRİ ziyalılarımızın başını kəsdikdən sonra, yalnız 1938-ci ildə dəyişdirə bildi.

Hesab edirəm ki, cümhuriyyətçi babalarımızdan bizə miras qalan ideologiyanı inkişaf etdirməli, Türk kimliyinin gücləndirilməsi üçün vacib olan dil amilinə xüsusi önəm verməli və xarici təsirlərdən qorumalıyıq.
Milli şüurun formalaşması, milli kimlik kimi vətəndaşın yetişməsində önəmli rol alan amillərin fundamental özülü Ana dilinin Dövlət dilinə çevrilməsi üzərində qurulur.

Bu da o deməkdir ki, dili milli-strateji məsələdir, milli təhlükəsizlik konsepsiyasına aiddir.
Və bu gün siyasi olaraq bir türk ailəsi modelindən dövlətin ən üst səviyyələrində fikirlər dilə gətirilirsə demək ki, bu məsələyədə yenidən baxmaq günümüzün reallığıdır.

Bunu isə aydınlarımız müzakirəyə çıxartmalıdırlar. Aydınlarımız isə susur.
Susqunluqla aydın olmaq mümkün deyil, cənablar. Aydını olmayan cəmiyyət qaranlığa məhkumdur. Tarixi və zamanı unutmayın.

P.S. Allah Bəxtiyar Vahabzadəyə rəhmət eləsin. Bu gün həm də onu anmaq haqqıdır.

Müəllif: Anar ƏSƏDLİ

ANAR ƏSƏDLİNİN YAZILARI

Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

“ƏDƏBİ OVQAT” JURNALI PDF

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

“ULDUZ” JURNALI PDF

“XƏZAN”JURNALI PDF

WWW.KİTABEVİM.AZ

YAZARLAR.AZ

===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

III Türk Dünyası Ədəbiyyat və Kitab Festivalı

III TÜRK DÜNYASI ƏDƏBİYYAT VƏ KİTAB FESTİVALI

24 may 2024-cü il tarixində Azərbaycanın paytaxtı Bakı şəhərində III TÜRK DÜNYASI ƏDƏBİYYAT VƏ KİTAB FESTİVALInın təntənəli açılış mərasimi baş tutub.

Festivalın açılış nitqində Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri Xalq yazıçısı Anar Türk dünyasının sarsılmaz birliyinə, türk dövlətləri arasındakı əlaqələrin daha da möhkəmlənməsinə töhfə verəcək III Türk Dünyası Ədəbiyyat və Kitab Festivalının əhəmiyyətindən danışıb.

Festival Beynəlxalq Türk Müəllifləri Birliyinin (BTMB) təşkilatçılığı, Mədəniyyət Nazirliyi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyi, Milli Məclisin Mədəniyyət komitəsi, TÜRKSOY, Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu, AMEA, Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti, Beynəlxalq Türk Akademiyası, TİKA və digər qurumların dəstəyi ilə təşkil olunub.

Səkkiz gün davam etmiş festivalın hər günü bir ölkəyə – Qırğızıstan, Özbəkistan, Macarıstan, Qazaxıstan, Azərbaycan, Türkiyə, Türkmənistan və Şimali Kipr Türk Respublikasına həsr edilib.

Festival çərçivəsində kitab və hədiyyələrin satış yarmarkası təşkil olunmaqla bərabər ədəbi-bədii kompozisiyalarla, türksoylu ölkələrdən alimlərin, qələm adamlarının, naşirlərin dəvət edildiyi festivalda şeir saatları, müzakirələr, kitab təqdimatları, konfranslar, konsert proqramları, görkəmli ədiblərin yubileylərinə həsr olunan tədbirlər də təşkil olunub. Eyni zamanda, müxtəlif nəşriyyatların yeni nəşrləri təqdim edilib.

III Türk Dünyası Ədəbiyyat və Kitab Festivalı mayın 31-dək davam edib.

Festivalın müxtəlif günlərində çəkilmiş fotolar:

III TÜRK DÜNYASI ƏDƏBİYYAT VƏ KİTAB FESTİVALI

Məlumatı hazırladı: Tuncay ŞƏHRİLİ

TUNCAY ŞƏHRİLİNİN KİTABI

Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

“ƏDƏBİ OVQAT” JURNALI PDF

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

“ULDUZ” JURNALI PDF

“XƏZAN”JURNALI PDF

WWW.KİTABEVİM.AZ

YAZARLAR.AZ

===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

3 may Türklərin və Türklüyün günüdür.

Bu gün Dünyanın Şərqi və Qərbində səpələnmiş, böyük tarixin varisi, zəngin mədəniyyətin sahibi , milli kimliyimizin üzü Türklərin və Türklüyün günüdür. İllər öncə yazdığım “Türk kimdir” məqaləmi bir daha paylaşaraq irqi deyil, sosial varlıq olaraq özünü Türk sayanlara ərməğan edirəm.

MÜMKÜNMÜ AYIRSIN BİZİ “İNCİL” İLƏ “QURAN”?

Sosiologiya elminə görə, fərdlər dünyaya gələndə heç bir sosial status daşımazlar. Yəni sosial duyğu və düşüncələrindən heç birini özləri ilə gətirməzlər dünyaya. Məsələn, dil, din, əxlaq, estetika, siyasət, hüquq, iqtisadiyyat sahəsinə aid heç bir duyğu və düşüncə fərdlərlə birlikdə doğulmaz. Hamısı sonradan, tərbiyə yolu ilə cəmiyyətdən alınır. Bunları uşaqkən hansı cəmiyyətdən götürmüşüksə, daima həmin cəmiyyətdə yaşamaq istəyirik.
(Ziya Gokalp)

Bu gün yaşadığımız cəmiyyətdə həm maddi, həm də mənəvi çətinliklərlə kifayət qədər qarşılaşırıq. Hər gün eşitdiyimiz xəbərlər, sanki qəddarlıq yarışmasında birincilik uğrunda mübarizə getdiyi təəssüratı yaradır. Bir-birindən qorxunc, əsassız cinayətlər gündəlik həyatımızın bir hissəsinə çevrilib. Buna yol açan səbəblər hansılardır? Getdikcə dərinləşən mənəviyyatsızlıq, cəmiyyəti bürüyən etinasızlıq robotlaşan və manqurtlaşan insan tərəfindən artıq normal qarşılanır. Çünki bir manqurtun mənəvi dünyası yoxdur. Manqurt üçün kök də yoxdur, özgə və özününkü də yoxdur, sadəcə özü var. Mənəvi dəyərlərə önəm verməyən, öz kiçik məqsədləri üçün yaşayan bir tip. Üstəlik bu tiplər yaşadıqları həyat tərzini daha doğru sayıb başqa türlü düşünənləri bəyənmirlər.

Halbuki gedən proseslər böyük zaman kəsiyində baş verənlərin məntiqi nəticəsidir. Fikrimcə, tariximizi doğru bilsək, problemlərimizin çoxu öz-özünə çözülər. Bəzən düşünürəm ki, niyə indiki gənclik tariximizə, milli kimliyimizə ironiya ilə baxır? Gəldiyim nəticə budur ki, onlar belə yetişdirilirlər. Tariximizi bilsələr, düşünsələr, beyinlərində olan yanlış bilgiləri silsələr, doğru yol tapacaqlar.

Türkün tarixini bilmək hələ pafosla “dünyanı fəth etmişik, 16 imperatorluq yaratmışıq” və sair bu kimi fikirlər deməklə bitmir. Türkün kimliyi bildiyimiz savaşçı obrazı ilə də tamamlanmır.

Türk kimdir?

Türk, həqiqətən, savaşçı olub, nəhəng əraziləri istila edib, xalqları öz hökmranlığı altına alıb. Lakin heç vaxt maddi və mənəvi dəyəri olan heç nəyə toxunmayıb, dağıtmayıb. Bütün xalqlara, onların dini etiqadlarına hörmətlə yanaşıb. V əsrdə Xəzər xaqanlığını yaratmış türklər orta əsrlərdə tolerant bir dövlət qurublar. Rus tarixçisi M. Artamonov qeyd edir ki, Xəzər imperatorluğunda hətta qulların belə hüququ tapdanmırdı. L.Qumilyov da eyni sözləri göytürklər haqqında yazırdı, İstemi xanı məharətli və bacarıqlı bir siyasi xadim kimi təqdim edirdi, onun istila etdiyi xalqlarla gözəl davrandığını deyirdi. Matriarxatın uzun sürdüyü türk cəmiyyətində qadına münasibət bütün xalqlara örnək olacaq səviyyədə idi. Lakin türklər islamı qəbul edəndən sonra qadının cəmiyyətdəki yeri dəyişdi. Böyük ideoloq, türkçülüyün atası Əhməd bəy Ağaoğlunun da fikrincə, islamın ən qüsurlu tərəflərindən biri qadına münasibətdir. Türkün qadına münasibəti və islamın qadına münasibətindəki fərqi Ağaoğlu bu cür açıqlayırdı: “Boğucu hərəm havası içində keçən tənbəl və sırf heyvani bir həyat qadının fiziki inkişafına imkan vermədiyindən irqin fiziki çöküşünə də yol açmaqdadır”. Fiziki çöküş mütləq mənəvi çöküşə də yol açır. Bu proses dünyaya baxışımızda və əxlaqımızda ciddi çatlar əmələ gətirdi. Uzun əsrlər təhsildən, sevməkdən, hətta rahat nəfəs almaqdan (örtüksüz) mərhum edilən türk qadınının verdiyi tərbiyədə də qüsurlar olmalı idi. Acınacaqlıdır ki, XX əsrdə öz hüququnu bərpa edən türk qadınlarının əksəriyyəti (Türkiyə Cumhuriyyətinin vətəndaşları istisnadır) sovet ideologiyasına tuş gəldilər.

Qeyd etdiyimiz kimi, qədim türk cəmiyyətində qadına münasibət ən üst səviyyədə olub. Belə ki, başqa xalqlar təzə doğulan qızları diri-diri basdıranda türklər qızın doğulmağını bayram eləyirdilər.

Türk tarixi haqqında yazan bütün müəlliflər qeyd edir ki, türk cəmiyyətində qızlar sevib- seçib sonra evlənirdilər. Bu faktların hamısı Kitabi -Dədə Qorqudda da müəyyən qədər öz əksini tapıb. Hətta islama qədərki və islamın ilk gəldiyi illərdə öz yaxın qohumu, xüsusən də, ata qohumu ilə evlənmək yasaq idi və ölümlə cəzalandırılırdı.

Bunu ərəb səyahətçisi İbn Fadlan da oğuzlar haqqındakı qeydlərində yazıb. Müasir tibb də sübut edir ki, yaxın qohumların evlənməyi, xüsusən də ata xətti ilə yaxın qohumların evliliyi sağlam nəslin yetişməsi üçün təhlükədir. Bu gün “qırağa çıxmayım, özümünkünü alım” prinsipi ilə yaşayan azərbaycanlılar fiziki məhdudiyyətli uşaqların bu qədər çox doğulmağına təəccüblənirlər. Halbuki öz qədim adətlərini bilsəydilər, qədim türklər kimi sağlam olardılar.

Amma qüsur təkcə fiziki tərəfimizdə deyil. Dünyagörüşümüzdə də ciddi nöqsanlar var. Dünyaya tanrının yaratdığı yer kimi baxan türklər burda yaşayan xalqları dininə və cinsinə görə bölməyi ağıllarına belə gətirmirdilər.

Bəli, türkün üstün tərəfi savaşçı olması deyildi. Onun üstün tərəfi dövlət idarəçiliyində, cəmiyyətdə dinindən, cinsindən, hətta sosial statusundan asılı olmayaraq hər kəsin haqqını tanıması idi.

Lakin bütün bunlar çox az öyrənilir və az təbliğ edilir. Baxmayaraq ki, türklərin bir etnos kimi yaşı min illiklərə söykənir, türkçülük bir elm kimi XIX əsrin sonu XX əsrin əvvəllərində yaranmağa başlayıb. Əsası Ziya Gökalp, Əli bəy Hüseynzadə, Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, İsmayıl bəy Qaspirali, Yusif Akçura və başqaları tərəfindən qoyulub. Sonralar bu xətt yalnız Türkiyə dövlətində davam etdirilib. Digər Türk dövlətləri isə sovet işğalı altında olduğuna görə proses yarımçıq qalıb.

Ancaq bizim ən ciddi problemlərimizdən biri o oldu ki, iki böyük türk dövlətində millət termininə düzgün tərif verilmədi. Türkiyədə yaşayan bütün xalqlar ümumi olaraq türk, Azərbaycanda isə azərbaycanlı adlandırıldı. Faciə ondaydı ki, əsli türk olmayan xalqlar özlərinin milli kimlik məsələsində türklərdən bir addım öndə idilər. Onlar həmişə özlərini türklərdən fərqləndirir və əsl adlarını qoruyub saxlayırdılar.

Bəs əsrin əvvəlində qurulmuş iki böyük türk dövlətində yaranan milli ideoloji problemlərin kökündə nə dururdu? İlk öncə Türkiyə Cumhuriyyətindən başlayaq.
Osmanlı imperiyasının yerində çiçəklənən Türkiyə Cumhuriyyətində türkçülük siyasi məfkurə kimi sərbəst idi və onun ideoloqları da geniş imkana malik idilər. Buna baxmayaraq, Türkiyədəki türkçülüyü sağlam adlandırmaq çətindi. O, tam mənası ilə Ziya Gökalp və Əli bəy Hüseynzadənin tezislərinə söykənməyən məfkurədir. Bunun da öz kökləri var. İş ondadır ki, Osmanlı imperiyasında ümmət millətdən üstün tutulurdu. Müsəlman olan hər kəs ümmət idi və bu ümmətin içində türk kimliyi əriyib gedirdi, hər kəs özünü osmanlı sayırdı. Yusuf Akçura yazırdı ki, “Osmanlının sosial həyatında millət məsələsi lazımi səviyyədə təhlil edilib aydınlaşdırılmamış, millət kəlməsinə açıq bir məna verilməmişdi.” Ona görə də cumhuriyyət qurulandan sonra əvvəllər özünə osmanlı deyən hər kəs indi də avtomatik türkəm dedi. Beləliklə də bu qarışıq toplum Türk adlandırıldı. Fərqlənənlər yalnız Türkiyə Cumhuriyyətinin xristian vətəndaşları idi. Məhz, bu səbəbdən də Türkiyədə türkçülük islam dəyərləri üzərində inkişaf etdi. Ona görə də bu günkü türk miliyyətçilərini təmsil edən MHP-nin mənzərəsi islamçı AKP-dən ciddi fərqlənmir.

Azərbaycanda isə türkçülük ideologiyasına tapınanlar bunu çox dar və məhdud çərçivədə bəyan edə bilirdilər. Amma bütün hallarda onların yolu daha sağlam və daha düzgün idi. Sovet işğalı Azərbaycanda türkçülük ideologiyasını və məfkurəsini daha amansız şəkildə məhv etdi. Bir xalqa qarşı soyqırım etmək üçün milyonları öldürməyə gərək yoxdur, onun düşünən beynini məhv etmək yetərlidir. Əhməd Cavad və Hüseyn Cavid kimi ideoloqlar repressiya qurbanı oldular. Türkçülük siyasi məfkurə kimi rəsmən kommunizm rejiminin düşməni elan edildi. Üstəgəl, 37-nin repressiyaları ölkədə olan bütün türkçü ideoloqları bir-bir dənlədi.

Böyük, savadsız kütlə iyrənc bir ideologiyanın altında “savadlandırılmağa” başlandı. Milli məfkurənin ideoloqları – Ziya Gökalp, Əli bəy Hüseynzadə, İsmayıl bəy Qaspirali, Yusif Akçuranın əsərlərindən xəbərsiz olan bu insanlar milli kimliklərini itirdilər. Müsəlman qövmü, ümmət kimi anlayışların yerinə bu dəfə də kommunist və sovet insanı anlayışı gəldi. Əsarəti və cəhaləti rədd edən sovet ideologiyası manqurtlaşmış ziyalı obrazı yaratmağa başladı. Təkcə dini yox, milli adətlərə də qadağalar qoyulurdu. Bizə göstərilən örnək artıq ərəblər və farslar yox, “böyük rus xalqı” idi.

«Biz niyə indi beləyik?» sualı bu günün yox, uzun illər məruz qaldığımız amneziyanın nəticəsidir. Milli kimlik məsələsindəki boşluq sovetlər dağılandan sonra özünü daha çox büruzə verdi. Xalq hərəkatının cəmiyyətdəki rolu azaldıqca yeni islamçılar boş qalan meydanda at oynatmağa başladılar. Və biz yenidən qayıtdıq cəhalət iyi gələn ümmət məsələsinə. Lakin cəmiyyətin problemi tək islamda və ya qeyri dinlərdə deyil. Nə zamana kimi milli məfkurə xalqın ziyalıları tərəfindən cəmiyyətə lazım olan səviyyədə çatdırılmayacaq, təbliğ edilməyəcək, bu kimi neqativ hallar davam edəcək. Gah xristian missionerləri meydanda at oynadacaq, gah sünni-şiə qarşıdurması baş alıb gedəcək, gah da havadan kommunizm qoxusu gələcək. Və bütün bu mənfi halların nəticəsi kimi biz qarşımızda öz milli kimliyinə ironiya ilə baxan, irreal “dünyəvi, bəşəri” ideyaların daşıyıcıları olan indiki gəncliyi görəcəyik. Bu prosesdən də elə ən çox itirən, məhz, həmin gənclik olacaq. Zənnimizcə, türkçülük məfkurəsi kifayət qədər güclü bir ideologiyadır və gəncliyi arxasınca apara bilər. Bir zamanlar bizə ümidlə baxan Əli bəy Hüseynzadə kimi biz də eyni ümidlə gələcəyə baxırıq.

Sizlərsiniz ey qövmi-macar, bizlərə ixvan,
Əcdadımızın müştərəkən mənşəyi Turan!..
Bir dindəyiz biz, həpimiz hak-pərəstan;
Mümkünmü ayırsın bizi “İncil” ilə “Quran”?
Çingizləri titrətdi bu afaqı sərasər,
Teymurları hökm etdi şahənşahlara yeksər.
Fatehlərinə keçdi bütün kişvəri-qeysər!
(Əli bəy Hüseynzadə)

Müəllif: Anar ƏSƏDLİ

ANAR ƏSƏDLİNİN YAZILARI

Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

“ƏDƏBİ OVQAT” JURNALI PDF

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

“ULDUZ” JURNALI PDF

“XƏZAN”JURNALI PDF

WWW.KİTABEVİM.AZ

YAZARLAR.AZ

===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

ŞAHLAR GÖYTÜRK: – Günümüz qutlu olsun!

TÜRKLÜK GÜNÜNƏ SÖZARDI

20 ildən çoxdur ki, Göytürk imzası ilə tanınıram. Bu adı sevərək şərəflə daşımağımla, uca və əziz tutmağımla fəxr edirəm.
Göytürk adı etnik kimliyimizin göstəricisi, üçrəngli bayrağımızdakı göy rəngə əbədi sayğı nümunəsidir.

Bu ada sayğı duymayanlar türklük düşmənləri, öz kökündən xəbərsiz nadanlardır.

Göytürk adını təxəllüs götürməyim mənə bu illər ərzində baha başa gəlib.Bu ad zombiləşmiş “ziyalılar”ı elə ilk gündən rahatsız edib.

Mən bu adla, təəssüf ki, ən çox sapı özümüzdən olan baltalarla savaşmışam. O savaş bu gün də gizli şəkildə davam edir!

Onları güclü göstərən vəzifə, məni qüdrətli edən isə Vicdan, Vətən, Dövlət, Millət və Ana dili sevgisidir.

Mənə bu mübarizədə ilk gündən ən böyük mənəvi dəstəyi və xeyir-duanı Xalq şairi dəyərli millət vəkilimiz Sabir Rüstəmxanlı verib.

Bu adı özümə təxəllüs seçərkən qarşıda məni hansı çətinliklərin gözlədiyini çox yaxşı bilirdim.

Torpaqlarımız işğal alltında olduğu vaxtlarda ölkəmizdə türk düşmənçiliyi tüğyan edirdi. Bəziləri adımın qarşısında Göytürk sözünü görəndə sanki qutuda ilanı görürdülər. Elə bu gün də yazılarımın ayrı-ayrı səhifələrdə paylaşılmamasının əsas səbəbi Göytürk imzası ilə çıxış etməyimdir.

Şükürlər olsun, çölümüzdəki və içimizdəki türk düşmənləri uca xalqımızın gücünü, qüdrətini gördülər. Qazandığımız möhtəşəm tarixi Zəfərdən sonra sanki qurbağa gölünə bir daş atıldı.Qurbağaların səsi xırp kəsildi.
Türk adını türkiyəçiliklə eyniləşdirən diplomlu cahillər üz-üzə cəsarətləri çatmadığından indi də arxamca quruldaşırlar.
Amma haqq səsim o qədər güclüdür ki, qurbağaların qur-qur səsini batırır.

Mən bu mənəvi gücü qalib dövlətimizin yürütdüyü düzgün siyasətdən– müzəffər Ali Baş Komandan, Prezident İlham Əliyevin “Bizim başqa ailəmiz yoxdur. Bizim ailəmiz Türk dünyasıdır” məfkurəsindən alıram.

Etnik kimliyindən asılı olmayaraq dilimizi, millətimizi, bayrağımızı sevən, dövlətimizə sadiq olan, üçrəngli bayrağımız altında öz soyu, dili, inancı ilə qürur duyan hər bir ləyaqətli Azərbaycan vətəndaşını özümə doğma, əziz bilir və hər birini Bütöv Azərbaycanımızın milli sərvəti hesab edirəm.
Türkçülük Günü 80 ilə yaxındır ki, türk dünyasının birlik və qardaşlıq sumgəsinə çevrilib.
Günümüz qutlu olsun!

Müəllif: ŞAHLAR GÖYTÜRK

ŞAHLAR GÖYTÜRÜN YAZILARI

Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

“ƏDƏBİ OVQAT” JURNALI PDF

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

“ULDUZ” JURNALI PDF

“XƏZAN”JURNALI PDF

WWW.KİTABEVİM.AZ

YAZARLAR.AZ

===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

Жансая (Бийбимәрьям) Утамбетова: – ШАЙЫРЛАР

ШАЙЫРЛАР

Меҳирге толыдай оның жүреги,
Толып тасып күнде жаза береди.
Оның дәртлерине солғой кереги,
Илҳам таўларынан саза келеди…

Ашықлық дәртлери түссе басына,
Делбедей арқасы қоза береди.
Периштелер келип оның қасына,
Сәўгиниң шарабын соза береди…

Егерде айралық отларын жақса,
Жүрекке қайтпастай ыза береди.
Және бир нәзелим бир қыя бақса,
Қайтадан жанланып жаза береди…

Жанында тәнинде болса жаңалық,
Қосығы йош берип маза береди.
Қәлем қағазына қайта оралып,
Шайырлар пәт алып жаза береди…

Сыясы Ананы, Ўатанды жырлап,
Қәлеми жорғалап сыза береди.
Ҳәм пейли жүреги турыпты қоллап,
Жаңа дөретпелер жаза береди…

Қайғы – ғам тәшиўшлер соның ишинде,
Өмирдиң мазмунын соза береди.
Тынбастан илҳамның берген күшинде,
Шайырлар шаршамай жаза береди…

Бул берген Тәбият сыйлы инәмы,
Ҳәр түрли көзлерде оны көреди.
Егер тири болса Шайыр әўлады,
Кеўлине сыйғанын жаза береди…

Қосық өзи болмас оқыған ўақта,
Жазғаның қан менен қоса келеди.
Алтын сыяларды түсирип хатқа,
Негедур Шайырлар жаза береди…
22.04.2024.

ДЕМДЕ ЕКЕН

Гөдекликтен бәләғатқа жеткенше,
Талпыныўлар балалықтан өткенше.
Қанаңа сыймай сәўериңди күткенше,
Ўақыт деген зымырайды демде екен…

Шамал енип мурыныңа ҳәңкийесең,
Ашық болып дәртлерине ҳәм күйесең.
Жеттим дейсең ,әрманыңа да тийесең,
Хожалықлы болыўың да демде екен…

Арқалайсаң аңсат емес тәшиўишлериң,
Табарман тутарман егер болса ериң,
Қожбаңлайсаң кемис қутық ислеп бәрин,
Перзентке де ықлас пенен демде екен…

Оқытасаң шоқытасаң үйлендирип,
Келинди де үйретесең ийбендирип.
Ақлық бағып өмир өтер сөйтип жүрип,
Шашыңа да аппақ қыраў демде екен…

Ҳалың кетип мәплик кемпир атанасаң,
Бир ҳәз етип қай жерлерде жаталасаң.
Көзиң көрип ишиң жанып от аласаң,
Диңкең кетип ,, мәстан ” болыў демде екен…

Өмир өзи жаратылыс мәзи солай,
Бул ўақыя ушырасты көрдик талай.
Жалғыз кемпир кетти қоңсы жылай жылай,
Адам өзи мийримсизлеў бенде екен…

Ўақыт өтер отырмайды сеннен сорап,
Жасаў деген ҳәзиринше татлы бирақ.
Кешикпедимбекен деген сораў менен,
Отырыппан сүўретиме күнде қарап…

Саат тили айланады тоқтамайды,
Жас мингенди кеўил қурғыр жақламайды.
Ўақыт қатаң ертең сени жоқламайды,
Омир өзи бир бес күнлик демде екен…

19.04.2024.

ЖАСЛЫҚ

Айнаға қарасам бир кимсе бағып,
Жүзине әжимли белгилер тағып.
Қаяқта баяғы лаўлаған жаслық,
Дегендей болады қасларын қағып…

Жалыны өртеген дағлап жүректи,
Инсанға мәўритлер бәлким керекти.
Қазандай қайнаған өткинши жаслық,
Ашықлық дәстаны нелер дөретти…

Көзлери жымыңлап еслейди бәрин,
Бир өмир қол жетпес аҳыўын зарын.
Әрманға айланған өттиңбе жаслық,
Тарыйхта қалғандай болып қумарым…

Сондағы гүл жанған жүзлериң қайда,
Ынтыққан сағынып тигилген айға.
Қанша бояў жақсаң енди жаңармас,
Жаслығың өткен соң енди не пайда…

Ақ көринер қара мойыл шашыңда,
Өзгерипти бираз кеўил тасыңда.
Қалғандай әлўидағ айтып сол жаслық,
Бир сақаллы киси турар қасыңда…

Тәрбияға еле тартар зикирлер,
Тек етемиз бул күнге де шүкирлер.
Буның бәри себепкери сол жаслық,
Қарап турып көзгидеги пикирлер…

18.04.2024.

АЙ БОЛЫП БАҒАЙЫН ТОЛҚЫНЛАРЫҢА

Егер Арал толса түсимдегидей,
Шүкирлик етер ем сениң барыңа.
Балалық гезимде есимдегидей,
Ай болып бағайын толқынларыңа…

Сениң шамал менен шуўылдың қайда,
Тилеклес болғаның аҳыў зарыма.
Гүрпилдеп урылған жағыслы жайға,
Ай болып бағайын толқынларыңа…

Қаншама әрманлар көмилип жатыр,
Үйиншик далада ақ қумларыңа.
Ултаның шөп өскен шексизлик тақыр,
Ай болып бағайын толқынларыңа…

Үмитин үзбеген еле адамзат,
Ашынып күйинип сениң ҳалыңа.
Сеннен гүдер үзиў сирә маған жат,
Ай болып бағайын толқынларыңа…

Түсимде үнсизсең жүрек жаралым,
Ақ көбик суўыңа келдим жаныңа.
Аўыр мүсийбетли оян Аралым,
Ай болып бағайын толқынларыңа…

YAZAR: BİBİMƏRYƏM

BİBİMƏRYƏMİN DİGƏR YAZILARI

ЖАНСАЯ (БИЙБИМӘРЬЯМ) УТАМБЕТОВА

TÜRK DÜNYASI YAZARLARI


YENİ KİTAB İŞIQ ÜZÜ GÖRÜB

Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

“ƏDƏBİ OVQAT” JURNALI PDF

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

“ULDUZ” JURNALI PDF

“XƏZAN”JURNALI PDF

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.r

SELÇUKLUCA, OSMANLICA, TÜRKİYECE HANİ BİZİM TÜRKÇE?

SELÇUKLUCA, OSMANLICA, TÜRKİYECE

HANİ BİZİM TÜRKÇE?

(elmi-araşdırma)

Evvelâ bir medeniyet ve kültür dili olarak “Osmanlı Türkçesi” kavramının Türk kültür ve medeniyet tarihi içerisindeki yerini doğru anlamak, sonra günümüzdeki anlamını değerlendirmek gerekir. Akademi dünyasında, matbuat aleminde, münevverlerin ve kalem ehlinin dilindeki “Osmanlıca” aslında “Kadim Türkiye Türkçesi” olarak adlandırılmalıdır. Diller milletlerin adıyla anılır: İngilizce, Fransızca, Almanca, Farsça, İbranice, Rusça… O ki “Osmanlı” diye ayrı bir millet yok ve Büyük Selçuklu Devleti’nin konuştuğu dile “Selçukluca” demiyoruz. Velev ki devletin adını dil adı olarak kabul ettik, o vakit unutulmamalıdır ki Osmanlı dediğimiz Türk devletinin adı resmî kayıtlarda “Devlet-i Aliyye”dir. Devlet-i Aliyye zayıf düştüğü zamanlarda ve bilhassa 19. asrın sonlarına doğru resmi evraklarda olmasa bile matbuat dünyasında “Devlet-i Aliyye-i Osmaniye” adı kullanılmaya başlanmıştır. Batı dünyasında, kroniklerde ise “Osmanlı” ifadesi yerine her zaman “Türkiye” adı kullanılmıştır, bazen de “Türkiye İmparatorluğu”.

Tanzimat dönemine kadar Türklerin dili “Türkçe, lisân-ı Türkî” olarak adlandırılırken bu dönemde yer yer “lisân-ı Osmanî” kavramı kullanılmaya ve tartışılmaya başlanmıştır ki aslen Arnavut olan Şemseddin Sami bu kavrama itiraz ederek Türkçenin “Osmanlıca” olarak anılamayacağını savunmuş ve yazdığı sözlüğe “Kamus-ı Türkî” adını koymuştur.

Cumhuriyet döneminde yazılı ve görsel belgelerde devletin adının “Devlet-i Aliyye” değil de “Osmanlı İmparatorluğu” olarak kullanılması, yeni devletin – Türkiye Cumhuriyeti’nin –  eski kültür ve medeniyet değerleri üzerine inşa edilmeyeceğinin, yepyeni bir ulus yaratılacağının göstergelerindendir. İslam medeniyetinin taşıyıcısı “Devlet-i Aliyye”nin yıkılmasından sonra yeni devleti Batılı değerler üzerine inşa etmeye çalışan akıl, hayatın her alanında evvelâ “Osmanlı” dönemine ait birçok şeyi reddederek işe başlamıştır. Koca bir milletten yeni bir ulus yaratma çabası… Dil devrimi, Öztürkçecilik, Güneş-Dil teorisi… Kadim Türkçeyi “Osmanlıca” olarak adlandırmak ve daha pek çok kültürel kopuş…

Kadim Türkçe büyük İslam medeniyetinin üç önemli dilinden biridir. Ordu millet olan Türkler Emeviler döneminde halifeliğe lâyık görülmüyordu. Memluk sarayında siyasi iktidar Türklerdeydi; lâkin sanat, edebiyat dili Farsça, ilim-bilim dili Arapçaydı ve Türkçenin zayıflığı zamanın kültür dünyasında çokça dillendiriliyordu. Dünyanın önemli dilbilimcilerinden Kaşgarlı Mahmut’un “Divan-ı Lugat’it Türk”ü tam da böyle bir havada, vasat Türkçe ile Arapçayı karşılaştıran bir eser olarak yazılmıştır. Bu eserde adeta Kutadgu Bilig diliyle Arapça yarıştırılmış ve her iki dilin de birbirine bazı üstünlükleri olduğu belirtilmiştir. Selçuklular devletlerinin resmî dili olarak Farsçayı tercih edip ilmî faaliyetlerini Arapçayla devam ettirdiler. Ahlat’taki Selçuklu kitabelerinin, mezar taşlarının tamamı Arapçadır. Batı Türkleri Oğuzlardı ve Oğuzlar sözlü dile sahipti, doğu Türklerinin dili (Hakaniye Türkçesi) Oğuzcaya göre yazı diline daha çok uygundu.

Moğol baskısıyla doğu Türkleri Anadolu’ya adeta itilmiş, göç ettirilmiş ve yerleşmişlerdir. Anadolu’nun demografik yapısı Türklerin lehine değişmeye başlamıştır. Mevlâna, İbn Arabî gibi İslam âlimleri ve daha birçok mutasavvıf, âlim, derviş ve abdal Anadolu’ya göç etmiştir. Türkler beylikler döneminde çevreye dağılmış 1260’lardan itibaren divan dili Arapçadan Türkçeye değişmeye başlamıştır.

Büyük Selçuklu Devleti’ni yöneten Türklerdi; lâkin yönetilenlerin ekserisi Arap ve Farslardan oluşuyordu. Dolayısıyla yönetim dili, ilim dili, sanat ve edebiyat dili Arapça ve Farsçaydı. Türk Arapçası, Türk Farsçası. Anadolu beylikleri döneminde devleti yöneten ve Türkçeden başka dil bilmeyen Oğuz beyleri 13. asırdan itibaren devlet işlerinde de Türkçe kullanmaya başlamışlardır.

Türkler, dillerini Arapça ve Farsçadan aldıkları kelimelerle zenginleştirdiler, sonraki yıllarda Anadolu’da yüksek İslam medeniyetinin son büyük halkasını inşa ettiler. Endülüs’te, Bağdat’ta, Mısır’da tartışılan ve konuşulan her şey Konya’da, Kayseri’de, Erzurum ve Sivas’ta da konuşulmaya başlandı. Kurucu mutasavvıflar Arapça ve Farsçayı tercih ederken bazı mutasavvıflar da öğretilerini, fikirlerini Türkçe söyleyerek ve yazarak halka yayma çabasına giriştiler ve bu çaba da Türkçeyi yazı dili olarak geliştirdi. Sultan Veled, Yunus Emre, Kadı Burhanettin’de olduğu gibi. Bilimsel, ilmî ve tasavvufî kavramlar hazırdı, Türkler bu hazır kavramlardan, Arapça ve Farsça gibi kaynak dillerden yararlandı. Türkiye Türkçesi Yavuz ve Kanuni döneminde (16. asır) kemâle erdi denebilir. Fuzûlî’nin Arapça, Farsça, Türkçe divanı vardır. Türkçe divanı Azerbaycan lehçesidir. Fuzuli bir Türk şairdir. Birçok Türk şairin Türkçe ve Farsça divanı vardır. Türk şairlerin yazdığı Arapça ve Farsça divanlar da Türk edebiyatının önemli mahsulleridir.

Esasında Türkler Arapçadan değil Kuran-ı Kerim’den etkilenip Arapçayı sahiplendiler. Türkler Arapçayı İslam diniyle tanıdılar ve ilk tanışmada ellerinde Arapça yazılı tek kaynak Kuran’dı. Kuran’da Allah’ın emir ve yasaklarını bildiren kelimeler, hayata rehberlik eden âyet-i kerimeler Türkçeyi kuşattı ve Türkçemiz Kuran terbiyesinden geçti. Arabistan coğrafyasında, Afrika’da binlerce senedir konuşulan Arapça Kuran terbiyesinden geçmedi. Çünkü Cahiliye döneminde de Araplar Arapça konuşuyordu. Allah’ın ayetleri inmeden evvel Arapların fiilleri, tüm duyguları ve kullandıkları eşyaları Arapça olarak ismini bulmuştu. Kızları diri diri gömerken, putlara tapınırken, ticaret yaparken, hayatlarını kendi geleneklerine göre yaşarken Arapların konuştuğu dil, bugün de konuştukları dildi. Ancak Türkler öyle değil. Türkler için Arapça demek Kuran demek, Peygamber demek, İslam demekti. Başka bir ifadeyle Arapçaya kutsiyet atfedilmişti. Kuran’ın tesiri Türklerin dilini, sözünü, şiirini biçimlendirmiştir; ruhunu, kalbini, inancını, hayatını biçimlendirdiği gibi. Buna Arapça tesiri değil Kuran tesiri demek daha doğrudur. Kuran’ın dili Arapçadır; İslamî yaşantının en kâmil dili ise Türkçe.

Türkçeyi anlamanın yolu Kuran-ı Kerim’i hakkıyla idrak etmektir. Kuran’daki kelimelerin hemen hemen tamamı Türkçeye kazandırılmış, Türkçeleştirilmiştir. Türkler dinine göre dilini dönüştüren ve geliştiren müstesna bir millettir.

Türkler Arapça ve Farsça başta olmak üzere yaşadıkları coğrafyalardan ve farklı milletlerden aldıkları dili, kelime ve kavramları kendi ruh ve gönül dünyasında yeniden anlamlandırmış veya Türkçe söz dizimine uygun hale getirmiştir. Bilim ve felsefe dili Arapça, edebiyat ve sanat dili Farsça, devlet ve yönetim dili Türkçe (elsine-i selâse) Türkiye Türkçesinde bir bütün haline gelmiştir. İşte günümüzde Osmanlıca denilen dil, İslam kültür ve medeniyetinin dili olan Türkçedir.

Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde Türk eğitim sisteminde, medreselerde Arapça muhakkak okutulurdu. Arapçayı öğrenmedeki temel amaç Kuran’ı hakkıyla idrak etmekti. Avrupa’da da öyle. İngiliz düşünür John Lock 17. asırda iyi yetişmiş bir İngiliz gencinin mutlaka Arapça ve Farsça öğrendiğini söylemiştir. Avrupa Doğu’yu ve Türkleri daha iyi anlamak ve tanımak için Arapça öğreniyordu. Hal böyleyken; 19. asırda Türk münevverlerinde başlayan Avrupa hayranlığı; münevverlerin Fransızca, İngilizce, Almanca öğrenip sadece Avrupa’dan tercüme yapmaları ve Batılı filozofları kendilerine üstad olarak görmeleri Ahmed Midhat Efendi tarafından eleştirilmişti. Ahmed Midhat, Türk münevverlerinin kendi mensubu oldukları kadim medeniyetin düşünce ve bilim adamlarını tanımayıp Avrupalıya hayran olmalarını bir çarpıklık olarak değerlendirmişti: “Yeri geldiğinde ‘Bizde Fârâbîler, İbn Sînâlar, İbn Rüşdler ve Firdevsîler gelmiş.’ diye iftihar ederiz, ancak bunların ne söylediklerinden bîhaberiz. Onları anlamak için Arapça ve Farsça bilmek gerektiği halde, kaçımız bu lisanlardan bir cümleyi hakkıyla anlamaya muktediriz?” Ahmed Midhat, buna rağmen bazılarının bu düşünürleri bırakarak Viktor (Victor) Hugolardan, Şekspırlardan (Shakespeare), Götelerden (Goethe) bahsettiğini söyleyerek bu durumu yadırgar.

Türkler Farsçadan, Arapçadan ve diğer dillerden aldıkları kelimeyi mana ve şekil olarak birebir kullanmamış, her kelimeyi Türkçeleştirdi, demiştik. Şöyle ki Farsçadan alınan “abdest” kelimesi sadece Türklerde namaz ve ibadetlerden evvel Allah için yıkanıp temizlenme anlamına gelmektedir. Mevlâna, Fuzuli, Nizâmi şiirlerini Farsça yazsa da o Farsça ruh itibariyle Türk Farsçasıdır. Hafız’ın şiirlerinde kelime anlamı “el suyu” olarak kullanılan “abdest” Mevlâna’nın şiirlerinde dinî bir kavramdır. Genceli Nizamî şiirlerini Farsça yazmıştır; ancak şiirlerindeki zevk, mana, estetik, mazmunlar Türk ruhudur. Günümüzde İranlılar bu yüzden Nizamî’ye Fars şairi diyemiyor.

“Hayır” kelimesi Arapça kökenlidir ve iyi, iyilik, makbul hal ve iş anlamlarına gelir. Ancak “evet”in zıttı olarak “hayır” kelimesi Kuran terbiyesinden geçmiş Türk dilidir, irfanıdır.

Türkçedeki temel oluşumuyla “hayır”, Allah olumsuz ve reddettiğimiz durumları hayra çevirsin manasındadır. Dil dindir… İslamiyetten önce de sonra da Arapçada evetin zıttı “lâ”dır, İngilizcede “no”dur, Farsçada “na”dır… Dil etimoloji değildir, pozitivist değildir. Türkçe hikmet dilidir. Kökeni Arapça olabilir; ancak ruhu ve manasıyla “hayır” en has Türkçedir. “Hak şerleri hayr eyler” mısrası has Türkçedir. Hayır kelimesinin ruhunu -meselâ-Erzurumlu İbrahim Hakkı Hazretleri “Tevfiznâme”sinde fevkalâde dile getirmiştir:

Bir işi murâd etme

Olduysa inâd etme

Haktandır o reddetme

Mevlâ görelim neyler

Neylerse güzel eyler.

İslam medeniyetinin dillerinden biri olan Türkçeyi bilen herkes Arapça bilmese de “Fatiha” suresini kolaylıkla anlar. Çünkü Türkçe Kuranîleşmiştir. Fatiha’da geçen hemen her kelime halkın konuştuğu Türkçenin kelimeleri olmuştu. Meselâ Kureyş suresinde geçen kelimeler Türkçenin doğal kelimeleri olmuştur: Li ilafi (elf kökünden Türkçede ülfet, te’lif), Kureyş (karışık küçük topluluk, Türkçede karışmak, karışık), rihlet (rahl: yolculuk, Türkçede yolculukta Kuran okunan rahle), eş-şitâi (kış, Elhan-ı Şitâ şiiri), ve’s-sayf (yaz mevsimi, Türkçede yazlık manasına sayfiye), fe’l-yâ’budu (a’bd mastarından Türkçede ibadet, mabut, mabet), rabbe (Türkçede hem “rab” hem de onun cemii bir işi en iyi bilen anlamında “erbab”), haza (Arapça “bu” demek. Türkçede bir kişinin ve nesnenin zirvesi, kemâli, “işte budur” anlamında “haza adam, haza hanımefendi, haza manzara” kullanımları vardır.), el-beyt (Arapçada gecelenen yer anlamında “bate”den türemiştir. Şiirdeki beyit,  “oldu” anlamı da vardır. Bu anlamda bitki, bitmek, üzerinden bir gece geçti anlamında “bayat”), et’ame-hüm (Doyurmak manasındadır, Türkçede taam), ve amene-hüm (Türkçedeki iman, eman, emin, emniyet, âmin, temin, mü’min bu kelimeyle ilgilidir), min-havf (Arapça “korkudan” manasındadır. Türkçede mehafet, haflamak, bir haf basmak, hayıflanmak). Böyle devam eder. (Bu konuda çok sayıda örnek için Lütfi Özaydın’ın Tiyo yayınlarından Türkçe üzerine yazdığı üç kitaba bakabilirsiniz: “İltifat Ağyaredir Dost Acı Söyler”, “Söyleyen Bilmez, Bilenler Söylemez”, “Çatallı Dil Yılana Mahsus Değil, Yılmazın da Dili Çatallı Olur”) Hülâsa Türkçenin de Türkiye’nin de mevcudiyeti ve gücü İslâma olan aslî mensubiyetiyledir ve kadim Türkiye Türkçesinden uzaklaşmak İslâmdan uzaklaşmaktır, bin yılın irfanından, tecrübesinden…

Medeniyetlerin temel metinleri vardır. Batılı bir entelektüel veya bilim adamı kendi medeniyetinin temel metinlerine kolay ulaşır ve kolayca okur, anlar. Asırların zihni, ruhu, bilgisi, tecrübesi ve birikimi süreklilik gösterir, dil zinciri devam eder. Biz ise bin yıllık İslâm felsefesini, tıbbını, hikmetini, felsefesini, matematiğini, düşüncesini terk ettik. Dil devrimi alfabeyi değiştirdi, ondan daha kötüsü Öztürkçeçilikti. Öztürkçeyi kimse anlamadı, bundan vazgeçildi, Güneş-Dil teorisi ortaya kondu. Güneşin tüm varlıklarda görülmesi gibi tüm diller Türkçeden doğmuştur; dolayısıyla Arapça ve Farsça kelimeleri atmaya gerek yok, denildi. Güya yanlıştan dönüldü. Atatürk’ün vefatından sonra Türkçe, Fransızca başta olmak üzere Batı dillerinin ve uyduruk kelimelerin istilasına uğratıldı. Yeni uyduruk dille ne felsefe ne matematik yapılabildi. Bilimlerin birbiriyle ilişkisi koptu. Günümüzde Türkçe yazılmış bilimsel bir makaleyi ancak Latince, İngilizce, Fransızca, uydurukça vb. kelimelerle tamamlayabiliyoruz.

Dil üzerinden toplum mühendisliği yapan zihniyet İslam medeniyetinin asırlardır taşıyıcısı ve temsilcisi olan büyük bir milleti köklerinden koparıp Batı’nın peşinde koşan, kendine yeni değerler ve dil üretmeye çalışan ve bir türlü kimlik problemini halledemeyen “ulus” olmaya talipli oldu.

Günümüze gelince…  “Osmanlıca”yı sadece alfabe farklılığı olarak algılarsak ve kiminin Arap harfleri dediği ancak bizim Türk Elifbası dediğimiz eski harfleri öğretmekle iktizâ edersek bu, eski dönemlere ait metni çözmede (lügat desteğiyle) işimize yarar. Halbuki dil yukarıda altını çizerek belirttiğimiz gibi ruhtur, gönüldür. Dil sadece alfabe değildir, sadece yazı değildir; sözdür, manadır, algıdır, hikmettir, konuşmadır. Nasıl yaşıyorsak öyle konuşuruz.

Osmanlı Türkçesinin öğrenilmesinin günümüzde en önemli vazifesi bir “hatırlatıcı” olmasıdır; unutturulan, yok sayılan büyük bir medeniyeti… Ancak şu da unutulmamalıdır ki Osmanlı Türkçesini yazı dili olarak kullanan ilim adamları Farsça ve Arapçaya da vakıftı. Alfabeyi, grameri bilip kelimelerin ruhuna uzak günümüz akademisyeni, bilim adamı ve münevveri Mevlid-i Şerif’i, Garipnâme’yi ve diğer klasik eserleri Nâmık Kemâl, Elmalılı Hamdi Yazır, Babanzâde Naim, Mehmed Âkif gibi anlayamayacak hiç!

Dil bir milletin kimliğidir. Her şeye rağmen Osmanlı Türkçesi (Kadim Türkiye Türkçesi) çalışmalarının kimlik sorgulamasına kapı aralaması, eski metinlerle yeni nesli tanıştırması ve köprü olması gibi mühim bir işlevi vardır. Dilbilimciler için ise Osmanlı Türkçesi olmazsa olmazdır, şöyle ki, kelimelerin köken bilgisine ulaşmanın en doğru yollarından biri kelimenin Osmanlı Türkçesi yazılışını bilmektir. Türkçeyi Kur’an-ı Kerim ve Hadis-i Şerif ilişkisinden kopararak kelimeleri anlamaya çalışmak Türkleri dinî, tarihî, kültürel ve sosyolojik birçok veriden uzaklaştırmaktır. Kelimelerimize giydirdiğimiz Latin harfler üzerinden gerçek manayı anlamamız güç. Kelime köken bilgisi (etimoloji) çalışmaları kelimeye doğru kıyafeti giydirildiğinde neticeye ulaşır ki o da Türk Elifbası dediğimiz Kuran hurûfâtıyla beslenmiş harflerdir. Misâl “güvercin” kelimesi Türk Elifbasıyla yazılmadıkça kelimenin “gök” ile ilgisi (gökercin/gögercin) bilinmeyecek.

Evet, bin yıl önceki Türkçemize Selçukluca demediğimiz gibi dil devriminden önceki Türkçemize de Osmanlıca diyemeyiz. Doğrusu, dilin tarihi değişimlerini ve dönemlerini göstermesi açısından Selçuklu Türkçesi, Osmanlı Türkçesi, Türkiye Türkçesi olabilir yahut tek bir isimle “Kadim Türkiye Türkçesi”, “Tarihi Türkiye Türkçesi”, “Türkçe”.

Osmanlı Türkçesi öğretiminden muradımız medeniyetimize, tarihimize ve klasik edebiyatımıza ait metinleri anlamaksa ortaöğretim kurumlarına, üniversitelerin sosyal bilimler alanında eğitim veren fakültelerine Arapça ve Farsça dersleri koymak gerekir. Unutmayalım ki bugün ortaöğretim kurumlarında İngilizce zorunlu ders, Almanca ve diğer Avrupa dilleri seçmeli ders. Dünyada ve medeniyet düzleminde kendimizi konumlandırma problemini aşmalı ve karar vermeliyiz artık. Biz kimiz?

Elif Allah mim Muhammet

Kelam selam pek azizdir

Ruh kökümüzden alâmet

Dilimiz kimliğimizdir.

Müəllif: Murat ERTAŞ

Türkiyə Dil və Ədəbiyyat Dərnəyinin Ərzurum şöbə başkanı

MURAT ERTAŞIN YAZILARI

Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

VAQİF SULTANLININ YAZILARI

ZAUR  USTACIN  YAZILARI

> > > > MÜTLƏQ OXUYUN !!!

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

Caroline Laurent Turunc. Elbet bir gün olacak!

Caroline Laurent Turunc

Elbet bir gün olacak!

Ey müminler, zamanında alınan her nefes kutsaldır.
Her batan güneş, her ışık, suyla dolan her kara bulut ve o şanlı günler bir gün gün ışığına çıkacaktır.

Şimdi, dağların eteğinde, taşları gölgeleyen ışığıyla nazlanan güneş, doğmakla doğmamak arasında çelişki içindedir.

Karanlık ve cehalet her ülkede dolaşıyor, Ama harika bir hayat, güçlü bir ruh,
Karanlık alem de ışık alemine benzer bir yapıya sahiptir; ancak ışık aleminden farklı olarak kaostan veya yokluğu, eksikliği ve düzensizliği simgeleyen “kara su” dan oluşur.

Geç kök salan her ağacın, zamansız solan her çiçeğin alacakaranlıktan çıkacağı günleri biliyorum.

Şimdi Dipsiz çukurlar, taşlara dökülen yıldızlar ve dokuz bilinmeyen gezegen ile
Okyanustaki en yalnız dalgalar gibi çırpınıyorum, düşüncelerim gökyüzüne doğru sürükleniyor
Öyle bir ateşe düştüm ki, yemeden içmeden kesildim.

Ey yaratılmış on sekiz bin âlemin en kıymetlisi, annesi Fatıma.

Atalarım gibi camsı bir inciden parlayan bir yıldız gibiyim. Kor gibi yandıkça, bin çiçek açacağım halkımla.
Rabbime olan tevekkülüm, inancım ve teslimiyetim, ebedî âlemlerin sahibi olan Yüce Allah’a teslimiyettir.

Medeniyetler beşiği Ümmü’l-Antakya ufukta sabah güneşi gibi büyük bir ihtişamla yükselecek, doğru yol bulunacak ve Mehdi’nin çıkışı gibi tüm karanlık yollar aydınlanacaktır.

17/07/2023-Paris
#carolinelaurentturunc
 

MÜƏLLİF: CAROLİNE LAURENT TURUNC

CAROLİNE LAURENT TURUNÇ

CAROLİNE LAURENT TURUNC

ZAUR USTACIN YAZILARI

PDF>>>ZAUR USTAC UŞAQ ŞEİRLƏRİ

PDF: >>>>> ZAUR USTAC “QƏLƏMDAR-2”

PDF>>> ZAUR USTAC “BB” KİTABI

>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI


> > > > MÜTLƏQ OXUYUN !!!

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

II TÜRK DÜNYASI ƏDƏBİYYAT VƏ KİTAB FESTİVALI – BAKI 2023.

II TÜRK DÜNYASI ƏDƏBİYYAT VƏ KİTAB FESTİVALI

SİNAN YAĞMURZAUR USTAC

AYB Mətbuat Xidməti: 5-11 iyun tarixlərində paytaxtın Hüseyn Cavid prospektində, AMEA-nın binasının önündəki parkda II Türk Dünyası Ədəbiyyat və Kitab Festivalı keçirilir.

Festival Beynəlxalq Türk Müəllifləri Birliyinin təşkilatçılığı, Azərbaycan Yazıçılar Birliyi, Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi, Milli Məclisin Mədəniyyət komitəsi, AMEA, Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti və Türk dünyası təşkilatlarının dəstəyi ilə gerçəkləşir.

Festivalda 50-dən çox nəşriyyat, 30-a yaxın xarici ölkə nümayəndəsi iştirak edir, həmçinin müxtəlif sahələrə dair nəşrlər, eləcə də rəngkarlıq və qrafika sənəti üzrə əl işləri təqdim olunur.

Festival çərçivəsində elmi konfranslar, şeir saatları, imza günləri təşkil edilir, filmlər nümayiş olunur. Tədbirlər hər gün bir ölkənin adı ilə (Azərbaycan, Türkiyə, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Türkmənistan, Özbəkistan və Macarıstan) adlandırılır.

Festival iyunun 11-də başa çatacaq.

Layihə rəhbəri: Xəyal RZA

AYB Mətbuat Xidmətinin rəhbəri.

>>>> DAHA ÇOX MƏLUMAT AŞAĞIDA <<<<

International Turkic Culture and Heritage Foundation

MƏLUMATI HAZIRLADI: TUNCAY ŞƏHRİLİ


ZEMFİRA MƏHƏRRƏMLİNİN YAZILARI

>>>> Zemfira Maharramli. The Swallow’s Nest.


“SÖZÜN AĞ RƏNGİ” LAYİHƏSİ

ŞAHMAR ƏKBƏRZADƏNİN YAZILARI

ANARIN YAZILARI

ÇİNGİZ ABDULLAYEVİN YAZILARI

RƏŞAD MƏCİDİN YAZILARI

FİRUZ MUSTAFANIN YAZILARI

QƏŞƏM NƏCƏFZADƏNİN YAZILARI

TƏRANƏ MƏMMƏDİN YAZILARI

ZAHİD SARITORPAĞIN YAZILARI

AKİF ABBASOVUN YAZILARI

ZAUR USTACIN YAZILARI

SEVİL GÜL NURUN YAZILARI

GÜLŞƏN BEHBUDUN YAZILARI


>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI

> > > > MÜTLƏQ OXUYUN !!!

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

Caroline Laurent Turunc. Sen gelmedin!

Sen gelmedin!

Kış geldi, kapıdan içeri girmek üzereydi, beklenmedik bir yağmur başladı, pek hazırlıklı değildi, arkasını döndü ve içeri girmeden gitti.

Sonra bahar geldi, ürkek bir kedi yavrusu gibiydi, fazla kalamadı, nesi varsa topladı ve arkasına bakmadan gitti.

Dışarıya harika bir yaz geldi”

hafif bir esintiyle varlığını hissettiren

denizin baş döndürücü kokusu

Kelebekler, karıncalar, vızıldayan sinekler, hepsi mutlu şarkılar söylüyorlar

Bak herkes geldi gitti sen hala yoksun

Keşke şimdi burada olsaydın yokluğun çok acıtıyor

Vücudunla, aklınla gülüşünle, her yerimdesin

Ah sevgilim !

Boğucu ay ışığının gölgesinde saklı gözlerinin derinliklerinde boğulmayı nasıl özledim

Sarhoşluk ve zevk nehrinde birlikte yüzmek, sonra çimlerde uyumak

hayal ediyorum

Sıradağlar arasındaki bir hayattan

Milyonlarca yıldızın dans ettiği yerden

Cazibe ve arzu ile harmanlanmış en güzel duygularla

Saçlarına en güzel nar çiçeklerinden bir taç takıyorsun ve seni umutla, sevgiyle beklediğim yere geliyorsun.

Kulağıma fısıldayan kelebekleri şimdiden duyabiliyorum, beklediğin aşk geldi diyorlar.

Sonra sessizce beni göğüslerinin arasına alıyorsun

Hafifçe yankılanan bir şarkı eşliğinde

pembe yanaklarından öpüyorum

kollarımda olmanın zevkinden

Zevkin en yüksek zirvesine birlikte defalarca tırmanıyoruz ve ikimiz de yorulduğumuzda hemen yanı başımızdaki çimenlerin üzerinde derin bir uykuya dalıyoruz.

Ben her mevsim bu hayalle yaşıyorum biliyor musun?

Arzularla çiçek açan sabahlara günaydın diyoruz

Cesaret tohumları sevgimizle sarmaşık çiçekleri gibi her yere tırmanıyor.”

#caroline_laurent_turunc

07/06/2023-Paris

MÜƏLLİF: CAROLİNE LAURENT TURUNC

CAROLİNE LAURENT TURUNÇ

CAROLİNE LAURENT TURUNC

ZAUR USTACIN YAZILARI

PDF>>>ZAUR USTAC UŞAQ ŞEİRLƏRİ

PDF: >>>>> ZAUR USTAC “QƏLƏMDAR-2”

PDF>>> ZAUR USTAC “BB” KİTABI

>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI


> > > > MÜTLƏQ OXUYUN !!!

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

VELİ AY

VELİ AY

Veli Ay, Türkiye’nin Konya şehrindeki küçük bir köyde, Çobankaya’da, dünyaya geldi. İlkokulu köyünde bitirdi, ortaokul ve lise öğrenimini

Akşehir’de devlet parasız yatılı olarak Selçuklu Lisesinde tamamladı. 2000 yılında Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Türk Dili

ve Edebiyatı Öğretmenliği Bölümünde başladığı yüksek öğrenimini Konya’da devam ettirerek 2005 yılında Selçuk Üniversitesinden mezun oldu. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesinde

kendi alanında yüksek lisans eğitimini tamamlayan yazar, evli ve iki çocuk babasıdır. 2005 yılında Nevşehir’de başladığı meslek hayatına hâlen Nevşehir’de (Kapadokya) devam etmektedir.

Güfte Edebiyat elektronik dergisinde öykü editörüdür.

Yazarın Asonans, Kıpkıssa, Daima Edebiyat, Hayal Ağacı, Kar Öykü, Güfte Edebiyat gibi dergilerde küçürek öyküleri yayımlandı. Antolojilerde de eserleri yayımlanan yazarın ilk müstakil eseri “Aşk Bilgisi – Küçürek Öyküler” 2022 yılında İstanbul’da Çoban Yayınları tarafından yayımlandı.

Məlumatı hazırladı: Aytac İBRAHİM

VELİ AYIN YAZILARI

AYTAC İBRAHİMİN YAZILARI

PDF>>>ZAUR USTAC UŞAQ ŞEİRLƏRİ

PDF: >>>>> ZAUR USTAC “QƏLƏMDAR-2”

PDF>>> ZAUR USTAC “BB” KİTABI

>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI


YAZARLAR.AZ

===============================================

<<<<<< WWW.USTAC.AZ və  WWW.BİTİK.AZ >>>>>> 

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru