www.USTAC.az

Qəşəm isabəyli – NƏFSİN AHI

Oktyabr 24, 2023 www.yazarlar.az Bir şərh yazın

NƏFSİN AHI
(hekayə)

Uşaqlıqda anam atamın üstünə qışqıranda, elə bilərdim, dünyada anamdan güclüsü yoxdu. Bir az böyüyəndən sonra gördüm atam anamın da üstünə qışqırır, bizim də. Onda da elə bildim atam hamıdan güclüdü. Böyüdüm, başa düşdüm ki, yooo… xxx… dünyada yeganə bir güc var, o güc heç adamların üstünə qışqırıb eləmir. Gəl ki, onların canını da ala bilir! Özü də bu elə gücdü ki, yoxluğundan yoxsul əzziyyət çəkir, varlığından varlı! Tamamilə düz tapmısınız, Puldan danışıram! Sevdasını saldım ürəyimə.
Ali məktəbi bitirəndən sonra nəşriyyata işə girdim. Eşitmişdim yazıçılar yaxşı qazanır. Başladım yazmağa. Kitabım da çıxdı, amma qonorar kimi heç mürəkkəbimin də pulunu vermədilər mənə. Böyük qardaşımın dostu vəzifə sahibiydi, onun hesabına nəşriyyat redaktoru da oldum.
Bir ay işləyib yerimi qızdırmamışdım ki, bir gün dedilər:
–Direktor səni çağırır.
Başılovlu özümü saldım qəbul otağına. Katibə əliylə açıq qapını göstərdi. Girdim içəri.
–Cənab redaktor, bu, rus yazıçısı F.Dostoyevskinin Azərbaycan türkcəsinə tərcümə edilmiş əsəridi. Bunu redaktə edə bilərsən?
–Əlbəttə, cənab direktor!
Qovluğu qoltuğuma vurub, eşiyə çıxanda mülayim səsini eşitdim:
–Bir ayaq saxla, cənab redaktor.
“Geri dön!” əmrini almış əsgər kimi fırlanıb üzü arxaya dayandım:
–Eşidirəm, cənab direktor?!
–Göz-qulaq ol, müəllif gələcək, qarşılayarsan.
Cəld qovluğun üstünə baxdım:
–Bunu deyirsiniz, Dostoyevskini?!
–Tamamilə düz tapmısan.
Otağıma gedib, qovluğu açıb qoydum qabağıma. İşgüzar görkəm alıb, başımı tərcümənin üstünə əyib, əlimdə qələm, canidildən işləməyə başladım. Dostoyevski də indi gələr… Birdən əlimi elə bil qaldırıb vurdular alnıma – şapp elədi – a kişi, bu əsəri tərcümə eləyən məndən yüz qat savadlıdı, mən onun işinə nə redaktorluq eləyə bilərəm?! Odur ki, başladım bir-bir vərəqləri çevirməyə. Axır ki, gün axşam oldu. Dostoyevski də gəlib çıxmadı. Durub getdim direktorun yanına. Ağzımı qoymadı açmağa:
–Dostoyevski gəlmədi, deyirsən?!
–Gəlmədi, cənab direktor.
–Bəs kitabdan bir şey redaktə eləyə bilmisən?
–Əlbəttə, cənab direktor.
–Tərcümeyi-halını da?
–Əlbəttə, cənab direktor.
–Get, tərcümeyi-halını bir də redaktə elə.
Elə ki, ilk vərəqi açdım, bahooo… gördüm, zalım oğlu Fyodr Dostoyevski, demə 100 il qabaqdan rəhmətə gedibmiş! Day haray haraya çatacaqdı?! Düz bir həftə direktorun gözünə görünmədim – pərt olmuşdum.
Verən əlim var idi. Göyçaydan 5 dənə “mənəm-mənəm” deyən üçillik xoruz gətizdirdim. Yalançılar sözü, hərəsi bir quzu boyda idi. Bilirdim ki, direktor yaşlı xoruzların ətinə aşiqdi, verdim evlərinə, keçdi günahımdan. Amma arabir pərt eləyirdi məni:
–Həəə… Dostoyevski də gəlib çıxmadı.
Bir neçə ildən sonra Şahlıq quşu qondu başıma. Qardaşımın dostu Mətbuat naziri oldu. Nazir də əvvəl məni balaca bir vəzifəyə qoydu, ordan da nəşriyyat direktorluğuna gətirdi.
Bahooo… pul burda imiş ki! İşə adam götürmək, müəllif qonorarı, kitab satışı… hərəsindən bir az qırtanda bolluca qazanırdım.
Pula elə vərdiş eləmişdim ki, bir gün əlimə dəyməyəndə əsməcəyə düşürdüm.
Görmədiyim günə düşmüşdüm – evim-eşiyim, bağım, hovuzum, maşınım qoşa-qoşa, amma ar-vadım tək idi.
Nə başınızı ağrıdım, bu xoşbəxtliyin içində qan təzyiqi də tapdım, şəkər də, bel ağrısı da.
Bir gün də gözlərim tutuldu.
Oğluma dedim:
–Yığış gedək Moskvaya, Fyodorovun yanına, gözümün işığını qaytarsın mənə.
–Ay ata, Fyodorov sehrbazdı?!
–Nə danışırsan, Svyatoslav Fyodorov dünyanın ən böyük göz cərrahlarından biridi!
–Axı o, sənin gözünün işığını necə qaytara bilər?!
–Ay bala, pulu aparıb ölünün yanına qoysan, vallah, durub dalı üstə oturar!
–Ağlım kəsmir, ata.
–Artıq-əskik danışma, Fyodorovun pula bizdən də çox ehtiyacı var! Qızıl xəncəri də götür, gözlərimin işığını qaytaran kimi bağlayacam belinə!
Getdik Moskvaya.
Fyodorov başladı gözlərimi yoxlamağa. Cibimdə pul, ürəyimdə təpər, yekə-yekə soruşdum:
–Necədi, cənab professor, gözümün işığını nə vaxta qaytarırsınız?!
–Tələsiməyin, yoldam, imkan verin…
Düzü bu saymazlığı gözləmirdim heç. 10-15 dəqiqədən sonra dözmədim:
–Gözümün işığını qaytaracaqsınız, doktor, niyə demirsiniz?!
–Təəssüf…
–“Təəssüf” nə deməkdi, doktor?!
–Gözlərinizin işığını bərpa eləmək mümkün deyil!
–Niyə bəs?!
–Şəkərin fəsadıdı!
–Olsun da… sizin əlinizdə nədir ki, bu?!
–Bağışlayın, mən sehrbaz deyiləm!
–Cənab professor, nə qədər istəsəniz, verəcəm.
–Nə verəcəksiniz, yoldaş?!
Əlimi şappıltıyla vurdum sağ cibimə:
–Pul!
Fyodorov əyilib qulağıma pıçıldadı:
–Pul hər şeyi həll eləyə bilmir, əziz dost!
Nə pulu götürdü, nə də xəncəri verdim.
Mehmanxanaya qayıtdıq. Cibimdəki pulları çıxarıb atdım stolun üstünə. Oturdum çarpayıda, başım saplağı qırılmış armud kimi düşdü sinəmə.
Oğlum soruşdu:
–Ata, pulları neyləyim bəs?!
Səsindən hiss elədim ki, gözləri parıldayır. Demə, məndən də bərk pul aşiqiymiş zalım balası. Dözmədim:
–Pulu neyləyirsən?!
–Bıy, pulu neyləyərlər, ata?!
–Bax elə biri mən, indi neyləyə bilirəm ki, sən də neyləyəsən?!
Dinmədi.
–Cır at, sal təpiyinin altına, gözüm görməsin onu!
–Nə danışırsan, ata, pulu da cırıb atarlar?!
–Bala, pul mənim minilliyimi əlimdən aldı! Elə fikirləşirdim ki, hər bəlamın qabağında qalxan olacaq! Uşaq aşıq yığan kimi yığırdım. Pulun gücsüz olduğunu da gördüm! Bəlkə də bu, pulun gücsüzlüyü deyil, nəfsimin ahıymış ki, məni də tutdu! Lənətə gəlsin pulu!
14-22.10.2023