“MƏN AYAĞA QALXACAM,YARAMA TORPAQ TÖKÜN”
Dünyanın ən şirin sözünü özünə təxəllüs götürüb şair Barat
Vüsal. Ürəyimizi sıxan həsrətin məngənəsindən, gözümüzü
yolda qoyan intizardan yaxa qurtarmaq istəyəndə haradasa
şirin bir vüsal axtarmışıq. Amma, əziz oxucu, axtarmışıq
dedim. Vüsala çatmağın çox keşməkeşli yolları var. Yusif
Züleyxasının, Kərəm Əslisinin, Məcnun Leylisinin, Qərib
Şahsənəminin, Abbas Gülgəzinin vüsalına tələsəndə nələr
olmadı,nələr?!Vüsalın yolu əzablardan, ağrılardan, acılardan keçir.
Elə Baratın poeziyaya gələn yolu da bu şirin əzablardan
keçib. Amma axırda şirin bir vüsala qovuşub, şeir yazıb, şair olub.
Özünün dediyi kimi, eyvanlarında qaranquş yuva qurub,
öz qaranquşları olanda, sevgisinə bənzəyən utancaq
bənövşədən dəstə bağlayıb köhləninin belinə qalxanda, köç
edən durna qatarını xatırlayanda can atdığı bu duyğular vüsal
imiş. Barat Vüsal yurd sevgisinə köklü bir şairdir. O, şair
ömründə, insan taleyində bütöv Azərbaycan vüsalını
yaşamaq arzusundadır.
Sənin kimi olacağam Azərbaycan,
Sənin kimi vüqarlı, sərt!
Sənin kimi uca, məğrur,
Cəsur, comərd.
Sənin kimi üzündə nur, gözündə nur,
Dərdi-sevinc, sevinci dərd,
Bəxti yüyrək, bəxti qara,
Ürəyində min bir arzu, min bir yara.
Sənin kimi çadırlarda yaşayacam,
Səngərlərdə al qanıma bələnəcəm,
Sənin kimi olacağam, ölənəcən,
Sənin kimi olacağam – Azərbaycan!
Baratın içində zaman-zaman közərən duyğu ocağından
ətrafına sıçrayan qığılcımlar sətirlərə, misralara dönür.
“Məni tanı” – deyir, “Yaxşı tanı. Çör-çöp yığıb Vətən ocağını
sönməyə qoymayan mənəm, öz ömrünü yurd ömrünə
calayan mənəm, Vətən dərdi ilə yaş-yaş yanan mənəm, heç
kimə baş əyməyən, heç kimə əl çalmayan, kərpic kəsib, ot
otlayıb yaşayan mənəm, yüz yol ölmüş bildiyin, amma
ölməyən mənəm”.
Mən öləndə görəcəklər,
Köksüm üstə ürək deyil,
Azərbaycan döyünürmüş!
Şairin ürək yerində Azərbaycan döyünən köksündən
böyük ümidlərlə, böyük arzularla Qələbə yolları keçir.
Amma bunun üçün təpərli ürək lazımdır. Dərdə sığal vermək
yox, dərdi döymək lazımdır. Bu itən, bu yanan Vətənin
dərdinin üzünə çəkdiyimiz yaddaş pərdəsini zalımcasına
yırtıb, həqiqətin gözünə baxmaq lazımdır. Göz dağımızdan
baxmaqla, danışmaqla bir iş çıxmaz. Və şair demiş:
Gözün umuduna qalası olsa,
Bir də o dağları görməyəcəyik.
Yenə də şair ana bətnində körpəmizə belə qənim kəsilən
yağıya dərs vermək üçün “Qələbə yolları ürəkdən keçir”
deyir:
Bağrımız başına basaq silahı,
Ürəyə qısılsın o silah gərək.
Ürəklə bu yurdun olub pənahı,
Zəfəri ürəklə qazanmaq gərək.
Baratın əlimdəki kitabı “Yolumuz eşqə bağlıdır” adlanır.
Heç bir mübaliğəsiz bu kitabı oxuyub qurtarmaq olmur.
Sözlərin, fikirlərin tutumu, məna yükü olduqca təsirlidir.
Məni dağ başından yerə tullayın,
Araza tullayın, Kürə tullayın.
Ağlamayın, gülə-gülə tullayın,
Məni o dağ başı çəkir özünə!
“Ağlamaq səsi“, “Mən ayağa qalxacam”, “Qara daş
haqqında ağı”, “Mərmi”, “Sahildə“”, “Koroğlu daşı“,
“Gözümün üstü“,“Palıd kökləri“ “Yurd üstündə yellənən
bayraq“və s. şeirləri onun iç dünyasından, vətəndaş
yanğısından xəbər verir.
“Mən ayağa qalxacam“ şeiri Vətən harayı, şair demiş,
əsgər andı, əsgər səsidir. Vətənin torpağını şama bənzədən
şair hər kəsi özünü oda vuran pərvanə olmağa çağırır.
Bəsdir
iniltilər, bəsdir sızıltılar:
Bəsdir deyib ağladım, yoxdu bir kəsim deyə,
Qoymaram borclu qalıb ruhum tələssin göyə.
Anamın göz yaşları bir yolluq kəssin deyə,
Mən ayağa qalxacam, yarama torpaq tökün.
Bəli, bütün dərdlərimizin dərmanı bu torpaqdadır. Ona
görə də şair deyir: “Bütün dərdləri yenən təzə dərman
tapmışam, Mən ayağa qalxacam, yarama torpaq tökün”.
Baratın poeziyası axtarışdı, təəssübdü, düşüncədi, fikirdi.
Nəticədə tutumdu, mahiyyətdi, mənəviyyatdı. Baxın, “Qara
daş haqqında ağı” şeirində Barat yollara atılmış, ya yolların
küncündə atılıb qalmış qara daşa təkcə bir daş parçası kimi
baxmır, oxucusuna tarix açır, mahiyyət söyləyir, ağı deyir.
Bu daş yüz düşmən başı yara bilərdi, bəlkə bu daşlar bir
vaxtlar kəsilmiş bir başdı, ya bəlkə qədim bir qaladan düşən
tarixi yaddaşdı, bəlkə bir igidin köhlən atıdı, ya doğrudan da
qara bir daşdı. Amma niyə bu qara daşın dərdinə ağlayan
yoxdu.
Taleyi üstündə bir duman gördüm,
Çox şeydən ötəri ağlağan gördüm.
İtə də, qurda da ağlayan gördüm,
Heç bu qara daşı ağlayan yoxdur.
Baratın dilindəki söz, fikir axtarışı gözəldir. “Mərmi”
şerində diqqətinizi belə bir ifadəyə cəlb etmək istəyirəm.
“Əsgər əllərinin yası”…“ çox mənalı seçimdir, sanki bütün
şeirin canıdır. Şeir bütün varlığı ilə həmin ifadədən gəlib
keçir. Anasının qırxından yarımçıq çıxıb xidməti borcunu –
Vətən, Torpaq borcunu hər varlıqdan üstün tutan əsgər,
Azərbaycan əsgəri sən Vətənin, Torpağın ölməzliyini
fikirləşirsən, sən düşmənin qəzəbini, hikkəsini özünə
tuşlayırsan, amma düşmən də oyaqdı. Budur mərmi düşən
vuran əllərini qoparıb, sənin dərdinə dərman olacaq dərmanlarsa
yoxdur, satılıb, ya bəlkə müştərisi üçün bir küncə
atılıb. Sənin dərdinə, sənin ölümünə şairin qələmi ağlayır,
şeiri ağlayır. İlahi, bu şeir dərmandımı götürün qoyun əsgərin
əlləri üstə. Bu əsgərin əlləri düşmənə uzanmışdı, bu əsgərin
niyyəti zəfərə tuşlanmışdı. Nə yazıq ki, əsgərin qopan əlləri
kimi qəlblərindən vicdanını qopardanlar da var.
Sənin boğazından kəsir bir alçaq,
Mənim boğazımdan kəsir bir alçaq.
O əsgər əlləri uzanmalıydı,
Hələ çox zəfərlər qazanmalıydı
Uzanan o namərd əllərinə bax,
“Qazanan” o namərd əllərinə bax.
Olsun namərdlərə ölüm, deyirəm,
Yığşırsın qoy hələ pul ətək-ətək.
Gəlin ay adamlar, gəlin, deyirəm,
Əsgər əllərinin yasına gedək.
Baratın kitabını oxuduqca bitkin, orijinal, özünəməxsus
fikirlər müşahidə etdim: “Sənin yox, özümün sonum
başlayır. Əgər ürəyimdən yıxılsan, Vətən“, “Baxtını devirib
yatırammazlar, Yığılan var üstə oturammazlar”, “Bir daş
ayağımız altında qalıb, Yağır başımıza tənə daşları”, “Söyüd
gövdəsinə güvənmək olmur, Aşır işlərimiz palıd kökündən“”,
“Dostları görəndə zəncir gəmirir, Düşməni şırvanıb keçirir
başa“, “Bu iti içimə kim bağlayıbdı”, Qələm böyüdəni
kiçiltmək olmur” və s.
Baratın nəğmə dolu ürəyinin bir neçə vərəqini aça bildim.
Çünki sənət eşqinə bağlı bu yolu getmək (“Yolumuz eşqə
bağladır”) çox mətləbləri açmağı tələb edir. Şair qardaşım,
bu fikirlər sənin çox dəyərli kitabından oxuduğum şeirlərin
olsa-olsa, beş-altısı haqqında ürək sözlərimdir. Deyəcəyim
sözlərin çoxu qabaqdadır. Sağlıq olsun. Bir torağay
uçuşunda, bir tütək səsində yenə sənin yaradıcılığına
dönəcəyəm.
Qırmızı qurşaqlı səməni də, çölə, çəmənə ətir saçan novruzgülü gülü də
dünyaya
gəldiyin 18 mart günündə bu yazı ilə birgə sənə hədiyyə
olsun. Şeirində təvəllüd gününlə bağlı bu günü heç kimə
verməyəcəyəm,- deyirsən. Biz də arzu edirik ki, ömrünün
bütün sevinci bu günü keçirdiyin günün sevinci qədər olsun.
Yandırın, a dostlar, bayram şamını,
Bu günü ömrümə naxış sayıram.
Qonaq çağırıram bu gün hamını,
Bu günü hamıya bağışlayıram,
Bu günü heç kimə verməyəcəyəm.
Müəllif: FƏRİDƏ LƏMAN
Aşıq Qurban: – Pərdəli gəzməyən
Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana
YAZARLAR.AZ
===============================================
<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ >>>>
Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru
