
HƏLƏ DEMƏDİYİM SÖZƏ BAĞIŞLA…
Neftçalanın dəyərli söz adamı, yazıçı- publisist,
şair ZAUR ƏRMUĞANIN
“Tanrı payı” şeirlər kitabı haqqında düşüncələrimdən…
“…Bir daş sükutum var, dinər söz doğar,
Göz yaşım damçılar, damlam köz doğar,
Yol mənim yolumdur, məndən iz doğar,
Bir zirvə ucaldar: – – Şeir, şeir yaz!”
(“Şeir yaz” şeirindən)
Poeziya haqqında çox deyilib, çox da yazılıb. Hər kəsin öz düşüncəsi olan bu yol haqqında nəsə demək istəyiriksə, bu, əlbəttə ki, yeni söz olacaqdır. Çünki hər bir insanın baxışı fərqlidir. Duya bildiyi qədər görər, görə bildiyi qədər dərk edər…
Poetik dillə şairin oxucuya təqdim etdiyi sərvəti ruhun pərvazlandığı, əqlin süzgəcindən keçərək demək istədiyi gözəllik məhz ən ali duyğulardır. Şair onu əzizləyərək, ilmə-ilmə toxuyaraq, bəzən zərif gül ləçəkləri ilə pərdələyərək təqdim edir. Bu zəriflik çəkir qəlbi, bu gözəllik yaşadır qələmi, düşündürür oxucunu, ucaldır qələm adamını.
İnsan duyğular toplusudur. Bu duyğuların ən zərifi, ən yüksəyi insanlığa xidmət edən poeziyada əks olunursa, milyon-milyon könüllərə yoldaş olur, sirdaş olur. Poeziya insanı sabaha səsləyir, düşündürür, düşüncənin qanadında uzaqlara aparır, öz dünyasına yaxınlaşaraq apardığı uzaqlıqda yaşadır insanı. Bu zərifliyi içində saxlaya bilməyən qələm sahibi sanki oxucusu ilə əl-ələ tutaraq ruhun özünün hiss edə biləcəyi ən gözəl çalarlarla mənzərə yaradır, onun sakini olur, orada qalır, yazır, dönüb yenidən baxır və bir qəsr ucalda bilən memar timsalı zövq alır.
Bəli, sənətkar yaratdığından zövq almırsa, demək ki, duyğuları onu çoxdan tərk etmişdir. Əziz oxucularım razılaşmayacaq, yəqin ki. Duyğusuz da söz yazılarmı?.. bu bir başqa mövzu…
Bu gün sözü dəyərli bilən oxucularımıza bütün qəlbi ilə yaradıcılığa bağlı, sözün sehrində dalğalar qoynunda yaşayırmış kimi görə bildiyim yazıçı-publisist, şair, dəyərli qələm sahibi Zaur Ərmuğanın yeni çap olunan “Tanrı payı” kitabından danışacaq, bu saf duyğulu söz sərrafının duyğu selinə qoşulacağıq. Bu duyğular bahar yağışı kimidir, hər misranın arxasından günəşin al şəfəqlərini duyursan, ümid səni tərk etmir, kövrək duyğulara sanki sığal çəkərək həyata davam deyirsən.

“Tanrı payı” şeirlər kitabı “Günəş ömrü istəyirəm” şeirlər kitabından sonra şair Zaur Ərmuğanın ikinci kitabıdır. Kitab 2023-cü ildə “Elm və təhsil” nəşriyyatında çap edilmişdir.
Poeziyaya, ümumiyyətlə, ədəbiyyata bütün qəlbi ilə bağlı olan Zaur müəllimin şeirlərini oxuduqca sanki saf bulaq suyunu ovcuna alıb içən insanı xatırlayırsan. İnsan ruhu bu qədər durulur, içində saflıq, sərinlik hiss edir.
Oxucularımızı “Tanrı payı”- nın dünyasına səyahətə dəvət edirəm, onu duymağa səsləyirəm. Şair Zaur Ərmuğan sinif otağında şagirdlərini ümid və inamla elmə, həyata səsləyən dəyərli müəllim olduğu qədər, hər bir oxucusunun da mənəvi xeyirxahı olaraq onlara qayğı göstərir. Onları qələminin nuru ilə işıqlanan misralarında həyatı görməyə, doğrunu yanlışdan seçməyə, dünyanı olduğu kimi dərk etməyə səsləyir:
“…Çölüm, dağım, daşımdır,
Ruhumdur, yaddaşımdır,
Məzarım, başdaşımdır,
Göyüm, yerimdir Vətən”.
(“Vətən” şerindən)
və yaxud:
“…Oğullar zəfərlər çaldığı yerdə,
Müqəddəs bir qisas aldığı yerdə,
Şəhid məzarının olduğu yerdə
Vətən çiçək açır tər gülləriylə”.
(“Müqəddəs qisas” şerindən)
Əbədi düşüncəmizdə heç zaman solmayan Vətən anlamını bu bənd bütün çalarlarıyla təqdim edir. Ruhumuza hopan anların yaddaş tarixini vərəqləyərək bizdən sonra qalan baş daşımıza qədər, ondan sonra da sadəcə torpağının bir parçası olduğumuz vətən torpağına qədər. Bu yerdə deyərdim ki, bəzən sadəlikdə o qədər möhtəşəmlik yaşayır ki, onun verdiyini heç nə qopara bilməz. Bu misralardakı vətən anlamını duya bilən üçün…şəhadəti görə bilənlər üçün.
“Tanrı payı” şeirlər kitabı “Vətən evimdir mənim”, “Bir sevgi duası yazılıb ömrə”, “Quşlar yuva qurub bir dar koğuşda”, “Dünyanın sirrini bilməyib kimsə”, “Torpağı ucaldan şəhid” başlıqları ilə beş hissəyə bölünüb.
Şair Zaur Ərmuğanın “Tanrı payı” şerini izləyir, sözün səmimiyyətini aydın duyuruq:
“…Bu eşq işığına könlüm duaçı,
Boynumdan asmışam günahlarımı.
Gülüm, gəl bağışla sevgi xətrinə,
Mən girov qoymuşam sabahlarımı.
… Gülüm, gəl bağışla, bağışla məni,
Odunda yandığım közə bağışla.
Qəlbində min bir yol əzizlədiyin
Hələ demədiyin sözə bağışla… ”
İnsan qəlbinin idarəolunmaz səmasından yenə eşqi seyr edirik “Eşqin” şerində:
“…Bir gülüş məlhəmdir sinə dağıma,
Taleyim əl tuta dilsiz çağıma.
Xəzan xəzəl-xəzəl düşüb bağıma,
Baharı gülündə soldu bir eşqin…”
“Özünü məndən qoparma” şerində yenə oxucu saf duyğuların etirafını izləyir :
“…Göyümdən danı aparma,
Sevdiyim anı aparma.
Özünü məndən qoparma,
Bu tale Tanrı qisməti”.
El dilində olan “Göz ürəyin aynasıdır!” ifadəsi şairin “Qoy oxusun gözlərini gözlərim” şerində yeni bir formada çıxır qarşımıza. Gözlərin insan duyğusunu bir güzgü kimi əks etdirməsini şair poetik dillə izah etməyə çalışmışdır:
“… Ümid dinir, güman dinir gözündə,
Sükut dolu ümman dinir gözündə,
Bir gerçəyi uman dinir gözündə,
Qoy oxusun gözlərini gözlərim.
Kirpiyinin kölgəsimi gizlənən?
Yad baxışla özgəsimi gizlənən?
Bəlkə, mənəm öz – özüylə izlənən?
Qoy oxusun gözlərini gözlərim…”
“Ürəyimə” şerində isə eşq iztirablarını aşiqin dilində ilğım atəşində görürük:
“… Bir gileyin min davası,
Bir talanam, eşq yuvası,
Köklənmişəm, var havası,
Dəmi yığdım ürəyimə…”
Şairin şeirlərində bədii təsvir və ifadə vasitələrinin dəqiqliklə işlənməsi, fikrin bədii şəkildə oxucuya çatdırılmasında əhəmiyyətli rol oynayır. Belə ki, “ümid dinir”, “güman dinir” metaforları,
“Uşaq kimi dəcəl, kövrək, Xəyallarım, xəyallarım”, Qış ömründə yaz yamacı-Xəyallarım, xəyallarım” təşbehləri, “Qəşəngdir lalənin al qızl tacı” epiteti və digər bir belə bədii nümunələr öz poetikliyi ilə seçilir və müəllifin əksər şeirlərində bu cür parçalara, söz və ifadələrə rast gəlmək olur.
Şair Zaur Ərmuğanın gözəllik anlamını “Gözəl olur” şerinin misralarında gəzirik.:
“Ulduzlu gecənin öz yaraşığı,
Üfüqdə qızaran gün gözəl olur…”
və ya
“Ruhun dincəlməyə var ehtiyacı,
Qəşəngdir lalənin al qızıl tacı…”
Şair ürəyinə qüvvət verən duyğuların ünvanı isə sonsuz xəyallardır. “Xəyallarım” şerindən hansı bəndi seçim deyə çox düşündüm. Nəhayətdə, az hissəsini ixtisarla çatdırıram dəyərli oxuculara. İnsanın özünəməxsus xəyal dünyasının ritmləri doğmadır hər birimizə:
“Əllərimdən tutan əldir,
Ürəyimdə suzmaz dildir,
Göy üzündə bitən güldür
Xəyallarım, xəyallarım”.
“Gözlərimdə rəngli gerçək,
Qəhərlənər məni görcək.
Uşaq kimi dəcəl, kövrək
Xəyallarım, xəyallarım”.
“…Gah şirindir, gah da acı,
Həsrətimin tək əlacı!
Qış ömründə yaz yamacı —
Xəyallarım, xəyallarım”.
“Öz dünyamın qonağıdır,
İçimdə ruh bulağıdır,
Məndə bir mən sorağıdır
Xəyallarım, xəyallarım.”
Şair Zaur Ərmuğanın insanlığa xidmətidir yaşatmaq amalı, dözüm, ümid işığına səsləmək, fanilik içində əbədi yaddaşa xidmət edən dəyərlərə xidmət etmək missiyası. “Ömür yaşat, de sözünü” şerindən:
“Büdrəsən də qalx ayağa,
Vurma yerə tez dizini.
Dünya budur, həyat belə,
İpəyindən seç bezini”.
“…Sinəni heç oyma nahaq,
Ürəyinə qıyma nahaq,
Vədəsinə uyma nahaq,
Çox bozardıb tərs üzünü…”
“Pay gözləmə bağçasından,
Vəfa ümma axçasından,
Pisi ayır yaxşısından,
Əyrisindən həm düzünü ”.
Həyatın qarşımıza çıxardığı üzüntülərə qarşı etiraz edən şairi “Allah, burdan devir məni” şerində daha sərt şəkildə gileyli görürük. Bu qəm cəmiyyətimizdə dərdli insanların sanki ümumiləşdirilmiş bir etirazıdır. Kədərdən üzülən, boğulan insanın harayıdır, Tanrıdan imdadıdır…
“ Hər ahım bir anı üzür,
Nəfəs-nəfəs əriyirəm.
Dərddən təzə dərd doğulur,
Dərdi dərdə dirəyirəm”.
“…Dərd məhbəsdir, qəlb əsiri,
Bitməz vaxtın kəm-kəsiri.
Neyləyir dərd mən yesiri?!
Ayaq üstə çürüyürəm…”
“…Soruşmayın bu nə haldır?
Bu nə vaydır, nə məlaldır?
Könlüm dolu, dilim laldır.
Kilidlənib kiriyirəm…”
İnsanın taleyinin fərqli yolları, sevinc, kədər, sədaqət, mərdlik, bəzən çətinliklər qarşısında qətiyyət, bəzən yorğunluq “Taleyim” şerində də məzmunlu ifadə olunmuşdur:
“…Yoxam belə, varam belə,
Sirlə dolu naram belə!
Yar deyənə yaram belə,
Bircə yarın yarasıyam…”
“…Əridəcək fikir məni,
Dağdan-dağa çəkir məni.
Zaur, dərdim bükür məni,
Nə əlac, nə çarəsiyəm”.
Şair Zaur Ərmuğanın kitabda yer alan “Dünya”, “Qonağam”, “Dolanaq, dünya”, “Aldanmışam yalanına ömrümün” şeirlərində də həyat gerçəklərinə şair baxışının özünəməxsus çalarlarını görürüki:
“…Vədələri yalan imiş,
Bəxtimiz nə ağır imiş?!
Gör bir necə cığal imiş,
Sözündən çıxıbdır dünya.
(“Dünya” şerindən)
“Dünya dərin bir dəryadır,
Toruna düşən balığam.
Yeri, göyü də səhradır,
Yolundan keçən çarığam.
(“Qonağam” şerindən)
“…Ey davakar dünya, mən ki, barışdım,
Ver, çəkim dərdini, burdayam hələ.
Sənə dözə-dözə elə alışdım,
Enişdə, yoxuşda, yoldayam hələ…”
(“Dolanaq, dünya” şerindən)
“…Eləsi nə, beləsi nə dünyanın?
Mən də düşdüm tələsinə dünyanın.
Çiyin oldum şələsinə dünyanın,
Aldanmışam yalanına ömrümün…”
(“Aldanmışam yalanına ömrümün”)
Cəmiyyətimizdə ən humanist, şərəfli peşəsi ilə xalqa, dövlətə xidmət edən şair Zaur Ərmuğan seçdiyi müəllimlik peşəsinin də, söz sənətinin də ən şərəfli pilləsindədir. Bu yol isə insan şəxsiyyətini kamilləşdirən zəhmət yoludur, fədakarlıqla dolu…
“Zirvəyə gedən yol hamar ki deyil,
Daşlı-kəsəklidir, yüz yarğanı var.
Səni aldatmasın yaz günəşi, bil,
Qışın fırtınası, sərt tufanı var…”
(“Zirvə” şerindən)
misralarının müəllifi şair Zaur Ərmuğan “Şair tanıyıram” şerini qocaman şairimiz Soltan Abbasa həsr etmiş, ustad sənətkarımızı belə dəyərləndirmişdir:
“…Baxışı mənalı, duyğusu təzə,
Ürək yox, günəşdir sinəsindəki.
Deyir, səhərlərdir zülməti qovan,
Var olsun bu dünya, bir sevda təki…”
“…Şair tanıyıram, gözəl bir şair,
Təbini həmişə qüdrətdən alır.
Mən şair görmüşəm, zövqü səfanı
Xalqa sədaqətlə xidmətdən alır…”
İnanıram ki, şair Zaur Ərmuğanın “Tanrı payı” kitabı onun səhifələrini izləyən, adını soraqlayan hər bir oxucumuz üçün maraqlı poeziya çələngi olacaq, verdiyi dəyərlə yadda qalacaqdır.

Çox hörmətli Zaur müəllimə söz mülkümüzün zənginləşməsində daim uğurlar, ailəsi ilə birlikdə can sağlığı, xoş günlər diləyir, “Tanrı payı”nız hər zaman ucalığa doğru olsun!”- deyirik.
MÜƏLLİF: BƏDİRƏ RZA HƏSƏNQIZI,
Neftçala rayonu.
BƏDİRƏ RZA HƏSƏNQIZNIN YAZILARI
Aşıq Qurban: -“Pərdəli gəzməyən nəzərə gələr.”
Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana
YAZARLAR.AZ
===============================================
<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ >>>>
Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru