Salam olsun! Siz bu yazını oxuduğunuz zaman indiyə qədər çap olunmuş “Yazarlar” jurnalının istənilən nömrəsini sifariş etməklə əldə edə bilərsiniz. Əlaqə vasitələri:
MÜBARİZ (Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Mübariz İbrahimova həsr olunur) Əlində ucalan qeyrət bayrağı, Çəkdi düşmənlərə dağ üstə dağı. Adınla öyündü vətən torpağı, Böyük hünərinə alqış, Mübariz ! * * * Qılınca döndərdin dəyanətini, Qırdın ümidsizlik əsarətini, Göstərdin cahana cəsarətini, Böyük hünərinə alqış, Mübariz ! * * * Keçdin yurd uğrunda öz həyatından , Şəhidlər vətənin çıxmaz yadından Zəfər ətri gəldi sənin adından, Böyük hünərinə alqış , Mübariz!
QUCAĞINI GENIŞ AÇ… ( Gizir Pəncəli Teymurova həsr olunur.) Qucağını geniş aç, gəlirəm Ana Torpaq, Çox döymüşdüm qapını, səhər-axşam taq-taraq, Hər gəlirəm deyəndə, əlimdə vardı bayraq, O qutsal əmanətin, ünvanına yetibdi… Sancmışam Sancağımı, rahat gəlirəm indi…
* * * Səhər-axşam deyərdim, bu canım sənə fəda, Nə olur mənə olsun, təki sən görmə qada, “Komandir yaxşı olsa, ordunu verməz bada”, Komutanım öndədir, gül-çiçək düz yoluna… Sıra ilə gəlirik, yer ver girək qoynuna… * * * Çox dilək diləmişdim, Bayraq olsun kəfənim, Xəyalım gerçək olub, sevinməsin düşmənim, Dualarım qəbuldu, ağlamasın sevənim, Ana, sən də gözünün qorasını sıxma ha… “Oğul düşmən çəpəri”, qurban gedər torpağa… 12.04.2016. Bakı.
Əli Kərim (tam adı: Kərimov Əli Paşa oğlu) — azərbaycanlı şair, tərcüməçi, 1954-cü ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü.
Həyatı,
Əli Kərim (Əli Paşa oğlu Kərimov) 1931-ci il mart ayının 18-də Azərbaycanın Göyçay şəhərində anadan olmuşdur. Atası Paşa kişi fəhlə işləmişdir. 1948-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsinə daxil olur, burada ehtiyacı olduğu yataqxana olmadığından Teatr İnstitutunun teatrşünaslıq fakültəsinə keçir, III kursdan Moskvada, M.Qorki adına Dünya Ədəbiyyatı İnstitutunda təhsilini davam etdirir və 1955-ci ildə oranı fərqlənmə diplomu ilə bitirir. Bakıya qayıtdıqdan sonra «Azərbaycan» jurnalının redaksiyasında işləmiş, şeir şöbəsinin müdiri olmuşdur.
Yaradıcılığı,
Əli Kərimin ömrü,öz şair sözü kimi,poeziyada atributa çevrildi. Bu gün onun üslubunu,deyim tərzini,söz-obrazlarını davam etdirən şairlər var. İlk nəşr olunan əsəri 1948-ci ildə «Azərbaycan pioneri» qəzetində çıxmış «Təzə müəllim» şeiri olmuşdur. 1957-ci ildə Moskvada keçirilən tələbələrin VI Ümumdünya Festivalında «İlk simfoniya» poeması mükafata layiq görülmüşdür. İlk kitabı 1958-ci ildə Azərbaycan ədəbiyyatı dekadası münasibəti ilə Moskvada rusca çıxan «İki sevgili» kitabı olmuşdur.
«İki sevgi» (1960), «Həmişə səfərdə» (1963), «Qızıl qanad» (1965), «Qaytar ana borcunu» (1970), «Uşaqlar və ulduzlar» (1971) «Səfərdən sonra» (1972), «Pillələr» (1978), «Gül və çörək» (1978), «Seçilmiş əçərləri» (I cild, 1974, II cild 1975), «Qayıt» (1983), «Pillələr» (1987), Seçilmiş əsərləri» (2 cilddə, 1991), «Mavi nəğmənin sahilində» (1991), «Neyləyim, şeirlə dərd söyləyirəm, (1999) və s. kitabları nəşr edilmişdir. Ona həsr edilmiş Feyzi Mustafayevin «Dinmə, ey kədər» (1986), Elza Kərimin «Nə xoşbəxt imişəm», Altay Məmmədovun «Tanıdığım Əli Kərim» xatirələr kitabları çapdan çıxmışdır. Şairin bədii yaradıcılığının tədqiqinə həsr edilmiş Cavanşir Yusiflinin «Azərbaycan poeziyasında Əli Kərim mərhələsi» (2005), «Əli Kərim üslubu, yaxud fərdi yaradıcılıqdan ədəbiyyat tarixinə baxış» (2010), Sona Xəyalın «Əli Kərim» (2011) və b. monoqrafiya və məqalələrin adlarını çəkimək olar. Şairin əsərlərindən bir çoxu ölümündən sonra işıq üzü görmüşdür. Əli Kərim 1969-cu ilin 30 iyununda Bakıda vəfat etmiş, Göyçayda dəfn edilmişdir. Dəfn edildiyi yerdə Əli Kərim parkı salınmışdır. Sumqayıt şəhərində Əli Kərim poeziya klubu fəaliyyət göstərir. Əli Kərim ədəbiyyata özünə məxsus üslubu ilə gəlmiş, ilk şeirlərindən parlaq istedadı ilə şeirsevərlərin diqqətini cəlb etmiş, özündən sonra gələn bir sıra şairlərə güclü təsir etmiş sənətkarlardandır. AMEA-nın Həqiqi üzvü, professor Tofiq Hacıyev onun yaradıcılığı barədə yazır: «Ə.Kərimin ömrü, öz şair sözü kimi poeziyada atributa çevrildi. Bu gün onun üslubunu, deyim tərzini, söz-obrazlarını davam etdirən şairlər var. Əli Kərim mövzu məhdudluğu bilməyib, mövzu əlvanlığı, həm də seçilmiş mövzunu orijinal işləmə tərzi onun yaradıcılığını səciyyələndirən cəhətləndəndir. Mövzuların bir qismi yalnız onun özünə məxsusdur, yəni onları o görüb, o mənalandırıb: «Babəkin qolları»nda məşhur Babək bir yanda qalır, onun kəsilmiş – Babəki xalq qəhrəmanı edən qolları qəhrəman seçilir; «Heykəl və heykəlin qardaşı» poeması da həmin prinsiplə yazılmışdır – qəhrəmanın özü yox, hekəlidir. «Gül və çörək», «Sevirəm», «Bomba üstündə ev», «Çiçəklər iclasda» kimi şeirlərdə də vəziyyət eynidir, bu əsərlərdə mövzu orijinallığı ideya-məzmun orijinallığı ilə, poetik forma yenilikləri ilə uyğun gəlir.
Həyat faktlarına xüsusilə poetik yanaşma, onlar üçün xüsusi poetik mühit yaratmaq üsulu şairin iri həcmli əsərlərində – poemalarında da saxlanır. İdman mövzusunda yazdığı «Bir santimetr haqqında ballada» poemasında iradə ilə ətalətin mübarizəsi gözəl, şairanə ekrana çevrilir və bu ekranda şairliklə kommentatorluq çox təbii əlaqələndirilir. Əli Kərimdə oxucunu poetik mühitinə salmaq istedadı vardır: «İlk simfoniya» poemasını oxuyarkn əvvəldən axıra musiqi dünyasına düşürsən, buradakı obrazların timsalında musiqiçilərin sənətini, ailə-məişət ziddiyyətlərini təbii lövhələrlə yaşayırsan, şair oxucunu musiqi salonundan çıxarıb, qəhrəmanının ardınca yollara, bağlara, parklara izlətdikcə qulaqlarında melodiya cingiltisi kəsilmir. «Heykəl və heykəlin qardaşı» poemasında müharibə səhnələri ilə sülh dövrünü təsərrüfat-quruculuq mənzəsinin poetik ritmləri sənətkarlıqla növbələşir, müxtəlif mövzular ustalıqla bütövləşir…»
,Şeirlərinə yazılmış mahnılar,
· Aybəniz Haşımova, Nə gəlməz oldun, musiqi: Oqtay Kazımi
· Flora Kərimova, Nə gəlməz oldun, musiqi: Oqtay Kazımi
· Səbinə Ərəbli, Yar gəldi, musiqi: Adil Gəray
· Yaqub Zurufçu, Yar gəldi, musiqi: Adil Gəray
· Vaqif Şıxəliyev, Azərbaycanım mənim, musiqi: Hacı Zirəddin Tağıyev
Haqqında yazılmış kitablar,
· Feyzi Mustafayev – “Dinmə, ey kədər”
· Cavanşir Yusifli – “Əli Kərim üslubu, yaxud fərdi yaradıcılıqdan ədəbiyyat tarixinə baxış”
· Cavanşir Yusifli – “Azərbaycan poeziyasında Əli Kərim mərhələsi”
· Altay Məmmədov – “Tanıdığım Əli Kərim”
· Sona Xəyal – “Əli Kərim”
· Elza Kərimova – “Nə xoşbəxt imişəm”
Əsərləri,
Əli Kərimin Təbrizdə nəşr olunan Qaytar Ana Borcunu kitabı
1. İki sevgili. Bakı: Azərnəşr, 1960, 60 səh.
2. Həmişə səfərdə. Bakı: Azərnəşr, 1963, 63 səh.
3. Qızıl qanad. Bakı: Azərnəşr, 1965, 132 səh.
4. Qaytar ana borcunu. Bakı: Gənclik, 1970, 223 səh.
5. Uşaqlar və ulduzlar. Bakı: Gənclik, 1971, 71 səh.
6. Səfərdən sonra. Bakı: Azərnəşr, 1972, 192 səh.
7. Tənbəl ayı balası. Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1973, 15 səh.
8. Seçilmiş əsərləri (iki cilddə). I cild. Bakı: Azərnəşr, 1974, 407 səh.
9. Seçilmiş əsərləri (iki cilddə). II cild. Bakı: Azərnəşr, 1975, 185 səh.
“Gün o gün olsun”,- dedik Bəzən küskün ümidlə. “Gün o gün olsun”,-dedik Bəzən susqun ürəklə.
“Gün o gün olsun”, – dedik,- “Gələn il tonqal çataq Şuşada, Kəlbəcərdə.” Bir cümləyə sığındı Dünya boyda dilək də.
Dilimiz kösöv oldu Bu alovlu arzudan. Bəzən qınadıq, küsdük Bu sözü eşitdikcə Hər deyən eloğludan.
Yuxudurmu, İlahi, Şuşada yanan tonqal? Yoxsa alışıb yanan Ürəklərin odudur?.. Yoxsa hər il söylənən İnsanların alovlu Arzusudur, kamıdır?
Tonqal Dədəm Qorqudun İllərlə gözlədiyi Şadlıq nişanəsidir. Bütöv Azərbaycana Vüsalından nur verən Sevgi pərvanəsidir. Qanad gərib vətənə “Gün o gün oldu”,-deyir Tonqal çırtıltısıyla.
İllərlə qızınmadıq Hər alışan tonqalın İstisinə, oduna. Üzümüzdə don gülüş, Qəlbimiz qan ağladı. Qaladıqca, arzular Sinəmizi dağladı.
Biz indi qızınırıq Şuşadakı ocaqla. Bakı, Quba, Lənkəran, Qazax, Şəki, Naxçıvan, Hətta Təbriz də indi Qızınır bu ocaqdan.
Ey Günəşdən nur alan, Torpaqdan ilhamlanan, Şuşada yanan tonqal, Sənin dəyərini biz Nə ilə ölçək, söylə? Ölçü vahidləri də Bu ölçüyə sığışmır. Dünyada heç bir alov Bax səninlə yarışmır.
Sən varsan, alışırsan, Yaşa, tonqalım, yaşa! “Gün o gün olsun”,-dedik, Gün bu gün oldu, Şuşa.
Qürura qul oldub, söylədik, qədər, Ələdik günləri ömürdən hədər, Yaşı əbəs yerə sürdük bir təhər, Nə mən dəyər verdim, nə sən vaxtına. * * * Duman pərdə pərdə qurdu qəfəsi, Edam eylədi göz şehdə həvəsi, Düşdü sinəmizin payız nəfəsi, Süsənin sümbülün əsən vaxtına. * * * Eşqin tellərinə çəkdin ayazı, Çəkmədin ağaran tellərə nazı, Bəxtimə gecikdin, ay qara yazı, Düşdün taləyimin küsən vaxtına. * * * Yaza yetişməsəm, dönərəm qışla, Dönərəm küləklə, yağan yağışla, Qonaq ol üzündə bir gilə yaşla, Əcəl son bağımı kəsən vaxtına.
Dünya… Aylar sükut etdi , illər danışdı, Hər arzu , istəyə fələk qarışdı, İnsan öz-özüylə küsdü , barışdı, Doğru da əyriyə calandı , qardaş. * * * Acı badə kimi boşaldı , doldu, Dəli rüzgar olub saçını yoldu, Kiminə kef ikən bizə dərd oldu, Dərdimiz dərd üstə qalandı, qardaş. * * * Neçə yol büdrədik , yıxıldıq , durduq, Zamanın içində döndük , yorulduq, Ömür yollarında labirint qurduq, Dünya başımıza dolandı , qardaş. * * * Ələdi ulduzu bir ələk kimi, Hər ulduz göründü bir mələk kimi, Oğrular göyərdi göbələk kimi, Nəyimiz var idi talandı , qardaş. * * * Nəfəsin , baxışın hər anı suçdu, Heçdən yaranmışın sonu da puçdu, Can yerə gömüldü , ruh göyə uçdu, Bu dünya fanidi , yalandı , qardaş. Müəllif: Sərvər Məsum
