2025-ci ilin ilk “Söz”ü Jurnalist-publisist Sevda xanım Əlibəylinin baş redaktor olduğu “Söz” jurnalının 2025-ci ildə ilk sayı işıq üzü görüb. Jurnalın bu sayı ilk poliqrafçı alim Şəddat Cəfərovun 85 illik yubileyinə həsr olunub. Baş redaktorun təbriki ilk səhifədə yer alıb.Sonrakı səhifələrdə tanınmış söz-qələm sahiblərinin, elm adamlarının, ictimai xadimlərin Şəddat müəllim haqqında ürək sözləri, yubiley təbrikləri, həmçinin jurnalist Gülnar Əsədlinin yubiley tədbirindən hazırladığı foto-reportaj verilib. Jurnalın bu sayında yazarlardan Mülayim Vəliyevanın, Sevda Əlibəylinin, Xatirə Xatunun, Esmira İsmayılovanın, Leyla Məcidovanın, Qafar Cəfərlinin, Zahid Səmədovun müxtəlif mövzularda yazıları, Oqtay Səmədovun “Düyün” essesi, şair Əhməd Haqsevərin yeni şeirləri dərc olunub. Bu, qısa xatırlatma, tanıtım idi. Nəfis tərtibatlı “Söz”ün bu sayı da rəngarəng məzmunu, forma tərtibatı ilə seçilir. Oxumağa gecikməyin… Mənə gəldikdə ilk oxuduğum Oqtay Səmədovun “Düyün”ü oldu. Gözəl duyğuların səmimi əksi. Bəyəndim…
Bu dünyada 51 il yaşayan Allahverdi Məmmədlinin yaşı artıq 70-i ötüb. Lerik rayonunun Yuxarı Amburdərə kəndində dünyaya göz açmışdı. Uşaqlığını dağların daşlı-kəsəkli yollarında azdırıb arana dəyişirlər. Beş yaşı olanda ailələrini kəndin bir neçə ailəsiylə birgə Biləsuvar rayonunun (o zaman Puşkin) Əmənkənd kəndinə köçürürlər. Əmənkənddə məktəbə gedir. Səkkizilliyi bitirdikdən sonra Lənkəranda Pedaqoji Texnikumda təhsilini davam etdirir. Lənkəran ədəbi mühiti tələbə oğlanın formalaşmasında mühüm rol oynayır. Texnikumu bitirib kəndlərində müəllimlik edir. Dərs hissə müdiri olur. Hərbi xidmətə yollanır. Qayıdıb sənədlərini ADU-nun (BDU) Jurnalistika fakültəsinə verir və qəbul olunur. Say-seçmə tələbələrdən olur. Tələbə ikən imzası təkcə şair kimi yox, publisist, tərcüməçi kimi də diqqəti cəlb edir. Poeziya axarından publisistika axarına düşür. Universiteti bitirib Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinə nəşriyyat redaktoru vəzifəsinə təyinat alır. Orda peşəkar jurnalist olaraq işgüzarlığı üzə çıxır. «Kənd əməkçisinin təqvimi» həmin dövrlərdə diqqətçəkən nəşrlərdən idi. Şair Fikrət Sadığın təklifiylə Bədii Ədəbiyyatı Təbliğ Bürosuna dəvət alanda öz ərizəsi ilə işdən azad olunur. Həmin illərdə imzası daha çox tanınınır. «Ədəbiyyat və İncəsənət», «Bakı», «Baku», «Azərbaycan müəllimi», «Molodyoj Azerbaydjana», «Sovet kəndi», «Azərbaycan», «Ulduz» və digər mətbu orqanlarla əməkdaşlıq edir. Doxsanıncı illərin əvvəllərində Səhiyyə Nazirliyi, Şəfqət və Mərhəmət Fondunun təşəbbüsü ilə «Şəfqət» qəzeti fəaliyyətə başlayır. 1991-ci ilin yanvarında işıq üzü görən «Şəfqət» milli azadlıq hərəkatının davam etdiyi dövrdə, 20 Yanvar qırğınından sonra Allahverdi Məmmədli üçün bir növ söz meydanı, söz tribunası olur. Səhiyyə, qaçqın, köçkün, şəhid problemləri onun qələmiylə öz həllini bu qəzetdə tapır. Baş redaktorun müavini olaraq qəzetin bütün ağırlığı onun çiyinlərində idi. «Şəfqət»lə əməkdaşlığı davam etsə də, «Ulduz» jurnalına dəvət alır. Bir neçə ay şöbə müdiri, sonra məsul katib, baş redaktorun müavini olur.
1998-ci ilin dekabrında vəfat edib. Son mənzili Lənkərandadır.
Uşaqlığından zahirən sakit görünən Allahverdi içi dolu, püskürməyə hazır olan vulkan kimiydi. Tanıyanların dediyi kimi, istedadıyla bərabər, qeyri-adi savada malik Allahverdi Məmmədli hansı peşənin qulpundan yapışsaydı, uğur qazanacaqdı. Əvvəl müəllimliyi seçib. Lakin orta məktəbdə uzun müddət dərs deməyib. Jurnalist peşəsini seçib – bütövlükdə yazıb-yaratdıqları ilə müəllimə çevrilib. Onun “dərs”ləri bu gün də bizə gərəklidir. Zaman-zaman da gərəkli olacaq.
İ𝙘̧𝙞𝙢 𝙙ə𝙧𝙙-𝙦ə𝙢𝙡ə 𝙝𝙤̈𝙧𝙪̈𝙡𝙪̈𝙗,
𝘾̧𝙤̈𝙡𝙪̈𝙢 𝙨𝙚𝙫𝙞𝙣𝙘𝙡ə 𝙨𝙪𝙫𝙖𝙣ı𝙗…
Bu misralar onun ömür nəğməsinin nəqaratıdır.
Amma ömrün şad-xürrəm, xoşbəxt çağları da az olmayıb – ailə xoşbəxtliyi, yaradıcılıq sevincləri… Nə vaxtsa: Dedim gətirmir mənimki… də söyləyib… İnanaqmı?.. Nə bilim?..
İlhamı, işləmək yanğısı sonsuz idi. Nə yazıq ki, ömür payı qısa imiş…
Şair, publisist, tərcüməçi Allahverdi Məmmədlinin vəfatından 25 il ötür.
𝙈ə𝙣𝙞 𝙖𝙮𝙧ı𝙡ı𝙦 𝙜𝙤̈𝙯𝙡ə𝙮𝙞𝙧,
𝙂𝙚𝙙𝙞𝙢, 𝙜𝙤̈𝙧𝙪̈𝙢 𝙣ə 𝙨𝙤̈𝙯 𝙙𝙚𝙮𝙞𝙧…
𝙂𝙚𝙙𝙞𝙢, 𝙨𝙤𝙧𝙪𝙨̧𝙪𝙢, 𝙜ə𝙡𝙞𝙢…
– deyib getdi. Ayrılıqla görüşdü. Fəqət gəlmədi…Elə bildik, vədinə xilaf çıxdı… Yox, yox qayıtdı – daha kamil, daha müdrik. Ömrün 70 illik zirvəsində dostlarını, onu sevənləri bir araya gətirdi. Ayrılıq görüşlərini haqqında yazılan “Haçandı görüşmürük” kitabında sevdiklərilə paylaşmaq üçün.
***
Allahverdi Məmmədlinin neçə kitaba sığası yaradıcıq irsi qalıb.Ən zəngin, dəyərli irsi isə ailəsi, övladlarıdır. Bu ocağın hərarətini “nənəqızı” dediyi Ofelyası qoruyur. Böyük oğlu Xəyal BDU-nu bitirib.
Sankt-Peterburq şəhərində yaşayır. Azad sahibkarlıqla məşğuldur. Böyük qızı Ayan bu il orta məktəbi qızıl medalla bitirib,
İ.P.Pavlov adına Sankt-Peterburq Dövlət Universitetinin müalicə-profilaktika fakültəsinə qəbul olunub. Bacısı Leysan orta məktəbdə oxuyur. Əlaçıdır.
Evin sonbeşiyi Tural Bakıda ata ocağında yaşayır. Neft və Sənaye Universitetini bitirib. O da azad sahibkarlıqla məşğuldur. Qızı Qumru Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyasının hüquq fakültəsində təhsil alır. Oğlu Ayxan məktəblidir. Dərs əlaçısıdır.
Allahverdi Məmmədlinin ömrü yarımçıq qırılsa da, cəmiyyətdə ləyaqətli mövqeyə malik övladlarının, üzlərini görmədiyi nəvələrinin ömründə yaşayıb davam edir.
Kəssə hər kim tökülən qan izini, Qurtaran dahi odur yer üzünü! Hüseyn Cavid
İnsanın ürəyində elə hisslər, elə duyğular var ki, sözlə izhar olunmur. Noyabrın 8-dən – Azərbaycanın incisi Şuşanın qayıdışından sonra həmin ovqatda, həmin vəziyyətdəyəm… İllərdi 8 rəqəmi ağrıya dönmüşdü ürəyimdə. Şuşadan başladı bu ağrı – 1992-ci ilin 8 mayından. 2001-ci ilin 8 sentyabrında qayınanam bu dünyayla vidalaşdı. 2011-ci ilin 8 avqustu qardaşım Yusifi ayırdı bizdən. 8 noyabr ömrümüzə elə gəldi, sevinci yazılara, kitablara sığmaz…
Televiziyanın bütün kanallarında yayımlanan Ali Baş Komandanın Şəhidlər Xiyabanında üçrəngli bayrağımızın qarşısında əsgər formasında çıxışı, sinəsində “ŞUŞA İŞĞALDAN AZAD EDİLDİ” sözləri… Nə hala düşdüyümü xatırlaya bilmirəm. Hönkürdümmü, qışqırdımmı – bilmirəm. Bildiyim odur ki, Xan Şuşinskinin məşhur “Şuşanın dağları” şərqisini “Şuşanın dağları başı bayraqlı” kimi oxumağa başladım. Diqqətim yenə televizora yönəldi. Ali Baş Komandanın Ulu Öndərin məzarı önündə hesabat verirmiş kimi söylədiyi “MƏN XOŞBƏXT ADAMAM Kİ, ATAMIN VƏSİYYƏTİNİ YERİNƏ YETİRDİM” kəlmələri.
Demə, həmin gün Heydər Əliyevlə Zərifə xanımın toy günü imiş. Ata-anaya bundan böyük hədiyyə nə ola bilər?! – Qarabağın şah tacı Şuşamızın azadlığı xəbəri… Heydər Əliyevin də tam əminliklə söylədikləri öz həllini tapdı: “İnanıram ki, mənim axıra çatdıra bilmədiyim taleyüklü məsələləri, planları, işləri İlham Əliyev başa çatdıra biləcək. Mən ona özüm qədər inanıram və gələcəyinə böyük ümidlər bəsləyirəm”. Ananın südü, atanın nəsihəti halal olsun Sizə Ali Baş Komandan! Başqa nə deyə bilərəm?!
İLHAM ƏLİYEV – Qarabağ boyda problemin QARABAĞ adlı zəfər müjdəli Qələbənin memarı, müəllifi, adı tariximizə qızıl hərflərlə düşəcək şanlı sərkərdə! “İlk gündən söz vermişdim ki, düşməni sonacan qovacağıq. Dedim və elədim. Biz tarixi ədaləti bərpa edirik. Bizim işimiz haqq işidir. Biz qalib gələcəyik.” deyən Kişi oğlu Kişi. Ali Baş Komandan savaş başlayan gündən – sentyabrın 27-dən yeni tarix yazırdı. Hər gün ordumuzun qələbə xəbərilə bizi müjdələyirdi. Mən isə həmin gündən hər günün uğurlarını qeyd edərək bir növ gündəlik yazırdım. Son nöqtəni Şuşa işğaldan azad olunan gün, tam qələbə günü qoyacağıma söz vermişdim. Nə edim ki, əhdimə hələ əməl edə bilmirəm. Şiddətlə vuran ürəyim sanki ovcumun içindədir. Hələ ki, həyəcandan sevincin böyüklüyünü qədərincə həzm edə bilmirəm. Tanıyanlar bilir ki, nə pafoslu danışmağı sevirəm, nə də yazmağı. Amma indi ən təmtəraqlı sözlərlə yazıb ürəyimi boşaltmaq istəyirəm. Etiraf edirəm ki, bacarmıram. Yazı-pozu adamları sevdiyin insan barədə söz deməyin çətinliyini yaxşı bilirlər. Həmin çətinlik qarşısında qalmışam. Sevgim, sevincim – QƏLƏBƏ! Bu QƏLƏBƏni bizə yaşadan fateh sərkərdə İLHAM ƏLİYEV və rəşadətli, müzəffər AZƏRBAYCAN ORDUSU! Deyirlər, əsl məhəbbət şərh olunmur. Elə bu səbəbdəndir ki, fikirlərimin şərhini verə bilmirəm… Amma bir kitab yazacaq qədər doluyam. 200 ildi Azərbaycan xalqı torpaq verirdi. Bu müddətdə ilk dəfə öz tarixi yerlərini geri aldı. 30 ildi bu günü gözləyirdik. I Qarabağ müharibəsində şəhid olanların qisasını elə onların öz övladları aldılar. Həmin illərdə doğulanların əksəriyyəti oğlan uşaqları idi. Məlumdur ki, böyük qələbənin önündə Ali Baş Komandan gedirdi. 44 günlük savaş günlərində Azərbaycan xalqı rəhbərini sanki kəşf etdi, yenidən tanıdı. Ölkə başçısı Azərbaycan tarixini necə dərindən bilirmiş. Hərtərəfli intellekt səviyyəyə malik, mükəmməl diplomatik savada, məntiqi düşüncəyə malik müdrik şəxsiyyət. Dünyanın aparıcı telekanallarının, media nümayəndələrinin qərəzli suallarına rus, ingilis, türk dillərində səlis, sərrast, cəsarətli cavabları adamı heyrətləndirirdi. Lider-xalq sevgisi, birliyi olmasaydı, qələbə də bizdən uzaq olardı. “Hər bir insan olduğu yerdə əsgərdir” deyən sərkərdə öz haqqı uğrunda döyüşən ölkənin, rəşadətli ordunun baş əsgəri idi. Düşünürəm, 44 gündə normal yuxuya getdiyi oldumu? Qələbə çalacağını dünyaya bəyan etmək əlbəttə, asan məsələ deyildi. Şükür, Allah-təala haqq işimizdə sərkərdəmizə və xalqımıza yardımçı oldu. Bilmirəm, fikir vermisiniz, ya yox – tanıdığım ölkə başçıları arasında ən ucaboylu bizim Prezidentdir. Nə xoş ki, haqq işində qalib gəlməklə başı da uca oldu.
“Hər kəs bizim gücümüzü gördü. Həm döyüş meydanında, həm siyasət müstəvisində. Yumruğum yalnız düşmənin bağrını yarmaq üçün deyil. Yumruğum birliyimizdir. Alınmaz qala sayılan mədəniyyət beşiyi Şuşanı qısa müddətdə və az itkiylə almaq yalnız rəşadətli ordumuzun fədakarlığı sayəsində oldu”. Fikirlərimi yazarkən müxtəlif telekanallar fateh sərkərdəmizin müdrik fikirlərini təkrar-təkrar səsləndirir. Vətənə sevgi bu insanın ən böyük məziyyətlərindəndir və qətiyyətlə deyirəm ki, onun bu məziyyəti qanla, südlə gəlmədir. Kadrları dəyişir. Ulu Öndərlə bağlı süjetlər göstərilir. “Azərbaycanın möcüzəli gözəli Şuşanın işğal altında qalması mənim üçün əzabverici haldır. Azərbaycan tarixinin ən parlaq qələbəsi Qarabağımıza qayıtmaq olacaqdır”.
Bu sözləri Ulu Öndər çox böyük ağrıyla söyləyir. Bu vəsiyyəti təkcə övlad yox, siyasi varis kimi yetirməsi İlham Əliyev yerinə yetirəcəkmiş. Nə xoş!!! Sonra qədim Şuşanın bəxtəvər günlərindən süjetlər… Vaqifin məqbərəsi açılır. Azərbaycanın tanınmış ədəbiyyat və incəsənət adamları Ulu Öndərin ətrafında tarixi bir gün yaşayırlar… Xalq şairi Nəriman Həsənzadə şeir oxuyur… Şuşaya qar yağır… Yaxşı ki, lent yazılarının ömrü insan ömründən etibarlıdır. Dünənə qədər o süjetə baxanda ürəyimə qar yağırdı. İndi isə… bəxtəvər günlərin qabaqdadır, Şuşam mənim! Ayın 8-dəki yaşantılarımı indi nisbətən ayıq başla çözələyirəm. Əməkdar həkim Sevda Nəsrullayeva, şair-publisist Zakirə Allahverdiyeva, tələbə yoldaşlarım – Borçalıdan Yetər Əsgərova, Beyləqandan Ramella Orucova, Qəbələdən Bibixanım İsayeva, Kürdəmirdən Yaqut Bahadurqızı, Lənkərandan bacım Aliyə, gəlinimiz Aytən, qardaşım Yusifin tələbə oğlanları Bəhram və Mehdi… dedikləri yadımda deyil. Çünki üzümdə göz yaşları, ürəyimdə həyəcanlı döyüntülər… İradə bacım İstanbulda qələbə şərəfinə açdığı süfrəyə bütün türkdilli xalqların nümayəndələrini dəvət etmişdi. Videolentdə qonaqlarının xoş təəssüratlarını göndərmişdi. Qazaxıstandan dayım qızı Məlahət Səfərovanın sevinc həyəcanı isə məni də üstələmişdi. Elə bilirəm qürbətdə yaşayan soydaşlarımızın Vətənə sevgisi bir ayrı cürdür… 1991-ci il noyabrın 2-dən 12-dək orda olduğumdan bunun canlı şahidiyəm. Məlahət Lənkərandan Cambul vilayətinin Çu şəhərinə gəlin köçdü. Mən də, bacısı Gülnaz da onunla bərabər toyuna getdik. Orda yaşayan azərbaycanlıların əksəriyyətilə görüşdüm. Qayıdandan sonra görüş təəssüratlarımı yazıb, müxtəlif mətbu orqanlarda dərc etdirdim. Sonra kitabıma saldım. Telefon danışığımızdan sonra kitabımı götürüb vərəqlədim… Biz Qazaxıstanda olanda 20 Yanvar hadisələrindən 2 ilə yaxın vaxt keçmişdi. Soydaşlarımız Vətəndən ötrü çox nigaran və narahat idilər. Bunu yazıdakı başlıqlardan da aydın görmək olar: “Qanlı Yanvarın uzaq sədası”, “Qarabağ həsrəti, Qarabağ dərdi”, “Qəribə talelər, oxşar talelər”, “Bizim ellər yerindəmi?”, “Mirxan babanın qəmli hekayəti”, Cümşüd kişinin “Segah” yanğısı” və s. Məlahət sevincək bildirdi ki, 1991-ci ilin 9 noyabrı – toy günüm təqvimin adi günlərindən biri idi. Sonralar isə müstəqil Azərbaycanın Bayraq günü oldu. 8-dən sonra isə Bayraq günü əsl bayrama çevrildi. Məlahət sonbeşik qızı Esmiranın milli paltarda, nəvəsi Ramazanın üçrəngli bayraqlı şəkillərini göndərdi. 30-32 il öncə yaxın tarixdir. Mən də, həyat yoldaşım da həmin ağrılı günlərin canlı şahidləriyik. 20 Yanvar qırğınının deyərdim ki, iştirakçılarıyıq. Yəqin ki, yaşamaq qismətimiz, bu günlərin sevinclərini görmək qismətimiz olduğundan sağ qalmışıq. Arzularımızın çin olacağı günləri görəcəyimizə görə Tanrıya şükürlüyük. Rəfiqələrim hər zaman yarıciddi-yarızarafat deyirdilər ki, sən əvvəllər qarabağlı olduğunu bunca bəyan etmirdin. Söyləyirdim ki, nə qədər Qarabağsızıq, hamımız QARABAĞlı olmalıyıq.
Həmin gündən – sentyabrın 27-dən 50 milyonluq azərbaycanlının hamısı QARABAĞlı, QARABAĞçı idi. Dünya gözəli Şuşa azadlığa çıxan gündən, Qələbə xəbərini eşidən gündən dünyanın bütün azərbaycanlıları zəfər yürüşünə çıxdılar. Gecə-gündüz bilmədən ölçüyəgəlməz sevinci ayaqüstə alqışladılar. Jurnalist həmkarım İltifat Əhmədov Moskvada yaşayan qızı Məhəbbətin uşaqlarının şəkillərilə məni təbrik etdi. Ailədə milli ruh hakimdir, islami dəyərlər hifz olunur. İltifat müəllim nəvələri Kərbəlayi Məhəmmədəli Hacı Pərvin oğlunun və Rüqəyya Mehdiyevanın bayraqlı şəkillərilə məni sevindirdi. Var ol, Ali Baş Komandan! Var ol, Azərbaycan Ordusu! Ruhunuz şad olsun, qanı yerdə qalmayan əbədiyaşar şəhidlərimiz! Biz sizin hamınızı tanımırıq. Amma hər birinizə bütün ömümüz boyu borcluyuq. Hər birinizin qəhrəmanlığı bir həyat hekayətidir. Bu qəhrəmanlıqlar yazılıb gələcək nəsillərə çatdırılmalıdır. Şəhid anaları, analıq haqqınızı bizə halal edin. Qələbə sevincini bizə yaşadan cəsur əsgər! Sənin şücaətin Qərb mətbuatının nümayəndələrini də heyrətləndirib: “Belə döyüş, belə dövlət, belə Vətən sevgisi görən olubmu – demək çətindir. Dağ yuxarı şəhid olmuş yoldaşı çiynində, döyüşə-döyüşə, qan-tər içində qalxırdı Azərbaycan Ordusu. Nə yaralını, nə öləni əldən buraxmırdılar. Nəfəs almadan Şuşaya çatdılar…” Şuşaya belə nail olduq – qan bahasına! Azərbaycan əsgərisə dünyaya bəyan edir: “BİZ AZƏRBAYCANLIYIQ! BİZ QARABAĞLIYIQ! BİZ BÜTÖVLÜKLƏ TÜRKÜK! KİŞİLİK ALNIMIZA YAZILIB”. İzaha ehtiyacı olmayan min faizli həqiqət!
Mehriban xanım! Dünyamızın “Qızıl ürək”li, Xoşməramlı səfiri, ölkəmizin I Vitse Prezidenti! İlham Əliyevin hərtərəfli sirdaşı və mənəvi silahdaşı. Qoşa qanadınız xalqımızın üstündən əskik olmasın. Humanistliyinizin sorağı dünyanı dolaşır. A qızım, Millət də mehribanlaşır, Mehriban dedikcə sənin adına. N.Həsənzadə (Amma Paşinyanın arvadı özü kimi quldurbaşıları ətrafına yığıb onlara insan öldürməyi məşq elətdirir.) Ötən həftə Azərbaycan Radiosunun “Gəl səhərim” verilişinin canlı bağlantısındakı müsahibədə söylədim ki, bu gün Azərbaycan xalqı bütövlükdə bir ordudur – cavanlı-qocalı, kişili-qadınlı… Sərkərdəsi – Ali Baş Komandan – İlham Əliyev! Lənkəranda doğulsam da, ata babam şuşalıdır. Talış xanlığının dəvətilə Lənkərana gələn Sadiq bəy Mehmandarovdan sonra babamgil – iki qardaş Lənkərana köçüb. Tarixi saxtalaşdıra bilmərəm – qohum olublar, dost olublar, deyə bilmərəm. Ümumiyyətlə, Mehmandarovların Lənkərana gedişindən sonra xeyli şuşalı ora köçüb. Mətləbdən çox uzaqlaşdım.
Mehmandarovların soyadını təsadüfən çəkmədim. I Dünya müharibəsinin komandanı, artilleriyanın atası adlandırılan, müstəqil Azərbaycanın ilk Hərbi naziri Səməd bəy Mehmandarov Lənkəranda dünyaya göz açıb. Ümumiyyətlə, Cənub bölgəsi tarixən hərb xadimlərilə məşhur olub. İki dəfə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Həzi Aslanov! Amma bu şəxs ikinci dəfə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adı almasının sevincini yaşaya bilməyib. Kimdi səbəbkarı? – xain ermənilər tarix boyu xalqımızın düşməni olub. Nə xoş ki, Azərbaycan əsgəri bütün bunların da qisasını alıb… Deyirlər, aslan olan yerdə çaqqal qaçıb gizlənər. Amma öz millətinin düşməni olanlar çaqqal qədər də deyil. Ordusu ordumuzla deyil, mülki əhali ilə döyüşür. Amma bizim Prezidentin reytinqi bu gün yüz faizdir. İnanmıram, dünyanın hansı ölkəsindəsə bunca lider-xalq birliyi ola. Prezident xalqın ən sevimli insanıdır. O bəxtəvər tarixi günü adı Azərbaycan tarixinə qızıl hərflərlə yazılacaq sərkərdə gözlədiyimizdən də tez yaşatdı bizə. Əlbəttə, müdrikliyi sayəsində, qətiyyəti sayəsində, diplomatik savadı, ən başlıcası sağlamlığı bahasına.
Bütün dünya qarşısında qələbə çalacağını bəyan etmişdi. Sözünü kişi kimi dedi və nail oldu. çünki nəfəsi haqqdan gəlirdi. 2019-cu ilin oktyabr ayında cənab Prezident Soçi şəhərindəki Valday beynəlxalq diskussiya klubundakı iclasda çox böyük inamla “Qarabağ Azərbaycandır! Nida!” söyləmişdi. Böyük inamla söylənilən bu sözləri həmin ayda çapa imzaladığım “Söz” jurnalının manşetinə çıxardım.
Gümanımda yanılmadım. İnamım çin oldu. İndisə uca səslə deyirəm – Zəfərin mübarək, Azərbaycan! Nida!!!
Bu yaxınlarda Şəkər Aslanın arxivinə baxarkən iki məktub diqqətimi cəlb etdi. Hər ikisi əbədiyaşar Xalq şairi Məmməd Arazın imzası ilə. Biri 1967-ci ildə Şəkər Aslana ünvanladığı cavab məktubudur. Yəqin ki, Şəkər Aslanın məktubu da Məmməd Arazın arxivində qorunur və ya heç qalmayıb…
İkinci məktubun yazılmasının isə canlı şahidiyəm. Lənkərandan Bakıya gələndə Şəkər Aslan “Evə məktub” adlı kitabını Məmməd Araza çatdırmağımı xahiş etdi. Məmməd Araza çatdıranda şair kitabın bəzi səhifələrinə “quş” qoyaraq vərəqlədi. Bildim ki, nəsə yazacaq. Növbəti həftə “Azərbaycan” nəşriyyatına gedəndə Məmməd müəllim makinadan çıxmış yazını mənə oxutdu. Kövrəldiyimdən təşəkkür etməyə söz tapmırdım. Və yazını zərfə qoyub Şəkər Aslana ünvanladıq. “Sən bölgə şairi deyilsən, ölkə şairisən”.
Bu həmin dövr idi ki, Şəkər Aslan 22 il işlədiyi doğma “Lənkəran” qəzetindən uzaqlaşdırılmışdı. “Söz” jurnalının təsis olunmasına isə aylar qalırdı.
Məmməd Arazın qayğısı, xeyirxahlığı sayəsində çoxlarının taleyinə işıq düşüb. Bunun şahidi çox olmuşam. Əksəriyyəti bu xeyirxahlıqları unutsa da, Şəkər Aslan bu təmənnasız qayğını, diqqəti ömrünün sonunadək minnətdarlıqla yad edirdi.
Bu gün dönə-dönə oxuduğum məktubların müəlliflərinin heç biri həyatda yoxdur. Amma hərarət dolu, səmimi məktublar qalır. Nə xoş ki, yazılanların ömrü onları yazanların cismani ömründən uzundur. Bir də ki, bu məktublarda onların xətti, yazı üslublarıyla yanaşı, həmin anlardakı ovqatları da aydın seçilir. Bu məktublar o zaman üçün iki şəxs arasında olan söhbət idi. İndi isə o məktublar, o yazılı söhbətlər hamıya ünvanlana bilər. Məktublarda ötən əsrin həmin dövrünün ab-havası var, tarixi var. Şəkər Aslan Məmməd Arazın Lənkəran Dövlət Dram Teatrında keçirilən 60 illik (1993) yubileyində çıxış edib və yubilyara həsr etdiyi şeirini oxuyub. Fikirlərini çıxışında ürək genişliyilə əks etdirərək şairə minnətdarlığını bildirib.
Haqq dünyasında olan hər iki şairin doğum günü oktyabr ayındadır. Hər ikisinin ruhuna rəhmət diləyərək məktubları oxucuların ixtiyarına veririk.
Sevda Əlibəyli
Şəkərcan, salamlar!
Məktubunu alıb sevindim. Mən yaza bilməyəndə, yazmağa vaxtım olmayanda, istəyimcə yazmayanda çox bədbin oluram, yata bilmirəm, əsəbi hal keçirirəm. Belə vaxtlarda dostların məktubu məni tərpədir, düşünürəm ki, heç olmasa bir adamın yadında varam, bir adam üçün yaşayıram, bir adama təsəlli verə bilirəm.
Həm məktubun, həm qəzetdəki rəyin məni sevindirdi. Təşəkkür edirəm. İndi gənclər şöbəsi “Azərnəşr”dən ayrılıb ayrı nəşriyyat olduğundan bizdən (bizim şöbədən) bir sıra əlyazmalar ora verilib (siyahı ilə). Vəziyyəti öyrənərəm (mən bu gün evdəyəm, odur ki, doğru məlumat verə bilmirəm), bizdə qalıbsa özüm məmnuniyyətlə redaktə edərəm; ora da verilsə, yenə narahat olmaya bilərsən, hamısı öz yoldaşlarımızdır. Bir də, sənin kimi şairi hər vicdanlı kəs ürəklə redaktə etməyə sevinər.
Bakının havası çox bulanıqdır: yağır, kəsir, gün düşür, külək qopur və s. (elə ədəbi havası da ondan betərdir).
Arzu edirəm ki, yeni şeirlərlə Bakıya gələsən, bizi sevindirəsən. Mən də ara-sıra yazıb-pozuram. Ancaq istədiyim yazıları çap eləmirlər. Mən isə istəyimi ütüləyə bilmirəm. Belə gedişlə də bir yana çıxmaq çətindir. Nə isə, sağlıq olsun. Nə yaxşı ki, sabaha ümid var.
Hörmətlə: qardaşın Məmməd Araz.
30.I.67
bəxtəvərliyə qovuşan şairlərdənsən. Sənin arxanda böyük xalq dayanır, sən bölgə şairi deyilsən, sən ölkə şairisən. Vaxtı ilə Sovetlər birliyi adlanan respublikaların əksər xalqlarının dilində sənin şeirlərin səslənib, dünya dillərinin çoxunda şeirlərin ünvan tapıb, hələ bundan sonra sənin şirin dilin yeni-yeni ünvanlar tapacaq.
“Şəki” şeirində yazırsan:
Abidə yazıdır daşın, divarın,
Demə saralacaq, demə solacaq.
Belə bir dünəni olan diyarın
Gör indi sabahı necə olacaq!
olan səadət deyil. Neçə illərdir ki, sənin təptəzə poeziyandan zövq alan, onu ürəkdən təbliğ edən qələm dostlarından biri də mənəm.
