İVAN İLİÇİN EKZİSTENTİALİZMİ
Lev Tolstoyun “İvan İliçin ölümü” romanında 19-cu əsrdə Rusiyada yüksək məhkəmə hakimi olan qəhrəmanın həyatı və ölümü vasitəsilə ekzistensialist mövzuları araşdırılmışdır. İvan İliç nümunəvi hesab etdiyi, cəmiyyətin gözləntilərinə uyğun, sosial nərdivanları yüksələn və peşəkar uğur qazanan bir həyat yaşayır. Ancaq ölümcül xəstəliyə düçar olanda həyatı dramatik şəkildə dəyişir.Vəziyyəti pisləşdikcə İvan varlığının səthiliyi ilə üzləşir.Bir vaxtlar statusunda və maddi var-dövlətində tapdığı rahatlıq dağılır və onu ölümünün açıq reallığı ilə üz-üzə qoyur.
Tolstoyun İvanın ekzistensial böhranını təsviri insan vəziyyətini dərindən araşdırır. İvanın xəstəliyi onu həyatının mənasını və etdiyi seçimləri şübhə altına almağa məcbur edir. O, anlayır ki, cəmiyyət tərəfindən bəyənilmək və maddi sərvət əldə etmək ardınca getməsi onu həqiqi xoşbəxtlikdən və xoşbəxtlikdən yayındırıb. Bu reallaşma ekzistensial fəlsəfədə əsas mövzu ilə səsləşir: əsl məna xarici təsdiqdə deyil, şəxsi həqiqilik və özünüdərkdə tapılır. Ömrünün son anlarında İvan köklü dəyişikliklərə məruz qalır. O, ümidsizlikdən qəbula və maariflənməyə keçir, ölüm qarşısında belə məna tapmaqda mövcud olan inamın simvolu olur.
İvanın hekayəsi, ölümlə üzləşməyin daha həqiqi və mənalı bir varlığa səbəb ola biləcəyinə dair ekzistensialist fikri təsvir edir. İvan İliçin ölümü həyatın son suallarını dərindən və dürüst araşdırdığına görə Tolstoyun insan varlığının dərinliklərinə varmaq, oxucuları öz həyatları haqqında düşünməyə və həqiqi məna axtarışına çağırmaq bacarığı misilsizdir,
Məlumatı hazırladı: Zəhra HƏŞİMOVA
“ARİSTOTEL POETİKASI” RUBRİKASI
Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana
===============================================
<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ >>>>
Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru