Etiket arxivi: Turan NOVRUZLU

www.USTAC.az

EMİN PİRİNİN “EŞQ AYƏLƏRİ” NDƏKİ “BİG BANG”

İyul 22, 2022 www.yazarlar.az Bir şərh yazın

EMİN PİRİNİN “EŞQ AYƏLƏRİ” NDƏKİ “BİG BANG”

Orta məktəb illərində sinfimizə yoxlama gələndə müəllim iki, üç nəfər əlaçı şagirdi lövhəyə çıxarardı, dərs danışmağa. Vətən müharibəsi iştirakçısı, müəllim, jurnalist, şair Emin Piri də Azərbaycan jurnalistikasının, tarixinin və poeziyasının gələcək nəsillərə qürarla göstərə biləcəyimiz həmin o “əlaçı şagirddir”.

Emin Pirinin qələmini çox sevirəm. Şair qələmi ilə jurnalist qələminin hər birində ayrıca peşəkar dəsti-xətti var. Bu yaxınlarda şairin müsahibələrindən birində belə bir sual-cavab oxudum və sonra həmin suala xeyli güldüm :

“-Tənqidçilər deyirlər ki, siz sevə bilmədiyiniz üçün sevgi şeirləri sizdə o qədər də yaxşı alınmır. Yəni, özünə vurğunluq sevməyinizə mane olur. Bununla da razısınızmı?..

– Bir qədər haqlıdırlar. Sevəndə dəli kimi sevirəm, yəni, şeir yazmaq havasında olmuram. Məcnun durub şeir yazası deyil ki. Universitetdə tələbə yoldaşlarım mənə “Məcnun Emin” deyirdi. Sevgidə orta hədd yoxdur məndə. Amma son vaxtlar sevgi şeirlərim nəsə uğurlu alınır. Ola bilər, bu, lovğalıq çıxmasın, peşəkarlıqla əlaqədardır.”

Mənə gülməli gələn o oldu ki, tənqidçilər bir şairin sevib-sevmədiyi qənaətinə necə gələ biliblər. Axı yaradıcılıq subyektiv yanaşmadan çox obyektiv yanaşma tələb edir. Və növbəti cümlədə şair eqosuna görə məzəmmət olunur. Axı istənilən yaradıcı adamın içində eqo var. Bu tənqidçilərin fikrindən çox keçmiş sevgililərin eyhamına oxşayır. Ona görə bu suala çox gülmüşdüm. Və sonra Emin Pirinin sevgi şeirlərini yenidən oxudum, o sualın cavabını misralarda tapmağa çalışdım, çünki şairin suala verdiyi cavabla da razılaşmamışdım.

Və nəhayət anladım ki, sevgi şeirlərinin “yaxşı alınmamasının” səbəbi o şeirləri oxuyan adamların yaxşı anlaması üçün kifayət qədər bilikli və məlumatlı olub – olmaması məsələsi imiş. Uzun sözün qısası, bu qənaətə gəldim ki, Emin Pirinin sevgi şeirlərini hər kəsin anlaması üçün xüsusi izahlı lüğət olmalıdır : “Emin Pirinin sevgi şeirlərindəki sözlərin və bəzi terminlərin izahlı lüğəti”.

Şeirlərdə “Möbius lenti, Big Bang, maqnit qasırğası, Adəmin qabırğası, İsa Məsih, Kəbə, Vatikan, kilsə zəngi, Venesiya, Tanrı Kukulkan, Marian çökəkliyi, Poseydon, Axilles dabanı, H2O, 13cü gecə və s. bu kimi bir xeyli sözlərin hər kəs tərəfindən asanlıqla anlaşılmadığını etiraf etməliyik. Yəni o şeirləri oxuduqda anlayıb zövq almağımız üçün Qurandan, İncildən, Tanrıçılıqdan, kimyadan, psixologiyadan, coğrafiyadan, tarixdən məlumatlı olmalıyıq.

Şairin sevgi şeirləri Bermud üçbucağı kimidir, yəni Vətənin, ananın və sevilən qadının vəhdətidir. Məsələn, aşağıdakı nümunədə qadına olan sevgi Vətən sevgisinin timsalında görün necə də möhtəşəm səslənir :

Nə fərqi var, Bakı,

ya da ki Ərdəbil,

indi sinəm bütöv Azərbaycandı,

rahat qoy başını

Vətəninə…

Növbəti nümunədə isə bir xeyli psixoloji məqamlar var, insanın duyğu və düşüncələrinin onun cismində necə təzahür etdiyini aydın və zərif şəkildə görürük, sevdiyimiz adamın susqunluğunun hər şeydən ağır olduğunu, üzərimizdə gəzdirdiyimiz hədiyyə – əşyaların bəzən bizə necə acı verdiyini, xatirələrin boğazımızda necə yanğılı bir qəhərə çevrilib udqunmağa belə çətinlik yaratdığını dilə gətirir.

Dünyanın ən qulaqbatırıcı səsidir

sevdiyin adamın sükutu.

Barmağındakı üzük də soğan kimi

dil açar gözlərində

xatirələr boğaza dirənmiş ülgücə çevrilər.

Mənə görə insan psixologiyasını çox gözəl izah edən, dolu, dəyərli misralardan bir neçəsi də “Venesiyaya məktub” şeirindən indi çəkəcəyim nümunədədir. Bu misralar insan həyatının çox böyük bir kəsimini əhatə edir, ilk baxışdan çox sadə görünən kəlmələr bir insan ömrünün aynasıdır. T. Drayzer “Dahi” əsərində insan ömrünü şərti olaraq üç hissəyə bölür, gənclik-təcrübə, orta yaş mübarizə, qocalıq – peşmanlıqdır deyir, bu misraları oxuyanda “Dahi əsərini xatırlamışdım və düşünmüşdüm ki, qocalıq peşmanlıqdan çox yorğunluqdur, burda söhbət həm də mənəvi qocalıqdan, kamillikdən gedir :

Çox yorulmuşam, şokolad qız…

Bu həyatdan nə doydum, nə də bezdim.

Yoruldum,

yoruldum, şokolad qız.

Şairin müharibə şeirlərində düşmənin konkret olaraq adlandırılmamağı onu bəşəri, dünyəvi etdiyi kimi, sevgi şeirlərində də konkret olaraq bir dinə yox, bir neçə dinlərə və inanclara istinad etdiyi üçün sevgi şeirləri də tolerantlıq və dünyəviliklə səciyyələnir. Şairə görə sevgidə din anlayışı yoxdur, humanizm, insan – qadın və kişi anlayışı var. Sevdiyi qızın gözlərində Allahın əksini görən şair digər bir şeirində belə deyir :

Üzümü hara tutum dua edəndə

Məkkəyə, Vatikana,

yoxsa Venesiyaya?

Bədənimdən ayrı düşən ayaqlarım,

“Axilles dabanı”msan.

Kişilər qadınsız yeriyə bilməz bu həyatı.

Etiraf etməliyəm ki, Emin Pirinin sevgi şeirlərini oxuduqca misraları yarıda kəsib bilmədiyim sözlərin izahlarına baxıb onu beynimdə öz düşüncələrimlə uzlaşdırıb yenidən və yenidən oxuduqdan sonra zövq ala bilmişdim. Bu nümunəyə nəzər salaq :

Heç gördünmü

eşqə qalxmışam desin kimsə?

Hamı düşdü,

düşdü.

Şairin bu misraları oxuduğum andan beynimin bir köşəsində qalıb və hər dəfə xatırladıqca məni çox düşündürüb. Öz- özümə demişəm ki, doğrudan da adam eşqə düşür, daha sonra bəzən bu eşqin ucbatından başqalarının gözündən düşür, bəzən də elə özü öz gözündən düşür. Bu yaxınlarda Qurani – Kərimin 36-cı ayəsi haqqında bir məlumata rast gəldim, həmin ayənin orijinal mətnində “ihbitu” kəlməsindən istifadə olunur ki, bəzi dilçi alimlər onu bir yerdən başqa bir yerə keçmək kimi mənalandırsalar da, məqam sahibinin yüksək məqamdan nisbətən aşağı məqama düşmə mənasını verdiyini də vurğulamışlar. Və biz belə bir mənanı nəzərə alaraq Adəm və Həvva üçün istifadə olunan “ihbitu” kəlməsini məkan tənəzzülü kimi deyil, mənəvi tənəzzül kimi mənalandırmalıyıq. Eyni kəlmə Bəqərə surəsinin 61-ci ayəsində İsrail övladlarına cəza olaraq şəhərə getmə (enmə) əmri verilir. Deməli “ihbitu” kəlməsi bir məkandan başqa bir məkana keçmək mənasını verdiyi kimi məqam və rütbə baxımından daha aşağı dərəcəyə enmə mənasını da verə bilir. Şairin “Venesiyaya məktub” şeirindən olan bu misralar da “Quran” ın 36-cı ayəsi ilə səsləşir.

* * *

13cü gecə etüdləri

Sənin Adəmin mənəm,

inanmırsan, bax…

qabırğamdakı yerinə…

Daha sənlə yaşamaq yox,

səni yaşamaq istəyirəm

Bu şeirin adındakı rəqəm mənə çox maraqlı gəlmişdi, niyə məhz 13 rəqəmi?

Daha sonra araşdırmama istinad edərək yəqinləşdirdim ki, Ramazan ayının 13-cü, 14-cü və 15-ci günləri əyyamul-beyz, yəni bəyaz günlər adlanırmış. Ayın bədrlənməsi səbəbindən həmin gecələr daha işıqlı olurmuş. Hədis və rəvayətlərdə bu gecələri ibadətdə keçirməyin əhəmiyyəti xüsusi vurğulanır. Sevdiyin insanı yaşamağın sevgi ibadəti olduğunu, Adəmin qabırğası misalı onun bir parçası olduğunu dilə gətirən şair bu misralarda isə sevgiyə qarşı olan maneələrdən şikayətlənir, bəlkə də bununla gerçək sevgilərin hüsranla sonlandığını vurğulamış olur :

Düşmən ölkələr arasındakı

səngərə çevrilər

aramızdakı adamlar.

Atlantik və Aralıq kimi

qarışmağa qoymazlar.

Diqqətimi çəkən mövzulardan biri də insanın həyatında doğulub, boya – başa çatdığı, tərbiyə aldığı ailənin onun sevgi ilə bağlı düşüncələrində böyük iz qoyduğunu açıq – aşkar vurğulayan misralarda öz əksini tapıb. Şair demək istəyir ki, ata-anasının savaşına şahid olan qızcığazın ruhu, qəlbi yaralanır və təəssüf ki, onun sevgisi öz təzahürünü həyat verməklə yox, can qurtardığını zənn edərək can almaqla təzahür edir, əslində isə sevgi təkcə qəlbində sevdiyini hiss etməklə bitmir, sevgi həm də yaşatmaqdır, həyatı birlikdə yaşamaqdır :

Xatırladınmı,

ata-anası savaşarkən

oyuncağının gözlərini tutan

qızcığaz

bu gün “xilaskar” kimi

“Can qurtarırdı” abort masasında.

Burda anlayırsan ki,

Sevmək – solunda qəlbin döyüntüsü yox,

hər sabah oyandığında

sağında

bir ürəyin yatdığını görməkdir

***

Mən “Big Bang” dən doğulmuş

işığına ac qalaktika,

qollarım planet

sən Günəşə dolanır.

Sən olmayanda

əllərimi unuduram,

ayaqlarım məndən xəbərsiz

həyətinizdə ayaq izlərini sığallayır.

Adam ürəkdən yox,

çiyinlərdən və dizlərdən sevir

bütün varlığınla başını qoymağa

Şairin “Eşq ayələri” şeirindən olan bu misralarda “Big Bang” dedikdə Böyük partlayış nəzəriyyəsi – kainatın başlağıcı ilə əlaqəli ən çox qəbul edilən açıqlama nəzərdə tutulur. Bu nəzəriyyə yalnız kainatın mənşəyi ilə əlaqəli deyil, kainatın başlanğıcından sonra meydana gələn zaman anlayışı ilə yanaşı kainatın necə böyüdüyünü, necə genişləndiyini və necə göründüyünü də izah edir. Və maraqlı bir məqamın da qalaktikaların qırmızıya doğru sürüşməsi ilə kainatın genişləndiyini göstərməsidir. (Bildiyimiz kimi psixologiyada da qırmızı rəng – cazibənin, sevginin, uğurun rəmzidir.) Keçmişə qayıtsaq, görərik ki, hər şey kiçik bir nöqtədən çıxdı. Bu kiçik nöqtədən gələn partlayışa Big Bang ( Böyük Partlayış) deyildi. Əslində elmi nöqteyi nəzərdən Big Bang nəzəriyyəsi ilə insanın yaranışında, doğuluşunda bir oxşarlıq var və şairin bu istinadı əbəs yerə deyil. Və mən bu şeirləri oxuyarkən mənalarını anlamaq üçün o qədər çox şey öyrəndim ki, bunu Brain storm (beyin fırtınası) da adlandıra bilərik.

Müəllif: Turan NOVRUZLU

TURAN NOVRUZLUNUN YAZILARI

PDF>>>ZAUR USTAC UŞAQ ŞEİRLƏRİ

PDF: >>>>> ZAUR USTAC “QƏLƏMDAR-2”

PDF>>> ZAUR USTAC “BB” KİTABI

>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI

“YAZARLAR” JURNALI PDF

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<<WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.BİTİK.AZ >>>>>>

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru

"YAZARLAR" j., Azərbaycan Yazıçılar Birliyi, BEYNƏLXALQ YAZIÇILAR GÜNÜ, EMİN PİRİ, İLİN YAZARI, Turan Novruzlu, www.USTAC.az, YAZARLAR, YAZARLAR JURNALI

Turan Novruzlunun yazır: – “Emin Pirinin əsərlərində ana obrazı” və ya “Bir ananın əsəri – Emin Piri”

İyun 14, 2022 www.yazarlar.az Bir şərh yazın

“Emin Pirinin əsərlərində ana obrazı”

və ya

“Bir ananın əsəri – Emin Piri”

Şair, jurnalist, müəllim və 2-ci Vətən müharibəsi iştirakçısı Emin Piri, müasir Azərbaycan ədəbiyyatında özünəməxsusluğu ilə seçilən uğurlu imzalarındandır. Şairin yaradıcılığı haqqında ədəbiyyatçılar, tənqidçilər yetərincə dolğun fikir söyləmiş, məqalələr yazmışlar. Təkrarçılıq olmasın deyə onların toxunduqları mövzular haqda yazmamağa çalışdım. Bir oxucu kimi öz müşahidəmi, təəssüratımı qələmə almaq istədim.

Emin Pirini təxminən yeddi il əvvəl bir tədbirdə görmüşdüm. Sakit təbiətli, müşahidəçi, həyalı bir görkəmi var idi. Demək olar ki, heçnə danışmadı. (hərçənd ki, dostları onun çoxdanışan, ünsiyyətcil olduğunu deyirlər) Sonuncu dəfə isə təxminən bir ay əvvəl şairlə Sumqayıtda təşkil olunmuş tədbirdə görmüşdüm. Eyni susqunluq, eyni həyalı, təmkinli sima. Müəyyən qədər geniş sosial çevrəsi olan Emin Piri simasındakı saflığı necə qoruya bilmişdi? Axı peşələrin insanın xarakterinə və şəxsiyyətinə müəyyən qədər sirayət etdiyini bilirik. Kim idi, nə idi Emin Pirinin sirri?

Şairin qələmini “Mən qütb soyuğuyam” şeiri ilə sevmişəm.

“Məndən baş çıxara bilmir

Öz doğmaca anam belə

Sənə də qəribə gəlir

Nə təhər insanam belə”

Burada şair anasının onun haqqında olan təəssüratından söhbət açaraq şeirdə insan xislətinin dəyişməyəcəyini vurğulayır.

Daha sonra bir məktəblinin dilindən təbəqələşmənin ağrı – acısını söyləyən, ən böyük dəstəkçisinin anası olduğunu vurğulayan, sosial mesaj ötürən” Üç alma” şeirində şair yazır :

Kişilər ağlamaz deyən anam

yerimə özü ağlardı.

Nağıl söyləyərdi,

göydən üç alma

düşməzdi nağıllarda

deməzdi bunu anam –

birdən ürəyimiz alma

istəyər…

Şairin 44 günlük Vətən müharibəsindən sonra qələmə aldığı “Sən azadsan” şeirinin ilk misralarına baxaq (şair xatirələrindən birində cəbhəyə yollanmamışdan əvvəl anasının onun saçına xına qoyduğunu yazır, bu inancla ana oğlunun sağ salamat geri dönəcəyinə ümid edir) :

Saçımda anamın xınası,

yolların ayaqlarımçün duası,

gözlərimdə hələ bizim olmayan

uzaqlıq

deyir :

Sən azadsan

* * *

Günlərdir danışmırıq

bilirəm, narahatsan, ana.

Vətəni uğrunda ölümlə göz gözə, nəfəs nəfəsə dayanan şair, ölümdən qorxmur, özünü yox, anasını düşünür, onun nigarançılığına üzülür.

Bundan başqa “Mələklərə atılan mərmilər”, “Sağ qalan varmı?!. ” (maraqlıdır ki, şair burda ana obrazı olaraq əsgər anasını yox, əsgərin sevgilisinin anasını göstərir, əsgərə məktub yazan qızın anası öz balası üçün narahat olur, gecə niyə yatmadığının səbəbini soruşur. Atalar əbəs yerə deməyib ki, ağlarsa anam ağlar, gerisi yalan ağlar.), “Ayağım özümdən qeyrətli çıxdı”, “Atəşkəs”, “Allahın zarafatı” şeirlərinin hamısında ana obrazı var.

Şeirlərinin birində Allahı sevməyə qorxduğunu deyən şair digər bir şeirində Allahı Tanrıya əmanət edir. “Tanrı Səni qorusun, Allah! ” deyir. Burada İslam dinindən çox-çox əvvəl Türklərin sitayiş etdiyi Tanrıçılığın (Tengrinin) izlərini görürəm. Və nəzərə alsaq ki, qadın – ana İslamla müqayisədə Tengriçilikdə daha qutsaldır, yəni Tengridə matriarxal düşüncə tərzi, islamda isə patriarxal düşüncə ön plandadır. (bu islam hüququnun miras bölgüsündə daha aydın görünür)! Şairin anaya olan ülvi məhəbbətinin, sevgisinin Tanrıçılıqdan qaynaqlandığını düşünə bilərik.

Maraqlıdır ki, ata obrazına şairin yalnız bir şeirində və ilk, hələki həm də tək hekayəsi olan “Əyyaş ata” da rast gəlmişəm. “Dünyanın ən təmiz yalanı” şeirində şair deyir :

Yağma qar,

yağma

əlcəyim olmasa da

əllərim üşümür mənim

atamın

“daha yeddi yaşın var

böyük kişisən

heç kişi də əlcək taxar?!”

sözləri üşüdür məni.

(Burda yeddi rəqəmi də təsadüfi deyil, belə ki, psixoloqlar insanın formalaşmasının ilkin və əsas mərhələsini 0-7 yaş aralığında götürürlər. Və insan yeddisində nədirsə yetmişində də odur məsəli burdan qaynaqlanır.)

Sosial problemlərin ağuşunda çarəsiz qalan atanın məsum yalanı obrazın ruhunu üşüdür. O atasını anlayır, amma anası ilə dostlaşır. Çünki ana obrazı ona heç yalanın məsum olanını da danışmır, sadəcə dəstək olur, aralarında güvəndən, inamdan yaranan möhkəm bir bağ var. Və yenə əvvəl də qeyd etdiyim kimi “Əyyaş ata” hekayəsində daha bir ata obrazı var, əyyaş ata içki ala bilmək üçün qəhrəmanın anasını döyüb, zorla nişan üzüyünü əlindən alanda qadın qayıdır ki, “heç olmasa uşaqlara da nəsə al”, biz bu səhnədə də qadınlığını analığına, övladlarına qurban vermiş fədakar, cəfakeş ana obrazı görürük.

Şairin qadını qınaq obyektinə çevirməsini isə “Abort stolunda yalvaran körpə” şeirində görürük, şair burada qadını ana olmaq istəmədiyi üçün, bətnindəki körpəyə qıydığı üçün qınayır. Və bundan da bir daha aydın olur ki, şairin əsas obrazlarından biri fədakar, cəfakeş ana obrazıdır.

Daha maraqlı bir məqam da odur ki, səngərdə komandir Piriyevin hədəfi düşmən cəbhəsi, düşmən əsgəri olsa da, şair Emin Piri Allahla haqq hesab çəkir, (atalar yaxşı deyib ki, uman yerdən küsərlər) . Hərbi xidmətdə olduğu dövrdə canlı şahidi olduğu bir səhnəni qələmə aldığı “Sağ qalan varmı?!” şeirində fevral şaxtasında üşüyən güllə isinmək üçün əsgər sinəsi axtarır. 44 günlük Vətən müharibəsindən sonra qələmə aldığı “O na məktub” şeirində isə “ürəyi istidən sıxılan bir düşmən mərmisi mayorumuzun ürəyində sərinlədi ” deyir . Bu humanizm də onun şeirlərini bəşəriləşdirir.

Bu yaxınlarda şair sosial şəbəkələrdən birində uşaqlıq xatirələrindən birini paylaşaraq yazır : “Anam mənə toplama – çıxmanı fındıqla öyrətmişdi. Ən çox sevdiyim çıxma əməli idi. Məsələn, on fındıq qoyurdu, deyirdi birini ye, neçəsi qaldı? Mən də birini yeyirdim, qalanlarını sayırdım. Beləcə öyrənirdim. Anama deyirdim ki, üstəgəllərdən sual vermə, ancaq çıxmalardan soruş. Həyatda da çox şey belədir” yazır. Mən bu sətirləri oxuyanda həm də türkcədə oğlumun ev tapşırığını yazdırırdım. Tapşırıq Atatürk haqqında verilmiş mətnlə bağlı sualları cavablandırmaq idi. Mətndə yazılmışdı ki, balaca Mustafa (M. K. Atatürk nəzərdə tutulur) atasının ölümündən sonra anası və bacası ilə birgə dayısının fermasına köçür və orda tarlada gözətçi olur, təhsildən uzaq düşür, bu vəziyyətə anası Zübeydə xanımın ürəyi dözmür, Mustafanın təhsil alması üçün bütün çətinliklərə baxmayaraq Selanikə geri dönür və beləliklə M. K. Atatürk təhsilinə davam edir. Elə həmin məqamda mən Emin Pirinin təmkinli görkəminin, həyalı simasının sirrini çözmüş oldum. Bu sirr kim idi? Ana idi. Şairin ilk müəllimi olmuş anası idi. Bu sirr nə idi? Zamanında verilmiş doğru, düzgün tərbiyə, təhsil idi. Emin Piri – möhtəşəm bir ananın əsəridir. Vətən anadan başlayır deyirlər. Vətən, xalq öz qeyrətli, vicdanlı, mübariz oğullarını layiqli, gözəl analara, Zübeydə analara borcludur. Əllərinizdən öpürəm, gerçək analar, gözəl analar.

Müəllif: Turan NOVRUZLU

TURAN NOVRUZLUNUN YAZILARI

PDF>>>ZAUR USTAC UŞAQ ŞEİRLƏRİ

PDF: >>>>> ZAUR USTAC “QƏLƏMDAR-2”

PDF>>> ZAUR USTAC “BB” KİTABI

>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI

“YAZARLAR” JURNALI PDF

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<<WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.BİTİK.AZ >>>>>>

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru

"QIZIL QƏLƏM", "YAZARLAR" j., "ZİYADAR" M., KİTAB SƏRGİSİ, YAZARLAR, YAZARLAR JURNALI

VII Beynəlxalq Kitab Sərgisi çərçivəsində “NƏRGİZİN NAĞIL DOSTLARI” kitabının imza günü və oxu saatı keçirilmişdir

Oktyabr 12, 2021 www.yazarlar.az Bir şərh yazın

Vll Beynəlxalq Kitab Sərgisi çərçivəsində “NƏRGİZİN NAĞIL DOSTLARI” kitabının imza günü və oxu saatı keçirilmişdir

Vll Beynəlxalq Kitab Sərgisi çərçivəsində “NƏRGİZİN NAĞIL DOSTLARI” kitabının imza günü və oxu saatı keçirilmişdir. Oxu saatında “Xarıbülbül” hekayəsi balaca dostlar tərəfindən maraqla qarşılanmışdır. 2020-ci ildə Mücrü nəşriyyatında çap olunan kitabın müəllifləri yazıçı, rəssam Səkinə Z. Bağırova və Turan Novruzludur, redaktoru isə yazıçı, tənqidçi Müşfiq Şükürlüdür.

Mövzusu uşaq hekayələri olan kitabın rəssamı da nağıl qəhrəmanımız olan Nərgizgülünün anası Səkinə Z. Bağırovadır. Kitab Nərgizin babası dünya şöhrətli alim Əsgər Zeynalova ithaf olunmuşdur.

TURAN NOVRUZLUNUN YAZILARI

“YAZARLAR” JURNALI PDF

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<<WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.BİTİK.AZ >>>>>>

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru

ƏDƏBİYYAT, MƏQALƏLƏR, TƏQDİMATLAR, TƏRCÜMƏLƏR, www.USTAC.az

BENİM KÜÇÜK MASALIM – Müşfik ŞÜKÜRLÜ

İyun 14, 2021 www.yazarlar.az Bir şərh yazın

BENİM KÜÇÜK MASALIM

Uyu, neşe kaynağım,

Evde ışıklar söndü.

Bahçedeki kuşlar da uykuya daldı,

Göldeki balıklar da uyudu.

Ben doğarken şiddetli acının ne demek olduğunu anladım ve annemin acısı canımı esir aldı. Damarlarım çatladı, ruhum kan kesti, tenim ısındı ve ağlamağa başladım. O an ilk kez tatmıştım ayrılığı, ilk kez öğrenmiştim acıya direnmeği…

Yedi aylık bir bebekken öldüm ben, o yüzden kısacık bir öyküyüm.

Hatırlıyorum. Hepsini hatırlıyorum. Alçak tavanlı ahşaptan yapılmış bir evde doğdum. Dar bir salonu ve mutfağı olan küçük üç odalı bir ev. Bak, kapının dışında annemin sesini dinleyen iki çocuk var. Biri dokuz yaşında bir erkek çocuğuydu, ötekini hatırlamıyorum. Kapı açılıyor ve bir kadın çocuklara seslenerek, ortalıkta ele ayağa dolaşmamaları gerektiğini, kapının önünden gitmelerini söylüyor. Açık kalmış kapının ardından annemin su içinde kalmış çıplak ayakları görünüyor. Az sonra kapı kapanıyor. Annem nasıl da bitkin, yüreğinin kanı yüzünde birikmiş sanki. Yanında dört kadın var. Onlardan biri daha yaşlıydı, anneannemdi galiba. Annemin ayakucunda bir leğen var. Kadınlar nasıl da soğukkanlılar. İçlerinde yalnızca biri ara-sıra “can” diye ses veriyor, kalanları buz kesmiş bakışlarıyla annemi gözetliyorlar, elleriyle yaptıkları yardımları gözardı etsek, büyük bir merak ve sabırla beni bekliyorlardı. Annemin başucunda duran kadın onun çıplak, beyaz göğsüne su serpiyordu, bu esnada yaşlı kadın da elindeki ıslak havluyla annemin ayaklarını siliyordu. (Galiba bütün bunları annemin azacık ta olsa rahatlaması için yapıyorlardı.) Annem inliyor, kurumuş boğazıyla bağırarak içinin hararetini, paramparça olmuş teninin acısını böylece söküp atmak istiyor. Kadınlar annemin kollarından sıkıca tutuyorlar. Ve benim sesim çıktığı anda yani ben ağladığımda annemin çığlıkları sona eriyor. Yüzünden belli oluyor bir hayli rahatladığı. Bir kaç saniye gözlerini kapatıyor, kafasını yana doğru çeviriyor ve nemli, sakin gözleriyle beni dinliyor.

Annemin sıcak kestane renginde saçları vardı. Yüzü esmer, gözleri simsiyahtı. Eğer ben büyümüş olsaydım ve bu kadın benim annem değil de bir başkası olsaydı, mesela yeşil otların, masmavi gökyüzünün ve al şafaklı güneşin olduğu rengarenk ve esrarengiz bir yerlerde karşılaştığım bir kadın olsaydı, ya da ne bileyim, mesela bir tren yolculuğunda rastladığım ılık bir tebessümle kitap okuyan yol arkadaşım olsaydı o zaman ona aşık olurdum. Sesi hazin ve sıcacıktı, güzel bir melodi gibi.

Beni kollarının arasına alıp, morarmış dudaklarını kulağıma dayayarak tatlı ve kutsal bir melodi söylediği anda sesim, inlemem, mamaya ve süte yeni yeni alışan tenimin acıları eriyip yok oluyor, ağrılarım diniyordu.

Göbek bağımızı kestikleri an iki beden olduk. Kanını damarlarından emmiş, canını ruhundan koparmış ve öylece uzaklaşmıştım annemden. Ona yaşattığım bütün acılara karşılık olarak, rahmine düşdüğümde ateşli ihtirasdan arınmış, kalbine sığınmıştım. Ve şimdi düşünüyorum da annemin yegane sevgisi sadece benmişim. Onun ruhuna yabancı duygular hakim olamazdı. Söz konusu ben ve benim hayatım olduğunda onun gözleri parlıyor, kirpiklerinin altındaki narin göz torbacıkları tüm mutlulukları içine saklamış gibi benliğimle bütünleniyordu. Hatta, babamı sevmeği bir türlü beceremese de, hatta onu büyük bir coşkuyla çılgınca seven gencecik bir adama göğsünü aşk, ihtiras, endişe ve sınırsız bir arzuyla açmış olsa da onun kalbinde benden başka kimse olamazdı. Belki de ben böyle düşünüyordum. Yanılıyor muyum yoksa, hayatımın ilk ve son kadınını tereddüt içinde sevdiğimi kabullenemiyor muydum, acaba? Masum ve tertemiz hayranlığıma onun ihtiraslarının, aşkının ve benden uzak düşmüş yabancı ve ihanet dolu endişelerinin ortak olduğunu neden bir türlü kabullene miyordum? Bütün bunları şimdi düşünüyorum. Çocuk şüursuzluğum ve oltası sabırsız ölüm yüzünden bunları düşünmeye hiç fırsatım olmamıştı.

Akşamadoğru gelmişti eve babam. Benim için annemin yanında küçücük beşiğe benzeyen ahşaptan bir yatak yapmışlardı. Babamın kahve rengi kıvırcık saçları alçak kapının çerçevesinden kayarak içeri geçtiğinde annemin dudakları güneş görmüş çiçek gibi açtı ve deminki kurumuş, morarmış dudaklar kendi rengini aldı. Odada sadece biz vardık. Sıcak yaz mevsiminde bile dağlara serinlik hakim oluyor. Bu yüzden annemin üzerine yumuşak, mor renkte battaniye örtmüşlerdi. Benim küçük beşiğimin tül gibi hafif beyaz bir örtüsü vardı. Babam ince parmağını dudaklarına dokundurarak damağının suyunu hissedinceye kadar annem simsiyah parlak gözlerini babamın üzerinden çekmedi. Annem gülümsediğinde nedense tüm sevinci gözlerinin altındaki zarif bir çizgiyle kat kesmiş torbacıkta saklanıyordu. Babam suskunluk içindeydi. Yüzünde mechul , henüz nedeni belli olmayan tuaf bir ifade vardı. Annemin ona sunmuş olduğu armağanı görmek için deminki beyaz tül örtülü beşiğe yaklaştı. Örtüyü açarak bana baktı. Yarımaçık gözlerimi, nokta gibi küçücük burnumu bakışlarıyla okşayarak sevinmeye başlamıştı. Sağ elinin küçük parmağını dudağıma dokundurdu, daha sonra anneme dönerek benimle ilgili bir kaç söz söyledi.

Belki de anneme uzun uzun şikayetlerim var ve bu şikayetleri üç-dört sayfalık bir mektuba sığdırmak mümkün değildir. Belki göğsümün darlığındandı, belki de genişliğindendi. Lakin annemin babamın ona gösterdiği ilgiye ve en çok ta bana aşk ve hüzün dolu bir mektupla gölge salması bir anlık olsa bile göz yumması hep anlaşılmaz kalacaktır. Annemin sevgilisini o genç aşk meleğini hatırlamak istemiyorum. Lakin benden masum, benden temiz, benden ihtiraslı aşk meleğini nasıl bula bilirdi, aklım almıyor. Şunu bir türlü anlayamıyorum. Ama hüzn ve aşkla yazılmış bir mektup vardı masanın üzerinde. O mektubu okuyamazdım, lakin ne o mektup ne de o masa unutulucak gibi değildi. Annemin odasında – saçlarını taradığı o büyük dörtgen aynanın önünde kenarları ezilmiş, yabancı, öksüz bir kağıt parçası vardı. O mektubu oraya babam bırakmıştı. Nasıl bulmuştu, nasıl getirmişti bilemiyorum. Ama o gün evimizde çok korkunç bir olay olmuştu. Babamın bağırması ve benim inlemem bir birine karışmıştı. Annem beni kucağına almıştı, yüzünde el büyüklüğünde kıpkırmızı bir leke vardı, kendi odasına girdi ve aynanın önündeki o mektubu da alıp gitti.

Benim öyküm çok kısadır. Çünkü sadece yedi ay yaşadım ve annemden başka kimseyi görmediğimi söyleye bilirim. Şu kısa yaşantımın, şu paramparça olmuş bütünlüğümün ne anlamı vardı bilemiyorum. Sanki çok yüksekten bir elin hafifliğiyle boşluğa bırakılmış incecik, beyaz kağıt parçası gibi hüzünlü bir melteme teslim olmuştum. Daha sonra kayıp, mechul, görünmez olmuştum. Lakin benim hikayem daha acıklıydı, çünkü yokluğumdan neredeyse dört, beş ay sonra annem beni tamamen unutmuştu.

Yabancı bir eve geldik. Tanımadığım bir adam beni kucağına aldı ve yüzüme gülümseyerek beni öptü. Elleri çok sertti, dudaklarıysa taş gibi soğuktu… Şimdi bunları hatırlamak istemiyorum, pek fazla hatırlayamıyorum da zaten. Ama benim için büyük ve geniş bir beşik hazırlamışlardı. Şimdi o beşiği ve annemi hatırlıyorum. Ben ağlamaya başladığımda gece inliyordu sanki. Karanlık öylece kalakalmış , Güneş te kıpırdamıyordu. Fakat gece öylece inliyordu. Karanlık odada büyük mutluluğun simgesi olan zarif bir mum yakıyorlar, pek fazla ışık saçmıyor, ama sesimin kesmesi için yeterli oluyor. Karanlığın zil sesi yavaş yavaş kesiliyor. Sıcacık, yumuşacık kadın eli bana dokunuyor. Ben mutluluktan yatağımda dönüyorum ve çığlık atıyorum. Annem gülümsüyor. Uykusu gözlerinin ardına saklanıyor. Ve fısıldaşmaların, kısık seslerin ardından bir parça şarkı duyuyorum. Bakışlarım bir hayli keskinleşmişti. Yüzümün ifadesi ve çizgileri aydın bir dalgınlığa bürünmüştü. Şaşkınlık içinde ona bakıyorum. O esrarengiz kadına. Ve sakince dinliyorum. Göz kapaklarım açılıp kapanıyor, git gide daha da yavaşlıyor ve uyku beni sesliyor. Annemse evvelki fısıltılı mutluluğuyla şarkısını söylüyor:

-Uyu, neşe kaynağım…

Göldeki balıklar da uykuya daldı.

Müəllif: Müşfiq ŞÜKÜRLÜ

MÜŞFİQ ŞÜKÜRLÜNÜN DİGƏR YAZILARI

Türkiye türkçesine aktaran: Turan NOVRUZLU

TURAN NOVRUZLUNUN DİGƏR YAZILARI

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<<WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ>>>>>>

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru