Sədullah Şirinov – Dələduz

DƏLƏDUZ

(hekayə)

Dələduz. Mentaletimizə zid olan bu termin el arasında “maşennik” kimi tələffüz olunur. Bəlkə də bu ondan irəli gəlir ki, belə bir məharətə malik olan ünsürlər cəmiyyət üçün, parazitlər qrupunda ön sıralarda yer alan – quldur, oğru, cibgir, rüşvətxorlardan daha təhlükəlidir. Buna görə də istəmirlər ki, belə cürüşkən qurdların kimliyi öz leksimonumuzda yer alsın.
Quldurdan da, oğrudan da, rüşvətxordan da, cibgirdən də yayınmaq mümkündür. Bunlar isə sanki sabunlaşıblar. Elə sürüşkəndilər ki, asanlıqla hər kəsin yrəyinə soxulurlar. Nəyi varsa əlindən alırlar. Bunlar o qədər hiyləgər olurlar ki, qrupundakıları da, çətinlik çəkmədən ram edə bilirlər.
Bunların öz çirkin əməliyyatlarını icra etmək üçün hünər-qoçaqlıq gərək olunmur. Məharətləri hiylədən qaynaqlanır. Özləri də nadir hallarda hüquq orqanları tərəfindən mühakimə olunurlar.
Dövlətin ədalətindən yayındıqları kımı, hətayın vijdan hakiminin mühakiməsindən necə qurtulurlar? Cavab sadədir: belə tuplər vijdan anlayışından uzaqdılar.
Axirətin sorğu-sualı da belələrin vecinə deyil. Çünki onlar bu dünyanı seçiblər. O dünyanın mövjudluğuna şübhə ilə yanaşırlar. Özlərini nağdını qoyub, nisyənin ardınca gedəcək dərəcədə axmaq sanmırlar.
Özlərini hamıdan yüksəkdə xoşbəxt sansalar da, əslində, nə qədər bədbəxt olduqlarından xəbərsizdilər.
Belə tiplər müəyyən müddət ərzində cah-cəlal içində, xoş dövranlarını sürəcəklər. Bu, qısa da çəkə bilər, uzun da. Paxırları açılandan sonra, elə bir vəziyyət yaranacaq ki, gendə qalan xoş günlərini ürəkləri sızlaya-sızlaya xatırlamaqla kifayətlənəcəklər.
Nədənsə bunlar özlərində nəzərə çarpmayan- haqq-ədalətdən, namus-qeyrətdən, mərdlikdən, kişilıkdən ağız dolusu dəm vururlar. Sadəlövhləri məharətlə ovsunlayırlar.
Aldıqları ətin halal olması ilə maraqlanırlar. Amma, Qazandıqları haramı ailəsinə bəh-bəhlə yedizdirirlər.
Təəssüflər olsun ki, bunlar yan-yörəsində nüfuz sahibinə çevrilirlər. Sözü keçən, iş aşıran olurlar. Qanunları aşırlar. Mümkünsüzü mümkünləşdirirlər. Rahat yolla haqlarını qopardırlar.

Nadir darvazalarının yanında taxta oturacaqda oturub siqaret çəkirdi. Qarşı
tərəf qonşusu Mayıs küçəyə çıxıb, harasa tələsirdi. Salamlaşdıqdan sonra Nadirdən soruşdu:

  • Qonşu, əvvəllər dağa ova gedərdin. İndi gedə bilərsənmi?
  • Neçə illərdir getmirəm. O vaxtlar tüvəngimi polislər aparıb, geri qaytarmadılar. İndi də oralar qoruqdur. Ekologiyadan rəsmi sənəd almayanı buraxmırlar.
  • Bəs mən nə edim?-deyə Mayıs köksünü ötürdü.
    Hələ qonşusunu bu cür aciz hala düşdüyünü görməyən Nadir soruşdu:
  • Bir təhər dəyirsən gözümə. Nə baş verib?
  • Atam neçə gündür yoqurtdan başqa şey qəbul eləmir. Səhər zorla qandırdı ki, ürəyi qar istəyir. Yadındadırmı? Uşaqkən bir dəfə bu vaxtlar dağa qılxmışdıq. Dərənin dibində əriməmiş qar qatı vardı. Tanıdıqlarından ordan qar gətirəcək kimsə varmı? Zəhmət haqqını ödəyərdim.
  • Var. Dağa qalxmağa da gərək yoxdur.
  • Bu necə ola bilər ki?
  • Çox sadəcə. Maşına orurursan. Sürürsən rayona. Dondurma satanların soyuducularından buz qoparıb, döyəcləyib toz halına salırsan. Fincana doldurub çay qaşığı ilə yedizdirirsən.
  • Dediyin ağla batandır. Bu vəziyyətində kişini aldatmağım yaxşı çıxmır axı.
  • Şəxsən sənin xətrinə asan çıxış yolu göstərdim. Bunu aldatmaq kimi qəbul etməyin mənə qəribə gəlir.
    Mayısın halı daha da pisləşdi.
  • Nə demək istədiyini başa düşürəm. Özünün aldatdıqları saymaqla bitməz. Əgər məndən qul haqqını ödəməyimi tələb eləsə, nə edəcəyimi bilmirəm. Ondan mənə qalan son illərində həkimə xərclədiyimin on faizini ödəmir.
    Hadir qonşusunun dərdinə dərd qatdığına görə peşman oldu. Ona təskinlik verməyə cəhd elədi:
  • Mayıs, övlad valideynin əməlinə görə məsulliyyət daşımır. Heç kəsin də buna görə səni qınamağa haqqı yoxdur.
  • Bunu anlayıram. İndı atamın gedib-gələn nəfəsindən başqa bu dünyaya bağlayan heç nəyi qalmayıb. Çətinliklə gedib-gələn bu nəfəs bəlkə də ləngidiyinə görə, əzrayılı qınayır. Atamın dələduzluqla qazandığı pul-paranı bu dünyada da bığına çəkib. Bundan mənə heç nə qalmayıb. Mənə qalan-bütün ömrüm boyu sırtımda daşıyacağım xəcalət yüküdür. Ondan zərər şəkənlərlə üz-üzə gələndə baxışları qarşısında tab gətirə bilmirəm.
  • A Mayıs, atanın geniş kruqu vardı. Ağır günündə onların maşınlarını qapınızda görmürəm.
  • Onlar cəhənnəm, yatağa güşəndən üstünə borca gələnlər də qeybə çəkildilər. Borcunu tələb edənləri gördüm. Qaytaranları görmədim.
    Mayıs geri qayıtdı. Beş-on dəqiqədən sonra maşınını həyətdən çıxardıb, düşüb darvazalarını bağladı. Maşına minməyib Nadirə yaxınlaşdı.
  • İşin yoxdursa gedək.
  • Boş vaxtım olsaydı gələrdim. Yarımçıq işim var.
  • Lazım olan şey varsa, alıb gətirərdim.
  • Yoxdur. Olsa deyərdim.
  • Onda mən getdim. Məni çətin durumdan qurtardığına görə çox sağ ol. Elə başımı itirmişdim ki, bilmirdim nə edim. – deyib maşınına sarı gedəndə, Nadir ona səsləndi:
  • Mayıs, kömək cərək olsa, mən hazıram.
    Mayıs ayaq saxladı. Üzünü geri çöndərib dedi:
  • Deməyinə görə çox sağ ol!-deyib yoluna davam elədi.
    Nadır onun arxasınca baxıb ürəyində dedi: A Mayıs, atanın təzədən-təzəyə dəyişdirdiyi maşınlarda forslanmağın bu günü də varmış.
    Nadir evə gələndə anası Sənubərə Mayısla aralarında olan söhbəti danışdı. Onun atası- Kamalın ağır vəziyyətdə olduğunu söylədi.
    Sənubərin bu dünyada nifrət etdiyi yeganə adam Kamal idi. Bu da səbəbsiz deyildi. Böyük qızları orta məktəbi bitirərkən bir gün axşam tərəfi Kamal onlara gəlmişdi. Əri – Jabbarı kənara çəkib xeyli danışdılar. Onu yola saldıqdan sonra, əri qızı – Vəfanı yanına çağırıb dedi:
  • Sənədlərini hara vermək istəyirsən?
    O Cavab verdi:
  • APİ-yə.
  • Eləsə, bəxtin gətirib. Qonşu Kamalın orda adamı var. Tapşıracaq. Qəbul olacaqsan.
    Sənubər Kamalın əməllərindən xəbərdar idi. Qardaşının da oğlunu instituta düzəldəcəyinə soz verib, pulunu yemişdi. Tanıdığı bir neçə adamın da başına bu oyunu açdığını bilirdi. Onun etirazına baxmayaraq Jabbar Kamala güvənərək istədiyi məbləği vermişdi. Qızı imtəhanlardan kəsilməsə də, müsabiqədən keçməmişdi. Min-bir bəhanə uyduraraq pulu qaytarmaqdan boyun qaçırmışdı. Çox çəkişmədən sonra, “halallıq vermirəm” təsəllisi ilə alın təri ilə, halal zəhmətlə qazandıqları məbləğdən əllərini üzmüşdülər. O vaxtdan qarşı-qarşıya qonşu olsalar da, əlaqələri kəsilmişdi. İndi onun bu hala düşməsinə bir insan kimi üzülsə də, ürəyində düşünürdü: əməllərinin bədəlini ödəyir.
    Anasının nə haqda düşündüyünu bilirdi Nadir. Buna görə də soruşdu:
  • Ana, bayaq Mayısa təklif elədim ki, köməyə ehtiyacı olsa məni səsləsin. Yəqin ki, o qonşularının heç birindən bu cür təklif almadığından acizanə şəkildə mənə təşəkkürünü bildirib, maşınına minib uzaqlaşdı. Onun məsum baxışı hələ gözümün önnündən çəkilmir. Qısa müddətli söhbətindən hiss elədim ki, atasının əməllərinin xəcaləti ona əzab verir. O məni yardıma çağırası olsa nə edim?
    A bala, qoyunu öz ayağından asarlar. Axirətdə hər kəs əməlinin cəzasını özü çəkəcək. Birdə ki, Nadirin bizə nə zərəri dəyib ki? Bir halda ki, aranız açılıb, onun dəvətini gözləmə! Özün yaxınlaş. Bacardığın köməyini əsirgəmə. Atasının bəd əməli yazıq uşağı qonşulardan təcrid edib. Digər ərkin ötdüyü tay-tuşunu topla, onu tək qoymayın.
    Həmin gün axşam tərəfi Nadir yan-yana qonşusu- Faiq gilə getdi. Onu həyətə çağırıb, anasının təşəbbüsünü ona çatdırdı. Faiq də öz xoşu ilə özünü onun toruna salmışdı. Texnikumu bitirdikdən sonra xahiş eləmişdi ki, onu QAİ-yə işə düzəltsin. O da fürsəti əldın verməmişdi. Atasını dilə tutub böyuk məbləğdə pullarını mənimsəmişdi. İki ildən çox səbrsizliklə işə dəvət alacağı günü gözlədi. Bir axşam gedib ondan soruşanda ki, hələ çoxmu gözləyəcəyək, min cür bəhanə uydurub bir-neçə il də uzana biləcəyini bildirəndə, Faiq ona bir həftə vaxt vermişdi. O vaxta qədər işi düzəlməsə, pulu qaytarmasını xahiş eləmişdi. Bunu eşidən Kamal gileylənmişdi:
  • Qapıma gəlib boynunu büküb yalvardığın günü nə tez unutdun? Mən sizə pislikmi eləmişdim? İş-gücümü tərgiyib Bakıya getdim. Daxili işlər nazirin evinə əliboşmu getmişdim? Dünyanın pulunu xərcləyib iki karobka aparmışdım. Dəqiq nəticəni bilmək üçün bir həftə mehmanxanada qalmışdım. Elə bilirsən o kişi bu işi istəyərəkdənmi uzadır. Moskvadan ştat gözləyir. O da gəlib çıxmır.
    Kamalın üzür istəmək əvəzinə aşıb-daşması, Faiqi hövsələdən çıxartmışdı.
  • Onda niyə işin bu qədər uzun cürəcəyini bildirməmişdin? Səlim iki min manatla Moskvaya getmişdi. Gedib-gəlişi on gün də çəkməmişdi. Əlavə iki min manat qazanc əldə eləmişdi. Mənimsə bu qədər pulum iki ildir ki, havadadır. Bir həftə ərzində işim düzəlməsə, pulumu qaytar.
    Bir həftədən sonra özü getmədi. Anası ilə məsləhətləşib, atasını göndərdi. Sakit təbiətli, sadəlövh atası-Tərlanı göndərdi. Onun başının altına yasdıq qoyub, pul əvəzinə ümidlə yükləyib, əli boş geri göndərdi.
    Ertəsi gün səhər obaşdan anası-Zəhra gedib Kamalı yuxudan oyatdı. Onu da dilə tutmaq istəyəndə, bunda alınmadı. Zəhra onu ağzını açmağa imkan vermədi. İki gün vaxt verdi. Üçüncü günə adlasa, məbləği faizi ilə tələb edəcəyini bildirdi. Hansı yolla buna nail olacağına aydınlıq gətirəndə, Kamalın qanı qurudu. Həmin gün məbləğin çox hıssəsini yoldaşı-Xədicə ilə göndərdi. Qalığının ödənişi bir neçə ay keçsə də, tam ödədi.
    Faiqin atasına görə Mayisdan xoşu gəlməsə də, rastlaşandan-rastlaşana salamlaşırdılar. Aralarında ədavətə səbəb olacaq əngəl olmadğı üçün Nadirin təklifinə yaşıl işiq yandırdı. Nadir qonşuluqda Kamalın zərərçənlərinin qapılarına gedib, onları dilə tutdu ki, Mayısın xatirinə atasının dəfnində iştirak etsinlər. Hamısı hüzündə iştirak edəcəyinə söz versə də, haqlarını halal etməyəcəklərini bildirdilər.
    ***
    Günorta vaxtına az qalmışdı. Zəhranın səhərdən nəyinsə dərdini çəkdiyini hiss edən Tərlan ondan soruşdu:
  • Bu gün səni həmişəkindən fərqli obrazda görürəm. Gözləyirdim ki, səbəbini özün açıqlayarsan, sənsə susursan.
    Zəhra dünən oğlunun onunla etdiyi söhbətdən sonra Xədicə ilə Mayısın halına acıdığını bildirdi.
    Yoldaşının uzun illər danışdırmadığı qonşularının birdən-birə hallarına acıması Tərlana qəribə gəldi.
  • Zəhra ilə Mayısa nə olub ki? Olan Kamala olub. Bu da, əməlinin nəticəsidir. Ölüm qabağı yatağa düşənləri çox görmüşəm. Bu qədər zəkərətdə qalana rast gəlməmişəm.
  • Elə bilirsən bu vəziyyətdə xəstəni baxmaq rahatdır? Eşitdiyimə görə yuxusuz gecələr o ətli-canlı Xədicəni əriyib çöpə dönüb. İstəyirəm bu gün gedib ona baş çəkim. Sən nə deyirsən?
  • Əslində, belə durumda qonşular arasında umu-küsü sıfırlanmalıdır. Təəssüf ki, özləri tərəfdən buna cəhd olmadı.
  • Olub. Dünən Mayıs ilk addım atıb. Atasının dələduzluğunun xəcalətini çəkdiyini bildirib.
  • Getmək ürəyindən keçirsə tək getmə. Qonşulardan birini yanına al. Tamaradan başqa kim olur-olsun, fərq eləməz.
  • Tamara niyə olmamalıdır? Ona da atıbmı?
  • Atmayıb. Sancıbdı. – deyib qımışanda Zəhra hiss elədi ki, atmaqdan da betər nəsə baş verib. Nə qədər cəhd eləsə də, Tərlan özündən asılı olmadan dilindən büdrədiyi sirri açıqlamadı.
    Tez-tez bir araya gəlib saatlarla qeybət qırdığı Tamaranın özündən hər hansı bir sirrini gizlədəcəyini Zəhra gözləmirdi. Ərinin ip ucu verib, açıqlamadığı sirri onsuz da Tamaradan öyrənəcəyinə əmin olduğundan Zəhra Tərlanın üstünə getmədi. Bir də bu barədə ondan heç nə soruşmadı.
    Həmişəki kimi ev işlərini gördükdən sonra qonşularından hansısa biri ilə görüşüb dərd-sərini bölüşən Zəhra bu dəfə Tamaranı seçdi. Adətgərdə olduğu şirin atmacalarla Tamaraya yaxınlaşdı Zəhra.
  • Azz, xəbərin varmı, səndən nə qədər incimişəm?
    Gözləmədiyi sualdan pərt oldu Tamara. Təəccüblə dedi:
  • Deyəsən axşam yuxuna şeytan girib bizim aramızı vurmağa cəhd edib. Məlun əbəs yerə vaxtını sərf edib.
  • Biz insanlar şeytanı yerli-yersiz şərləyirik. Hər şübhədə onu qabağa veririk. İçimizdə elə məharətlə şeytanı mat-məətəl edəcək fitmə-fəsad törədənlənlərimiz var ki, şeytan – bunlar olan yerdə mənlik iş qalmadı. – deyib məstlənir.
  • Dünyanın bütün fitnəkarları şeytanla bir ittifaqda birləşsə də, məndə sənin inciməyinə səbəb tapa bilməz.
  • Bunu mən də bilirəm. Biz neçə illərdi ki, dərd-sərimizi bölüşürük. Qonşumuz Kamaldan zəhlən getdiyini bilirəm. Bir dəfə də olsun səbəbini açıqlamadın axı.
  • Səbəbsiz zəhlə getmə olmur. Toyumuza bir həftə qalmış Fəridin anası bizə gəlib anama bildirdi ki, oğlu evlənməkdən imtina edib. Özgənin maşınlarında gəzən qızdan bizə gəlin olmaz. – deyib deyinə-deyinə evimizi tərk elədi. Qızışıb üstümə düşən anamı çətinliklə inandıra bildim ki, iki gün qabaq mindiyim maşın xalamın yoldaşı-Müşviqlənin olub. O mənə inanmayıb əmimin moskviçini sürdürüb, onu tapıb öyrənib ki, bunlar əsassız şayiəyə uyublar. O da anamı öz maşınına nindirib, gediblər onlara. Müşfiqləmlə qaynanam bir sinifdə oxuduqlarına görə, bir-birlərini yaxşı tanıyırlarmış. Anam həyətə keçməyib. Qaynanamı yola çağırıb, – Bu kışini tanıyırsanmı? – deyib Müşfiqləmi göstərib. Müşfiqləm maşından düşüb, qaynanama ağzına nə gəldi döşəyib. Məni onun maşınında gördüklərini deyəndə, qaynanamın halı pisləşib. Dönə-dönə üzür istəyib bildirib ki, bu şayiəni yayan Kamal olub. Anam gəlib şayiəni Kamal yaydığını bildirdi. Çay içdikdən sonra, Müşfiqləmi yola salarkən ona dedim: – vaxtın olasaydı mən də gedib Kamalın dərsini verərdim. Təklifim onun da ürəyincə oldu. Gələndə gördük ki, evlərinin qabağında Kamal Fərid ilə Tərlanla söhbət edir. Müşviqləm maşınını onların qabağında saxladı. İkimiz də düşüb onlara yanaşdıq. Müşfiqləm Kamalın yaxasından yapışıb maşınını göstərib soruşdu: bu QAZ-əlli biri hardasa görübsənmi? Dili dolaşa-dolaşa cıvab verdi: görmüşəm. – Sahibini tanıyırsanmı? Dedi: bəli. Sonra üzünü Fəridə tutdu. – Əəə, mən səni qeyrətli oğul sanırdım. Mənim nişanlıma nahaqdan şər atan qonşumu dişimlə çeynəyərdim. Sənin bu qədər biqeyrət olduğunu bilsəydim, elçilərini iti qovan kimi qovardım. Hələ gec deyil. Toy-moy bitdi. Bu yaramaz nişanlını mənim maşınımda görmüşdü. Fərid çaş-baş halda Kamaldan soruşdu: bu nə deməkdir? Cavabını özüm verdim: – o deməkdir ki, deyirlər: dostunu göstər, kim olduğunu bilim. Bu cür arvad kimi söz gəzdirənin gopuna uyandan mənə ər olmaz. Kamalın da üzünə tüpürüb dedim: – sən də kişilikdən əsər-əlamət olsaydı, utanıb yerə girərdin. Xalis arvadsanmış ki? Beləcə bir-neçə gün qalmış toymuz təxirə salındı. İki aya qədər Qapımıza gəlib yalvardılar. Nəsillərində nə qədər sözü keçən adam varsa üstümüzə saldılar. Bir daha dönüb Kamalın üzünə baxmayacağına söz verdirib, razılığımı verdim.
    Zəhra bir az düşündükdən sonra dedi:
  • Belə çıxır ki, bu həndəvərdə ona rəhmət oxuyacaq bir kimsə yoxdur. Artıq onun heç kəsə zərəri dəyməyəcək. Gəlin bu ağır durumunda Xədicəyə bir qonşu kimi mənəvi dayaq olaq.
    Tamara soruşdu:
  • Necə?
  • Gedək deyək ki, köməyə ehtiyacı olsa, çəkinməsin. Bir qonşu kimi hər cür yardım etməyə hazırıq.
  • Onda Münəvvəri də özümüzə qoşaq.
  • Ona da, deyərik. Nə vaxt gedək?
  • Məndən ötrü fərq eləməz.
    Münəvvər də onların təşəbbüsünü bəyəndi. Yaxınlıqdakı dükandan hərəsi bir qutu şkolad alıb Kamalı yoluxmağa getdilər. Onları həyətdə qarşılayan Xədicə doluxsunub ağladı.
  • Bizim kişinin əməli qapımızı bir-birimizin üzünə bağlasa da, gözüm yolda idi. Qonşulardan birininsə də gələcəyi günü gözləyirdim. Nə yaxşı ki, üçünüz birdən gəldiniz. Allah sizdən razı olsun. – deyib üçünü də göz yaşı içində bağrına basdı.
    Həyətə nəsə götürməyə düşən gəlin-Sona da gəldiyi müddətdə ilk dəfə qapılarını açan qonşuları ilə görüşüb, içəri keşdi.
    Uzun illərn küsülü qonşuları aralarında heç nə olmamış kimi növbə ilə Xədicənin dərdinə şərik olduqlarını bildirdilər. Birdən içəridən gəlinin fəryadı eşidildi:
  • Mama! Papanın nəfəsi gəlmir!
    Hamı qaçaraq Kamalın yatdığı otağa keçdilər. Artıq Kamal yox idi. Çarpayıda uzanan – yeri-göyü çalıb-çapan, şux duruşlu, boy-buxunlu, yaraşıqlı Kamalın tərk etdiyi cansız əşyası idi. İndən sonra ondan heç kəs nə zərər, nə də xeyir görməyəcək. Niyə elə olmuşdun? – deyə bu, cansız əşyanı sorğulayan da olmayacaq. Amma elədiyi pislikləri, yaxşılıqları unudulmayacaq. Pisliyi – lənətlə, yaxşılığı – rəğbətlə anılacaq.
    Sabah onun həyətində izdihamlı bir gün gözlənilir. Hər tərəfdən camaat axışıb, gələcək. Şəriətin hokumü ilə yuyulacaq, kəfənlənəcək, (baxmayaraq ki, özü ömründə bir dəfə də olsun namaz qılmayıb,) cənazə namazı qılınacaq. Molla Allahın bəndənin qul haqqını bağışlamayacağını bildirəcək. Varislərinə mərhumun borclarını ödəməyi tövsiyə edəcək. Yeganə varis-Mayısın buna gücü yetməyəcək. Onun xoş güzaranı üçün dələduzluqla qazandığından varisinə qalan-bütün ömrü boyu daşıyacaq xəcalət yükü oldu.
    Cənazənin üstünə qapanıb ağlayan Xədicə ilə Sonanı qonşular sakitləşdirməyə çalışdılar. Xədicə başını qaldırıb baxanda ətrafında digər qonşularını da görəndə, ruhunun tərk eydiyi, cansız əşyaya çevrilmiş ərinə baxıb ürəyində soruşdu: hanı sənin can deyib can eşidən dostların? Əl tutduğun qohum-əqraban?
    İçin-için ağlaya-ağlaya qolunu gəlininin boynuna dolayıb, başını başına dirəyib soruşdu:
  • Son sözü nə oldu?
    Sona başını qaldırmadan, ağlaya-ağlaya cavab verdi:
  • Səni soruşdu. Dedim ki, səni yoluxmağa gələn qonçularımızla söhbət edir. Kimlər olduğunu soruşanda adlarını çəkdim. Dərindən nəfəs aldı. Çay gətirimmi?- deyə soruşdum. Cavab verməri. Sinəsinin qalxıb-enmədiyini görüb şübhələndim. Nəbzini tutdum. Vurmadığını hiss edəndə, səni səslədim.
    Zəhra gözü yaşlı Tamaraya baxdı. O indi anladı ki, əri nəyə görə ona bura Tamarasız gəlməyi məsləhət görürmüş.
  • 28.06. 2024

Müəllif: SƏDULLA ŞİRİNOV

SƏDULLA ŞİRİNOVUN YAZILARI


Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

“ƏDƏBİ OVQAT” JURNALI PDF

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

“ULDUZ” JURNALI PDF

“XƏZAN”JURNALI PDF

WWW.KİTABEVİM.AZ

YAZARLAR.AZ

===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

Elçin Mirzəbəyli – Xatirələr…

Xatirələr…

Xatirələr güllələnib
Son dəfə keçdiyin yerdə.
Təzə dərdlər pöhrələnib
Kəsdiyin, biçdiyin yerdən.


Ağrı kəsir şaxta kimi
Hər zərrəmdə buzu qalıb.
Qəlbim Urmu gölüdü, ey…
Suyu uçub, duzu qalıb.
Ümidimin köşəsində
Bir cüt yetim quzu qalıb…
Günlər qəssab bıçağıdı,
Qəlbim qurbangahdı daha.
O aldığın hava ki, var –
Hava deyil, ahdı daha.
Çıxıb gedim bu dünyadan,
Çıxıb gedim…
Vaxtdı daha…

Kirpiyimdə gün qarsıyır,
Bəbəyimdən an süzülür.
Sapı qaçıb…
Ömrümüzün
İlməsindən can süzülür…
Dan yeridi dualarım
Hər sözündən qan süzülür…
Ləpir-ləpir izin qalıb
Ovcumda…
içdiyin yerdə.


Bu gərdişi fələk salıb?
Şeytan salıb?
Mələk salıb?
Arzuların lələk salıb
Başımdan uçduğun yerdə…

İçinə çək son kəlməni –
Alovu yandırsın səni…
Get, Allah qaldırsın səni
Gözümdən düşdüyün yerdən.


Bakı, 03 avqust 2020-2023-cü il

Müəllif:Elçin MİRZƏBƏYLİ

ELÇİN MİRZƏBƏYLİNİN YAZILARI


Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

“ƏDƏBİ OVQAT” JURNALI PDF

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

“ULDUZ” JURNALI PDF

“XƏZAN”JURNALI PDF

WWW.KİTABEVİM.AZ

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

Samuel Hantinqtonun “Sivilizasiyaların toqquşması və dünya nizamının yenidən təşkili” əsəri haqqında

Samuel Hantinqtonun “Sivilizasiyaların toqquşması və dünya nizamının yenidən təşkili” əsəri haqqında:

1996-cı ildə nəşr olunan bu əsər Soyuq Müharibədən sonrakı dövrdə qlobal siyasətin, mədəniyyətin və kimliyin mahiyyəti haqqında gərgin müzakirələrə və müzakirələrə səbəb olmuşdur. Hantinqtonun əsərindəki mərkəzi tezisi, Soyuq Müharibənin sona çatmasının liberal demokratiya bayrağı altında sülh və əməkdaşlığın yeni dövrünü açacağını irəli sürən zamanın hökm sürən paradiqmasına meydan oxuyur. Bunun əvəzində Hantinqton iddia edirdi ki, Soyuq Müharibədən sonrakı dünyada münaqişənin əsas mənbələri çoxlarının proqnozlaşdırdığı kimi ideoloji və ya iqtisadi deyil, mədəni sivilizasiyadır.
Hantinqtona görə, dünya fərqli sivilizasiyalara bölünür, hər biri ümumi dəyərlər, inanclar və mədəni ənənələr toplusu ilə xarakterizə olunur. Qərb, İslam, Konfutsi, Hindu, Slavyan-Pravoslav və Latın Amerikası sivilizasiyaları kimi bu sivilizasiyalar qlobal siyasətin əsas tikinti blokları kimi qəbul edilir. Hantinqton irəli sürmüşdür ki, gələcəkdə münaqişələr milli dövlətlər və ya ideoloji bloklar arasında deyil, fərqli dünyagörüşləri və maraqları olan müxtəlif sivilizasiyalar arasında olacaq.
Hantinqtonun tezisinin ən mübahisəli tərəflərindən biri fərdiyyətçilik, demokratiya və insan haqlarına önəm verən Qərb sivilizasiyasının universal olmadığı və dünyanın digər bölgələrinə asanlıqla ixrac oluna bilməyəcəyi fikridir. O, Qərb dəyərlərinin qeyri-Qərb sivilizasiyalarına sırımaq cəhdlərinin dünyanın bir çox yerlərində kimlik siyasətinin və dini fundamentalizmin yüksəlişində göründüyü kimi yalnız nifrət və münaqişələrə səbəb olacağını müdafiə etdi. Hantinqtonun “sivilizasiyaların toqquşması” ilə bağlı proqnozu həm təqdirə, həm də tənqidə məruz qalıb. Tənqidçilər iddia edirlər ki, onun tezisləri qlobal siyasətin mürəkkəbliklərini çox sadələşdirir və iqtisadiyyat, ideologiya və güc dinamikası kimi digər amillərin rolunu nəzərə almır. Digərləri onu mədəniyyətləri əsaslandırmaqda və sivilizasiyaları bir-birinə qarşı qoyan bölücü dünyagörüşünü təbliğ etməkdə ittiham edirdilər. Bununla belə, danılmazdır ki, “Sivilizasiyaların toqquşması” bizim beynəlxalq münasibətlərə və müasir dünyada münaqişənin dinamikasına baxışımıza davamlı təsir göstərmişdir. Artan millətçilik, populizm və şəxsiyyətə əsaslanan siyasətlə əlamətdar olan bir dövrdə Hantinqtonun ideyaları qlobal hadisələri formalaşdıran əsas qüvvələri anlamağa çalışan bir çox alim və siyasətçi ilə rezonans yaratmağa davam edir.
Yekun olaraq, Samuel Hantinqtonun “Sivilizasiyaların toqquşması və dünya nizamının yenidən qurulması” Soyuq Müharibədən sonrakı dünyada münaqişə və əməkdaşlığın təbiəti haqqında ənənəvi müdrikliyə meydan oxuyan əsas əsər olaraq qalır. Onun əsərinin tənqidi tərəfləri olsa da, kitabın davamlı aktuallığı qlobal siyasətin təhlilində mədəni və sivilizasiya amillərinin nəzərə alınmasının vacibliyini vurğulayır.

Məlumatı hazırladı: Zəhra HƏŞİMOVA

“ARİSTOTEL POETİKASI” RUBRİKASI

ZƏHRA HƏŞİMOVANIN YAZILARI

Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

“ƏDƏBİ OVQAT” JURNALI PDF

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

“ULDUZ” JURNALI PDF

“XƏZAN”JURNALI PDF

WWW.KİTABEVİM.AZ

YAZARLAR.AZ

===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

Gələcəyin səsi – Mələk!

Gələcəyin səsi- Mələk!

On iki yaşlı Qadaşova Mələk Səbuhi qızını siz də tanıyın.O, təbiəti ilə bir çoxlarını özünə Valeh edən Qax rayonunda yaşayır.Şəhid E.Babayev adına Qax rayon 4 saylı tam orta məktəbində təhsil alır.
Mələk azyaşlı olmağına baxmayaraq, hadisələri dərinliyində kimi düşünür, analiz edir.Yaşıdlarından düşüncə tərzinə görə fərqlənir.Onunla on dəqiqə, sakit bir yerdə söhbət, insanı nostalji hisslərə qapılmağa sövq edir.Elə bil ki, bizim bu, balaca qız köhnə Azərbaycan filmlərinin içindən qaçıb, bu dövrümüzə gəlib çıxıb…
Həssasdır, incidə bilmir, incidə də qəlbi sınır, amma bir təbəssümə aldanır…
O, yaradıcı ruhda böyüyür.Təxəyyülünü ağ kağızlara həkk edir.Bəli, Mələk həm də balaca rəssamdır.Onun çəkdiyi bir neçə rəsmi təqdim edirik:


Vətəninə, soykökünə bağlı qızımız təhsilində çox fəaldır.Onun bu fəallığı məktəb rəhbərliyi tərəfindən təqdir olunur.
Gələcəyin qurucusu olan Mələk kimi körpə fidanlarımıza təhsilində bol-bol uğurlar arzu edirik!

Müəllif: Aytac İbrahim

Yazarların redaksiya heyəti üzvü, Qax təmsilçisi.

AYTAC İBRAHİMİN YAZILARI

ZAUR USTACIN YAZILARI

Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

“ƏDƏBİ OVQAT” JURNALI PDF

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

“ULDUZ” JURNALI PDF

“XƏZAN”JURNALI PDF

WWW.KİTABEVİM.AZ

YAZARLAR.AZ

===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

Nigar Səttar-zadənin doğum günüdür! – Təbrik!

YAZARLAR cameəsi adından gənc yazar Nigar Səttar-zadəni doğum günü münasibətilə təbrik edir, qarşıdakı bütün həyat və fəaliyyətində yeni-yeni nailiyyətlər arzulayırıq! Uğurlarınız bol olsun!
Hörmətlə: Zaur USTAC

Məlumatı hazırladı: Tuncay ŞƏHRİLİ

Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

“ƏDƏBİ OVQAT” JURNALI PDF

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

“ULDUZ” JURNALI PDF

“XƏZAN”JURNALI PDF

WWW.KİTABEVİM.AZ

YAZARLAR.AZ

===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

ЖАЙНАҒАН ЖАСЛЫҒЫМ ТӘРК ЕТПЕ МЕНИ

ЖАЙНАҒАН ЖАСЛЫҒЫМ ТӘРК ЕТПЕ МЕНИ

Жасаў мениң ушын үлкен саҳнадай,
Қуўаныш шадлыққа толы ҳәр деми.
Деп жүрмен қартайыў қыя бақпағай,
Жайнаған жаслығым тәрк етпе мени…

Бүгинги таңыма ертең уласып,
Өмирдиң ҳәр куни маған жарасық.
Муҳаббат ҳалымнан турса сорасып,
Жайнаған жаслығым тәрк етпе мени…

Ҳәр күним қәдирли алтынға теңдей,
Жақсылар дийдары жаныма емдей.
Мен ушын арқайын бул дүнья кеңдей,
Жайнаған жаслығым тәрк етпе мени…

Айнаға қарайман көзим қуўанып,
Бир жасап қаламан кеўлим жубанып.
Өзим шырайымды өзим қызғанып,
Жайнаған жаслығым тәрк етпе мени…

Шоқ болдым жаслықта жанды алғандай,
Бир өзим дүньяға бинә болғандай.
Бир талай көринис артта қалғандай,
Жайнаған жаслығым тәрк етпе мени…

7 – июль 2024 жыл…

YAZAR: BİBİMƏRYƏM

BİBİMƏRYƏMİN DİGƏR YAZILARI

ЖАНСАЯ (БИЙБИМӘРЬЯМ) УТАМБЕТОВА

TÜRK DÜNYASI YAZARLARI

Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

“ƏDƏBİ OVQAT” JURNALI PDF

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

“ULDUZ” JURNALI PDF

“XƏZAN”JURNALI PDF

WWW.KİTABEVİM.AZ

YAZARLAR.AZ

===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

“P.A.N.D.A” tamaşasının premyerası…

“P.A.N.D.A” tamaşasının premyerası…
“YUĞ-a doğru addımlayanda yol boyu düşünürdüm, bu dəfə bu sehrli aləmdə nəyə şahidlik edəcəyəm, yenə hansı hadisə bizi xəyallar aləminə aparacaq?…”
Artıq işıqlar sönür və tamaşa başlayır, özü də mistik abu-havada, işıqlar, musiqi, obrazların səhnəyə daxil olma tərzləri bu abu-havaya xidmət edir. Elə həmin vaxt anlayırsan ki, yenə də düşünəcəyik…
Nəyi? Baş verəcək hadisələri, onun səbəblərini və nəticəni…
Axı niyə düşünməliyik onsuz da izləyəcəyik və bunların hamısının şahidi olacayıq da, deyə bilərik, amma unutmayaq ki, bura sirli və sehrli aləmdir burada hadisələr bir başa göstərilmir, simvolik tərzdə ifadə edilir və səhnə əsərinə rejissor yanaşması hər zaman fərqli və bir o qədər də qeyri-adi olur…
Bu dəfə də elə olmuşdu. Matey Vişnekin romantik, eyni zamanda mistik pyesi əsasında qurulmuş bu tamaşa Eros və Thanatosun sevgisi çərçivəsində baş verir. Onlar doğurdan da var, ya yoxdur, bu iki insan realda yaşayırlarmı, hadisələr real həyatdamı baş verir, yoxsa xəyali bir dünyada… Tamaşa boyu bunu müşahidə edirsən. Əgər real həyatdırsa, onlar necə və harda tanış olmuşdular, yox əgər xəyali bir dünyadırsa, telefona gələn zənglər, insanların onları axtarması necə bu qədər həqiqi görünə bilər… Deməli bu hadisələr real və mistik, xəyali dünyanın birləşməsində baş verir.
Səhnə əsərinə yanaşma və tamaşanın quruluşu, aktyor oyunu, bəzən hətta rekvizitsiz etüdnü göstərilər proseslər çox peşəkarlıqla təqdim edildi.
Qeyd edim ki, bu möhtəşəm tamaşanın quruluşçu rejissoru Mikayıl Mikayılovdur.


Tamaşada rolları Günəş Tegin və Oktay Mehdiyev ifa ediblər. Tamaşanın quruluşçu rəssamı Umay Həsənovadır.

Müəllif: Aysu TÜRKEL

AYSU TÜRKELİN YAZILARI

Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

“ƏDƏBİ OVQAT” JURNALI PDF

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

“ULDUZ” JURNALI PDF

“XƏZAN”JURNALI PDF

WWW.KİTABEVİM.AZ

YAZARLAR.AZ

===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

SEVDA NADİR QIZI SƏFƏRLİNİN “ŞUŞANAMƏ” ADLI ŞEİRLƏR KİTABI PDF:

Sevda Nadir qızı Səfərlinin “Şuşanamə” adlı şeirlər kitabı PDF:

>>>>>>Sevda Səfərli “Şuşanamə” pdf

Məlumatı hazırladı: Tuncay ŞƏHRİLİ

SEVDA SƏFƏRLNİN YAZILARI

Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

“ƏDƏBİ OVQAT” JURNALI PDF

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

“ULDUZ” JURNALI PDF

“XƏZAN”JURNALI PDF

WWW.KİTABEVİM.AZ

YAZARLAR.AZ

===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru