
XOCALI – QAYSAQLANMAYAN YARA
Tarix səhifələrini vərəqlədikcə Azərbaycanın ağrılı-acılı, şanlı-şərəfli, sevincli-fərəhli günlərinin bir daha şahidi oluruq.
Keçən əsrin əvvəllərində – 1918-ci ildə Məhəmməd Əmin Rəsulzadə Azərbaycan Cümhuriyyətinin memarı kimi torpağa azadlıq toxumu səpdi. Varlığımızın, kimliyimizin təsdiqi olan Şərqdə ilk Demokratik Cümhuriyyətin 23 ay yaşamasına baxmayaraq, 71 ildən sonra imperiya əsarətinə son qoyaraq yenidən müstəqilliyini bərpa etdi. Yaşadığımız bu illər ərzində qırğınlara, faciələrə, soyqırımlarına da az şahidlik etmədik. Yurdsevər, vətənpərvər oğullarımız tarix boyu mənfur düşmənlərin törətdiyi qanlı qırğınların, terrorların qurbanına çevrildi. Bəzən kənd və şəhərlərimiz də oda-alova bürünərək vandalizmin, vəhşiliyin güdazına getdi. Mart soyqırımı, Ballıqaya qətliamı, Ağdaban, Başlıbel, Qaradağlı faciəsi də qanlı tariximizin səhifəsinə yazıldı. Amma bu qətliamlar arasında ən dəhşətlisi əsrimizin qan yaddaşı olan Xocalı soyqırımıdır.
Tarix boyu ermənilərin Azərbaycan torpaqlarına, o cümlədən Dağlıq Qarabağa qarşı ərazi iddiaları irəli sürməsi qanlı toqquşmalara səbəb oldu. Bu torpaqların onlara məxsus olduğunu iddia edən ermənilər “Dənizdən-dənizə Böyük Ermənistan” xülyasını həyata keçirmək üçün məkrli və işğalçı planlar qurdular.
1991-ci ildə Azərbaycan azadlığını, müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra Ermənistan məkrli və hiyləgər planlarını həyata keçirmək üçün xarici dövlətlərin yardımı ilə təcavüzkar və işğalçılıq siyasətini də genişləndirdi. Közərən münaqişə müharibə alovuna çevrildi. O zaman Azərbaycanda nə vahid komandanlıq vardı, nə də peşəkar kadr ehtiyatı. Tək-tək zabitlərin və qeyri-peşəkar vətənsevər oğulların rəhbərliyi ilə formalaşan könüllü özünümüdafiə dəstələri yaradıldı.
1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə 366-cı motoatıcı alayın köməyi ilə erməni ordusu Xocalıya daxil olaraq müasir tarixin ən dəhşətli qırğınını törətdi. Erməni silahlı qüvvələri bütün beynəlxalq hüquq normalarını pozaraq Xocalı şəhərinin üzərinə ağır texnika yeritdilər. Dinc əhaliyə misli görünməmiş qəddarlıqla divan tutuldu, şəhər vəhşicəsinə yerlə yeksan edildi.
Əslində, ermənilər Xocalıya hərbi əməliyyat keçirmək üçün hücum etməmişdilər. Onların əsas məqsədi dinc, əliyalın əhaliyə qarşı soyqırımı törətmək idi. Şəhərin az saylı müdafiəçiləri Əlif Hacıyev, Tofiq Hüseynov və digər cəngavər oğulların rəhbərliyi ilə sona qədər müqavimət göstərdilərsə də təəssüf ki, düşmənin üstün qüvvəsi və texnikası bu müqaviməti qıra bildi. Şəhərin müdafiəçilərinin demək olar ki, əksəriyyəti qəhrəmancasına şəhid oldu.
Bu, yalnız Azərbaycan xalqına qarşı deyil, bütün bəşəriyyətə qarşı yönəlmiş cinayət idi. Bəli, cinayət! Uşaq, qadın, qoca demədən əliyalın əhaliyə qəfil hücum etməyin cinayətdən başqa adı ola bilməz.
Əhalini öldürməklə yetinməyən mənfur düşmən cəsədlərə də işgəncələr vermişdi. Biz bunu Milli Qəhrəman Çingiz Mustafayevin lentə aldığı kadrlarda açıq-aşkar görə bilərik. Elə Xocalı qətliamının dünyaya tanıdılmasında Çingiz Mustafayevin lentə aldığı kadrlar, şahidlərin ifadələri və digər şəkillər düşmənin necə amansız olduğunu bir daha sübut edir.
Ermənilər bu qətliamı törətməklə Azərbaycan xalqının əzmini qıra biləcəklərini düşünürdülər. Amma xalqımıza qarşı Xocalıda törədilən böyük soyqırımı aktı xalqımızın mübarizə əzmini qıra bilmədi. Bəli, bu qırğın bizi dərindən sarsıtdı, qəlbən kədərləndirdi, lakin biz öz inamımızı itirmədik. Müqəddəs amalımızdan, tutduğumuz yoldan çəkinmədik. Xocalı faciəsinin dünya miqyasında tanıdılmasına çalışdıq. Çox əfsuslar olsun ki, köməksiz, yalnız Allaha sığınmış xalqımıza arxa duran olmadı. Daim ədalətdən danışan bir sıra Avropa ölkələri də Xocalı faciəsinə göz yumdu. Ermənilərin saxta göz yaşlarına inanıb dünyanın şahidlik etdiyi soyqırımını görməzdən gəldi. XX əsrin ən dəhşətli hadisəsi – Xocalı soyqırımı Azərbaycan tarixində qanlı iz buraxdı. Ermənilər bir gecədə elə bir cinayət törətdilər ki, xalqımız onu illər keçsə də unutmayacaq.
Xocalı soyqırımı nə qədər dəhşətli və amansız olsa da, 44 günlük savaş kimi tarixə düşən Vətən müharibəsində bu qətliamın qisasını almaq dəmir yumruqlu müzəffər ordumuza nəsib oldu.
Müəllif: Aysu TÜRKEL
YAZARLAR.AZ
===============================================
<<<<<< WWW.USTAC.AZ və WWW.BİTİK.AZ >>>>>>
Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru