Yusteyn Qorder “Sofinin Dünyası”

Yusteyn Qorder “Sofinin Dünyası”
“Sofinin Dünyası” bədii və fəlsəfənin unikal qarışığıdır, oxuculara gənc qız Sofi Amundsenin gözü ilə Qərb fəlsəfi fikrinə hərtərəfli baxış təqdim edir. İlk dəfə 1991-ci ildə nəşr olunan bu roman mürəkkəb fəlsəfi fikirləri əlçatan və əyləncəli şəkildə təqdim etmək bacarığına görə əhəmiyyətli əsərə çevrilib. “Sofinin Dünyası”, Sofinin fundamental fəlsəfi suallar doğuran sirli məktublar alması ilə başlayır: “Sən kimsən?” və “Dünya haradan gəlir?” Bu suallar Sofini tərbiyəçisi Alberto Knoksun rəhbərlik etdiyi intellektual kəşf səyahətinə çıxarır. Əsərin mərkəzindəki kəşf mövzusu – həm şəxsi, həm də fəlsəfidir.Sofi qədim yunanlardan tutmuş müasir mütəfəkkirlərə qədər müxtəlif filosoflar haqqında məlumat aldıqca, oxucu da fəlsəfi fikrin təkamülünü araşdıraraq paralel səyahətə çıxır. Qorder qədim Yunanıstandan müasir dövrlərə qədər əsas fəlsəfi cərəyanları və mütəfəkkirləri tanıtmaq üçün Sofinin səyahətindən səmərəli istifadə edir. Sokrat, Platon və Dekart kimi personajlar Sofi onların fəlsəfəyə verdiyi töhfələri öyrəndikcə canlanır. Bu tarixi çərçivə təkcə fəlsəfi fikirləri kontekstləşdirmir, həm də onların reallıq, etika və varlıq anlayışımızı necə formalaşdırdığını göstərməklə, onların zamana uyğunluğunu göstərir. Məsələn, Sofinin ekzistensializmlə qarşılaşması və Kierkegaard və Nietzsche kimi filosofların əsərləri vasitəsilə oxucular tez-tez xaotik dünyada azadlıq, seçim və məna axtarışı mövzularını araşdırırlar. Bu kəşfiyyat oxucuları öz inancları və dəyərləri üzərində düşünməyə həvəsləndirir, fəlsəfə ilə şəxsi kimlik arasındakı dinamik əlaqəni vurğulayır. “Sofinin dünyası”nda araşdırılan əsas mövzulardan biri reallıq və varlığın təbiətidir. Qorder oxucuları müxtəlif fəlsəfi fikirlərlə tanış edir, məsələn, Platonun mağara alleqoriyasını, Dekartın məşhur “Mən düşünürəm, deməli, varam” ifadəsi, Kantın noumenal dünya anlayışı. Bu fəlsəfi anlayışlar vasitəsilə oxucular reallıq anlayışlarını şübhə altına almağa və varlığın özünün mahiyyətini nəzərdən keçirməyə təşviq olunurlar. Bu introspeksiya Sofinin müxtəlif filosoflarla görüşləri vasitəsilə qnoseologiyaya – biliyin öyrənilməsinə təşviq edir. Məsələn, Sokrat metodu bilik əldə etmək üçün bir vasitə kimi sorğu-sualın və dialoqun vacibliyini vurğulayır. Sofi Platonun “Mağara” alleqoriyasını öyrəndikcə oxuculara dərk edilən reallıq ilə ondan kənarda olan həqiqət arasındakı fərqi düşünməyə çağırılır. Bu mövzu informasiyanın həddən artıq yüklənməsinin çox vaxt həqiqi anlayışı gizlətdiyi müasir cəmiyyətdə rezonans doğurur. Romanda diqqət çəkən başqa bir mövzu həyatın mənası və məqsədi axtarışıdır. Sofi fəlsəfənin mürəkkəb dünyasında səyahət edərkən həyatın mənası, Tanrının varlığı və əxlaqın təbiəti ilə bağlı ekzistensial suallarla boğuşur. Alberto Knoks ilə apardığı müzakirələr və öz fəlsəfi sorğuları vasitəsilə Sofi bu fundamental suallara dair fərqli fəlsəfi perspektivləri araşdırır. “Səbəb” Qorderin fəlsəfi çərçivəsində əsas rol oynayır. Əsər boyunca Sofi tənqidi və müstəqil düşünməyə təşviq olunur. Bu, rasional düşüncəni dünyanı dərk etmək və cəmiyyəti təkmilləşdirmək vasitəsi kimi qeyd edən maarifçilik ideallarına uyğun gəlir. Səbəbi vurğulayaraq, Qorder, müəyyən edilmiş normaları passiv şəkildə qəbul etməkdənsə, oxucuları öz fikirlərini formalaşdırmağa təşviq edərək, intellektual güclənmənin tərəfdarıdır.
“Sofinin dünyası”nın mərkəzi mövzularından biri, fərdin azadlığını və həyatda öz mənalarını yaratmaq məsuliyyətini vurğulayan fəlsəfi hərəkat olan ekzistensializm ideyasıdır. Sofinin əsrarəngiz filosof Alberto Knoks ilə görüşləri vasitəsilə oxucular Soren Kierkegaard və Jan-Pol Sartr kimi ekzistensialist mütəfəkkirlərin əsərləri ilə tanış olurlar. Romanda digər mühüm mövzu gerçəkliyin və biliyin təbiətidir. Sofi fəlsəfə dünyasına daha da dərinləşdikcə, o, öz varlığının təbiətini və qavrayışlarının doğruluğunu şübhə altına almağa başlayır. Düşüncə təcrübələri və fəlsəfi dialoqlar vasitəsilə Qorder oxucuları insan biliklərinin məhdudiyyətlərini və alternativ reallıqların mümkünlüyünü nəzərdən keçirməyə sövq edir. Roman həmçinin utilitarizm, deontologiya və fəzilət etikası ideyalarını tədqiq edərək, etika və əxlaq anlayışını araşdırır. Sofi fəlsəfi tədqiqatlarında təqdim olunan etik dilemmaları düşünərkən, o, öz inancları və dəyərləri ilə üzləşməyə məcbur olur və bu, onu doğru və yanlış haqqında daha incə bir anlayış inkişaf etdirməyə aparır.
Romanın quruluşu, dünyanın əsas mahiyyəti ilə maraqlanan Fales kimi Sokratdan əvvəlki mütəfəkkirlərdən başlayaraq, Sokrat, Platon, Aristotel və digərlərinin ideyaları ilə hərəkət edən Qərb fəlsəfəsinin tərəqqisini əks etdirir. Qorder hər bir filosofun əsas fikirlərini ümumiləşdirmək və izah etmək üçün Sofinin təhsilindən səmərəli şəkildə istifadə edir və onları hətta fəlsəfədən çox az biliyə malik olan oxucular üçün də başa düşülən edir. Əsərin fəlsəfi məzmunu sadəcə hekayənin fonunu deyil, hekayənin mahiyyətini təşkil edir. Roman, Sofinin həyatı, aldığı fəlsəfi dərslərlə iç-içə olan roman şəklində fəlsəfə tarixi kimi fəaliyyət göstərir. Qorder fəlsəfəni mücərrəd və ya sırf akademik mövzu kimi deyil, dünya və özümüzü dərk etməyimizə birbaşa təsir edən həyati və dinamik bir sahə kimi təqdim edir. Məsələn, Sofinin ekzistensialist ideyalarla məşğul olması onu şəxsi və ekzistensial kəşfiyyat vasitəsi kimi romanın fəlsəfə mövzusunu əks etdirərək öz varlığını və reallığını şübhə altına alır. Qorder, fəlsəfi sorğunun insanın dünyadaki yerini daha dərindən dərk etməyə necə gətirib çıxara biləcəyini göstərmək üçün Sofinin inkişaf edən şüurundan istifadə edir. Sofinin sirli fəlsəfə müəllimi Alberto Knoks fəlsəfi ideyaların labirintində bələdçi kimi xidmət edir. Onun romandakı rolu tələbənin həyatın sirlərini, suallarını oyandırmağa kömək edən mentor kimi filosofun klassik obrazını xatırladır. Alberto vasitəsilə müəllif fəlsəfəni dialoq, müəllim və tələbə arasında həqiqətin ortaq axtarışına çevrilmək üçün sadəcə bilik ötürülməsindən kənara çıxan söhbət kimi təsvir edir. Albertonun təlimləri metafizika, etika, epistemologiya və elm fəlsəfəsi də daxil olmaqla geniş fəlsəfi mövzuları əhatə edir. Qorderin bu mürəkkəb fikirləri aydın və cəlbedici dərslərə çevirmək bacarığı romanın ən güclü tərəflərindən biridir. Roman fəlsəfəni Alberto obrazı vasitəsilə təqdim etməklə fəlsəfi ənənədə tədrisin və mentorluğun əhəmiyyətini vurğulayır.
“Sofinin Dünyası”nın ən maraqlı tərəflərindən biri onun metafantastika ölçüsüdür. Sofi fəlsəfəni daha dərindən öyrəndikcə, o, təkcə fəlsəfəni öyrənmədiyini, həm də daha böyük bir fəlsəfi tapmacanın bir parçası olduğunu dərk etməyə başlayır. Roman fantastika ilə reallıq arasındakı sərhədləri bulandırır, Sofini və oxucunu varlığın təbiətini, azad iradəsini, yaşadıqları dünyanın reallığını şübhə altına alır. Bu metafantastik bükülmə fəlsəfi fikirlərin, xüsusən də ekzistensializm və postmodernizmə aid olanların praktiki təsviri kimi xidmət edir. Sofi və oxucunu öz dünyasının uydurma mahiyyətindən xəbərdar etməklə, Qorder onları həqiqətin, qavrayışın və şüurun təbiəti haqqında fəlsəfi mübahisələri əks etdirərək reallığın özünün təbiəti üzərində düşünməyə dəvət edir. Əsər metafizik sualları araşdırmaqdan əlavə, etika və əxlaq sahəsinə də dərindən girir. Sofi Kant, Nitsşe və Kierkegaard kimi mütəfəkkirlərlə qarşılaşdıqda, o, insan davranışının mürəkkəbliyi, xeyirlə şərin təbiəti ilə üzləşməyə məcbur olur. Bu görüşlər vasitəsilə müəllif oxucuları öz etik inanclarını və onların üzərində qurulduğu təməlləri nəzərdən keçirməyə çağırır. Romandakı personajların seçimlərini və hərəkətlərini tədqiq etməklə oxucular gündəlik həyatda yaranan əxlaqi dilemmalar və onların öz qərarlarını rəhbər tutan prinsiplər haqqında tənqidi düşünməyə sövq edilir.
“Sofi Dünyası”nın ən maraqlı cəhətlərindən biri Qorderin meta-povest yanaşmasıdır.Sofi fəlsəfəni öyrəndikcə, o, həm də öz povestinin təbəqələrini açır və hekayələrin təbiəti haqqında düşüncələrə yol açır. Nağılçı ilə hekayə arasında hansı əlaqə var? Hekayələr reallıq anlayışımızı necə formalaşdırır? Bu kəşfiyyat fəlsəfənin insan hekayəsi və məna yaratma təcrübəsi ilə mahiyyətcə necə bağlı olduğunu vurğulamağa xidmət edir.
Sonda qeyd edək ki, “Sofinin dünyası” oxuculara fəlsəfə dünyasına unikal və əlçatan giriş təqdim edən əlamətdar bir romandır. Maraqlı hekayə və düşündürücü mövzuları vasitəsilə müəllifin işi insan varlığının mürəkkəbliklərində sual vermənin, araşdırmağın və məna axtarmağın vacibliyini güclü xatırlatma rolunu oynayır. ‘Sofinin Dünyası” bir romandan daha çox şeydir; bu, maarifləndirici bir vasitədir və cəlbedici povestə bükülmüş fəlsəfi kəşfdir. Qorder, fəlsəfəni oxucuları dünya və dünyadakı yerləri haqqında dərindən düşünməyə çağıran bir hekayənin içərisinə daxil etməklə, fəlsəfəni əlçatan, cəlbedici etməyə nail olur. Sofinin səyahəti ilə yazıçı göstərir ki, fəlsəfə sadəcə öyrənilməli bir mövzu deyil, həm də həyat tərzidir, reallıq haqqında qavrayışımızı formalaşdıran davamlı dərketmə axtarışıdır. Bu mənada əsər fəlsəfənin davamlı aktuallığının, əsrlər boyu olduğu kimi heyranlıq və araşdırmaları ilhamlandırmaq gücünün sübutudur.

Müəllif: Zəhra HƏŞİMOVA

“ARİSTOTEL POETİKASI” RUBRİKASI

ZƏHRA HƏŞİMOVANIN YAZILARI

Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

“ƏDƏBİ OVQAT” JURNALI PDF

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

“ULDUZ” JURNALI PDF

“XƏZAN”JURNALI PDF

WWW.KİTABEVİM.AZ

YAZARLAR.AZ

===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

ZAUR USTAC – “NƏCƏFİ ELXAN” PDF KİTAB

SERİYA: YUSİFCANLI ŞƏHİDLƏRİ

ZAUR USTAC – “NƏCƏFİ ELXAN” (PDF):

Zaur Ustac – “Elxan Nəcəfi” (PDF)

ELXAN NECEFİDownload

Məlumatı hazırladı: Tuncay ŞƏHRİLİ

Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

“ƏDƏBİ OVQAT” JURNALI PDF

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

“ULDUZ” JURNALI PDF

“XƏZAN”JURNALI PDF

WWW.KİTABEVİM.AZ

YAZARLAR.AZ

===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

Zaur Ustac – Dağlar

DAĞLAR
(Dağlara xitabən üçüncü şeiri)
Tarix səhnəsində yetişdi zaman,
Başlanmış bu çağın mübarək, dağlar!
Hələ nə zəfərlər gözləyir bizi,
Qutlanmış novrağın mübarək, dağlar!

* * *
Dövranın gərdişi döndü, dəyişdi,
Davadan doğulan ərlər yetişdi,
Didilmiş yaralar tutdu, bitişdi,
Üç rəngli duvağın mübarək, dağlar!

* * *
Nə vaxtdır yol-iriz bağlı qalmışdı,
Qoynunda yağılar məskən salmışdı,
Canımı sağalmaz bir dərd almışdı,
Sayalı qonağın mübarək, dağlar!

* * *
Xətai qırmadı könül bağını,
Nadir unutmadı hicran dağını,
İlhamın silahı əzdi yağını,
Dəmirdən yumruğun mübarək, dağlar!

* * *
Qurtuldu yağıdan zənburun, balın,
Bir başqa görünür yamacın, yalın,
Zirvəndən boylanır şanlı hilalın,
Müqəddəs sancağın mübarək, dağlar!

* * *
Haqqa nisbət tutub ulu Ələsgər,
Andırıb, tanıdıb, bilib pərisgar,
Hər səngər məbəddi, pirdi hər əsgər,
Şuşa tək ocağın mübarək, dağlar!


* * *
Ay Ustac, min şükür arzuna yetdin,
“Dədə”n gedən yolu, sən də qət etdin,
Dolandın dünyanı yurdunda bitdin,
Doqquzu zər tuğun mübarək, dağlar!

Müəllif: Zaur USTAC

ZAUR USTACIN YAZILARI

YENİ KİTAB İŞIQ ÜZÜ GÖRÜB

Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

“ƏDƏBİ OVQAT” JURNALI PDF

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

“ULDUZ” JURNALI PDF

“XƏZAN”JURNALI PDF

WWW.KİTABEVİM.AZ

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

Гансефедерн – Ей было тридцать…

Ей было тридцать. Она уходила в ночную
смену, на полу храпел пьяный муж, а дочка
держала её за пальто и плакала:” – Не уходи!”
Сын провожал молча – он старше, взрослее сестры на целых 1,5 года. Через два дня
узнала, что в соседнем городке, в одно из
отделений, нужна медсестра. Её взяли.
Удалось купить старенький домишко на
окраине. В кредит. Всё это время она была
словно танк, бульдозер: нельзя сворачивать,
только вперед, не думай о трудностях.
Пришла в себя, когда уехал грузовик,
оставляя за собой быстро оседающую пыль,
а в комнатке с низкими потолками – башню
из вещей. Когда подняла из колодца ведро
чистой вкусной воды. Когда затопила печку
и дом наполнился теплом. В этом
маленьком старом домике они должны быть
счастливы!
Счастья было много: солнце в маленькие
оконца, утренние купания в реке, тёплое
крылечко, на котором приятно стоять
босыми ногами, первые всходы укропа и
морковки на грядке, кофе на завтрак. И
ничего, что кофе был самый дешевый,
растворимый, а на ужин были пустые
макароны. Зато на душе было спокойно. Она
оберегала их маленький мир от
пытавшегося вернуть семью мужа,
вспоминая плачущую дочь. Никогда!
После ежемесячных платежей в банк, денег
оставалось немного, но через пару месяцев
«вошла в колею», стала планировать
остатки зарплаты и на еду и на вещи. Она
училась надеяться на себя, не хныкать,
просто идти вперёд. А дети притащили
бездомную собаку.
Щенок-подросток, он еле стоял на лапах,
качался от слабости и смотрел на неё
гноящимися глазами. Сделал два глотка
тёплого молока и упал. Через 10 минут,
набрался сил и ещё несколько глотков.
Выжил. Потом появился котёнок. С дыркой в
умирающем тельце, с обугленными
пеньками от усов. Тоже выжил. Все выжили.
Почти сразу, как только поняла, что они
твердо стоят на ногах, что осенью у них
будут свои овощи, посадила яблоню. Всегда
считала, что если есть свой дом и клочок
земли, обязательно должна быть и яблоня.

  • Вам какую? – спрашивала женщина в
    питомнике.
  • Не знаю, – ответила она и улыбнулась.
  • Возьмите эту. Она несла домой веточку и
    даже не представляла, что через несколько
    лет все будут изумляться медовым до
    прозрачности яблокам из которых
    получается необыкновенно вкусная
    шарлотка и удивительное ароматное
    варенье.
    Один из уголочков участка оказался
    заколдованным: он, не смотря на
    солнечность и открытость, был покрыт
    зеленым мхом. Ветки малины здесь
    становились рахитичными и засыхали,
    словно их посадили в пески Сахары, а не в
    удобряемо-поливаемую землю. Саженец
    кедра три года стоял там в состоянии
    глубокой комы, потом отрастил на тонком
    стволике огромную опухоль и скончался.
    Она плакала над ним, словно над близким
    человеком, а потом посадила сливу. Веточка
    сливы, придя в себя после шумной и
    многолюдной площади, где её выставляли
    на всеобщее обозрение, выпила много
    вкусной колодезной воды, огляделась,
    увидела вокруг зелёный моховой коврик и
    воскликнула, – То, что надо! На третий год
    жизни слива порадовала десятком первых
    плодов, а морозной малоснежной зимой
    замёрзла. Но не умерла. Последующим
    летом отрастила на оставшемся в живых
    остатке ствола толстые ветки, а на второй
    год так обвесилась сливами, что все
    удивлялись, не забывая при этом набивать
    свои карманы огромными плотными плодами.
    А ещё ей отдали саженец вишни: если не
    возьмёшь – выбросим. Посадила. За три
    года вишня превратилась в дерево, но
    плодоносила мало. Она подошла к нему
    ранней весной с топором, постояла… –
    Ладно, живи.
    В августе дерево было так обвешано
    крупными, матово-блестящими на солнце
    свекольного цвета боками ягодами, что
    снова все удивлялись и изумлялись, не
    забывая сплевывать косточки.
    В её жизни больше не было мужчин. Всю
    мужскую работу по дому взял на себя
    взрослеющий сын. И никогда, как бы трудно
    не приходилось, не сожалела о прошлой
    жизни. Мир, счастье и покой в маленьком
    старом домике лучше, чем жизнь с
    алкоголиком в квартире с удобствами. Она
    это знает, как никто другой.
    Сегодня она варит себе по утрам дорогой
    кофе. Самый лучший. Это ей дети покупают.
    А с чашкой в руках любит стоять у большого
    окна. Уже нет тех маленьких окошек, как нет
    и самого старенького домика с низкими
    потолками. Потому что дом теперь другой:
    новый, с большими окнами.
    Другая собака лежит теперь на теплом
    крылечке, а в кресле – другой кот…
    Но всё те же деревья зацветут этой весной,
    порадуют всех сладкими яблоками,
    огромными сливами и россыпью бордовой
    вишни. А она будет варить варенье и печь
    шарлотку. И в доме будет сладко пахнуть
    ванилью, корицей и счастьем…
    Автор: Гансефедерн (Gansefedern)

Женский Журнал

Первоисточник : Женский Журнал


Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

“ƏDƏBİ OVQAT” JURNALI PDF

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

“ULDUZ” JURNALI PDF

“XƏZAN”JURNALI PDF

WWW.KİTABEVİM.AZ

YAZARLAR.AZ

===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

LƏZGİ ÇÖRƏYİ – ХЬРАН ФУ

LƏZGİ ÇÖRƏYİ – ХЬРАН ФУ

Ləzgi xalqının qədim adət-ənənələrindən, zəngin etnoqrafiyasından söz düşəndə ilk növbədə onun çörəkbişirmə mədəniyyətindən danışmaq düzgün olar. Çünki bu xalqın bənzərsiz milli sərvəti olan ləzgi çörəyi əsrlərdən bəri bişirilmə texnologiyasının mükəmməlliyi ilə dünyanı heyrətə gətirməkdə davam edir. Ləzgi çörəyinin özünəməxsus dadı, gözəl forması, ovulub tökülməməsi, bununla da itkiyə yol verilməməsi, bişirildikdən sonra uzun müddət keyfiyyətini itirməməsi heç kəsə sirr deyil.
Bu çörəyin əsas özəlliyi onun хьар adlanan, Azərbaycan dilində “xhar” kimi səslənən ləzgi ocağında bişirilməsidir. Ləzgi məişətində çörək bişirilməsi prosesi xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Bu məqsədlə yaşayış evi ilə yanaşı hər həyətdə ayrıca çörək evinin də olması vacıb sayılır. Kənd yerlərində, rayon mərkəzlərində bir qayda olaraq ev ucaldan ailələr eyni zamanda həyətdə birmərtəbəli ayrıca bir bina da inşa edir, onu xhar evi yəni çörək bişirilən ev adlandırırlar. Bu evə qapı və pəncərə qoyur, çöldən və işəridən ağardır, təmizliyinə xüsusi diqqət yetirirlər. Orada ləzgilərin ən qədim ocaqlarından biri olan xhar quraşdırılır. Bu iş peşəkar ustalar tərəfindən xüsusi zövq və məharətlə görülür.
Xhar qırmızı gil, saxsı tozu, xırda çınqıl və keçi tükü qarışdırılmış palçıqdan xüsusi texnologiya əsasında hazırlanır. Belə palçıq yaxşıca qarışdırılır, bir həftə ərzində ona əl gəzdirilir və spesifik qoxu ilə seçiləndə ondan ocağın əsas hissəsi olan kürə düzəldilir. O, sərin yerdə bir neçə günlüyə qurumağa qoyulur. Sonra xhar evinə aparılıb yerində quraşdırılır, ətrafı palçıqla suvanır.
Xhar forma etibarilə üçmərtəbəli sobanı xatırladır. Onun üstü buxarı formasında hörülür. Çörək bişirilən kürənin altında od qalananda alov dilləri onun bacasından çıxıb ikinci mərtəbədə bişən çörəyin üstünü örtür. Kürənin qaynar olması vacibdir. Buxarı istinin çölə çıxmasına imkan vermir, alovun qənaətlə sərfinə şərait yaradır. Beləliklə, çörəyin altı qaynar kürənin, üstü isə alovun köməyi ilə bişir. Yaxşı ustanın hazırladığı xhar tüstülənmir, onda çörəyin bişməsi 2-3 dəqiqə çəkir. Evdar qadınlar bir dəfəyə 20-25 çörək bişirirlər.
Adətən hər kəndin, hər məhəllənin öz ustaları olur, onlar bu sənəti həvəslə nəsildən-nəsilə ötürürlər. Usta üçün gördüyü işə görə xüsusi hədiyyə hazırlanır. Xhar hazır olub, ilk çörək bişəndə qohumların, qonşuların iştirakı ilə bayram süfrəsi açılır.
Xhar evindən bir qayda olaraq yalnız çörək bişirməkdən ötrü istifadə olunur. Burada digər məişət işləri görmək günah sayılır. Onun səliqə-sahmanına xüsusi diqqət yetirilir.
Xhar çörəyi günəşə bənzəyir. Bu da təsadüfi deyil. Onun bişirilməsi adətinin əsasında ləzgi mifologiyasının izləri qorunub saxlanıb. Çoxallahlıq dövründə ləzgilərin sitayiş etdikləri baş allah Günəş hesab olunurdu. Çörəyi parlayan günəşə bənzətmək də qədim ayinlərin sədası kimi bizim günlərimizə gəlib çatmışdır.
Çörək əksər xalqlarda müqəddəs hesab olunur, ona and içilir. Hər xalqa öz çörək növləri əzizdir. Ləzgilər də istisna deyil. Ləzgi çörəkləri xharda, təndirdə, sacda və başqa ocaqlarda bişirilir. Onlardan ən geniş yayılanı xharda hazırlanan çörək hesab olunur. O, mayalı və mayasız xəmirdən qalın lavaş yayılıb, üstü lələklənməklə hazırlanır. Onu bişməyə qoymazdan əvvəl üstünə yumurtalı su və ya ayran çəkilir ki, çörəyin üzü yaxşı qızarsın. Onlarca çörək növləri ilə tanınan ləzgi mətbəxi üçün xarakterik olan mayalı (къатай) və mayasız (тIили) çörək bişirməyi bütün ləzgi qadınları bacarırlar.
Xhar çörəyinin çoxlu üstünlükləri var. Bu çörək ovulmur, 10-15 gün kif atmır. Onu soyuducuda aylarla saxlamaq olur, oradan çıxarılan bir neçə dəqiqədən yumşalır. Ləzgilərin xhu, xhul, çarfu, bazlamaç, akat fu, ştkar və sair çörək növləri var.
Qədim zamanlardan etibarən çörək bişirilməsi mehriban münasibətlər, ünsiyyət vasitəsi olub, onda çoxlu insanlar iştirak edir. Hər həyətdə xhar evi olmasına baxmayaraq, adətən bir qadın ocaq qalayanda qonşular da bu ocağa yığışır. Səmimi münasibətlər, xoş ülfət üçün xhar evindən əlverişli yer təsəvvür etmək çətindir.
Xhar evinin döşəməsinə heyvan dəriləri, köhnə palaz və ya sumaq sərilir, döşəkçələr düzülür. Çörək bişirildikdən sonra adətən bir yerdə tsıkan, afar, yağlı fətir, şakuka bişirilib yeyilir. Sonra isə çay dəstgahı başlanır.
Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, “xhar” sözünü qonşu xalqlar, o cümlədən azərbaycanlılar çətin tələffüz etdikləri üçün onu yüz illər boyu “ləzgi çörəyi” adlandırıblar. Uzun illərdən bəri bu ifadə respublikamızın əhalisinin leksikonuna geniş daxil olub. Bəs ləzgilərin milli sərvəti olan “ləzgi çörəyi”ni son illər niyə “xərək çörəyi” adlandırırlar? Bu sual xeyli vaxtdır Azərbaycanın ləzgi ictimaiyyətinin nümayəndələrini, o cümlədən bu sətirlərin müəllifini çox düşündürür. Axı “xərək” sözü tamam ayrı məna daşıyır. 1985-ci ildə Bakıda çapdan çıxmış “Azərbaycanca-rusca lüğətdə” xərək sözü 1) носилки, 2) кобылка (подставка для струн 4 смычковых инструментов) kimi tərcümə olunub. Lüğətdə haqqında danışılan xərəyə ləzgilər “занбураг” deyirlər. Əsasən xəstə daşınmasında istifadə olunan xərəyin çörək hazırlanan, müqəddəs sayılan ocaqla bir tutulması məntiqə nə qədər uyğundur? Təəssüf ki, son illər ləzgi çörəyinin emalı ilə məşğul olan bəzi ləzgilər də sözün mənasına fikir vermədən öz ticarət obyektlərinin üstünə «xərək şörəyi» sözlərini yazırlar.
Tərcümə çox həssas məsələdir. Bir xalqın sözünü başqa xalqın dilinə çevirəndə isə xüsusilə diqqətli olmaq lazımdır. Bir qeyripeşəkar yanaşma bir xalqın qüruruna toxuna bilər. Misal gətirdiyimiz “ləzgi çörəyi” ifadəsinin bu gün düşdüyü vəziyyət kimi. Azərbaycanın rəngarəng mətbəxinin şöhrəti bu gün dünyaya yayılıb. Bu mətbəxi onun qədim xalqları olan ləzgilərin, talışların, kürdlərin özəl mətbəxləri daha da zənginləşdirir. Bu gün respublikamıza gələn əcnəbi qonaqlar turizm zonalarında daddıqları nemətləri, onlardan biri olan ləzgi çörəyinin ləzzətini də özləri ilə xatirə kimi aparırlar. Şimal rayonlarımıza istirahətə gedən həmvətənlərimiz də bu bənzərsiz nemətin – ləzgi çörəyinin vurğunudurlar. Elə isə niyə sevdiyimiz çörəyin adını düzgün tələffüz emirik? Onu min əziyyətlə, sonsuz məhəbbətlə bişirib bizə çatdıran ləzgi qız-gəlinlərinin, analarınin zəhmətini niyə dəyərləndirmirik?
Gəlin birdəfəlik yadda saxlayaq: ləzgilərin bişirdikləri milli çörəyin adı “xərək çörəyi” deyil, “ləzgi çörəyi”dir! Çörəyi xərəklə eyniləşdirmək isə günahdır. Gəlin günah iş görməyək!

Ətraflı:
https://www.samuronline.com/…/etno…/lezgi-coreyi-hran-fu

Müəllif: SƏDAQƏT KƏRİMOVA

SƏDAQƏT KƏRİMOVANIN YAZILARI

ZAUR USTACIN YAZILARI

“YAZARLAR” – SİFARİŞ ET

Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

MURAD MƏMMƏDOVUN KİTABI

VAQİF SULTANLININ YAZILARI

MURAD MƏMMƏDOVUN YAZILARI

ZAUR  USTACIN  YAZILARI

> > > > MÜTLƏQ OXUYUN !!!

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

Седагет Керимова – ЖИЗНЬ, ДОСТОЙНАЯ ПОДРАЖАНИЯ

ЖИЗНЬ, ДОСТОЙНАЯ ПОДРАЖАНИЯ

В честь генерала Махмуда Абилова была выстроена вся дивизия – 216-ая стрелковая со знаменами и оркестрами. Он подходил ко всем, прощался со всеми. Солдаты, сержанты, офицеры смотрели на него со слезами на глазах… Так его провожали на заслуженный отдых.
Один из видных военачальников советской армии Махмуд Абилов в памяти народа останется человеком чести, готовым отдать свою жизнь за Родину, самоотверженным воином и отважным генералом.
Жизненный путь Махмуда Абдулрзаевича Абилова был многообразен и тернист. Родился 15 сентября 1898 года в селе Укур Гусарского района. Учился в школе, расположенной на станции Ялама, но не закончил из-за смерти в 1915 году отца, а в 1917 – матери. После смерти отца работал на железнодорожной станции Ялама. В апреле 1920 года добровольно вступил в ряды Красной армии. Участвовал в Гражданской войне в России.
В 1922 году М.Абилов закончил Бакинскую военную школу. Служил в должности командира 230-го стрелкового полка 77-й Азербайджанской стрелковой дивизии. В 1938 году принимал участие в боях у озера Хасан, а в 1939 году – в боях у реки Халхин-Гол. После окончания боёв был назначен на должность начальника штаба бригады, затем на должность заместителя командира 105-й стрелковой дивизии.
В августе 1941 года был направлен в Москву для прохождения курсов при Академии Генерального штаба Красной Армии, после окончания которых был назначен командиром вновь формируемой 146-й отдельной стрелковой бригады. В апреле 1942 года 146-я стрелковая бригада была переброшена на Северо-Западный фронт в район Демянска, где вела тяжёлые оборонительные бои. Бригада отражала натиск частей немецкой 16-й армии.
3 августа 1942 года командующий 34-й армией генерал-лейтенант Н. Э. Берзарин, приказал полковнику Абилову в течение суток разработать план наступления на Белый Бор и выбить оттуда немецкие соединения. Абилов разработал план операции по овладению этим населённым пунктом. В результате ожесточённых боёв с 5 по 26 августа 146-я стрелковая бригада овладела Белым Бором и прилегающими к нему высотами. Затем бригада Абилова была сосредоточена в Калуге, где на базе бригады была сформирована 70-я стрелковая дивизия. В составе Западного фронта 70-я стрелковая дивизия, наступая на Ельню, приняла активное участие в освобождении деревни Ярославль.
С июля по сентябрь 1943 года 70-я стрелковая дивизия, ведя наступательные бои, успешно форсировала реку Сож. Дивизия с боями быстро продвигалась к границам Белорусской ССР. По словам Махмуда Абилова, дивизия могла попасть в окружение, по приказу командования дивизии с октября 1943 по май 1944 года 70-я стрелковая дивизия перешла к активной обороне.
Летом 1944 года 250-я дивизия отличилась в операции «Багратион». 27 июля дивизия вместе с другими соединениями, штурмом овладела Белостоком. Вошедший первым в город полк 250-й дивизии получил почётное наименование «Белостокский». 6 сентября дивизия в составе 2-го Белорусского фронта штурмом овладела крепостью Остроленка на реке Нарев.
20 апреля 1945 года решением СНК СССР Махмуду Абилову было присвоено звание генерал-майора. За время службы Махмуд Абилов был награждён Орденом Ленина, пятью орденами Красного Знамени, Орденом Суворова 2-й степени, Орденом Кутузова 2-й степени, Орденом Богдана Хмельницкого 2-й степени, Орден Красной Звезды.
216-ая стрелковая дивизия, сформированная с 1947 по 1955 гг. и дислоцированная в г.Баку была в числе лучших и образцовых частей Закавказского военного округа. Генерал-майор Махмуд Абдулрзакович командовал этой дивизией в течении шести лет. Был любимцем личного состава дивизии.
Он всегда был в гуще общественных и политических событий республики, неоднократно избирался депутатом Верховного Совета Азербайджанской Республики. Он пользовался большим авторитетом у руководства республики. Благодаря его усилиям дивизия построила учебный центр для всех родов войск, казармы и столовые для солдат и домики для офицерского состава, за что личный состав дивизии в знак глубокого уважения и признательности М.Абилову решил назвать этот учебный центр в его честь “Абиловград”ом.
Когда генерала Абилова М.А.провожали на заслуженный отдых, была выстроена вся дивизия со знаменами и оркестрами. Он прощался со всеми. Солдаты, сержанты, офицеры со слезами на глазах провожали его и желали здоровья и долгих лет жизни. Командование армией подарило ему легковую автомашину “Победа”. На 70 летие М.А.Абилова его земляки из Кусарского района построили ему дачный дом в Кусарах.
Славный сын лезгинского народа М.А.Абилов умер 30 января 1972 года, похоронен на 1-й Аллее почётного захоронения Баку. В честь Махмуда Абилова названы центральная площадь города Кусары, на которой установлен его памятник, школа на станции Ялама, а также улицы в Кусарах и Баку.

Автор: Седагет Керимова

Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

“ƏDƏBİ OVQAT” JURNALI PDF

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

“ULDUZ” JURNALI PDF

“XƏZAN”JURNALI PDF

WWW.KİTABEVİM.AZ

YAZARLAR.AZ

===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

Milli Kitabxanada “Bakı Dövlət Universiteti -105” adlı geniş kitab sərgisi istifadəçilərə təqdim olunub

Milli Kitabxanada “Bakı Dövlət Universiteti -105” adlı geniş kitab sərgisi istifadəçilərə təqdim olunub

Sentyabr ayının 1-də Azərbaycanın nüfuzlu elm və təhsil ocağı Bakı Dövlət Universitetinin təsis edilməsinin 105 illiyi tamam olur.

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yadigarı Bakı Dövlət Universiteti müsəlman Şərqində yeni tipli ilk ali məktəb kimi yarandığı vaxtdan etibarən nailiyyətlərlə zəngin şərəfli bir yol keçib.

104 il əvvəl 2 fakültə, 44 nəfər professor-müəllim heyəti və 1094 tələbə ilə fəaliyyətə başlayan universitet hazırda 16 fakültə, 120 kafedra, 2 elmi-tədqiqat institutu, Tədqiqat, İnkişaf və İnnovasiyalar üzrə Mükəmməllik Mərkəzi, 4 elmi-tədqiqat mərkəzi və 21 elmi-tədqiqat laboratoriyası, 2 milyondan çox kitab fondu olan Elmi Kitabxana, 5 muzey, 1 filial, 1 kollec və 1 liseylə fəaliyyətini davam etdirir.

Milli Kitabxanada Bakı Dövlət Universitetinin təsis edilməsinin ildönümü ilə əlaqədar “Bakı Dövlət Universiteti -105” adlı ənənəvi geniş kitab sərgisi istifadəçilərə təqdim olunub.

Sərgi bir həftə davam edəcək.

Mənbə və Ətraflı:

https://www.millikitabxana.az/news/milli-kitabxanada-baki-dovlet-universiteti–105-adli-genish-kitab-sergisi-i

Azərbaycan Milli Kitabxanası

Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

“ƏDƏBİ OVQAT” JURNALI PDF

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

“ULDUZ” JURNALI PDF

“XƏZAN”JURNALI PDF

WWW.KİTABEVİM.AZ

YAZARLAR.AZ

===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

НЕОДИНОКИЙ ПЕТРОВИЧ…

НЕОДИНОКИЙ ПЕТРОВИЧ…
Раньше мы жили вместе с моими родителями в старом доме в черте областного города. Полгода назад на его месте одна строительная фирма решила построить многоэтажку и нам предложили неплохую цену за наш дом. Мы согласились. Родители купили однокомнатную квартиру на окраине города, а я с мужем и шестилетней дочкой уехали в большой поселок Октябрьский, в ста километрах от города.
Мы купили там за небольшую цену полдома. Знаете, это когда один большой дом по какой-то причине разделяют на две части. В нашей части было три больших комнаты и хороший двор с огородом. А соседом у нас был дедушка лет семидесяти, Петрович. Когда мы спросили о нем у бывших хозяев нашей части дома, то они сказали, что он угрюмый и нелюдимый человек, поэтому они с ним совсем не общались.
Но мы, как заехали в дом, решили все же с ним познакомиться. И пошли к нему все вместе, втроем. Петрович посмотрел на нас в грязное окошко и махнул рукой, мол, уходите. Я пожала плечами, поставила на перила крыльца пакет с пряниками, и мы хотели уйти, но тут мой муж увидел, что у старого сарая соседа отвалилась дверца. Коля подошел к сараю и попробовал ее поправить, не получилось, тогда он велел мне подождать, быстро сбегал на нашу половину двора и принес ящик с инструментами. Я оглянулась на окно и увидела, что Петрович стоит и смотрит на нас, почему-то вытирая при этом глаза. Потом мы услышали, как открылась дверь и к нам вышел сосед, держа в руках несколько красных яблок.

  • Вы заходите ко мне, хоть изредка, – сказал он нам, когда мы познакомились, – Чайку попьем, у меня и настоечка есть, малиновая.
    Мой Коля закивал головой, мол, да, конечно, обязательно зайдем. Петрович тогда заулыбался и сказал моему мужу:
  • У тебя замечательные женщины, ты люби их, береги. Трудно это, любить и беречь, потерять намного легче, но других таких не найдешь. Семья – оно самое драгоценное, что есть у человека.
    Мы сказали старику, что были рады познакомиться и ушли к себе. Вскоре я устроилась в больницу медсестрой, мой муж на кирпичный завод водителем, а дочка Катюшка стала ходить в детский сад. Жизнь потекла неторопливо и размеренно. Я работала по сменам, мужу иногда приходилось задерживаться на работе, отправляли с кирпичом в другие районы, так что однажды встала проблема, как забрать Катю из детского сада. Садик был практически рядом с домом, но если нас обоих не было, кто же ее заберет? Вот я и решилась попросить Петровича, больше таких хороших знакомых у нас тут еще не было. К моему удивлению, Петрович очень обрадовался. Даже как-то расцвел дед, повеселел. Когда Коля приехал с работы и зашел к соседу за дочкой, то увидел, как они важно пили чай из блюдечек, в прикуску с кусочками сахара. Катя была в таком восторге от такого чая, что уговорила и папу сесть с ними за стол и попробовать. С того дня мы стали чаще заходить к старику. Особенно его полюбила наша дочь. Со временем она стала сама убегать к нему и часами там пропадала. Петрович угощал ее, показывал старые фотографии, рассказывал сказки. Даже учил ее читать. Я в свободное время заходила помочь соседу по хозяйству, а Коля часто помогал ему что-то чинить, у старика руки уже тряслись, и он не все мог делать сам. Так что жили мы дружно.
    Однажды зашла я к нему с Катюшкой, а она уже по-хозяйски достала откуда-то из шкафа старую фотографию и принесла мне:
  • Смотри, мам, вот это жена дедушки, Раиса, а это его дочка Наташа. Правда, они красивые? Дедушка говорит, что они живут где-то далеко, да деда? – Катюшка оглянулась на Петровича, а он тяжело вздохнул и кивнул.
  • Что ж они к Вам не приезжают, Петрович? Или вы поссорились? – спросила я.
  • Нет, что-ты, – замахал старик, – Я их очень люблю. Они живут за границей. У моей Раечки спина все побаливала, вот вместе с дочкой и уехала. Там и климат получше, и лечение. Им там хорошо, а я тут как-нибудь и сам. Они у меня знаете какие? Наташа в школе самая лучшая отличница была! И спортсменка! Она даже в области первые места занимала. А Раечка в музыкальной школе работала, ее все дети очень любили. Она ни на кого никогда не ругалась, голос не повышала. Если кто неправильно сыграет, она по голове погладит и тихонько так: «Ты послушай, музыка, она, как ручеек по камушкам течь должна». И дети слушали и старались, – Петрович улыбался, глядя на фотографию и вытирая выступившие на глаза слезы, – А приехать они не могут, звонят только, мы подолгу разговариваем.
    Я подумала, что дочке нужно было бы и отца к себе забрать, что ж они его одного бросили, но постеснялась спросить. Может, он и сам переживает, а тут еще я с вопросами.
    Так мы прожили почти год. А однажды ночью мы услышали стук. Коля удивился, кого это принесло, подошел к окну, посмотрел на улицу, но там никого не было. Тогда мы поняли, что это стучит по стене Петрович. Мы встревожились, ночью он нас никогда не будил. Быстро оделись и побежали к соседу. Оказалось, что у него случился сердечный приступ. Я дала ему лекарство и вызвала Скорую, а потом собрала старику необходимые вещи, я видела, что его нужно вести в больницу. Врачи осмотрели Петровича и забрали его, сказав, что дело плохо.
    На следующий день я позвонила и узнала, что он в тяжелом состоянии. Тогда я подумала, что нужно сообщить его дочери и жене о том, что он в больнице. Я зашла к нему в комнату и оглянулась в поисках телефона. И тут я сообразила, что никогда не видела его в руках соседа. Никогда не слышала звонка или самого разговора. Мне стало как-то неуютно. Я стала искать сам телефон. На виду его не было, тогда я заглянула в комод, сервант, даже кухонный шкаф.
    И, ведь, нашла! В шкатулке с иголками! Я попыталась его включить, но телефон был полностью разряжен, а провод мне нигде не попадался. Тогда я пошла с ним к себе домой, поставила его на зарядку и через несколько минут смогла заглянуть в телефонную книгу. Какого же было мое удивление, когда я не нашла там ни Раи, ни Наташи. Единственным там был записан некий Василий. Симкарта Петровича была заблокирована, тогда я решительно набрала этот номер со своего телефона.
  • Аллё, – раздался в трубке старческий голос, – Кто это?
  • Здравствуйте, Василий, извините, я не знаю Вашего отчества. Я соседка Павла Петровича, его вчера увезли в больницу с сердечным приступом. Состояние его не очень хорошее, вернее, плохое. Я хотела спросить, как дозвониться до его жены и дочери? Он сказал, что они живут где-то за границей. Наверно, нужно им сообщить.
    Мой собеседник молчал. Я только слышала его тяжелое дыхание. Уже хотела окликнуть его, как он медленно произнес:
  • Меня зовут Василий Андреевич, я друг детства Паши. И брат его жены Раи. Только вот какое дело, милая девушка, Раечка и Наташенька погибли много лет назад. Они поехали на спортивные соревнования в область и автобус перевернулся. Тогда погибли не только они. Но от этого никому не легче. Паша сильно переживал, я думал, он не перенесет потери, но со временем он успокоился, правда, больше не женился. А дом он потом разделил и большую его часть продал. Не мог жить один в этих пустых комнатах, но и уехать не смог, – Василий Андреевич опять немного помолчал, а потом вздохнул, – Я не смогу приехать, проведать его, слаб уже стал, да и живу далеко. Вы, кажется, неплохой человек, уж присмотрите за ним, пожалуйста. А я буду молиться за него, да, вот на старости лет и в Бога верить начал, так-то. И, пожалуйста, как он поправится, заставьте его позвонить мне, очень давно мы с ним не разговаривали.
    Я была так поражена рассказом Василия Андреевича, что не сразу смогла ему ответить. Пообещав старику, что обязательно заставлю соседа позвонить ему, я села на диван и несколько минут сидела, задумавшись. Вот, ведь, как. Петрович совсем один, нет у него ни жены, ни дочери, это он так себя успокаивает. Придумал, что они уехали за границу и другим так рассказывает. Мне стало его так жаль, что я заплакала. Вечером рассказала все Коле, он тоже был ошеломлен. Мы решили помогать соседу, как родному, пусть, хоть, мы у него будем. Главное, чтобы он выздоровел.
    Петрович поправился. Коля забрал его из больницы. Я с Катюшкой наготовила вкусненького, прибрала в комнате старика. Повесила новые шторы, помыла окна. Петрович, когда зашел домой, даже прослезился, так был растроган. Он с удовольствием покушал, потом обнял Катю и пообещал ей рассказать новую сказку, которую он придумал для нее в больнице. А потом он увидел свой телефон, который я положила на комод. Петрович понял, что я знаю правду. Он сразу погрустнел, а я подошла к нему и присела рядом:
  • Мы всегда будем рядом, во всем будем помогать Вам. Если Вы не против, мы будем Вашей семьей, – я приобняла старика за плечи и услышала, как он тихонько всхлипнул.
    Петрович позвонил Василию Андреевичу на следующий день. Мы купили ему новые симкарту и простой, но удобный телефон. Теперь старые друзья часто созванивались, они не могли наговориться, ведь, новостей за эти годы, что они не разговаривали, накопилось очень много. И очень часто я слышала, как в разговоре Петрович называл нас: «мои девочки» или «мой Коля» и при этом его голос дрожал от гордости.
    Прожил Петрович еще восемь лет, оставаясь родным для нас человеком. За это время у нас родился еще сын, Саша. Петрович любил сидеть в своем дворе с коляской, в которой спал малыш. Сосед качал его с важным видом, тихо прикрикивая на громко каркающих ворон и рычащего старого пса.
    А, когда Петрович умер, мы нашли у него завещание и записку. Он оставил нам свою часть дома, а в записке написал всего несколько слов: «Этот дом был построен для счастья. Я желаю вам всегда быть вместе, мои родные».
    Автор: Мария Скиба

Женский Журнал

Первоисточник : Женский Журнал


Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

“ƏDƏBİ OVQAT” JURNALI PDF

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

“ULDUZ” JURNALI PDF

“XƏZAN”JURNALI PDF

WWW.KİTABEVİM.AZ

YAZARLAR.AZ

===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

ГҮБЕЛЕКЛЕР МЕНЕН ОЙНАЙМАН

ГҮБЕЛЕКЛЕР МЕНЕН ОЙНАЙМАН

Мен сағынған келди бәҳәрим,
Нәпесиңе қанып тоймайман,
Балалығым қайтса мәҳәлим,
Гүбелеклер менен ойнайман.

Қулашымды жайып қус киби,
Тереклердиң жарар бүртиги,
Сағынғандай шадлы күлкини,
Гүбелеклер менен ойнайман.

Қуўаласып гүллер аралап,
Ең сулыўын таўып саралап,
Бәҳә келди пасыл жаңалап,
Гүбелеклер менен ойнайман.

Балалығым шадлы дәўирим,
Шашларымды сыйпар сәўириң,
Излеп таўып гүлдиң тәўирин,
Гүбелеклер менен ойнайман.
1 Марть 2023 – Жыл.

YAZAR: BİBİMƏRYƏM

BİBİMƏRYƏMİN DİGƏR YAZILARI

ЖАНСАЯ (БИЙБИМӘРЬЯМ) УТАМБЕТОВА

TÜRK DÜNYASI YAZARLARI

Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

“ƏDƏBİ OVQAT” JURNALI PDF

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

“ULDUZ” JURNALI PDF

“XƏZAN”JURNALI PDF

WWW.KİTABEVİM.AZ

YAZARLAR.AZ

===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

Gedişimizdə Ağdam “Dram Teatrı” nın qalığının önündə bir xatirə şəkli çəkdirdik.

Gedişimizdə Ağdam “Dram Teatrı” nın qalığının önündə bir xatirə şəkli çəkdirdik. Bildiyimiz kimi doxsan ikinci illərdə başlanan müharibədə Ağdam sona qədər döyüşdü. Ən çox şəhid verən rayonlarımızdan birincisi indi xarabalıqları ilə ürək dağlayır. Hansı səmtinə baxırsan tikilinin didilib, uçulmuş formasını görürsən. Əlacları olsa, daşı da qazana basıb yeyərmiş hay çətələri.

Yolda şəhidlərimizə dua edərək, bərpa işləri aparılan yollara zümzümə də elədik. “Küçələrə su səpmişəm, yar gələndə toz olmasın”. İri maşınlar toz qaldırmasın deyə “vadovoz”lar yolları sərinlətmişdi. Təbiət öz axarında davam edirdi. Axşam biz hava qaralmadan geri dönəndə gün yandırmış heyətləri də xarabalıqların içində gördük. İş saatları bitmiş, əl-ayaqlarını toparlayırdılar.” Böyük Qayıdış” a əmək verən insanların baxışlarında həm kədər, həm də ümid görmək olurdu. Biz keçib gəldik onlar əmək verməyə davam edəcəkdi. Axşama dostumuz Savadsız Arzuman yığdı. Bəs, mən də ordaydım dedi. Əgər bilsəydim on dəqiqəlik salam verib keçərdik dedim. Ağdama yazdığım şeir ilk kitabımda nəşr olunmuşdu. Onu xatırlamağa çalışdım. Və nəhayət üzünü görmədiyim heç vaxt ayağım dəyməyən bu torpağı gəzmək fürsətim olduğuna görə çox şükür etdim. Dünya gözü ilə görmək, sevmək başqa bir nemətdir.

Əsgəran qalasında dayanıb sağa, sola nəzər saldıq. Haylar Əsgəranı işğal edilməklə Ağdamın əlaqəsini Xocalıdan və bütöv Qarabağdan kəsiblər. Deməli, planlı şəkildə şəhərlərimiz məs Əsgəran vasitəsi ilə hasara alınıb. Bu Qala, Qarabağın strateji baxımdan canı hesab olunur. Qala, çay daşından on səkkizinci əsrdə, 1751-ci ildə Pənahəli xan tərəfindən inşa edilib. Bir hissəsini dağıdıblar, bir hissəsi qalır. Yolumuz buradan keçdiyinə görə çox sevincli idim. Mənim işğal altına düşmüş qərib şəhərimin daşları, divarları öz sakinlərində idi. Biz orda olanda çoxlu sayda insanlarımız qalanın başına çıxırdı. Yolumuzun uzaqlığına görə, aşağıda qalanı gözümüzlə oxşayıb yolumuza davam elədik. Yolumuz Xocalıdan keçirdi. Daşı daş üstündə, başı baş üstündə qalmayan başı bəlalı şəhər. Bu şəhər öz sakinləri ilə yerin dibinə gömülüb, qətl olunmuşdu…

Hər şey qürurvericiydi. Postlarda gənc polislərimizi görüncə, gələcəyə ümid daha çox artır. Bu şəkildə azad olmuş torpaqlarımız nəzarət altına alınıb qorunur. Yaxın gələcəkdə hər kəs öz obasına köçəcək…

Xankəndinin mərkəzi

Şofer Arzuman bəy polisdən yol soruşur:

-Biz Şuşaya gedirik, düzdürmü?

-Yox, əlini uzadır, o biri yolla gedəcəksiniz. Bu yol Xankəndinə gedir.

-Olarmı baxaq qayıdaq? Polis yol göstərir.

-Buyurun. Biz şəhərə daxil oluruq. Azca irəlidə möhtərəm şəhər qol açır, öpür doğmalarını. Və acizanə heyrətliklə irəli yeriyirsən “bu nə gözəllik?”.

O qədər gözəldir ki, Xankəndi, mən təkcə bu şəhər üçün ölərdim. Lap uzun il əvvəllər şəhərin yoxluğu ciyərimi fərqli yöndən qovururdu. Həmin doğmalıq canıma hopdu. Həyat öz axar-baxarında davam edir, bir tərəfdə Gəncə təndiri, yol qırağında çayxana, yerə tökülmüş xəzəllər, ox, yer üzünün cənnəti…
Digər tərəfdə göy hərflərlə yazılmış tablo “Qarabağ Azərbaycandır!” Dəmir Yumruq” simvolu – tablo danışır.

Azərbaycanın ən böyük şəhərlərindən biri olan bu füsunkar şəhər yenidən özünə qayıdıb. Kuruqdan təxmini üç yüz metr aralıda “Qarabağ Universiteti” yerləşir. Bakı seriyası maşınları şütüyən görəndə fərəhlənirsən. Üzündə bir təbəssüm, gözündə bir sevinc hissi yaranır. Ta oralara qədər döyüşüb geri çəkilən igidlərimiz yada düşür. Şəhərin qəribə qoxusu var. Burada canına çökmüş çirkabdan azad olan döşəmə yollar ayağına sərilir. Ala buludlar göy üzünə daraşıb yol gedir. Xısın yarpaqlar ağac dibində ayaq tappıltısı gözləyir. Və təkəmseyrək adamların keçişi yaşıl ağaclara can verir. Həyat bu şəhərdə dirilir. Mənim qısa dəqiqələrdə bunu yaşamağım da ayrıca bir lütvdür. Piramida tikililər diqqət çəkir.

Və bir də o möhtərəmi yeddi dolamadan seyr edəndə kiçik evlər ulduz kimi səliqəli görünür. Yolçu yolunda gərək, bir daha şirin təbəssüm edib ayrılırsan. Sevilməli və içində yaşayıb var olmalı şəhərim, hələlik deyib davam etdikcə daha da əzəməti insanı basır. Bax bu!..

Ardı var.

Müəllif: GÜLNARƏ İSRAFİL

GÜLNARƏ İSRAFİLİN YAZILARI

Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

“ƏDƏBİ OVQAT” JURNALI PDF

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

“ULDUZ” JURNALI PDF

“XƏZAN”JURNALI PDF

WWW.KİTABEVİM.AZ

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru