Dekabrın 29-da, gündüz saat 11:00 radələrində bu həyətdə dünyaya göz açmışam (doğum haqqında şəhadətnamədə yanvarın 25-i qeyd olunsa da). Bütün uşaqlığım bu həyətdə keçib. Bu gün uşaqlığım üçün darıxıram, bu həyətdə oynayarkən yıxılmağım üçün, yıxılarkən dizlərimdəki yaralara görə ağlamağım üçün, sözə baxmayıb yıxıldığıma görə anamın məni danlaması üçün darıxıram. Uşaqkən bu danlaqlardan başqaları kimi mən də xoşlanmazdım. Ancaq böyüdükcə anladım ki, anamın bu danlağı indi eşitdiyim saxta, yalan dolu münasibətlərdən, sözlərdən daha şirin imiş. Uşaqlığım üçün darıxıram, atamın axşam işdən evə gəlməsini gözləməyim üçün. Hər axşam süfrə başında iş yerində baş verənlərdən söz açardı atam. Mən də uşaq marağı ilə dinləyərdim. Darıxıram, səhərlər atamı işə yola salarkən, anamın ona ehtiyatlı olmasını tapşırmağı üçün. Uşaqlığım üçün darıxıram, anamın, atamın mənə hər an beynimə həkk etdikləri öyüd-nəsihətləri üçün. Ata nənə-babamı (Göyçək, Abbas) görmədiyim üçün xatırlamıram, amma barələrində həmişə xoş sözlər eşitmişəm. Ana nənə-babama (Ağgül, Mürşüd) gəlincə, onlarla bağlı yaşantılarımın hər anı yaddaşımdadır. Allah bütün dünyasını dəyişənlərə rəhmət eləsin! Bu günüm üçün valideynlərim qədər o insanlara da borcluyam. Çünki insan olmağı ana nənə-babamın öz övladlarına, başqalarına göstərdikləri münasibətdən, istəkdən, sevgidən, davranışdan öyrənmişəm. Və sonra da təbii ki, müəllimlərimdən dərs almışam. Böyüdükcə anladım ki, hamı onlar kimi olsaydı, həyatda nə nadanlar olardı, nə böyüklərinin üzünə qayıdanlar, nə də insan sifətində şeytanlar… Bu gün uşaqlığım üçün darıxıram, Ağdamın Yusifcanlı kəndində yaşayan Ağgül nənəmgilə baş çəkməyə gedərkən, onun süfrə açıb məni ac buraxmaması, payız fəslində həyətlərindəki qoz ağacına çıxarkən Mürşüd babamın ehtiyatlı olmağım üçün tez-tez səsləməsi üçün. Bu həyətdə böyüdüyüm günlər, illər üçün darıxıram. Ailənin ilk övladı olduğum üçün qohum-əqrəba üçün çox əziz, istəkli olmuşam. Deyilənə görə, əlimdəki şirin narı alıb əvəzinə, turş nar verən qohumlarım da olub. Amma mən böyüdükcə aldığım tərbiyədən qohumlar arasında ayrı-seçkilik etməməyə çalışmışam. Həmişə onları sevmişəm, yaxın bilmişəm. Amma böyüdükcə anladım ki, həyatda insanları sevməklə sevgilərini qazanmaq onları sevmək qədər asan deyil. Çünki bu gün «şəkər» verdiyim bəzilərinin mənə «zəhər» uzatdığının şahidi oluram. Odur ki, bax elə o günlər üçün darıxıram, bacı-qardaşlarımla birlikdə deyib-güldüyümüz bu həyət üçün.
Rəssam, Salam İbrahimoğlu.
Bu rəsm 30 il öncə çəkilib. Rusiyada rəssamlıq təhsili almış Salam İbrahimoğlu bu rəsmi bu həyətdəki ikimərtəbəli evimizi təmir edərkən eyvanda oturub çay içə-içə önündəki mənzərəni kağız parçasında cızıb və evdə üzərində işləyib. Amma o zaman bilmirdi ki, nə vaxtsa torpaqlarımız, yurdumuz düşmənlərimiz tərəfindən işğal olunacaq, həmin rəsmi digər əşyaları ilə birlikdə Sumqayıt şəhərinə gətirəcək və 30 ildən sonra iş yerimə gələrək mənə əvəzsiz sürpriz edəcək… İndi bu rəsimdəkilərdən əsər-əlamət yoxdur. Həmin tikililərin daşı daş üstə qalmayıb…
Bu isə həyətimizin indiki halı.
İşğaldan azad edilən digər şəhərlərimiz, rayonlarımız, kəndlərimiz kimi, bizim kəndimiz də, bizim məhəlləmiz də, bizim həyətimiz də ermənilər tərəfindən yerlə-yeksan olunub. Yaman darıxıram əziz xatirələrlə yadda qalan uşaqlıq və gənclik illərimin izi düşən bu həyət üçün… Nə yazıqlar ki, hələ getməsəm də, görməsəm də, bu həyət bizim həyətimizdir… Müəllif: Elbar ŞİRİNOV
XXI əsri kreativ intellektuallar dövrü də adlandırırlar: tanınmış elm, mədəniyyət və ədəbiyyat xadimlərindən tutmuş, sıravi sosial platformalarda özünü tanıtmağa çalışan blogerlərə qədər hər kəs tarixdə qalmaq üçün nəsə fərqli mövqe ortaya qoymağa çalışır. Mədəniyyət tarixi belə estetik-intellektual texnologiyalarla boldur, fəqət milyonlarla kulturoloji hadisə, fakt arasında fərqlənərək özündən sonra humanitar fikri irəli aparan düşüncə sahiblərinin sayı elə də çox deyil.
Almanların təbirincə yazsaq, mədəniyyət şifrələrinin ötürücüsü – kültürtragerlərimizdən biri də Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin katibi, milli “PEN-klub”un prezidenti, Xalq yazıçısı, professor, respublikamızın və xarici ölkələrin saysız-hesabsız ordenlərinin, medallarının, ədəbi-mədəni mükafatların laureatı, kitabları fərqli dillərdə milyonlarla tirajla nəşr olunan Çingiz Abdullayevdir. Bu işıqlı dünyaya gəlişinin 50 illik yubileyi idi.
Yanılmıramısa, özüm tez-tez təkrarlamağı xoşlayıram, bir neçə yazımda da xüsusi vurğulamışam: dünya şöhrətli detektiv ustamız özünün çoxsaylı kitablarıyla, fərqli – intellektual mövqeyi, oxunaqlı əsərləri ilə dünyaya çıxarılası, fikir tariximizdə qalası milli kulturoloji sərvətimizdir.
Bəli, indiki inteqrasiya dövrünün dəbdə olan ifadəsiylə yazsam, insan kapitalının, intellektual-kulturoloji zəhmətin payının get-gedə artdığı bir vaxtda geniş oxucu kütləsinə ünvanlanmış dəyərli əsərlər yaradan şəxsiyyətlərimizdən biri – qlobal kreativ biznes sahəsində öz yerini möhkəmləndirən əsl Azərbaycan milli art-brend sayılsa da, sonuncu uğurlu Qarabağ savaşında ölkəmizdə, xüsusən də xaricdə və internetdə, sosial şəbəkələrdə sərgilədiyi qətiyyətli mövqeyi ilə həm də növbəti dəfə (artıq neçənci səfərdir!) sübut etdi ki, əsl tarixi-mədəni şəxsiyyətdir! Geniş nəzər salanda, heç də sirr deyil ki, Çingiz Abdullayev nəinki respublikamızda, – boynumuza alaq: son illərə qədər bir neçə rusdilli romanlarını çıxmaq şərtilə, yazıçının əsərləri bizdə mütəmadi işıq üzü görmürdü; amma axır vaxtlar istedadlı qələm sahibinin 30-dan çox irihəcmli detektiv romanı ana dilimizə çevrilib, hərəsi də bir neçə dəfə təkrar nəşr olunub, – ölkəmizin hüdudlarından çox-çox kənarlarda, daha dəqiq, Rusiyada, başqa MDB dövlətlərində, Qərbdə, Şimali Amerikada, Şərqdə, qardaş Türkiyə, İsrail, ərəb məmləkətlərində kifayət qədər tanınır, qələmindən çıxan ədəbi nümunələr isə on milyon nüsxə tirajla yayılır. Yaşı minilliklərlə ölçülən milli ədəbiyyat tariximiz ikinci belə kulturoloji faktla öyünə bilmir…
Klassik ədəbiyyatşünaslıqda bədii əsərlər ədəbi növlərə, onlar isə, öz nöbəsində, janrlara bölünürlər. Məsələn, epik növün hekayə, povest və roman növü. Bu, təsnifata görə detektiv hekayə də ola bilər, detektiv roman, pyes, film də. Odur ki, suala konkret cavab vermək üçün filoloji anlamların dəqiqləşdirilməsinə ehtiyac duyulur. Detektiv bədii nəsrdə, eləcə də bədii-sənədli ədəbiyyat və sənətin digər sahələrində xüsusi növ sayılır. Daha da dəqiqləşdirsək, dünyada detektiv əsərləri bədii-vizual qol – istiqamət, bəzən də estetik tərz hesab edənlər də var. Fantastik, savaş, melodramatik əsərlərdə olduğu kimi, detektiv də əsasən çox mürəkkəb estetik-kulturoloji struktura malik olmayan, əsasən kütləvi və geniş oxucuya ünvanlanan əsərlər sinfinə də aid edilir. Amma elə klassik detektiv əsərlər var ki, artıq dünya ədəbiyyatının dəyərli nümunələri səviyyəsinə qalxa bilib. Üstəlik, son illərin ən maraqlı əsərlərinin özündə də detektiv hava, cəhətlər bir ədəbi vasitə səviyyəsində istifadə olunur. U.Ekonun “Qızılgülün adı”, O.Pamukun “Mənim adım qırmızı” və başqa dəyərli romanları yada salmaq kifayət edər, məncə.
İstənilən halda detektiv ədəbiyyatın ən çox inkişaf etmiş qollarından, istiqamətlərindən biri sayılır. Düzdür, Azərbaycan ədəbiyyatında ona XX əsrin ikinci yarısından bu yana müraciət olunsa da, detektiv bir ədəbi-estetik qəlib olaraq hər zaman oxucuların, tamaşaçıların diqqətini cəlb edir…
Ölkə Prezidenti İlham Əliyevin xüsusi Sərəncamıyla Xalq yazıçımız Azərbaycanımızın ən yüksək dövlət mükafatlarından biri ilə – “Şöhrət” ordeniylə təltif olunanda növbəti dəfə əmin olduq ki, istedadın sərhədləri hüdudsuzdur, dünən də, bu gün də olmasa, sabah, yaxud gələcəkdə fitri peşəkarlığa, bacarığa malik şəxslər tarix qarşısındakı xidmətlərinə görə əvvəl-axır dəyərini, qiymətini alırlar…
Ədəbiyyat, mədəniyyət, humanitar-estetik sahələr üzrə aparılan bir çox mədəni-sosioloji araşdırmalar və ədəbi-kulturoloji monitorinqlərin nəticələrinə görə, Çingiz Abdullayev cəmiyyətimizdəki nüfuzuna, mövqeyinə, tutduğu yerinə görə ictimai-mədəni hadisələrə ciddi təsir imkanlarıyla yanaşı, yaratdığı əsərlərə görə də başqa yazıçılarımızdan, fikir adamlarından xüsusi çəkisi olaraq fərqlənir. Hətta 500 milyonluq qlobal rusdilli, – indi isə 300 milyonluq türkdilli məkanda, – ədəbi-mədəni, humanitar-intellektual, sosial-fəlsəfi, ictimai-siyasi mühitlərdə orijinal düşüncə sahibi olaraq Ç.Abdullayevlə hesablaşan elitar təbəqə formalaşıb.
Müxtəlif nəsil Azərbaycan oxucusu nasir, ustad detektiv kimi bu imza sahibinin hər yeni əsərini maraqla izləyir, kitablarında, yazılı və elektron KİV-də, virtual resurslarda, yeni mediada, sosial şəbəkələrdəki statuslarında toxunduğu müxtəlif ciddi məsələlərlə tanış olur, cəmiyyəti düşündürən problemləri zamanında ədəbiyyata gətirdiyini razılıqla qarşılayır, aktual saydığı hər hansı bir mühüm sosial-siyasi prosesi, hadisəni, hərəkəti ictimai polemikaya transfer etmək baçarığını yüksək dəyərləndirir.
Söz yox, Ç.Abdullayev yaradıcılığı barədə ümumiləşdirilmiş mülahizələrsiz qısa yazmaq qeyri-mümkündür: nəzərə almaq lazımdır ki, ustad detektivin irihəcmli əsərlərinin, roman və povestlərinin sayı iki yüzə yaxınlaşmaqdadır, onlar haqqında bir balaca yazıda geniş danışmaq mümkün deyil.
Məhsuldar yazıçı, ictimai-mədəni aktivist, rəsmi ədəbiyyat xadimi olaraq Çingiz Abdullayev Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin katibi, MDB ölkələri Yazıçılar İttifaqları Konfederasiyasının İdarə Heyəti üzvü və bu kimi onlarca məsul ictimai-sosial vəzifədə çalışdığını bilməyən çox az adam tapılar. XX əsrin ziyalılığı ilə XXI yüzilliyin intellektuallığını özündə cəmləyən bir milli qürur timsalı olan sadə, lakin böyük ürəyə sahib, unikal estetik-fəlsəfi fikrə malik bu tarixi-mədəni şəxsiyyətin işıqlı obrazını yaratmaq fikri elə də asan gəlməsin sizlərə: deyəsən, qeydlərim ənənəvi “yubileynamə” janrının tələblərindən kənara çıxmır.
Sözün bütün çalarında, Azərbaycan ədəbiyyatında, bəlkə də cəmiyyətimizin indiki mürəkkəb dövründə az adam tapmaq mümkündür ki, Çingiz Abdullayev kimi insani saflığını, ruhi duruluğunu saxlaya bilsin. Dostlarımızın arasında bəlkə də, azsaylı şəxslərdəndir ki, ayaqüstü görüşdüyümüz, qısa söhbətlər etdiyimiz, beş ədəbi söhbətdə iştirak etdiyimiz zaman hər dəfə ondan yeni nəsə öyrənə bilirik.
Görkəmli yazıçı Çingiz Abdullayevin yaratdığı ədəbiyyatın bədii nəsr qolu, istiqaməti – detektiv, bellestrika məhsulları kimlərinsə estetik zövqünə uyğun gəlməyə bilər. Fəqət, nə vaxtlarsa uşaqlıq, yeniyetməlik və gənclik çağlarımızda bu qəbildən olan bədii nümunələri həvəslə oxumuşuq. İndilərdə yalnız peşəmizlə əlaqədar ədəbi tənqidçi, daha çox isə kulturoloq kimi bu dəyərli nümunələri, xüsusən Xalq yazıçımızın sayı yüzlərlə ölçülən kitabları ilə tanış olan zaman yaşadığımız bu mürəkkəb zəmanənin çoxsaylı sirli şifrələrini sezəndə, ədibin düşüncələrinin dərinliyinə heyran qalırıq.
Fəqət, zövq məsələsində mübahisələrin məntiqsizliyini yada salıb, bir məsələni də xüsusi vurğulamaq istəyirəm: real həyatla daha çox yaxınlığıyla seçilən, bir sıra hallarda müəllifdən futuroloji bilgilər, analitik təfəkkür, intellektual hazırlıq, müxtəlif biliklərə yüksək səviyyədə yiyələnmək, cəmiyyətdə baş verənlərlə yaxından, davamlı tanışlıq tələb edən ciddi detektiv ədəbiyyat, eləcə də onun ən çox oxunan janrları sayılan siyasi, tarixi, xəfiyyə, eləcə də polis detektivləri yaratmağın çətinliyi göz qabağındadır. Çingiz Abdullayev hələ gənc yaşlarından öz çiyinlərini bu ağır ədəbi yükün altına verdi, Qərb, eləcə də rus yazıçıları tərəfindən artıq inhisara alınmış bu estetik-bədii sahədə özünün məhsuldar yaradıcılıq cığırını aça, estetik yolunu yarada bildi. Dünya oxucusu tərəfindən maraqla qarşılanan çoxsaylı detektiv əsərlərini ustalıqla yaradaraq, nəinki lokal milli ədəbiyyat meydanında parıldadı, eyni zamanda qlobal çap-nəşriyyat biznes sahələrinə çıxış əldə etdi. Görkəmli söz sənətkarımızın 40-dan artıq xarici məmləkətdə nəşr olunan əsərləri, əksər ölkələrdə milyon nüsxələrlə satılan kitabları və imzası dünyada Azərbaycanı, milli-mənəvi varlığımızı piar – təbliğ edən əsl qlobal art-brendimizə çevrildi.
Azərbaycan – müsəlman türk yazıçısı olaraq bütün sadalanan ağrılı problemlərə sinə gərən bir kulturoloji fikir adamı kimi Çingiz Abdullayev titanik zehni əməyi nəticəsində millətimiz, dövlətimiz üçün bu qədər iş görürsə, onu və onun kimi milli sərvətimizə -insan kapitalımıza dəyər verməmək, gənc nəslə nümunə göstərməmək mümkündürmü!?
P.S. Çingiz müəllimə bir “tənqidi” xatırlamamız: ustad, bir neçə vaxt bundan əvvəl siz demişdiniz ki, yaradıcılığımın yeni mərhələsində tarixi və intellektual, bir qədər də fəlsəfi nəsr əsərləri ilə oxucularımı təəccübləndirəcəyəm. Zamanı yetişməyibmi?!
Vətən nədir? Adi, quru bir torpaqmı? Bəlli sərhərlərdən ibarət bir ərazimi? Ya hər bir parçası uğrunda can alıb, can verməyə hazır olduğumuz məmləkətmi? Vətən – Vətənin nə olduğunu bizə anladan, öz qanları, canları bahasına bu torpağı qoruyan, lazım gəlsə uğrunda oddan, alovdan keçməyi gözə alan igidlər diyarıdır! O igidlərdən biri də Nadirov Fəriddir.
Gəlin onun həyat yoluna bir nəzər salaq.
2001-ci il sentyabrın 21-i Göyçay rayonunda bir körpə dünyaya göz açdı. Adını Fərid qoydular. İllər keçir, Fəridin yaşının üstünə yaş gəlirdi. O, vətənə qarşı sevgi ilə böyüyürdü. Düşmənlərin vətəninə, millətinə qarşı törətdiyi qırğınlar, Qarbağ torpaqlarının işğal altında olması ürəyindəki vətən sevgisini bir qədər də alovlandırırdı. Bir gün o torpaqları azad etmək, orada üç rəngli bayrağımızı dalğalandırmaq istəyirdi. O istəmirdi ki, müqəddəs torpaqlara düşmən ayağı dəysin, o istəmirdi ki, o torpaqlarda törətdiyi əməllərə görə cəzasız qalan düşmən rahat yaşasın. O qisas almaq istəyirdi. Qırğınların, faciələrin, günahsız işgəncələrə məruz qalan həmvətənlərinin qisasını. Beləcə aylar, illər bir-birini əvəz edirdi.
Artıq Fərid hərbi xidmət yaşına çatmışdı.
2019-cu ildə o igid bir əsgər kimi vətənin keşiyində durmaq üçün hərbi xidmətə yollandı. Hərbi geyimdə olmaq, vətənə qulluq etmək onun üçün bir qürur idi. Xidmət etdiyi zaman məğrur duruşu, əzəmətli baxışı, səmimiyyəti, dostcanlılığı və diribaşlığı ilə fərqlənməyi bacarmışdı. Elə bu səbəbdən də Aprel döyüşlərinə həsr olunmuş qısametrajlı filmdə Xüsusi Təyinatlı obrazında baş rol ona verilmişdi. O bu obrazı çox yaxşı canlandırırdı. Amma qəflətən filmin çəkilişi dayandırıldı. Bunun səbəbi isə cəbhədə yaranan gərginlik oldu. Düşmən cəbhə boyu əraziləri atəşə tutur və mülki vətəndaşların da ölümünə səbəb olurdular. Artıq səbir son həddə çatmışdı. Bütün Azərbaycan xalqı, ələlxüsus da cəsur ordumuz Ali Baş Komandanın “irəli” əmrini gözləyirdi.
Nəhayət, Ali Baş Komandanın əmri ilə 27 sentyabr 2020- ci ildə əks hücum əməliyyatı başlayır. Fərid də müharibə başlanan gündən döyüş meydanına atılır. Döyüş meydanında əsl bir cəngavər kimi vuruşur. Düşmənin canlı qüvvəsini əsl ustalıqla məhv edir, vətən torpağını düşmən tapdağından təmizləyir. Sanki döyüş yoldaşları öz aralarında ilk azad olunmuş torpağa kim bayraq sancacaq deyə mübarizə aparırdılar.
Fərid silahdaşı ilə bir qaya parçasına söykənib bir qədər sonra başlayacaq savaş haqqında fikirlərini bölüşür:
– Görəsən ilk azad olunmuş torpağa bayraq sancmaq kimə qismət olacaq?
-Bəlkə də bizə hansısa yüksəkliyə ilk bayraq sancmaq qismət olmayacaq, ən uca zirvə olan şəhidlik zirvəsinə ucalacayıq. Bəlkə də bir vətən qazisi kimi evimizə canlı dönəcəyik. Amma ən əsası şəhid olsaq da, sağ qalsaq da daim ailəmiz, vətənimiz, xalqımız bizimlə fəxr edəcək. Biz onların qürur mənbəyi olacağıq. İndi bizim hamımızın bir məqsədi var, qanımız, canımız bahasına olsa belə vətən torpağını mənfur düşməndən azad etməliyik. Çünki, bu torpaqlar bizə ulu babalarımızın mirasıdır. Bizim də borcumuz bu mirası qorumaqdır! -Fərid fikrini tamamlayır.
Söhbət sona çatmamış pulemyot kəklik kimi qaqqıldamağa başladı.. Tankın, topun nərəsi dağları lərzəyə gətirdi. Elə bu dəm döyüşçülərdən biri qanlar içində yerə yıxıldı. Fərid əsgər yoldaşını xilas etmək üçün cəld irəli atıldı. Onu təhlükəsiz yerə çıxarmağa çalışdı. Amma bu zaman o da düşmən gülləsinə tuş gəldi. Sanki düşmən gülləsi qarabaqara izləyirmiş onu.
İllər öncə döyüş filminə çəkildiyi zamanlar üzünə qan əvəzinə mürəbbə sürtürdülər, amma indi bu qan ləkəsi həqiqətə çevrildi və Fəridin hayatını tam dəyişdi. Fərid həmin o qanı ilə tarix yazdı, qəhrəmanlıq tarixi. Özü dediyi kimi hansısa zirvəyə ilk bayraq sancmaq ona qismət olmadı, amma o elə bir zirvəyə ucaldı ki, o zirvə yalnız müqəddəslərə nəsib olur.
Böyük türk dünyasının lideri Mustafa Kamal Atatürk deyib ki, millətin həyatı təhlükəyə məruz qalmayıbsa, müharibə etmək cinayətdir. Azərbaycan xalqının timasalında da bu deyim öz təsdiqini tapır. Əsrlərcə xalqımız nankor erməni qonşularımızın əli ilə zorakılığa, torpaqlarımız isə işğala məruz qalmış, itirə-itirə gəldiyimiz torpaqların bir qarışını isə geri qaytarmaq mümkünsüz olmamışdı. Bu az imiş kim xalqımıza layiq olmadığı məğlubiyyəti də zorla unutdurmağa çalışmışlar. Amma son otuz ildə başına gətirlən fəlakətlərdən, qanla yazılan və düşmənlərin sərhədlərini zorla dəyişdirilməyə çalışdıqları hadisələrdən xüsusi dərs alan Azərbaycan xalqı, bir millət olaraq indiyədək başına gətirilən haqsızlıqları öz yaddaşına həmişəlik möhürlədi və unutmadı…
Azərbaycan xalqının belə bir məsəli var, ordum varsa, yurdum var. Ulu öndər Heydər Əliyevin təməlini qoyduğu ordu quruculuğu, ölkə Prezidenti, Ali Baş Komandan İlham Əliyevin həyata keçirdiyi düşünülmüş və davamlı siyasət nəticəsində daha da inkişaf etdirilərək dövlətin dayağına və xalqın güvənc yerinə çevrilmişdir. Azərbaycan Ordusu regionun ən güclü və modern ordusu olmaqla, həm də ən inkişaf etmiş ölkələrin ordusunun ön sıralarında yer alır. Ordu sıaralarında vətənpərvər, sağıam düşüncəli, mənən zəngin, torpağını sevən, müasir silahlar və texnikadan məharətlə istifadə etməyi bacaran hərbçilər qulluq edir ki, bu da qələbənin əsas şərtlərindəndir…
Xalqımızın zorən qatıldığı müqəddəs müharibədə Azərbaycan ordusu, onun hərbi qulluqçuları öz qabiliyyətini və üstünlüyünü dünyaya sübut etdi. Ali Baş Komandan İlham Əliyevin səfərbərliklə bağlı verdiyi əmrlə vətənpərvər oğullar doğma yurdun müdafiəsi uğrunda bir nəfər kimi ayağa qalxdı.. Həmin oğullardan biri də Bahadurov Anar Süleyman oğlu idi…
Anar Bahadurov26 iyun 1992-ci ildə Sabirabad rayonunda dünyaya gəlmişdi. Uşaqlıqdan öz fərqli dünyası olan bu oğlan, 1998-ci ildə N.Gəncəvi adına 5 saylı orta məktəbin birinci sinfinə getmiş və 7-ci sinfədək bu məktəbdə təhsil almışdır. Elmə, xüsusilə də humanitar fənlərə olan həvəsi onu şagird yoldaşlarının və müəllimlərin sevimlisinə çevirmişdi. 7-ci sinfi bitirəndən sonra imtahan verərək Əlibayramlı (indiki Şirvan)şəhər Özəl Türk Liseyinə qəbul olunur. Yüksək göstəricilərlə bu təhsil ocağını da başa vuran Anar, 2009-cu ildə Ali məktəblərə qəbul imtahanılarndan 645 bal toplayayaraq Azərbaycan Dövlət universitetinin Hüquq fakültəsinə, 2013-cü ildə isə ali təhsilini başa vuraraq maqistraturaya daxil olur. Lakin təhsilini donduraraq vətən borcunu verməkdən ötrü həqiqi hərbi xidmətə yollanır.
Hərbi borcunu Tovuz rayonundakı “N” saylı hərbi hissədə yerinə yetirib geri dönən Anar, 2014-2016-cı illərdə Almanıyanın Köln şəhərində maqistratura təhsili alır. O, bir neçə xarici dili də öyrənməyə nail olmuş, ingilis dilindən isə “İelts” proqramı üzrə sertifikat almışdı. Gələcəyin hüquq müdafiəçisi hərətrəfli bilik və bacarığa yiyəlnir, müasir Azərbaycanın gələcəyini daha gözəl, daha yüksək inkişaf səviyyəsində görür və bunun üçün özü də əlindən gələni edirdi. Lakin son illərdə sərhədyanı ərazilərimizdə baş verənlər, düşmənlərin bütün beynəlxalq razılaşmaları pozaraq dinc əhalini də hədəf seçməsi, daimi yeni ərazi iddiaları onun da gənc ürəyi düşmənə qarşı qəzəb və nifrət hissi ilə dolurdu…
2020-ci il 27 sentyabr günü xalqımızın qaqlı savaşı başlanarkən Anar da vətən qarşısında borcunu vermək, mənfur düşmənləri müqəddəs torpaqlarımız olan Qarabğadan qovub çıxarmaq üçün əyninə hərbi forma geyinərək cəbhəyə yollanır. Anar Bahadurov Cəbrayıl, Zəngilan, Qubadlı rayonları və kəndləri uğrunda gedən şiddətli döyüşlərdə iştirak etmişdir. Döyüş meydanlarıda düşmənin yüzlərlə canlı qüvvəsinin və hərbi texnikasının məhv edilməsində xüsusi çeviklik və qəhrəmanlıq göstərmişdir. O, öz həyatını təhlükəyə ataraq yaralı yoldaşlarının döyüş meydanından təxliyyə olunmasını təmin etmişdir. Noyabr ayının 8-də Qubadlı-Şuşa istiqamətində həlledici ağır döyüşlər isə Anarın sonuncu döyüşü olmuş, o, qələbənin bircə addımlığında ağır yaralanaraq ən uca məqam olan müqəddəs şəhidlik mərətbəsinə yüksəlmişdir…
…Göstər yaralarını, dünya görüb inansın,
Udduq haqq savaşını, ver sadağa, gəlmişik…
Bahadurov Anar Süleyman oğlu Sabirabad rayonunda şəhidlər xiyabanında dəfn edilmiş, ölümündən sonra “Vətən uğrunda”, “Cəbrayılın azad olunmasına görə”, “Qubadlının azad olunmasına görə” medalları ilə təltif edilmişdir…
Şəhidlər canlarından keçərək vətənin sərhədlərini qanları bahasına bərpa etdilər. Zülmət gecəyə işıq şəhid yaralarından düşər, zülm zəncirləri onların əlləri ilə qırılar, əbədiyyətə yol onların saldığı izlərdən keçər…Allah, vətən və millət yolunda canına qıyan insanların fəth etdiyi ən uca aləmdir şəhidlik… Hər gün tarixə yazılmaz, tarixə yazılan hər gün də yadda qalmaz. Günləri unudulmaz edən qəhrəman şəhidlərimizdir, payına düşən ömür payını vətəninə qurban verən şəhidlər…
Mingəçevirdə anadan olmuşam, lakin 2010-cu ildə ADPU-nun ingilis dili müəllimliyi ixtisası üzrə universitetə daxil olandan bəri Bakıda yaşayıram… Bir müddət öz ixtisasım üzrə müxtəlif kurslarda çalışmışam, daha sonra isə turizm sahəsində işləməyə başladım… Şairlik fəaliyyətimlə isə yəqinki artıq tanışsınız…)
2. Müəllimlik şairlik, sizə daha çox hansı doğmadır əlbəttə də ki, müəllimlik də ali peşədir İkisi bir arda çətin deyilmi bir yandan şagirdlər bir yandan da yazı pozu?
Müəllim olmaq uşaqlıq arzum olub, həm öyrənməyi sevmişəm, həm də öyrətməyi… Bəlkə də müəllim ailəsində doğulduğum üçün o qədər həvəskar idim… Yadımdadırki, bir dəfə uşaqlarla həyətdə “müəllim oyunu” oynayarkən ibtidai sinif müəllimim bunu görmüşdü, təbii ki dərs keçən şəxs mən idim (həmişə müəllim qismində mən olardım) və niyəsə müəllimimin məni bunu görməsindən çox utanmışdım) şükür ki, böyüyəndə arzuma çatdım, lakin hazırda müəllimliklə məşğul olmuram… Elə şairliyə də məktəb yaşlarımdan başlamışam və hər ikisi mənə çox doğmadır. Ana övladlarıni bir-birindən ayırmadığı kimi, mən də onları ayırmıram)
3. Uşaqlıq xatirələrinizdən ən yadda qalanı nə olub?
Pişiklə danışmağım… Çox xəyalpərəst uşaq idim… Həmin vaxtlar davamlı olaraq bir filmə baxırdıq “ Heyvanların əfəndisi”… Orada baş rolda bir qəhrəman var idi ki, heyvanların gözlərinə baxaraq onlarla danışa bilirdi və mən də bundan çox təsirlənmişdim, eynisini bacarmaq istəyirdim… Bir dəfə dərsdən evə gələrkən binamızda bir pişik gördüm, ağzında ciyildəyən nəsə vardı, sərçə balasıdır deyə düşündüm və çox yazığım gəldi… Filmdə edildiyi kimi pişiyin gözlərinə baxdım və çox ürəkdən həmin “sərçə”ni buraxmasını xahiş etdim… Bir neçə saniyə pişik qarşımda gözlərimin içinə baxdı və sonra sakitcə ağzındakini buraxıb üzünü döndərib getdi… Yerimdəcə donub qalmışdım, o həqiqətən məni başadüşmüşdü… Həmin “sərçə” sandığım isə sən demə balaca siçan balası imiş, pişikdən qurtulan kimi harasa qaçdı…)
4. Bəs indi necə xəyalpərəstsiniz evinizdə pişiyiniz var?
Uşaq vaxtı müxtəlif heyvanlar saxlamışam, məsələn hədiyyə olaraq tutuquşu almışdı atam… həyətdə itimiz, dovşanımız olub… amma evdə pişik saxlamağa icazə verilməyib, hələ də yoxdur… Xəyalpərəstliyə gəlincə isə şairəmsə yəqinki hardasa hələ də xəyalpərəstliyim qalıb…) Şairdə bu da olmalıdır deye düşünürəm…
5. Ən çox işləndiyiniz mövzular nələrdir?
Ən çox- həyat, yaşam, ömür, sevgi...
6. Ən böyük dəstəkçiniz kim olub atanız , yoxsa ananız?
Ən böyük dəstəkçim anam olub, elə ilk şeirimi də ona oxumuşam, həmişə məqsədlərimə çatacağıma inanıb…
7. O, şeir yadınızdadırmı?
Bahara aid idi, əzbər yadımda qalmayıb, lakin mənə uğur gətirmişdi, ilk həmin şeirimlə məktəb müsabiqəsində birinci olmuşdum…)
8. Hansı müsabiqələrə qatılmısınız uğurlarınız nə olub?
İlk uğurum az əvvəl də qeyd etdiyim kimi məktəb vaxtı və ilk yazdığım “Bahar” şeiri ilə olmuşdu. Müsabiqədə 6-cı sinifdən başlayaraq 11-ci siniflərə qədər şagirdlər iştirak edirdi, mövzu bahara aid olmalı idi…Mən də həmin vaxt 6-cı sinifdə oxuyurdum, lakin həmin şeiri beşinci sinifdə yazmışdım və heç gözləməsəm də birinci seçildim, yazmağa özgüvənim və inamım da elə həmin gündən sonra başladı… “Sovqat”, “ Tumurcuq” qəzetlərində dərc olunurdum…Sonrakı məktəb müsabiqələrdə də qalib olmuşdum… İnşalarım həmişə fərqlənirdi… Bir neçə dəfə şəhər üzrə ingiliscə inşa yarışmalarında qalib seçilmişdim… Universitet vaxtlarımda bir müddət ədəbi mühitdən uzaqlaşdım…Lakin ixtisasımı bitirdikdən sonra AYB-nin “lll Gənc Ədiblər Məktəbi”nə qatıldım, orada gənc nəslin, yaşlı nəslin nümayəndələrini, indi yaxşı tanıdığım şair, yazarları tanımağa başladım,iki il sonra məzun oldum, həmin illərdə “Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyi”nə də üzv seçilmişdim… Qəzet, jurnallarda, internet saytlarında yenidən dərc olunmağa başladım… Bir neçə verilişə dəvət aldım… 2019- cu ildə dünyanın 52 ölkəsindən 150 tanınmış şairin iştirak etdiyi Avrasiya Materikinin ədəbiyyat üzrə beynəlxalq lV “LİFT “ Festivalına Azerbaycandan seçilən şairlər arasında mən də oldum… Orada dünya şairləri ilə tanış oldum, onlarla söhbətim maraqlı keçdi, şeirlərimlə tanış oldular… O gün bir daha əmin oldum ki, ingiliscə ixtisasa yiyələnməkdə çox doğru seçim etmişəm … Və özümü xoşbəxt hiss etdim ki, belə möhtəşəm şəxslərlə söhbət edə, tanış ola bildim… Bundan sonra orada tanış olduğum və sonradan sosial şəbəkədə dostlaşdığım , şeirlərimlə daha yaxından tanış olan Dünya Ədəbi Festivallarının Direktoru Fernando Rendon tərəfindən dünyanın ən böyük beynəlxalq poeziya festivalı olan “Medillin Festivalının 30-cu il yubileyi”nə – Kolumbiyaya dəvət olundum. Lakin pandemiyayla əlaqədar festival online keçirildi ve orada iştirakım da xarici şairlər tərəfindən bəyənildi, şeirlərimi ingiliscə oxudum, eyni zamanda da ispanca tərcümələri səsləndirilirdi… Həmin festivaldan sonra xaricilərin şeirlərimə marağı artdı, sosial şəbəkədə dünyanın bir çox yerindən şairlərin dostluq təkliflərini aldım, onlardan şeirlərim haqda xoş sözlər eşidirdim… Daha sonra 52 Avropa ölkəsindən – hər ölkədən yalnız bir nəfər şairin karantine həsr etdiyi şeirlə çıxış etməli olduğu Beynəlxalq “Wordtrip Europe” layihesində Azərbaycan təmsilçisi olaraq iştirak etdim… Bu şeir və çıxışım da çoxlarının marağına səbəb oldu, şeir dünyada çox bəyənildi ,müxtəlif dillərə tərcümə olunaraq müxtəlif ölkələrdə, hətta Afrikanın “Kenya” universitetində dünya şairlərinin karantinə həsr etdiyi şeirlərdən ibarət antologiyada dərc olundu… Daha çox beynəlxalq festivallara dəvət almağa başladım, Hindistan, Sansalvador, İtaliya və s. yerlərdə keçirilən Beynəlxalq festivallarda iştirak etdim, şeirlərim qismən müxtəlif dillərə tərcümə edilməyə başladı, İngilis,Montenegro,Türk, Fars, Hindistan, Urdu, İspan, Ərəb,Portuqal dillərində bir neçə şeirim müxtəlif ölkələrdə dərc olundu… Meksikalı yazar Giselli Lucia “ Cardenal Revista” jurnalında mənim haqda bəhs etmiş,tərcümə etdiyi şeirlərimi dərc etmişdi. Montenegroda şeirlərimi həmin dilə tərcümə edən Lena Ruth Stefanovich oradakı məşhur bir jurnala verdiyi yazılı müsahibəsində mənim haqda da danışmışdı… Maraqlısı da budur ki, müsahibə götürən şəxsin özü şeirlərimin tərcüməsini oxumuş və həmin tərcümələri edən Lena Ruth Stefanoviçdən mənim haqda maraqlanmışdı… Bundan başqa Mərakeşdə beynəlxalq “ İnsanlıq və Yaradıcılıq” Forumunun üzvü seçildim, Hindistan jurnalının səhifəsində Azərnaycanlı şair kimi koronavirusla bağlı dünyadaki insanlara motivasiya və dəstək xarakterli çıxışım yayımlandı… Dünyadaki ədəbi fəaliyyətlərimə görə Livan Mədəniyyət səfiri və Mədəniyyət Forumunun rəhbəri Tagred Fayyad tərəfindən, daha sonra Hindistanın “Gujarat Sajitya” Akademiyası tərəfindən və s. sertifikatlarla təltif olundum…
9. Ədəbiyyata yeni gələn gənclər necə sizi qane edirmi oxuyursunuzmu?
İstedadlı gənclər var, sosial şəbəkədə qarşıma çıxan şeirlərə nəzər yetirirəm,lakin mütəmadi olaraq oxumağa işlə əlaqədar vaxtım olmur…
10. Son olaraq nə demək istərdiniz qarşınıza qoyduğunuz məqsədlər nədir hansı Şeirinizi paylaşmaq istərdiniz oxucularınızla?
Məqsədim olduğum hər bir sahədə , hər bir işimdə böyük uğurlara imza atmaq, cəmiyyət üçün xeyirli bir insan olmaq… Son olaraq sizə və bu müsahibəni oxuyacaq hər kəsə təşəkkürümü bildirirəm…
Fazilova (Rəhimova) Nuranə Rafail qızı 1981-ci ildə Göyçay rayonunda dünyaya göz acmışdır. Orta məktəbi burda bitirdikdən sonra , Odlar Yurdu Universitetinin “müalicə işi” fakültəsinə qəbul olmuşdur.2007-ci ildən ixtisası üzrə Göyçay Rayon Mərkəzi Xəstəxanasında həkim vəzifəsində çalışır.
Ədəbi fəaliyyətə hələ uşaq yaşlarından başlayaraq, tez-tez rayon və məktəb tədbirlərində öz şeirləri ilə çıxış etmişdir. Şeirləri mütəmadi olaraq Nuranə Rafailqızı təxəllüslüyə “Milliyyət” qəzeti, “Herba-flora” jurnallarında işıq üzü görmüşdür. 2016-cı ildə Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin təşkil etdiyi “Kiçik yaşlı uşaqlar üçün nəsr, nəzm və dram əsərləri” müsabiqəsində 4-cü yerə layiq görülmüş, qalib əsərlərin yer aldığı kitabda 18 şeiri çap olunmuş, məktəb kitabxanalarına paylanmışdır. 2018-ci ildə Göyçay rayonunda təşkil olunmuş “Beynəlxalq Nar Festivalında” nara həsr olunmuş şeir müsbiqəsində “Göyçayın narı” şeiri ilə iştirak etmiş, 3-cü yerlə mükafatlandırılmışdır. 2021 -ci ildə çapa hazırlanmış ”Həkimlərin söz dünyası” kitabında 10 şeiri ilə həmkarları arasında yer almışdır. 2021-ci ildə “Gəlirik Qarabağ” poeziya antologiyası kitabında 13 şeir və “Kimlərə qaldı dünya”, “Nizami Gəncəvi – 880” antologiyasında 15 şeiri dərc ovunmuşdur. 15.04.2021 tarixində Azərbaycan Kütləvi İnformasiya Vasitələri İşçiləri Həmkarlar İttifaqı tərəfindən “Qızıl qələm” media mükafatı laureatı olmuşdur.
ATALAR Atalar Yer üzündə Allahın kölgəsidir, Haqdır, ədalətdi bu, Allahın bəlgəsidir. Həm arxa, həm dayaqdı övlada varlı ata, Uşaq var ata istər, uşaq da varlı ata… İstəyirəm gorəsən, mümkün deyil danışmaq, Belə olur atanın ətəyindən yapışmaq… Allah ətəyi kimi, bərk sarılıb, tutuşmaq, Balaca yumruqlarla, allahlarla vuruşmaq … Həm arxa, həm dayaqdı övlada varlı ata, Uşaq var ata istər, uşaq da varlı ata… 13.06.2021.- Bakı.
Təqvimin bu günü gözəl insan, əsl ziyalı professor Flora Nacinin doğum günüdür! Ad günü münasibəti ilə Flora xanımı təbrik edir, uzun və sağlıqlı bir ömür, bütün fəaliyyətində uğurlar arzu edirik! Uğurlarınız bol olsun, Flora xanım!!!
Şəhid Rəvan Bünyadlı və anası Mülümət Bünyadlı ( Şəfa xanım)
“Terminator”
Vətənimin şimal -qərbində, dağların sıra-sıra düzüldüyü, ağacların bir-biri ilə yarışdığı, səfalı təbiəti ilə göz oxşayan Qax rayonunun Almalı kəndində bir igid uyuyur… Ömrü nakam, xəyalları nasaz, sevgi çiçəyi solmuş, şəhidlikdən pay almış – Şəhid Rəvan Bünyadlı… Hələ həyatdan doymamışdı, hələ gələcəkdə özü üçün, ailəsi üçün, bəlkə də daha yaxşı yaşaya biləcəyi o uşaqlığı üçün, gəncliyi üçün gün ağlayacaqdı… Rəvan, 2001-ci ilin avqust ayının beşində Qax rayonunun Almalı kəndində dünyaya göz açmışdır.Valideynlərinin sevimlisi, qardaşı Rəşadın dayağı olan şəhidimiz, 2007-ci ildə Almalı kənd tam orta məktəbinə ilk qədəmlərini atmış, müəllimlərinin, sinif yoldaşlarının, hətta özü kimi şəhid olduğu parta yoldaşı – Məhəmməd Yusiflinin, kənd əhalisinin rəğbətini qazanmışdır.O, bu səmimiliyi, canayaxın rəftarı, gözəl ədəbi ilə onu tanıyanların qəlbini ovsunlamışdı… 2018-ci ildə həmin məktəbin məzunu olan, Bünyadlı Rəvan Qax peşə liseyində “Aşbazlıq” üzrə təhsilini bitirdikdən sonra həqiqi hərbi xidmətə çağrılır. Şəhidimiz, Tərtərdə Milli Qəhrəman Mübariz İbrahimovun adını daşıyan postda xidmət edir.Burda da səngər yoldaşları içində özünə hörmət qazanır… Onunla bircə dəfə belə ünsiyyətdə olanlar, öz xatirələrində bizim Rəvanı şən, gülərüz, mehriban biri olaraq anırlar.Hətta komandiri ona “Terminator” ləqəbi verir.Hardan biləcəkdi ki, əsgəri kimi özü də şəhid olacaq … Bəli, Rəvan ürəyimizə od çəkən vətən müharibəsinin ilk günlərində, sentyabr ayının iyirmi yeddisində xidmət etdiyi “Mübariz İbrahimov” postunda ən uca məqama, şəhidlik zirvəsinə ucalır… Nə böyük fəxarətdir, nə böyük uğurdur, necə gözəldir – mübarizlərin yetişdiriyi postda, Mübarizin davamçısı olaraq şəhid olmaq … Əvəzi, ölçüsü, təsəllisi yoxdur, amma di gəl ki, balasını itirən ana üçün övlad ağrısı lap bətərdir… Rəvanın anası Mülümət Bünyadlının ( Şəfa xanımın) verdiyi müsahibələrinin hamısında, oğlunun onların başını uca tutduğunu, ən gözəl mərtəbəyə layiq olub üzlərini ağ etdiyini bildirir.Lakin gözlərinin içindəki nisgil, səs tonundakı məyusluq, sözləri arasındakı bir saniyəlik qırıqlıq qəlbləri dağlamağa bəsdir… Elə gözəl oğul oldu ki, Allah Rəvana o uca mərtəbəni nəsib etdi… Eyni anda iki hissi birdən yaşamaq böyük qüvvə tələb edir.Vətən fədailərimizi həmişə yaşatmaq üçün isə toparlanmalıyıq.Mütləq toparlanmalıyıq! Bəlkə Rəvanın timsalında, bütün şəhidlərimizin yerini bir övlad olaraq verə bilməyəcəyik, amma onların əmanətlərinə dost, dərd ortağı, sirdaş olacağıq… Vətənimiz elə igidlər yetişdirir ki, duruşundakı əsalət düşmənin dilini çaşdırır.Torpağımızın altında elə igidlər yatır ki, adam o torpağa ayaq basmağa belə utanır … Adın dillərə elə dastan olub ki, Rəvan, adam hər dəfə səndən yazmağa can atır… “Fışkırır ruhu mücerret gibi yerden naşım, O zaman yükselerek erşe değer belki başım.”
Göylərə yüksəlişin, şəhidliyin, məkanın, cənnətin, igidliyin mübarək olsun, qardaşım!
