WWW.YAZARLAR.AZ

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<< WWW.USTAC.AZ və WWW.BİTİK.AZ >>>>>>

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru

"YAZARLAR" j., Azərbaycan Yazıçılar Birliyi, BEYNƏLXALQ YAZIÇILAR GÜNÜ, İLİN YAZARI, www.USTAC.az, YAZARLAR, YAZARLAR JURNALI

“YAZARLAR” JURNALININ 19 (N:7 İYUL -2022) – CU SAYI YAZAR VƏ OXURLARIN MÜZAKİRƏSİNƏ TƏQDİM OLUNUB

İyun 25, 2022 www.yazarlar.az Bir şərh yazın

“YAZARLAR” JURNALININ 19 (N:7 İYUL -2022) – CU SAYI YAZAR VƏ OXURLARIN MÜZAKİRƏSİNƏ TƏQDİM OLUNUB PDF:

YAZARLAR – 19 Download

YAZARLAR

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<< WWW.USTAC.AZ və WWW.BİTİK.AZ >>>>>>

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru

"YAZARLAR" j., AYB, Azərbaycan Yazıçılar Birliyi, GÜLZİRA ŞARİPOVA, Nazim Əhmədli, Özbəkistan Respublikası, www.USTAC.az, YAZARLAR, YAZARLAR JURNALI

AYB – də Gülzira xanım Şaripova ilə yazıçı və şairlərin görüşü olub

İyun 24, 2022 www.yazarlar.az Bir şərh yazın

Bu gün, 24.06.2022-ci il tarixdə AYB-nin “Natəvan” klubunda, Özbəkistan Respublikasından Azərbaycana qonaq gəlmiş şair, tərcüməçi, Daşkənd İnsan Hüquqları İnstitutunun direktoru Gülzira xanım Şaripova ilə yazıçı və şairlərin görüşü oldu.

AYB-nin sədri, hörmətli xalq yazıçısı Anar müəllim

Gülzira xanım Şaripovanı AYB-nin fəxri üzvlüyünə qəbul edilməsi münasibətilə təbrik etdi.

Tədbirdə yazıçı-publisist, hörmətli Nazim müəllim Əhmədli AYB-nin fəxri üzvülük vəsiqəsini Gülzira xanıma təqdim etdi.Hörmətli Gülzira xanımı yazıçı və şair dostları ürəkdən təbrik edərək yaradıcılığında uğurlar arzuladılar.

Mənbə:Refiqe Abbasova

YAZARLAR

ZÜLFİYYƏ VƏLİYEVANIN YAZILARI

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<< WWW.USTAC.AZ və WWW.BİTİK.AZ >>>>>>

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru

Şuşa, www.USTAC.az, Zülfiyyə Vəliyeva

ZÜLFİYYƏ VƏLİYEVANIN ŞUŞA TƏƏSSÜRATLARI

İyun 24, 2022 www.yazarlar.az Bir şərh yazın

Ordun Var Yurdun Var

Hər bir xalqı dünyada tanıdan, məşhurlaşdıran, aparıcı söz sahibinə çevirən amillərdən biri də onun ordusu, silahlı qüvvələridir. Tarixən hər bir millət ordusuna güvənib, onu milli qürur və fəxarət ünvanı sayıb. Qüdrətli ordusu olan dövlət nəinki maraq və mənafeyini layiqincə qoruya bilib, eyni zamanda, dünya siyasətinə əsaslı təsir imkanları əldə edib. Güclü dövlətin təməl prinsiplərindən biri qüdrətli ordunun mövcudluğudur. Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin yaradılması prosesi, əslində, ölkəmizin müstəqilliyinin tarixidir.Azərbaycan Ordusunun yaranmasının 104 yaşını Qələbə sevinci ilə qeyd edirik. Tarixi torpaqlarımızın düşmən tapdağından təmizlənməsində əldə etdiyimiz uğurlar Allahın qüdrəti, zamanın diqtəsdir. Dünyanın Azərbaycan maraqları , heyranlıqla dilə gətirilən:-Azərbaycannın öz torpaqlarını işğaldan azad etdiyi döyüşlərdə hərbi qüdrəti, döyüş taktikası, müasir texnologiyalardan istifadə məharəti! Vətən müharibəsinin 44 günə başa catmısı üçün Xalqımızın birliyi, Azərbaycan Respublikasının Prezdenti, Ali Baş Komandan İlham Əliyevin siyasi iradəsi, diplomatik məharəti və qətiyyəti, igid oğullarimizin göstərdikləri rəşadətlərlə Qürurlanırıq! Güclü Lider, Güclü Ordu, Güclü Xalqımızın birliyi Yurd yerinin həsrətinə son verdi! Xalq üçün yaxşı mənada yararlı olmaq, ömrünü xalqına həsr etmək xoşbəxtlikdir. Vətənə, Xalqa, Dövlətə, Dövlətçiliyə hörmət və məhəbbətlə xidmət yolu keçən, fəaliyyətinin yeni səhifəsi Azərbaycan Respublikasının sərhədlərinin bərpası, torpaqların mənfur düşmən tapdağından təmizlənməsi, yeni tarixin yazılması, güclü liderin, Xalqın, Ordunun birliyinin təntənəsidir. Qarabağ müharibəsi Azərbaycan tarixinə qızıl hərflərlə yazıldı. Azərbaycan Ordusu düşmən üzərində şanlı qələbə çaldı. Ali Baş Komandan İlham Əliyevin dediyi kimi, bu qələbəni dəmir yumruqla qazandıq. Müzəffər ordumuz hər qarış torpağımız üçün mübarizə apardı. Vətən müharibəsində işğal olunmuş torpaqlarımızı ordumuzun gücü, şəhidlərimizin qanı ilə azad etdik.Bu müharibədə əsgər və zabitlərimiz düşmənin canlı qüvvəsini və texnikasını məhv edərək, xalqımıza Qələbə sevincini yaşatdı. 28 illik Vətən həsrətinə son qoydu. Canlarından keçən şəhid oğullarımız, igid əsgər və zabitlərimiz, həkimlərimiz ,mülkü vətandaşlarımız xatirəsi xalqımızın, əzizlərinin ürəyində yaşayacaqlar! Şəhidlər və şəhid anaları qarşısında baş əyirik, qazilərimizə şəfa diləyirik

Azərbaycan gözlərin aydın Bayrağımız Şusada Dalğalanır! Şuşa Azərbaycanın ürəyidir. Bu ürəyi bizdən 28 il əvvəl söküb çıxarmışdılar. Biz o ürəyi yenidən əsl sahibinə – bağrımıza qovuşdurduq. Şuşa bayraq deməkdir. Şuşa anaların övladlarına laylalardakı mirasıdır. Şuşa qürur, namus, atadan övlada miras deməkdir. Şuşa Vətən deməkdir. Şuşa tarixi Azərbaycanın qədim mədəni mirasıdır. 250 il əvvəl Azərbaycan xalqının öz əlləri ilə inşa etdiyi Şuşa qalaları Ermənistanın çirkli əllərindən xilas edilərək əsl vücuduna qovuşdu . Azərbaycan dövləti, Ali Baş Komandan İlham Əliyevin yüksək siyasi liderliyi, dövlətin bu savaşa inanması, xalqın birlik və bərabərlik içində bu işə ürək qoyması ilə qüdrətli Azərbaycan Ordusu ürəyimizi alanların ürəyini sökdü. Şuşa Dağlıq Qarabağın bütövlüyünün simvoludur. Şuşa azad edildi, Azərbaycan dövlətçiliyinin və Silahlı Qüvvələrinin birliyinin simvolu olaraq üçrəngli bayraq oraya sancıldı. Hərbi-strateji mövqe, siyasi və psixoloji hədəf olan Şuşanın Bayraq Günündən 1 gün əvvəl azad edilməsi simvolika və dəyər baxımından çox əhəmiyyətlidir.Azərbaycan işğaldakı torpaqların azad olunması davam edəcək. Azərbaycan bu gücə və qüdrətə sahibdir. Azərbaycan ordusunun dünya döyüş tarixində görünməmiş rəşadəti, misli görünməmiş qəhrəmanlığı sayəsində, 5,5 km² əraziyə malik , alınmaz qala kimi qorunan bir şəhəri əliyalın 400 nəfərlik qüvvə ilə işğaldan azad edən tək bir orudu var : Azərbaycan ordusu!

Xilaskar Azərbaycan ordusunun qanı ilə, canı ilə Şuşanı 28 il yarımdan sonra azad etməsi bizim üçün:

-Qeyrətimizin, namusumuzun üzərindən ləkənin götürülməsi, sınmış qürurumuzun qaytarlması;
-Şəhidlərimizin ruhunun şad olması, Xocalının qısası;

-Qarabağda tam və qəti üstünlüyün əldə olunması;

-Azərbaycan ordusunun və dövlətinin nüfuzunun artması.

İkinci Qarabağ müharibəsinin Azərbaycanın Qələbəsi ilə başa çatması demək idi! Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi altında Ordumuzun, Xalqimızın birliyi, Haqq işimizin nəticəsi QƏLƏBƏMİZDİR! Mənfur düşmənə verdiyimiz tarixi dərs Qürurvericidir. Güclü Lider, Güclü Ordu , Güclü Xalq Azərbaycan məktəbinin yetirməsi, Azərbaycan müəllim əməyinin bəhrəsidir. Hər zaman düşünək:- Vətən bizim üçün hər şeydir. Bütün varlığımızla bu yurda, bu torpağa, ana Vətənimizə-Azərbaycanımıza borcluyuq. Biz hamımız Azərbaycanımızı işıqlı sabahlara, aydın gələcəyə qovuşdurmağa çalışmalıyıq. Yurdumuzda gözü olan düşmənləri qəlbimizdəki Vətən sevgisinin gücü, Vətən məhəbbətinin atəşi ilə yandırıb məhv etməliyik. Vətən yalnız ona görə böyük deyil ki, onun sənət və mədəniyyətlə zəngin, insanların nəcib əməlləri ilə dolu keçmişi vardır. Vətən həm də ona görə böyük və qiymətlidir ki, onda ulu babalarımızın ölməz izləri vardır. Və bu izlər hər birimizə ana südü qədər şirin, təmizdir, ana qucağı tək isti və doğmadır.Vətən torpağı bizim üçün toxunulmazdır, müqəddəsdir.

VƏTƏNİN OLMAQ GƏRƏK!
Gözün aydın Azərbaycan Dünyası!
Güclü Lider, Güclü Dövlət, Güclü Xalq,
Güclü Ordu od ələdi, bax başına düşmənin!
Dünya sənin Qüdrətinə heyrət edir!
Nümünəni Öyrənir!!!

Ədalətli, haqqlı olan kəslərə,
Allah özü kömək edir!!!
Gözün aydın Azərbaycan Dünyası!!!
Qürur duyuruq, Azərbaycanlıyiq!!!
Şuşada dalğalanır Bayrağımız!!!
Ağır texnikasız , bir nəfəsə,
Şuşani azad edibdir Ordumuz!!!
Şuşa azad edildi, bəyan eylədi!
ALİ BAŞ KOMANDANIMİZ!!!

Baş əyirik qarşınızda,
Şəhid olan oğullarımız!!!
Poladın ,Mill qəhrəmların,
Zabitlərin, siravi Əsgərlərin,
Şəhid övladların hesabını alan,
Hikmətin , Maisin vardır Vətən!!!
Yaxin,uzaq ellərdən dəstəyin var!
Türkiyə,Pakistan kimi arxadaşın!!!

Öz xalqına arxalandın!!!
Yumruq oldun, belini qırğın düşmənin!
Qarabağ Azərbaycandır!!!
Şuşamıza qayıtdıq, Qarabağa qayıtdıq!!!
Dünyaya sübut etdik:-
Biz haqlıyıq, Qürurlu!!!
Ədalətli ,Qüdrətliyik!!!
Vətəni canımızla Qoruyuruq!!!
Bir birinə arxa dayaq,

Birliyimiz oldu dayaq!!!
Qürürla dalğalanır:

–Qarabağda üç rəngli Bayraq!!! (Z.V)

Azərbaycan həqiqətlərinin yorulmadan təbliği, Azərbaycan reallıqlarını olduğu kimi təqdim etmək hər bir vətəndaşımızın namus və şərəf işidir. İnsanlığa xas olan ən vacib xüsusiyyətlər dövlətə, dövlətçiliyə xidmət, Vətəninə, dilinə, dininə olan sevgi və xidmətlər, xalqının bəşəriyyətə bəxş etdiyi qiymətli dəyərlərin təbliği, dünya azərbaycanlılarının birliyinin yaranması və qorunması üçün yorulmadan çalışmaq vacibdir. “Vətənimizin qüdrətinin artması naminə hər birimiz əsgər olmalıyıq”- istiqamətində aparılan işlərin nəticələri sevindiricidir.
Azərbaycan məktəbi, Azərbaycan müəllimi fəxr edib, qürur duyur. Onun yetirmələri müstəqil dövlətimizin tarixi torpaqlarını düşmən tapdağından təmizlənməsinə imza atmışlar! Hər bir Vətəndaşımızın mill və bəşəri dəyərlərə sahib olması, İnsanlığın qorunmasına verdiyi töhfələr qürur vericidir.Vətəninə, dövlətinə sədaqətlə xidmət edərək, İnsanlar arasında barış, birlik, əməkdaşlıq, dünyada sülhün, əmin amanlığın bərqarar olmasına töhfələr verən, Azərbaycanınn inkişafına xidmət edən Vətən övladları Qürurvericidir! Onların dövlətə, dövlətçiliyə xidməti, Vətəninə olan sevgisi və xidmətləri sevindiricidir. Amal və istəyində Azərbaycan dövləti dayanan, fəaliyyətləri ilə Vətənimizin qüdrətinin artmasına öz töhfhəsini vermiş Azərbaycan oğulları! Şəhid oğulların, Qazilərin qanı ilə suvarılan müqəddəs səcdəgahımız Şuşa torpağı! Vətən sevgisi ilə yaşayan, Şuşanı azad etmək üçün Can verib, əza verən mənəviyyatlı, ləyaqətli oğullara borcluyuq! Şuşada keçrilən hər bir mərasim, tədbir, görüş torpağımızın dəyərini, məkirli düşmənin çirkin əməl və niyyətini Dünyaya çatdırmağa xidmət etməlidir. Bu yolda mən nə etmişəm,nə etməliyəm sualına cavab verməli olduğumuzu Unutmayaq!

“Vətən və İnsan sevgisi” layihəsinin rəhbəri kimi 44 günlük Vətən müharibəsi günlərində xüsusi vebnarlar, dəyirmi masa, görüşlər keçirmiş, “Azərbaycan Bayrağı Şuşada dalğalanır”,” Qarabağın döyünən ürəyi, mədəniyyət Mərkəzi Şuşa”, “ Tarix yazan Sərkərdə”, “Qələbəmiz sərvətimiz, xalqımızın, dövlətimizin varlığıdır… yazıları ilə mətbuatda çıxışlar etmişəm. Ölkə Prezidenti İlham Əliyevin 2022-ci ili Şuşa İli elan etməsi ilə əlaqədar verdiyi məlum fərmanına əsasən “QARABAĞ 3-cü. Beynəlxalq Sosial və Humanitar Elmlərdə Müasir Araşdırmalar Konfransı ŞUŞA İLİ – 2022″ . mövzusunda keçirilən Konqrensin iştirakçı kimi iyun ayının 8 –də qəhrəman oğullarımızın azad etdiyi Şuşa şəhərində oldum, onların ruhuna düalar oxuyub, müqəddəs ruhların uyuduğu torpağa səcdə etdim , Şuşada Cıdır düzündə dalğalanan Azərbaycan Bayrağını görməyim ömrümün xoşbəxt, unudulmaz anlarıdır. Bir anda unudulmayan Şəhidlər qarşısında baş əyirik!!!

Qazilərimizə şəfa diləyirik!!!

Bol sərvətli, həm dövlətli, İnsanları Qabiliyyətli, Elmili, Zəkalı, Dühalı məmləkdir Azərbaycan! Qorunmalı! Bəşəriyyətin, İnsanlığın, Vətənin qorunması bu gün hər kəsin qarşısında duran, həllini gözləyən məsələdir. Müstəqil dövlətimizin qorunması dünyanın hər cür var dövlətindən, nemətindən qiymətlidir!

Zəfər yolu, Haqqin yoludur!

Vətən sevdalı oğulların yoludur!

Bir yumruquq, Birliyimiz Əbədi!

Sözümüzün var kəsəri!!

Vətən daşı olmalı, Qrunmalı,Orumalı!

Qarabağ Azərbaycandır, Möhrü Vurulmalı!

Qəlbimizdə Vətən Sevgisi olmalı! (Z.V)

Vətənimizin qüdrətinin artması naminə hər birimiz əsgər olmalıyıq! Evimiz və son mənziliniz olan Vətən bizim namusumz, əcdadlarımızın, övladlarımızin Şərəf və Qürur yeridir!Vətənimizin, dövlətimizin, dövlətçiliyimizin qorunması üçün bir olmalı!

Əziz Vətən Övladları:-Bir olaq, Güclü olaq! Vətənimizin qüdrətinin artmasına öz töhfəmizi verək! Vətənimizə Dəstək Olaq! Azərbaycan dövləti, Azərbaycan Ordusu və Xalqın qətiyyəti, birliyimizin nəticəsi Qələbəmizin təminatıdır!

Müəllif: Zülfiyyə VƏLİYEVA

ADPU-nun ETM-nin elmi işçisi, Müəllimlərin Peşəkarlıq səviyyəsini İnkişaf etdirilməsi Layihəsi üzrə Milli məsləhətçi, Əməkdar müəllim. Akademik M.Mehdizadə mükafatı laureatı.

PDF>>>ZAUR USTAC – “BB” HEKAYƏLƏR

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<< WWW.USTAC.AZ və WWW.BİTİK.AZ >>>>>>

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru

Əlavə mənbə:

https://www.facebook.com/zulfiyya.valiyeva.5/videos/411281950884661

ƏDƏBİYYAT, ƏDƏBİYYAT QƏZETİ, MÜSABİQƏ, www.USTAC.az

Mədəniyyət Nazirliyi Vətən müharibəsindəki tarixi zəfərə ithaf olunan ədəbi müsabiqə elan edir

İyun 23, 2022 www.yazarlar.az Bir şərh yazın

Müsabiqənin təşkilində əsas məqsəd:

Azərbaycanın hərb salnaməsinə və dövlətçilik tarixinə qızıl hərflərlə yazılmış “Dəmir yumruq” əməliyyatı nəticəsində qazanılmış şanlı qələbinin gələcək nəsillər üçün bədii mətnlər vasitəsilə əbədiləşdirilməsi, Vətən müharibəsindəki böyük zəfərin bədiiləşdirilməsi və İkinci Qarabağ müharibəsinin qəhrəmanlarının obrazlaşdırılması və dünya ictimaiyyətini ədəbi əsərlər vasitəsilə məlumatlandırılması.

Əsərlərdə Vətən müharibəsinin təsviri, 44 gün ərzində hərb meydanında, arxa cəbhədə, beynəlxalq arenada yaşanan proseslərin əks etdirilməsi arzuolunandır.

*Müsabiqə 3 ədəbi janr üzrə keçirilir:*
	–	Roman
–	Dram
	–	Mənzum hekayə

Müsabiqənin şərtləri:

• Müsabiqədə yalnız peşəkar yaradıcı şəxslər (tanınmış imza sahibləri) iştirak edə bilərlər.

• Əsərlər orijinal və daha əvvəl heç yerdə çap olunmamalı və yayımlanmamalıdır.

• Hər bir müəllif müsabiqəyə yalnız bir əsər təqdim edə bilər.

• Əsərlər Azərbaycan Respublikasının dövlət dilində yazılmalıdır.

• Əsərlər bir şəxs tərəfindən yazılmalıdır. Müştərək iş qəbul olunmur.

• Əsərlərdə tarixi faktlar təhrif olunmamalıdır.

• Əsərlərin həcminə dair məhdudiyyət yoxdur.

• Hər ədəbi janr üzrə bir qalib elan olunacaq.

• Əsərin üz qabığında (ilk səhifədə) müəllif özü haqqında məlumatı, əlaqə vasitəsini (Telefon nömrəsi və e-mail), hansı ədəbi janr üzrə iştirakçı olduğunu qeyd etməlidir.

• Əsərin mətni üçün tələblər – şriftin qarnituru “Arial” 12, sətirlər arası interval 1, MS Word faylı

Müsabiqənin mükafat fondu:

Roman janrı üzrə qalib	–	10 000 min manat pul mükafatı və Şuşanın 270 illiyi münasibətilə təsis olunan “Xatirə nişanı” ilə təltif olunacaq
Dram janrı üzrə qalib	–	5 000 manat pul mükafatı və müsabiqənin fəxri diplomu ilə təltif olunacaq
Mənzum hekayə janrı üzrə qalib	–	5 000 manat pul mükafatı və Nazirliyin fəxri fərmanı ilə təltif olunacaq

Qalib əsərlərlə bağlı görüləcək işlər:

• Qalib roman 1000 tirajla çap olunacaq və ingilis dilinə tərcümə ediləcək. Eyni zamanda nəşrin 300 nüsxəsi müəllifə hədiyyə ediləcək və hədiyyə nüsxələrin respublika üzrə satışı təşkil ediləcək.

• Qalib dram əsərinin tamaşası hazırlanacaq və nümayiş etdiriləcək

• Ən yaxşı mənzum hekayələr toplu şəklində çap olunacaq

Qaliblərin seçilməsi proseduru

Müsabiqəyə təqdim olunan bütün əsərlər və müəlliflər şifrələnəcək. Əsərlərin qiymətləndirilməsi iki mərhələdən keçəcək.

Əsərlər Ekspertlər Şurası və Komissiya üzvləri tərəfindən oxunacaq, onların mövzu, bədii və peşəkar yaradıcılıq baxımından dəyərləndirilməsi aparılacaq.

Ekspertlər Şurası tərəfindən ən yaxşı əsərlərin qısa siyahısı tərtib olunub Komissiyaya təqdim ediləcək.

Ekspertlərin müəyyən edəcəyi qısa siyahı Komissiyaya təqdim olunmaqla yanaşı, ictimai müzakirəyə çıxarılacaq. Hər janr üzrə qısa siyahı 5 əsərdən ibarət olacaq.

Müsabiqənin müddəti:

Müsabiqəyə romanların qəbulu 30 dekabr 2022-ci il tarixində sona çatacaq.

Müsabiqəyə dram əsərlərinin qəbulu 30 noyabr 2022-ci il tarixində sona çatacaq.

Müsabiqəyə mənzum hekayələrin qəbulu 30 oktyabr 2022-ci il tarixində sona çatacaq.

Müsabiqə şərtlərinə cavab verməyən əsərlər Ekspertlər Şurası tərəfindən qəbul edilməyəcək.

Əlavə məlumat üçün müraciət edə bilərsiniz:

Tel.: (012) 493 06 80

İştirakçılar tərəfindən əsərlər n.azakov@culture.gov.az elektron poçt ünvanına göndərilməlidir:

İlkin mənbə: edebiyyatqazeti.az

YAZARLAR

NURANƏ RAFAİLQIZININ YAZILARI

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<< WWW.USTAC.AZ və WWW.BİTİK.AZ >>>>>>

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru

ƏDƏBİYYAT, MƏLUMATLAR, Nuranə Rafailqızı, www.USTAC.az, YENİ KİTABLAR

Nuranə Rafailqızının “Həkimlər depressiya deyir…” adlı yeni kitabı çapa hazırlanır

İyun 23, 2022 www.yazarlar.az Bir şərh yazın

Nuranə Rafailqızıının “Həkimlər depressiya deyir…” adlı yeni şeirlər kitabı çap hazırlanır. Kitab tezliklə”Mücrü” nəşriyyatında işıq üzü görəcək. Bu barədə nəşriyyat məlumat yayıb.

YAZARLAR olaraq, Nuranə Rafailqızını təbrik edir, yeni-yeni yaradıcılıq uğurları arzulayırıq! Uğurlarınız bol olsun, Nuranə xanım!

YAZARLAR

ƏLİŞ BƏY SÜBHAN OĞLU KƏRƏMLİ HAQQINDA

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<<<< WWW.USTAC.AZ və WWW.BİTİK.AZ >>>>>>

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru

ƏLİŞ KƏRƏMLİ, www.USTAC.az, Алиш Керемли

BU GÜN ŞAMAXILI ƏLİŞ KƏRƏMLİNİN QƏTLƏ YETRİLDİYİ GÜNDÜR

İyun 22, 2022 www.yazarlar.az Bir şərh yazın

Şamaxılı Əliş Kərəmli – Memar. (Rəssam Sehran Allahverdi)

Əliş bəy Sübhan oğlu Kərəmli (Kərimli) – Sirvani (onu avropada və rusiyada Şamaxılı Alis kimi də tanıyırlar) 21 aprel 1322 – ci ildə Şamaxıda anadan olubş Hal-hazırda Qobustan rayonu Ərəbşalbaş kəndində yaşayan tanınmış Kərimlilər nəslindəndir. (Bu nəslin nümayəndələri bütün dövürlərdə əl qabiliyyəti – rəngkarlıq, ustalıq, düşüncə, istedad tələb edən sahələrdə fərqlənmişlər.) Şamaxının elmin, təbabətin mərkəzi olduğu çağlarda elə orada – doğma Şamaxıdaca günümüzün universitetlərinin verə bilmədiyi mükkəmməl dini və dünyəvi təhsil almışdır. O, məşhur memar olduğu kimi, bilikli təbib, münəccim, riyaziyyatçı və ya din alimi də ola bilərdi. Ancaq, rəsm çəkməyə xüsusi marağı olan Əliş bəy üzünü o vaxt çiçəklənməkdə olan şərqə tərəf tutaraq memarlığı seçdi. Qısa müddət ərzində Dəməşqdə, Şirazda, Təbrizdə gördüyü işlərlə ad qazandı. Kırımda Bağçasarayda gördüyü işləri sorağını Rusiyaya ordan avropaya aparıb çatdırmışdı. Onun son işi dünyaca məşhur, gözəlliyin və möhkəmliyin vəhdət tapdığı, çərqlə qərbin qovuşduğu Moskva Kremlidir. (Kərəmli qalası -bürcü) 22 iyun 1371 ci ildə xəyanət – alçaqcasına sui-qəsd nəticəsində Moskva yaxınlığında öldürülmüşdür. Şamaxıda dəqiq bilinən günümüzədək qalıqları gəlib çatan işi şəhərin girişindəki köhnə körpüdür. (Bu məlumatı sonuncu dəfə 2017 -ci ilin yayında 83 yaşlı Şamaxı sakini tarixin demək olar ki, bütün çağları barədə zəngin məlumatlı Balayev Qulu baba böyük əminliklə təsdiq etmişdir.)

MOSKVAYA GETMƏSİ VƏ KREML

Əliş bəy Kərəmli Moskvaya böyük Knyazın dəvəti ilə getmişdir. Belə ki, bu məqsədlə 1366-cı ilin sonlarında Moskvanın böyük Knyazının elçiləri – Rusiya sarayından boyar İ. A. Baratinski və Şirvanşahların Moskva Knyazlığındakı səfiri Qafur bəy, Knyazlığın 10 süvarisi ilə yola çıxmışlar. Onlar uzun yolu qət edərək 1367-ci il yanvarın 5-də – şaxtalı bir qış səhərində Şirvanşahların paytaxtı Şamaxıya çatmışlar. Onlar burada ehtiramla qarşılanaraq, sarayın baş darvazasından həyətə daxil olmuşlar. Yüksək səviyyədə qarşılanma mərasimindən sonra, boyar Baratinski Moskvanın böyük Knyazının məktubunun məzmunu ilə Şirvanşah Şeyx İbrahimi bilgiləndirmiş, təcrüməçilik işini isə şahlığın Moskva Knyazlığındakı səfiri Qafur bəy həyata keçirmişdir. Həmin məktubda dünyaca məşhur olan memar-inşaatçı Əliş Kərəmli Moskvanın böyük Knyazı tərəfindən möhtəşəm tikintinin inşasına dəvət olunur. Bu, Dimitri İvanoviçin Şeyx İbrahimə ilk xahiş məktubu olub. Şeyx əvvəlcə sevimli sənətkarını göndərmək istəməsə də, Əliş bəyin razılıq ovqatını və onun şəxsi təhlükəsizliyinə dair Knyazın zəmanətini nəzərə alaraq, bu işə razılıq verir. Şirvanşahdan səfər xeyir-duasını alan ustad sənətkar yol hazırlığına başlayır və 10 yanvar 1367-ci il tarixində rus elçiləri ilə birlikdə Moskvaya yola düşür. Moskvada 7 seçmə döyüşçü onun mühafizəsinə verilir. O, isə bunların arasından Yeqor Bulıç adlı cəmi bir əsgəri seçir. 14 mart 1367-ci il tarixində Əliş bəylə Moskvanın böyük knyazı Dmitri İvanoviç arasında müqavilə bağlanır. Müqaviləyə əsasən, Əliş bəyə öz işində tam sərbəstlik verilirdi. Heç bir kəs onun işlərinə qarışa və hər hansı formada ona təsir göstərə bilməzdi. Bir kimsə özünü ondan üstün tuta bilməsin deyə Dmitri İvanoviç hətta ona boyar titulu və səlahiyyətini də verir. Müqavilədə istənilən həcmdə maliyyə təminatına söz verilir, böyük knyaz tərəfindən gizli nəzarətlərə, qəfil təftişlərə, maliyyə hesabatlarına yol verilmir; yalnız özü məqsədəuyğun hesab etdiyi vaxt yazılı hesabat təqdim olunacağı bildirilir. Memarın layihəsinə və iş zamanı bu layihəyə hər hansı əlavə və dəyişiklərə də müdaxilə edilmirdi. Bu müqaviləyə əsasən, istifadə olunacaq işçilərin sayına da məhdudiyyət qoyulmurdu. İşin həcmi, sürəti və keyfiyyəti üçün lazım gəldikdə Əliş bəy istədiyi qədər fəhlə cəlb edə bilərdi. Müqavilədə knyazın yeganə ciddi tələbi inşaat işlərinin 4 il müddətində tam başa çatdırılması idi. Əliş bəy qarşılığında nəinki buna, həm də qalanın fərqli gözəlliyə və min illərcə Moskvanı qoruyacağına, hamının zövqünü oxşayacağına, şəhərin əsas qürür və gözəllik yerinə çevriləcəyinə öz vicdanı üzərinə söz verir. Buna əmin etmək üçün əlini cibindən çıxartdığı kiçik ölçülü “Quran” kitabının üzərinə qoyaraq and da içir. Əliş bəy Kərəmli təkcə memarlıq işlərini deyil, işlər 1 il tez başa çatsın deyə tikintiyə rəislik işini də öz üzərinə götürür. Onun üçün özünün təklifi ilə yalnız görülmüş işlər tam başa çatdıqdan və hamı tərəfindən gizli səsvermə yolu ilə ən gözəl iş kimi bəyənildikdən sonra zəhmət haqqı ödənilməsi nəzərdə tutuldu. Bu isə Şərq qaydasıyla, tikintiyə sərf olunacaq bütün materialların dəyərinin tən yarısı məbləğində olmalı idi. İş bəyənilməyəcəyi təqdirdə zəhmət haqqı qəbul edilməyəcəkdi. Amma iş başa çatana kimi firavan dolanmaq və ya ailəsinə göndərmək üçün hər ay ona 300 rubl qızıl pul əmək haqqı ayrılır. Onsuz da o, böyük knyazın bacısı evində yaşayacaq, onun hər cür qida və geyim təminatı orada ödəniləcəkdi. Knyazın bacısı əri, voyevoda Bobrokovun etirazına baxmayaraq, bütün məsrəfləri böyük knyaz öz üzərinə götürür. Moskva qalasının tikintisi əsasən Moskva çayı və onun qolu olan Yauza çayının dörd yandan əhatəyə aldığı adada aparılmalı, orada möhkəm qala divarları ilə əhatələnmiş içərişəhər yaradılmalı idi. Bu qala divarlarının müəyyən hərbi və nəzarət əhəmiyyətli hissələrində isə müxtəlif ölçü və quruluşda qüllələr, bürclər ucaldılacaq, darvazalar tikilicəkdi. Əliş bəy hələlik beş qüllənin və keşikçi bürclərinin, qala divarlarının layihəsini çəkib, böyük knyaza təsdiqlədir. Daha sonra kərpic sobalarının tikintisi üçün yer müəyyənləşdirir. Bu iş memarın vəzifəsi olmasa da, Əliş bəy özü kasıblar yaşayan məhəllələri gəzir, sağlam fəhlələr seçir, onların şərtlərini qəbul edir və öz şərtlərini qoyur. Tikintiyə 1500 nəfər işçi cəlb edilir. Əliş bəy yaxşı işləyənlərə tikinti başa çatdıqdan sonra onların yaşadıqları daxmaların, köşklərin içindəki ləvazimatlarla birgə bağışlanacağına söz vermişdi. Tikinti işlərinə mart ayının 25-də– rusların “Blaqoveşeniye” bayramı günündə başlanılır. Bu bayram Məryəm ananın Müqəddəs Ruhdan nütflənməsi münasibətilə keçirilirdi. Bayram münasibətlə keçirilən təntənədə müsəlman Əliş bəy də kilsəyə gəlir və şam yandırır. Bu vaxta kimi isə, çoxları, hətta yepiskopların da bəziləri müsəlmanların İsa Məsihi peyğəmbər kimi qəbul etdiklərini bilmirdilər. Tikintinin bünövrəsi qazılarkən Əliş bəy cibindəki “Quran”ı çıxarır və bir kənarda duraraq, “Məryəm surəsi”ni avazla oxumağa başlayır. Bir kimsə onun işlərinə qarışa bilməyəcəyi üçün hətta mitropolit Aleksiy də mane olmaq iddiasında olmur. Beləcə, bir tərəfdə yepiskop yoğun səslə “İncil”-dən cümlələr, digər bir tərəfdə isə Əliş bəy avazla “Quran” surəsini oxuyur. Həmin gün qala divarları üçün qazılmış bünövrəyə yonulmuş iri, qara daşlar yığılır. İlk iş günü bu işləri hamılıqla icra edirlər. Hətta böyük knyazın özü də iş görənlərin arasında olur.

ALÇAQCASINA XƏYANƏT – ÖLÜMÜ

1371-ci il iyun ayının 22-də içkili vaxtı bir kazak ataman xaincəsinə arxadan qılıncla güclü zərbə endirərək, Əliş bəyin başını bədənindən ayırmışdır. Bu hadisə Moskva-Smolensk yolunun 9-cu kilometrliyində, indiki Volokolamsk yolunun başlanğıcında, soldakı meşə talasında böyük sənətkarımızın qayıtma-vida məclisi zamanı baş vermişdir. Belə bir şərəfsiz qətlin icra olunmasında başlıca məqsəd böyük memarın adını yox etmək və Kremli ucaldan sənətkarı tarixdən silmək olmuşdur. Qəddarcasına qətlə yetirilən Əliş bəy Kərəmlini elə oradaca dəfn edirlər. Bu ağır itkiyə görə ən çox üzülən böyük knyazın bacısı qızı Anna olur. Onun memara məhəbbəti qarşılıqlı olmasa da, bu itkiyə dözməmiş, saçlarını qırxdıraraq Penza rahibəxanasına yollanmış və ömrünün sonunacan memarın məzarına qulluq etmişdir.

ONDAN YADİGAR QALAN TİKİLİLƏR

Moskvada Kremli;

Təbrizdə mədrəsə binası;

Dəməşqin Bağlar bölgəsindəki məhəllədə ərəb üslublu üç əzəmətli dördmərtəbəli bina;

Dəclə çayı üzərindəki beştağlı Bağdad körpüsü;

Krımdakı Bağçasaray mülkü və fəvvarələr;

Gürcülərin qədim paytaxtı Msxetada (Tiflis yaxınlığı) Knyaz Dodianın sarayı;

Təbrizdə Kərim ağa torcasının (kompleksi);

Şirazda nəhəng 80 otaqlı Karvansara;

Dəbil şəhərindəki Cümə məscidi;

Şamaxıda bugünümüzədək qalıqları duran köhnə, şəhərə giriş körpüsünün və onlarla tikili.

XATİRƏSİ ƏBƏDİLƏŞDİRİLİB

Sergey Borodinin 1941-ci ildə yazdığı “Dmitriy Donskoy” tarixi romanında Əliş bəy və onun vətəninə dair qısa məlumatlar yer almışdır.

Əliş Kərəmli mövzusu Azərbaycanda ilk dəfə Oqtay Eldəgəz tərəfindən gündəmə gətirilmişdir. Ülfət Cavad. “Kremli Azərbaycanlı tikib.” AMEA-nın A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutun “Elmi əsərlər”i. Bakı, 2009-cu il, 28-ci cild, səh. 205.

Azərbaycan yazıçısı Hafiz Mirzə onun haqqında “Moskva Kremlinin memarı Kərəmli” adlı povest yazmışdır.Həmin povest qəzetlərdə və “Son və başlanğıc” adlı kitabında dərc olunmuşdur.

2012-ci ildə Bakıda “Zərdabi” nəşriyyatında Əli Əhmədoğlunun müəllifi olduğu 168 səhifə həcmində “Kreml memarının mükafatı” adlı kitab nəşr olunmuşdur.

Əliş bəyin anadan olandan son gününüə qədər bütün həyatını əks etdirən Zaur Ustacın “Əliş və Anna” poeması çox maraqlı alınmışdır.

Gənc musiqiçi-rəssam Gülü xanım tərəfindən üz cizgilərinin müəyyən olunduğu esgiz hazırlanmış.

Tarixi şəxsiyyətlərin simalarına ikinci həyat verən tanınmış şair-rəssam Sehran Allahverdi tərəfindən memarın yuxarıda gördüyünüz portreti yaradılmışdır.

Müəllif: Hacıxanım AİDA

YAZARLAR