Etiket arxivi: UŞAQLAR ÜÇÜN ŞEİRLƏR

Uşaq ədəbiyyatı -məktəbəqədər səviyyədə

ƏLLİ ÜÇÜNCÜ YAZI

Uşaq ədəbiyyatı -məktəbəqədər səviyyədə

Zaur Ustacın EYUDER AZƏRBAYCAN, ADPU, Türkiyənin Kayseri Universiteti və Təhsil İnstitutunun birgə təşkilatçılığı ilə 29 avqust 2022-ci il tarixdə keçirilmiş “Məktəbəqədər təhsilə yeni baxış” mövzusunda beynəlxalq onlayn konfransda çıxış məqaləsi.

Salam, dəyərli qonaqlar və konfrans iştirakçıları!
Bu görüşdə müasir uşaq ədəbiyyatının (məktəbəqədər səviyyədə) yaranmasında fəal iştirak edən, öz töhfələrini vermiş yaradıcı şəxs olaraq aşağıdakı dörd əsas istiqamət (sual) ətrafında öz fikirlərimi sizinlə bölüşəcəm:
1. Necə olub?
2. Necə var?
3. Necə olmalıdır?
4. Nəyə əsaslanırıq?
Azərbaycan uşaq ədəbiyyatının ilk nümunəsi kimi böyük mütəfəkkir Nizami Gəncəvinin “Oğlum Məhəmmədə nəsihət” (“Leyli və Məcnun” poemasından) qəbul edilir. Abbasqulu ağa Bakıxanovun “Nəsihətləri” də gənc nəslin təlim-tərbiyəsində mütləq istifadə olunmalı əhəmiyyətli vəsaitdir. Ancaq bugünkü konfrans mövzusunun predmeti məktəbəqədər səviyyə olduğuna görə biz sadəcə bu xatırlatma ilə kifayətlənir və relamenti də nəzərə alaraq birbaşa mətləbə keçirik.
Söhbətimin birinci hissəsinə hamımıza yaxşı tanış olan “Uşaq və buz”, “Gəl, gəl a yaz günləri” (Mirzə Ələkbər Sabir), “Xoruz”, “Keçi” (Abdulla Şaiq) nümunələri ilə başlayaraq, “Necə olub?” sualını cavablandırmağa çalışacam (xahiş edirəm həm indi, həm də gələcəkdə istənilən məsələyə münasibət bildirəndə fikirlərin subyektivliyini qəbul edin – bütün alternativ münasibətlərə hörmətlə yanaşıram):
“UŞAQ VƏ BUZ”, “GƏL, GƏL, A YAZ GÜNLƏRİ”, “XORUZ”, “KEÇİ” nümunələri təqdim olunur.
Əminəm ki, yuxarıda sadaladığım nümunələr hamıya tanışdır. Elə məhz bu səbəbdən onların üzərindən (əsasında) söhbətimizə davam edəcəyik. Demək olar ki, bütün sonrakı problemlər bu nümunələr əsasında çözüləcək. Zamanla bizdən əvvəlki nəsil, biz, bizdən sonra gələn nəsillər fərqinə varmadan bu şeirlərlə dünyanı, ətraf aləmi tanıyıb, dərk edərək böyüyüb, böyüyür və böyüyəcəklər.
İkinci sual söhbətimizin əsasını təşkil etdiyinə görə əsasən hal-hazırda (2011-ci ildən) istər məktəbəqədər təhsil müəssisələrində, istərsə də məktəb və liseylərin məktəbəhazırlıq qruplarında (4 hissəli “Məktəbə hazırlaşırıq” dərslikləri üçün nəzərdə tutulmuş eyni adlı metodik vəsait əsasında – 2019-cu ildən) geniş istifadə olunan müəllifi olduğum “Güllünün şeirləri”, eyni zamanda Təhsil İnstitutunun tərtib etdiyi məktəbəqədər təhsildə böyük qruplar (4-5 yaş) üçün “Müntəxəbat”a da daxil edilmiş şeirlərin yer aldığı “Uşaq boğçası” adlı kitablardan misallar gətirməklə bu barədə ətraflı danışacam.
“Güllünün şeirləri” kitabı barədə: Kitabda əlifbamızda olan bütün hərflərə aid şeirlər və rəqəmlərə aid tapmaca-şeirlər toplanıb. Kitab 2011-ci ilin sentyabr ayından internet üzərindən tam pulsuz və təhlükəsiz şəkildə yayımlanır (istifadədədir). Kitabdakı şeirlərin böyük əksəriyyəti 2019-cu ildən Təhsil Nazirliyi (Təhsil İnsitutu) tərəfindən 4 hissəli “Məktəbə hazırlaşırıq” dərslikləri üçün nəzərdə tutulmuş eyni adlı metodik vəsaitə daxil edilmişdir. 2011-ci ildən bu günə qədər dəfələrlə üzərində yenidən işlənərək (dəyişiklik zamanın tələbidir) nəşr olunmuşdur. Hal-hazırda internetdə mövcud olan (pulsuz) elektron variantı ilə yanaşı ənənəvi kitab formasında nəşr olunmuş variantları da kitab mağazalarında satışda var.  Kitabdan nümunələr: “A”, “1”, “5”, “N”, “Ə”, “10”, “L” təqdim olunur.
Təhsil İnstitutunun tərtib etdiyi məktəbəqədər təhsildə böyük qruplar (4-5 yaş) üçün “Müntəxəbat”a da daxil edilmiş şeirlərin yer aldığı “Uşaq boğçası” adlı kitablardan misallar gətirmək istəyirəm. Kitab iki hissədən ibarətdir. Birinci hissədən:
“OTAQ”, “ƏŞYALAR”, “İKİNCİ EVİM” nümunələr təqdim olunur.
Və digər şeirlərlə uşaq ətraf aləmi tanıyır. Yəni tanıdıqlarının adını öyrənir və şeir vasitəsi ilə yaddaşına həkk edir. Sadəcə “tavan”, “döşəmə” və digər bu kimi sözlərin uşağın məktəbəqədər səviyyədə öyrənib, mənimsəyərək istifadə etməsinin əhəmiyyəti böyükdür (qarşıda bu məsələyə bir daha qayıdacam).
İkinci hissədən:
“MƏN  BABƏKƏM”, “ŞAH  İSMAYIL” nümunələr təqdim olunur.
Olan nümunələrdə isə uşaqlar öz milli kimliklərini, əcdadlarını tanıyırlar. Belə misalları artırmaq, bu mövzuda söhbəti saatlarla davam etdirmək olar. Ancaq söhbət nə qədər uzun olsa da, onu bir yerdə müəyyən nəticə ilə yekunlaşdırmalı oluruq. “Buz”, “keçi”, “xoruz” –dan “tavan”, “döşəmə”, “Şah İsmayıl”-a qədər keçilən yol sonsuzdur və o hər gün yeni aşırımlar, döngələrlə zənginləşir.
Şübhəsiz ki, müsair uşaq ədəbiyyatı təkcə Zaur Ustacdan, onun yazdıqlarından ibarət deyil. Hələ ötən əsrdən günümüzə körpü atan Zahid Xəlili, Qəşəm İsabəylini, Rafiq Yusifoğlunu, orta nəsil nümayəndələrindən Qəşəm Nəcəfzadəni, İbrahim Yusifoğlunu, Rəfiqə Qasımqızını, Mina Rəşidi və gənclərdən Əyyub Türkayı misal göstərmək olar.
Yəqin ki, Rafiq Yusifoğlunun “Üçrəngli bayraq” şeiri hamınıza tanışdır (nümunə təqdim olunur).
Bu üç bəndlik şeir bizim balaca dostumuza öz bayrağını sevdirir, tanıdır.
Gənc uşaq yazarlarından məqsədyönlü şəkildə çalışan, yazıb-yaradan Əyyub Türkaydır. Onun yaratdığı nümunələr canlı təbiət lövhələrindən qaynaqlanır. Təbii və axıcıdır. Balacalar valideynlərinin və tərbiyəçi-müəllimlərinin köməkliyi ilə onlar üçün, onların diliylə yazılmış şeirlərlə ətraf aləmi tanıyır, dünyamızı öyrənirlər.
Ədəbiyyatın (uşaq ədəbiyyatının) keçmişdə, indi və gələcəkdə də məqsədi birdir, öyrənməyi asanlaşdırmaq.
Və bax elə bu “öyrənməyi asanlaşdırmaq” tezisi bizim bugünkü söhbətimizin üçüncü sualına keçid verir. Bu suala cavab verərkən hələ çox əvvəl (2016) yazdığım və hal-hazırda da internet üzərindən və ənənəvi formada kitabxanalardan (Zaur Ustac “Qələmdar”, Bakı, 2020.) əlçatan olan “Mütaliə niyə vacibdir? (Beşinci yazı) adlı məqaləmdən bir parçanı təqdim etmək istəyirəm (qeyd olunan məqalədən-internetdə var- əsas məqamlar dinləyicilərə təqdim edilir).
Təlim, təhsil mədəniyyətə gedən yol, ədəbiyyat və incəsənət isə bu uzun yolda yol yoldaşı, vasitədir. Uşaq ədəbiyyatı dedikdə isə ən həssas məqam, ən incə məsələ anlayışı kimi qəbul edilməlidir. Mənim və yuxarıda adlarını sadaladığım şairlərimizin zaman-zaman misra-misra, bənd-bənd qələmə aldığı şeirlər toplanır, zamanın süzgəcindən keçir və nəhayətdə ədəbiyyata (uşaq ədəbiyyatına) çevrilir.

İstər mənim “Gülünün şeirləri”, “Güllünün şeirləri”, “Gülüzənin şeirləri”, “Uşaq boğşası”, “A1” və gələcəkdə olacaq uşaq şeirləri kitablarındakı şeirlər, istərsə də digər müəlliflərin yaratdıqları əsərlər bir məqsədə xidmət edir. Bu məqsəd isə konkret olaraq məktəbəqədər təhsildə və ibtidai təhsilin məktəbəhazırlıq qruplarında ətraf aləmlə tanışlıq, milli dəyərlər, ana dili və hesab haqqında biliklərin ötürülməsindən ibarətdir. XXI əsr insanına qoyulan tələbləri nəzərə alsaq xarici dil, kompüter biliklərini də şeir və hekayələrlə uşaqlara ilkin formada aşılamaq lazımdır. Vurğulamaq istəyirəm ki, müasir uşaq ədəbiyyatı nümunələri  ətraf aləmlə tanışlıq, milli dəyərlər, ana dili və hesab haqqında ilkin anlayışlar kimi bilikləri mütləq özündə ehtiva etməlidir.
Azərbaycan dünyanın ayrılmaz, inkişaf etməkdə olan bir hissəsi kimi dünyada, dünya təhsilində, təlim-tərbiyəsində gedən problemlərdən kənarda qala bilməz. Müasir dünyada insanın yiyələnməli olduğu kompetensiyalara nəzər salaq:
1. Ana dilində ünsiyyət,
2. Xarici dillərdə ünsiyyət,
3. Riyazi savad, elm və texnologiya,
4. Kompüterdən istifadə,
5. Öyrənməyi öyrənmək,
6. Sosial vətəndaşlıq,
7. Təşəbbüskarlıq və sahibkarlıq,
8. Mədəni məlumatlılıq və özünü ifadə etmək.
Diqqət etsək görərik ki, birinci, ikinci, üçüncü sualları cavablandırarkən bütün istifadə etdiyimiz nümunələr və verdiyimiz açıqlamalar hamısı məhz bu əsas tələblərin ödənilməsinə, yəni insan yetişdirməyə xidmət edir. Gələcəkdə bütün yaradılacaq nümunələr də bu yöndə inkişaf etdirilməli, zamanla ayaqlaşmalı, zənginləşməlidir.
Sonda kiçik yaşlı uşaqlar üçün maraqlı və əhəmiyyətli olan nümunələrdən bir neçəsini misal göstərmək istəyirəm (tövsiyə xarakterli):
Rafiq Yusifoğlundan; “Nağıl qapısı”, “Yaddaş kitabı” (1-2), “Vətən ətri”, “Şuşa yolu”,
Qəşəm Nəcəfzadənin; “Yatmış dəniz şəkli”, “Çiçəkli xalça”, “Şuşa qalxıb ayağa”,
İbrahim Yusifoğlunun; “Futbolçu, topçu, gobçu”, “Arpaçayın uşaqları”, “Azərbaycan Vətənimdi”, “Vətən nəğməsi”, “Qıymayın uşaqlara”,
Mina Rəşidin; “Böyüklər bizə baxsın”, “Balaca günəş”, “Meyvələrin şöhrəti”, “Jalənin əlləri” (Türkiyədə nəşr olunub),
Əyyub Türkayın “Balacaların şeir çələngi”,
Zaur Ustacın (mənim) “Güllünün şeirləri”, “Uşaq boğçası”, “Gülüzənin şeirləri”, “Gülünün şeirləri”, “A1”.
Azərbaycan Respublikasının Təhsil İnstitutunun «Məktəbəqədər təhsilin inkişafı» şöbəsinin müdiri Laləzar Cəfərova (konfrans iştirakçısıdır) rəhbərliyi ilə ərsəyə gəlmiş və internetdə ümumi istifadədə olan metodiki vəsaitlər, müntəxəbatlar.
Ümumiyyətlə, “Google” və digər anoloji axtarış sistemlərində “uşaq şeirləri”, “hərflərə aid şeirlər”, “rəqəmlərə aid şeirlər” və s. oxşar açar sözlərdən istifadə etməklə internetdən səmərəli şəkildə yararlanmaq olar.
Təşkilatçılara və iştirakçılara təşəkkürümü bildirirəm. Uşaq ədəbiyyatı (məktəbəqədər təhsil səviyyəsində) mövzusu adı altında bir çox zəruri məsələlərə toxunduq. Bunun ümumi işə faydası olacağı qənaətindəyəm. Sağ olun.

Müəllif: Zaur USTAC,

“Yazarlar” jurnalının baş redaktoru,

şair-publisist.

MƏLUMATI HAZIRLADI: TUNCAY ŞƏHRİLİ

ÇİNGİZ ABDULLAYEVİN YAZILARI

ZAHİD SARITORPAĞfIN YAZILARI

AKİF ABBASOVUN YAZILARI



Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

VAQİF SULTANLININ YAZILARI

ZAUR  USTACIN  YAZILARI

> > > > MÜTLƏQ OXUYUN !!!

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

MÜASİR UŞAQ ƏDƏBİYYATI

“A”
“A” ilə Ana deyə,
Aləmə səs salırıq.
Azərbaycan sözünə
“A” ilə başlayırıq.
***
Ata, Anatək sözlər
A-nın nəfis ilməsi
A-dan Z-yə hərflər
Allahın bir töhfəsi.

Müəllif: Zaur USTAC

A 1 – UŞAQ ŞEİRLƏRİ

HƏRFLƏRƏ AİD ŞEİRLƏR

I >>>> ZAUR USTAC YAZIR

ZAUR USTACIN SEÇİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ

PDF>>>ZAUR USTAC UŞAQ ŞEİRLƏRİ

PDF: >>>>> ZAUR USTAC “QƏLƏMDAR-2”

PDF>>> ZAUR USTAC “BB” KİTABI

>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI


“YAZARLAR”  JURNALI PDF

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<< WWW.USTAC.AZ və  WWW.BİTİK.AZ >>>>>> 

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru

AZƏRBAYCAN UŞAQ ƏDƏBİYYATI

“1”
Asan bir sual verim,
İnan, yoxdur beləsi.
Üçdən iki çıxanda
Söylə, qalır neçəsi?

Müəllif: Zaur USTAC

A 1 – UŞAQ ŞEİRLƏRİ

HƏRFLƏRƏ AİD ŞEİRLƏR

RƏQƏMLƏRƏ AİD ŞEİRLƏR

I >>>> ZAUR USTAC YAZIR

ZAUR USTACIN SEÇİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ

PDF>>>ZAUR USTAC UŞAQ ŞEİRLƏRİ

PDF: >>>>> ZAUR USTAC “QƏLƏMDAR-2”

PDF>>> ZAUR USTAC “BB” KİTABI

>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI


“YAZARLAR”  JURNALI PDF

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<< WWW.USTAC.AZ və  WWW.BİTİK.AZ >>>>>> 

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru

1-İN ŞEİRİ – TAPMACA. RƏQƏMLƏR.

“1”
Asan bir sual verim,
İnan, yoxdur beləsi.
Üçdən iki çıxanda
Söylə, qalır neçəsi?

Müəllif: Zaur USTAC

A 1 – UŞAQ ŞEİRLƏRİ

HƏRFLƏRƏ AİD ŞEİRLƏR

RƏQƏMLƏRƏ AİD ŞEİRLƏR

I >>>> ZAUR USTAC YAZIR

ZAUR USTACIN SEÇİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ

PDF>>>ZAUR USTAC UŞAQ ŞEİRLƏRİ

PDF: >>>>> ZAUR USTAC “QƏLƏMDAR-2”

PDF>>> ZAUR USTAC “BB” KİTABI

>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI


“YAZARLAR”  JURNALI PDF

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<< WWW.USTAC.AZ və  WWW.BİTİK.AZ >>>>>> 

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru

AFƏT ŞAHİD. ALLAHIN TÖHFƏSİ : A dan Z yə Zaur USTACın uşaqları ilə birlikdə…

AFƏT ŞAHDİN YAZILARI

ALLAHIN TÖHFƏSİ : A dan Z yə
Zaur USTACın uşaqları ilə birlikdə….

Allahın iznilə Uşaqlar hər ZAMAN GƏLƏCƏKdir.
Onlar GƏLƏCƏK QURmaq üçün GƏLirlər.
GƏLƏCƏyimiz ƏMİN ƏLlərdə OLSUN deyə onların TƏLİM və TƏRBİYƏsi hər ZamaN ÖN PLANda OLMALIdır.YAŞ ağac tez əyilir. VAXTında ağaca QULluq edib onun QAYĞIsına QALarsaq, bu AĞAC GƏLƏCƏKdə DOĞRU- DÜZGÜN BOY atar, BƏHRƏ VERər.
UŞAQla uşaq kimi olmaq , onun dilində danışa bilmək BÖYÜKlük istər. ALLAH ƏKBƏR (Sözün hər mənasında).Uşaqların BEYNİ tam FORMAlaşmasa da onlar yaxşını pisdən çox rahatliqla AYIRD EDə BİLirlər.
UŞAQlar qəlbləri KİÇİK olan BÖYÜKlərdir. (Əksi də doğrudur: böyüklər kiçik uşaq kimidirlər).Onlarla qəlbən yaxınlıq edəndə bu kiçik görünən, ƏSLində isə BİR DÜNYA DAŞIyan CANla ÜZ-ÜZƏ DAYANırsan.
UCA ALLAH YARATdığını hər ZamaN HİFZ edər.
UŞAQ BEYNİ yazılmamış QAYA kimidir. NƏ(?) YAZARsan orda ƏBƏDİ İZ QOYar.
ANA DİLİndən ÖNCƏ ATA QƏLBi ANA ÜRƏYi kiçik CANın BÖYÜK DÜNYASIna BİR NUR, İSTİLİK GƏTİRir.
UŞAQları SEVin, onları SEVGi ilə YARADın, DÜNYAya GƏTİRin ki, SONra GƏLİŞİ GÖZƏL olanla QARŞILAşasınız.
GÜL QÖNÇƏsi OLanları ALLAH SOLDURMAsın.
A hərfi İLK SƏS və İLK HƏRF:
A ilə ANA deyə,
Aləmə səs salırıq
Azərbaycan sözünə
A ilə başlayırıq.
Ata, ana tək sözlər
A-nın nəfis ilməsi
A -dan Z-yə hərflər
ALLAHın bir töhfəsi.

ALLAH A-dan Z-yə hərfləri yaradaraq Ana,Ata sözlərinə BAŞ TACI olmaq İMKANI VERmişdir.
T hərfi yanıltmac kimi dil oyunu oynayır:
Tuncay topu tulladı,
Tutu, topu tut görək!
Top-top mənə yaraşmaz
Mən tankçı olum gərək!
Tapançamı götürdüm,
Tüfəngi də ver mənə.
Tankı, topu sazlayım,
Hücum edim düşmənə!

Tuncay, topu, tulladı, Tutu, topu, tut, top-top, tankçı, tapança, tüfəng tank, top sıralanması T hərfini BEYİNdə tətikləyir. Sonda isə tank, tüfəng Düşmənə yönəlir.
Ə hərfi Dilimizin şirinliyi, olmazsa olmazıdır:
Əlifbam əlimdədir
Ə hərfi tanışdır.
Gözümün önündəki
Əlim Ə-lə başlayır.
Nənədə iki Ə var
İKİ Ə-li nəvə də
Babam Ə-dən küsəndə
Ona deyirəm dədə

Əlifba, Əl, nənə, nəvə, dədə -körpə CANlarımızın olmazsa olmazıdır.
Uşaq Beyni XƏYAL, FANTAZİYA ALƏMİnə R hərfini OXUyanda DAXİL Olur.
Raul əlində fırça,
Yanaşdı molbertinə,
Rənglər rəngə qarışdı,
Oxşatdı raketinə.
Rəna görəndə rəsmi,
Dedi gəşəng rəndədi
Hətta qanadı da var,
Zanki uçacaq indi…

Raul, firça, molbert, rəng, qarışdı, raket, Rəna, görəndə, rəsm, rəndə, var sözləri R hərfini təkrarlamağa yardımçı olur. Bəzi uşaqların, hətta böyüklərin R hərfi ilə problemi olur. Bu ardıcıllığı tez-tez təkrarlayın. R hərfi ilə heç bir münaqişəniz olmaz, inşəAllah.
B hərfinin yaradıılışı isə maraqlı oldu:
1 ilə 3 birləşib
Birlikdə “B” oldular
“Bakı” sözün başlayıb
“Kitab”ı qurtardılar.

Bahar, Bayram sözündə
B hamıdan birinci.
Əlifbamda ikinci,
“Bilik”də də birinci.

Birlik, Bakı, başlayıb, kitab, Bahar, bayram, birinci, əlifba, bilik, birinci sözləri B səsinin və hərfinin yerini bərkidir.
R hərfini Y ilə qarışdıranlar üçün dil oyunu:
Yabını yəhərləyib
Yusif mindi dalına
Yellətdi yorğa getsin
Bərk yapışdı yalına
Yabı heç tərpənmədi
Bir az əydi boynunu,
Çəkəndə yüyəsini
Oynatdı quyruğunu.

U hərfində şair Uğura çatmağın YOLunu öyrədir:
Uğur baxıb göylərə,
Dedi, usta olacam!
Uca bir qüllə tikib,
Ulduzlara çatacam!

Uğur, usta, uca, ulduz sözləri U hərfinim sayəsində uğurlu olur.
Canlı Zəngli SAAT (Müəzzin) heç yaddan çıxarmı?
Çarpaz iki xətt çəkib,
Adını “X” qoydular.
Xəbər çatdı xoruza
Dedi, gecikib onlar.

Dərdlərimizi yuyan dəniz:
Xəzər
Həm dənizdi, həm də göl
Xəzər təkdi dünyada.
Qoynunda bir şəhər var,
O da ilkdi dünyada.

Köklərinə bağlanmaq istəyən Türk övladı O(na) –ya baxsın:
Orxon çox qədim
Sözdür bilirəm.
Böyüyən kimi
öyrənməliyəm,-

deyir ZAUR USTAC “Güllünün şeirləri” kitabında, Hərflərə aid şeir bölməsində.
Mütləq ÖYRƏNin, KÖKü olmayanın BUDAQları da olmaz!
Bu da MƏNdən SİZə…

Müəllif: AFƏT ŞAHİD

AFƏT ŞAHDİN YAZILARI

ZAUR USTACIN YAZILARI

PDF>>>ZAUR USTAC UŞAQ ŞEİRLƏRİ

PDF: >>>>> ZAUR USTAC “QƏLƏMDAR-2”

PDF>>> ZAUR USTAC “BB” KİTABI

>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI


“YAZARLAR”  JURNALI PDF

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<< WWW.USTAC.AZ və  WWW.BİTİK.AZ >>>>>> 

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru

Gənc şair Əyyub Türkayla balacaların görüşü keçirilib

ƏYYUB TÜRKAY

Gənc şair Əyyub Türkayla balacaların görüşü keçirilib

Lənkəran Regional Mədəniyyət İdarəsinin təşkilatçılığı ilə Mərkəzləşdirilimiş Kitabxana Sisteminin “Uşaq şöbəsi”ndə gənc şair  Əyyub Türkayla görüş keçirilib. Görüşdə məktəblərin ibtidai siniflərində oxuyan şagirdlər , körpələr evi-uşaq bağçalarının balaca fidanları iştirak ediblər. Uşaq şairi Əyyub Türkay görüş zamanı bu il çapdan çıxmış “Balacaların şeir çələngi” kitabını balaca oxucularına təqdim edib, onlar üçün kitabdan şeirlər ifa etdi.

Səmimi keçən görüşdə uşaqlar da öyrəndikləri şeirlərdən tədbirdə ifa ediblər. Daha sonra görüşdə mədəniyyət mərkəzinin rəisi Şahin Şahbazov, AYB Lənkəran Bölməsinin ədəbi məsləhətçisi Ağamir Cavad, şair Əhməd Haqsevər və yazıçı Şəfahət Şəfi Həsənov çıxış edərək günümüzdə uşaq ədəbiyyatının inkişaş edtdirilməsindən, uşaqlar üçün yazan şair və yazıçılarla tez-tez balaca oxucuların  görüşlərin keçirilməsinin vacibliyini diqqətə çatdırdılar.

Təqdim etdi: Leyli NOVRUZOVA


LEYLİ NOVRUZOVANIN YAZILARI

MÜSABİQƏ ELAN OLUNDU 


“SÖZÜN AĞ RƏNGİ” LAYİHƏSİ

ŞAHMAR ƏKBƏRZADƏNİN YAZILARI

Sizin yerinizə utanıram mən` – Şahmar Əkbərzadənin şeirləri

PDF>>>ZAUR USTAC UŞAQ ŞEİRLƏRİ

PDF: >>>>> ZAUR USTAC “QƏLƏMDAR-2”

PDF>>> ZAUR USTAC “BB” KİTABI

>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI


“YAZARLAR”  JURNALI PDF

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<< WWW.USTAC.AZ və  WWW.BİTİK.AZ >>>>>> 

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru

BU GÜN ELŞƏN BALANIN DOĞUM GÜNÜDÜR – TƏBRİK EDİRİK!

LEYLİ NOVRUZOVANIN YAZILARI

Bizim əzizimiz ELŞƏN İnsan üçün bir çox xüsusi günlər vardır amma bu gün tək sənin üçün yox, bütün səni sevənlər üçün xüsusi və xoş bir gündür. Bu gün sənin ad günündür
Sağlam, dinc bir həyat keçir, ELŞƏN Hər yeni ildə uğurların və xoşbəxtliyin artsın. Bu zaman müvəffəqiyyət nərdivanını ehtiyatla qalxmalısan. Biz səni çox sevirik. .
Arzu edirik ki, bu gün arzuladığın bütün arzuların gerçekleşsin. Geleceyini düzelden her yeni gün, bir evvelkinden daha gözel, isteklerine uyğun ve seni xoşbext edecek şekilde olsun!
Arzu edirik kədər səndən uzaq olsun və gələcək günlər daim sənə yaxşı əhval-ruhiyyə bəxş etsin!


Sağlamlıq, xoşbəxtlik və uğur dolu bir ömür arzulayırıq.
Bu yeni yaşında ömürünün ən gözəl və xoş günlərini yaşayasan.
Qəlbin nə ilə döyünürsə, hər doğan günəş sənə onu gətirsin
Yeni yaşında sənə unudulmaz gözəl xatirələrlə dolu bir həyat arzulayırıq.


Sevdiyin insanlarla arzuladığın həyatı yaşayasan Elşənimiz .Qoy her zaman qəlbin sevgiylə, həyatın ümidlə dolu, cibin pulla və həyatın ümidlə dolu olsun. Bu doğum günündə sənə sonsuz xoşbəxtlik, sadiq dost, gözəl həyat və saf məhəbbət arzulayırı.
Qoy hər zaman süfrən ruzili, ruzin bərəkətli, cibin pullu, sevdan qanadlı, bextin atlı olsun.
Yeni ömür səhifən xoş xatirələrlə dolu olsun, xəyalların gerçək olsun.
Yaşa! Sev! Gül! Bunlar əskik olmasın yaşamından. Yaşın neçə olursa olsun hər şeyin ən gözəli səninlə olsun. Xoşbəxt gələcəyə və sevgi dolu yaşlara qədəm qoyasan.


Hər zaman tortun ətrafında sevdiklərin, ürəyində sevgi, ən gözəl arzuların ətrafında olsun. Ən müqəddəs rəqəm 7 yaşın mübarək. Ad günün mübarək, əzizimiz ELŞƏN.

Hörmətlə: Nənən Leyli, Atan Əlövsət, anan İlahə, bacım Ayla , xalan Rəvanə, dayıların Sənan , Kənan , Rəvan , Türkay.

LEYLİ NƏNƏNİN ŞEİR PAYI

Ay Elşən

Gözəl günlü dünyada
Hər qismətin halal olsun
Şadlıq ilə keçsin ömrün
Ay Elşənim bu dünyada.

Diqqət elə bu sözlərə
Adın düşsün dildən-dilə
Gülüş qonsun gül-çöhrənə,
Elşən! Hamı sənlə öyünə.

İftixarla gülsün anan
Fəxr eyləsin sənin atan
Bacın Ayla deyib gülsün
Elşən! Hamı sənlə öyünə.

Bəxt ulduzun səmalara
Xoş, müjdəli sorağınla
Qürrələnsin elin sənin
Qoy ucalsın adın sənin,
Elşənim ay Elşənim.


LEYLİ NOVRUZOVANIN YAZILARI


MÜSABİQƏ ELAN OLUNDU 

“SÖZÜN AĞ RƏNGİ” LAYİHƏSİ

ŞAHMAR ƏKBƏRZADƏNİN YAZILARI

İlkin mənbə: Karabakhmedia.az– :`Sizin yerinizə utanıram mən` – Şahmar Əkbərzadənin şeirləri

PDF>>>ZAUR USTAC UŞAQ ŞEİRLƏRİ

PDF: >>>>> ZAUR USTAC “QƏLƏMDAR-2”

PDF>>> ZAUR USTAC “BB” KİTABI

>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI


“YAZARLAR”  JURNALI PDF

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<< WWW.USTAC.AZ və  WWW.BİTİK.AZ >>>>>> 

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru

Zaur Ustac “Uşaq boğçası” (uşaq şeirləri – məktəbəqədər və məktəbəhazırlıq)

ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI
  1. Zaur Ustac “Uşaq boğçası” (uşaq şeirləri)

>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI


“YAZARLAR”  JURNALI PDF


YAZARLAR.AZ

===============================================

<<<<<< WWW.USTAC.AZ və  WWW.BİTİK.AZ >>>>>> 

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru

ZAUR USTAC – UŞAQ ƏDƏBİYYATI

ZAUR USTACIN MƏQALƏLƏRİ

ƏLLİ ÜÇÜNCÜ YAZI

UŞAQ ƏDƏBİYYATI
(Məktəbəqədər səviyyədə)
Zaur Ustacın EYUDER AZƏRBAYCAN, ADPU, Türkiyənin Kayseri Universiteti və Təhsil İnstitutunun birgə təşkilatçılığı ilə 29 avqust 2022-ci il tarixdə keçirilmiş “Məktəbəqədər təhsilə yeni baxış” mövzusunda beynəlxalq onlayn konfransda çıxış məqaləsi.
Salam, dəyərli qonaqlar və konfrans iştirakçıları!
Bu görüşdə müasir uşaq ədəbiyyatının (məktəbəqədər səviyyədə) yaranmasında fəal iştirak edən, öz töhfələrini vermiş yaradıcı şəxs olaraq aşağıdakı dörd əsas istiqamət (sual) ətrafında öz fikirlərimi sizinlə bölüşəcəm:
1. Necə olub?
2. Necə var?
3. Necə olmalıdır?
4. Nəyə əsaslanırıq?
Azərbaycan uşaq ədəbiyyatının ilk nümunəsi kimi böyük mütəfəkkir Nizami Gəncəvinin “Oğlum Məhəmmədə nəsihət” (“Leyli və Məcnun” poemasından) qəbul edilir. Abbasqulu ağa Bakıxanovun “Nəsihətləri” də gənc nəslin təlim-tərbiyəsində mütləq istifadə olunmalı əhəmiyyətli vəsaitdir. Ancaq bugünkü konfrans mövzusunun predmeti məktəbəqədər səviyyə olduğuna görə biz sadəcə bu xatırlatma ilə kifayətlənir və relamenti də nəzərə alaraq birbaşa mətləbə keçirik.
Söhbətimin birinci hissəsinə hamımıza yaxşı tanış olan “Uşaq və buz”, “Gəl, gəl a yaz günləri” (Mirzə Ələkbər Sabir), “Xoruz”, “Keçi” (Abdulla Şaiq) nümunələri ilə başlayaraq, “Necə olub?” sualını cavablandırmağa çalışacam (xahiş edirəm həm indi, həm də gələcəkdə istənilən məsələyə münasibət bildirəndə fikirlərin subyektivliyini qəbul edin – bütün alternativ münasibətlərə hörmətlə yanaşıram):
“UŞAQ VƏ BUZ”, “GƏL, GƏL, A YAZ GÜNLƏRİ”, “XORUZ”, “KEÇİ” nümunələri təqdim olunur.
Əminəm ki, yuxarıda sadaladığım nümunələr hamıya tanışdır. Elə məhz bu səbəbdən onların üzərindən (əsasında) söhbətimizə davam edəcəyik. Demək olar ki, bütün sonrakı problemlər bu nümunələr əsasında çözüləcək. Zamanla bizdən əvvəlki nəsil, biz, bizdən sonra gələn nəsillər fərqinə varmadan bu şeirlərlə dünyanı, ətraf aləmi tanıyıb, dərk edərək böyüyüb, böyüyür və böyüyəcəklər.


İkinci sual söhbətimizin əsasını təşkil etdiyinə görə əsasən hal-hazırda (2011-ci ildən) istər məktəbəqədər təhsil müəssisələrində, istərsə də məktəb və liseylərin məktəbəhazırlıq qruplarında (4 hissəli “Məktəbə hazırlaşırıq” dərslikləri üçün nəzərdə tutulmuş eyni adlı metodik vəsait əsasında – 2019-cu ildən) geniş istifadə olunan müəllifi olduğum “Güllünün şeirləri”, eyni zamanda Təhsil İnstitutunun tərtib etdiyi məktəbəqədər təhsildə böyük qruplar (4-5 yaş) üçün “Müntəxəbat”a da daxil edilmiş şeirlərin yer aldığı “Uşaq boğçası” adlı kitablardan misallar gətirməklə bu barədə ətraflı danışacam.
“Güllünün şeirləri” kitabı barədə: Kitabda əlifbamızda olan bütün hərflərə aid şeirlər və rəqəmlərə aid tapmaca-şeirlər toplanıb. Kitab 2011-ci ilin sentyabr ayından internet üzərindən tam pulsuz və təhlükəsiz şəkildə yayımlanır (istifadədədir). Kitabdakı şeirlərin böyük əksəriyyəti 2019-cu ildən Təhsil Nazirliyi (Təhsil İnsitutu) tərəfindən 4 hissəli “Məktəbə hazırlaşırıq” dərslikləri üçün nəzərdə tutulmuş eyni adlı metodik vəsaitə daxil edilmişdir. 2011-ci ildən bu günə qədər dəfələrlə üzərində yenidən işlənərək (dəyişiklik zamanın tələbidir) nəşr olunmuşdur. Hal-hazırda internetdə mövcud olan (pulsuz) elektron variantı ilə yanaşı ənənəvi kitab formasında nəşr olunmuş variantları da kitab mağazalarında satışda var. Kitabdan nümunələr: “A”, “1”, “5”, “N”, “Ə”, “10”, “L” təqdim olunur.
Təhsil İnstitutunun tərtib etdiyi məktəbəqədər təhsildə böyük qruplar (4-5 yaş) üçün “Müntəxəbat”a da daxil edilmiş şeirlərin yer aldığı “Uşaq boğçası” adlı kitablardan misallar gətirmək istəyirəm. Kitab iki hissədən ibarətdir. Birinci hissədən:
“OTAQ”, “ƏŞYALAR”, “İKİNCİ EVİM” nümunələr təqdim olunur.
Və digər şeirlərlə uşaq ətraf aləmi tanıyır. Yəni tanıdıqlarının adını öyrənir və şeir vasitəsi ilə yaddaşına həkk edir. Sadəcə “tavan”, “döşəmə” və digər bu kimi sözlərin uşağın məktəbəqədər səviyyədə öyrənib, mənimsəyərək istifadə etməsinin əhəmiyyəti böyükdür (qarşıda bu məsələyə bir daha qayıdacam).
İkinci hissədən:
“MƏN BABƏKƏM”, “ŞAH İSMAYIL” nümunələr təqdim olunur.
Olan nümunələrdə isə uşaqlar öz milli kimliklərini, əcdadlarını tanıyırlar. Belə misalları artırmaq, bu mövzuda söhbəti saatlarla davam etdirmək olar. Ancaq söhbət nə qədər uzun olsa da, onu bir yerdə müəyyən nəticə ilə yekunlaşdırmalı oluruq. “Buz”, “keçi”, “xoruz” –dan “tavan”, “döşəmə”, “Şah İsmayıl”-a qədər keçilən yol sonsuzdur və o hər gün yeni aşırımlar, döngələrlə zənginləşir.


Şübhəsiz ki, müsair uşaq ədəbiyyatı təkcə Zaur Ustacdan, onun yazdıqlarından ibarət deyil. Hələ ötən əsrdən günümüzə körpü atan Zahid Xəlili, Qəşəm İsabəylini, Rafiq Yusifoğlunu, orta nəsil nümayəndələrindən Qəşəm Nəcəfzadəni, İbrahim Yusifoğlunu, Rəfiqə Qasımqızını, Mina Rəşidi və gənclərdən Əyyub Türkayı misal göstərmək olar.
Yəqin ki, Rafiq Yusifoğlunun “Üçrəngli bayraq” şeiri hamınıza tanışdır (nümunə təqdim olunur).
Bu üç bəndlik şeir bizim balaca dostumuza öz bayrağını sevdirir, tanıdır.
Gənc uşaq yazarlarından məqsədyönlü şəkildə çalışan, yazıb-yaradan Əyyub Türkaydır. Onun yaratdığı nümunələr canlı təbiət lövhələrindən qaynaqlanır. Təbii və axıcıdır. Balacalar valideynlərinin və tərbiyəçi-müəllimlərinin köməkliyi ilə onlar üçün, onların diliylə yazılmış şeirlərlə ətraf aləmi tanıyır, dünyamızı öyrənirlər.
Ədəbiyyatın (uşaq ədəbiyyatının) keçmişdə, indi və gələcəkdə də məqsədi birdir, öyrənməyi asanlaşdırmaq.
Və bax elə bu “öyrənməyi asanlaşdırmaq” tezisi bizim bugünkü söhbətimizin üçüncü sualına keçid verir. Bu suala cavab verərkən hələ çox əvvəl (2016) yazdığım və hal-hazırda da internet üzərindən və ənənəvi formada kitabxanalardan (Zaur Ustac “Qələmdar”, Bakı, 2020.) əlçatan olan “Mütaliə niyə vacibdir? (Beşinci yazı) adlı məqaləmdən bir parçanı təqdim etmək istəyirəm (qeyd olunan məqalədən-internetdə var- əsas məqamlar dinləyicilərə təqdim edilir).
Təlim, təhsil mədəniyyətə gedən yol, ədəbiyyat və incəsənət isə bu uzun yolda yol yoldaşı, vasitədir. Uşaq ədəbiyyatı dedikdə isə ən həssas məqam, ən incə məsələ anlayışı kimi qəbul edilməlidir. Mənim və yuxarıda adlarını sadaladığım şairlərimizin zaman-zaman misra-misra, bənd-bənd qələmə aldığı şeirlər toplanır, zamanın süzgəcindən keçir və nəhayətdə ədəbiyyata (uşaq ədəbiyyatına) çevrilir.
İstər mənim “Gülünün şeirləri”, “Güllünün şeirləri”, “Gülüzənin şeirləri”, “Uşaq boğşası”, “A1” və gələcəkdə olacaq uşaq şeirləri kitablarındakı şeirlər, istərsə də digər müəlliflərin yaratdıqları əsərlər bir məqsədə xidmət edir. Bu məqsəd isə konkret olaraq məktəbəqədər təhsildə və ibtidai təhsilin məktəbəhazırlıq qruplarında ətraf aləmlə tanışlıq, milli dəyərlər, ana dili və hesab haqqında biliklərin ötürülməsindən ibarətdir. XXI əsr insanına qoyulan tələbləri nəzərə alsaq xarici dil, kompüter biliklərini də şeir və hekayələrlə uşaqlara ilkin formada aşılamaq lazımdır. Vurğulamaq istəyirəm ki, müasir uşaq ədəbiyyatı nümunələri ətraf aləmlə tanışlıq, milli dəyərlər, ana dili və hesab haqqında ilkin anlayışlar kimi bilikləri mütləq özündə ehtiva etməlidir.
Azərbaycan dünyanın ayrılmaz, inkişaf etməkdə olan bir hissəsi kimi dünyada, dünya təhsilində, təlim-tərbiyəsində gedən problemlərdən kənarda qala bilməz. Müasir dünyada insanın yiyələnməli olduğu kompetensiyalara nəzər salaq:
1. Ana dilində ünsiyyət,
2. Xarici dillərdə ünsiyyət,
3. Riyazi savad, elm və texnologiya,
4. Kompüterdən istifadə,
5. Öyrənməyi öyrənmək,
6. Sosial vətəndaşlıq,
7. Təşəbbüskarlıq və sahibkarlıq,
8. Mədəni məlumatlılıq və özünü ifadə etmək.
Diqqət etsək görərik ki, birinci, ikinci, üçüncü sualları cavablandırarkən bütün istifadə etdiyimiz nümunələr və verdiyimiz açıqlamalar hamısı məhz bu əsas tələblərin ödənilməsinə, yəni insan yetişdirməyə xidmət edir. Gələcəkdə bütün yaradılacaq nümunələr də bu yöndə inkişaf etdirilməli, zamanla ayaqlaşmalı, zənginləşməlidir.
Sonda kiçik yaşlı uşaqlar üçün maraqlı və əhəmiyyətli olan nümunələrdən bir neçəsini misal göstərmək istəyirəm (tövsiyə xarakterli):
Rafiq Yusifoğlundan; “Nağıl qapısı”, “Yaddaş kitabı” (1-2), “Vətən ətri”, “Şuşa yolu”,
Qəşəm Nəcəfzadənin; “Yatmış dəniz şəkli”, “Çiçəkli xalça”, “Şuşa qalxıb ayağa”,
İbrahim Yusifoğlunun; “Futbolçu, topçu, gobçu”, “Arpaçayın uşaqları”, “Azərbaycan Vətənimdi”, “Vətən nəğməsi”, “Qıymayın uşaqlara”,
Mina Rəşidin; “Böyüklər bizə baxsın”, “Balaca günəş”, “Meyvələrin şöhrəti”, “Jalənin əlləri” (Türkiyədə nəşr olunub),
Əyyub Türkayın “Balacaların şeir çələngi”,
Zaur Ustacın (mənim) “Güllünün şeirləri”, “Uşaq boğçası”, “Gülüzənin şeirləri”, “Gülünün şeirləri”, “A1”.
Azərbaycan Respublikasının Təhsil İnstitutunun «Məktəbəqədər təhsilin inkişafı» şöbəsinin müdiri Laləzar Cəfərova (konfrans iştirakçısıdır) rəhbərliyi ilə ərsəyə gəlmiş və internetdə ümumi istifadədə olan metodiki vəsaitlər, müntəxəbatlar.
Ümumiyyətlə, “Google” və digər anoloji axtarış sistemlərində “uşaq şeirləri”, “hərflərə aid şeirlər”, “rəqəmlərə aid şeirlər” və s. oxşar açar sözlərdən istifadə etməklə internetdən səmərəli şəkildə yararlanmaq olar.
Təşkilatçılara və iştirakçılara təşəkkürümü bildirirəm. Uşaq ədəbiyyatı (məktəbəqədər təhsil səviyyəsində) mövzusu adı altında bir çox zəruri məsələlərə toxunduq. Bunun ümumi işə faydası olacağı qənaətindəyəm. Sağ olun.

11-29.08.2022. Bakı ş.

Müəllif: Zaur Ustac

ZAUR USTACIN YAZILARI

PDF>>>ZAUR USTAC UŞAQ ŞEİRLƏRİ

PDF: >>>>> ZAUR USTAC “QƏLƏMDAR-2”

PDF>>> ZAUR USTAC “BB” KİTABI

>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI


“YAZARLAR”  JURNALI PDF

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<< WWW.USTAC.AZ və  WWW.BİTİK.AZ >>>>>> 

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru


Qəşəm Nəcəfzadə – Buludlarda nə var, nə yox?

QƏŞƏM NƏCƏFZADƏNİN YAZILARI

Buludlarda nə var, nə yox?

(Nazilə Rahibqızının “Buludlara səyahət” kitabı haqqında)

Mənə elə gəlir ki, ən böyük şairlər uşaq və sevgi şeirlərindən keçərək ədəbiyyatın böyük yoluna qədəm qoyurlar. Çünki uşaq və sevgi şeiri qədər şairin istedadını üzə çıxaran və onu cilalayan ikinci bir vasitə yoxdur. Ona görə də gənclərdən kim redaksiyamıza şeir gətirirsə, ilk andaca onun sevgi və uşaq şeirlərini nəzərdən keçirir və bununla onların ədəbiyyat yolunda ilk addım səslərini eşidirəm.

Bu günlərdə tanınmış şair dostum Nəcibə İlkin mənə Nazilə Rahibqızının “Buludlara səyahət” kitabını verdi, dedi ki, burda maraqlı uşaq şeirləri var, baxarsan. Yazıçılar Birliyinin Uşaq Ədəbiyyatı Şöbəsinin rəhbəri olduğum üçün belə kitablar demək olar ki, mənə hər həftə verilir və hansı kitab xoşuma gəlirsə haqqında bir neçə kəlmə mətbuatda söz deməyi özümə borc bilirəm.

Nazilə Rahibqızının “Buludlara səyahət” kitabına toplanmış şeirlər diqqətimi çəkdi və bu şeirlər müasir uşaq şeirimizin ərazisində özünü göstərə bilən şeirlərdir. Şeirlərin tərbiyəvi əhəmiyyəti böyükdür. Bu tərbiyə sadəcə didaktika üzərində qurulmayıb, şeirin poetik gücü tərənnüm etdiyi obyektiin və ya detalın mahiyyətindən yaranır. Şairin istər böyüklər üçün yazdığı şeir və hekayələrində, istərsə də uşaqlar üçün qələmə aldığı kiçik həcmli mətnlərində həyata və təbiətə heyrət edən bir uşaq obrazı var.

İpək tellərimə sığal çəkərdin,

Tellərim həsrətdir əlinə, ata.

Indi saçlarım da həmin saç deyil,

Artıq dən düşübdür telimə, ata.

Atasının itirən uşağın saçına dən ona görə düşüb ki, o, ata əlinə həsrətdir. Ona gərə ki, aradakı zaman hadisə və detalları bir – birindən uzaq salıb. Uzaq düşənlərin arasına zaman elə girib ki, onu sıxmaq və uzaq düşənləri daha yaxınlaşdırmaq mümkün deyil. Zaman “dən”, “saç”, “ata”, “ölüm” məfhumlarının arasında keçərək öz həqiqətini ortaya qoyub.

Şairin “Hərflərin bəhsində” şeiri uşaqların həm təfəkkür həm də rabitəli nitqin inkişafında mühüm rol oynayır. Şeirin həm bədiliyi, həm də bu bədiiliyin tədrisi məsələsi:- hər ikisi bir – birini tamamlayır.

Çox yaxşı tanıyırlar,

C-nı balaca dostlar.

Cırtdan sevdiyi üçün,

Məni də sevir onlar.

X – yam, Xarı bülbüləm,

Mən Şuşanın gülüyəm.

Tapılmaram heç yerdə,

Çünki nadir biriyəm.

“Solmaz və Çimnaz” şeirindəki alloterasiya uşaqların düzgün tələffüzünün inkişafına imkan yaradır, həm də bu alloterasiya şeirin bədii gücünü artırır, uşaqlarda dostluq, mehribançılıq düyğularını sərgiləyir.

Çıxdı həyətə,

Solmazla Çimnaz.

Birdən yıxıldı,

Balaca Solmaz.

Həyacanlanıb

Ağladı bir az.

Dedi:- “əlimdən

Tutmadın, Çimnaz”.

Çimnaz ehmalca

Qaldırdı onu.

Sildi torpağa

Batmış donunu.

Öpüb üzündən

Söylədi: “Solmaz,

Özü yıxılan

Heç vaxt ağlamaz”

Nazilə xanımın bütün şeirləri öyrədici inşaya bənzəyir, nə olursa olsun, mətnlərdə uşaq nəyisə əldə edir, öyrənir. Şeirin dili o qədər sadə və aydındır ki, uşaqlar öyrənməyə əziyyət şəkmir. Müasir texniki avadanlıq sadə uşaq dilində şeirə gətirilir. Elmi texniki yeniliklər uşaq dilində sadələşdirilir, onların mahiyyəti, məzmunu sadə dildə şeirə çevrilərək uşaqlara aşılanır. “İşıqfor” şeirinə diqqət yetirək:

İşıqforun rəngləri,

Yorulmadan çalışır.

Qırmızı, sarı, yaşıl,

Sanki bizlə danışır.

Qırmızı deyir: “Dayan”

Sarı hazırlaş deyir.

Yaşılsa yanan zaman,

Yol açıqdır söyləyir.

Sevindiricidir ki, Nazilə xanımın “Buludlara səyahət” kitabı bütün mahiyyəti ilə uşaqlarla təbiət arasında bir körpü rolunu oynayır. Təbiət çox sirlidir.Onun bütün sirri elmə əsalanır. Uşaqlar ilk baxışda bu sirrə vaqif ola bilməzlər. Ona görə də şair təbiətin sirlərini aydın və sadə uşaq dilində şeirə çevirərək uşaqların həm elmi biliyinin artmasına, həm təbiətə məhəbbət hissinin formalaşmasına, həm də təbiəti öyrənmyə çağıran kiçicik mətnlər yaradır. ”Külək necə yaranır” şeirinə baxaq:

Sən heç düşünübsənmi,

Külək necə yaranır?

Bu böyük yer Kürəsi

Bəs necə havalanır?

Bu, “Külək necə yaranır?” şeirin ilk bəndidir, sonrakı bəndlərdə külək necə yaranmasının və bunun mahiyyətinin məhz Günəşlə bağlı olmasını göstərir. Atmosfer qatının sıxılması nəticəsində yaranan hava axını dünyanı və təbiəti qidalandırır və təzələyir. Eyni zamanda şair yağışın, dolunun, qarın yaranmasını balaca uşaqlara başa salır. Yenə demək istəyirəm ki, müəllif bu bilikləri didaktika şəklində vermir, bədii, poetik bir şəkildə uşaqlarra çatdırır.

Diqqətimi şəkən şeirlərdən biri də “İki Yasəmən” şeiri oldu. İnsanla təbiət arasında əlaqə həm insanı xilas edir, həm həm də təbiəti. Əgər bu əlaqə nə vaxtsa qırılarsa, onda cəmiyyətdə və təbiətdə ciddi fəsadlar baş verir. Kiçik mikro təbiət və cəmiyyət olan həyətdək Yasəmən gülü ilə evin qızı Yasəman arasındakı əlaqə, söhbət yuxarıda dediyimizin kiçik alternativi kimi görünür. Bu paralelikdə ekaloji təmizlik, saflıq, təmizlik tərənnüm olunur.

“Evimizdə var,

Iki Yasəmən:

Onun bir mən,

Biri də sənsən.

Bunu bil ki, sən

Daha gözəlsən”

Beləliklə, Nazilə Rahibqızının “Buludlara səyahət” kitabı uşaqların vətənpərvərlik hislərinin formalaşmasına, onlarda dostluq, məhəhəbbət düyğularının yaranmasına kömək edir. Ona görə də bu kitaba toplanmış şeirlərin dərsliklərə salınması çox yaxşı olardı.

Müəllif: Qəşəm Nəcəfzadə,

Şair, Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Uşaq Ədəbiyyatı şöbəsinin müdiri.

QƏŞƏM NƏCƏFZADƏNİN YAZILARI

ELNUR UĞURUN YAZILARI

PDF>>>ZAUR USTAC UŞAQ ŞEİRLƏRİ

PDF: >>>>> ZAUR USTAC “QƏLƏMDAR-2”

PDF>>> ZAUR USTAC “BB” KİTABI

>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI


“YAZARLAR”  JURNALI PDF


YAZARLAR.AZ

===============================================

<<<<<< WWW.USTAC.AZ və  WWW.BİTİK.AZ >>>>>> 

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru