Nürəddin Rzayev Xudu Məmmədov haqqında yazmışdı: Xudu, mən və Bəxtiyar Vahabzadə çox yaxın dost idik. Bir yerdə oturub bol-bol söhbətlər edərdik. Ailəmizlə bir yerdə 1978-ci ildə Xızıya dincəlməyə getmişdik. Orada bizi tanıyan kəndlilər görüşümüzə gəlirdilər. Özəlliklə Bəxtiyarın şeirlərindən xoşlananlar daha çox gəlirdi. Çox yaraşıqlı 12-13 yaşında bir oğlan uşağı bizə yaxınlaşdı. Xudu bu uşağı yanına çağırıb danışdı. Uşağın ata-anası yox idi. Bir qəzada ölüblərmiş. Xudu bunu duyduqdan sonra uşağa daha çox məhəbbət göstərdi. Uşaqdan soruşdu ki, sənə Bakıdan bir şey göndərməyimi istəyirsənmi? Uşaq da Xuduya “istərəm” dedi. Xudu ona “nə göndərim sənə” soruşduqda uşaq Xuduya “mənə məktub göndər, mənə kimsə məktub göndərmir” dedi. Xudu göz yaşlarını tutamayıb ağalamağa başladı. Bakıya döndükdən sonra o uşağa məktub yazır, hədiyyələr göndərirdi.
Tanınmış pedaqoq, jurnalist, yazıçı Fərhad Əsgərov “Gizli oyunlar” adlı yeni kitabının nəşr olunması münasibətilə “Ziyadar” mükafatı ilə təltif olunub. Təbrik edirik!
Müasir fəlsəfənin ən nüfuzlu simalarından biri hesab edilən alman filosofu İmmanuel Kantın əxlaq fəlsəfəsinin mərkəzində əxlaqi mülahizələrə və qərarların qəbuluna rəhbərlik edən əsas prinsip olan kateqoriyalı imperativ anlayışı dayanır. Kantın əxlaq fəlsəfəsinin əsasını onun bütün rasional varlıqlara aid universal prinsip kimi təqdim etdiyi kateqorik imperativ ideyası təşkil edir. Kant kateqorik imperativi bir neçə yolla formalaşdırdı, lakin ən məşhur ifadələrdən biri belədir: “Qarşındakına uyğun hərəkət et ki, eyni zamanda onun ümumbəşəri qanuna çevrilməsini istəyə biləsən” Daha sadə dillə desək, bu o deməkdir ki, insan oxşar şəraitdə eyni qaydaya əməl edən hər kəslə rahat olacaq şəkildə hərəkət etməlidir. Kateqorik imperativin başqa bir ifadəsi belədir:“Elə hərəkət et ki, insanlığa istər öz şəxsində, istərsə də başqasının simasında, heç vaxt sadəcə məqsədə çatmaq üçün bir vasitə kimi, həmişə eyni zamanda məqsəd kimi davranma” Kant burada bütün insanların xas dəyərini və ləyaqətini vurğulayır, başqalarından heç vaxt öz məqsədlərimiz üçün sadəcə alət kimi istifadə etməməyimizi təklif edir. Kantın əxlaq fəlsəfəsinin mərkəzində əxlaqi prinsiplərin ağıl və rasionallığa əsaslanması fikri dayanır.O, rasional varlıqların muxtariyyətə, özünüidarəetmə qabiliyyətinə və əxlaqi qərar qəbul etmə qabiliyyətinə malik olduğuna inanırdı. Kanta görə, biz rasional qabiliyyətlərimiz vasitəsilə ümumbəşəri əxlaq qanunlarını tanımağa və onlara əməl etməyə qadir olan əxlaqi agentlərik. Kant həm də şərti məqsədlərə əsaslanan hipotetik imperativlərlə əxlaqi vəzifəyə əsaslanan kateqoriyalı imperativləri fərqləndirirdi. Hipotetik imperativlər bizə konkret məqsədlərə nail olmaq üçün nə etməli olduğumuzu söyləsə də, kateqoriyalı imperativ şəxsi istəklərimizdən və məqsədlərimizdən asılı olmayaraq nə etməli olduğumuzu söyləyir. Kant üçün bir hərəkətin mənəvi dəyəri onun nəticələri ilə deyil, onun arxasında duran motivlə müəyyən edilir. O, iddia edirdi ki, vəzifə hissi ilə həyata keçirilən və əxlaqi qanunun rəhbər tutduğu hərəkətlər, nəticələrindən asılı olmayaraq mənəvi dəyərə malikdir. Kanta görə, qeyd-şərtsiz yaxşı olan yeganə şey yaxşı iradədir.Kantın əxlaqi borcun əhəmiyyətini və rasional varlıqların daxili dəyərini vurğulaması etik nəzəriyyəyə dərin təsir göstərmiş və əxlaq və etika ilə bağlı müasir müzakirələri formalaşdırmağa davam edir. Onun əxlaq fəlsəfəsi tənqid və müzakirələrə məruz qalmasına baxmayaraq, Kantın fikirləri etika sahəsinə əhəmiyyətli töhfə olaraq qalır və fəlsəfi araşdırmalara ilham verməkdə davam edir. Nəticə etibarilə, Kantın əxlaq fəlsəfəsi öz diqqətini kateqoriyalı imperativ, rasionallıq, muxtariyyət və əxlaqi vəzifəyə yönəltməklə, etikanı anlamaq və əxlaqi qərarların qəbul edilməsinə rəhbərlik etmək üçün cəlbedici çərçivə təmin edir. Kant əxlaqi prinsiplərin ümumbəşəri mahiyyətini və vəzifə hissi ilə hərəkət etməyin vacibliyini vurğulayaraq, əxlaqın təbiəti və etik davranışın əsasları haqqında dəyərli fikirlər təklif edir.
P.S. Şair şiirde kendi karamsarlığında ve sıkıntılarında boğulduğu algısını yaratsa da aslında burada çok önemli bir ayrıntıya dikkat çekmektedir. Muhteşem bir yüzyılda olmamıza rağmen şair coğrafyalarda hala var olan acılara dikkat çekmek istemiştir.
Norveçin paytaxtı Oslo şəhərində Nizami Gəncəvi adına Azərbaycan dili həftəsonu məktəbinin təşkilatçılığı ilə Beynəlxalq Muğam Mərkəzində tanınmış uşaq yazıçısı Gülzar İbrahimovanın “Trolların sirri” adlı nağıl kitabına təqdimat keçirilib. Sözügedən nağıl Skandinaviya xalqlarının nağıl qəhrəmanları Trollara həsr edilib.
Tədbiri giriş sözü ilə N. Gəncəvi adına həftəsonu Azərbaycan dili məktəbinin koordinatoru Günay Əliyeva açaraq, “Trolların sirri” nağıl kitabının Gülzar İbrahimova ilə həftəsonu məktəbinin sıx əməkdaşlığı əsasında yarandığını bildirib: “ Bu nağıl kitabı həm məzmunu, həm də tərtibatı ilə şagirdlərin marağına səbəb olub. Artıq məktəbimizin şagirdləri “ Trolların sirri” kitabını Norveç dilinə tərcümə etməyə başlayıblar. Bu kitab həm məktəbimizin, həm də şagirdlərin kitabxanasında xüsusi yer alıb”.
Tədbirdə çıxış edən Gülzar İbrahimova Norveçdə dünyaya göz açmış uşaqlarımızın dilimizlə yanaşı, ədəbiyyatımızı da öyrənməsini təqdirəlayiq olduğunu bildirib. “Trolların sirri” kitabının yaranmasından danışan G. İbrahimova nağılın bir il müddətinə ərsəyə gəldiyini bildirib. Yazıçı sözügedən nağılın oxucular tərəfindən sevildiyini bildirib və Trolların onun yazdığı yerli və xarici nağıl qəhrəmanları arasında özünəməxsus yeri olduğunu bildirib.
Tədbirdə uşaq yazıçısı, “Ağıllı bala” nəşriyyatının rəhbəri, Fatima Alxas, Tarix elmləri doktoru, professor, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü,“Məcməüşşüəra” ədəbi məclisinin sədri Şahin Fazil, şairlərdən – Gülayə Şınıxlı, Fəxrəddin Meydanlı, Zaur Ustac, 1 saylı uşaq-gənclər məktəbəqədər müəssisənin, 189, 220 saylı məktəblərin müəllim və şagirdləri “Trolların sirri” kitabı haqqında fikirlərini bildirib və G. İbrahimovaya yaradıcılıq uğurları arzu ediblər.
Təqdimatda Muğam Mərkəzinin solistləri Könül Xəlilzadə, Elgiz Əliyev və balaca müğənni Əhəd Ağayev, gözəl ifaları ilə iştirakçıları heyran etməyi bacarıblar. Səhər Zərdablının və Tunar Qarayevin həm milli, həm xarici üslubda əyləncəli rəqsləri tədbirə əlavə sevinc qatdıb.
Tədbirin sonunda Osloda N. Gənvəvi adına həftəsonu Azərbaycan dili məktəbinin şagirdləri sözləri Gülzar İbrahimovaya, musiqisi Elşən Nicata məxsus olan “Ana dilim” və “Sağ ol, Ey Vətən! ” mahnılarını ifa ediblər.
Tədbirdə iştirakçılara hədiyyə paketi şəklində içərisində müəllifin “Trolların sirri” və “Norveç qoğalı” olan kitabları təqdim edilib.
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, “Trolların sirri” kitabının təqdimatı ilk dəfə 25 may 2024-cü ilə Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin və Osloda N. Gəncəvi adına həftəsonu məktəbinin birgə təşkilatçılığı ilə Oslonun məşhur “Deichman Bjørvika “ kitabxanasında keçirilib. Tədbirdən fotolar:
YENİ “PEDAQOGİKA” DƏRSLİYİ NƏŞR OLUNDU “Mütərcim” nəşriyyatı pedaqogika elmləri doktorları, professorlar Akif Abbasov və Hikmət Əlizadənin ali təhsil müəssisələrinin bakalavriat səviyyəsi üçün yazdıqları “Pedaqogika” dərsliyini nəşr etdi (Bakı: Mütərcim, 2024, 400 səh.). Dərsliyin elmi redaktoru pedaqogika elmləri doktoru, professor Fərahim Sadıqov; rəyçiləri pedaqogika elmləri doktorları, professorlar Hümeyir Əhmədov, İntiqam Cəbrayılov və Həsən Bayramovdur. Dərslik 4 bölmə və 28 fəsildən ibarətdir. Dərslikdə pedaqogikanın ümumi məsələləri, pedaqogikanın ümumi məsələləri, məktəbin və pedaqoji fikrin inkişaf tarixi, Azərbaycanda pedaqoji fikrin inkişafı, şəxsiyyətin inkişafı və tərbiyəsi, pedaqoji prosesdə müəllim və onun vəzifələri, təhsil sistemi, təhsil qanunu, və təhsilin inkişafı strategiyası, didaktika, təlim prosesi, təhsilin məzmunu, təlimin prinsipləri, metodları və təşkili formaları, şagird nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsi kimi məsələlər öz əksini tapmışdır. Haqqında danışılan məsələlər prof. H.Ə. Əlizadə tərəfindən işlənmişdir. Professor A.N. Abbasovun qələmə aldığı məsələlər bunlardır: tərbiyənin nəzəri məsələləri, tərbiyənin mənşəyi, mahiyyəti, məqsəd və vəzifələri, tərbiyənin prinsipləri, metodları və tərkib hissələri (mənəvi tərbiyə, əmək tərbiyəsi, fiziki tərbiyə, estetik tərbiyə, hüquq tərbiyəsi, iqtisadi tərbiyə və ekoloji tərbiyə); məktəblilərlə sinifdənxaric və məktəbdənkənar iş, məktəb, ailə və ictimaiyyətin əlbir işi, məktəbşünaslıq. Dünyada məktəb və pedaqoji fikrin inkişafı tarixinə qısa ekskursun ardınca Azərbaycan pedaqogikasının çoxəsrlik formalaşma prosesinə, ən yeni dövrdə təlim və tərbiyənin inkişaf strategiyasına, məzmun məsələlərinə, tədris texnologiyalarına diqqət yetirilir. Tədris resursu kimi çoxəsrlik ali təhsilin bakalavriat səviyyəsi üçün nəzərdə titulsa da, təhsil ixtisasları və ixtisaslaşdırmaları üzrə magistrantlar və doktorantlara, pedaqoji kadrlara, eləcə də kütləvi oxucuya gərəkli ola bilər.
Azərbaycan Dillər Universitetinin əməkdaşı, Fəlsəfə araşdırmaçısı, tərcüməçi, tanınmış yazar Tural Cəfərlinin “Dahilərin həyatı və aforizmləri” adlı yeni kitabı işıq üzü görüb. Kitabda dahi şəxsiyyətlərin həyatları, yaşam fəlsəfələri, müdrik kəlamları yer alıb. Məşhur filosofların, yazıçı və rəssamların bir-birindən fərqli, düşündürücü və ibrətamiz düşüncələri önə çəkilib. “Mücrü” nəşriyyatında çap olunan kitab müəllifin sayca üçüncü kitabıdır.
