Fridrix Nitsşenin “Zərdüşt belə deyirdi” əsərindəki “tanrı öldü” (god is dead) ifadəsi onun ən məşhur ifadələrindən biridir və çox vaxt “tanrını öldür”(kill god) hərfi mənası ilə yanlış şərh olunmuşdur. Əslinə qalanda isə, Nitsşenin bu bəyanatı Qərb mədəniyyəti və əxlaqının fəlsəfi kəşfi, geniş mənada tənqididir. Filosofun “tanrı öldü” ifadəsi müasir dövrdə xristianların tanrıya inamının azalmasına və bu tənəzzülün Qərb mədəniyyətinə, habelə əxlaqına təsirinə işarə edir. Nitsşe, inancın azalmasının həyatın dəyərlərini və mənasını itirməsinə səbəb olduğunu görmüşdür ki, bu da onun müsbət qeyd etdiyi bir şey deyildi. Daha doğrusu, bunu fərdlər və cəmiyyət üçün əhəmiyyətli bir problem olaraq görürdü.
“Tanrı öldü”nün “tanrını öldür” kimi anlaşılması, ənənəvi, dini əsaslı əxlaqi dəyərlərə və bəşəriyyətin ənənəvi dəyərlərin artıq hökmranlıq etmədiyi bir dünyada yeni dəyərlər yaratmaq ehtiyacına arxalanmağa son qoymaq üçün metaforik çağırış kimi qəbul edilə bilər. Nitsşe inanırdı ki, dinin tənəzzülü ilə insanlar ilahi hakimiyyətə güvənməkdənsə, öz dəyərlərini və həyat mənalarını yaratmaq üçün məsuliyyət daşımağa başlamalıdırlar. Nitsşenin fəlsəfəsi mürəkkəb, tanrı, əxlaq və cəmiyyət haqqında izahatları isə dərindir. Onun “tanrının ölümü” ilə bağlı fikirləri Qərb mədəniyyəti, əxlaqı və dini inancın olmadığı bir şəraitdə bəşəriyyətin üzləşdiyi çətinliklərlə bağlı geniş tənqidinin ayrılmaz hissəsi idi.
Məlumatı hazırladı: Zəhra HƏŞİMOVA
Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana
===============================================
<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ >>>>
Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru