Əfqanıstanın Qızılbaş icması üzvündən gözəl əl işi
Kabildə fəaliyyət göstərən Əfşar Ulduzu Tədris Mərkəzinin Azərbaycan bölməsi şagirdi (solda) Həyatullah Əfşar Azərbaycan bayrağının təsvir olunduğu gözəl bir xalça toxuyub. Əməyi incəsənətə çevirən soydaşımıza təşəkkürlər.
Qeyd edək ki, 2004-cü ildə qəbul edilmiş Əfqanıstan Konstitusiyasında Qızılbaşlar ölkədə ayrıca bir Xalq kimi tanınır və bu etnik birlik daxilində ‘Əfşar’, ‘Bayat’, ‘Cavanşir’ kimi tayfaları birləşdirir. 2006–2021-ci illər arası Əfqanıstan Dövlət Himnində Qızılbaşların adı da çəkilirdi. Araşdırmalara görə, Əfqanıstan əhalisinin təxminən 1%-ni Qızılbaşlar təşkil edir.
Üzünün qırışlarında min ilin ağrıları, Baxışlarında min ilin təəssüfü var. Arada gülümsəyirsən əzabların üzünə, Ancaq mən gülüşünün altından axan göz yaşlarını yaxşı görürəm, şair. həsrətə təşnəsən deyə gülümsədikcə bir az da susuzlayırsan, Ciyərin yanır ayrılıqdan sarı. Sən susadıqca təptəzə Söz doğulur ayrılıq rəngdə. Danışdıqca bir az da böyüyürsən həqiqətin gözündə, Susduqca bir az da … Bilirəm, nigaransan dünyadan,adamlardan, ağaclardan, ağaclara daş atan uşaqlardan, Qar altında dən axtaran quşlardan, qarışqalardan – Hər şeydən, hər kəsdən nigaransan, Elə özündən də Əllərin cibindən, cibin sərçələrdən utananda göy üzünə yağış ismarlayırsan arada, Bilirsən ki, səmada bizə ən yaxın buludlardı, buludlar. Sən kədəri qədəh-qədəh başına çəkdikcə hardasa bir ümidin üstünə qapqara kölgə düşür, Hər gün bir qədəh ümidsizləşirsən beləcə. Hələ əzablara, həsrətə, tənhalığa qədəh-qədəh meydan oxumağını demirəm, Mən çox şeyi gizlədirəm səndən, Çox şeyi demirəm, şair. Eh, nöqtələr, suallar, nidalar!!
“Üzeyir Hacıbəyov — 140”: Zaur Ustacın xatirə-monoqrafiyasına bir baxış
Sentyabrın 18-i Azərbaycanın musiqi və mədəniyyət təqvimində həm də xatirə günüdür: Şuşanın dərin musiqi-əxlaqi atmosferindən çıxmış, milli professional musiqi və operanın banisi, tanınmış ictimai xadim, jurnalist, yazıçı Üzeyir bəy Hacıbəyov 1885-ci ildə təqvimin bu günündə dünyaya gəlib. Bu il — 2025 — Üzeyir bəyin 140 illik yubileyi ilə üst-üstə düşür və bu yubileyə həsr olunmuş nəşrlərdən biri də şair-yazıçı və tədqiqatçı Zaur Ustacın “Üzeyir Hacıbəyov -140” monoqrafiyasıdır. Bu kiçik, lakin məzmunlu kitab həm yubileyi qeyd etməyi, həm də Üzeyir bəyin irsini daha canlı, daha müasir oxucuya çatdırmağı hədəfləyir. Zaur Ustac, müasir ədəbi mühitdə şair, redaktor və bəzən elmi-populyar mətnlərin müəllifi kimi tanınır. Onun nəşrləri arasında həm şeirlər, həm redaktə işləri, həm də ön sözlər, tərtibatçılıq fəaliyyətləri diqqət çəkir; bu da Ustacın yalnız ədəbi deyil, eyni zamanda tədqiqatçı və publisist köklü bir yazar olduğunu göstərir. Belə bir müəllifin Üzeyir bəy Hacıbəyli mövzusuna müraciəti gözlənilən bir addımdır — çünki “Üzeyir Hacıbəyov” mövzusu həm mədəniyyət tarixi, həm də müəllifin poetik-estetik duyumu üçün zəngin material təqdim edir. “Üzeyir Hacıbəyov -140” oxucuya dahi bəstəkarın həyatı və yaradıcılığını təkcə bioqrafik faktlar kimi təqdim etmir; həmin illərin mədəni-iqtisadi kontekstində Üzeyir bəyin rolunu musiqiçi – bəstəkardan daha çox yazıçı – publisist kimi qabardır. Zaur Ustacın bu kitabı Üzeyir bəy Hacıbəylini jurnalist, publisist, yazıçı, satirik, dramaturq kimi təqdim etmək baxımından böyük əhəmiyyət kəsb edir. Əsəri əhəmiyyətli edən vacib məqamlardan biri də Zaur Ustacın 10 fəsildən ibarət olan monoqrafiya boyunca daim mötəbər mənbələrə istinad etməsidir. Mətn monoqrafik formatın sərhədlərindən çıxaraq, publisistik ton və təhlilçi baxışla oxucunu həm tarixi faktlarla, həm də estetik refleksiyalarla qarşı-qarşıya qoyur. Ustacın monoqrafiyasında diqqət çəkən məqam mətnin dili və strukturu arasındakı balansdır. O, müxtəlif mövzulu fəsilləri ustalıqla vahid süjet xətti kimi seçdiyi Üzeyir bəy Hacıbəylini “böyük ədib” kimi təqdim etmək ideyası ətrafında cəmləyə bilmişdir. Bu baxımdan kitab vahid mövzulu əsər təsiri bağışlayır. Zaur Ustac Üzeyir bəyin bəzi məqamlarda indiki dövrdə mürəkkəb görünə biləcək ifadə tərzini müasir oxucuya sadə, aydın və bəzən poetik ifadələrlə çatdırır. Bu yanaşma çox vaxt akademik mətnlərdə itən insani və emosional əlaqəni bərpa edir: oxucu Üzeyir bəyə təkcə tarixi şəxsiyyət kimi deyil, canlı yaradıcı kimi yaxınlaşır. Eyni zamanda Ustac faktları, tarixi hadisə-silsilələrini, müəllifin yaradıcılıq məkanını qısa, amma yığcam şəkildə təqdim etməyi bacarır ki, bu da monoqrafiyanı həm geniş oxucu, həm də araşdırmaçılar üçün əlçatan edir. Monoqrafiyanın əsas yükünü təşkil edən arqument — Üzeyir bəy Hacıbəylinin yalnız bəstəkar yox, eyni zamanda pedaqoq, publisist və milli mədəni islahatçı kimi görünməsidir. Ustac bu arqumenti tarixdən gətirilən nümunələrlə, bəstəkarın pedaqoji və publisistik fəaliyyətinə işıq salan istinadlarla möhkəmləndirir. Oxucu üçün faydalı olan başqa bir məqam monoqrafiyada verilən xatirə, sənəd və faktların vacib hissələrinin vurğulanmasıdır; belə elementlər Üzeyir bəyin çoxşaxəli fəaliyyətinin daha aydın görünməsinə xidmət edir. Hər bir yubiley-monoqrafiya kimi, “Üzeyir Hacıbəyov -140” da həm tərifə, həm də müəyyən tənqidi fikirlərə açıqdır. Bir tərəfdən, Ustacın publisist üslubu mətnə canlılıq qatır; digər tərəfdən, ciddi araşdırmaçı oxucu daha dərin arxiv işləri və istinadların genişliyini gözləyə bilər. Buna görə də monoqrafiyanı ideal şəkildə kontekstləşdirmək üçün oxucu mətnə əlavə olaraq elmi məqalələr, arxiv materialları və ədibin əsərlərinin təhlilinə yönəlmiş daha geniş tədqiqatlarla birlikdə müraciət etməlidir. Bununla belə, Ustacın işi “Üzeyir Hacıbəyov” mövzusunu geniş oxucu kütləsinə çatdırmaq baxımından əhəmiyyətlidir və yubiley çərçivəsində vacib bir pay sahibidir. Zaur Ustac özü də monoqrafiya boyunca müxtəlif başlıqlı məqalələrində tez-tez bu məqamı vurğulayır ki, onun əsas məqsədi yada salmaqdan, xatırlatmaqdan – təbliğat işindən ibarətdir. “Üzeyir Hacıbəyov -140” həm yubiley xatirəçiliyi, həm də publisistik yanaşma ilə hazırlanmış bir monoqrafiyadır. O, Üzeyir bəy Hacıbəylinin irsini yenidən oxumağa, onun yaradıcılığının müasir oxucu üçün nə demək olduğunu yenidən düşünməyə çağırır. Monoqrafiya xüsusi olaraq tədqiqatçıların ixtiyarında olan mürəkkəb mətnləri sadələşdirir və geniş oxucu kütləsinə Üzeyir bəy Hacıbəylini daha yaxın, daha insani bir obraz kimi təqdim edir. Bu səbəbdən kitabı həm yubiley münasibətilə, həm də “Üzeyir Hacıbəyov” mövzusuna giriş kimi tövsiyə etmək olar.
Ədəbiyyat tarixə münasibətdə yalnız xatirə rolunu oynamır, həm də gələcəyə işıq tutan mayak kimi çıxış edir. Müasir Azərbaycan ədəbiyyatında fərdi üslubu ilə seçilən yazıçı-şair Zaur Ustacın “Üzeyir Hacıbəyov – 140” adlı monoqrafiyası da belə əsərlərdən biridir. Bu kitabda müəllif sadəcə hadisələri xatırlatmır, zamanın fəlsəfəsini çözür, oxucunu milli yaddaşla üz-üzə qoyur.
Monoqrafiyanın başlıca ideyası – Azərbaycanın tarixi inkişaf yolunu yüz illik zaman çərçivəsində dəyərləndirməkdir. Ustac göstərir ki, yüz il əvvəl milli mübarizədə arzulanan ideallar bu gün reallığa çevrilib. Dövlətçilik, müstəqillik, milli kimliyin qorunması – bütün bunlar indi həyatımızın gerçək faktlarıdır. Müəllif oxucuya sadə bir həqiqəti çatdırır: “Biz indi onlardan 100 il qabaqdayıq”. Yəni bizdən əvvəlki nəsillərin ümid etdiyi gələcək artıq bizim bu günümüzdür.
Kitabda diqqət çəkən əsas xətt – milli yaddaşa bağlılıqdır. Müəllif hesab edir ki, hər bir xalqın zaman qarşısında mövqeyi onun irsinə münasibəti ilə ölçülür. Dilini, ədəbiyyatını, mədəniyyətini qoruyan xalq zamanın fövqündə dayanır. Bu baxımdan monoqrafiya həm tarixi təhlil, həm də milli kimliyin dəyərinə çağırış xarakteri daşıyır.
Zaur Ustac bu əsərində sırf akademik üslubdan qaçaraq, publisistik təhkiyə ilə oxucuya müraciət edir. Tarixi faktlar canlı emosiyalarla təqdim olunur, analitik yanaşma bədii ifadələrlə zənginləşdirilir. Bu isə monoqrafiyanı həm elmi dairələr, həm də geniş oxucu kütləsi üçün maraqlı edir.
Zaur Ustac bu əsərdə sadəcə tarixdən bəhs etmir, həm də gələcəyə baxış təqdim edir. Onun fikrincə, xalqın qüdrəti zamanın nəbzini tutmaq bacarığında, yəni həm tarixi dərk etməkdə, həm də gələcəyi qabaqlamaqda gizlidir. “Üzeyir Hacıbəyov -140” adlı monoqrafiyanı vahid bir əsər kimi götürdükdə “Biz indi onlardan 100 il qabaqdayıq” fikrinin ana xətt kimi keçdiyini görürük. Bu ifadə həm də bir xəbərdarlıqdır: əgər biz milli dəyərlərimizi unutsaq, yüz il sonra gələcək nəsillər bizdən geri qala bilər.
“Üzeyir Hacıbəyov -140” monoqrafiyası Azərbaycan publisistikası və ədəbiyyatında mühüm hadisədir. Əsər oxucunu həm düşünməyə, həm də tarixdən nəticə çıxarmağa çağırır. Zaur Ustac bu kitabı ilə bir daha sübut edir ki, ədəbiyyat yalnız sözün gözəlliyi deyil, həm də milli düşüncənin, ictimai mövqenin ifadəsidir.
Tanınmış şair, “Yazarlar” jurnalının baş redaktoru Zaur Ustacın Üzeyir bəy Hacıbəylinin 140 illiyi münasibətilə “Üzeyir Hacıbəyov -140” adlı yeni kitabı işıq üzü görüb.
AZƏRTAC xəbər verir ki, kitab nəfis tərtibatla dahi bəstəkarın yubiley tədbirləri çərçivəsində nəşr olunaraq geniş oxucu kütləsinə təqdim edilib.
“Yazarlar” jurnalının həyata keçirdiyi “Üzeyir Hacıbəyov -140” layihəsinin uğurlu nəticəsi kimi ərsəyə gələn kitabın məsləhətçisi tanınmış şair Dayandur Sevgin, redaktoru Hacıxanım Aida, naşiri isə Tuncay Şəhrilidir.
Birincisi “Giriş”, sonuncusu “Yekun” olmaqla 10 fəsildən ibarət olan kitabda Zaur Ustacın böyük ədib Üzeyir bəy Hacıbəylinin məqalələri, miniatürləri, səhnəcikləri, satirik hekayələri, komediyaları, felyetonları, resenziyaları, açıq məktubları haqqında yazdığı şərh və təbliğat xarakterli monoqrafik məqalələri toplanmışdır. Xatirə-monoqrafiya şəklində tərtib olunmuş kitabda toplanmış məqalələr dahi Üzeyir bəyin yaradıcılıq prinsiplərini, estetik görüşlərini, bədii dillə ifadə etdiyi aksioloji dəyərlər sistemini təbliğ və təhlil etmək nöqteyi-nəzərindən böyük əhəmiyyət kəsb edir.
Kitab ölkənin əsas kitabxanalarının kitab fondlarına hədiyyə olunmaqla yanaşı, müxtəlif sabit internet platformalar üzərindən elektron kitab formatında da pulsuz olaraq yayımlanır.
“Səhnəmizin və Ruhumuzun Dastanı: Üzeyir Hacıbəyli”
Nə qədər ki dünyanın görən,duyan ürək var,-
Ürəklərdə çağlayan bir ümmandır Üzeyir.
Üzeyir Hacıbəyli bəstkar idi, Odur ki onun dünyası musiqi idi…. Musiqi ilə bağlı hər şey ona məxsus idi…
Üzeyir Hacıbəyli öz sənətinin ustası idi, odur şərq ilk opera onun adı ilə bağlı idi…..
Üzeyir Hacıbəyli pedaqoq idi, odur ki bu günümüzə qədər gəlib çatan musiqi nəsili onun məktəbini görmüşdü….
Üzeyir Hacıbəyli şəxsiyyət idi, həssas , qayğıkeş vətənpərvər idi . Odur ki Azərbaycan Respublikasının Himni onun adı ilə bağlı idi….
Və Nəhayət Üzeyir Hacıbəyli o şəxsiyyət idi ki onun adı Azərbaycan mədəniyyətinində bir fenomen idi.
Azərbaycan teatrının zəngin tarixində elə şəxsiyyətlər var ki, onların adı bir sənət məktəbinə, bir dönəmə çevrilib. Bu böyük sənətkarların ən öncüllərindən biri isə, şübhəsiz, Üzeyir Hacıbəyli olmuşdur. O, təkcə musiqimizin deyil, həm də teatrımızın yaddaşına silinməz izlər buraxmış, teatr səhnəsini musiqi ilə yoğuraraq yeni bir düşüncə tərzini formalaşdırmışdır.
Üzeyir bəyin teatr sənətindəki rolu sadəcə bir bəstəkar olaraq yazdığı musiqi ilə ölçülmür. O, Azərbaycan səhnəsinə milli operanı, musiqili dramı gətirən, xalqın gündəlik yaşamını səhnəyə daşıyan, eyni zamanda onu estetik bir forma ilə təqdim edən ilk sənətkar idi. “Leyli və Məcnun” operası ilə başlayan bu yol, həm milli teatrın, həm də milli musiqinin inkişafında əsl bir inqilab idi.
Üzeyir Hacıbəyliyə 1895ci ildə Şuşada anadan olub.
Təhsil həyatına 1890-1904-cü illərəd Qori Müəllimlər seminariyasında davam edib. Seminariyanı bitirdikdən sonra Ü.Hacıbəyli bir il Hadrud kəndində (Cəbrayıl bölgəsi) müəllimlik etmişdir. Ü.Hacıbəyli 1905-ci ildə Bakıya köçmüşdür. Bakıya qayıdan Hacıbəyov ilk böyük musiqi əsərini, yəni “Leyli və Məcnun” əsərini yaratmağa qərar verir. Bəstəkar “Rüstəm və Zöhrə”, “Şah Abbas və Xurşudbanu”, “Harun və Leyla” və digər operalarını yaradıb. Onun əsərində qərb və şərq musiqi üslubları birləşir.
Onun yaratdığı musiqili əsərlər – “Arşın mal alan”, “O olmasın, bu olsun” kimi operettalar – həm gülüş, həm düşüncə, həm də incə sosial tənqidlə zəngindir. Bu əsərlərdə Üzeyir bəyin teatr düşüncəsi aydın şəkildə hiss olunur: o, sadəcə bir hadisəni təqdim etməklə kifayətlənmir, tamaşaçı ilə dialoq qurur, onu düşündürür, dəyişməyə təşviq edir. Üzeyir Hacıbəyli fenomeni təkcə onun yazdığı əsərlərlə yox, həm də yaratdığı məktəblə yaşayır. O, həm musiqidə, həm də teatrda milli ənənəni müasir forma ilə birləşdirərək, gələcək nəsillərə bir yol göstərdi. Teatr onun üçün bir təbliğat aləti deyil, xalqın aynası idi.
Üzeyir Hacıbəyliyə böyük uğur gətirən əsərlərdən biridə “Arşın Mal Alan” operettası olmuşdur.
1913-cü ildə bütün dünyaya səs salan “Arşın mal alan” əsəri yazılır. Bu əsər bəstəkara böyük şöhrət gətirir. Operetta demək olar ki, bütün dillərə çap edilib, böyük səhnələrdə səhnələşdirilib. 1945-ci ildə “Arşın mal alan” əsərinin filmi çəkilir.
Lakin Üzeyir bəyin teatrda yaratdığı fenomeni yalnız onun yazdığı əsərlərlə ölçmək olmaz. Onun şəxsiyyəti özü də bir məktəb idi. Sadə, təvazökar, lakin möhtəşəm bir daxili aləmə sahib olan bu insan, həyatını xalqına, millətinə və sənətə xidmətə həsr etmişdi. O deyirdi: “İnsan hər şeydən əvvəl vicdanla yaşamalıdır.” Bu fikirlər onun sənətə və sənətkara münasibətinin təməlini təşkil edirdi.
Bu gün biz Üzeyir Hacıbəylinin yaradıcılığında danışırıqsa bu yaradıcılığın arxasında Üzeyir bəyin böyük şəxsiyyəti onun humanizmi durur.
Süleyman Ələsgərov o xatirələrinim birində belə yazır “O əsil insanlıq nümunəsi idi” Üzeyir bəy son dərəcə xeyirxah bir insan idi. O yaxşılıq etməyi özünə borc bilirdi. Çünki həmişə deyir di, insan gərək ancaq özünü düşünməsin, bəli Üzeyir bəydən belə edirdi. Yaxşı yadımdadır,qış ayı idi. Hava da çox soyuq idi. Mən dərsə pencəklə gəlmişdim. Sinifə daxil olanda Üzeyir bəy mənə xüsusi nəzərlə süzüb dedi “Cavan oğlan sənə belə soyuq deyil” mən heç bir söz demədim sadəcə gülümsünüb yerimdə əyləşdim. Daha sonra Üzeyir bəyin xaişə onların evinə getdim xanımın mənə verdiyi bağlamanı ona gətərdim. O bağlamanı açıb poltanı çıxarıb mənə verdi ki bu sənindir. Buyur dedi. Üzeyir bəydən qalan belə insanı dəyərlər çoxdur. Daha sonra belə bir xatirədə vardır ki onlarda Üzeyir bəyin insanlığının şahidi oluruq. Bəstəkar Məmməd Cavadov yazır ki, bizim bir tələbə dostumuz var idi, bir gün Üzeyir bəy onu diqqətlə süzüb ayaqqabısına fikri verib daha sonra onu otağına çağırıb öz ayaqbasını çıxarıb ona vermişdi. ( S.Təhmirazqızı. Üzeyir Hacıbəyli müasirlərin düşüncəsində. 2016ci il. Cild 1. Səhvə 30).
Üzeyir Hacıbəyli həm də böyük bir pedaqoq idi. Onun yetişdiryi bir çox bəstəkarlar Azərbaycan musiqisinin inkişafında müstəsna xidmətləri olmuşdur.
“Üzeyir Hacıbəyli XX əsrin böyük pedaqoqu , maarifçisi ictimai xadimdir. Azərbaycan musiqiçilərinə neçə- neçə nəsli – onun zamanında təhsil alanlar, onun xeyir-duası ilə musiqi aləminə gələnlər, indiki gənc nəsil də Üzeyir məktəbinin yetirmələridir. Biz hamımız bu məktəbin fundamenti üzərində ərsəyə gəlmişik və bizdən sonra gələnlər də, bu böyük bəstəkarın ənənələrini yaşadan nəsillər də fəxrlə “biz Üzeyir bəyin məktəbinin yetirmələriyik” deyəcəklər. (S.Təhmirazqızı Üzeyir Hacıbəyli müasirlərinin düşüncəsində. İl 2016 cild 1. Səhvə 87)
1995- ci ildə Heydər Əliyevin fərmanı ilə dahi bəstəkarın anadan olmasının 110 ilik yubileyi ərəfəsində 18 sentyabr “Milli Musiqi Günü” kimi qeyd olunması qərarı alınıb. O gündən etibarən hər il 18 sentyabr “Milli Musiqi Günü” kimi qeyd olunur.
Bu il həmdə Görkəmli Bəstəkarın 140 illiyi qeyd olunur. Ölkə başçısı İlham Əliyev cənabları Üzeyir Hacıbəylinin 140 illiyi keçirilməsi haqqında qərar qəbul etmişdir.
Mən əcəldən qorxmuram,
O nə edəcək mənə?!
Mən öləndən sonra da
Yaşayacağam yenə.
Valeh Ağayev ADMİU teatrşünaslıq kafedrasının IV kurs tələbəsi
ANAMA MƏKTUB (Avtoportret) Ana, sənə məktubu ön cəbhədən yazıram, Başım çox qarışıqdı, hər gün səngər qazıram… Bilirəm, göynədikcə əllərimin qabarı, Səni də çox incidir ürəyinin qübarı… Gecələr yuxunda da oğlunu gözləyirsən, Günəşdən erkən çıxıb yolumu gözləyirsən. Fikrində bir mən varam, bir də geri dönüşüm, Ana, bitmir savaşım, bitmir mənim döyüşüm!.. Dörd yandan qəvi düşmən elə durub qəsdimə, Mərmilər dolu kimi yağır hər gün üstümə!.. Ürəyimə tuşlanıb qəlbsizlərin qəlpəsi, Ana, mənim ömrümün yoxdu arxa cəbhəsi!.. Məni belə doğmusan, bu adda, bu biçimdə, Ömrüm keçir atəşin, od-alovun içində əsgər arzularımla səngərdə yaşamaqdan, yaralı ümidləri sabaha daşımaqdan!.. Hər ümid bir təsəlli, hər savaş bir sınağdı, Hələ döyüş bitməyib, hələ oğlun da sağdı! Sağdı! Daşlı-kəsəkli yolum – açdığım cığır, Elə darısqaldı ki, öz çəkməm ancaq sığır… Burda ölmək asandı! Burda ölməyə nə var! Ölüb sənin qapına burdan gəlməyə nə var, ya çaxan ildırımla, ya da yağan yağışla!.. Ana, məni getdiyim yola-izə bağışla… Mən özümdən keçirəm, düşmən gülləsi məndən!.. Elə utanıram ki, saçlarındakı dəndən, Gözlərindəki nəmdən, qurban olum, ağlama! Geriyə bir qarış da yoxdu yolum, ağlama!..
Kim nə ilə öyünürsə, öyündüyü obyektdən onda nəyin çatışmadığı bilinir. Kim nədən xoşu gəlmədiyini dönə-dönə təkrar edirsə, deməli, ən çox arzuladığı həmin şeydir. Doğulduğu bölgədən utananların, həmin rayonun adını dilinə gətirməyənlərin, hətta gizlədənlərin hansı çatışmazlığı olduğunu təhlil etmək əməlli-başlı müşahidə tələb edir.
Bölgə seçkinliyi, məncə, adamlarda natamamlıq kompleksindən gəlir. Adam doğulub boya-başa çatdığı yurdundan utanırsa, əminliklə deyə bilərik, onda sağlam mənəviyyat, normal təfəkkür formalaşmayıb. Bəlkə, bu cür adamlarda psixoloji travmaları var? Xarakter kimi qiymətləndirilsə, çürük, ucuz şöhrətpərsətlik hesab edilə bilər. Adam yurduna niyə xor baxsın ki? Görəsən, nədən əziyyət çəkirlər ki, doğulduqları rayon, yaxud qəsəbə onları utandırır? Niyə öz əməlindən, xasiyyətindən, ədalətsizliyindən utanmayanlar rayonundan utanır? Hansısa bir xainə görə müəyyən bir bölgəyə xor baxmağı da anlamaq olmur. Müəyyən bir bölgədən bir nəfər paxıl, mərdimazar çıxıbsa, bu nə həmin bölgənin havasındandır, nə də oranın digər sakinlərinin günahıdır. Bu həm də o bölgənin hamısının pis olması fikrini təsdiqləmir. Bəzilərində daha bir “xəstəlik” də mövcuddur: sanballı kökdən törəmək iddiası. Özü də yalançılıqla. Adam nəslini zorla aparıb bəy nəslinə calamağa çalışırsa, demək, bunu hamıdan aşağı olduğunu bildiyindən edir. Hiss edir ki, heç kəsə lazım deyil, sevilmir, ona elə gəlir, bəy nəslindən olduğunu desə, adamlar ona hörmətlə yanaşacaqlar. Belələri ölkəmizin o qədər də böyük olmadığını gərək unutmasınlar. Bir-birimizin harda, necə böyüdüyünü eşidib-bilirik. Bir də ki kimin necə böyüdüyü də eyib sayılan mövzulara aid deyil. Eyib olan xasiyyətinin ucbatından adamları özündən iyrəndirib, hörmət qazanmağı uydurma məlumatlarda axtarmaqdır. Özlərini gözdən salmağa hər cür rəftarları olduğu halda nifrəti niyə vətənə, yurda, el-obaya yuxarıdan-aşağı baxmaqla qazanırlar? Azərbaycanda yaşayanlardan üstünsənsə, onun bölgələrinə şəbədə edirsənsə, doğulduğun rayonun adını gizlədib özünü başqa bir sevilən bölgədən gəlmiş kimi qələmə verirsənsə, köç bu ölkədən. Köçə bilmirsən, çünki qabiliyyətin yoxdur. Tamahın böyük olsa da imkanın kiçikdir. Bu da onu göstərir ki, hərənin öz vətəni, öz yaşayışı olur. Biz də bizik, buralarda doğulmuşuq. Mən Gədəbəydə, sən Kürdəmirdə, o Qazaxda, digəri Ağdamda və s. Adları çəkilən və çəkilməyən rayonların hamısı mənə əzizdir, Azərbaycanımındır. Bir namərdə görə bütöv bir rayonu ələ salmaq həmin namərdin tayı olmaq deməkdir. Davam elə, adam, davam elə. Özünün rəzil olduğunu bir az da göstər. Adamın özünün özünü ifşa eləməsi yaxşıdır, yaramazlığını başqasının deməyinə ehtiyac qalmır.
