Əjdər Əlizadə XXI əsr Azərbaycan ədəbi irsini öz möhtəşəm, mükəmməl qəzəlləri ilə zənginləşdirmiş Azərbaycanın ustad qəzəlxanıdır. Xalqın Şairidir, titullarsız, ordenlərsiz, medallarsız, fəxri adlarsız olsa da belə. O, Mühəmməd Füzulidən bəri Azərbaycan qəzəl sənətində parlayan nadir ulduzlardan biridir. Qəzəllərini daha da möhtəşəm və ürəkoxşayan edən mükəmməl qəzəl qanunlarının əksi ilə bərabər – beytlərdə, misralarda parlayan sevgidir, insana və dünyamıza yönəli ilahi bir sevgi. Əzizimiz Ustad Qəzəlxan Əjdər Əlizadəyə dərin hörmət və sayğılarla.
SÖZÜN GƏLİŞİ Şair Əjdər Əlizadə haqqında bir neçə söz Klassik Şərq ədəbiyyatının şeir növü sayılan qəzəl yazılı ədəbiyyatın ən çətin janrlarından biridir. Əruz vəzninin müxtəlif bəhrlərində yazılan bu janr tarixən poeziyamızda ən çox işlənən bir formadır. Klassik Azərbaycan şairləri Xəqani, Nizami, Nəsimi, Füzuli, Saib Təbrizi, Seyid Əzim Şirvani, Mir Möhsün Nəvvab, Natəvan, Xətai… qəzəlin klassik nümunələrini yaradıblar. Sovet dönəmində, daha sonra isə müasir ədəbiyyatımızda da Əliağa Vahid, Mirmehdi Seyidzadə, Bəxtiyar Vahabzadə, Zeynal Cabbarzadə, Hacı Mail, Ələkbər Şahid, Həkim Qəni, Bakir və s. kimi ustad qəzəlxanlar klassik şeir ənənələrini davam etdirib, bu janrın müxtəlif bəhrlərində gözəl əsərlər ortaya qoyublar. Son illər bu sahədə, daha doğrusu, əruzun zənginliyinə görə həzəcdən sonra ikinci çətin bəhri sayılan rəməldə yazıb-yaradan istedadlı şairimiz Əjdər Əlizadənin adını çəkə bilərəm. Bu yaxınlarda Əjdər müəllim mənə nəşrə hazırladığı yeni qəzəllər toplusunu göndərmişdi və mən, düzü, bu qəzəllərin əksəriyyətini dostumun facebook səhifəsində oxumuşdum, amma bir o qədər də mahiyyətinə varmamışdım. Axı qəzəli və onun xüsusiyyətlərini nəzəri cəhətdən bilmirəm, sadəcə, məna və məzmunu ruhuma yatanda oxuyuram, dinləyirəm və dincəlirəm. Hərçənd çox cavan yaşlarımda mən də bir neçə qəzəl uydurmuşdum və mərhum xanəndəmiz Məmmədbağır mənim bir neçə qəzəlimi məclislərdə oxumuşdu. Sonralar anladım ki, bu “kola” başımı soxa bilmərəm, bunu bacara bilmək üçün İlahi Qüdrət lazımdı. Doğurdan da son otuz ildə gördüm ki, bu sahədə ilahi vergili müəlliflərimiz yetişib, onların bir çoxu ilə ünsiyyətdə oldum, bir çoxunu böyük fəxarət hissilə oxudum, dinlədim və sevdim. Bu müəlliflərdən biri də istedadlı qələm sahibi, şəxsiyyəti də yaradıcılığı qədər pak və səmimi olan Əjdər Əlizadədir. Əjdər müəllimin qəzəllərini bir daha diqqətlə oxudum, sözün düzü, zövq aldım və ruhum təzələndi. Onun yaradıcılığında rəməlin təfilələri sanki Əkrəm Cəfərin bizə miras qoyduğu modellərlə tənzimlənir, bu “ağayana və ləngərli“, həm də əlvan sətirlərin harayı gah Qarabağdan, onun kədərli taleyindən, gah Böyük Zəfərimizdən, anamız Azərbaycanın ətirli torpaqlarından gəlir, gah da gözəlliyyə, sənətə, sözə, musiqiyə, insanlığa can verən sevgidən qaynaqlanır. Onun rəməlin müxtəlif variantlarında ustalıqla ərsəyə gətirdiyi qəzəllərin hər birinin özəl xüsusiyyəti barədə danışmağı, onları təhlil etməyi mütəxəssislərin öhdəsinə buraxıram. Amma bir cəhəti əminliklə qeyd edə bilərəm ki, Əjdər müəllimin oxudğum bütün qəzəlləri sənətkarlıq baxımından da, məzmun və forma baxımından da yenidir, ürəyə yatır, təqdir edilməlidir. Dil, üslub yerində, dəqiq struktur və təfilələr üzərində qurulan bütün növlər və variantlar demək olar ki, Əkrəm Cəfərin modellərinə uyğun gəlir. Əjdərin qəzəlləri mövzu baxımından da zəngindir, onun bu günə kimi oxuduğum qəzəllərində təbiət, sevgi, əxlaq-tərbiyə, fəlsəfi və ictimai-siyasi motivlər öz bədii həllini taparaq xüsusi bir estetika da yaradır. Əsl sənətin məqsədi elə budur. Qələm dostum, müasir Azərbaycan qəzəlində fərdi dəst-xəttiylə seçilən istedadlı şairimiz Əjdər Əlizadənin növbəti kitabının da uğur qazanacağına əminəm. Və inanıram ki, Azərbaycan ədəbiyyatı tarixinə daha bir qəzəlxan ustadımız düşəcək. Bakı, 8 avqust 2025-ci il
Bu günlərdə yazıçı Vaqif Sultanlının “Ölüm yuxusu” adlı kitabı Tiflisdə gürcü dilində nəşr olunmuşdur. “Universal” nəşriyyatında yayınlanan, müəllifin eyniadlı povestinin, müxtəlif illərdə qələmə aldığı hekayələrinin daxil edildiyi kitabı gürcü dilinə Gülnarə Səfərova tərcümə etmişdir. Kitabın redaktoru Cemal Şoniyadır. Bu, Vaqif Sultanlının gürcü oxuculara təqdim olunan ilk kitabıdır.
Müəllifin bədii yaradıcılığında önəmli yer tutan, indiyədək dünyanın bir çox dillərinə çevrilərək yayınlanmış “Ölüm yuxusu” povestində təsvir obyekti kimi seçilən yol çəkilişi fonunda qədim kənd məzarlığının köçürülməsi hadisəsi cəmiyyət həyatında baş verən ciddi çaxnaşma, təlatüm, qarşıdurma kimi canlandırılır. Real və şərti-metaforik üslubun qovuşuğunda təsvir olunan hadisələrin xaos bağlamında təqdimi yaradılmış obrazların fərdi xarakter cizgilərini çözməyə, mənəvi dünyasının gizlinlərini aşkarlamağa imkan verir.
Vaqif Sultanlının “Ölüm yuxusu” kitabına daxil edilmiş “Kül qəfəs”, “Zolaqlı yuva”, “Tərs axın” və başqa hekayələri özünəməxsus dili, üslubu, fərqli yazı tərzi ilə seçilməkdədir. Yazıçı qələmə aldığı hekayələrdə özü də fərqinə varmadan içərisində olduğu sosial mühitin əsirinə çevrilən insanların düşüncə, həyəcan, sarsıntılarını canlandırmağa çalışmışdır.
Bütövlükdə “Ölüm yuxusu” kitabına daxil edilən əsərləri birləşdirən, ortaqlaşdıran əsas cəhət onların sosial-psixoloji və mənəvi-əxlaqi ovqata söykənməsi, mövzu-məzmun, ideya-estetik baxımdan güncəllik daşıması, çağdaş cəmiyyətdə müşahidə olunan özgələşmə, yaddaşsızlaşma, biganələşmə, gərəksizləşmə kimi ağrılı problemlərə sərt etiraz ruhu ilə seçilməsidir.
