Etiket arxivi: MUSA ASLANXANLI

MUSA ASLANXANLI – UNUDULMAZ SAYĞI

UNUDULMAZ SAYĞI

Can, ay cavanlıq, qədrini

Bilən olmadı, olmadı.

Bir dünyanın yiyəsiydin,

Yiyən olmadı, olmadı…

Rəhman Babaxanlının şeirindən… Cavanların ömür-gün uğurlarını, səhvlərini, acılarını xatırladım… Şeirdə gənclik illərinin, ömrün-günün qədrini bilməkdən söhbət gedir. İstisna hallar olsa da, düşünürəm ki, günübugün olduğumuz mühitdə bizim də cavanlarımıza ürək yandırmamız, sayğımız azalıb…

Bir bədii əsərə- deyək ki,şeirə ciddi yanaşarkən, o şeri dərindən təhlil edərkən Rəhman Babaxanlını xatırlayıram. Qədirbilən qələm sahibləri, oxucular da Rəhmanın milli-mənəvi düşüncələrdən yaranan, sadə, ancaq dolğun məzmunlu şeirlərini unutmazlar, elə bilirəm… 1985-ci ildə ilk kitabı, “Zaman heç nəyə baxmır” çap olunub. ( Daha doğrusu, bir kitabı nəşr olunub, o da 37 yaşında) Kitab “Analar”şeiri ilə açılır…

Analar, analar, gözəl analar!

Doğuma, ölümə dözən analar!

Oğul-oğul deyib gəzən analar!

O kimin oğludu, qurd ürəklidi?

O kimin oğludu, quş ürəklidi?

Analar, analar, əziz analar!

Gözünün qorası dəniz analar!

Ölsək, üstümüzdə ağlamayin siz.

Qara yaylıqları bağlamayın siz.

Biz qara yerlərə yem olmayırıq,

Vətən oğulluğa götürür bizi.

Vətən köynəyindən keçirir bizi.

Vətən köynəyindən qurdürəklilər

Keçirlər, vətənə oğul olurlar.

Vətən köynəyindən quşürəklilər

Keçəmmir,

Vətənin özündən keçir,

Bir tikə çörəyə boğaz olurlar.

Bu şeirdə bütün zamanlar üçün, önəmli, bu gün Vətənimiz üçün ən önəmli olan Vətən, Ana, Oğul gözləntiləri, ilgiləri bədii ifadəsini tapıb. Qurd ürəkli ifadəsi xalqdan gəlir, igidlik, cəsarət simgəsidi… Vaxt gəldi, qurdürəkli oğullar sözünü dedi!..

Şair analara üzünü tutur:

Qurd ürəyi verin gül balalara,

Yurd ürəyi verin gül balalara;

Vətən köynəyindən keçirsin bizi,

Vətən oğulluğa götürsün bizi!..

Rəhman da Qarabağ həsrəti ilə yaşayan şair idi…

Dünyasını dəyişməzdən bir az qabaq “Qarabağsız…” şeirini yazdı

Qarabağsız qara bayramdı bütün bayramlar,

Qarabağsız qara bayraqdı butün bayraqlar…

Qarabağsız qara niyyətdi bütün niyyətlər,

Qarabağsız qara şöhrətdi bütün şöhrətlər…

Qarabağsız qara yaylıqdı bütün yaylıqlar…

…Qarabağsız gora getmə, gora getmə, gora sən,

Qarabağsız qalacaqsan Qarabağsız hara getsən!..

Şeir müdrik şairin vəsiyyəti kim səslənir…

.Yeri gəlmişkən, heç təsadüfi deyil ki ustad Xalq şairi Rəsul Rza Rəhmana uğurlu yol yazıb, onu ədəbi içtimaiyyətə təqdim edib.

Rəhmanı tələbəlik illərindən tanıyırdım… Ədəbi dərnəklərdə də görüşürdük. Yataqxanada qaldığım 4 nəfərlik otaqda yataq dəsti olan bir boş çarpayı vardı. Ara-sıra Rəhman gəlib gecəni qalırdı. Səhər tezdən durub gedirdi. Bizə elə bir narahatlıq yaratmırdı. Universitet tələbələri, yataqxana işçiləri də onu tanıyırdı. Özü indiki İqtisad Universitetində oxuyurdu. İmkan olanda məndən təzə yazdığım şeirlərdən oxumamı istəyirdi. Tənqidi fikirlərini də estetik, uyarlı bir şəkildə deməyi bacarırdı. Özü şeir oxuyanda əsas fikri, ifadəni aydın tələffüzlə dinləyiciyə çox yaxşı çatdırırdı. Füzulini çox sevirdi, vəziyyətə uyğun Füzulidən dediyi misralar ünsiyyətə bir ayrı gözəllik gətirirdi Rəhman Babaxanlı 1948-ci ildə Ağdam rayonunun Böyükbəyli kəndində anadan olub. Uzun illər “Azərbaycan” radiosunda redaktor, AzTV-də “Ədəbi abidələr” verilişində rejissor və aparıcı kimi çalışıb.

Kənddə orta məktəbdə müəllim işləyirəm… 80- cı illərin axırları olardı. Məktəb rəhbərliyi mənə :

-Get, “Araz” pavliyonunda qonaqlar var sənlə görüşmək istəyirlər.

Getdim. Pavilyon deyilən Baki yolunun kənarında, rəmə dediyimiz təpəliyin ətəyində, su arxının üstündə, söyüdlərin əhatəsində idi… Mənimlə görüşmək istəyən Rəhman Babaxanlı, onunla bərabər olan Zaman Qarayev idi… Onlar Ədəbiyyatı təbliğ bürosu xətti ilə rayonlara çıxmışdılar.

Tələbəlik illərində olan diqqətli, sayğılı münasibətimizi unutmamışdı Rəhman. Mənimlə görüşməyi, hal-əhval tutmağı bəlkə də özünə borc bilmişdi. Bir çay süfrəsi arxasinda hal-əhval tutduq, söhbətlər etdik. Ailə qurmağımla maraqlandı. Lətifələr danışdı… Rəhman qaraqabaq adam deyildi, məclis adamı olmağı bacarırdı. Rəhman:

-Musa, şeir oxu,- deyir.

Deyirəm ki, şeirdən bir az uzaqlaşmışam. Rəhman təkid edir. Əslində mən düz deyirəm, ancaq ailə qurandan sonra maraq yaranıb, əl yazmalarıma baxıram, düzəlişlər də edirəm. Rəhman bir az da ərklə məni yola gətirir. Yadımda olan şerimi deyirəm. Əslində bu şeir 80-ci illərin axırlarında yazılıb. Sonra cüzi dəyişiklik də olub.

Bir yol var-dirənir daşa, qayaya

Bir çay var-bağrımın başından keçir.

Xalqın bölünməsi soyuq su olub

Xalqın süfrəsindən,aşından keçir

Dost olan layiqdi dosta tən gələ…

Nə çox yolumuzda qurulur tələ…

Gör,kimlər dəyirman işlədir hələ,

Gör,kimlər dəyirman daşından keçir!

Bölündük düşmənin məharətindən,

Namərdin bulanıq xasiyyətindən.

Araz-Pyoturun vəsiyyətindən,

Nadirin gözünün yaşından keçir!..

Vətəndir hər qaya, hər daş, hər yazı!-

Yazılı daşları bir nur damlası…

Sular yağmalanıb, büllur damlası

Zümrüd üzüklərin qaşından keçir!..

Musa, sözlərini saxla yarıda,

Xalq öz sabahını gərək yarada.

Sənin də taleyin ulu dünyada

Xalqın baharından, qışından keçir.

Şeiri bəyəndilər… Rəhman tərifli cümlələr dedi:

– Əla!.. Biz bura sənin şeirləri dinləmək üçün gəlmişik, bir şeir də oxu,-dedı.

Olsun ki mən sıxılmayım deyə bir lətifə də danışdı.

Yaxın aylarda yazdığım tək bir şeir də yadımdaydı…

Qiymət tapa, dəyərlənə-

Ömür neçə il məskəni…

İşıqlana, kaş ki ola

Qədim yurdlar el məskəni…

Yolumuzda nahaq çoxsa,

Şər qalxınan ruhu boğsa…

Sınaqlardan çıxsın, yoxsa

Eşqim ancaq dıl məskəni?..

Sınan ümid nələr deyir…

Yoxa çıxdı neçə xeyir.

Toxum səpdim, nahaq, o yer

Sel ağzıydı, sel məskəni…

Sənmi mələk, sənmi pəri,

Kim bağlayar sınan pəri?..

Gəl sındırma şüşələri,

Qəlbim olar yel məskəni…

Yolum məslək, yolum məram,

Əyləncəylə yoxdu aram…

Mən bir gül var, axtarıram,

Tapsam, ömrüm gül məskəni…

Qonaqlarım şeirə qonaq olur… Sağollaşıb xoş ovqatla ayrılıram. Rəhmanın məni xatırlaması, sayğı göstərməsi də unudulmaz xatirəyə dönür…

Müəllif: Musa ASLANXANLI

                     AYB-in üzvü. Prezident təqaüdçüsü.

MUSA ASLANXANLININ YAZILARI

Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

“ƏDƏBİ OVQAT” JURNALI PDF

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

“ULDUZ” JURNALI PDF

“XƏZAN”JURNALI PDF

WWW.KİTABEVİM.AZ

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

MUSA ASLANXANLI – ULULARDAN, BABADAĞDAN SORAQ ALDIM


ULULARDAN, BABADAĞDAN SORAQ ALDIM
Tarixdən: “Xosrov şahənşah elan edilsə də, ətrafına ümid etmədiyindən Mədaini tərk etdi. Əvvəl Azərbaycana getdi, oradan Bizans imperatoru Mavrikinin sarayına… “
Bizans imperatorundan kömək alsın deyə, Xosrov nə edə biləcəyini, hansı güzəştlərə gedə biləcəyini düşünmüşdü… Bizansla müttəfiq olan Hun qoşunlarını özünə tərəfdaş edə biləcəkmi? Bizanzdan alınan türk torpaqlarıni da Bizansa qaytarar,təki taxt-taca sahib olsun… Daha nələr olacağını bilərmi?..
Bizans sarayında sığınacaq tapmış Xosrov, imperator Mavriki ilə danışıqlar apararaq, ona hərbi yardım göstərəcəyi təqdirdə, gürcü və ərmən vilayətlərini Bizansa güzəştə gedəcəyinə söz verdi…
Mavrik də düşündü ki, baxmayaraq ki, bu vilayətlərin əhalisi əsasən ər saklar, qıpçaqlar, oğuzlar-türklərdi, eyni dildə danışan əhalidi, ancaq onlarla hardasa dil tapmağı bacarar… Əqidəsi zəifləri,var-varidat hərislərini,vəzifə düşkünlərini öz tərəfinə çəkməklə, idarəetməsini yarada bilər… Qafqaz türkləri xristianlığı ilk qəbul edən ellər olsa da, Bizans elə bu dindən istifadə etməklə bu əraziləri özünə tabe etməyə çalışacaq…Artıq uzun illərdi ki, Bizans dövləti bu yolla- hətta xristianlığı parçalamaq yolu ilə, bəli, dini
paçalamaqla belə özəl məqsədinə çatmağa çalışır…Bizansda hazırlanmış xüsusi dini nümayəndələrin iştirakı ilə bu iş heç də pis getmir: Bu ərazilərin kilsələri Bizansın təsirində olacaq. Bu da bir imkandı…Bu imkanı əldən vermək olmaz… Bunları edə bilsə, idarəetmə asanlaşacaq…Hər necə olsa, illik vergiləri toplayacaq… Addım-addım da irəli gedə bilər. Bu ərazilərdə yaşayan qədim-qaim türk ellərindən Bizansı qoruyan yeni qoşun hissələri də yaranacaq… Bu qoşunlarla ən güclü düşmənlərlə də vuruşa bilərlər. Elə türklərin özü ilə də vuruşmaq olar!..
Bu ərazilərdə hələ Şumer dövründən güclü dövlətlər yaratmış, buradan Batiya, Doğuya yayılmış türklərin burada müstəqil dövlətlər yarada biləcəyini nə bizanslılar, nə də sasanilər nədənsə ağıllarına gətirmirlər, bəlkə də o fikri heç özlərinə yaxına buraxmaq istəmirlər… Tarixdən məlumatları yox kimi görünməyə çalışırlar…
Xosrov ümidli baxışlarla hökmdar Mavrikə baxaraq:
-Mənə hər hans bir tapşırığın olsa, oğul kimi yanındayam.
-Bilirəm, oğul kimi yanımdasan, danışdıq axı… Darıxma, qızım Məryəmlə toyunuz olsun, beləliklə, sən mənim ən yaxın ailə üzvüm olursan, mənim də borcum sənə yardım etməkdi. Toydan sonra Bizans qoşunu da hazır olacaq. Dediyin, kömək almaq istədiyin cəngavər hunlar da bizim qoşunun tərkibindədi, bizimlə müttəfiqdi… Hakimiyyət sənin olmalıdı, narahat olma…
…Bəhram Çubin bir ciddi müqavımətlə rastlaşmadan Mədainə daxil oldu. O, vəzirlə, saray əyanlarıyla ilk görüşdə:

-Mən intiqam almaq üçün gəlməmişəm, ancaq haqsızlığa etraz etməyə gəlmişəm. Mənə olan münasibətə aydınlıq gətirilməsini istəyirəm. Yaxşı, siz mənə olan haqsızlığa niyə etraz etmədiniz, siz Hörmüzün yanında deyildiniz? Mənə özümü tərifləmək yaraşmaz. Mənim İran üçün nələr etdiklərimi nədən unutdunuz?.. İpək yolun İrana biz qazandırmadıqmı? Bugün bu İranın istifadəsində zaman-zaman bizim türk ellərinin gücü ilə açılan yollar var!..İndi siz nə fikirləşirsiniz?.. Biz yollar açdıq,o yolların çoxu da böyük türk ellərindən keçən yollardı.Bunu fikirləşin… Söhbət tək mənə olan haqsızlıqdan getmir, döyüşən igid oğulları düşünün… Belə görürəm, siz yaxşılığa qiymət verməyi bacarmırsınız… Yaxşılığa pislik edənlərin də bir adı var… Xosrov Pərviz hanı? Kor edilmiş atanı atıb gedib, onu kor edənlərin onu qətlə yetirəcəklərini də düşünməyib?.. Hətta belə fikir yaranır ki, Xosrov Pərviz hakimiyyətə gəlmək üşün atasını kor edib…
Vəzir ayağa qalxaraq:
-Hörmətli Şahənşah, bu səhv fikirdi…Bu hadisələrdə Xosrov Pərvizin iştirakı olmayıb…
-Burada kim nə edib, ola bilər, siz məndən yaxşı bilərsiniz… Aydındı… Yaxşı, bizim Bizansa uduzmağımızın səbəbini düşündünüzmü? Bizans hunlarla-türklərlə dost oldu, müttəfiq oldu, biz də döyüşdə, əsasən hunların qarşısında dayana bilmədik…Uduzmağımızın səbəb budu!.. Hunlar deyəndə hunların ünlü sərkərdəsi Atillani da yadınıza salın. Avropa imperatoru Atillanı!.. Bunu da düşünün…
Yaxşı,nəyə görə mərhum Hörmüzün da olduğu nəsil türkzad adlanır? Bilərsiniz, babaları Ənüşürəvan Adil Xəzər xaqanının qizi ilə evlənmişdi. O da bunu bu əraziləri qorumaq, dövləti gücləndirmək üçün etmişdi. Bəs indi sizin türklərə münasibətiniz necədir?..
Siz türklərə dost münasibətinizdən necə danışa bilərsiniz, mənə deyin. Türklərə aid əraziləri ələ keçirmək, yer adlarını dəyişmək- buna dostluq deyəcəkniz?..
Bir eli öz yurdundan başqa yerə köçürməkdə sizin məqsədiniz nədir? Azərbaycanlılar-türklər yaşayan əraziyə farsları, kürdləri köçürüməklə qarşıdurma yaratmaqdı niyyətiniz?
Millətləri bir-biri ilə vuruşdururb, tamaşaya baxmaq, budu istəyiniz?.. Millətin əsəbləri ilə oynamayın! Xəbərdar edirəm, belə yaramaz əməllərə bir mənalı son qoyulsun!
Bu dediklərimi unutmayın!.. Ancaq indiki halda mən təqsirkar axtarıb,cəzalandırmaq fikrində də deyiləm… Sağlam münasibət, anlaşma olmalıdı idarəetmədə… Ədalətli idarə etmə güclü ölkə deməkdir.Qanunları pozanların uyğun cəzası verilməlidi… Kəndliyə şərait yaradılsın, kömək edilsin, torpağı becərə bilsin… Döyüşdə həlak olanların ailəsinə yüksək səviyyədə qayğı olmalıdı…
Qəbula gələn insanları diqqətlə dinləməli, problemlərini həll etməliyik.. Hansı eldən olmasından asılı olmayaraq bacarıqlı adamlar dövlətin idarə edilməsində iştirak etməlidi… Dövlət maraqları şəxsi maraqların ayaqları altında qalmalı deyil!.. Mən türkəm, İranı müdafiə edirəm, mənə qarşı, ümumən türklərə qarşı niyə haqsızlıq edirsiniz?! İranı qorumaq istəyirsinizsə, belə haqsız əməllərə son verin!.. Mən bu fikirlərlə şahənşahlıq taxtına əyləşdim…
…İlk olaraq Naxçıvanda Bəhram şahın adına sikkələr zərb edilib,dövrüyəyə buraxıldı…
Azərbaycandan, vilayətlərdən nümayəndələr Mədainə dəvət edildi. Yeni əmrlər yazıldı, tapşırıqlar verildi…
…Bəhram şah düşünür, kimlərlə, hansı dövlətlərlə dostluq münasibəti yaratmalıdı? Uzun illər Göy türklərlə vuruşub… hansı üzlə onlara yaxın getsin?… Qarşısında həlli çətin suallar var… Azərbaycan- doğma eli-ər sak elləri, Şumerlərdə tarix yazan kuti elindən-Albaniyadan Varaz Qor ona necə kömək edə bilər.Bayandur xan, Qazan xan, oğuz eli bu çətin məqamda ona necə əl uzada bilər?..
Düşdüyü vəziyyəti hər tərəfli düşünəndən sonra Bəhram Çubin ilk əvvəl Bayandur xana məktub yazdı.
“Oğuz elinə, Bayandur xana,salam. Siz oğuz eli olaraq zaman-zaman bizlə-ər saklarla bir hərəkət etmisiniz. Azərbaycan ocağının közü ilə zirvələrdə birlik, döyüş tonqalı qalayan şanlı elsiniz. Bu gün bizi birliyə,birləşməyə çağıran tonqallara daha çox ehtiyacımız var.
Mənə qarşı Sasani şahənşahı Hörmüz haqsızlıq etdi. Bu haqsızlıqla barışa bilmədim. Mədainə gəldim, indi şahənşah taxtındayam… Hörmüzün oğlu Xosrov kömək almaq niyyəti ilə Bizans hökmdarı Mavrikin sarayına sığınıb. Bildiyimə görə bir ortaq fikrə gəliblər, Bizans qoşunu şahənşahlıq taxtını Xosrova geri almaq üçün döyüşə hazırlaşır. Çox təəssüf ki o qoşunun tərkibində türklər də-Hun cəngavərləri də var… Mən də bir türk oğluyam, sasani deyiləm! Etraf edim ki, mən də özümüzə qarşı- göy türklərə qarşı vuruşmuşam.Ən böyük səhvimdi bu… Bilmirəm, məni bağışlayan olacaqmı?.. Səhvlərimi düzəltməyə imkan olacaqmı, bilmirəm…
Sizin Göyçə gölü sahillərindəki hərbi düşərgələrinizin olduğunu, Bizansla qarşılaşdığınızı, vuruşduğunuzu bilirik. Ölçüb-biçib, indi daha güclü, birləşmiş qüvvələrlə Bizansın üstünə getsəniz, mənə ən yaxşı kömək, yardım etmiş olarsınız… Bizans qoşununun bir hissəsi sizə görə bölünər, bizim üstümüzə bütün gücü ilə gələ bilməz… Bizansın diqqətini mümkün qədər bizdən ayirmağa çalışın. Hörmətlə: İran şahənşahı Bəhram Çubin.”
Məktub yaxın bir adamla Bayandur xana göndərildi…
Çapar ehtiyatla yola çıxdı. Xudafərindən keçdi, bir neçə elə- obaya döndü, soraq aldı… Bayandur xan Göyçə gölünün kənarındakı oğuz düşərgəsində idi…
Məktubu Bayandur xana təqdim etdilər. Məclis çağrıldı…Məktub oxundu, müzakirə edildi…
Bayandur xan:
-Bəhramın üstünə Bizansla bərabər hun qoşunu da yeriyəcək…Bu, milli faciədi!.. Bunun qarşısı alınmalıdı… Bacarsaq…
Ancaq ola bilər, ər sak eli ilə bərabər, türk elləri Bəhram Çubini müdafıəyə qalxsın.
Dədə Qorqud da məclisə üz tutdu:
-Oğuz eli, igidimizi yalqız qoymayaq… Bəhram təklənməsin!..
Biz ona arxa olmalıyıq, Tanrı yolun uğurlu etsın…
Qazan xan:
-Mən də Bəhram Çubinin təklifin qəbul edirəm. Bu bir imkan ola bilər, işğalçılara qarşı birləşmiş qüvvələrimizi yarada bilərik. Bizans ərazilərimizi işğal etmək üçün tez-tez basqın edir. Çavabını da alır… Güclənmiş, birləşmiş döyüş qüvvələri ilə Bizansa daha layiqli cavablarımız olmalıdı.
…Bəhram Çubin hərbi vəziyyətlə bağlı sərkərdə Mehranın məlumatlarını dinlədi. O,oğuz elindən, Bayandur xandan gələn cavab məktubunu da Mehranla oxuyub, müzakirə etdi.
Bəhram Çubin:
-Mehran, oğuz elinin köməyi bizə uğur gətirər, ancaq başqa türk elləri ilə də birlik yarada bilsələr, bir də əks tərəfin bizə qarşı türklərdən istifadəsinin qarşısı alınsa!..
Ancaq Mədaində vəziyyət Bəhram Çubinin xeyrinə deyildi.
Sasani-fars nəslindən olmayan bir şəxsin hakimiyyətə yiyələnməsi, əyanlarından haqq-ədalət tələb etməs, sarayın oturuşmuş təbəqəsinin ona qarşı hərəkətə gətirmişdi. Zahirən özlərin Bəhrama yaxın göstərsələr də gizlində ordu haqqında, ordunun harada yerləşməsi, Bəhramın nə etdiyi, nə edəcəyi haqda Xosrova məlumatlar göndərirdilər…
…Bizans hökmdarı Mavrikidən hərbi yardım alan Xosrov sərhədləri keçərək, Mədain istiqamətində yürüşə başlamışdır.
Bu zaman Bəhramdan üz çevirmiş, əllərinə sərvət toplamış bəzi İran feodalları ələ aldıqları adamlarla Xosrovun tərəfınə keçməyə başlamışdılar. Azərbaycanın- Atropatenanın Mədain şəhəri civarında, Qanzaka yaxınlığında baş vermiş həlledici döyüşdə, təəssüf ki o vaxt Bizansa müttəfiq olan hunların köməyi ilə Xosrovun ətrafında olan ordu qalib gəlmişdir…

Müəllif: Musa ASLANXANLI

                     AYB-in üzvü. Prezident təqaüdçüsü.

MUSA ASLANXANLININ YAZILARI

Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

“ƏDƏBİ OVQAT” JURNALI PDF

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

“ULDUZ” JURNALI PDF

“XƏZAN”JURNALI PDF

WWW.KİTABEVİM.AZ

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

Musa Aslanxanlı – Rəhmətlik Allahverdi Mehdiyevi xatırladım…

Rəhmətlik Allahverdi Mehdiyevi xatırladım…

Allahverdi müəllim xeyirxah insan, Azərbaycan maraqlarını bütün başqa maraqlardan üstün tutan şəxsiyyət, yüksək mənəvi dəyərlərə sahib, ərəb dilinin incəliklərindən xəbərdar, hətta ilk baxışda nəzərə çarpmayan keyfiyyətləri ilə yaddaşımızda yaşamağa haqqı olan bir ziyalı idi.
Allahverdi kəndimizin-Böyük Mərcanlı kəndinin böyüklərinin də, cavanlarının da dilində adı hörmətlə çəkilən, ağsaqqallığı, müdirikliyi ilə tanınan, təhsilə dəyər verən Məhəmməd kişinin ailəsində böyümüşdü…
Bu ailə kəndimizin fəxr etdiyi ailələrdən idi… Ailələrə, gənclərə elm-təhsil yolunu göstərən önçül bir ailə idi…
Allahverdi müəllim ADU-nin şərqşünaslıq fakültəsini bitirmiş, “Azərbaycan” qəzetindən öncə, Liviyada tərcüməçi işləmişdi… Radioda ərəb verlişləri redaksiyasında çalışmışdı. Onun haqqında ilkin məlumatım bu qədər idi…
2006-cı ildə “Ad günləri qarşıdadır” kitabım çap olunmuşdü. Tələbəlik illərindən tanıdığım, otaq yoldaşı olduğum “Azərbaycan” qəzetinin baş redaktoru Bəxtiyar Sadıqov kitabla tanış oldu, məni təbrik etdi.
Deyim ki, kitabdakı “Ad günləri qarşıdadır” poemam Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Vəzir Orucova həsr edilib. Vəzir Orucov haqqında “Azərbaycan” və başqa qəzetlərdə çıxan məqalələri oxuyandan sonra bu poemanı yazmışam… Yeri gəldi, bunları da Bəxtiyar müəllimə dedim.
Bəxtiyar müəllim:
-Bu kitab haqqında bizim qəzetdə də bir yazı getsin,- dedi.
Bundan sonra qəzetin şöbə müdiri Allahverdi müəllim də bizimlə həmfikir oldu.
Ancaq mən narahat idim… Bu qəzet ədəbiyyatyönlü deyil, Allahverdı müəllim də müəyyən bir çərçivədə bu kitabın əsas cizgilərini ifadə edə biləcəkmi?.. Onun ədəbi nümunələrə münasibəti haqda da geniş məlumatım yox idi.
Sonra Allahverdi müəllimlə görüşəndə məni heyrət bürüdü. Bu halı mənə yaşadan bu addamın bədii əsərə diqqəti, möhkəm yaddaşı idi… Ən yüksək mənəvi dəyərlərin üzərində möhkəmlənmiş yaddaşı… Məlum oldu ki,o, hətta sevimli şairimiz rəhmətlik İsa İsmayılzadənin radioda məndən bəhs etdiyi verilişə çox diqqətlə qulaq asıb. Və o veriliş bütün təfərrüatı ilə onun yadındadı… Mən özüm bu verlişə çol şəraitində, kəndimizdə tut bağında- səsucaldıcı radiodan qulaq asmışdım.
Məlum oldu ki, kitabda gedən ictimai məzmunlu şeirlər onun yaddaşına hopur, belə şeirləri daha çox qiymətləndirir:

-Bir yоl vаr-dirənir dаşа, qаyаyа,
Bir çаy vаr-bаğrımın bаşındаn кеçir…
Хаlqın bölünməsi sоyuq su оlub,
Хаlqın süfrəsindən, аşındаn кеçir!..

Dоst оlаn, lаyiqdi dоstа tən gələ,
Nə çох yоlumuzа qurulub tələ…
Gör, кimlər dəyirmаn işlədir hələ,
Gör, кimlər dəyirmаn dаşındаn кеçir!.

Bölündüк düşmənin məhаrətindən,
Nаmərdin bulаnıq хаsiyyətindən…
Аrаz Pyоtrun vəsiyyətindən,
Nаdirin gözünün yаşındаn кеçir!..

Bəli, sui-qəsd nəticəsində öldürülən, Azərbaycanın bütövlüyünə çalışan Nadir şahın kədəri, göz yaşları hələ də xalqımızın ürəyini dağlayır,- dedi…

-Аtа оcаğınа аrха çеvirmə,
Кəsib hər tərəfi, yаnı sоyuqlаr.
Isti оcаqlаrı suyа qərq еdir,
Хаlqı кi düşünmür qаnısоyuqlаr!..

Şəxsi maraqlar var, gizlənib tində,
Milli iradəsi, milli dərki yox…
Оğrulаr bаşlаyаr öz оbаsındаn,
Yахındı, uzаqdı оnа fərqi yох!..

Allahverdi müəllim çox sakit bir səslə:
-Dəqiq ifadələrdi,-dedi.
Allahverdi müəllim sonra kitab haqda “Yurd nisgilli misralar”ı yazdı:
“Musa Aslanxanlının imzası ilə oxucular çoxdan-ötən əsrin 70-ci illərindən tanışdılar. O vaxtlar gənc şairin mətbuatda ara-sıra görünən şeirləri ədəbi ictimaiyyəin diqqətini cəlb etmişdi. Xüsusi ilə “Pıçıltı-pıçıltı açir çiçəklər “ şeiri rəfbətlə qarşılanmışdı. Şeirdə ürəkoxşayan sətirlər vardı:

Bir vахt bu yеrlərə bir qız gələrdi,
Necə bəzənərdi göy biçənəкlər!..
Indi bu yеrlərdə susun, dinməyin,
Pıçıltı-pıçıltı аçır çiçəкlər…”

Əziz oxucular, dəqiqlik üçün deyim ki, mənim mərkəzi mətbuatda ilk şeirim 1968-ci ildə “Azərbaycan gəncləri” qəzetində çap olunub. “Yağış yağır, ay gülüm.” Oxucu məktubları da almışam… Təəssüf ki, Allahverdi müəllimə bu haqda mən məlumat verməmişdim.

Allahverdi müəllimin məqaləsindən: “Necə oldusa, Musa uzun illər poeziyadan uzaq düşdü. Amma qayıtdı. Qayıdanda isə dövr tamam dəyişmişdi. Vətənin başı üstünü qara buludlar almışdı. Qarı düşmən baş qaldırıb varlığımıza qənim kəsilmişdi. Vətənin dilbər guşələri yadların əlinə keçdi, yüz minlərlə soydaşımız kimi Musa da didərgin həyatı yaşamağa məhkum oldu.
Şairin bu yaxınlarda çapdan çıxmış “Ad günləri qarşıdadır” kitabında toplanmış şeirlərdə hər şeydən əvvəl yurd həsrəti, yurd nisgili hakimdir. Müəllif indi əlçatmaz olmuş doğma yerləri xatırlayır, düşmən tapdığı altında qalmış vətənin harayını poetik dildə səsləndirir. Torpaq itkisinin doğurduğu ağri-aci bitməz-tükənməzdir:

Bir tоrpаqdаn söz аçırаm,
О tоrpаq кi
gözəl хаlı…
Hər ilməsi min bir diləк
nахış-nахış,
çiçəк-çiçəк.
Bаhаr ətri, göy qurşаğı
büllur hаvа
O хаlıdа nахış оlub, хоnçа оlub,
О хаlının bir кiçiciк охşаrı dа
Müdriк, gözəl sənətкаrın-
Mir Cəlаlın Sоnаsının
tохuduğu хаlçа оlub!
Hеyif, bu gün
qəlbimizin nахışlаrı, butаlаrı
qаlıb yаdlаr аyаğındа…
ardı var.

Müəllif: Musa ASLANXANLI

                     AYB-in üzvü. Prezident təqaüdçüsü.

MUSA ASLANXANLININ YAZILARI

Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

“ƏDƏBİ OVQAT” JURNALI PDF

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

“ULDUZ” JURNALI PDF

“XƏZAN”JURNALI PDF

WWW.KİTABEVİM.AZ

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

Musa Aslanxanlının doğum günüdür – Təbrik!

Bu gün tanınmış şair Musa ASLANXANLInın doğum günüdür. Doğum günü münasibətlə “Yazarlar” jurnalı olaraq, şairi təbrik edir və müxtəlif illərdə qələmə aldığı şeirləri təqdim edirik:

Ömür – yuxu…

Gedəm çıxam ruhum qalan
O yurdlara, o yurdlara.
Gör nə vaxtdı bağlanmışam
Umulara, umudlara…

Ömür-yuxu, mühit gecə,
Kədərim də döndü heçə.
Qəhərimi verim necə,
O ünvansız buludlara…

Çox da öndə yoxuşlar var,
Baş girləyən çox başlar var…
Elə ütük qamışlar var,
Öyüd verir palıdlara…

Turan varsa… bir çıxış var,
Bir güc, bir yol, bir baxış var,
Qurddan gələn qurtuluş var,
Yavuqlaşım boz qurdlara.

De, yasdımı, düyündümü,
Bu şər yerin, göyündümü?…
Ömrü qatam, mümkündürmü,
Metelərə, Qorqudlara?!

Unudularmı…

Əllərimi sinəmə toxundurduqca
anamın əllərinin izini
tapmaq istəyirəm bədənimdə.
Bir çırpıntı gəzirəm canımda.
Bu çırpıntılar  
Bugünümdə, dünənimdə…
Bu çırpıntılarla uşaqlığın qapısını
açacağam guya.
Xoşbəxt anlar,
Bu anlarda bütöv bir dünya…
Dayanıb bu qapıdan baxacağam
Uşaqlıq illərimə.
Gərək o illəri bir də yaşayam, anam.
Daha heç nə…
Bu bədəndə, bu canda
Unudula bilərmi anam?
Ucalıq qazanmısan…

İnam olsa…

Biri sınıq, biri ağlar,
Könlüm belə, gözüm belə.
Yoxuşları qalxmaq olar,
Olsa inam, dözüm belə.

Biganələ atın çapar,
Ayaq altda ümidlər var.
Bir ümidə dayaq olar,
Yerə düşsə sözüm belə.
Gör qalanıb ocaq harda,
Həniri var bucaqlarda.
Birlik quran ocaqlarda,
Yanım, olsun közüm belə…

lll

Buludlara çilənən
Bir qürub işığıtək,
Sən niyə belə qəmli,
Sən niyə belə kövrək?!

Ömrün qürub çağımı,
O, bir zamanmı, dindi…
O buludlar da bizim,
O işıq da bizimdi.

O işıqla bəzənmiş
Buludlarda yox ləkə.
Onlar bizlə yol gedir,
Ya biz onlarla bəlkə.

…Ən gözəl duyğulardan
göylərə belə pay var.
Ömrüm, sənə boylanıb
Nura düşüb buludlar.

İlğımlar çəkilər…

A dağlar, bir əsim küləyin gəlsə,
İlğımlar çəkilər gözümdən mənim.
Qanım təmizlənər, sifətim gülər,
Ləkələr silinər üzümdən mənim…

Gün gələr, gerçək iş – öndə bu gedər,
Çirk hopan yerlərə təmiz su gedər,
Xəcalət tərinin qoxusu gedər,
O gün dəsmalımdan, bezimdən mənim.

Mən “gözlə” deyirəm, ruhum pərt olur,
Dözümüm hardasa ətalət olur.
Ətalət içində dözüm boğulur,
Davam var, bulaşıq dözümlə mənim…

Oxunmur, bağlanıb neçə kitablar,
Haqqı gözdən salıb çirkli hesablar.
Gör, özə-saflığa nələr qatıblar,
Nələri alıblar özümdən mənim.

Qoy gecə deməsin xeyrim bu qədər,
İşığın ərliyi, mərdliyi yetər!
Gün düşər, yapalaq kölgəsi gedər,
Çəkilər dağımdan, düzümdən mənim…

Şeirlərin müəllifi: Musa ASLANXANLI

                     AYB-in üzvü. Prezident təqaüdçüsü.

MUSA ASLANXANLININ YAZILARI

Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

ZAUR  USTACIN  YAZILARI

> > > > MÜTLƏQ OXUYUN !!!

“ƏDƏBİ OVQAT” JURNALI PDF

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

“XƏZAN” JURNALI PDF

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

MUSA ASLANXANLI YAZIR

Malik Fərrux-75        

SƏMİMİ İNSAN, GÖZƏL ŞAİR, TƏLƏBƏLİK DOSTUM

Şərqi Zəngəzura-Laçına qayıdırıq… Sənin ruhun, inanıram, o qayıdış köçünü qarşılayır, əziz dost. Tələbəlik illəri, səninlə dostluğum əvəzı olmayan günlərimdi… Ruhun şad olsun…

Maliki xatırladım… Ədəbiyyata ilk gəlişi ilə,”Qartallı dağlar” şeiri ilə oxucu mühitində səs- səda yaradan Malik Fərruxu.. 1968-ci ilin əvvəlləri idi O vaxtki Lenin adına kitabxanada ədəbi dərnək vardı… Fərman Fərimzadə, Sabir Rüstəmxanli, Dilsuz, Nüsrət Kəsəmənli,Çingiz Əlioğlu, Vahid

Əziz,Malik Fərrux… bəzən bu dərnəkdə 20-25 nəfər iştirakçı olurdu. İndi orada iştirak edənlərin hamısının adını çəkmək imkan xaricindədi…

Mən də iştirakçılardan biri idim…Bizi, oxucuları valeh edən “Qartallı dağlar”a gəlirəm… O dərnək günlərindən biri yaxşı yadımdadı… Nüsrətlə Malik dərnəyə bir gəldilər.Şeirlər, hekayələr oxunur, müzakirələr gedir. Dərnəyi Tofiq Bayram aparırdı. Nüsrət söz aldı, Tofiq müəllimə dedi ki, Malikin şeiri var, sözü ona verək, şeirini oxusun. Aydın idi ki, Nüsrətin Malikin nə oxuyacağından xəbəri vardı, məlumatlıydı. Hamımızın gözü Malikə dikildi.Malik dağlara, qayalara, qartallara aid şeirini oxudu. “Qartallı dağlar”şeirini…Təbii şeir çox yaxşı qarşılandı, hamımız tərəfindən bəyənildi. Tofiq Bayram məmnunluqla:: Malik, gecikdirmə, şeiri “Ulduz”a gətir-,dedi.Tofiq Bayram “Ulduz”da poeziya şöbəsinə rəhbərlik edirdi.

Çox keçmədi o möhtəşəm şeir geniş oxucu aiditoryasına təqdim edildi. Deyim ki, Nüsrət gözəl şair olmaqla bərabər, ürəyigeniş insan idi.Dost uğuruna sevinən, o uğurları təqdir edən, paylaşan insan idi.Allah rəhmət etsin, o dərnəkdə Nüsrət mənim şeirlərim haqda da müsbət fikirlər söyləyib.

Maliklə yataqxanada yaxın otaqda qalırdım. Xatirələrim az deyil.

Malik qapalı adam deyildı. Səmimiydi.Onun şeirləri də ruhdan gələn, əbədi diriliyə, həyata bağlı şeirlərdi. Mən də bəzən şeirlərimi Malikə oxuyurdum…

Onun təklifi ilə yağışlı havada pəncərədən baxıb gördüklərimizi şeirə cevirməyimizi xatırlayıram… O, sözüynən-söhbətiynən də nikbinlik qaynağı idi.

Universiteti qurtarana yaxın “Dəmir adam”ı yazdı Çox səmimi, əhatəli, məzmunlu, böyük yazıçımız Süleyman Rəhimova həsr olunan layiqli, diqqətçəkən yazı idi… Malikin bu yazısı da ədəbi aləmdə rəğbətlə qarşılandı…

Maliki qartallı dağlardan ayrı təsəvvür etmək mümkün deyil. Həmin seirin də misralarında Maliki görmək mümkündü. Ruhun şad olsun,Vətən qayğıları, Laçın qayğıları ruhunu sıxmasın daha, əziz dost!

Göylərə ucalıb yolu dağların,

Yuyunan buludlar saçı olubdur.

Hökmdar dağların, ulu dağların

Qartallar başının tacı olubdur.


* * *

Dostunun yolunda düşəndə dara,

Çoxu bu dostluqdan bezər dünyada.

Dağlarda gurlayan ildırımlara

Qartallar dayanıb dözər dünyada.

* * *

Bir qartal yaranda göyün qatını,

Gözləri yol çəkər, düşünər dağlar.

Ana təbiətin mükafatımı,

Yığıb qartalları başına dağlar?

* * *

Qartal qanad çalıb uçanda qıyla,

Dərələr boğular harayda, səsdə.

Dağın tarixini caynaqlarıyla

Qartallar yazıbdır qayalar üstə.

* * *

Odur yanımçılı bu dağların da,

Ölüncə dağların başına dönər.

Dar gündə qartalın caynaqlarında

Hər qaya bir sapand daşına dönər…

Müəllif: Musa ASLANXANLI

                     AYB-in üzvü. Prezident təqaüdçüsü.

MUSA ASLANXANLININ YAZILARI

Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

ZAUR  USTACIN  YAZILARI

> > > > MÜTLƏQ OXUYUN !!!

“ƏDƏBİ OVQAT” JURNALI PDF

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

“XƏZAN” JURNALI PDF

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru

NAĞILLARDAN GƏLMİŞ BİR PƏHLİVANDI…

RƏSUL RZA

NAĞILLARDAN GƏLMİŞ BİR PƏHLİVANDI…

Varmı dost ünvanı… bir soraqlayım

Uzaq- unudulmuş xatirələrdən…

Bəlkə bir dəyərdi, uzaqlaşmışıq,

Yazaq unudulmuş xatirələrdən…

Ayaqlanan haqdı, tapdanan gerçək,

Ağrıyan yaddaşdı, inləyən ürək…

Unutqan olduqca, billəm, gələcək

Qınaq  unudulmuş xatirələrdən…

Bu misralar  “Xatirələrdən” şeirimdəndi.  Əslində xatirələr yaşayir və bizi yaşadır, unudulmur… Əlçatmaz olsa belə… Həyatın qəribəlikləri az deyil…

“Ad gunləri qarşıdadı”kitabımıda “Müəllifdən” başlıqlı hissədə tanıdığım, ustad bildiyim sənət adamlarından, qələm dostlarımdan da söz açmışam…

“1973-cü il… Yаdımdаdır… Yаzıçılаr Ittifаqındа «Gənclər günü»ndə yеni yаzılаr охunub müzакirə оlunurdu… Оrаdа rəhmətliк Хəlil Rzа Ulutürк bir nеçə şеrimi və bir şеirimdəкi:

Sulаr təlаtümlənib,

Dаşdı, qаbаrdı yеnə.

Yəqin nеftçilərdi,

tullаyıblаr qоrхunu

yеnə аğr dаş кimi

bu dənizin dibinə.

Misrаlаrımı bədii tаpıntı кimi qiymətləndirdi” Bu misraların Xəlil Rza Ulutürkün ruhuna yaxın olduğunu sonralar anladım… Qorxuya qalib gəlmək… mübarizələrdən-sınaqlardan keçən ömür sahibi olan ustad mənim bu kiçik uğurumu dəyərləndirdi. Kitabda bu xatırlamadan sonra yazmışam:

“Ədəbi nəsil оlаrаq хоşbəхtliyimiz оndаdır кi, sаdə, sаdə оlduğu qədər də dərin düşüncələrin bədii ifаdəsi оlаn Rəsul Rzа pоеziyаsındаn müəyyən örnəкlər götürə bilmişiк.” “Ad günləri qarşıdadı” Bakı-2006

Bu fikir mənim ədəbi taleyimdən yol kimi keçir Universiteti təzə bitirmişdim. Bakıda qalmaq imkanı da tapa bilərdim, ancaq bir dolaşıq xəstəlik buna imkan vermədi… Rayona qayıtmalı oldum. Yazı-pozu işi arxa plana keçdi. Köhnə yazılarım məni özünə çəkirdi, ancaq yeni nəsə yazmağa maraqlı olmurdum, bu istəyimi sadəcə boğurdum. İmkan olduqca önəm verdiyim müəllifləri oxumaqla mənəvi aclığımı dayandırırdım. Məmməd Araz, Bəxtiyar Vahabzadə, Xəlil Rza Ulutürk bu sirada idi…

Bir gün hələ 60-cı illərdən adı dünya ədəbiyyatı səviyyəsində tanınan ustad şair Rəsul Rzanın “Seçilmiş əsərləri”nə üz tutdum. İndi mən Rəsul Rzanı müəyyən problemlərlə, bəlkə də həyatın hər sahəsində çatışmazlıqlarla qarşılaşan oxucu kimi oxuyurdum.Bu poeziya iradə və dözüm aşılayırdı. Bu, həyatımızda qarşılaşdığımız çeşid-çeşid problemlərlə mübarizə poeziyası idi. Bəlkə də bu mətnlərə yanaşmam bir qədər dəyişmişdi.Bilmirəm.Əvvəl oxuduğumdan fərqli çox-çox yeni mənalar tapırdım. Bu, bir başqa xəzinə idi.. Sabir idi, Mirzə Cəlil idi, ən əsası, sağlam düşüncə qaynağı idi. Qafiyəpərdazlığa qarşı olması da yaxşı ovqat yadırdı.Bu poeziya məndə belə fikirlər körükləyirdi: Yox, qələm qüdrətli vasitədi. Bədii ədəbiyyat özümüzü silkələməkdi, düzgün yol seçməkdi, sınaqlara hazırlaşmaq, tarixə, yaddaşa qayıtmaqdı. Rəsul Rza poeziyası bizi məhz bu hədəflərə aparan poeziyadı.

Şairin ictimai məzmunlu, satirik- tənqidi ruhlu şeirləri qəlbimə yatır, məni həyata, mübarizəyə, sənətə səsləyirdı

Kimi təzə paltardan qorxur,

Kimi kəfəndən.

İskəndəri soruşdunuz məndən?

İskəndər içərdi,

Ləqəbi də Kefli İskəndərdi.

Gecə-gündüz düşündürərdi onu

Diri ölülərin dərdi.

Yoxsa o da nə qəmlənər,

Nə içərdi.

Ömrü ölülər içində

Sakit-səssiz keçərdi.

Qınamayın İskəndəri.

Yaman olur anlamaq dərdi.

Bu bir həyat həqiqəti deyilmi? Faciələrimizin izahı deyilmi?

Şair “Mən torpağam” şeirındə

insana, soydaşına arxalanır,maddi və mənəvi zənginliklərə güvənir

Mən torpağam, məni atəş yandırmaz;

tərkibimdə kömürüm var,

külüm var.

Mən baharam çəmən-çəmən

Çiçəyim var, gülüm var.

Mən küləyəm, əsməsəm,

kim bilər ki, mən varam.

Mən buludam, səhraları susuz görüb,

ağlaram.

Mən ürəyəm, döyünməsəm

ölərəm.

Mən insanam,

sadə insan əlinin

yaratdığı nemətlərlə öyünməsəm,

ölərəm.

Mən işığam – qaranlığın qənimi.

Mən insanam,

daşıyıram qəlbimdə

dünyaların sevincini, qəmini.

Maraq dolu gözəm mən,

baxmaya bilmərəm.

Qarlı dağdan süzülən çayam mən,

axmaya bilmərəm.

Mən insanam,

vətənim var, elim var.

Ən böyük həqiqəti,

azadlığı, məhəbbəti, nifrəti söyləməyə qadir olan

dilim var.

Mən bir qranitəm ki,

hər parçamda duyulur

bərkliyim,

döyüşdə möhkəmliyim,

ülfətdə kövrəkliyim.

Mən insanam, ülfətsiz –

Ölərəm.

Məhəbbətsiz, nifrətsiz –

Ölərəm.

Mən bulağam,

tapşırıqla axmıram.

Mən həyatam,

Həmişə yoldayam;

nəfəsdəyəm, arzudayam,

baxışdayam, ürəkdəyəm, qoldayam.

Mən torpağam, nemətimi, varımı

zəhmət sevən insanlarla bölərəm.

Mən ürəyəm, doyünməsəm

ölərəm.

Bu torpaq Vətən törpağıdı. Xalqı ilə, yaşanan dəyərlərlə bir, sevilən, qorunan torpaq. Şair Vətən sevgisini o torpağın dərinliklərindən süzülüb gələn bulaqlara bənzədir. Sevgi tapşırıqla olmur…

Mən bulağam,

tapşırıqla axmıram.

Bu şeirdəki insana güvənmək, onunla bir yolda olmaq da bir başqa dəyərdi…

Şeirlərində Vətən sevgisindən yaranan, torpaqla bağlı narahatlıq da var:

Nəsil-nəsil qəlbimizdə yaşayır

onu itirmək qorxusu…

Bu narahatlıq heçdən yaranmamışdı. Enişli-yoxuşlu tariximizdən gəlirdi.

Deyəsən,bu poeziya məni qələmə, yazıya-pozuya qaytaracaq… Qayıdacağam… Belə düşüncələr bürümüşdü məni o vaxt…

Şuşa sevincini yaşadığımız bu çağlarda Ustadın “Şuşam mənim” şeirini xatırlamaq yerinə düşər.

Sinəsi qabarıq,

Nağıllardan gəlmiş

Pəhlivandı Şuşam mənim.

Mərdliklə, gözəlliklə

Qoşam mənim…

Tarix sənin

Torpağında, daşındadır,

hər yan-yörən,

hər dolayın,

hər cığırın

Azərbaycan-Vətən dadır.

…Sənə əyri baxanları

Qəzəbinlə külə döndər,

Yaxıb-yandır.

Uğurlarımız davamlı olar, İnşallah!

Rəsul müəllimi ilk dəfə harda, nə vaxt gördüyümü xatırlayıram. O vaxt birlik yox, ittifaq adlanırdı. Yazıçılar İttifaqı… Şeirləri kimi dolu, təmkinli bir şəxsiyyət görmüşəm. Asta, sakit danışığı yadımdadı. Bəlkə də hər söhbətə qarışmazdı. Əsas mətləbdən kənar danışmağı sevməzdi. Yerində, gərəkli sözünü deyən şəxsiyyət idi. Şeirləri kimi idi… Zaman və gərgin yaradıcılıq yolu da təsirsiz keçməmişdi…

O görüşdə, əslində mən bir dinləyici kimi iştirakçı idim… Ustad bir az bədii ədəbiyyatla bağlı, istedadlı gənclərlə bağlı danışdı, bir az da bağda işləməyindən söz açdı. Sakit, təmkinli, ucuz söz-söhbətdən uzaq, siradan olmayan bir insan kimi yaddaşıma həkk oldu. Elə o ilk görüşdə Rəsul müəllimin uzaq yollar keçib gələn, sayğı və diqqətlə qarşılanmalı bir ustad olduğunu anladım… Bir dəfə ümumi hal-əhvaldan sonra özümdə cəsarət tapıb:

-Sizin bir vaxt qayğı göstərdiyiniz, xeyir-dua verdiyiniz Fikrət Qocadan, İsa İsmayilzadədən indi qayğı görənlərdən biri mənəm-. dedim. Maraqlandı.

-Bir şeir oxu-, dedi.

Tutuldum. Bilmirəm nədənsə təzəcə yazdığım bir təbiət şeirımi yada salmağa çalışdım Şeirin yadımda qalan bir hissəni dedim.

Кüləкlər üfürür, аçılır

“nənəm uç” cücüsütəк

çiçəкlər…

Yаyılır bаhаrın

qаyğılаrı аğаc-аğаc.

Fiкir uçur, хəyаl uçur.

Üstüm-bаşım puçur-puçur…

Rəngli tüstüləri vаr

bаhаr qаyğlаrının…

Fikirlərmi, xəyallarmı

əlvаn, zərrin…

Içindən кеçirəm

аğmtıl, çəhrаyı

tüstülərin…

Yаzın кələ-кötür səmаsındа

Səndələyir günəş.

Dərələrdən bоylаnır çən…

Bаşımın üstə

tumurcuqlаyır hаvа,

yаğış bаşlаyаcаq, dеyəsən…

-O bir neçə misradan da bilinir, yaxşı şeirdi-,dedi.

Rəsul müəllimin şeirləri bizimlə yol gedir… Həqiqətdə, bizdən irəlidə gedir. Bizi bu yolda reallığı görməyə və göstərməyə… ictimai eybəcərliklərə qarşı mübarizə aparmağa, müstəqilliyimizi qorumağa səsləyir. Bizim də mübarizənin ən ön sıralarında olmağımızı istəyir. Mən o qənaətə gəldim ki, Rəsul Rza ədəbi məktəbindən keçmədən ciddi bədii ədəbiyyatla məşğul olmağımız mümkünsüzdü. Onun sərbəstdə yazdığı şeirlər heca şeirimizin də məna-məzmun çəkisinə, silqətinə müsbət təsir göstərib.

Ustad şairin dünyaya gəldiyi ay- may baharın ən gözəl çağıdı. İllər öncə, bahar ayında yazılmış, bayaq xatırladığımız şeiri bütöv halda Sizlərə təqdim edirəm.Ustadın ad gününə təsadüf edir… Ruhu şad olsun…

BАHАR QАYĞILАRI

Кüləкlər üfürür, аçılır

“nənəm uç” cücüsütəк

çiçəкlər…

Yаyılır bаhаrın

qаyğılаrı аğаc-аğаc.

Fiкir uçur, хəyаl uçur.

Üstüm-bаşım puçur-puçur…

Rəngli tüstüləri vаr

bаhаr qаyğlаrının…

Fikirlərmi, xəyallarmı

əlvаn, zərrin…

Içindən кеçirəm

аğmtıl, çəhrаyı

tüstülərin…

Yаzın кələ-кötür səmаsındа

Səndələyir günəş.

Dərələrdən bоylаnır çən.

Bаşımın üstə

tumurcuqlаyır hаvа,

yаğış bаşlаyаcаq, dеyəsən…

Аğ yеlкəndən biçilmiş

кöynəyimə

dоldurmuşаm bаhаrı…

Аrхa bənzəyərmi

Аlnımın-

ömrümün qırışlаrı.

Bu qırışlаrdа işıq,

Bu qırışlаrdа zаmаn…

Bаşımın üstə yеnə günəşi görürəm:

nəzərlərini аyırmаyır

bаhаr rənglərindən,

göy оtlаrdаn, аğаclаrdаn,

tоrpаqdаn…

Müəllif: Musa ASLANXANLI

                     AYB-in üzvü. Prezident təqaüdçüsü.

MUSA ASLANXANLININ YAZILARI

PDF>>>ZAUR USTAC UŞAQ ŞEİRLƏRİ

PDF: >>>>> ZAUR USTAC “QƏLƏMDAR-2”

PDF>>> ZAUR USTAC “BB” KİTABI

>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

ZAUR USTACIN SATIŞDA OLAN KİTABLARI


YAZARLAR.AZ

===============================================

<<<<<< WWW.USTAC.AZ və  WWW.BİTİK.AZ >>>>>> 

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru

BƏXTİYAR MÜƏLLİM YERİ GƏLƏNDƏ ONUN  ŞEİRLƏRİNDƏN ƏZBƏR DEYİRMİŞ – MUSA ASLANXANLI

ŞAHMAR ƏKBƏRZADƏ – ŞAİR-PUBLİSİST.

BƏXTİYAR MÜƏLLİM YERİ GƏLƏNDƏ ONUN  ŞEİRLƏRİNDƏN ƏZBƏR DEYİRMİŞ

 ŞAHMAR ƏKBƏRZADƏ 80

Həmrəyliyimiz, Birliyimiz, Azadlığımız, Bütövlüyümüz uğrunda yaşanan ədəbi ömür… Səksən illiyindən, yubiley ilindən keçirik bu ömrün…Ruhu şad olsun!..

Şahmar müəllim sevgi poeziyası ilə ədəbiyyata gəlib desəm, bəlkə də səhv etmiş olmaram… Oxucu sevgisi qazanan şeirlərlə gəlib desəm, yenə bir-birini tamamlayan fikirlər söyləmiş olaram…

Onun ilk oxuduğum şeirlərinə əsaslanıb bu fikri yazıram… Ancaq elə yaradıcılığının  ilk illərindən onun Vətən, dövlət, xalq sevgisi gur, çağlar bir ömrə çevrildi,  bu ömür misra-misra, dalğa- dalğa ömrümüzə qarışdı…Bu ömür Vətən müharibəsində qazandığımız qələbəyə də mənəvi töhfəsini verdi… Bu ömür qardaş ölkələrdən gələn yardımlarda da göründü…

Şahmar milli maraqlarımıza, tarixi dərdlərimizə söykək şeirləri ilə, ədəbiyyatımıza yeni bir nəfəslə gəldi. Türk xalqlarının birliyinin qorunmasının gərəkliyini, bir-birinə qılınc çəkən qardaş millətlərin faciəsini dilə gətirdi…

Utanım yerinə Əmir Teymurum,

Əzdin Bəyazidi, qırdın Tatarı…

Sənin zəfərinlə sındı qürurum,

Yadlara qul oldu yurd balaları..

Şah babam Xətayi, ey Sultan Səlim,

“Çaldıran” deyəndə odlanıram mən..

Əsrlər keçsə də düzəlmir belim,

Sizin yerinizə utanıram mən..

Böyük məclislərdə, 1989-cu ildə Qırgızstanda keçirilən bir yubiley düzənindəki çıxışı ilə türk dünyasının böyük təəssübkeşi kimi tanındı. Türkiyəli qələm adamları: Şahmar bizim sərhədsiz ruhumuzdu- dedilər. Bizim deyəndə, əlbəttə, bütöv türk dünyası nəzərdə tutulur.

Bəxtiyar Vahabzadə, Məmməd Araz, Xəlil Rza Ulutürk poeziyasından keçib gələn vətəndaş yanğısı Şahmar Əkbərzadə şeirində özünəməxsus ifadəsini tapdı.Hətta Bəxtiyar müəllim yeri gələndə Şahmarın şeirlərindən nümunələri əzbər deyirmiş…

Torpaqlarımızın işğalına etraz şair harayına çevrilir, özünü, soydaşlarını ittihama çevrilir, yanar ürəkdən qopub gələn şeirlərə çevrilir… Arada nisbi sakitlik yarananda, özü-özü ilə tək qalanda yenə sakitləşmir:

Qırxqız dərdin dənizləşir,

Gəlin qayan kənizləşir.

Ta Şuşan da Təbrizləşir,

Döy başına, yan, ay Şahmar!

Bəzən dərdini-kədərini də dünyaya ünvanlayır, zülmü, əzabı insanlardan əsirgəməyən dünyaya “sağ olsun deyir,minnətdarlıq da bildirir”, bəs bu necə sağ oldu, necə minnətdarlıqdı?..

Zülmümü taxtından heç endirmədi,

Dərdimin gözünü nəmləndirmədi.

Sağ olsun, qəmimi qəmləndirmədi,

Mindirdi qəmimi hörmətə dünya.

Cövrümə olmazın hörmət eylədi,

Cəfamı ağ günə qismət eylədi,

Neçə yurd-yuvamı qürbət eylədi,

Tanıtdı yaxamı qürbətə dünya.

Vətəndaş qayğılarının, narahatlığının, etrazının lirika vasitəsi ilə ifadəsi Şahmar Əkbərzadə şeirində örnək sayılacaq səviyyədədi. Şahmar Əkbərzadə poeziyası dəyərlər uğrunda mübarizə poeziyasıdı…

Adamlar itirir adamlığinı,

Adam təlxək olur, Allah amandır!

…Pulla böhtan deyən böhtançıya bax,

Böhtan çörək olur, Allah amandır!

   Yaxud:

Hanı dinimizi bayraq edənlər,

Yanan yox o əsir məbədə, Allah!

Cihaddan yayınıb Həccə gedənlər

Səndən nə istəyir Kəbədə, Allah?

Şeirlərində mürəkkəbi qeyrət olan qələmdən, min kişiyə papaq olan qadın,qız ləçəyindən yazır… Tariximizə nəzər salır, sanki bu günümüzü də görür, bizdən ayıqlıq, sayıqlıq istəyir:

Gizli tələ qurur ölkə ölkəyə,

Dövlət ovlamağa dövlət axtarır.

90-cı illərin əvvəlində gedən Qarabağ döyüşlərinə münasibət bildirir. Çəkinmədən, cəsarətlə gerçəkliyi yazır. Bizi silkələyir, haqlı olaraq, bizdən baş verənlərə tənqidi münasibət istəyir. Mühitin saflaşmasına ehtiyacdan yazır:

Haqq savaşı dönüb alış-verişə,

Kasıb-kusub mat qalıbdı bu işə.

Aman Allah, döyüşə bax, döyüşə,

Satqınıyla qəhrəmanı bilinmir…

“Armud ağacı” şeiri Mirzə Ələkbər Sabirin nəfəsi duyulan şeirlərindəndi, “özümüzə əngəl kələf” olmağımızı, nöqsanlarımızı dilə gətirir. Bu şeir özünüittiham, özünütənqid və duruluğa çağrış şeiri kimi dəyərlidi…

Lirik duuğuların təravətli ifadəsı, dil gözəlliyi, incə duyum Şahmar Əkbərzadəni klassiklərlə bir sıraya gətirir.

Xəlqi ifadələr, könül çırpıntılarının bədii təqdimi oxucunun varlığına yol tapır, nə vaxtsa yaşadığı kövrək duyğuları ona yenidən yaşadır.

Sənin tilsimindən çıxa bilmirəm,

Neyləyim bu eşqi boğa bilmirəm,

Yolundan gözümü yığa bilmirəm,

Gözdağın mənimdir, gözün özgənin.

…Şahmara vəfandan cəfan nurludur,

Baharın şaxtalı, yayın qarlıdır,

Həsrətin özündən etibarlıdır,

Həsrətin mənimdir, özün özgənin.

Sevgisində Fərhad kimi fədakardı, sədaqətlidi Şahmar.

Məndən küsmə, gül nəfəsin tövşüyər,

Sənə baxıb bənövşələr pörşüyər,

Dayan, gülüm, qədəmlərin üşüyər,

Kirpiyimi qədəminə sərim qoy.

Əksər şeirlərində xalqın dərdini, güzaranını dilə gətirir, çoxları bunu yazmağa bəlkə də cürət etməz, ancaq Şahmar yazır:

Qanun-qaydalarla özəlləşir qəm,

Qızıllar cəhənnəm, dollar cəhənnəm,

Samana çevrilən pullar cəhənnəm,

Ülfətə girişir inflyasiya.

Ana haqqı-tanrı haqqı deyib ulu babalarımız. Şahmar dörd misralıq şeirində ana itkisinindən yazır. Yaxından, uzaqdan keçən yolçulara xitab edir… Burada onu, anasının pak ruhunun keşiyində dayanan bir oğul kimi görürük…

Yolçu, ayaq saxla bircə saniyə!

Demirəm yanğıma gözündən yaş tök…

Anamın pak ruhu şad olsun deyə,

Gedib öz ananın önündə diz çök!

Bu misralarda ana qədri bilən, başqalarından da bu münasibəti gözləyən oğul var, insanlıq, böyüklük, ululuq var-Şahmar var…

Şahmar Əkbərzadə şeirinin məna-məzmunu, dil-üslub incəliyi, səmimiyyəti, Vətən qayğıları ilə sözün həqiqi mənasında, klassik qələm sahibinə çevrilir…

Sözümü Şahmara həsr etdiyim misralarla tamamlamaq istəyirəm:

Əsgərləri sətir-sətir,

Döyüşdə sərkərdə-Şahmar.

Haqqı dedi, hər məclisdə

Əl uzatdı mərdə Şahmar…

Fikir, qayğı  şələ… çəkdi,

Çox mətləbi zilə çəkdi…

Dərdlərini elə çəkdi,

Dərd olmadı dərdə Şahmar…

Yolum yurda, doğma yerə,

Öndə çaylar, körpü, bərə…

Gedəm üzü üfüqlərə,

Bu yol, bu mən, bir də Şahmar…

Olsun, bu yol demə indı,

Yoxuşluqdu, yenişlikdi…

Göydü, göydə genişlıkdi,

Yoldu, izdi yerdə Şahmar…

Müəllif: Musa ASLANXANLI

                     AYB-in üzvü. Prezident təqaüdçüsü.

MUSA ASLANXANLININ YAZILARI

ŞAHMAR ƏKBƏRZADƏNİN YAZILARI
“YAZARLAR”  JURNALI PDF


YAZARLAR.AZ

===============================================

<<<<<< WWW.USTAC.AZ və  WWW.BİTİK.AZ >>>>>> 

Əlaqə:  Tel: (+994) 70-390-39-93     E-mail: zauryazar@mail.ru