Lev Tolstoyun “Şeytan” povesti insan təbiətinin mürəkkəbliklərini, əxlaqını və cəmiyyətin gözləntiləri ilə fərdi istəklər arasındakı ziddiyyətləri araşdırır. Tolstoyun şeytan təsviri şər varlığın hərfi təfsiri ilə məhdudlaşmır; daha doğrusu, fərdlərin daxilindəki daxili mübarizələri simvolizə edir. Baş qəhrəman Stepan öz istəkləri və bu arzulara təslim olmağın mənəvi nəticələri ilə mübarizə aparır. Bu daxili konflikt şərin təbiəti ilə bağlı suallar doğurur — bu, xarici qüvvədir, yoxsa bizim içimizdə kök salır? Bu hekayədə şeytan insan təbiətinin qaranlıq tərəflərini təmsil edir.Tolstoy təklif edir ki, şər təkcə insanın özündən kənarda mübarizə aparmalı olan qüvvə deyil, həm də şəxsi seçimlərin və əxlaqi uğursuzluqların təzahürüdür. Bu fəlsəfi şərh oxucuları öz həyatları və qarşılaşdıqları mənəvi dilemmalar üzərində düşünməyə dəvət edir. “Şeytan” əsəri sadəcə romantik dolanışığın və ictimai satiranın valehedici nağılı deyil, onun xarakterik realizm və mənəvi sorğu qarışığı ilə qarışmış bir neçə fəlsəfi mövzunun dərin tədqiqidir. Hekayədə sadə bir hekayədən daha çox fəlsəfi bir məsəl kimi fəaliyyət göstərərək xeyir və şərin təbiətini, ağlın məhdudiyyətlərini, şəhvət həzzinin cazibəsini, həyatın həqiqi mənasının axtarışını araşdırılır. Əsər sadə dualizmləri rədd edərək xeyir və şərin nüanslı görünüşünü təqdim edir. Şeytan, Veselovski, saf bədxahlığın birbaşa təcəssümü deyil, dünyəvi yayındırmaların və intellektual qürurun cazibədar gücünü təcəssüm etdirən mükəmməl, hətta cazibədar bir fiqurdur. Onun təsiri əsərdə incə manipulyasiya və insan zəifliklərinin istismarı ilə hiss olunur. Bu, Tolstoyun şərin çox vaxt şüurlu pislikdən deyil, mənəvi şüurun olmamasından və yer üzündəki ləzzətlərin yanlış axtarışından yarandığına olan inamını əks etdirir. “Yaxşı” personajlar fəzilət üçün səy göstərsələr də, həm də qüsurlu və şirnikdirməyə meyllidirlər, mənəvi istək və dünyəvi istəklər arasında insana xas olan mübarizəni vurğulayırlar. Hekayənin mərkəzində mənəvi inancları ilə ziddiyyət təşkil edən şiddətli istəkləri ilə mübarizə aparan Stepan obrazı dayanır. Tolstoy şirnikləndirmənin daxildən necə yarana biləcəyini və daxili çəkişmələrə səbəb ola biləcəyini təsvir edir. Stepanın səyahəti vəzifə və şəxsi istək arasında ümumbəşəri mübarizəni təcəssüm etdirir, insanın cismani istəklərlə necə asanlıqla yoldan çıxa biləcəyini nümayiş etdirir. Bu daxili ziddiyyət günah və fəzilətin təbiətinə dair daha geniş fəlsəfi araşdırmanı əks etdirir. Tolstoyun şər təsviri xarici qüvvə kimi deyil, fərdlərin daxilində olan bir şey kimi təsvir olunur. Hekayə hər bir insanın pislik qabiliyyətinə malik olduğunu göstərir, insan təbiətinin mürəkkəbliyini vurğulayır. Bu perspektiv Tolstoyun fəlsəfi inamı ilə üst-üstə düşür ki, insanın öz qüsurlarını dərk etməsi şəxsi inkişaf və əxlaqi bütövlük üçün vacibdir. Mənəvi məsuliyyət mövzusu hekayənin əsasını təşkil edir. Stepanın seçimləri və bunun nəticəsi fərdlərin öz hərəkətləri və özlərinə və başqalarına olan təsirləri ilə üzləşməli olduqları fikrini vurğulayır. Tolstoy oxucuları qərarlarının ağırlığını düşünməyə dəvət edir, onların istək və davranışlarının mənəvi nəticələrini daha dərindən dərk etməyə çağırır. Çox vaxt insan davranışında hərəkətverici qüvvə kimi görünən istək “İblis”in əsasını təşkil edir. Stepanın təcrübəsi istəklərin necə mənəvi deqradasiyaya səbəb ola biləcəyini göstərir. Başqa bir qadına olan cazibəsi onu sadiq münasibətlərindən və ictimai məsuliyyətlərindən uzaqlaşdırır, istəkləri ilə əxlaqi cəhətdən məqbul sayılanlar arasında gərginlik yaradır. Digər mühüm mövzu, cəmiyyətin gözləntilərinin fərdi seçimlərə təsiridir. Stepanın daxili qarışıqlığı tez-tez şəxsi xoşbəxtliklə ziddiyyət təşkil edən ictimai normalara uyğunlaşma təzyiqini əks etdirir.Tolstoy sərt əxlaq normaları tətbiq edən ictimai strukturları tənqid edir, onların ikiüzlülük və əxlaqi dilemmalara səbəb ola biləcəyini iddia edir. Bu, həqiqi əxlaqın ictimai normalardan asılı olmayaraq mövcud ola biləcəyi ilə bağlı fəlsəfi sualı ortaya çıxarır. Fərdlər ictimai məhdudiyyətlərdən uzaqlaşsalar, mənəvi aydınlıq tapa bilərlərmi? Tolstoy, həqiqi əxlaqın dərin, şəxsi olduğunu və çox vaxt ictimai ideallarla ziddiyyət təşkil edə biləcəyini təklif edir. Tolstoy, həyatın mürəkkəbliklərini dərk etməkdə xalis ağlın məhdudiyyətlərini incə şəkildə tənqid edir. Veselovski öz intellektual şücaəti ilə insan davranışını tədqiq etməyə və idarə etməyə çalışır, lakin son nəticədə insan varlığını idarə edən daha dərin mənəvi reallıqları dərk edə bilmir. Bu, yazıçının həyatın əxlaqi və mənəvi ölçülərini idarə etməkdə ağılın əsas tamamlayıcısı kimi iman və intuisiyaya verdiyi öncəliyi vurğulayır. Hekayə göstərir ki, əsl anlayış təkcə intellektual təhlildən yox, məhz rasionaldan kənar bir şeylə daha dərin, daha intuitiv əlaqədən gəlir.
Hekayədə şəhvətli həzzin cazibədar gücünü və onun mənəvi inkişafdan yayındırma potensialını araşdırılır. Veselovski bundan məharətlə öz qurbanlarını manipulyasiya etmək üçün istifadə edir və fiziki həzzi ruhi doyumdan üstün tutmağın təhlükələrini vurğulayır. Bununla belə, Tolstoy tam asketizmi müdafiə etmir. Əvəzində o, balanslaşdırılmış yanaşma təklif edir, burada şəhvət ləzzətləri ölçülü şəkildə və mənəvi şüur çərçivəsində həzz alır. Hekayə göstərir ki, yoxlanılmamış indulgensiya boşluğa və narazılığa gətirib çıxarır, balanslaşdırılmış yanaşma isə həm dünyəvi həzz almağa, həm də mənəvi inkişafa imkan verir. Hekayənin əsasında insanın məna və məqsəd axtarışının dərin tədqiqi dayanır. Personajlar ekzistensial suallarla boğuşur, həyatın müxtəlif aspektlərində – sevgi, intellektual axtarışlar, sosial statusda yerinə yetirilmə axtarır. Hekayə dolayısı ilə iman, şəfqət, mənəvi yüksəlişə sadiqliyin rəhbər tutduğu həyatı müdafiə edir, həqiqi mənanın dünyəvi ləzzətlərin arxasınca yox, başqalarına xidmət etməyə və öz vicdanına uyğun yaşamağa həsr olunmuş həyatda olduğunu göstərir. “Şeytan” da xilas olma ehtimalı üzərində düşünməyə dəvət edir. Hekayə şərlə mübarizəyə baxmayaraq, şəxsi inkişaf və anlayış üçün potensialın mövcud olduğunu göstərən qeyri-müəyyən bir ümid hissi ilə bitir. Tolstoy, özünüdərk etməyi və insanın əsas instinktlərini aşmaq vasitəsi kimi həqiqi əxlaqa can atmağı müdafiə edir. Fəlsəfi baxımdan bu, dəyişiklik və maarifləndirmə qabiliyyəti ilə bağlı suallar doğurur. Fərdlər qaranlıq tərəflərinə qalib gələ bilərmi? Qurtuluş əldə edilə bilən məqsəddirmi? Tolstoy insan vəziyyətinin əsas aspekti kimi özünü kəşf səyahətini vurğulayaraq oxucuları öz əxlaqi çərçivələrini dərk etməyə çalışmağa təşviq edir. “Şeytan” əsərində Tolstoy şərin, arzunun, ictimai gözləntilərin və xilasın mahiyyəti haqqında dərin fəlsəfi araşdırmaya sövq edən povesti mürəkkəb şəkildə toxuyur. Hekayə güzgü rolunu oynayır, insan vəziyyətinin mürəkkəbliyini və fərdlərin üzləşdiyi mənəvi dilemmaları əks etdirir. Oxucuları daxili mübarizələri və etik seçimləri üzərində düşünməyə çağırmaqla, Tolstoyun povesti əxlaqın və varlığın dərin aktual tədqiqi olaraq qalır və insan olmağın nə demək olduğunu düşünərək araşdırmağa çağırır. “Şeytan” sadə hekayə deyil, insan təbiətinin mürəkkəb fəlsəfi tədqiqi və məna axtarışıdır. Xarakterlərin və hadisələrin qarşılıqlı təsiri ilə Tolstoy xeyir və şər, ağlın məhdudiyyətləri, şəhvətli həzzin cazibəsi və həyatın mürəkkəbliklərində imanın vacibliyinə dair nüanslı bir perspektiv təqdim edir. Hekayənin qalıcı gücü onun bu əsas suallar üzərində düşünməyə təhrik etmək bacarığındadır, oxucuları mənalı bir varlıq axtarışında öz dəyərlərini və inanclarını araşdırmağa sövq edir.
Hərə dünyaya bir missiya ilə gəlir. Zaur Ustac da şairlik missiyasını yerinə yetirmək üçün qələmdən yapışmalı olub və ilk şeirlərindən anadan şair doğulduğunu təsdiqləyib.
Zaur poeziyasının işığında görürsən ki, qələm ona, o da qələmə yaraşır. Qələmlə ülfət bağlayan şair ürəyindən gəlməyən bir misranı da yazıya almayıb. Bu da onu göstərir ki, şair ülfət bağladığı qələminə xəyanət etməyib, etməyir və etməyəcək də…
Şairin “Sevgi dolu şeirlər” kitabını (2024) böyük maraqla, həvəslə, həm də həyəcanla oxudum. Ürəyim ağappaq işıq selinə büründü, duyğularım təzələndi və ruhumu qidalandıran şeirlər Zaurun söz dünyasının təmizliyindən, saflığından, halallığından xəbər verməklə yanaşı, həm də şairin vətənə, torpağa, yurd yerinə… böyük sevgisinin göstəricisidir.
Zaurun təkcə “Ağ çiçəyim” şeirilə onun vətən sevgisini, yurdun hər gülünü, çiçəyini necə əzizlədiyini, onlara müqəddəs bir varlıq kimi baxdığını hiss edirsən. Hiss edirsən ki, “Xoş gördük, günaydın, ay Ağ çiçəyim!” – deyən şairin ürəyindən süzülən səmimi, kövrək misralar ruhumuzu sığallayır və o, gözəl bir təbiət mənzərəsini Ağ çiçəyin timsalında rəssam kimi çəkərək gözlərimiz önündə canlandırır. Sözlə Ağ çiçəyin şəklini çəkən, çiçəyi insaniləşdirib onunla söhbət edən şair inandırıcı, təsiredici misraları inci kimi ard-arda düzərək həm gözümüzü, həm də könlümüzü oxşayır.
Dümağsan, qar sənin yanında qara,
Tanrım rüsxət verib, baxmayıb qara.
Bu qarlı qış hara, tər çiçək hara?
Xoş gördük, günaydın, ay Ağ çiçəyim!
Zaurun hər şeiri onun həm yaradıcılığını, həm məramını, məsləkini səciyyələndirir, həm də hiss olunur ki, onun hər bir poetik misrası qətiyyən pafos xatirinə yazılmayıb, hər misra onun iç dünyasından qopub gələn ən kövrək, ən həzin, ən səmimi hisslərdir, duyğulardır. Duyğularını, hisslərini, fikir və düşüncələrini şeirlərinə hopduran, hər “sözə ehya” verən Zaur Ustacın “Sevgi dolu şeirlər” kitabını çəkinmədən, cəsarətlə ədəbi hadisə saya bilərəm. Bu fikrimdə haqlıyam. Çünki ədəbiyyatın ədəbi tarixinə yazıla biləcək bu misraları onun kimi yazan olarmı? “Yelləncək” şeirində oxuyuruq:
Çiçəklər ruhumun yelləncəyidir,
Ruhumu asmışam nar çiçəyindən.
Arzular dünyamın gələcəyidir,
Arzumu tutmuşam bar çiçəyindən.
Bu poetik misraları oxuyandan sonra düşündüm ki, Zaurun özü də işıqdır, sözü də. Onun sözünün işığında ziyarətgaha doğru üz tutub getmək olar. Çünki şair sözünün işığında mənən saflaşırsan, ruhən təmizlənirsən, imam övladı olursan! Ziyarətgaha da məhz mənən təmiz və halal adam kimi getməlisən ki, ziyarətin də qəbul oluna.
Bu misraların işığında müqəddəs yerlərə ziyarətə necə getməyə bilərsən? Və həm də ziyarətə Qarabağ atının belində getmək necə də gözəl olardı!
Anası Günəşdi, atası Aydı,
“Qıratdı”, “Düratdı” Qarabağ atı!
Tanrı ərməğanı, butadı, paydı,
Baratdı, muraddı, Qarabağ atı!
“Sevgi dolu şeirlər”də idrak və təsvir üslubu təzə, orijinaldır, həyati, dünyəvidir, təbii və ülvidir. Təbii və ülvi olduğuna görə də şeirləri ürəyə yatımlıdır, könül rahatlığı gətirəndir, oxucunu yaşamağa ruhlandıran, həyatdan zövq almağa, sevib-sevilməyə, qurub-yaratmağa, insanlara yaxşılıq etməyə, savab işlər görməyə səsləyəndir. Bu şeirlərə hopmuş hissləri, duyğuları canlı səs kimi eşitmək olur, çünki şair havada uçuşan səsləri “tutub” şeirə gətirərək oxuculara təqdim edir. Oxucular da bu şeirlərdə öz hisslərini, duyğularını, fikir və düşüncələrini hiss edir, ürək döyüntülərini, qəlb çırpıntılarını duyur. Şairin ürək döyüntülərilə oxucuların ürək döyüntüləri üst-üstə düşür ki, bu da Zaur Ustacın əsl şair olduğunun göstəricisidir.
“Sevgi dolu şeirlər” kitabını bir nəfəsə oxusam da gəldiyim qənaət budur ki, Zaur Ustac sözün həqiqi mənasında lirik duyğular şairidir, fikir və düşüncə şairidir. Onun şeirlərində fəlsəfi fikirlər özünü qabarıq şəkildə göstərir, eləcə də onun şeirlərində yalan və uydurma bir misraya, misralarında “laxlayan”, yerində olmayan bir sözə, bayağı, cılız hisslərə, saxta, boğazdan yuxarı deyilən, cansıxıcı bir misraya da rast gəlmək mümkün deyil. Nə yaxşı ki, onun şeirlərində ümid işığı var, bu günə, gələcəyə inam dolu ovqat var, mübarizəyə çağırış var, namərdlərə, şeytan adamlara nifrət var. Bu, belə olmalıdır. Axı o, şeirlərinin birində haqlı olaraq “Ustacam” deyir. “Ustacam” deyən şair ancaq düzü-düz, əyrini – əyri yaza bilər, qələmilə vətənə, millətə, Azərbaycan ədəbiyyatına xidmət edə bilər.
Müzəffər ordunun şanlı əsgəri,
Ərənlər yurdunun ər övladıyam.
Zalımın zülmünə təhəmmülüm yox,
Babəklər yurdunun hürr övladıyam.
Onu da deməyi özümə borc bilirəm ki, şairin şeirlərinin “dili” təbii və sadədir. Təbii və sadə olduğu qədər də xəlqidir. Onun şeirlərində poetik ritm pozulmur, misralar həzin bulaq kimi ürəyə rahatlıq gətirir, ovqatı təzələyir, şairin vətənpərvərlik duyğularından, yurd yerinə sevgisindən xəbər verir:
Gəzdim qarış-qarış doğma torpağı,
Hər dağda, dərədə izim var mənim.
Hələ keçilməmiş uca dağların,
Uca zirvəsində gözüm var mənim.
(Gəzdim)
“Sevgi dolu şeirlər”in işığında sonetlər su çəkən kimi məni özünə çəkdi. Gözlərim önündə “Yazıçı” nəşriyyatında ötən əsrin 70-ci illərində çap olunan V. Şekspirin “Sonetlər” kitabı canlandı. O vaxtdan bu günə kimi Azərbaycan şairlərinin qələmindən (B. Adil istisna olmaqla) çıxan sonetləri oxumamışdım, görünür, rastıma çıxmamışdı, yoxsa gözümdən yayınmazdı. Bir sözlə, az qala əlli ilə yaxın idi ki, sonet janrında şeir oxumamışdım, amma Zaurun qələmindən çıxan sonetləri böyük maraqla, böyük həvəslə oxudum. Heyrətdən əllərim üzümdə qaldı. Bu sonetlərin sehrinə düşdüm, cazibə qüvvəsindən çıxa bilmədim. Nə vaxtsa Zaurun sonetlərindən söz açmaq arzusu ilə sözümü tamama yetirmək istəyirəm. Həm də istəyirəm ki, bilələr: Zaur Ustac müasir Azərbaycan poeziyasına yeni nəfəs və ovqat bəxş etmiş istedadlı bir şairdir. Onun ürəklərə yol tapan hər bir şeiri Zaur dünyasının böyüklüyündən, Zaur yaradıcılığının zənginliyindən, novatorluğundan xəbər verir.
“Sevgi dolu şeirlər” onun zəngin və çoxşaxəli yaradıcılığından süzülən bir damla nurdur. Bu nurun özündə bir Günəş işığı var. Bu günəşin işığına yığışıb şair qəlbindən süzülüb gələn şeirləri oxuyun, bu şeirlərin sehr-cazibəsinə düşün və unutmayın ki, Zaur Ustac kimi haqqa üz tutan şairlərin yanında olmaq Allaha da xoş gələr. Allahın xoşuna gəlməyi kim istəməz ki?
Elşən Təhməzov 2001-ci ildə Qubada dünyaya gəlmişdir. Şair və qiraətçidir. Yaradıcılığa kiçik yaşlardan başlamışdır. 60-dan çox ədəbi, bədii, elmi, mədəni məqalənin müəllifidir. Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetində təhsil almışdır. “Müasir Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası 1-ci cild” kitabının müəllifi və bir çox kitabın redaktorudur. Yaxın zamanlarda “Ayrılıq” şeirlər kitabı işıq üzü görəcəkdir.
“Üfiqdə parıltı” rubrikası gənc qələm dostumuz Elşən Təhməzovun şeirlərini təqdim edir və onun parlaq gələcəyinə inanır. Yolunuz açıq, uğurlarınız bol olsun! Buyurun tanış olun, dəyərli oxucular:
AYRILIQ
Əzablar çoxalır sevəndə insan, Ömür kədərlidir, həyat zülmdür. Deyirlər: “Ayrılıq ölüm deyil ki” Ayrılıq – ölümdən betər ölümdür.
Nə yatmaq, nə yemək, nə gəzmək olur, Yatdığın yuxuda ümid arzusu. Yediyin yemək də keçmir boğazdan, Gözlərin hər yerdə gəzir o qızı.
Fikirlər ürpərir xəyal quranda, Tənhalıq qəlbinin yelkənləridir. Çölün bir məzarın sükutu kimi, İçinsə fırtına, alov kimidir.
Gör necə yanmışam sənin oduna, Bir baxsan sovrulan mənim külümdür. Deyirlər: “Ayrılıq ölüm deyil ki” Ayrılıq – ölümdən betər ölümdür.
ATMADI MƏNİ
Yenə ötənləri saldım yadıma, Bir damla göz yaşım atmadı məni. Kədərlə, sevinclə qaldım baş-başa, Kədərim sevincə satmadı məni.
Sənli xatirələr, sevimli anlar, Səninlə yaşanan gözəl zamanlar, Mənə sevinc verib kədər alanlar, Bir daha kədərə qatmadı məni.
Sən axı bu eşqi əziz sayırdın, Günəşdən od alıb şəfəq yayırdın, Məni məndən alıb məndən ayırdın, O gündən bu sevgi dadmadı məni.
GÖZLƏRİNDƏ BİR SEVGİ VAR
Gözlərində bir sevgi var, Olmazmı dilin də deyə ? Bu məhəbbət çiçəyi bəs, Solmazmı bu səssizliyə ?
Nələr kəsdi yolumuzu ? Qəm örtdü sağ solumuzu, Bu gedişlə yolumuzun Sonu çıxar mənsizliyə.
Ayırdılar səni məndən, Arzularım pərən-pərən, Ümidim yox gələn gündən, Mən gedirəm sənsizliyə.
ŞEİRƏ HƏSR ETDİYİM ŞEİR
İçimdə bir dəli nalə qopanda, Sən mənim həyatda sirdaşım oldun. Boranda, yağışda, qarda, tufanda, Soyuqda, küləkdə yoldaşım oldun.
Mən çox ağlamışam, mən ağlayanda, Gözümün yaşını silən sən idin. Qısılıb bir küncə tənha qalanda, Saçıma sığallar çəkən sən idin.
Qəlbim qəm döyünən, dilim ah çəkən, Zamanlar sən məni tənha qoymadın. Hər axşam, hər səhər üzüləndə mən, Hər axşam, hər səhər qayğıma qaldın.
Bu dünya quyutək çəkəndə məni, Tutdun əllərimdən mənim hər zaman. Səninlə gəzəndə çölü, çəməni Parlayan günəşəm, parlayan ayam.
Səninlə oturub danışanda mən Gülüşüm su kimi hər yana axdı. Kağıza ölümdən misra yazanda, Cırdın kağızımı mənim o vaxtı.
Səni çox sevirəm şeirim mənim, Sənə sarılıram, qucaqlayıram. Həyatda özümə səninlə birgə, İşıqlı səadət arzulayıram.
❌ Şəhid məqalələri bərpa edilmədi. Bu isə “VİKİPEDİA SƏNƏDLƏR”inin 1-ci məqaləsinin yayımlanması deməkdir.
📍 Ayxan Zayedzade – Ayxan 3000 şəhidin məqaləsinin silinməsində birbaşa icraçı şəxs olub və tərəfimdən ifşa edilib. Ayxanın son aylarında “X” platformasında fəaliyyəti təbii ki, onun bu addımı niyə atmasında ciddi şüphələr yaradır;
▪️ Bizə qəhrəman, vətənpərvər gənc kimi soxuşdurulan Ayxan Zayedzade son aylarda aktiv şəkildə erməni hesablarından sitatlar paylaşması onun mövqeyi üçün ciddi faktları aşkara çıxarır. **** 30 Avqust 2024-cü ildə **** paylaşımında Azərbaycan tarixindəki erməni fobiyadan və Qarabağ, Zəngəzurda erməni tarixinin albanlaşdırılmasından yazır. Bu Azərbaycan tarixinin saxta olmasına qarşı qaldıran ciddi iddiadır və 20 yaşlı bir araşdırmaçı üçün yaşından böyük yükdür;
💬 sitat: “Azərbaycanın ermənifobiyası Qafqaz Albaniyasının türkləşməsi, Qarabağ və Zəngəzurda isə erməni tarixinin albanlaşması ilə nəticələndi. Tarixçilərin İranda türklərin Manna qurduğunu iddia etmələri ilə “burada ilk biz idik” arqumenti Azərbaycanda çox məşhurdur”;
Bu sadəcə Ayxanın bu cür fəaliyyəti üçün tək fakt deyil. Sərt anti-türk mövqeyi ilə çıxışlar edən Ayxan Zayedzadə, ümumiyyətlə “sülhpərvər” mövqeyi ilə də “X”də ermənilərin diqqətini çəkməyi bacarıb. Təsadüfi deyil ki, dostları ona balaca Bəhruz da deyirdilər.
📍 Laçın koridorunda aksiyada iştirak edən, şəhidlər barəsində məqalə yaradan, “X”də Mikayıl Müşfiq elan edilən 20 yaşlı yeniyetmə son aylarda qəfil dəyişir. Bütün bunların fonunda Gürcüstana Azərbaycanı təmsil etmək üçün Vikimedia Fondunun tədbirinə yola düşür.
Hadisələr elə cərayan edir ki, bu konfransda kimsə ona yaxınlaşıb Azərbaycan vikipediyasında olan şəhid məqalələrin silməsi lazım olduğunu deyir. Ayxan Zayedzade açıqlamasında deyir ki, bu şəxs fonddan kimsə olub. Qlobal Vikimedia Fondunun lokal layihələrə qarışmadığını bilərək, burada belə sual yaranır ki, fond əməkdaşı Azərbaycan dilində vikipediyanın 200.000 məqaləsindən necə 3000 şəhid məqaləsini tapa bilib?
*** Daha bir sual: ola bilməzmi ki, bunu deyən adam elə regional tədbirə gəlmiş “sülhpərvər” erməni idarəçilərdən biri olub? Bunu heç də istisna ehtimala bənzəmir;
Yaxşı olmazdımı ki, bu məsələni Ayxan Zayedzade ölkəyə gələndə lokal vikipediada bu arqumentlə müzakirəyə çıxara? Digər azərbaycanlıların fikrini ala, müzakirə edə. Yoxsa, daha qısa yoldan öz çevrəsindən olan Cəlalın təklifi, Kanadadakı dostu Səmralın yekunlaşdırması və fondun yox, başqa bəhanələr ilə 3000 məqaləni aradan götürmək daha məntiqli idi?
Təbii ki, bunlar ittiham deyil. Və çox təəssüf ki, bu həqiqətdir. Ayxan mənə görə vətən xaini də deyil. Milli kimliyi, etnik bağı və fikirləri ifadə etmək onun ən təməl haqqıdır. Amma sizə də elə gəlmirmi ki, mənim tələbim bir az yox çox məntiqlidir?
Olmazdımı ki, bu məqalələri Ayxan Zayedzadə və çevrəsi yox, digər azərbaycanlı idarəçilər müzakirə edib, silsin? Mən Ayxandan nə tələb edirdim? Sadəcə məqalələri bərpa etsin və digər adminlər müzakirə etsin. Bu çevrədən kənar. Amma niyəsə bu ağır məsuliyyəti Ayxan üzərinə götürmək qərarı almışdı;
Sizcə heç şüphəli deyilmi ki, 3000 məqalə silən adam bir neçə gündə vətənə xəyanətdə ittiham edilən dostunun Vikipediada durmadan məqalələrini yaradır və məsələ qabaranda bunu boynundan atır? Bəs sübutlar? Onlar hamısı rəydə olacaq.
Məni bunları yazmağa şəxsən Ayxan Zayedzadə və onu bizə Mikayıl Müşfiq olaraq itəmələyə çalışan çevrəsi məcbur etdi. Ayxandan xahiş edib, barışığa çağırmışdım amma sözünə əməl etmədi;
⭕️⭕️ Amma qəddar zaman hələ də tam sürətində davam edir. Bu sadəcə “VİKİPEDİYA SƏNƏDLƏRI”nin bir bəndi idi. Növbəti 12 saat daha çox detalı gün üzünə çıxara bilər. Bərpa üçün hələ də şans və zaman var. Atın bu ləkəni üstünüzdən, qaytarın məqalələri.
Ümid edirəm ki, məni qərəzlə, şəhid ailəsi manipulyasiyası ilə ittiham edənlər, bu sənədlərdən sonra utanaraq paylaşımlarını silər. Siz elə bilirdiniz Qiyas, Nərmim, Nurlan Vedrə, “X” siyasi fəallar, xaricdəki aktivistlər məni elə-belə söyür? Onlar bilirdilər bu iş pox işdir. Vikipedia işi çox böyük qərəzi, çox ciddi faktları özündə birləşdirir.
DAĞLAR (Dağlara xitabən üçüncü şeiri) Tarix səhnəsində yetişdi zaman, Başlanmış bu çağın mübarək, dağlar! Hələ nə zəfərlər gözləyir bizi, Qutlanmış novrağın mübarək, dağlar!
* * * Dövranın gərdişi döndü, dəyişdi, Davadan doğulan ərlər yetişdi, Didilmiş yaralar tutdu, bitişdi, Üç rəngli duvağın mübarək, dağlar!
* * * Nə vaxtdır yol-iriz bağlı qalmışdı, Qoynunda yağılar məskən salmışdı, Canımı sağalmaz bir dərd almışdı, Sayalı qonağın mübarək, dağlar!
USTACAM Müzəffər ordunun şanlı əsgəri, Ərənlər yurdunun ər övladıyam! Zalımın zülmünə təhəmmülüm yox, Babəklər yurdunun hürr övladıyam! * * * Ustadım Nəsimi, sözümüz sözdü, Ədalət, həqiqət bağrımda közdü, Ziyadar dühası bir deyil, yüzdü, Mövlalar yurdunun nur övladıyam! * * * Dərvişəm, müqqəddəs sayılır təkkəm, Hülqumdan yuxarı dayanır öfkəm, Od, ocaq diyarı tanınır ölkəm, Alovlar yurdunun nar övladıyam! * * * Unutma, şah babam Xətai başdı, Nadir şah, mətədə tərpənməz daşdı, İlham, nə keçilməz sədləri aşdı, İgidlər yurdunun nər övladıyam! * * * Tarixdə Nəbisi, Koroğlusu var, Gen dünya yağıya daim olub dar, Düşmən qarşımızda yenə oldu xar, Aslanlar yurdunun şir övladıyam! * * * Göydən Yer üzünə ərmağan, payam, Gündüzlər Günəşəm, gecələr Ayam, Ən parlaq ulduzdan törəyən boyam, Ozanlar yurdunun sirr övladıyam! * * * Ustacam, vətənim vətən içində, Axıb duruluruq zaman köçündə, Min bir anlamı var, adi “heç”in də, Aqillər yurdunun pir övladıyam!
DAĞLAR (Dağlara xitabən üçüncü şeiri) Tarix səhnəsində yetişdi zaman, Başlanmış bu çağın mübarək, dağlar! Hələ nə zəfərlər gözləyir bizi, Qutlanmış novrağın mübarək, dağlar!
* * * Dövranın gərdişi döndü, dəyişdi, Davadan doğulan ərlər yetişdi, Didilmiş yaralar tutdu, bitişdi, Üç rəngli duvağın mübarək, dağlar!
* * * Nə vaxtdır yol-iriz bağlı qalmışdı, Qoynunda yağılar məskən salmışdı, Canımı sağalmaz bir dərd almışdı, Sayalı qonağın mübarək, dağlar!
DAĞLAR (Dağlara xitabən üçüncü şeiri) Tarix səhnəsində yetişdi zaman, Başlanmış bu çağın mübarək, dağlar! Hələ nə zəfərlər gözləyir bizi, Qutlanmış novrağın mübarək, dağlar!
* * * Dövranın gərdişi döndü, dəyişdi, Davadan doğulan ərlər yetişdi, Didilmiş yaralar tutdu, bitişdi, Üç rəngli duvağın mübarək, dağlar!
* * * Nə vaxtdır yol-iriz bağlı qalmışdı, Qoynunda yağılar məskən salmışdı, Canımı sağalmaz bir dərd almışdı, Sayalı qonağın mübarək, dağlar!
YAZARLAR cameəsi adından KAMALƏ ABİYEVAnı doğum günü münasibətilə təbrik edir, qarşıdakı bütün həyat və fəaliyyətində yeni-yeni nailiyyətlər arzulayırıq! Allah Sizi qorusun!! Uğurlarınız bol olsun!!!