Güvəndiyim dağlara,
Qar olmaqdır devizin.
De indi hansı dağa
Söykənim mən, əzizim?
Söndürdün ocağımı,
Boş qoydun qucağımı
Aldım alacağımı,
Daha nə var, əzizim?
Tutunduğum budaqlar
Qırıldı bir-bir, bax gör.
Sən əsən soyuq yel tək
Sovrulub getdin, nə qor?
6 mart 2025-ci il tarixində Sım Kənd Mədəniyyət Evi və Sım Kənd Kitabxanasının birgə təşkilatçılığı ilə Sım Kənd Mədəniyyət Evində yeni dövr Azərbaycan ədəbiyyatında romantizmin inkişafında misilsiz xidmətləri olan Xalq yazıçısı, nasir Süleyman Rəhimovun anadan olmasının 125 illiyi ilə əlaqədar dəyirmi masa keçirilmişdir. Tədbirdə ədibin həyat və yaradıcılığını əks etdirən kitab sərgisi nümayiş olunmuşdur.
Tədbirdə ədibin həyat və yaradıcılığını əks etdirən kitab sərgisi nümayiş olunmuşdur.
“Savaş“
Ola bilsin kimsə deyəcək ki, bu söz Türkiyə türkcəsindədir. Türkiyə adlı dövlətin var olub-olmadığını bilməyəndə “savaş” sözünü eşitmişəm. Məhlədə, küçədə kimləsə dalaşanda, süpürləşəndə böyüklər deyirdi, “az savaşın”, “savaşmayın”. Nə yalan deyim, bu sözü sevirəm.
“Duman“
Duman təkcə Şuşa ilə bağlı deyil. Müharibədə döyüşənlərin bir çoxundan “təbiət də bizim yanımızda idi” ifadəsini eşitmişəm. Şuşaya hücum edən taborun Laçın dəhlizinə çıxmasında qəfil gələn dumanın necə köməyi olub, oxyuanlar biləcək. Ümumiyyətlə, təbiət lazım olanda duman gətirib, lazım olanda dumanı çəkib, lazım olanda yağış yağdırıb, lazım olanda qara çevirib. Ona görə də, redaktorlar bu adı təklif edəndə, düşünmədən “hə” dedim.
Kitab yazmaq mənim üçün çox ağır proses oldu. 4 ilə yaxın kitabın üzərində işləmişəm. 3 dəfə həvəsdən düşüb, silib atmışam bir kənara. Silməyimə də peşman deyiləm. Çünki hər dəfə müharibəyə fərqli gözlə baxmağa başlamışam. Dostlarım hər dəfə motivasiya veriblər. Ən çox da Elvin Vəliməmmədov.
Kitab təkcə mənim gördüklərimdən, yaşadıqlarımdan ibarət deyil. Kitabın ərsəyə gəlməsi üçün korpus komandirləri, yüksək rütbəli zabitlər, Xüsusi Təyinatlıların zabitləri, müəyyən istiqamətlər üzrə tabor komandirləri, artileriya rəisləri ilə dəfələrlə görüşmüşəm, sənədlər üzərində, xərtələr üzərində işləmişəm. Bir hadisəni azı bir neçə yerlə dəqiqləşdirmişəm.
XTQ-nin Murov əməliyyatı, oradakı uğursuzluq, 1-ci Ordu Korpusunun əməliyyatları, həm hücum, həm müdafiə döyüşləri, manevrləri, erməni ordusunun hazırlığı, Azərbaycan ordusunun hazırlığı, hazırlıq prosesində görülən işlər, 2-ci Ordu Korpusunun əməliyyatları, xüsusilə artileriya, “Spike” və “TOS”ların fəaliyyəti, həmlə taborunun qanlı döyüşləri, XTQ-nin Füzuli-Cəbrayıl istiqamətinə gəlişi, ardınca başlanılan əməliyyatlar, Hordiz – ermənilərin əks hücum əməliyyatı, hücumun dayandırılması prosesi 3 istiqamət üzrə, ardınca Cəbrayıl istiqamətində döyüşlər, Hadrut, Yazı düzündəki əməliyyatlar, Şuşakənd, Daşaltı, XTQ-nin bir taborunun Şuşa əməliyyatını detallı şəkildə işləmişəm. Xalqdan Ali Baş Komandana, yardımdan qadınlara, taktikadan strategiyaya qədər ağla gələn, gəlməyən məsələləri kitabdan oxuya biləcəksiniz.
Düzdür, bir əsgər, bir manqa, bir tağım, bir tabor haqqında da kitab yazmaq olar. Ümumi müharibəni yazmaq riskdir, risk də ən sevidiyim şeydir. 44 günlük müharibəni birinci müharibədən fərqləndirən ən böyük şey birinci müharibədə fərdiçilik çox olub, ikincidə isə kollektivçilik. Ona görə də, fərdiçilikdən qaçmışam. İstisna olaraq Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı Adil İbrahimlinin (Adil-82) fəaliyyəti və şəhid olmasını fərqləndirmişəm. Onu da fərqləndirməyib, kimi fərqləndirəcəkdim, bilmirəm.
Kitabla bağlı öz əziyyətimi qoyuram bir kənara, çünki sifariş deyildi, öz istəyimlə yazmışam. Özü yıxılan ağlamaz. Kitabda mənim qədər, bəlkə də məndən çox əziyyəti keçən şəxslər var. Araz Zeynalov üslubumu bilən redaktor kimi ilk redaktorluğunu etdi. Daha sonra gənc olsa da, biliyinə güvəndiyim, həm də qıpqırmızı sözü üzə deyən Aqil Bəkir redaktorluq etdi. Aqil Bəkirə bir kəlmə dedim, əgər zəifdirsə, heç bunu kitab deyə çıxarmayaq. Hər halda oxuyandan sonra cavabı müsbət oldu ki, kitabı çıxarmaq qərarına gəldim. Hərbi ekspert Elxan Şıxəliyev hərbi ekspert kimi oxudu, lazım olan düzəlişləri etdi. Hərbi ekspertlər Tərlan Eyvazov və Rövşən Məhərrəmov isə məsləhətlərini əskik etmədilər.
Kitab redakə və korrektə olunandan sonra “Çapar” yayınlarına müraciət etdim. Yusif İlhamoğlu sorğu-sual etmədən “səndən bunu gözləyirdim” dedi. “Çapar”a, Dilqəm Əhmədə minnətdaram!
Yuxarıda adları çəkilənlərlə yanaşı adlarının hallanmasını istəməyən hüquqşünaslar da kitabı oxuyub və rəy veriblər.
Adları çəkilən və çəkilməyən hər kəsə sonsuz təşəkkür edirəm. Bu qədər əmək verdiklərinə baxmayaraq təmənnasız iş gördülər. Haqqınızı halal edin!
Kitabın maliyyəsinə gəldikdə isə, bunun üçün ayrıca bir yazı yazacam. Düzdür, dostlar bilir, ancaq yenə də yazacam.
>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<
Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana
===============================================
<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ >>>>
Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru
Ədəbiyyatımızın cənub bölgəsindəki əsas təbliğatçısı
Qafar Cəfərli- 68
Desəm ki, əsərlərini oxumuşam, yalan danışaram. Heç özüylə də tanış deyilik. Amma imtahana hazırlaşan tələbələr kimi, arayıb axtarıb, onun haqqında xeyli məlumat toplaya bildim…
Filoloq-alim Elşad Səfərli onu belə xarakterizə edir: “Qafar Cəfərli imzasının məsuliyyətində orijinal üslublu, zəngin dilli və obrazlarının psixolojisində “davranan” bir yazıçının ədəbi hisslərini duydum. Mən hər yeni ədəbiyyat cəbhəsinə ayaq basan şairə, yazıçıya sadəlövh yanaşmağı xoşlamıram; üstəgəl, uzaq bölgələrdə, o cümlədən Lənkəranda yaşayıb-yaradan bir istedadlı qələm sahibi olsun.”
Ədəbiyyatşünas-tənqidçi Allahverdi Eminov isə söyləyir ki;- “Qafar Cəfərlinin “Saatın 61-ci dəqiqəsi” hekayələr və povestlər kitabını əlyazma halında oxuyanda, nə gizlədim, püxtələşmiş bir yazıçının nəsr dünyagörüşünü duyub yaşadım. Mən onun hekayələrində xarakterlərin davranışını, müəllifin süjet qurmaq fərdiliyini, yaxud avtobioqrafik xüsusiyyətini müşahidə etdim. Və mənə elə gəldi ki, yazıçılıq psixologiyasına xas keçirilən hisslərin hamısını özündə ehtiva edir.”
Bəli, bu günkü söhbətim AYB-nin Lənkəran Bölməsinin sədri, yazıçı, publisist Qafar Cəfərlidən olacaq. Onu sizə kəşf edib tanıdığım kimi, təqdim etmək istəyirəm. Ola bilsin ki, haradasa zəndim məni aldadar, amma əminəm ki, onun obrazını olduğu kimi təsvir etməyə gücüm çatacaq…
Müdrik adamdır, söylədikləri düşüncələrindən qaynaqlanır. Necə deyərlər, boğazdan yuxarı danışmır, fikirlərini yazıçılara xas ardıcıllıqla ifadə edir, sanki süjet xətti qurur. Rəsmiyyətə meyillidir, amma bunun arxasında sadə bir insanın gizləndiyi aydın nəzərə çarpır. Xarakteri güclüdür, adama “köhnə” kişiləri xatırladır. Qürurlu və məğrurdur. Heç vaxt müvazinətini itirmir. Videolentlərdəki çıxışlarını izlədikcə jestləri, “bədən dili” onun xeyirxah insan olduğundan xəbər verir…
Deyir ki,- “Lənkəran şəhəri orta əsrlərdən üzü bu yana həmişə bölgənin mədəniyyət mərkəzi olub. Təbii iqlim şəraitinin gözəlliyi və sərvətlərinin bolluğu şəhərin iqtisadi və mədəni inkişafında başlıca rol oynayıb. Təsadüfi deyil ki, buradan elmin müxtəlif sahələrində çalışan görkəmli alimlər, dövlət xadimləri ilə yanaşı, ciddi ədəbi fəaliyyətlə məşğul olan adamlar da çıxıb. Mənbələrdən məlum olur ki, hələ Xl-Xll əsrlərdə Lənkəranda məktəb və mədrəsələr, sufi ocaqları, təkyələri fəaliyyət göstərib. Məzarları müqəddəs ziyarətgaha çevrilən Şeyx Camaləddin və onun şagirdi, bütün Şərqdə məşhur olan Şeyx Zahid Gilaninin sufi məktəbləri buranın güclü elm mərkəzi olduğundan xəbər verir. Azərbaycanın müxtəlif şəhərlərindən elm öyrənmək üçün buraya gələnlərin arasında Şah İsmayıl Xətainin ulu babası Şeyx Səfiəddin də olub. Onlar təkcə təriqət başçıları olmayıb, eyni zamanda bədii yaradıcılıqla məşğul olmaqla, öz irfani fikirlərini şeirlə xalqa çatdırıblar. Əsərlərinin çox kiçik bir hissəsi bizə çatan bu böyük şəxsiyyətlərin yaradıcılığı bölgə ədəbiyyatının ilkin nümunələri kimi səslənir. Sonrakı əsrlərdə bu missiya davam etsə də, bir-birini əvəz edən feodal müharibələri zamanı kitabxanalar kütləvi şəkildə yandırıldığı üçün bizə gəlib çatmayıb.”
Söylədiklərində pafos axtarmağa dəyməz, nə də ki, yazıçı təxəyyülünün ifadəsi kimi yanaşmaq da olmaz. O, yerlibazlıqdan çox uzaqdır. Bəziləri kimi,- mənim elim bütün ellərdən yaxşıdır- düşüncəsindən də danışmır. Hadisələrə obyektiv dəyər verməyi bacarır…
Filologiya elmləri doktoru Vaqif Yusifli onun haqqında söyləyir;- “Öncə onu deyim ki, Qafar Cəfərli yaxşı yazıçı-publisistdir. Xalq yazıçısı Çingiz Abdullayevlə yanaşı, hal-hazırda detektiv janrda əsərlər yazan qələm sahibləri arasında seçilir, fərqlənir. “Günahsız mələk”, “Namus yarası”, “Gecənin lal fəryadı” və s. povestləri, hekayələri ilə oxucular yaxşı tanışdırlar. O, Birinci Qarabağ müharibəsinin iştirakçısı olub, “Tanrının göz yaşları” romanı da bir müharibə veteranının müşahidələrini əks etdirir. “Ömür yolu” avtobioqrafik romanı bir insan və yazıçının xatirələr dünyasını gözlərimiz qarşısında canlandırır və açığını deyim ki, onun keçirdiyi hisslər, başına gələn hadisələr, iyirmi ildən artıq hüquq-mühafizə sistemində fəaliyyəti zamanı çətin və mürəkkəb olaylarla, cinayət hadisələri ilə üz-üzə gəlməsi, ancaq bütün bunlarla yanaşı, ədəbiyyata sevgisi bir an belə səngiməyən bir insanın həmin o xatirələr dünyasının acılı-şirinli hekayətləridir.”
Ciddi görkəmi var. Bəlkə də, bu ciddilik uzun müddət çalışdığı sahənin xarakterindən vücuduna hopub, deyə bilmərəm, amma çox işgüzar adamdır. O, AYB-nin Lənkəran Bölməsinə sədr təyin olunandan bəri, bir sıra uğurlara imza atıb. Şəhərin yaradıcı adamları ilə mehriban münasibət qura bilib. Tez-tez ədəbi-bədii tədbirlər keçirib gənclərin maariflənməsinə töhfə verməyə çalışır. Professor Vaqif Yusifli fikirlərini belə yekunlaşdırır: “Qafar Cəfərli iki bədii filmə də çəkilib və maraqlı rollarla yadda qalıb. Amma o, həyatda öz rolunu – yazıçı Qafar Cəfərli obrazını mükəmməl icra edir.”
Bəli, güman edirəm ki, onun haqqında öyrənib bildiklərimi sizinlə bölüşə bildim. Martın 7-si Qafar Cəfərlinin doğum günüdür, 68 yaşı tamam olur. Onu bu münasibətlə təbrik edir, möhkəm can sağlığı və yaradıcılıq uğurları arzulayıram.
Çox yaşa, Qafar Cəfərli!
Hörmətlə, Elman Eldaroğlu
>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<
Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana
===============================================
<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ >>>>
Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru