DƏRTLƏRIN İÇİNDE DƏ ÜMİD İŞIĞINI AXTARIR

Namiq Dəlidağlı, müasir Azerbaycan poeziyasının incisi olaraq, böyük ədəbi dəyəri olan əsərləri ilə tanınır.
Onun yaradıcılığı, yalnız Azərbaycanın deyil, bütün Türk dünyasının ədəbiyyatında vacib bir yer tutur.
Dəlidağlı, həm şair, həm də mütəfəkkir kimi dərin düşüncələrini, fəlsəfi təfəkkürünü və emosional zənginliyini poeziyasına inteqrasiya edərək, Azərbaycan ədəbiyyatına mühüm bir töhfə vermişdir.
Onun əsərləri, xalqın duyğularını, həyatını, mədəniyyətini və tarixini dərinliklə əks etdirərək hər dövrdə oxucuların marağını cəlb etmişdir.
Poeziyasında ən çox işlənən temalar arasında insanın daxili mübarizəsi, sevgi, azadlıq, mübarizə və vətənə olan sevgi yer alır.
Şözün gücünü istifadə edərək, oxucusunun düşüncələrinə dərin təsir edir və bədii ifadələrdəki incəliklə emosional bir atmosfer yaradır.
Şiirlərində işıq və qaranlıq arasında keçən mübarizə, əbədi insanlıq məsələlərinə toxunma onun sənətindəki fəlsəfi zənginliyi göstərir.
Hər bir şeirində oxucusunu yalnız gözəlliklərlə deyil, həm də dərin sosioloji və fəlsəfi düşüncələrlə qarşılayır.
Namiqbəyin şeirlərində insanın daxili dünyası, həyatın acıları və mövcudluğun mənasızlığına dair dərin düşüncələr özünü göstərir. Onun şeirlərində həm emosional yük, həm də fəlsəfi dərinlik var.
Şairin bədii dilində müasir insanın varlıq böhranı, mənəvi sarsıntıları və həyatdan aldığı acılar çox gözəl əks olunub.
Şair “Tanrım” şeirində həyatın və insanın qəlbini sıxan yükə qarşı təslimiyyətini və bu yükü daşımağa olan səbrini təsvir edir.
Şeir, Tanrıya olan müraciətlə başlayır və şairin onun qarşısında gücsüzlüyünü, həyatın ona verdiyi çətinlikləri qəbul etməsini göstərir.
Şeirdə həmçinin insanın daxili mübarizəsi, özünə qarşı olan etirazı və dərdin insanın qəlbini necə böyütməsi təfsilatıyla təqdim edilir.
Tanrının qarşısında şairin acizliyi, mövcud həyatın ağırlığını hiss etdirməklə, oxucunu düşündürməyə və öz həyatını qiymətləndirməyə vadar edir.

“Tanrım, mənim yolum dağlarla örtülü,
Bir nəfəsdə mənim hər işim batır.”

“Bu Dərd” şeirində şair insanın çətinliklər qarşısında düşdüyü psixoloji sarsıntını və bu sarsıntının qarşısında necə aciz olduğunu vurğulayır.
Dərd, şairin həyatında getdikcə böyüyən və onun daxili dünyasını tərpədən bir qüvvə kimi göstərilir.
Həyatın gətirdiyi çətinlikləri qəbul etməkdən başqa bir şey qalmayan şair, bu dərdlərin içində bir ümid işığı axtarır, amma yenə də bədbinlik və kədərdən qaça bilmir.
Bu şeir, insanın öz taleyinə qarşı mübarizəsi və bəzən taleyə təslimiyyətin gətirdiyi qorxu və acını incə bir şəkildə ifadə edir.

“Bu dərd mənimlə birlikdə nəfəs alar,
Həyat bir köhnə döyüşdür, məğlub olandan.”

“İntihar Düşüncələri”
bu şeir şairin ölüm və intihar mövzusuna olan mürəkkəb yanaşmasını ortaya qoyur.
Şairin intihara dair düşüncələri, onun həyatın yükləri və dərdləri ilə necə barışdığını göstərir. “İntihar” bir cür “qələbə” olaraq təqdim edilir, ancaq bu qələbə həyatla mübarizənin bitişi deyil, əksinə, bir “ayrılıq”dır. Şeir, insanın içindəki intihar istəklərinin, bir növ həyatla barışın və ayrılığın ən son mərhələsi olduğunu göstərir. Bu, ölümə qarşı mübarizənin yalnız bir bəndidir və şairin özünü yaşamaq üçün tapmağa çalışdığı çarəsizlikdən doğur.

“Sözlərim də bir uçuş kimi, tükənər,
Ölümdən qorxan deyil, onu istəyərəm.”

“Payız Adam” şeirində payız fəslinin insanın həyatındakı əksinə düşən dövrü simvolizə etdiyi göstərilir. Payız, həmçinin insanın içindəki köhnəlmiş arzuların və keçmişin dövrüdür.
Şair, “payız adam” simvolunu istifadə edərək, həyatın və zamanın tükənməyən hərəkətini və insanın özünü necə keçmişin yükü altında hiss etməsini təsvir edir. Şairin sükut içində keçirdiyi zamanla əlaqələndirilən payız, həmçinin insanın keçmişə olan bağlılığını və bu bağlılığın onu necə geridə buraxmasını simvolizə edir.

“Payızın rənglərində özümü tapdım,
Zaman sükut içində ağladı, mənimlə.”

“Şəkilli Şeir” şeirində şair, bir şəkil vasitəsilə insanın emosional vəziyyətini, ağrısını və keçmişini necə canlandırdığını izah edir. Şəkil, şair üçün yalnız bir xatirə və ya vizual təsvir deyil, eyni zamanda ürəyinin ağrılarını və keçmişin izlərini üzə çıxaran bir vasitədir. Şeirdə, şəkilin vasitəsilə insanın içindəki hər şeyin təmsil olunduğu bildirilir; ağrılar, keçmişin sızısı və həsrət – bütün bunlar bir şəkil vasitəsilə ifadə edilir. Bu şeir, bədii imajların gücünü və onların insanın daxili aləmi ilə necə əlaqələndirildiyini göstərir.

“Bir şəkil, bir xatirə, hər şeyin təmsili,
Ağrılar, keçmiş, hər biri canlanır orda.”
Bu şeir, şairin keçmişə olan nostaljik münasibətini və şəhərdən uzaqlaşma arzusunu göstərir.
Payız, burada, həmçinin ayrılıq və tənha bir həyatın təmsilçisidir.
Şeirdə “xaraba” şəhəri və bu şəhərin insanın daxilindəki tənha hissləri simvolizə etdiyi qeyd edilir. Şair, keçmişə olan bağlılığı, zamanın necə əldən getdiyini və bu getmişliyin gətirdiyi kədəri vurgulayır. Ayrılığın acısı və zamanın keçməsi ilə bağlı təəssüf hissi şeirdə ön plana çıxır.

“Şəhərin xarabalığında sükut var,
Keçmişin izləri yerində donmuş zaman.”

“Sizə Elçi Gəldi, Bizə Ayrılıq” Şeiri
Bu şeir, sevgi və ayrılığın gərgin emosional vəziyyətini təqdim edir. Şair, “elçi” simvolu vasitəsilə ayrılığı bir növ hökm kimi qəbul edir və bu ayrılığın qarşısında dayanan mübarizəni təsvir edir.
Ayrılıq, burada həm fiziki, həm də emosional bir təcavüz kimi təmsil olunur. Şeir, ayrılıq mövzusunu hüzünlə, lakin bir qədər də təbii bir yanaşma ilə təqdim edir.

“Elçi gəldi, amma xəbəri gətirdi,
Ayrılıq, həyatın cəzadır dediyi.”

Namiqbəyin şeirlərindəki əsas mövzu insanın daxili aləmi, həyatda qarşılaşdığı çətinliklər və bu çətinliklərə qarşı olan təslimiyyətidir. Şairin bədii üslubu, qəlbin dərinliklərini və ruhun zədələnmiş vəziyyətini çox təsirli şəkildə təqdim edir.
Onun şeirlərindəki metaforalar, duyğuların dərinliyini və insanın mövcudluğuna dair fəlsəfi düşüncələri əks etdirir. Hər bir şeir, oxucunu öz daxili dünyası ilə qarşı-qarşıya qoyur və onlara həyatın təbii və bəzən acı olan tərəflərini göstərir.
Dəlidağlı, həm də Azərbaycan xalqının tarixini, mədəniyyətini və mübarizə ruhunu öz əsərlərində təcəssüm etdirmişdir. Poeziyasındakı vətən sevgisi təkcə bir coğrafi məkanı əks etdirmir, eyni zamanda bir xalqın ruhunu, mədəniyyətini, əxlaqını və özünə inamını da vəsf edir.
Onun şeirlərində vətənə olan sevgi yalnız fiziki sərhədlərlə bağlı deyil, həm də millətinin tarixi və gələcəyinə olan bağlılıqla əlaqələndirilir.
Dəlidağlı, Azərbaycan xalqının milli kimliyini təbliğ edərək, onu gələcək nəsillərə əbədiyyətlə çatdırır.
Onun ədəbi karyerası bir çox mükafatlarla təltif edilmiş və həm yerli, həm də beynəlxalq səviyyədə böyük uğurlar əldə etmişdir.
Onun əsərləri müxtəlif ölkələrdə və dillərdə tərcümə olunmuş, dünya miqyasında tanınmışdır. Dəlidağlı, ədəbiyyat sahəsindəki uğurları ilə Azərbaycan ədəbiyyatının nüfuzunu artırmış və onu beynəlxalq səhnədə daha da tanıtmışdır.
Şairin ilk zamanlardan etibarən təqdim etdiyi poetik innovasiyalar, onun ədəbi üslubunun zənginliyini və dərinliyini göstərir.
Dəlidağlı, həm klassik Azərbaycan poeziyasının təməl prinsiplərini qoruyub saxlayaraq, həm də müasir dünya ədəbiyyatını özünəməxsus şəkildə qavrayıb ona yeniliklər gətirmişdir. Onun şeirlərindəki dil incəliyi, poetik zənginlik və simvolizm, hər zaman təhlilçilər və ədəbiyyatşünaslar tərəfindən yüksək qiymətləndirilmişdir.
Namiq Dəlidağlının ədəbiyyat sahəsindəki ən böyük uğuru, onun əsərlərinin yalnız poeziya sevərləri tərəfindən deyil, həm də akademik dairələrdə yüksək dəyərləndirilməsidir. O, Azərbaycan poeziyasının inkişafında vacib bir yol göstərmiş, gələcək ədəbiyyat nəsilləri üçün əvəzsiz bir irs buraxmışdır.
Zaman sükut içində ağladı, mənimlə.”
“Şəkilli Şeir” şeirində şair, bir şəkil vasitəsilə insanın emosional vəziyyətini, ağrısını və keçmişini necə canlandırdığını izah edir. Şəkil, şair üçün yalnız bir xatirə və ya vizual təsvir deyil, eyni zamanda ürəyinin ağrılarını və keçmişin izlərini üzə çıxaran bir vasitədir. Şeirdə, şəkilin vasitəsilə insanın içindəki hər şeyin təmsil olunduğu bildirilir; ağrılar, keçmişin sızısı və həsrət – bütün bunlar bir şəkil vasitəsilə ifadə edilir. Bu şeir, bədii imajların gücünü və onların insanın daxili aləmi ilə necə əlaqələndirildiyini göstərir.

“Bir şəkil, bir xatirə, hər şeyin təmsili,
Ağrılar, keçmiş, hər biri canlanır orda.”
Bu şeir, şairin keçmişə olan nostaljik münasibətini və şəhərdən uzaqlaşma arzusunu göstərir.
Payız, burada, həmçinin ayrılıq və tənha bir həyatın təmsilçisidir.
Şeirdə “xaraba” şəhəri və bu şəhərin insanın daxilindəki tənha hissləri simvolizə etdiyi qeyd edilir. Şair, keçmişə olan bağlılığı, zamanın necə əldən getdiyini və bu getmişliyin gətirdiyi kədəri vurgulayır. Ayrılığın acısı və zamanın keçməsi ilə bağlı təəssüf hissi şeirdə ön plana çıxır.

“Şəhərin xarabalığında sükut var,
Keçmişin izləri yerində donmuş zaman.”

“Sizə Elçi Gəldi, Bizə Ayrılıq” Şeiri
Bu şeir, sevgi və ayrılığın gərgin emosional vəziyyətini təqdim edir. Şair, “elçi” simvolu vasitəsilə ayrılığı bir növ hökm kimi qəbul edir və bu ayrılığın qarşısında dayanan mübarizəni təsvir edir.
Ayrılıq, burada həm fiziki, həm də emosional bir təcavüz kimi təmsil olunur. Şeir, ayrılıq mövzusunu hüzünlə, lakin bir qədər də təbii bir yanaşma ilə təqdim edir.

“Elçi gəldi, amma xəbəri gətirdi,
Ayrılıq, həyatın cəzadır dediyi.”

Namiqbəyin şeirlərindəki əsas mövzu insanın daxili aləmi, həyatda qarşılaşdığı çətinliklər və bu çətinliklərə qarşı olan təslimiyyətidir. Şairin bədii üslubu, qəlbin dərinliklərini və ruhun zədələnmiş vəziyyətini çox təsirli şəkildə təqdim edir.
Onun şeirlərindəki metaforalar, duyğuların dərinliyini və insanın mövcudluğuna dair fəlsəfi düşüncələri əks etdirir. Hər bir şeir, oxucunu öz daxili dünyası ilə qarşı-qarşıya qoyur və onlara həyatın təbii və bəzən acı olan tərəflərini göstərir.
Dəlidağlı, həm də Azərbaycan xalqının tarixini, mədəniyyətini və mübarizə ruhunu öz əsərlərində təcəssüm etdirmişdir. Poeziyasındakı vətən sevgisi təkcə bir coğrafi məkanı əks etdirmir, eyni zamanda bir xalqın ruhunu, mədəniyyətini, əxlaqını və özünə inamını da vəsf edir.
Onun şeirlərində vətənə olan sevgi yalnız fiziki sərhədlərlə bağlı deyil, həm də millətinin tarixi və gələcəyinə olan bağlılıqla əlaqələndirilir.
Dəlidağlı, Azərbaycan xalqının milli kimliyini təbliğ edərək, onu gələcək nəsillərə əbədiyyətlə çatdırır.
Onun ədəbi karyerası bir çox mükafatlarla təltif edilmiş və həm yerli, həm də beynəlxalq səviyyədə böyük uğurlar əldə etmişdir.
Onun əsərləri müxtəlif ölkələrdə və dillərdə tərcümə olunmuş, dünya miqyasında tanınmışdır. Dəlidağlı, ədəbiyyat sahəsindəki uğurları ilə Azərbaycan ədəbiyyatının nüfuzunu artırmış və onu beynəlxalq səhnədə daha da tanıtmışdır.
Şairin ilk zamanlardan etibarən təqdim etdiyi poetik innovasiyalar, onun ədəbi üslubunun zənginliyini və dərinliyini göstərir.
Dəlidağlı, həm klassik Azərbaycan poeziyasının təməl prinsiplərini qoruyub saxlayaraq, həm də müasir dünya ədəbiyyatını özünəməxsus şəkildə qavrayıb ona yeniliklər gətirmişdir. Onun şeirlərindəki dil incəliyi, poetik zənginlik və simvolizm, hər zaman təhlilçilər və ədəbiyyatşünaslar tərəfindən yüksək qiymətləndirilmişdir.
Namiq Dəlidağlının ədəbiyyat sahəsindəki ən böyük uğuru, onun əsərlərinin yalnız poeziya sevərləri tərəfindən deyil, həm də akademik dairələrdə yüksək dəyərləndirilməsidir. O, Azərbaycan poeziyasının inkişafında vacib bir yol göstərmiş, gələcək ədəbiyyat nəsilləri üçün əvəzsiz bir irs buraxmışdır.
Onun uğurları hələ də davam etməkdədir. Şairin əsərləri gələcək nəsillərə ilham verəcək və onun ədəbi irsi, Azərbaycan ədəbiyyatının mühüm bir hissəsi olaraq uzun illər boyu oxuculara xidmət edəcəkdir. Dəlidağlı, təkcə şair olaraq deyil, həm də bir düşünür və fəlsəfi bir mütəfəkkir kimi ədəbiyyata böyük bir töhfə vermişdir.
Onun uğurları, yalnız şəxsi karyerası ilə məhdudlaşmır, həm də milli ədəbiyyatın və mədəniyyətin inkişafına olan əvəzsiz qatqı ilə bağlıdır. Şairin əsərləri, hər zaman yeni dövrün tələblərinə cavab verərək və xalqın ruhunu əks etdirərək, Azərbaycan ədəbiyyatının parlaq gələcəyinə ümid yaradır.
Namiq Dəlidağlı, həm şəxsi həyatı, həm də əsərləri ilə Azərbaycan ədəbiyyatına mühüm bir yer tutmuşdur.
Onun poeziyasının dərin fəlsəfi və emosional qatları, eyni zamanda vətənə olan sevgisi və insanın daxili dünyası ilə bağlı təhlilləri, onu müasir ədəbiyyatın görkəmli simalarından biri etmişdir.
Dəlidağlının yaradıcılığı, yalnız Azərbaycan poeziyasına deyil, bütün Türk dünyasının ədəbiyyatına böyük bir töhfə vermişdir.
Onun yaradıcılığını və ədəbi mirasını qiymətləndirmək, gələcək nəsillərə ötürmək, Azərbaycan ədəbiyyatını daha da zənginləşdirərək müasir dövrün tələblərinə uyğun şəkildə inkişaf etdirmək müasir ədəbiyyatın ən mühüm məqsədlərindən biri olmalıdır.
Namiq Dəlidağlının uğurları ilə bağlı ümidlərimiz davam edəcək və onun əsərləri gələcəkdə də ədəbiyyatsevərlərə yol göstərəcəkdir.

Cahangir NAMAZOV,
“Bütöv Azərbaycan”ın Özbəkistan təmsilçisi.
Dünya İstedadları Beynəlxalq Birliyinin üzvü, Abay medalı və “Unutmas meni boğim” beynəlxalq Osman Nəsir xatirə nişanı sahibi.

Namiq Dəlidağlı, müasir poeziyamızda öz dəsti-xətti olan, əsərləri ilə ədəbi dəyər
yaradan şair kimi tanınır.
Bu gün mən deyərdim ki, onun yaradıcılığı, yalnız
Azərbaycanda deyil, bütün Türk dünyasında təbliğ olunmaqdadır. N.Dəlidağlı bir qələm sahibi kimi dərin düşüncələrini, fəlsəfi təfəkkürünü və emosional zənginliyini poeziyasına yansıdaraq, ədəbiyyata mühüm bir töhfə verməkdədir.
Onun yaradıcılığı xalqın duyğularını, həyatını, mədəniyyətini və
tarixini dərinliklə əks etdirərək hər dövrdə oxucuların marağını cəlb etməyə
qadirdir.
Poeziyasında ən çox işlənən mövzular arasında insanın daxili mübarizəsi,
əbədi mövzu olan məhəbbət, azadlıq və vətənə olan sevgi yer alır. O, sözün gücündən istifadə edərək, oxucusunun düşüncələrinə dərin təsir edə və bədii ifadələrdəki incəliklə emosional bir mühit yarada bilir.
Onun şeirlərində işıq və qaranlıq arasında keçən mübarizə, əbədi
insanlıq məsələlərinə toxunma şairin sənətindəki fəlsəfi zənginliyi göstərir. Bir çox şeirlərində oxucusunu yalnız gözəlliklərlə deyil, həm də dərin sosioloji və fəlsəfi
düşüncələrlə qarşılayır. Namiq bəyin şeirlərində insanın daxili dünyası, həyatın
acıları və mövcudluğun mənasızlığına dair dərin düşüncələr özünü göstərir. Onun
şeirlərində həm emosional yük, həm də fəlsəfi dərinlik duyulur. Şairin aşağıdakı
şeirində müasir insanın mənəvi sarsıntıları və həyatdan aldığı acılar bədii dillə çox
gözəl əks olunub. Ağrılıdı:

Bir yer göstər, çıxım gedim,
Yaşaya bilmirəm Tanrım.
Ən əziz dərdimi belə,
oxşaya bilmirəm, Tanrım.

Şair “Tanrım” şeirində insanın qəlbini sıxan həyat yükü ilə tablaşmasını və bu yükü
daşımağı təsvir edir. Şeir, Tanrıya olan müraciətlə başlayır və
şairin onun qarşısında gücsüzlüyünü deyil, həyatın ona verdiyi çətinlikləri
qəbul etməsini göstərir. Şeirdə həmçinin insanın daxili mübarizəsi, özünə etirazı
təfsilatıyla təqdim edilir. Tanrının qarşısında insanın çarəsizliyini, mövcud həyatın
ağırlığını hiss etdirməklə, şair oxucunu düşünməyə və öz həyatını
qiymətləndirməyə sövq edir.

Bu dərd çəkdikcə azalmır,
çəkdikcə gördüm böyüyür.
Çölümdə mən kiçilirəm,
içimdə dərdim böyüyür.

“Bu dərd” şeirində şair insanın ağrılarını, düşdüyü psixoloji
sarsıntını və bu sarsıntının qarşısında necə əlacsız olduğunu vurğulayır. Dərd, şairin həyatında getdikcə böyüyən və onun daxili dünyasını tərpədən bir qüvvə kimi göstərilir.

Dön geriyə bax, demədim,
bu qismətə baxt, demədim.
Nə istədi yox, demədim,
nəyim var, verdim, böyüyür.

Həyatının gətirdiyi çətinlikləri qəbul etməkdən başqa bir əlacı qalmayan şair, bu
dərdlərin içində bir ümid işığı axtarır, amma mənim fikrimcə yenə də bədbinlik və kədərdən qaça bilmir. Bu şeirdə, insanın öz taleyi ilə mübarizəsi və bəzən taleyə boyun əymək məcburiyyəti incə bir şəkildə ifadə edilir.

…Ölümə təslim olmaq
istəməyənlərin
qələbəsidi intihar;
öz qanına susayanların
son nidasıdı intihar;
bütün etirazların
haqq səsidi intihar;
dipdiri duyğuların
qəfil nəfəsinin
kəsilməsidi intihar.
“İntihar düşüncələri” şeirində şairin ölüm və intihar mövzusuna mürəkkəb, eyni zamanda fərqli yanaşmasını görürük. Şairin intihara dair düşüncələri, onun həyatın
ağırlıqları və dərdləri ilə necə barışdığını göstərir. Şeirdə “intihar” bir növ “qələbə”
kimi təqdim edilir. Bu qələbə həyatla mübarizənin sonu, yəni ölüm deyil,
əksinə, bir “ayrılıq” təsvirində canlanan obrazlaşdırılır.
…Əcəlin intihar
edənlərə ölüm borcu qalır.
İnthar ölüm deyil,
intihar ölmək deyil,
sadəcə ayrılıqdı:
ancaq geri dönülməz.
Həm də deyərdim ki, bu şeir insanın içindəki intihar istəklərinin bir növ həyatla barışın və ayrılığın ən son mərhələsi olduğuna çağırışdı. Bu, ölümə qarşı mübarizənin yalnız bir fəndidir və obrazın yaşamaq üçün özünü tapmağa çalışdığı çabadan doğur.

Payız adam,
bu fəsil sənin çiyinlərindən
nimdaş plaş kimi asılı qalıb.
Qış kürkünü görmədim.
Dörd ildi gözlərimdə
bir fəsildə qalmısan:
bomboz rəngdə.
Payız adam!
Bu fəsil əynində
köhnəldi sənin.
Ürəyinə qabqardığın
heydən düşmüş arzularınla
can üstə olan xatirələrinə
yol gedirsən.
Hələlik…
“Payız adam” şeirində payız fəslinin insan həyatına yansıması bir obraz kimi
göstərilir. Payız, həmçinin insanın içindəki köhnəlmiş arzuların və keçmişin zaman
şəklidir. Şair, “payız adam” obrazından istifadə edərək, həyatın və zamanın
hərəkətliliyini, insanın özünü necə keçmişin yükü altında hiss etməsini təsvir edir.
Şairin sükut içində keçirdiyi zamanla əlaqələndirilən payız, həmçinin insanın
keçmişə olan bağlılığını və bu bağlılığın onu necə xatirələrə köklədiyini ehtiva
edir.
Mənə şəkil göndərdin…
o şəklin içində hər şeyin
öz şəkli var:
Baxışın öz şəkli var,
ürəyin öz şəkli var.
… Mənə şəkil göndərdin,
nə rəngli şəkildi…
Bomboz ağrılarıma
duz basar, “məlhəm” olar…
Göyərər ağrılarım,
qaysaqlamaz, nəm olar.
Bundan belə hər dəfə
o şəklə baxanda
xumarlanar gözlərim,
baxışlarım dəm olar…
Mənə şəkil göndərdin….
“Şəkilli şeir” şeirində şair, bir şəkil vasitəsilə insanın hiss və duyğularını, həsrətin-hicranın ağrısını və ötənləri necə canlandırdığının şahidi oluruq. Şəkil, şair üçün yalnız bir xatirə və ya vizual təsvir deyil, eyni zamanda ürəyinin ağrılarını və keçmişin izlərini üzə çıxaran bir vasitədir. Şeirdə, şəkilin vasitəsilə insanın içindəki hər şeyin təmsil olunduğu bildirilir; ağrılar, keçmişin göynərtisi və həsrət – bütün bunlar bir şəkil vasitəsilə ifadə edilir. Bu şeir, bədii detalların gücünü və onların insanın daxili aləmi ilə necə əlaqələndirildiyini göstərir.
Bir sözlə, bu şeir, şairin keçmişə olan nostalji münasibətini təsvir edir:

Hərdən yolun düşürdü,
bu “xaraba qalmış”a-
Nə vaxtandı bir güman,
ümidinə qalmışam.

Mən xaraba deyəndə,
bu şəhəri deyirəm.
Sənsiz havası, suyu,
bu zəhəri deyirəm

şeirdə sevdiyinin gedişi ilə aşiqinə “xaraba” təsiri bağışlayan şəhər və bu şəhərdə
tənhalığına sığınmış insanın daxilindəki kövrək hisslər sözlə ustaca şəkilləndirilib.
Şair, keçmişə olan bağlılığı, zamanın necə əldən getdiyini və bu gedişin gətirdiyi
kədəri vurgulayır. Ayrılığın acısı və zamanın keçməsi ilə bağlı təəssüf hissi şeirdə
ön plana çıxır.

“Sizə elçi gəldi, bizə ayrılıq”
Bu şeir, sevgi və ayrılığın gərgin emosional vəziyyətini təqdim edir. Şair, “elçi”
obrazı vasitəsilə ayrılığı bir növ hökm kimi qəbul edir və bu ayrılıqla mübarizəni
təsvir edir. Ayrılıq, burada həm fiziki, həm də emosional bir ağrı kimi
təmsilolunur. Şeir, ayrılıq mövzusunu hüzünlə, lakin bir qədər də təbii bir yanaşma
ilə təqdim edir.
Qapınız döyüldü bir axşamçağı,
sizə elçi gəldi, bizə ayrılıq.
Yenə niyyətini dəyişməmişdi,
köhnə libasında təzə ayrılıq.
Namiq bəyin şeirlərindəki əsas mövzu insanın daxili aləmi, həyatda qarşılaşdığı
çətinliklər və bu çətinliklərə yenilməmək xüsusiyyətini aşılamaqdır. Şairin bədii
üslubu, qəlbin dərinliklərini və ruhun ağrıyan vəziyyətini çox təsirli şəkildə təqdim
edir. Onun şeirlərindəki metaforalar, duyğuların dərinliyini və insanın
mövcudluğuna dair fəlsəfi düşüncələri əks etdirir. Hər bir şeir, oxucunu öz daxili
dünyası ilə qarşı-qarşıya qoyur və onlara həyatın təbii və bəzən acı olan tərəflərini
göstərir.
Dəlidağlı, həm də Azərbaycan xalqının tarixini, mədəniyyətini və mübarizə
ruhunu öz əsərlərində təcəssüm etdirir. Onun poeziyasındakı vətən sevgisi təkcə bir
coğrafi məkanı əks etdirməklə bitmir. Eyni zamanda qədim bir xalqın ruhunu,
mədəniyyətini, əxlaqını vəözünə inamını bədii dillə yksək səviyyədə vəsf edir.
Onun şeirlərində vətənə olan sevgi yalnız fiziki sərhədlərlə bağlı deyil, həm də
millətinin tarixi və gələcəyinə olan bağlılıqla əlaqələndirilir. N. Dəlidağlı, xalqının
milli kimliyini təbliğ edərək, onu gələcək nəsillərə sözlə, ədəbiyyatla çatdırmağa
çalışır.
İndiyə qədər şairin yaradıcılığı diqqətdən kənarda qalmayıb, müəyyən şəkildə
dəyərləndirilib və bu dəyərləndirmə mövcud zamanda da davam edir. O bir çox
mükafatlarla təltif edilib, həm yerli, həm də ölkə xaricində uğurlar qazanmaqdadır. Onun şeirləri müxtəlif xarici ölkələrdə tərcümə olunub və yayılıb.
Bu gün N.Dəlidağlı öz yaradıcılığı ilə Azərbaycan ədəbiyyatının inkişafına, əsl
sözə xidmət etməklə onun nüfuzunu daha da artırmağa və onu digər ölkələrdə
tanıtmağa çalışır. Şairin ilk zamanlardan etibarən təqdim etdiyi poetik yeniliklər,
onun ədəbi üslubunun zənginliyini və dərinliyini göstərir. N.Dəlidağlı həm klassik
Azərbaycan poeziyasının təməl prinsiplərini qoruyub saxlamaqla, ona yeniliklər
gətirir, həm müasir dünya ədəbiyyatını özünəməxsus şəkildə qavrayıb. Onun
şeirlərindəki dil incəliyi, poetik zənginlik və simvolizm, hər zaman təhlilçilər və
ədəbiyyatşünaslar tərəfindən yüksək qiymətləndirilməkdədir. Namiq Dəlidağlının
ədəbiyyat sahəsindəki uğurlarından biri də, onun əsərlərinin yalnız poeziya sevərlər
tərəfindən deyil, həm də akademik dairələrdə yüksək dəyərləndirilməsidir. Şair
Azərbaycan poeziyasının inkişafında öhdəsinə düşən missiyanı layiqincə yerinə
yetirir. Onun gələcək ədəbi nəsillər üçün gərəkli irs formalaşdırmaq cəhdi və
əməyi nəzərdən qaçmır.
Şairin uğurları hələ də davam etməkdədir. İnanırıq ki, onun yaradıcılığı gələcək
nəsillərə ilham verəcək və ədəbi irsi Azərbaycan ədəbiyyatının mühüm bir hissəsi
olaraq uzun illər boyu oxuculara xidmət edəcəkdir.
Dəlidağlı, təkcə şair olaraq
deyil, həm də bir fikir, fəlsəfi düşüncə sahibi, jurnalist kimi ədəbiyyata, sözə xidmət etməkdədir.
N.Dəlidağlının uğurları, yalnız şəxsi yaradıcılığı ilə məhdudlaşmır. O həm də milli
ədəbiyyatın və mədəniyyətin inkişafına olan əvəzsiz qatqısı ilə yüksək dəyərə
layiqdir. Şairin əsərləri, hər zaman yeni dövrün tələblərinə cavab verərək və xalqın
ruhunu əks etdirərək, Azərbaycan ədəbiyyatının parlaq gələcəyinə ümid yaradır.
Namiq Dəlidağlı, həm şəxsiyyəti, həm də əsərləri ilə Azərbaycan ədəbiyyatında öz
mühüm yeri olan müəllifdir.
Poeziyasının dərin fəlsəfi və emosional qatları, eyni zamanda vətənə olan sevgisi
və insanın daxili dünyası ilə bağlı təhlilləri şairi müasir ədəbiyyatın
görkəmli simalarından biri etmişdir. Onun yaradıcılığını və ədəbi mirasını
qiymətləndirmək, gələcək nəsillərə ötürmək, Azərbaycan ədəbiyyatını daha da
zənginləşdirərək dövrün tələblərinə uyğun şəkildə inkişaf etdirmək müasir
ədəbiyyatın ən mühüm məqsədlərindən biri olmalıdır.
Namiq Dəlidağlının davamlı
uğurları ilə bağlı ümidlərimiz sonsuzdur və əsərlərinin gələcəkdə
ədəbiyyatsevərlərə bələdçi olacağından əminik.

Cahangir NAMAZOV,
“Butov Azərbaycan” qəzetinin, “YAZARLAR” jurnalının redaksiya heyətinin üzvü, Özbəkistan üzrə təmsilçisi.
Azərbaycan Jurnalistlar birliyinin üzvü.