Ədəbiyyatımızın fədakar dostu İmdat Avşarın əsərləri Uluslararası Kitab Fuarında

Ədəbiyyatımızın fədakar dostu İmdat Avşarın əsərləri

Uluslararası Kitab Fuarında

Mədəniyyət Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə 6 – 10 oktyabr tarixlərində Bakı Ekspo Mərkəzində VII Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgisi keçirilir. 

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ölkəmizdə 2021-ci ilin “Nizami Gəncəvi İli” elan edilməsi haqqında müvafiq Sərəncamının icrası ilə əlaqədar Nazirlər Kabinetinin təsdiqlədiyi tədbirlər planına uyğun olaraq, builki sərgi dahi Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri Nizami Gəncəvinin 880 illiyinə həsr olunub.

Azərbaycan ədəbiyyatına göstərdiyi böyük xidmətlərinə görə bu il “Nizami Gəncəvi” mükafatı ilə təltif olunmuş Ədəbiyyatımızın fədakar dostu və yorulmaz təbliğatçısı, çağdaş türk ədəbiyyatının ən başarılı və özgün imzalarından olan İmdat Avşarın əsərləri də Beynəlxalq Kitab Sərgisində yer almaqdadır. “Övliya Çələbinin izi ilə Azərbaycan” torpağını ata yurdu doğmalığı ilə qələmə alan İmdat Avşarın imzası  Azərbaycan oxucularına olduqca əzizdir. Tanınmış yazara həsr olunmuş guşədə “Çiğdemleri solan bozkır”, “Soğuk rüya”, “Güvercin sevdası” kimi türkcə kitabları ilə yanaşı Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin “AYB kitab” layihəsində “Mütərcim” nəşriyyatında yenicə işıq üzü görən “Göyərçin sevdası” kitabı da var. Xatırladaq ki, sərgidə yer alan bu kitab İmdat Avşarın Azərbaycan türkcəsində yayımlanan ikinci kitabıdır.

Müəllif: Xəyalə ZƏRRABQIZI

Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru

XƏYALƏ ZƏRRABQIZNIN YAZILARI

“YAZARLAR”  JURNALI PDF


YAZARLAR.AZ

===============================================

<<<<<<WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.BİTİK.AZ >>>>>>

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru

Orxan ARAS – SƏN, DƏNİZ VƏ ŞEİR

Orxan ARAS

SƏN, DƏNİZ VƏ ŞEİR

Nə vaxt, əbədiyyət, əbədiyyətdə azadlıq, azadlıqda xoşbəxtliyə düşünsəm, Nazım Hikmətin o gözəl misralarını oxuyardım.

“Motorları maviliklere 
süreceğiz çocuklar..
Işıklı maviliklere süreceğiz!”

Şairin xoşbəxt uşaqları ilə birlikdə qayığa minirəm və bir quş kimi mavi dənizin üstündə uçuram.

Divanu Lügati’t Türkdə “təniz” olaraq adlandırılan bu mavi dünya, hansı şairi arxasınca aparmadı ki?

Tevfik Fikrət:

“Bir çocuk ruhu kadar 
şimdi münevver, lekesiz,
Uyuyor mai deniz”.

Yahya Kamal:

“Yürü! Hür maviliğin bittiği 
son hadde kadar!
İnsan, alemde hayal ettiği 
müddetçe yaşar”.

Orhan Vəli:

“Bakakalırım giden geminin ardından
Atamam kendimi denize, dünya güzeli
Serde erkeklik var, ağlayamam!”

Yalnız onlarmı? Cahit Sıtkı, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Edip Cansevər, Turqut Uyar həmişə əbədiyyət, azadlıq və ya dənizin mavisində sevgililərinin gözlərini axtarmışlar. Mistik şair Nacip Fazıl təqvim vərəqindəki şəkildən mavi dənizi axtarır:

“Yüzüme o resimden,
Köpükler vurdu sandım.
Duymuş gibi tıkandım,
Ciğerimde bir yosun.
Artık beni kim tutsun.
Denizler oldu tasam,
Yakar onu bulmazsam!”

Laçında doğulan, amma dənizin mavisində eşqin rəngini görən şair Nazim Əhmədli də, Türkiyədəki şairlər kimi, eşqinin fəryadını  dənizlə bölüşür:

“ruhum əsir oldu, harda,
babam diksindi, məzarda;
ürcah oldum, uzaq yurda,
sevdim, uzaq bir dənizi”.

Uzaq dənizlər əslində, əlçatmaz arzulardır. Keşiş atası ilə birlikdə itən Əslilər, dəyişən və pisləşən bir dünyada yenidən doğulmaq arzusundadırlar. Həssas qəlbi olan şair, nəinki uzaq dənizi sevir, həm də göyə baxır, buludlarla danışır və xəyal dünyasında gələcəyin gözəl günlərini bir bostan kimi əkir:

“göydə bulud ləliyir,
damcı-damcı çiləyir;
fələk tumu ələyir,
mən də, bostan əkirəm;”

NAZİM ƏHMƏDLİNİN KİTABI

Nədənsə, hər dəfə Nazim Əhmədlinin şeirlərini oxuyanda ağlıma alman şairi Rilke gəlir. O da, solğun və utancaq sətirləri ilə şeirlərində şəkillərə fərqli mənalar verirdi. Simvolik reallıq, ən sadə formada, fərqli mənaları görünən varlıqlara aid etməkdir. Bir çiçək, bir uşaq və ya əsən bir külək, axan su, bir dağ zirvəsi Rilke və ya Nazim Əhmədli kimi şairlərin gözündə tamamilə fərqli formalar alır:

“daşı, ağacı qara,
göyüzü para-para;
suyu çəkilib hara
bir ölü dənizi var;”

Nazim Əhmədlinin şeirlərində zaman-zaman xalq şeiri üslubuna yaxın şeirləri də görmək mümkündür. Onun bəzi şeirlərini oxuyanda mənə elə gəlir ki, XVII əsrin böyük şairi Qaracoğlandan oxuyuram:

“gəl gizlicə çıxıb gedək,
bağçanızın gül yerinə;
mənə bir şeir bəstələ,
oxuyaq, bülbül yerinə;”

Sözlər öz yerindədir, axıcıdır və musiqisi ilə insanlara rəhbərlik edir. Belə sadə görünən çətin şeirləri yalnız ustad şairlər həyata keçirə bilərlər.
Qısa müddət əvvəl şair Nazim Əhmədlinin “Uzaq dənizi sevdim” kitabı Almaniyada nəşr olundu. Yusif Savalan kitabdakı qırx şeirin səkkizini tərcümə etmişdir. Qalan 32 şeiri mən tərcümə etdim və türkoloq K.H.Kielin redaktəsiylə kitab çap olundu. 

Nazim Əhmədli alman dilində nəşr olunan kitabında uzaq ölkələrdən, uzaq dənizlərdən və itkin sevdiklərindən bəhs edərkən, uşaqlıqda yaşadığı kəndin görüntüsünə diqqət çəkir. Onun hər şeirində uşaqlıq həsrətinin səsini eşitmək və görmək mümkündür. Kitabda əsasən təbiət, sevgi və mistisizm mövzusunda şeirləri olan şair Əhmədli insan ruhunu əhatə edən şeirlərində çox uğur qazanır. Şeirlərində işıq, ümid və gələcəyə inam onu bədbin bir ümidli şairə çevirir. Onda təbiətin rəngi daxili duyğularla qarışıb. Sevgi haqqında danışarkən, təbiətin daxili sistemindəki harmoniyadan daha çox simvolları nəzərdə tutur.

Şairin ana dilinə olan sevgisi yüksəkdir. Hisslərini şeirlə ifadə edərkən dili olduqca səlisdir. Zaman zaman yerli dildən istifadə edən şair, şeirlərinin bu şəkildə yadda qalmasını da asanlaşdırır. Bəzən bir güllə sanki insanla danışır kimi danışır. “Çiçəklər yetim qaldı” şeirində bir bitkinin şeirin axıcılığında özünü necə ifadə etməsi heyrətləndiricidir:

“deyir, nə dərdim qalıbdı,
külək bir ötüm qalıbdı;
çiçəklər yetim qalıbdı,
bulud naxır-naxır gedir;”

Torpağın, çiçəklərin, böcəklərin və quşların dilində danışan şair tez -tez gözlərini özünə çevirir:

“bilmirəm, nədir bu səs,
içim boşca bir qəfəs;
min ildi, nəfəs-nəfəs,
canımı bir dərd sökür;”

Əminəm ki, alman oxucular da Azərbaycandan gələn bu yəni melodik səsi eşidəcəklər. 

NAZİM ƏHMƏDLİNİN KİTABI

Müəllif: Orxan ARAS

ORXAN ARASIN YAZILARI

“YAZARLAR”  JURNALI PDF


YAZARLAR.AZ

===============================================

<<<<<<WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.BİTİK.AZ >>>>>>

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru

Norveçli yazıçı məktəblilərə Nizami Gəncəvinin əsərlərindən danışıb

Norveçli yazıçı Raqnhil Thori Nizami Gəncəvinin əsərlərindən danışır

Norveçli yazıçı Nizami Gəncəvinin əsərlərindən danışdı

Oslo şəhərində fəaliyyət göstərən Nizami Gəncəvi adına həftəsonu Azərbaycan dili məktəbində Azərbaycanın dahi şairi və mütəfəkkiri Nizami Gəncəvinin 880 illik yubileyi münasibətilə növbəti tədbir keçirilib.

Həftəsonu məktəbinin müəlllim, şagird və valideynlərinin iştirak etdiyi görüşə onlayn format vasitəsilə Azərbaycandan filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, Azərbaycan dili dərsliklərinin müəllifi Xanım Qasımova, şair-pedaqoq Zaur Ustac, Yevlax rayon Nizami adına Malbinəsi kənd orta məktəbinin ibtidai sinif müəllimi İnarə Musayeva və şagirdləri, müxtəlif ölkələrdə yaşayan soydaşlarımız qatılıblar.

Tədbirin qonağı qüdrətli söz ustadının əsərlərinin araşdırmaçısı, “Leyli və Məcnun” əsərindəki aforizimlərdən uşaqlar üçün kitab hazırlamış norveçli yazıçı Raqnhil Thori olub. Tədbiri giriş sözü ilə açan Skandinaviya Azərbaycanlıları Koordinasiya Şurasının Norveç üzrə koordinatoru Ramil Alıyev şairin irsinin zənginliyindən və yeni nəslin təlim-tərbiyəsində Nizami dəyərlərinin tədrisinin vacibliyindən danışıb.

Azərbaycan xalqının misilsiz ədəbi xəzinə yaratmış Nizami Gəncəvi kimi parlaq şəxsiyyətə malik olmasını böyük xoşbəxtlik adlandıran Raqnhil Thori belə mükəmməl irsi araşdırmağa başladığı üçün çox məmnun olduğunu, bu məqsədlə il ərzində iki dəfə Azərbaycana səfər etdiyini söyləyib. Yazıçı dahi şairin yaradıcılığı ilə ilk tanışlığının Gəncə şəhərində olarkən ona hədiyyə edilən “Leyli və Məcnun” poemasından başladığını və bu əsərdən çox təsirləndiyini nəzərə çatdırıb. Əlavə edib ki, “Leyli və Məcnun” poeması məhəbbət və qadın azadlığı mövzusunda dünyada yazılan ən gözəl əsərlərdən biridir. Fotolar:

Tədbir iştirakçıları Nizami Gəncəvi yaradıcılığının Avropa oxucusuna belə mükəmməl formada təqdim edilməsini milli ədəbiyyatımıza dəyərli töhfə və ədəbi irsimizin dünyada tanıdılması üçün gözəl vasitə kimi qiymətləndiriblər. Görüş məktəblilərin ifasında Nizami yaradıcılığından nümunələrin sələndirilməsi ilə yekunlaşıb.

Tədbirdən sonra Nizami Gəncəvi adına həftəsonu Azərbaycan dili məktəbi ilə Norveç Azərbaycanlıları Koordinasiya Şurası dahi şairin əsərlərindən və aforizimlərindən ibarət kitabın Norveç dilində nəşr olunması barədə qərar qəbul edib.


Müəllif: Günay ƏLİYEVA

GÜNAY ƏLİYEVANIN DİGƏR YAZILARI



YAZARLAR.AZ

===============================================

<<<<<<WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.BİTİK.AZ >>>>>>

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru